Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc trong thời đại mới | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Kinh Tế Quốc Dân

lOMoAR cPSD| 61409713
Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc
trong thời đại ngày nay
Đại đoàn kết dân tộc là một trong những tư tưởng cốt lõi của Chủ tịch Hồ Chí Minh,
xuyên suốt quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước. Chủ tịch
Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Trong bầu trời không có gì quý bằng nhân dân.
Trong thế giới không có gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân” 1. Với
Người, đại đoàn kết dân tộc là phương thức, là sức mạnh, và là mục tiêu quan trọng
nhất để dân tộc Việt Nam giành độc lập, tự do và xây dựng đất nước “dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” 2. Trong bối cảnh thế giới và Việt Nam có
nhiều biến động phức tạp như hiện nay, tư tưởng này càng thể hiện giá trị to lớn, soi
đường cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta. Bài viết này tập trung phân tích giá
trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc trong thời đại ngày nay, đồng
thời đề xuất một số giải pháp để phát huy sức mạnh đại đoàn kết trong bối cảnh mới.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công,
thành công, đại thành công” 1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc là
một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc, được hình thành từ truyền thống văn
hóa dân tộc, tinh hoa trí tuệ nhân loại và thực tiễn cách mạng Việt Nam 2. Tư tưởng
này bao gồm những nội dung chủ yếu sau:
Tầm quan trọng của đại đoàn kết: Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi đại đoàn kết là
vấn đề chiến lược, bảo đảm thành công của cách mạng 3. Người khẳng định: “Đoàn
kết là một lực lượng vô địch của chúng ta để khắc phục khó khăn, giành thắng lợi”
1. Đại đoàn kết không phải là thủ đoạn chính trị nhất thời mà là tư tưởng cơ bản,
nhất quán, xuyên suốt tiến trình cách mạng Việt Nam 3. Lịch sử đã chứng minh rằng:
“Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người như một thì nước ta độc lập, tự do. Trái lại,
lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn” 3.
Mục tiêu của đại đoàn kết: Đại đoàn kết dân tộc là con đường tất yếu để tập hợp
sức mạnh toàn dân tộc, tạo nên nguồn lực to lớn để thực hiện thắng lợi sự nghiệp
cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nếu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa
xã hội là mục tiêu của cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản là lực lượng lãnh đạo
cách mạng Việt Nam, thì đại đoàn kết dân tộc là sức mạnh của cách mạng Việt Nam 2.
Nguyên tắc của đại đoàn kết: lOMoAR cPSD| 61409713 Nguyên tắc Mô tả Ví dụ Dựa vào dân
Đại đoàn kết phải dựa Lắng nghe ý kiến của
trên nguyên tắc tin dân, nhân dân, tôn trọng và
dựa vào dân, lấy dân làm phát huy quyền làm chủ gốc. của nhân dân. Cầu đồng, tồn dị
Tìm kiếm sự thống nhất Đoàn kết toàn dân tộc trong mục tiêu chung,
trên cơ sở những điểm
đồng thời tôn trọng sự chung về lợi ích quốc khác biệt.
gia, dân tộc, đồng thời tôn trọng những khác
biệt về dân tộc, tôn giáo, văn hóa. Vai trò lãnh đạo của
Đại đoàn kết phải dựa Đảng trên nền tảng liên minh Đảng Cộng sản Việt giai cấp công nhân với Nam là hạt nhân lãnh
giai cấp nông dân và đội đạo khối đại đoàn kết
ngũ trí thức, do Đảng toàn dân tộc, đề ra đường
Cộng sản Việt Nam lãnh lối, chủ trương đúng đạo.
đắn, tập hợp và lãnh đạo
nhân dân thực hiện thắng
lợi mục tiêu cách mạng.
Phương pháp thực hiện đại đoàn kết: Hồ Chí Minh cho rằng, đoàn kết là cả một
khoa học và nghệ thuật. Muốn có đại đoàn kết, cần phải có phương pháp đúng đắn,
linh hoạt, khéo léo, kết hợp tuyên truyền, giáo dục, vận động quần chúng với việc
xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân 1.
Nội dung của đại đoàn kết: Đại đoàn kết dân tộc là đoàn kết toàn dân, không phân
biệt giai cấp, tầng lớp, tôn giáo, dân tộc, miễn là người Việt Nam yêu nước, mong lOMoAR cPSD| 61409713
muốn đất nước độc lập, tự do, hạnh phúc 4. Người kêu gọi: “Dân ta xin nhớ chữ
đồng, đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh” 3.
Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc trong thời đại ngày nay
Trong bối cảnh hiện nay, khi đất nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa và hội nhập quốc tế, tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc càng thể
hiện giá trị to lớn và có ý nghĩa quan trọng trên nhiều phương diện:
1. Thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội: Đại đoàn kết tạo nên sức mạnh tổng hợp
của toàn dân tộc, là động lực quan trọng để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội,
nâng cao đời sống nhân dân.
2. Củng cố quốc phòng, an ninh: Trước những diễn biến phức tạp của tình hình
thế giới và khu vực, đại đoàn kết toàn dân tộc là nền tảng vững chắc để bảo vệ
vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
3. Xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh: Đại đoàn kết củng cố niềm tin của
nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa, tạo sự đồng thuận
xã hội, góp phần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.
4. Góp phần xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện: Tư tưởng đại
đoàn kết góp phần xây dựng con người Việt Nam với những phẩm chất tốt đẹp
như yêu nước, nhân ái, đoàn kết, tương trợ.
5. Vượt qua thách thức: Đại đoàn kết là sức mạnh để dân tộc ta vượt qua mọi khó
khăn, thách thức, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Đoàn kết là một
lực lượng vô địch của chúng ta để khắc phục khó khăn, giành thắng lợi” 1.
Thách thức và cơ hội đối với việc thực hiện đại đoàn kết dân tộc trong bối cảnh hiện nay
Bên cạnh những thuận lợi cơ bản, công cuộc đại đoàn kết dân tộc trong thời đại
ngày nay cũng phải đối mặt với không ít thách thức:
1. Sự khác biệt về trình độ phát triển, điều kiện sống giữa các vùng miền, các
tầng lớp dân cư: Sự chênh lệch giàu nghèo, khoảng cách phát triển có thể tạo
ra những mâu thuẫn, ảnh hưởng đến sự đoàn kết.
2. Tác động tiêu cực của mặt trái kinh tế thị trường: Chủ nghĩa cá nhân, lối sống
thực dụng, sự phân hóa giàu nghèo có thể làm xói mòn tinh thần đoàn kết.
3. Các thế lực thù địch lợi dụng các vấn đề dân tộc, tôn giáo để chia rẽ khối
đại đoàn kết toàn dân tộc.
Tuy nhiên, bên cạnh những thách thức, chúng ta cũng có những cơ hội thuận lợi để
phát huy sức mạnh đại đoàn kết: lOMoAR cPSD| 61409713
1. Đường lối, chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước về đại đoàn kết toàn
dân tộc: Đảng ta luôn coi trọng và tăng cường công tác đại đoàn kết, ban hành
nhiều chính sách nhằm phát huy sức mạnh toàn dân tộc.
2. Truyền thống yêu nước, đoàn kết của dân tộc ta: Lịch sử dựng nước và giữ
nước của dân tộc ta đã chứng minh sức mạnh to lớn của tinh thần đại đoàn kết.
3. Sự phát triển của kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân: Sự phát triển
kinh tế tạo điều kiện vật chất thuận lợi để thực hiện đại đoàn kết.
Giải pháp phát huy giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc
trong thời đại ngày nay
Để phát huy giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc trong thời đại
ngày nay, cần tập trung vào một số giải pháp chủ yếu sau:
1. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh về đại
đoàn kết toàn dân tộc: Nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và các tầng
lớp nhân dân về ý nghĩa, tầm quan trọng của đại đoàn kết trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2. Hoàn thiện chính sách, pháp luật về đại đoàn kết toàn dân tộc: Xây dựng và
hoàn thiện hệ thống pháp luật bảo đảm quyền bình đẳng, đoàn kết giữa các dân
tộc, tôn giáo, tạo điều kiện cho mọi người dân tham gia vào sự nghiệp chung của đất nước.
3. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị
- xã hội: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
và các đoàn thể, đẩy mạnh các hoạt động tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân
dân. Với chức năng tập hợp, đoàn kết các giai cấp, tầng lớp, dân tộc, tôn giáo và
các thành phần trong xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã hiệu triệu, quy tụ
nhân dân thành khối đại đoàn kết toàn dân tộc vững chắc, chung sức, chung lòng
làm nên những thắng lợi vĩ đại 5.
4. Thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời
sống nhân dân: Giảm thiểu khoảng cách giàu nghèo, bảo đảm công bằng xã hội,
tạo sự đồng thuận trong xã hội.
5. Kiên quyết đấu tranh với các thế lực thù địch, phản động, chống phá khối
đại đoàn kết toàn dân tộc.
Ví dụ thực tiễn về đại đoàn kết dân tộc trong thời kỳ đổi mới
Trong thời kỳ đổi mới, tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc tiếp tục được
Đảng và Nhà nước ta vận dụng và phát huy hiệu quả. Có thể kể đến một số ví dụ điển hình như: lOMoAR cPSD| 61409713
1. Chính sách đại đoàn kết dân tộc trong Hiến pháp năm 2013: Hiến pháp năm
2013 khẳng định: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Tất cả
quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp
công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức” (Điều 2). Hiến pháp cũng
quy định rõ quyền bình đẳng giữa các dân tộc, quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo,
góp phần củng cố và phát triển khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
2. Các chương trình, chính sách an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo: Nhà nước
ta đã và đang triển khai nhiều chương trình, chính sách an sinh xã hội, xóa đói
giảm nghèo, nhằm bảo đảm công bằng xã hội, nâng cao đời sống cho mọi người
dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa.
3. Các hoạt động cứu trợ đồng bào bị thiên tai, dịch bệnh: Trong những năm
qua, tinh thần tương thân tương ái, “lá lành đùm lá rách” của dân tộc ta được
phát huy mạnh mẽ thông qua các hoạt động cứu trợ đồng bào bị thiên tai, dịch
bệnh. Những hành động thiết thực này đã góp phần thắt chặt tình đoàn kết, gắn
bó giữa người dân trong cả nước. Kết luận
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc là di sản tinh thần vô giá của dân tộc
ta. Trong bối cảnh hiện nay, việc nghiên cứu, vận dụng và phát huy giá trị tư tưởng
này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Bằng việc tăng cường công tác giáo dục, tuyên
truyền, hoàn thiện chính sách, pháp luật, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và
các đoàn thể, chúng ta tin tưởng rằng, khối đại đoàn kết toàn dân tộc sẽ ngày càng
vững mạnh, góp phần đưa sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta giành được những
thắng lợi to lớn hơn nữa. Tư tưởng đại đoàn kết của Hồ Chí Minh không chỉ là kim
chỉ nam cho sự phát triển của Việt Nam trong quá khứ mà còn là nền tảng vững chắc
để đất nước ta vững bước trên con đường hội nhập quốc tế, xây dựng một xã hội
Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh trong thế kỷ 21. Nguồn trích dẫn 1.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết – Ánh đuốc soi đường cho cách mạng
Việt Nam, truy cập vào tháng 2 25, 2025, https://www.hcmcpv.org.vn/tin-
tuc/tutuong-ho-chi-minh-ve-dai-doan-ket-%E2%80%93-anh-duoc-soi-duong-cho- cachmang-viet-nam-1491865234 2.
Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp củng
cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc ở Việt Nam hiện nay - Tạp chí Cộng
sản, truy cập vào tháng 2 25, 2025,
https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/chinh-tri-xay-dung-dang/-/
2018/827275/gia-tri-tu-tuong-ho-chi-minh-ve-dai-doan-ket-dan-toc-trong- lOMoAR cPSD| 61409713
sunghiep-cung-co%2C-tang-cuong-khoi-dai-doan-ket-toan-dan-toc-o-viet-nam- hiennay.aspx 3.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc, truy cập vào tháng 2 25, 2025,
https://ldld.quangbinh.gov.vn/3cms/Ban-in-507.htm?art=13969217229087 4.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết toàn dân tộc - Thành ủy TPHCM, truy
cập vào tháng 2 25, 2025, https://www.hcmcpv.org.vn/tin-tuc/tu-tuong-ho-chiminh-
ve-dai-doan-ket-toan-dan-toc-1491916004 5.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc, truy cập vào tháng 2 25, 2025,
https://dangcongsan.org.vn/hoidonglyluan/lists/xaydungdang/view_detail.aspx? itemid=202