Giáo án chuyên đề Ngữ văn 11 KNTT cả năm-Bộ 2

Tổng hợp toàn bộ Giáo án chuyên đề Ngữ văn 11 KNTT cả năm-Bộ 2 được biên soạn đầy đủ và chi tiết . Các bạn tham khảo và ôn tập kiến thức đầy đủ cho kì thi sắp tới . Chúc các bạn đạt kết quả cao và đạt được những gì mình hi vọng nhé !!!!

Thông tin:
69 trang 9 tháng trước

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Giáo án chuyên đề Ngữ văn 11 KNTT cả năm-Bộ 2

Tổng hợp toàn bộ Giáo án chuyên đề Ngữ văn 11 KNTT cả năm-Bộ 2 được biên soạn đầy đủ và chi tiết . Các bạn tham khảo và ôn tập kiến thức đầy đủ cho kì thi sắp tới . Chúc các bạn đạt kết quả cao và đạt được những gì mình hi vọng nhé !!!!

43 22 lượt tải Tải xuống
Ngày soạn:
CHUYỀN ĐỀ 1:
TP NGHIÊN CU VÀ VIT BÁO CÁO V MT VẤN ĐỀ
VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIT NAM
Thời gian thực hiện: 10 tiết
PHN 1
TP NGHIÊN CU V MT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐI VIT NAM
I. MC TIÊU CHUNG
1. Kiến thc: Giúp học sinh:
- Biết các yêu cầu, cách thức nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Nắm được qui trình nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Biết viết một báo cáo nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Vận dụng một số hiểu biết từ CĐ để đọc hiểu và viết về văn học trung đại Việt Nam.
2. Năng lực
a. Năng lực chung: Năng lc gii quyết vấn đề, năng lc giao tiếp, năng lc hp tác...
b. Năng lực đặc t
- Năng lc thu thp tng tin liên quan đến các văn bn văn hc trung đi Vit Nam.
- Năng lc trình bày suy nghĩ, cm nhn ca cá nn.
- Năng lc hợp tác khi trao đổi, tho luận về thành tu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn
bn.
- Vận dng mt số hiểu biết từ chun đ đọc hiểu đ viết v n học trung đi Vit
Nam.
- Biết thuyết trình, trao đổi vmt vn đ n hc trung đại Vit Nam.
3. Phẩm chất
- Trân trọng, giữ gìn những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam.
- Có trách nhiệm với công việc của mình.
- Có ý thc gi gìn các giá tr văn hóa cha ông đ li.
II. THIT B DY HC VÀ HC LIU
1. Thiết b dy hc
Máy tính, máy chiếu, Phiếu hc tp, bng nhóm, các công c đánh giá…
2. Hc liu
- SGK, kế hoch bài dy.
- Thiết kế bài ging đin t, tài liu tham kho.
- Video, clip, tranh nh liên quan đến bài hc.
- Bút, giy.
III. TIN TRÌNH DY HC
HOT ĐNG 1: KHI ĐNG
a. Mục tiêu: Huy động, kích hot kiến thức đã học trước đó tri nghim ca HS liên
quan đến ni dung bài hc. To tình hung có vấn đề để kết ni vào bài hc.
b. Ni dung: GV chiếu cho hc sinh mt clip ngn v nghiên cu v vấn đề văn học trung
đại Vit Nam.
c. Sn phm: Hc sinh xem clip.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
- HS xem video.
- HS tr lời câu hỏi: Từ video đã xem, em hiểu thế nào về
việc nghiên cứu về vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
B2. Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và tr lời câu hỏi.
B3. Báo cáo thảo luận
HS tr lời cá nhân.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
GV đánh giá, kết lun và gii thiu bài mi.
Câu trả lời của HS
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Ni dung 1. TRI THC TNG QUÁT
a. Mc tiêu: HS nm kiến thc nn tng để thc hành nghiên cu viết báo cáo v mt
vấn đề văn học trung đi.
b. Ni dung: HS đọc SGK Chuyên đề trang 4-8 và nắm được những thông tin về tri thc
tng quát.
c. Sn phm: Câu tr li và tri thc ca HS.
d. T chc thc hin:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
- GV gọi HS đọc phần Tri thức
tổng quát trong sách chuyên đề
(trang 4-8).
- HS nắm các ý trọng tâm.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
HS nắm các nội dung cơ bn.
B3. Báo cáo thảo luận
HS trình bày nội dung chính.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, đánh giá kết
lun.
- HS gch ni dung chính trong
sách giáo khoa.
Tri thức tổng quát
1. Ngôn ngữ chữ viết của văn học trung đại
VN
Văn học viết Việt Nam thời trung đại chủ yếu sử
dụng hai loại chữ chữ viết: chữ Hán và chữ Nôm
2. Diễn trình văn học trung đại Việt Nam
- VHTĐ VN vận động, phát triển theo s chi phối
đông thời của lịch sử xã hội, lịch sử quốc gia dân tộc;
s vận động nội tại của đời sống ngôn ngữ văn
học.
- Diễn trình của VHTĐVN gồm 4 giai đoạn:
+ Giai đoạn thế kỉ X-thế kỉ XIV
+ Giai đoạn thế kỉ XV-thế kỉ XVII
+ Giai đoạn đầu thế kỉ XVIII-nửa đầu thế kỉ XIX
+ Giai đoạn nửa cuối thế kỉ XIX
3. Một số xu hướng vận động chủ yếu của văn học
trung đại VN
- Văn học viết bằng chữ Nôm ngày càng phát triển
mạnh mẽ bên cạnh n học viết bằng chữ Hán, tạo
nên hiện tượng “song ngữ” độc đáo.
- Từ đề tài, chủ đề quan phương đến các đề tài, chủ
đề hướng vào s đa dạng của đời sống.
- Từ tri thức cung đình đến Nho sĩ bình dân.
- Từ sáng tác mang tính chức năng đến sáng tác theo
cm hứng thẩm mĩ.
- Từ khuynh hướng quy phạm, trang nhã đến khuynh
hướng phá cách, bình dị.
- Từ việc chỉ dùng thể loại vay mượn đến việc sáng
Ni dung 2: TP NGHIÊN CU V MT VN Đ
VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIT NAM
a. Mc tiêu
- HS nắm được qui trình nghiên cu mt vấn đề VHTĐVN.
- Biết kết hp nhng ni dung đưc học trong chương trình.
- Trình bày ngn gọn, rõ ràng, lưu loát phn kết qu nghiên cu.
b. Ni dung: GV chuyn giao yêu cu qua phiếu hc tp cho HS.
c. Sn phm: HS hoàn thành được phiếu hc tp vi nhng yếu cu kiến thức cơ bn.
d. T chc thc hin:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Nhim v 1: Xác đnh đ tài, vn đ, mc tiêu,
ni dung, phương pháp nghiên cu và lp kế
hoch nghiên cu.
Hoạt động 1: Xác đnh đ tài, vn đ, nghiên cu
* GV hướng dẫn HS cách la chọn đề tài, vấn
đề, mục tiêu, nội dung kế hoạch nghiên
cứu.
B1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV hướng dẫn HS tr lời Phiếu học tập 1.
B2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS hoàn thành phiếu học tập 1.
B3. Báo cáo kết quả và thảo luận
GV yêu cầu một số HS trình y sn phẩm
nhận xét.
B4. Kết luận, nhận định
GV nhận xét, chốt ý.
* Hướng dẫn HS cách xác định đề tài, vấn đề
nghiên cứu.
B1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn HS cách xác định đề tài, vấn
đề nghiên cứu.
- GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập 2.
B2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS xác định hướng la chọn đề tài, vấn đề
nghiên cứu (Tho luận nhóm).
- Đọc phần 1 (SGK trang 9,10).
- Thc hiện các yêu cầu theo phiếu học tập 2.
B3. Báo cáo kết quả và thảo luận
Đại diện các nhóm tr lời các câu hỏi trong
Phiếu học tập 2.
B4. Kết luận, nhận định
GV nhận xét, chốt ý.
Hoạt đng 2: Xác định mc tiêu, ni dung
I. Xác định đề tài, vấn đề, mục tiêu,
nội dung, phương pháp nghiên cứu
lập kế hoạch nghiên cứu
1. Xác định đề tài, vấn đề nghiên cứu
- Là mt ni dung học tp trong cơng
tnh cần được m hiểu sâu khi có điều
kiện.
- Được diễn đạt bằng hình thức đọng,
ngầm chứa câu hỏi nghiên cứu cần được
gii đáp.
- Có tính kh thi trong điều kiện học tập.
2. Xác đnh mc tiêu, ni dung nghn
cu
2.1. Xác định mục tiêu nghiên cứu
a. Mục tiêu kiến thức
- Liên quan trc tiếp đến nội dung đề tài,
vấn đề nghiên cứu, thể xác định mục
tiêu ngay từ tên đề tài.
b. Mục tiêu kĩ năng
- Xác định những năng bn cần
hình thành khi thc hiện các khâu của
quá trình tập nghiên cứu.
- Liên quan đến năng việc thc
hiện một đề tài cụ thể đòi hỏi.
c. Mục tiêu về thái độ và giá trị
- Từ việc triển khai đ tài nghiên cứu,
HS hình thành, phát triển nhiều phẩm
chất.
- HS thụ hưởng nhiều giá trị sống.
tạo thêm các thể loại văn học mới.
- Từ “văn - s - triết bất pnđến việc phân đnh ranh
giới rõ nét giữa n chương với các n bn ngôn t
khác.
nghiên cu
B1. Chuyn giao nhim v
HS biết cách xác định mc tiêu, ni dung
nghiên cu.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS đọc phn 2 (SGK trang 11).
- Nh li các mc tiêu nghiên cu theo c
khía cạnh đã học lp 10.
- Tr li câu hi: Làm thế nào để th xác
định được ni dung nghiên cu?
B3. Báo cáo tho lun
HS trình bày sn phm.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện
GV nhận xét, chốt ý.
Hot đng 3: Xác đnh phương pháp nghiên
cu
B1. Chuyn giao nhim v
HS biết cách xác định phương pháp nghiên
cu.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
+ Học sinh đọc phn 3 (SGK trang 12).
+ Tho lun cặp đôi, tr li các câu hi:
? Thế nào là PP nghiên cu?
? Mc đích, yêu cu khi la chn PPNC.
B3. Báo cáo tho lun
HS trình bày sn phm.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
GV nhận xét, hướng dẫn HS gạch ý trong
SGK.
Hot đng 4: Lp kế hoch nghiên cu
B1. Chuyn giao nhim v:
HS biết cách Lp kế hoch nghiên cu.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
+ HS tr li các câu hi sau:
? Theo em, lp kế hoch nghiên cu phi
làm nhng gì?
? Li ích ca vic lp kế hoch nghiên cu?
B3. Báo cáo tho lun
HS tr li các câu hi.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện
- GV hướng dẫn HS t đánh giá câu tr lời.
- GV chốt kiến thức.
Nhiệm vụ 2: m hiểu cách thu thập, xử
và tổn hợp thông tin.
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
- GV chia thành 4 nhóm: nhóm 1, 3 Thu thập,
2.2. Nội dung nghiên cứu
- D kiến những nội dung trọng m
nghiên cứu: Đề tài, vấn đề nghiên cứu
đặc điểm mới so với các đề tài về
VHTĐVN đã biết? Đề tài, vấn đề nghiên
cứu được triển khai theo bố cục nào?
Cách thức thc hiện đề tài, vấn đề nghiên
cứu? Ý nghĩa của đề tài, vấn đề?
- Từ nội dung trọng tâm hình thành hệ
thống luận điểm của báo cáo nghiên cứu.
3. Xác định phương pháp nghiên cứu
- PP nghiên cu.
- Mục đích, yêu cầu
- Mt s PP nghiên cu có th s dng
(SGK trang 12)
4. Lp kế hoch nghiên cu
- D kiến, hình dung, sắp xếp công việc
theo trình t thời gian hợp lý.
VD: Kế hoạch nghiên cứu SGK tr.13.
II. Thu nhập, xử lí và tổng hợp thông tin
1. Thu thp, tra cứu và phân loi thông
tin
a. Thu thập thông tin, tài liệu
Bạn cần trang bị cho mình những hiểu
biết nhất định về các loại từ điển, sách
công cụ; các tài liệu cung cấp ngữ liệu
văn bn.
Một số loại từ điển sách công cụ
tra cứu về văn học trung đại:
- Từ điển Hán – Việt
- Từ điển văn học
- Từ điển điển cố văn học
- Các tổng hợp, hợp tuyển, tuyển tập,…
văn học liên quan đến nguồn ngữ
liệu.
b. Tra cứu và phân loại thông tin, tài
liệu
- Cần mở rộng phạm vi m tòi để thể
bao quát được nguồn tài liệu liên
quan. c nguồn liệu tài liệu cần
khai thác: liệu điền tại di tích thờ
t liên quan đến tác gi, tài liệu của
dòng họ tác gi; thư viện của các đơn vị,
quan hoặc thư viện, tủ sách nhân;
tra cứu phân loại thông tin. Nhóm 2, 4 tìm
hiểu về xử lí và tổng hợp thông tin.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ cho các
thành viên, ghi kết qu tho luận vào bng
nhóm: Các bước triển khai báo o (chú ý
bước tra cứu và phân loại thông tin, tài liệu)
B3. Báo cáo thảo luận
Đại diện nhóm trình bày kết qu tho luận của
mình.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, đánh giá và kết lun.
- HS gch ni dung chính trong sách giáo
khoa.
Nhiệm vụ 3: Lựa chọn hình thức trình y
đề cương báo cáo nghiên cứu
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
HS xác định được hình thức trình y đề
cương báo cáo nghiên cứu bằng văn bn, la
chọn được mẫu đề cương phù hợp.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
- HS nắm được các yêu cầu, nguyên tắc chung
của mẫu đề cương.
- Tho luận đề xuất mẫu trình y.
B3. Báo cáo thảo luận
HS trình bày sn phẩm.
B4. Đánh giá kết qu thc hin
- GV nhận xét, đánh giá và kết lun.
- HS gch ni dung chính trong sách giáo
khoa.
những chỉ dẫn tìm kiếm trên internet,
trang thông tin điện tử chính thức của
các quan nghiên cứu tổng mục
lục của các tạp chí văn học, ngôn
ngữ,…
- Với đề tài, vấn đề nghiên cứu quá
nhiều thông tin, trước hết bạn cần tra
cứu, đọc lướt những tài liệu đáng tin cậy
bước đầu phân loại chúng (theo nội
dung, tính chất tài liệu,…).
2. Xử lí và tổng hợp thông tin
a. Đọc, ghi chép, lựa chọn ngữ liệu
- Đây công việc quan trọng, ý
nghĩa quyết định đến kết qu của đề i.
Đọc để hình thành ý tưởng nghiên cứu,
từ đó xây dng, phát triển luận điểm
công việc diễn ra đầu tiên nhưng xuyên
suốt quá trình thc hiện đề tài.
- Khi đã xác định đề tài, việc đọc sẽ
được một định hướng bn; khi y
dng đề cương nội dung nghiên cứu,
việc đọc cần gắn liền với ghi chép, la
chọn sắp xếp các dẫn chứng để phục
vụ cho việc triển khai luận điểm.
b. Đọc, ghi chép c ý kiến thể
được sử dụng làm trích dẫn
Mẫu phiếu ghi nội dung trích dẫn
hoặc dẫn chứng dự kiến sử dụng:
(Số thứ t hoặc hiệu phiếu: ghi theo
nhu cầu, mục đích sử dụng)
- Phân loại: ghi thông tin phân loại trích
dẫn, dẫn chứng theo yêu cầu của đề tài.
- D kiến s dụng:ng cho nội dung nào,
luận đim nào ca báo o nghn cu.
- Mục đích của việc đưa ra trích dẫn:
được dùng cho mục đích gì.
- Nội dung trích dẫn: sao nguyên văn
nội dung ý kiến hoặc dẫn chứng d
định trích dẫn.
- Nguồn trích dẫn: sử dụng hiệu để
s ơng ứng với danh mục tài liệu
tham kho, ghi số trang của nội dung
trích dẫn tại tài liệu được trích dẫn.
c. Lập hồ sơ nghiên cứu
- Hồ nghiên cứu bao gồm tất c
những liệu, tài liệu liên quan đến đề
tài, vấn đề sn phẩm nghiên cứu. Hồ
cần thc hiện, sắp xếp, lưu trữ một
cách khoa học để có thể sử dụng lâu dài.
- Cần phi phân loại, xử các tư liệu
được, sau đó t đặt hiệu sắp xếp
theo một trình t nhất định để thuận tiện
trong sử dụng, lưu trữ.
III. Hình thức trình bày đề cương báo
cáo nghiên cứu
- Yêu cu v hình thc: SGK trang 16.
- Trình bày trang bìa: SGK trang 16.
- Trình y nội dung đề cương báo cáo
nghiên cứu: SGK trang 16, 17.
PHIU HC TP
Phiếu hc tp 1
Những thông tin ban đầu
B sung
Phiếu hc tp 2
Ni dung
Những thông tin ban đầu
B sung
Đề tài, vấn đề bn la chn
liên quan như thế nào đến
ni dung, yêu cu hc tp
của chương trình?
Đề tài, vấn đề y đã có nhiu
người nghiên cứu hay chưa?
Bn d kiến cách trin khai
và đóng góp của mình là gì?
Bn có kh năng tìm kiếm tài
liu t nhng nguồn nào để
phc v cho đề tài, vấn đề
nghiên cu?
Các tác phm VHTĐ rất
nhiu bn dch, phiên âm
khác nhau. Bn kinh
nghim hoc d kiến xin
vấn của ai để th la
chọn được văn bn tt nht?
PHN 2
VIT BÁO CÁO NGHIÊN CU V MT VẤN Đ
VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIT NAM
I. MC TIÊU
1. Kiến thc
Giúp HS hiểu được các bước trin khai báo o nghiên cu văn học trung đại theo tng loi
đề tài: nghiên cu mt truyn c dân gian, nghiên cu mt bài hoc mt chùm ca dao,
nghiên cu mt loại hình ng hoc mt loi chi tiết trong tác phẩm văn học dân gian,
nghiên cu mt l hi dân gian.
2. Năng lực
a. Năng lực chung: Năng lc gii quyết vn đề, năng lc giao tiếp, năng lc hp tác...
b. Năng lực đặc t
- Năng lc thu thp tng tin liên quan đến các n bn n học trung đi Vit Nam.
- Năng lc trình bày suy nghĩ, cm nhn ca cá nhân.
- Năng lc hợp tác khi trao đổi, tho luận về thành tu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn
bn.
- Vận dng mt số hiểu biết t chun đề đc hiểu đ viết v n học trung đại Vit
Nam.
- Biết thuyết trình, trao đổi vmt vn đ n hc trung đại Vit Nam.
3. Phẩm chất
- Trân trọng, giữ gìn những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam.
- Có trách nhiệm với công việc của mình.
- Có ý thc gi gìn các giá tr văn hóa cha ông đ li.
II. THIT B DY HC VÀ HC LIU
1. Thiết b dy hc: Máy tính, y chiếu, Phiếu hc tp, bng nhóm, các công c đánh
giá…
2. Hc liu
- SGK, kế hoch bài dy.
- Thiết kế bài ging đin t, tài liu tham kho.
- Video, clip, tranh nh liên quan đến bài hc.
III. TIN TRÌNH DY HC
1. T chc
Lp
Tiết
Ngày dy
s
Vng
2. Kiếm tra bài
3. Bài mi:
HOT ĐNG 1: KHI ĐNG
a. Mục tiêu: Huy động s hiểu biết, tri nghiệm vốn sống của bn thân để tr lời câu hỏi
nhằm xác định được s khác nhau giữa viết báo cáo nghiên cứu và viết nghị luận xã hội.
b. Ni dung: GV chiếu hai hình nh liên quan hai loi văn bn, yêu cu HS so sánh s khác
nhau và gọi tên văn bn.
c. Sản phẩm: Câu tr lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
- HS quan sát 2 hình nh chiếu trên màn hình.
- GV yêu cầu HS so sánh s khác nhau của 2 loại văn bn.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
HS quan sát, ghi chép và tr lời câu hỏi.
B3. Báo cáo thảo luận
HS tr lời cá nhân.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
GV đánh giá, kết lun và gii thiu bài mi.
Câu trả lời của HS
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Ni dung 1. TÌM HIU CÁCH TRIN KHAI BÁO CÁO
a. Mc tiêu
- HS huy động các tri thức, năng đã học phn 1 của chuyên đề 1 để tìm hiu v các
bước trin khai báo cáo v mt s dạng đề tài c th.
- Biết phân tích, gii được các phn, nội dung trong các văn bn tham kho được cho
trong sách chuyên đ.
b. Ni dung
- HS làm việc theo nhóm: đọc trước sách chuyên đề, xác định các bưc trin khai báo cáo.
- Đọc các bài báo cáo thao kho trong sách, phân tích đưc nhng nội dung, xác định được
các vấn đề trng tâm ca bài báo cáo.
c. Sn phm
- Bng nhóm - sn phm làm vic nhóm.
d. T chc thc hin
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Hoạt động 1: Tìm hiểu cách
triển khai báo cáo nghiên cứu
theo từng loại đề tài
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
- GV chia thành 4 nhóm: nhóm 1,
3 m hiểu về đề tài 1; Nhóm 2,4
tìm hiểu về đề tài 2.
- bước 2: Mỗi nhóm y lập đề
cương cho đề tài mình đã chọn,
thu thập thông tin ở các tiết trước.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ
cho các thành viên, ghi kết qu
tho luận vào bng nhóm: Các
bước triển khai báo cáo (chú ý
bước lập đề cương).
B3. Báo cáo thảo luận
Đại diện nhóm trình y kết qu
tho luận của mình.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhn xét, đánh giá và kết lun.
Hoạt động 2: Tìm hiểu các văn
bn tham kho
B1: Chuyn giao nhim v
- GV yêu cầu HS đọc trước văn
bn nhà, chú ý đến các box
hướng dn đọc để tham kho cách
thc trin khai ni dung báo cáo
nghiên cu theo tng loi đ tài.
- GV chia lp thành 2 na, dãy
I. Cách triển khai báo cáo nghiên cứu theo từng
loại đề tài
1. Nghiên cứu theo ng "giải ", phân tích giá tr
của mt tác phm hoặc đon trích n hc trung đi
Bước 1: Chuẩn bị
- Kiểm tra lại, hệ thống hóa kết qu công việc đã thc
hiện bước thu thập, xử ngữ liệu.
- Xác định đề tài, sắp xếp các ý kiến trích dẫn theo
nhóm vấn đề.
Bước 2: Tìm ý, lập đề cương
dụ: Đề tài: Bài thơ "Cnh ngày " của Nguyễn
Trãi - Tấm lòng yêu nước thương dân của Ức Trai.
* Đặt vấn đề:
- Giới thiệu tác gi Nguyễn Trãi.
- Giới thiệu khái quát Cảnh ngày hè.
* Gii quyết vấn đề:
- Giới thiệu về tập thơ “Quốc âm thi tập”.
+ Tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn.
+ Gồm 254 bài, chia 4 phần, mỗi phần nhiều
mục
+ Giá trị:
++ Nội dung: phn ánh vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi.
++ Nghệ thuật: Thất ngôn Đường luật xen lẫn lục
ngôn.
- Giới thiệu chung về bài thơ Cảnh ngày hè.
+ Xuất xứ: bài 43 trong 61 bài thơ thuộc mục Bảo
kính cảnh giới của Quốc âm thi tập.
+ Th thơ: Thất ngôn xen ln lc ngôn.
+ B cc: 2 phn:
++ 6 câu đầu: Bc tranh thn nhiên, cuc sng ny hè.
bên phi tho lun v bài 1, y
bên trái tho lun v bài 2. Các
dãy s tho lun theo cặp đôi ngồi
cnh nhau theo gi ý sau:
1. Bài thơ Thuật hoài của Trần
Quang Khải-Tác phẩm tiêu biểu
cho hào khí Đại Việt thời Trần
- Bố cục báo cáo gồm mấy phần?
Nội dung chính từng phần?
- Việc tập hợp phân tích các dị
bn có ý nghĩa gì?
- Việc so sánh, đối chiếu các bn
dịch nhằm mục đích gì?
- Trong khi triển khai các luận
điểm, báo cáo những điểm o
đáng chú ý?
2. "Chí nam nhi" trong bài thơ
Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão.
- Hình thức bài có gì đặc biệt?
- Bài viết tập trung vào phần nào?
- i viết có s dụng các thao tác
nào?
- Cách triển khai các luận điểm
như thế nào?
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- Các cặp đôi tho luận theo gợi ý
câu hỏi ở trên.
- Trình bày ngắn gọn vào giấy.
B3: Báo cáo thảo luận
GV gọi một số cặp đôi trình y
trước lớp kết qu tho luận của
nhóm mình.
B4: Đánh giá kết quả
- GV cho HS t đánh giá phần
trình bày các nhóm.
- GV kết luận, nhận định.
++ 2 câu cui: Ni lòng ca tác gi.
- Giá tr ni dung và ngh thut của bài thơ.
+ Sáu câu thơ đầu:
++ Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, sinh động đầy
sức sống được thể hiện qua các hình nh hòe, thạch
lu, liên...; các từ ngữ đùn đùn, phun, giương...; nhịp
thơ linh hoạt; thể hiện bằng nhiều giác quan như thị
giác, khứu giác
++ Bức tranh cuộc sống thanh bình, yên được thể
hiện qua hình nh chợ cá, âm thanh tiếng ve; các từ láy
lao xao, dắng dỏi; biên pháp tu từ đo ngữ, đối...
+ Hai câu cuối
Câu lục ngôn cùng với điển tích: dồn nén cm xúc,
điểm kết tụ tâm hồn Ức Trai: lòng yêu nước thương
dân.
- So sánh với các bài thơ khác trong tập Quốc âm thi
tập để thấy rõ tấm lòng tác gi với dân với nước.
* Kết luận:
+ Khẳng định giá trị đặc sắc của bài thơ.
+ Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo.
- Tài liệu tham kho.
Bước 3: Viết
- Từ ngữ linh hoạt song phi chính xác.
- Diễn đạt đa dạng, câu văn linh hoạt, văn phong
ràng, mạch lạc.
- Chú ý Cách đưa dẫn chứng, trích dẫn phù hợp, xác
thc, không dài dòng.
- Sử dụng các biểu đồ, đồ duy, hình nh, bng
biểu.... sẽ làm cho bài viết thuyết phục hơn.
Bước 4: Chỉnh sửa, hoàn thiện
Nội dung:
- Kiểm tra lại hệ thống ý, luận điểm đ kịp thi điều
chỉnh.
- Kiểm tra s phù hợp các dẫn chứng, số liệu, hình nh
minh họa..
Hình thức và ngôn ngữ:
- soát các câu văn, đoạn n...để phát hiện các lỗi
chính t, ngữ pháp cần chỉnh sửa.
- Kiểm tra các trích dẫn, tài liệu tham kho....
2. Nghiên cứu một loại hình tượng hoặc một
phương diện g trị nội dung tưởng trong một
hoặc một nhóm tác phẩm văn học trung đại
Bước 1: Chuẩn bị
- Căn cứ đề tài đã chọn kiểm tra lại các thông tin, các
dẫn chứng, số liệu...
- La chọn các ý kiến trích dẫn xác đáng.
Bước 2: Tìm ý, lập đề cương
dụ: Đề tài: Thể thơ thất ngôn Đường luật đã được
Nguyễn Trãi sử dụng thuần thục như một thể thơ dân
tộc trong bài thơ Cảnh ngày hè.
* Đặt vấn đề
Giới thiệu về s vận dụng thuần thục thể thơ thất ngôn
Đường luật của Nguyễn Trãi.
* Gii quyết vấn đề
- Khái quát chung về thể thơ Đường luật.
+ Khái niệm
+ Nguồn gốc
+ Phân loại
+ Đặc điểm
- Thể thơ Đường luật được Nguyễn Trãi sử dụng trong
bài thơ Cảnh ngày hè.
+ Thể thơ: Thất ngôn xen lẫn lục ngôn (câu đầu và câu
cuối là lục ngôn): s dồn nén cm xúc.
+ Nhịp: 1/2/4; 2/2/3 rổi 3/4, 4/3: linh hoạt và sáng tạo.
+ Vần: Gieo vần ương ở câu 1,2, 4,6,8.
+ Đối: câu 5 và 6.
+ Biện pháp tư từ: đo ngữ.
- Đánh giá chung:
+ Nguyễn Trãi vận dụng linh hoạt sáng tạo thể thơ
thất ngôn Đường luật, điều này thể hiện ở rất nhiều bài
thơ trong tập Quốc âm thi tập.
+ Tác dụng: bài thơ cô đọng, gin dị, ý thơ mạnh mẽ
phù hợp việc thể hiện cm xúc, những mong muốn
quyết tâm nhà thơ.
+ Cách ngắt nhịp phong phú nhằm diễn đạt tình cm
tinh tế, sâu sắc.
+ Với s cách tân y, Nguyễn Trãi dần phá vnhững
khuôn thước quy phạm của Đường thi để phù hợp với
ngôn ngữ và đời sống dân tộc.
* Kết luận
* Tài liệu tham kho
Bước 3: Viết
Da vào đề cương, viết báo cáo.
Bước 4: Chỉnh sửa và hoàn thiện
- Đọc lại và bổ sung, hoàn thiện bài.
II. Tìm hiểu các văn bản tham khảo
BẢNG KIỂM ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM TRÌNH BÀY
NỘI DUNG THẢO LUẬN CÁC NHÓM
1. Bài thơ Thuật hoài của Trần Quang Khải - Tác
phẩm tiêu biểu cho hào khí Đại Việt thời Trần
- Bố cục 4 phần:
+ Phần mở đầu: do chọn đề tài, mục đích nhiệm
vụ nghiên cứu, đối tượng phạm vi nghiên cứu,
phương pháp nghiên cứu.
+ Nội dung chính: Tác gi hoàn cnh sáng tác, một
số vấn đề về văn bn, gii mã văn bn.
+ Kết lun: Đánh giá, nhn xét chung, tài liu tham kho.
+ Tài liệu tham kho.
- Tập hợp phân tích các dị bn: năm dị bn nguyên
văn chữ Hán, năm bn phiên dịch.Việc phân tích, nhận
định để xác định văn bn tin cậy, kh năng gắn với
nguyên tác nhất.
- So sánh, đối chiếu các bn dịch để nhận ra các ưu
điểm-khuyết điểm của từng bn.
- Một s điểm đáng chú ý trong việc triển khai lun điểm:
+ Dẫn gii chi tiết về các dị văn, dị bn; kèm với việc
tìm tòi để cung cấp hình nh minh chứng văn bn,
giúp xác thc kiểm chứng các thông tin được
trình bày.
+ Các luận điểm đều trình y theo trình t thời gian,
tôn trọng nguyên văn của tư liệu.
+ Trình bày quan điểm riêng của từng khía cạnh, kết
hợp với phân tích và biện luận.
+ Căn cứ vào cấu trúc lập luận, vào mạch thơ để phân
tích, lí gii các khía cạnh nổi bật của nội dung nghệ
thuật tác phẩm.
2. “Chí nam nhi” trong bài thơ Thuật hoài của
Phạm Ngũ Lão
- Đây bài viết pn ch, đánh giá của một GV n
không nh thức, cấu tc của một báo o nghiên
cứu.
- Bài viết tập trung phân tích một khía cạnh nội dung,
tưởng trong một i thơ ngắn, nhưng khía cạnh
trung tâm liên quan đến tất c các phương diện
khác của tác phẩm.
- Bài viết sử dụng các thao tác: phân tích, kho
chứng, so sánh, bình ging...
- Cách triển khai các luận điểm theo mạch nội dung
của tác phẩm.
STT
Tiêu chí
Xuất
hiện
Không
xuất hiện
1
Ch ra đưc hình thc ca bài viết tham kho
2
Trình bày đưc ni dung ca bài viết tham kho
3
Ch ra được cách trin khai lun đim trong bài viết tham kho
4
Cách thức trình bày để li ấn tượng sâu sc
Nội dung 2: HƯỚNG DN HS VIT BÁO CÁO NGHIÊN CU VÀ THUYT
TRÌNH KT QU NGHIÊN CU
a. Mc tiêu
- HS viết báo cáo theo đề tài đã chn.
- Bám sát cu trúc bài báo cáo, đủ dung lượng, đúng thời gian.
- Trình bày ngn gọn, rõ ràng, lưu loát phn kết qu nghiên cu.
b. Ni dung
- HS có th la chọn 1 trong hai đ tài đã lập đ cương trong các tiết trưc hoc chn một đề
tài khác thuc văn học trung đại Việt Nam để viết.
- Báo cáo được đánh máy, in và nộp li cho GV.
c. Sn phm: Báo cáo nghiên cu ca hc sinh.
d. T chc thc hin
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Hoạt động 1: Thực hiện viết báo cáo nghiên cứu
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
GV hướng dẫn
- Bám sát hướng dẫn sách chuyên đề để viết.
- Chú ý: diễn di các ý thành đon văn ri kết ni thành bài hn
chỉnh.
- HS đánh máy, căn chỉnh văn bn theo quy định tiết trước.
Dung lượng đm bo: 1000 đến 1500 ch.
- Ngôn ng đúng văn phong khoa hc.
- Kết cu: Bài viết đ 4 phn: M đầu, ni dung chính, kết
lun và tài liu tham kho.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
- HS viết báo cáo cá nhân.
- Trong quá trình HS thc hin vic viết báo cáo nghiên cu,
GV tiếp tc kết ni, theo dõi, gii đáp thắc mc, tr giúp để HS
hoàn thành nhim v.
B3. Báo cáo thảo luận
HS s báo cáo trên lp vào các tiết sau.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
GV nhận xét, đánh giá da trên báo cáo ca HS.
Hot đng 2: Thuyết trình kết quo cáo nghiên cu
B1: Chuyn giao nhim v
Hs báo cáo kết qu nghiên cu của mình trước lp.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
I. Viết báo cáo
II. Thuyết trình
1. Chun b
2. Trình bày
3. Trao đổi
4. Tiếp thu ý kiến, rút
kinh nghim
+ HS tóm lược bài viết thành bn tóm tt, nhn mnh nhng
luận điểm then cht, nhng ý kiến riêng.
+ Để phần trình bày sinh đng, hp dẫn hơn, trong điều kin cho
phép, khuyến khích HS s dng máy chiếu, màn hình, bng
ph,...
B3: Báo cáo tho lun
- Lưu ý: din đt rõ ràng, chính xác, tc đ nói và âm lưng va
phi, d nghe.
- Phi hp s dụng các phương tiện nghe nhìn mt cách nhp
nhàng.
- La chọn thế, tác phong phù hợp (đĩnh đạc, t tin, thân
thin).
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
GV hướng dẫn HS t đánh giá, đánh giá chéo.
Nội dung 3: HƯNG DẪN ĐÁNH GIÁ BÀI VIẾT
a. Mc tiêu
- HS t đánh giá được bài viết ca mình.
- HS đánh giá đưc bài viết ca bn.
b. Ni dung
HS đánh giá theo tiêu chí rubric.
c. Sn phm: bng rubric đánh giá của HS.
d. T chc thc hin
B1: Chuyn giao nhim v
GV hưng dn HS t đánh giá và đánh giá chéo (xếp loi) theo tiêu chí sau:
Bảng rubric đánh giá bài viết ca HS
STT
Tiêu chí
Mc 3
Mc 2
Mc 1
1
Đề tài phương
pháp thao tác
nghiên cu
Đề tài hp dn, phù
hp tính mi,
giá tr ng dng
cao, s dng thành
thạo các phương
pháp, thao tác
nghiên cu
Đề tài phù hp,
tương đi hp dn,
giá tr ng
dng, s dng
phương pháp, thao
tác nghiên cu
còn chưa thành
tho
Đề tài chưa phù hp,
ít giá tr ng dng,
chưa biết s dng
phương pháp, thao
tác nghiên cu
2
H thng lun
điểm cách trình
bày vấn đề nghiên
cu
H thng luận điểm
phong phú, logic;
xác định đúng vấn
đề trng tâm; biết
cách trin khai trình
bày vấn đề mt
cách rõ ràng
H thng lun
điểm tương đối
đầy đủ, đm bo
logic nhất định;
xác định đúng vấn
đề trng tâm,
nhưng trình bày
vấn đề chưa
H thng luận điểm
còn đơn gin; chưa
xác định đúng vấn đề
trọng tâm; chưa biết
trin khai trình y
vấn đề
ràng
3
Quan điểm thái
độ ca ngưi viết
Th hin quan
điểm thái đ ca
người viết v
nhng ni dung ni
bt của đối tượng
nghiên cu
th hin quan
điểm thái độ
của người viết,
nhưng cách thể
hiện chưa thc s
thuyết phc
Chưa thể hiện được
quan điểm thái độ
của người viết hoc
quan điểm, thái độ
chưa được din gii
rõ ràng
4
S dng l,
bng chng
S dng các l,
bng chng xác
đáng, phù hp;
phương pháp lập
lun logic, cht ch,
đạt hiu qu cao
s dng l,
bng chng
biết cách lp lun
để cng c cho
các luận điểm
nhưng chưa thật
s hiu qu
Chưa biết cách s
dng l, bng
chứng; chưa biết
cách lp lun
5
T chc bài viết
Bài viết được t
chc hoàn chnh,
gồm: Đặt vấn đề,
gii quyết vấn đề,
kết lun tài liu
tham kho
Bài viết đủ các
phần chính nhưng
chưa thể hin
yêu cu tng phn
Bài viết chưa được t
chc hoàn chnh, các
phn trình y không
rõ ràng
6
S dng các
phương thức liên
kết
S dng chính xác
hiu qu các
phương thc liên
kết câu, đoạn văn
giúp bài viết
ràng
S dng phù hp
các phương thức
liên kết câu, đoạn
văn giúp người
đọc d hiu
.Có s dng mt s
phương thc liên kết
câu, đoạn văn nhưng
chưa mạch lc
7
Cách dùng t, đặt
câu
Không mc li
dùng từ, đặt câu
hoc ch mc 1,2
li không đáng k
Mc mt vài li
dùng từ, đặt u
(3-5 li)
Mc khá nhiu li
dùng từ, đặt câu (6
li tr lên)
8
Trình bày bài viết
Trình y ràng,
đúng quy cách,
không mc li
chính t
Còn mc 2-3 li
chính t; trình y
bài viết đúng quy
cách nhưng chưa
sch đp
Mc nhiu li chính
t; trình y bài viết
không đúng quy cách
B2: Thc hin nhim v
Da vào rubric HS tham gia đánh giá bng cách nhn xét, trao đổi, góp ý sau mi báo o hoc
phát biu nh chn, xếp loi cui bui, hoc làm phiếu đánh giá với các mức độ khác nhau.
B3: Báo cáo kết qu
- HS báo cáo kết qu t đánh giá và đánh giá chéo.
B4: Kết lun, nhn đnh
- GV đánh giá phần trình y báo cáo kết qu nghiên cu phn đánh giá ca HS cho
nhau, có th xếp loi công khai ngay ti lp.
- GV cho đim và tr bài, sa li.
HOT ĐNG 3: LUYN TP
a. Mục tiêu
Học sinh có thể t phân tích, đánh giá được một bài báo cáo đã được viết trước đó.
b. Nội dung
- HS tìm đọc một số đề tài báo cáo đã được viết hoàn chỉnh, đọc và đánh giá về hình thức và
nội dung của báo cáo.
- HS rút ra được ưu điểm và khuyết điểm (nếu có) của báo cáo.
Ví dụ đề tài:
1. Cht tr tình và màu sc anh hùng ca trong Bch Đng giang phú của Trương Hán Siêu
Nguyn Hữu Sơn.
2. Hình nh con người trong văn học trung đại Vit Nam.
c. Sản phẩm: phần đánh giá của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
- HS chọn một bài báo cáo nghiên cứu về văn học trung đại Việt Nam.
- HS đọc và phân tích, đánh giá về bài báo cáo.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS t la chọn một báo cáo mà mình thích.
- Đọc, tìm hiểu về nội dung và hình thức của báo cáo.
- HS phân tích, đánh giá về bài báo cáo.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Học sinh trình bày phần nghiên cứu, đánh giá của mình.
Bước 4. Kết luận, nhận định
GV và HS khác nhận xét, đánh giá và chia sẻ các bài nghiên cứu tốt để HS tham kho.
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Học sinh nghiên cứu, viết báo cáo về một vấn đề mà mình thích
b. Nội dung
- HS la chọn đề tài, thu thập tài liệu, sắp xếp tài liệu về theo tiêu chí đặt ra.
- HS biết nghiên cứu, vận dụng các kiến thức kĩ năng đã có để tiến hành viết báo cáo.
c. Sản phẩm: Bài báo cáo của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
GV khuyến khích HS t thu thập thông tin, tìm hiểu viết báo cáo về vấn đề mình
thích
Gi ý mt s đề tài sau:
- Ý nghĩa ca chi tiết cái bóng trong “Chuyện ngưi con gái Nam Xương” của Nguyn D.
- Cm xúc mùa thu trong bài Thu hng ca Đ Ph và bài Thu Vnh ca Nguyn Khuyến.
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
Học sinh thc hiện tho luận, tìm hiểu và viết bài.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Học sinh có thể nộp kết qu nghiên cứu của mình cho GV.
Bước 4. Kết luận, nhận định
Gv đọc, đánh giá và cộng điểm cho HS np bài.
4. Cng c
5. Hướng dn v n
Ngày son: 8/8/2023
CHUYÊN ĐỀ 2: TÌM HIU NGÔN NG TRONG ĐỜI SNG XÃ HI HIỆN ĐẠI
PHẦN 1: BẢN CHẤT XÃ HỘI- VĂN HÓA CỦA NGÔN NGỮ
I. MỤC TIÊU
1. V kiến thc
- Bn cht xã hi ca ngôn ng.
- Mi quan h gia ngôn ng và văn hóa.
2. V năng lực
a. Năng lực chung: t chủ và t học, giao tiếp và hợp tác, gii quyết vấn đề và sáng tạo…
b. Năng lực đặc t
- Hiểu được ngôn ng là mt hiện tưng xã hi và là mt b phn cu thành của văn hóa.
- Nhn biết và đánh giá được các yếu t mi ca ngôn ng trong đời sng xã hội đương đi.
- Biết vn dng các yếu t mi ca ngôn ng đương đại trong giao tiếp.
3. V phm cht: Chăm chỉ, yêu nước (Có ý thc gi gìn s trong sáng ca tiếng Vit).
II. THIT B DY HC, HC LIU
1. Thiết b dy hc: Máy tính kết ni internet.
2. Hc liu: Phiếu hc tp, tranh nh, sơ đồ minh họa có liên quan đến ni dung bài hc.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. T chc
Lp
Tiết
Ngày dy
số
Vng
2. Kiếm tra bài cũ: GV kim tra vic vic chun b bài hc nhà ca hc sinh.
3. Bài mi
HOT ĐNG 1: KHI ĐNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thc hiện nhiệm vụ học tập của mình. Dẫn dắt
vào bài mới.
b. Ni dung: GV t chc cho hs tham gia tr li các câu hi xoay quanh hiện tượng hi
và ngôn ng (nội dung trao đổi trong sgk, tr 35).
c. Sn phm: Câu tr li và thái đ hp tác ca hs.
d. Tổ chức thực hiện:
Hot đng ca Gv và Hs
D kiến sn phm
B1. Chuyn giao nhim v
- GV chuyn giao nhim v:
+ Gió, mưa, nắng,…là hiện tượng t nhiên; còn l hội, i
hi, th cúng,…là hiện tượng hi. y nêu mt s d
v hiện ng hi th gii thích sở đ bạn coi đó
nhng hiện tượng xã hi.
+ Bạn đang học ngoi ng nào? Qua ngoi ng đó, bạn biết
v đời sng vt cht, phong tc tập quán, đặc điểm m
lí,…ca ngưi bn ng?
B2. Thc hin nhim v:
- HS trao đi tho lun, thc hin nhim v.
- GV quan sát, gi ý.
Câu tr li ca hc sinh
B3. Báo cáo tho lun:
- HS tr li câu hi.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhn xét, b sung, dn dt vào bài.
HOT ĐNG 2: HÌNH THÀNH KIN THC
Ni dung 1: Tìm hiu bn cht xã hi ca ngôn ng
a. Mục tiêu: Hiểu bn chất xã hội của ngôn ngữ.
b. Ni dung: Hs trao đi tho lun câu hi, cht lc kiến thc đ tiến hành tr li câu hi.
c. Sn phm: Câu tr li ca hc sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Hot đng ca Gv và Hs
D kiến sn phm
B1. Chuyn giao nhim v
* GV chuyn giao nhim v:
- Hs đc ni dung mc 1- sgk, tr 35-36.
- GV t chc cho HS tho lun nhóm. Chia lp
thành 4 hoc 6 nhóm, tho lun 2 u hi SGK, tr
36.
* HS tiếp nhn nhim v.
B2. Thc hin nhim v
- HS c nhóm tiến nh tho lun, ghi chép kết
qu.
- GV quan sát, h tr nhóm HS gặp khó khăn
(nếu cn thiết).
B3. Báo cáo tho lun
GV gọi đại din 1-2 nhóm tr li, các em khác
nhn xét, b sung.
B4. Đánh giá kết qu thc hin
- GV nhn xét, b sung, cht kiến thc.
- Câu tr li ca HS.
- Gi ý:
Câu 1: Mi quan h tác động qua
li gia ngôn ng và xã hi.
+ Ngôn ng phương tin giao tiếp
quan trng nht gia các thành viên
trong mt cộng đồng.
+ Ngôn ng hi điều kin
tn ti ca nhau. Nếu không ngôn
ng thì không hội, ngưc li,
nếu không hi thì ngôn ng
cũng không th tn ti.
Câu 2: Kh năng s dng ngôn
ng của con người.
- Kh năng sử dng ngôn ng đặc
điểm tính “bm sinh” của con
người.
+ T “bẩm sinh” không được dùng
theo cách hiểu thông thường.
+ Kh năng sử dng ngôn ng ca
con người ch được th hin trong
môi trường xã hi.
-> Ngôn ng khác v bn vi
nhng hiện tượng tính cht bn
năng ở con người.
Ni dung 2: Mi quan h gia ngôn ng văn hóa
a. Mục tiêu: HS nắm được vai trò của ngôn ngữ với văn a; nh hưởng của văn hóa với
ngôn ngữ và s đa dạng của ngôn ngữ, văn hóa.
b. Ni dung: HS s dng SGK, cht lc kiến thc đ tr li câu hi.
c. Sn phm: câu tr li ca HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Hot đng ca Gv và Hs
D kiến sn phm
B1. Chuyn giao nhim v
- GV chuyn giao nhim v trên sở hs đã chun b bài
nhà.
+ Hs tho lun nhóm (7 phút, thng nht các vấn đề mi
nhân đã thc hin nhim v nhà), tr li các câu hi:
a. Vai trò ca ngôn ng
đối với văn hóa
- Ngôn ng mt phn
thiết yếu trong đời sng
tinh thn phong phú ca
(1) Em hiu thế nào v khái niệm “Văn hóa”? sao nói
ngôn ng là mt b phn cu thành quan trng của văn hóa?
(2) Trình bày mt s biu hin ca du ấn văn hóa Việt
trong tiếng Vit. (Hs da mục 2.b để ly ví d).
(3) u s khác bit v ch ng t ng gia tiếng Vit
vi ngôn ng kc em biết. y nhn xét v s khác bit
đó.
(4) Em suy nghĩ gì v mi quan h gia s đa dạng ca
ngôn ng và s đa dạng của văn hóa?
Câu hi gi ý:
- Nếu chúng ta ng ti mt tương lai mà trong đó tất c mi
người đều i mt s ít ngôn ng ln, liu phi là mt điều
tt? Liu đó thể một cách để to điều kin cho giao tiếp
một sân chơi nh đẳng gia c quc gia? phi mong
mun cu nhng ngôn ng nh hoàn toàn nh cm?
- Em nghĩ v tình trng biến mt ca nhiu ngôn ng
trên thế gii? Khi mt ngôn ng b mất đi thì những s
mất theo? Em đồng ý vi nhận định của Anơ- xtây- xi- a
Ri- en: “Một thế giới đa dạng v mt ngôn ng mang li li
ích cho tt c chúng ta” hay không? sao? Theo em, thế
gii cần m để cu vãn nh trng nhiu ngôn ng b
biến mt?
B2. Thc hin nhim v:
- Hs trao đi tho lun, thc hin nhim v.
- GV quan sát, h tr.
B3. Báo cáo tho lun:
- GV gọi đại din 1-2 nhóm tr li cho 1 u hi, các nhóm
khác nhn xét, b sung (nếu cn thiết).
- Các nhóm c đại din tr li, nhn xét.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, bổ sung, chốt li kiến thức.
mi cộng đồng người, tc
mt phn không th thiếu
của văn hóa. Khó thể
hiểu đầu đủ v văn hóa
ca mt n tc nếu
không tìm hiu v ngôn
ng ca dân tộc đó.
- Ngôn ng phương
tiện bn, ph biến để
biểu đạt và lưu gi các giá
tr v văn học, ngh thut,
tôn giáo, tín ngưỡng,…
Thông qua ngôn ng,
th hiu v các b phn
cu thành khác của văn
hóa.
b. Ảnh hưởng của văn
hóa đi vi ngôn ng
Du n của văn hóa Việt
trong tiếng Vit th hin
qua các t ng ch s vt,
hoạt động, đặc điểm trong
đời sng hoc qua t ng
xưng hô. (Hs ch ra s
khác bit v cách dùng t
xưng giữa tiếng Vit
và ngôn ng khác).
c. S đa dạng ca ngôn
ng s đa dạng ca
văn hóa
Do mi quan h khăng
khít gia ngôn ng văn
hóa nên s đa dạng ca
ngôn ng nhân loi là
nhng biu hin ca s đa
dng v văn hóa trên thế
gii.
HOT ĐNG 3: LUYN TP
a. Mục tiêu: củng cố, vận dụng kiến thứu đã học.
b. Ni dung: Hs làm các bài tp trong SGK phn Luyn tp.
c. Sn phm: bài làm ca hc sinh
d. Tổ chức thực hiện:
* Chun b viết
Hot đng ca Gv và Hs
D kiến sn phm
B1. Chuyn giao nhim v
- GV chuyn giao nhim v (S dụng
thut nhóm chuyên gia: chia lp thành 6
nhóm. HS làm vic nhóm nhà, hoàn
thành nhim v ca nhóm sau khi mi
1. Bài tp 1
Gi ý:
- Nhng ngôn ng đưc nhiều ni s
dng vi cách là tiếng m đ nht:
tiếng Trung, tiếng Anh, tiếng Hinđi
nhân t làm các bài tp).
+ Nhóm 1,2 làm bài tp 1.
+ Nhóm 3,4 làm bài tp 2.
+ Nhóm 5,6 làm bài tp 3.
B2. Thc hin nhim v
B3. Báo cáo tho lun
B4. Đánh giá kết qu thc hin
Urdu, tiếng Rp…
- Nhng ngôn ng được s dng nhiu
quc gia nht: tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng
Tây Ban Nha…
- Nhng ngôn ng được dùng làm ngôn ng
chính thc nhiu quc gia nht: tiếng
Anh, tiếng Pháp…
2. Bài tp 2:
HS th dùng biểu đồ hình ct vi mt s
ni dung sau:
- Tên: S ng ngôn ng các khu vc
trên thế gii.
- Ct dc: s ng ngôn ng (đơn vị t 0
đến nghìn)
- Ct ngang: Khu vc (Châu Á, Châu Phi,
Thái Bình Dương, Châu M, Châu Âu).
(Học sinh cũng thể s dng biểu đồ hình
tròn %)
3. Bài tp 3: Mt s hiện tượng trong
ngôn ng th hiện đặc điểm văn hóa của
dân tc. Ví d trong tiếng Vit:
- T “T quốc” xuất phát t đời sng nông
nghip, kết hp t “Đất” và “nước” biểu đạt
ý nghĩa cao c, thiêng liêng. “Đồng bào”
gn vi truyn thuyết “Con Rồng cháu
Tiên”.
- Thành ng: “Cơm no áo ấm”, “Cơm lành
canh ngọt”, “Cơm áo go tiền”, “Cơm bưng
nước rót”, ... xuất phát t thc tế đời sng
vt cht, tinh thn của người Vit…
HOT ĐNG 4: VN DNG (thc hành viết)
(có th tiến hành trên lp hoc giao bài tp HS hoàn thin nhà)
a. Mục tiêu: vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành bài tập .
b. Ni dung: s dng kiến thc đã hc viết đoạn văn theo yêu cầu bài tp 4 trong sgk, tr 41.
c. Sn phm: Bài làm ca hc sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Hot đng ca Gv và Hs
D kiến sn phm
B1. Chuyn giao nhim v
- Gv chuyn giao nhim v, hs làm vic nhân:
Viết đoạn văn (khong 200 ch nếu ý kiến ca
em v mt vấn đề liên quan đến ni dung Phn 1,
Chuyên đề 2: (Hs la chn 1 trong các vấn đề
sau:
(1)- Vic dng tiếng Anh như ngôn ng toàn cu.
(2)- Kh năng ph biến ca E-xpê-ran-
(Esperanto- quc tế ng).
- Hs nhn nhim v.
- Phn thuyết trình: gv nhóm các hc sinh ng 1
vấn đề vào 1 nhóm, th chia thành nhiu
Gi ý:
* Vi vấn đề (1)
Ni dung bàn lun có th xoay quanh
vic tr li mt s câu hi:
- Tiếng Anh hiện đang được dùng
rộng rãi như thế nào trên thế gii?
- Vic dùng tiếng Anh như vậy mang
li li ích và tác hi gì không?
- Theo bn, nên dùng tiếng Anh
thay thế cho tiếng m đẻ để dy hc
trong nhà trưng không? Vì sao?
- nhiu ngưi cho rng mt s
nhóm nhỏ, các em trao đi, thng nhất trên s
bài m nhân. Gv gọi đại din 1 i nhóm nh
trình y sn phm ca mình, các nhóm khác
nhn xét, b sung. (lưu ý sn phm thuyết trình
không hoàn toàn ni dung đoạn văn đã chun
b, th thuyết minh, gii thích, m rng vn
đề.
B2. Thc hin nhim v: Hs thc hin nhim
v.
B3. Báo cáo tho lun:
- Hs báo cáo vic hoàn thành nhim v.
- Hs đi din các nhóm trình bày sn phm.
B4. Đánh giá kết qu thc hin: Gv nhn xét,
đánh giá.
nước phát trin nhanh nh dùng
tiếng Anh thay thế cho tiếng m đẻ,
bn có bình lun gì v ý kiến đó?...
* Vi vấn đề (2)
- Quc tế ng là gì?
- Bạn đánh giá như thế nào v trin
vng phát trin, ph biến ca quc tế
ng? Da vào s nào bạn có đánh
giá như vậy?...
4. Củng cố: nắm vững toàn bộ kiến thức cơ bn Phần 1.
5. HDVN: Tìm hiểu nội dung Phần 2 (đọc và tr lời các câu hỏi trong mỗi nội dung).
Tiết:
CHUYÊN ĐỀ 2 (Phn 2)
S PHÁT TRIN CA NGÔN NG TRONG ĐỜI SNG XÃ HI
(2 tiết)
I. MC TIÊU
1. V kiến thc
- Khám phá thêm nhng t ng mi đưc s dng hin nay.
- Nm bt cách s dng h thng nhng t ng mi cho phù hp trong tng hoàn cnh c th.
2. V năng lực
- Năng lc chung: Năng lc gii quyết vấn đề, năng lc giao tiếp, năng lc hợp tác, trao đổi
giữa các cá nhân, các nhóm.
- Năng lc riêng: đánh giá được các hiện tượng ngôn ngữ mới xuất hiện.
3. V phm cht: Biết trân trọng nét độc đáo do s phát trin ca ngôn ng mang li.
II. THIT B DY HC VÀ HC LIU
1. Chun b ca giáo viên
- Phương tiện: SGK, SGV, bài ging PPT và các tài liệu tham kho.
- Hình thức tổ chức: hình thức làm việc trên lớp theo nhóm, làm việc cá nhân.
2. Chun b ca hc sinh
- Đồ dùng học tập.
- Chuẩn bị khác: HS đọc trước bài, thc hiện nhiệm vụ ở nhà theo phiếu gợi dẫn/phiếu học
tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHI ĐNG TO TÂM TH
a. Mục đích: HS biết được các nội dung bn của i học cần đạt được, tạo tâm thế cho
học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b. Nội dung: HS da vào hiểu biết để tr lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức để tr lời câu hỏi GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV nêu câu hi
Câu 1: Bn thy nhng t ng nào mi xut hin trong thi gian gần đây? Bạn dùng
nhng t ng y không và dùng trong trường hp nào?
Câu 2: Trong khi nhiu t ng mi xut hiện thì cũng một s t ng từng được dùng
ph biến nhưng nay dường như bị biến mt. Th tìm mt vài t ng như vậy.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thc hiện nhiệm vụ
- HS có s liên hệ hiểu biết cá nhân với chuyên đề học tập.
- HS có định hướng học tập, hình dung được sn phẩm học tập cần làm.
- HS sẵn sàng làm việc theo nhóm học tập
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS tr lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Câu 1:
- Quá cnh; cơm bụi; đi tăng 2, tăng 3,…
- Quá cnh (phi dừng lại ở một nơi nào đó trước khi bay sang một quốc gia khác); cơm bụi
(những bữa cơm bình dân tại quán); đi tăng 2, tăng 3, (tiếp tục cuộc vui một đại điểm với
những hoạt động khác)
Câu 2: Cng quân, tác chiến, địa phương quân, thiết vận xa, xe nhà binh,…
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết qu của HS, trên sở đó dẫn dắt HS vào
bài học mới.
GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức.
=> GV vào bài mới
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIN THC MI
a. Mc đích: Giúp hc sinh hiu s phát trin ca tiếng Vit.
b. Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c. Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
c 1. Chuyn giao nhim v
GV nêu câu hi
Câu 1: Các t ng mi trong tiếng Vit
được hình thành theo những phương thức
ch yếu nào?
Câu 2: S phát trin ca tiếng Vit hin
nay được thúc đẩy bi nhng nhân t nào?
Câu 3: Theo bn, nguyên nhân nào khiến
mt ngôn ng không phát trin na?
c 2. Thc hin nhim v:
nhân HS nghiên cu sách chuyên đề
thc hin.
c 3. Báo cáo tho lun:
GV gọi một số HS tr lời, HS khác nhận
xét, bổ sung.
c 4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, kết luận.
I. Tìm hiểu tri thức
1. Sự phát triển của tiếng Việt
a. S phát triển ca Tiếng Việt theo quy luật chung
- Cấu tạo nên những từ ngữ mới da trên yếu tố
vốn có trong hệ thống.
- Vay mượn từ ngữ của các ngôn ngữ khác.
b. S phát triển của tiếng Việt hiện nay
- Những nhân tố thúc đẩy s phát triển mạnh
mẽ của tiếng Việt
+ S phát triển nhanh chóng của đất nước tất
c các mặt của đời sống.
+ Ứng dụng ngày càng rộng rãi công nghệ
truyền thông.
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục đích: Luyện tập củng cố nội dung bài học.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để tr lời câu hỏi:
GV nêu câu hỏi:
* Bài tập 1: Liệt kê một số từ ngữ vốn thuộc phương ngữ nay được sử dụng rộng rãi
nhiều vùng miền khác, góp phần làm giàu cho vốn từ vng tiếng Việt toàn dân.
* Bài tập 2: m thêm những từ ngmới mà theo bn đã được "nhập" o hệ thống tiếng Việt.
* Bài tập 3: Tổng hợp những từ ngữ mới trong tiếng Việt bạn biết sắp xếp vào c
nhóm theo gợi ý ở bng sau:
BẢNG PHÂN LOẠI TỪ NGỮ MỚI TRONG TIẾNG VIỆT THEO CÁC LĨNH VỰC
Lĩnh vực
Đời sống
Khoa học, công
nghệ (thuật ngữ)
Thương mại
Báo chí
Hành chính
………………..
………………
………………...
……………….
…………………
* Bài tập 4: Trao đổi nhóm để nhận xét, đánh giá kết qu được tổng hợp ở bài tập 3 da vào
một số gợi ý sau:
a. Từ ngữ mới xuất hiện nhiều nhất trong lĩnh vc nào? Vì sao?
b. Những từ ngữ nào nh hưởng tích cc, những từ ngữ nào nh ởng tiêu cc đến việc sử
dụng tiếng Việt trong mỗi lĩnh vc?
c. Những từ ngữ nào được vay mượn từ các ngôn ngữ khác, những từ ngữ nào được cấu tạo
từ các yếu tố của tiếng Việt? So sánh về tỉ lệ xuất hiện của hai nhóm từ ngữ giữa c lĩnh
vc?
d. Bạn có d đoán gì về xu hướng sử dụng yếu tố mới ở từng lĩnh vc trong tương lai?
c. Sản phẩm: HS hoàn thành các bài tập
* Bài tp 1: Mt s t ng vn thuộc phương ngữ nay được s dng rng rãi nhiu
vùng min khác: su riêng, chôm chôm,... Trước đây, khi việc lưu thông hàng hoá, sn vt
còn hn chế, nhng loại trái cây như sâu riêng, chôm cm,... hầu như không thấy xut hin
min Trung min Bắc, do đó, từ chi nhng loại trái y y cũng ít được người dân
các địa phương biết đến. Hin nay, nhng loại trái y y đã được mua bán nhiều nơi,
ngoài khu vc Nam Bộ, theo đó các từ su riêng, chôm chôm,... cũng dần tr nên quen
thuc.
* Bài tp 2:
Nhng t ng mới theo em là đã đưc "nhp" vào h thng tiếng Vit là: tin tc, s hóa,
máy bay, st giá...
* Bài tp 3:
BẢNG PHÂN LOẠI TỪ NGỮ MỚI TRONG TIẾNG VIỆT THEO CÁC LĨNH VỰC
Lĩnh vực
Đời sống
Khoa học, công
nghệ (thuật ngữ)
Thương mại
Báo chí
Hành chính
Toang, soái
ca, ga tô,
chém gió,…
Hiệu ng nhà
kính, mất cân
bằng sinh thái,…
Thương mại,
điện tử, trực
tuyến,…
Truyền hình,
thuật số, báo
điện tử,…
Một cửa, thành
phố thông
minh,…
* Bài tp 4: Linh hot theo kết qu ca hc sinh bài tp 3.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV giao nhiệm vụ học tập:
- HS hoàn thành bài tập
- Chia sẻ ý kiến với c lớp
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thc hiện cá nhân
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS chia sẻ trước lớp kết qu làm việc
Bước 4: Đánh giá kết quả, đưa ra nhận xét đánh giá.
Tiết 2
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHI ĐNG TO TÂM TH
a. Mục đích: HS củng cố được kiến thức tiết 1, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài
mới.
b. Nội dung: HS da vào hiểu biết để tr lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức để tr lời câu hỏi GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV t chức trò chơi “5 từ em biết”: Thời gian suy nghĩ 3 phút. Hết 3 phút GV gi 5 HS lên
bng viết các t ng m được.
- Tìm 5 t vay mượn trong tiếng Vit mà em biết?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thc hiện nhiệm vụ
- HS có s liên hệ hiểu biết cá nhân với chuyên đề học tập.
- HS có định hướng học tập, hình dung được sn phẩm học tập cần làm.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS tr lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết qu của HS, trên sở đó dẫn dắt HS vào
bài học mới.
=> GV vào bài mới
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIN THC MI
a. Mc đích: Giúp hc sinh hiu khái niệm “yếu t mi ca ngôn ng”; phân loại các yếu t
mi ca tiếng Vit; S nh hưởng ca các yếu t mi ti tiếng Vit.
b. Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c. Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Hoạt động 1: Tìm hiu khái nim
yếu t mi ca ngôn ng
c 1. Chuyn giao nhim v
GV nêu câu hi
Câu 1: Yếu t mi ca ngôn ng
gì?
c 2. Thc hin nhim v:
nhân HS nghiên cu sách chuyên
I. Tìm hiểu tri thức (TT)
1. Sự phát triển của Tiếng Việt
2. Những yếu tố mới của tiếng việt
a. Khái niệm “yếu tố mới của ngôn ngữ
* Yếu tố mới gì? những điều mới ( đồng
nghĩa với các từ tiên quyết, nhạy bén,..)
* Yếu tố mới của ngôn ngữ là gì?
đề và thc hin.
c 3. Trình by kết qu
GV gọi một số HS tr lời, HS khác
nhận xét, bổ sung.
c 4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, bổ sung, chuẩn hóa kiến
thức
Hoạt động 2: Tìm hiểu các tiêu chí
phân loại các yếu tố mới của tiếng
Việt
c 1. Chuyn giao nhim v
GV nêu câu hi
Câu 2: my tiêu chí dùng đ phân
loi các yếu t mi ca tiếng Vit?
Nêu ni dung ca các tiêu chí?
c 2. Thc hin nhim v:
Hoạt động cp đôi nghiên cu sách
chuyên đề và thc hin
c 3. Trình by kết qu
Gọi đại diện cặp đôi tronhf bày. Các
cặp đôi khác nhận xét, bổ sung.
c 4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, bổ sung, chuẩn hóa kiến
thức
- Yếu tố mới của ngôn ngữ nói chung tiếng
Việt nói riêng chủ yếu những từ ngữ mới
(Hay nói cách khác yếu tố mới cua ngôn ngữ
chủ yếu thể hiện ở các từ vng).
- Vốn từ ngữ của một ngôn ngữ phi không
ngừng được bổ sung trở nên phong phú để
đáp ứng nhu cầu biểu đạt các s vật, hiện tượng
mới.
b. Phân loại các yếu tố mới của tiếng Việt
Có các tiêu chí để phân loại tiếng Việt:
* Da vào nguồn gốc: thể phân biệt được
yếu tố mới được tạo ra từ yếu tố có sắn của
tiếng Việt với yếu tố mới vay mượn từ ngôn
ngữ khác.
* Da vào phạm vi s dụng thể phân biệt
yếu tố mới trong ngôn ngữ khoa học, ngôn ng
thương mại, ngôn ngữ báo chí, ngôn ngữ hành
chính, ngôn ngữ đời sống,...
* Da o góc độ đóng góp của các yếu tố mới
đối với quá trình phát triển của ngôn ngthì mức
độ chấp nhận một yếu t mi được chấp nhận vào
hệ thống ngôn ng tiêu chí phân loại quan
trọng.
- Những từ ngữ mói đã nhập vào hệ thống tiếng
Việt: Đây những từ ngữ mới nhưng đã được
phổ biến rộng rãi thể coi một bộ phận
của từ vng tiếng Việt.
VD:
+ Những đã được đưa từ điển tiếng Việt:
Internet; chứng khoán, sở hữu trí tuệ,...
+ Những từ được dùng phổ biến nhưng chưa
xuất hiện trong từ điển: thương mại điện tử,
kinh tế số, kinh doanh số, cuộc sống số, số
hóa,...
+ Những cụm từ viết tắt thể hiện một số khái
niệm mới: CPI; COVID 19; BOT,....
- NHững từ ngữ chỉ mới được đưa vào sử dụng
trong một nhóm XH, chưa được nhập vào trong
hệ thống tiếng Việt.
+ Những từ ngữ đang được sử dụng trong một
nhóm XH đang xu hướng phổ biến. VD: ga
tô, chnh, soái ca, sống o, th thính,....
liveshow; gameshow,....
Hoạt động 3: Tìm hiểu tác động của
các yếu tố ngôn ngữ mới đối với tiếng
Việt
c 1. Chuyn giao nhim v
GV nêu câu hi
Câu 3: Nêu tác động của các yếu tố
ngôn ngữ mới với tiếng Việt. (Tác
động tích cc? Tác động tiêu cc?)
c 2. Thc hin nhim v:
nhân HS nghiên cu sách chuyên
đề và thc hin
c 3. Trình by kết qu
GV gọi một số HS tr lời, HS khác
nhận xét, bổ sung.
c 4. Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, bổ sung, chuẩn hóa kiến
thức
+ Một số cách dùng ngôn ngữ xuất hiện trong
giao tiếp của một bộ phận XH, chủ yếu giới
trẻ:
\ Cách nói chêm xen từ ngữ tiếng anh
\ Cách nói lắp ghép các từ ngữ theo lối buông
th
\ Ngôn ngữ teen; ngôn ngữ chat
c. Tác động của các yếu tố ngôn ngữ mới với
tiếng Việt.
Các yếu tố ngôn ngữ mới vừa tác động tích
cc, vừa có tác động tiêu cc đến tiếng Việt.
* Tác động tích cưc: làm cho vốn từ ngữ trở
phong phú, giúp ngôn ngữ phát triển kh năng
biểu đạt, đáp ứng nhu cầu giao tiếp của nhiều
tấng lớp nhân dân trong XH.
* Tác động tiêu cc: Làm tổn hại đến tính chặt
chẽ, hệ thống của ngôn ngữ thể gây trở
ngại cho giao tiếp (khó hiểu, y hiểu lầm); tạo
nên thói quen xấu cho người dùng, nhất giới
trẻ, chỉ dùng theo trào lưu không hiểu đầy
đủ nghĩa của những từ mình dùng, dễ dãi trong
việc sử dụng ngôn từ; dẫn đến tình trạng tình
trạng sử dung ngôn ngbồ, pha tạp, làm mất
đi vẻ đẹp và s tinh tế của tiếng Việt.
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP VẬN DỤNG
a. Mục đích: Luyện tập củng cố nội dung bài học.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để tr lời câu hỏi:
GV nêu câu hỏi:
* Bài tp: Đọc VB “Về nguyên tc vay n t ngữ”
Thc hin các yêu cu:
1. Tìm thêm các t gc Hán thuc các nhóm a,b và c tác gi bài viết đã nêu.
2. Bạn đồng vi nguyên tc ch vay mượn “Những ch ta không sn khó dch
đúng” không? Vì sao?
3. Nêu mt s VD vay mượn ca các ngôn ng châu Âu bn cho rt cn thiết hoc
không cn thiết.
* Bài tp 5: Đọc đoạn trích su và tr lời các câu hỏi:
a. Bạn suy nghĩ gì về ý kiến trên?
b. Việc giữ gìn s trong sáng của ngôn ngữ vấn đề dặt ra đối với tiếng Việt hay là vấn đề
của nhiều ngôn ngữ? Vì sao bạn nghĩ như vậy?
Bài 6: Viết đoạn n khong 200 chữ nêu ý kiến của bạn về s phát triển của tiếng Việt
trong đời sống xã hội.
- HS hoàn thành bài tập
- Chia sẻ ý kiến với c lớp
c. Sn phẩm:
Bài tập: Văn bn “V nguyên tc vay n t ngữ”
Gợi y:
1. Tìm thêm các từ ngữ gốc Hán thuộc các nhóm:
a. Những từ gốc Hán được mượn bằng cách giữ nguyên y nghĩa khi trong tiếng Việt chưa có
các từ tương ứng với chúng: T do; hạnh phúc; chính trị; quan điểm....
b. Những từ gốc Hán có quan hệ đồng nghĩa với từ Việt nhưng khác với từ Việt về màu sắc
biểu cm hoặc phong cách. Chúng không thể hoàn toàn thay thế cho nhau được: Phụ nữ; hi
sinh; tạ thế; an táng; ...
c. Những từ gốc Hán quan hệ đồng nghĩa với từ Việt nhưng khác từ Việt về màu sắc, y
nghĩa, cách dùng. Chúng không thể thay thế nhau trong mọi trường hợp: phi cơ; hỏa xa; ...
2. Tôi đồng ý với nguyên tắc: Chỉ mượn những chữ ta không có sẵn và khó dịch đúng. Vì đ
đm bm bo s ong sáng của TV và trách s sử dụng một cách pha tạp, lai căng làm mất đi
s trong sáng của TV.
3. Một số VD vay mượn của các ngôn ngữ Châu Âu: Internet; láp tốp; phòng; violong;
marketing; kinh tế số; công nghệ số,....
Bài 5.
a. Ý kiến của cố thủ tướng Phạm Văn Đồng là đúng. Vì Đổi mới TV làm cho vn t ng TV
tr phong phú, giúp ngôn ng TV phát trin kh năng biểu đạt, đáp ng nhu cu giao tiếp
ca nhiu tng lp nhân dân trong XH. ( hoc: Vốn từ ngữ của một ngôn ngữ không
ngừng phi được bổ sung phong phú để đáp ứng nhu cầu biểu đạt các s vật hiện tượng
mới.)
b. Việc giữ gìn s trong sáng của ngôn ngữ vấn đề đặt ra không chđối với TV mà là vấn
đề của nhiều ngôn ngkhác. bất ki ngôn ngữ nào trên thế giới đề yếu tngôn ngữ
mới. Điều đó được thể hiện rõ ở khía cạnh từ vng.
Bài 6.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thc hiện cá nhân.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS chia sẻ trước lớp kết qu làm việc.
Bước 4: Đánh giá kết quả, đưa ra nhận xét đánh giá.
CHUYÊN ĐỀ 2: TÌM HIỂU NGÔN NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI HIỆN ĐẠI
Thi gian thc hin: (10 tiết)
A. MC TIÊU
1. Về kiến thức
- Hiểu được ngôn ng là mt hiện tưng xã hi và là mt b phn cu thành của văn hóa.
2. V năng lực
- Nhn biết và đánh giá được các yếu t ca ngôn ng trong đời sng xã hội đương đi.
- Biết vn dng các yếu t mi ca ngôn ng đương đại trong giao tiếp.
3. Về phẩm chất
- T hào, tôn trọng và bo vệ tiếng Việt.
- Nuôi dưỡng hứng thú đọc và rèn luyện kĩ năng đọc, t tìm hiểu ngôn ngữ trong đời sống
của học sinh.
- Rèn luyện s chăm chỉ, chủ động trước công việc của bn thân và tập thể.
B. TIN TRÌNH BÀI DY
Tiết 17 18 19 20
PHN 3: VN DNG CÁC YU T MI CA NGÔN NG TRONG GIAO TIP
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
- Hiểu được ngôn ng là mt hiện tưng xã hi và là mt b phn cu thành của văn hóa.
2. V năng lực
- Nhn biết và đánh giá được các yếu t ca ngôn ng trong đời sng xã hội đương đi.
- Biết vn dng các yếu t mi ca ngôn ng đương đại trong giao tiếp.
3. Về phẩm chất
- T hào, tôn trọng và bo vệ tiếng Việt.
- Nuôi dưỡng hứng thú đọc và rèn luyện kĩ năng đọc, t tìm hiểu ngôn ngữ trong đời sống
của học sinh.
- Rèn luyện s chăm chỉ, chủ động trước công việc của bn thân và tập thể.
II. THIT B DY HC VÀ HC LIU
1. Chun b ca giáo viên
- Phương tiện: SGK, SGV, bài ging PPT và các tài liệu tham kho.
- Hình thức tổ chức: hình thức làm việc trên lớp theo nhóm, làm việc cá nhân.
2. Chun b ca hc sinh
- Đồ dùng học tập.
- Chuẩn bị khác: HS đọc trước bài, thc hiện nhiệm vụ ở nhà theo phiếu gợi dẫn/phiếu học
tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. T chc
Lp
Tiết
Ngày dy
s
Vng
2. Kiếm tra bài cũ:
3. Bài mi:
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHI ĐNG
a) Mục đích: HS biết được các nội dung bn của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho
học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b) Nội dung: HS da vào hiểu biết để tr lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức để tr lời câu hỏi GV đưa ra.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV nêu yêu cu:
+ Bạn nghĩ rng vic chêm xen tiếng Anh vào câu nói tiếng Vit ca gii tr hin nay
vấn đề đáng ngại không?Vì sao?
+ Cho biết mt s trưng hp dùng t ng mi mà theo bn là cn thiết?
c 2: Thc hin nhim v: HS thc hin nhim v
- HS có s liên hệ hiểu biết cá nhân với chuyên đề học tập.
- HS có định hướng học tập, hình dung được sn phẩm học tập cần làm.
- HS sẵn sàng làm việc theo nhóm học tập.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS tr lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết qu của HS, trên sở đó dẫn dắt HS vào
bài học mới.
- T chia s ca HS, GV dn dt vào bài hc mi: Hôm nay chúng ta s cùng tìm hiu Phn
3: Vn dng các yếu t mi ca ngôn ng trong giao tiếp
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIN THC MI
a) Mc đích: Giúp hc sinh:
- Hiểu được mi quan h gia vic tuân th chun ca ngôn ng vi vic sáng tạo đ
ngôn ng phát trin.
- Nhn biết và đánh giá được các yếu t mi ca ngôn ng trong đời sng xã hội đương đi.
- Biết vn dng các yếu t mi ca ngôn ng đương đại trong giao tiếp.
b) Ni dung: HS quan sát SGK đểm hiu ni dung kiến thc theo yêu cu ca GV.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức.
d) Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
GV: Yêu cầu HS tho luận nhóm
theo cặp, các nhóm ng đọc phần
1. Mi quan h gia vic tuân
th chun ca ngôn ng vi vic
sáng tạo để ngôn ng phát trin
trong SGKCĐ tr lời các câu
hỏi:
+ Bn hiểu như thế nào v chun
ca ngôn ng trong tiếng Vit?
+ Vì sao chúng ta cn phi gi gìn
s trong sáng ca tiếng Vit?
+ Đ gi gìn phát trin ngôn
ng ca dân tc, mỗi ngưi cn
chú ý điu gì?
+ nhiều trường hp không th
thay thế t Hán Vit bng nhng
t ng "thun Việt" đồng nghĩa,
chng hn, không th thay phi
công bằng người lái máy bay, thay
máy bay trực thăng bằng máy bay
lên thng. Hãy tìm thêm nhng
d tương tự.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
- HS: Các nhóm trao đổi, tho
luận.
- GV: hỗ trợ khi cần thiết.
Bước 3: Báo cáo kết quả.
- GV: mời đại diện các nhóm trình
bày kết qu trước lớp.
- HS: lắng nghe, phát biểu ý kiến
nhận xét.
Bước 4: Nhận xét, đánh giá
- Học sinh t nhận xét đánh giá
và đánh giá lẫn nhau;
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến
thức.
1. Mi quan h gia vic tuân th chun ca
ngôn ng vi vic sáng tạo để ngôn ng phát
trin
a. Chuẩn tiếng Việt thể hiện chủ yếu các bình
diện của hệ thống ngôn ngữ như: ngữ âm, chính t
(chữ viết), từ ngữ, ngữ pháp các yêu cầu về tạo
lập văn bn.
- Chuẩn ngôn ngữ da trên hệ thống những quy tắc
được xác lập và phát triển qua một quá trình lâu dài,
làm sở cho việc định hướng, điều chỉnh hoạt
động giao tiếp của c thành viên trong một cộng
đồng.
b. Tuy vậy, những quy định tạo nên chuẩn của ngôn
ngkhông phi cái bất biến. Tuân thủ chuẩn mc
ngôn ngkhông nghĩa chỉ ginguyên vẹn cái
vốn tcác thế hệ trước không tiếp nhận những
yếu tố mới vào hệ thống.
c. Sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn, giữ gìn sự
trong ng của tiếng Việt không chỉ nhằm giữ gìn
một phương tiện giao tiếp quan trọng còn thể
hiện trách nhiệm của mỗi người đối với di sn văn
hoá dân tộc. Để giữ gìn và phát triển tiếng Việt, mỗi
người cần có thái độ và nhận thức đúng đắn về ngôn
ngữ của dân tộc.
Để giữ gìn phát triển ngôn ngữ của dân tộc, mỗi
người cần chú ý:
- Cần có nh yêu, s quý trọng, ng t hào đối với
tiếng Việt;
- hiểu biết về chuẩn ngôn ngữ thể hiện qua yêu
cầu về phát âm, quy định chính t, cách ng từ,
quy tắc đặt câu tạo lập văn bn. Rèn luyện
năng nói viết nhằm đạt được s trong sáng trong
việc biểu đạt các ý ởng thông tin; tạo ý thức,
thói quen nói đúng, viết đúng; chú trọng tính văn
hóa, lịch sử của lời nói.
Ví dụ:
+ Trong trận đấu giữa đội tuyển Ý đội tuyển
Pháp, hàng trăm khán giả đánh nhau.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
+ Từ thuần Việt đồng nghĩa với từ “khán gi”
“người xem”. Nếu ta thay thế “khán gi bằng
“người xem”, câu sẽ trở nên hồ, hai cách
hiểu khác nhau, đó “hàng trăm khán gi đánh
nhau” sẽ rất khác với “hàng trăm người xem đánh
nhau”.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
GV: Yêu cầu HS tho luận nhóm
theo tổ, các nhóm cùng đọc phần
2: 2. Vn dng các yếu t mi
ca ngôn ng mt cách phù hp
trong SGKCĐ tr lời các câu
hỏi:
+ Mt yếu t ngôn ng mi cn
đáp ng nhng yêu cầu bản
nào để được chp nhn rng rãi
hội "nhp" vào h thng
tiếng Vit?
+ Cho biết các yếu t bản ca
mt tình hung giao tiếp nh
hưởng đến vic la chn t ng.
+ Phân tích mt s trưng hp
cho thy mt yếu t ngôn ng mi
th được dùng phù hp trong
tình hung giao tiếp này nhưng
không phù hp trong tình hung
giao tiếp khác.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
- HS: Các nhóm trao đổi, tho
luận.
- GV: hỗ trợ khi cần thiết.
Bước 3: Báo cáo kết quả.
- GV: mời đại diện các nhóm trình
bày kết qu trước lớp.
- HS: lắng nghe, phát biểu ý kiến
nhận xét.
Bước 4: Nhận xét, đánh giá
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến
thức
2. Vn dng các yếu t mi ca ngôn ng mt
cách phù hp
a. Một yếu tố ngôn ngữ mới để được chấp nhận
rộng rãi hội "nhập" vào hệ thống tiếng
Việt cần đáp ứng những yêu cầu cơ bản sau:
- Chỉ tiếp nhận những yếu tố mới tác dụng đáp
ứng nhu cầu giao tiếp của người Việt một cách linh
hoạt;
- Chỉ tiếp nhận những yếu tmới không làm phá vỡ
tính chuẩn mc, s tinh tế của hệ thống ngôn ngữ
hiện có.
b. Các yếu tố bản của một tình huống giao tiếp
có ảnh hưởng đến việc lựa chọn từ ngữ:
- Đề tài: phạm vi đời sống được đề cập đến trong
văn bn, dụ: một chuyến du lịch, sở thích của
giới trẻ, vấn đề ô nhiễm môi trường, tình trạng bạo
lc học đường,...
- Nhân vật giao tiếp: Quan hệ giữa người viết với
người đọc hoặc giữa người nói với người nghe xét
về vị thế, nghề nghiệp, tuổi tác, giới tính,...
- Kênh giao tiếp: ngôn ngữ nói hay ngôn ngữ viết,
trang trọng hay thân mật, chỉ ngôn ngữ hay kết hợp
ngôn ngữ với hình nh (giao tiếp đa phương
thức)…
+ Chẳng hạn, các văn bn thể cùng đề tài (ví dụ
về động vật hoang dã) cho cùng đối tượng tiếp
nhận (ví dụ đối tượng học sinh), nhưng khác nhau
về kênh giao tiếp (ví dụ bài đọc trong sách giáo
khoa bài thuyết minh trong một buổi tham quan
sở thú); cùng kênh giao tiếp (ví dụ bài ging
lớp) cho cùng đối ợng tiếp nhận (ví dụ đối
tượng học sinh), nhưng khác về đề tài (ví dụ bài học
về năng lượng và bài học về ca dao),...
c. Hiu biết v tình hung giao tiếp giúp chúng ta
có cách s dng các yếu t mi mt cách phù hp
- nhng tình hung giao tiếp mà nguyên tc s
dng ngôn ng đúng chuẩn được đặt ra mt cách
nghiêm ngt, ch s dng nhng yếu t mới đã được
chp nhn rng rãi.
- Tuy nhiên, cũng có nhng tình hung giao tiếp
nhu cu, s thích s dng ngôn ng ca cá nhân
được tôn trng mc đ nht đnh.
- Chng hn: “U trời” được biết đến cm t
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
được chế li t “trời ơi”. “U trời” câu cm
thán được gii tr s dụng để th hin cm xúc kinh
ngc, ngc nhiên khi chng kiến mt câu chuyn
bt ng nào đó. Cụm t y còn th trng thái
cm xúc ging vi “Oh my god” trong tiếng Anh.
Cm t y thường được s dụng trong các đoạn
chat, các cuc nói chuyn phiếm ca gii tr. Tuy
nhiên, trong các loi văn bn không thuc phong
cách ngôn ng sinh hot, các cách diễn đạt này s
không được chp nhn nếu dùng s b sai phong
cách.
c 1: Chuyn giao nhim v
- GV yêu cầu HS đc thông tin
trong sách chuyên đ Ng văn văn
bn: V tiếng ta ca Nguyn Tuân
và tr li câu hi:
+ Tình yêu tiếng Vit ca Nguyn
Tuân đưc th hiện n thế nào
qua văn bản V tiếng ta?
+ Bn hc hỏi được t kinh
nghim viết ca tác gi?
+ Nguyn Tuân quan niệm như thế
nào v vấn đ gi gìn s trong
sáng ca tiếng Vit?
+ Qua bài viết ca Nguyn Tuân,
bn nhn xét v vai trò ca
nhà văn trong sự phát trin ca
tiếng Vit?
- HS làm vic cá nhân
c 2: Thc hin nhim v
- HS đọc kiến thc trong sách
chuyên đề, chun b tr li u
hi.
c 3: Báo cáo, tho lun
- GV mi mt s HS trình y kết
qu trưc lp, yêu cu c lp lng
nghe, nhn xét.
c 4: Kết lun, nhn đnh
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến
thc.
3. Tìm hiểu văn bản: Về tiếng ta của Nguyễn
Tuân
3.1 Tình yêu tiếng Việt của Nguyễn Tuân được thể
hiện qua việc:
- Ông biết ơn đất nước, ông tiên tổ - những
người đã truyền cho ông thứ tiếng nói đậm đà
ông hằng nói từ những ngày mới ra đời.
- Ông yêu tiếng Việt không bao giờ quên được
tiếng Việt dù cho có chết.
- Theo ông, mỗi lần viết xong đều cần đọc lại
cm nhận, đánh giá nó bằng các giác quan.
- Ông cho rằng ngôn ngữ Việt Nam rất trong sáng
và giàu có.
- Trong đoạn cuối ông trăn chở "Làm thế nào để cứ
giàu có mãi hơn lên, mà càng giàu lại càng đẹp. Nói
một cách khác: bằng lòng gắng sức cho thành
một người giàu kể trong s phồn vinh chung
của tiếng Việt Nam. Nhưng hết sức chống lại mọi
thứ “trọc phú” trong đời sống ngôn ngữ ta. Giàu có,
không vẩn đục-vẩn về duy, đục về mỹ lý".
Qua đó thể thấy, ông trân trọng luôn mong
muốn làm giàu đẹp bo vệ s trong sáng
của tiếng Việt.
=> Nguyễn Tuân một người cùng yêu tiếng
nói, chữ viết của dân tộc.
3.2 Qua đoạn trích "Về tiếng ta" của tác giả
Nguyễn Tuân, rút ra một số kinh nghiệm viết như
sau:
- Khi viết cần luận điểm ràng, lập luận
ràng, dẫn chứng cụ thể.
- Sau khi viết bài cần đọc lại, cm nhận suy
ngẫm lại nội dung của mình.
- Khi viết cần chú ý ngôn từ của mình, bo vệ s
trong sáng của tiếng Việt.
3.3 Theo nhà văn Nguyễn Tuân quan nim v vn
đề gi gìn s trong sáng ca tiếng Việt như sau:
"....bng lòng và gng sc cho thành một người giàu
k trong s phn vinh chung ca tiếng Vit
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nam. Nhưng hết sc chng li mi th “trọc phú”
trong đời sng ngôn ng ta. Giàu có, không vn
đục-vn v tư duy, đục v m lý."
3.4 Qua bài viết ca Nguyn Tuân, nhn thy nhà
văn vai trò quan trng trong s phát trin ca
tiếng Vit. H góp phn bo v s trong ng ca
tiếng Việt. Đồng thời cũng góp phần m giàu đẹp
ngôn t ca tiếng Vit.
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a) Mục đích: Luyện tập củng cố nội dung bài học.
b) Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để tr lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành các bài tập.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV giao nhiệm vụ học tập:
- GV yêu cu học sinh đc tr li câu hi 1,2 phn II. Luyn tp vn dng trong
SGKCĐ.
- HS hoàn thành bài tp vào phiếu hc tp.
- Chia sẻ ý kiến với c lớp.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thc hiện cá nhân, nhóm
- HS tiếp nhn nhim v, tr li câu hi.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS chia sẻ trước lớp kết qu làm việc.
Bước 4: Đánh giá kết quả, đưa ra nhận xét đánh giá.
4. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a) Mục đích: Học sinh được củng cố lại kiến thức thông qua bài tập ứng dụng.
b) Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để tr lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS làm các bài tập.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giao nhiệm vụ học tập: Viết đoạn văn (khoảng 200 ch) nêu ý kiến ca bn v mt vn
đề liên quan đến vic gi gìn và phát trin tiếng Vit.
- Buổi sau báo cáo sn phẩm.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thc hiện ở nhà.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS báo cáo kết qu trên lớp buổi sau.
Bước 4: Buổi sau GV đánh giá kết quả, đưa ra kết luận
- HS nhận xét, bổ sung chéo cho nhau theo tiến trình hoạt động.
- GV nhận xét, kết luận.
4. Cng c: Bài tp trc nghim nhanh
5. Hướng dn v nhà: Vn dng hiu biết v tình hung giao tiếp (đề tài, quan h gia
những người tham gia vào giao tiếp, kênh giao tiếp) để tho luận, phân tích và đánh giá về
s phù hp ca vic s dng các yếu t mi ca ngôn ng trong một văn bn do bn t
chn.
PHIẾU HỌC TẬP
GV sử dụng một số video clip sẵn trên mạng hoặc các đoạn ghi âm hội thoại (do
học sinh và giáo viên sưu tầm trước buổi học) để từ đó chia nhóm phân tích.
GV dùng một số bài thc hành của học sinh hoặc một số đoạn văn mẫu chưa qua
kiểm duyệt ở trên mạng để chia nhóm học sinh tho luận
Viết đoạn n (khoảng 200 chữ) nêu ý kiến của bạn về một vấn đề liên quan đến việc
giữ gìn và phát triển tiếng Việt.
Gợi ý
Hướng dẫn học sinh viết theo quy trình:
Hình thành ý tưởng: nhân/ nhóm ghi ra những ý tưởng về vai trò của tiếng Việt
trong học tập, trong công việc giao tiếp hằng ngày; vị thế của tiếng việt trước làn sóng
học ngoại ngữ như bão của xu thế toàn cầu hoá; cách đơn gin để giữ gìn tiếng Việt, làm
cho tiếng Việt ngày càng giàu hơn, đẹp hơn, hiện đại hơn; một số dụ về cách s dụng
tiếng Việt phù hợp, chưa phù hợp giao tiếp hằng ngày, trong sử dụng mạng xã hội của người
Việt nói chung, nhất là các bạn trẻ;…
Giáo viên ghi lại các ý chính khi đại diện học sinh trình y bằng đồ duy/chân
chim hoặc bng biểu.
Lập dàn ý bằng câu hỏi tìm ý.
Ví dụ:
- Một số vấn đề thể la chọn để viết: Bạn hiểu thế nào về s trong sáng của tiếng
Việt? Giới trẻ vai trò như thế nào trong việc giữ gìn s trong sáng của tiếng Việt? Theo
bạn, cần tiếp nhận các yếu tố mới của ngôn ngữ như thế nào? Thành phần nào trong hội
có nh hưởng lớn nhất đối với s phát triển của ngôn ngữ...
Giáo viên gợi ý cách thức tiến hành tiêu chí đánh giá đoạn văn: Đoạn văn cần
triển khai theo định hướng của kiểu bài nghị luận. Do khuôn khổ của một đoạn văn, bạn cần
chọn nhữnglẽ, dẫn chứng tiêu biểu nhấttrình bày các nội dung một cách mạch lạc, súc
tích.
Viết nháp: nhân học sinh vận dụng kiến thức mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn; kiến
thức đặc thù của văn nghị luận để vận dụng những kiến thức của tập thể trong bước nãy sinh
ý tưởng để chủ động viết nháp;
Giáo viên quan sát lớp thc hành, nhắc nhở, hỗ trợ khi cần thiết;
Chỉnh sửa bài viết: giáo viên chọn một trong hai cách chỉnh sửa: đọc nhận xét
một số bài viết ngẫu nhiên, học sinh chỉnh sửa cặp đôi.
Hoàn thiện bài viết: học sinh thc hiện bước này sau giờ học, nộp sn phẩm bằng
giấy học bằng hình nh qua nhóm zalo.
Chú ý: Giáo viên thể cho học sinh thc hành bằng cách quay video thuyết trình
hoặc phỏng vấn người thật, phỏng vấn tưởng tượng về chđề: giữ gìn s trong sáng của
tiếng Việt trong thời hội nhập.
Bài tham kho
Bo v s trong sáng ca tiếng Vit mt trong nhng vấn đề cp thiết đối vi mi
người dân Vit Nam. Bo v s trong sáng ca tiếng Vit chính là phát huy Tiếng Vit
truyn thng, giúp nó ngày càng tr nên phong phú, hiện đại nhưng vẫn gi được nét đẹp
truyn thng vn ca mình không b lai hóa, hoc pha ln vi nhng th tiếng khác như
Tiếng Hán, Tiếng Anh, Tiếng Pháp,… Trong xu thế hiện nay, nước ta ngày ng m rng
các mi quan h với ớc ngoài đặc biệt các nước Phương y. Việc y dẫn đến, nhiu
loi ngôn ng lai căng ra đời được s dng ph biến. Bên cnh lợi ích như làm giàu cho
tiếng Vit, vic lm dng các t ng na Anh na Vit, các t viết tt, các t lóng... đang
dn m mất đi s trong sáng ca tiếng Vit. Chúng ta cn nhng gii pháp hiu qu đ
bo v s trong sáng ca tiếng Vit. Tại các trưng học đã đang chú trọng, đẩy mnh
giáo dc hc sinh gi gìn s trong sáng ca tiếng Vit. Chúng ta th loi tr s l bch
trong vic dùng tiếng lai dường như cũng chính mt khía cnh th hin nim t hào
ngoài ra đó cũng chính là s tôn trng ý thc dân tc trong ngôn ng, nó dường như cũng đã
góp phn gi gìn s trong sáng ca tiếng Vit.
Ngày soạn:
CHUYÊN ĐỀ 3:
ĐỌC, VIẾT VÀ GIỚI THIỆU VỀ MỘT TÁC GIẢ VĂN HỌC
Thời gian thực hiện: 15 tiết
A. MỤC TIÊU CHUNG
1. V kiến thc:
- Nhận biết được một số đặc điểm nổi bật về s nghiệp văn chương phong cách ngh
thuật của một tác gi lớn.
2. Về năng lực
- Biết cách đọc một tác gi văn học lớn
- Biết viết bài giới thiệu về một tác gi văn học đã đọc
- Vận dụng được những hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết vnhững tác gi văn học
khác.
- Biết thuyết trình về một tác gi văn học
3. Về phẩm chất
- Biết trân trọng, cm phục cuộc đời và tài năng văn chương của các tác gi văn học
B. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
PHẦN 1: ĐỌC VỀ MỘT TÁC GIẢ VĂN HỌC
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
- La chọn được tác gi và có định hướng đọc rõ ràng
- Biết cách đọc về một tác gi văn học qua việc tìm kiếm tài liệu: ghi chép, tổng hợp các
thông tin theo phiếu đọc.
- Nhận biết được một số đặc điểm nổi bật về cuộc đời s nghiệp văn chương, phong cách
nghệ thuật của tác gi.
- Biết xây dng hồ sơ đọc để chuẩn bị viết, thuyết trình về một tác gi văn học
- Nuôi dưỡng hứng thú đọc và rèn luyện kĩ năng t đọc, t học.
2. Về năng lực
2.1. Năng lực chung
- Năng lc gii quyết vấn đề, năng lc giao tiếp, năng lc hợp tác, trao đổi giữa các
nhân, các nhóm.
2.2. Năng lực riêng
- Năng lc thu thập thông tin liên quan đến tác gi văn học
- Năng lc trình bày suy nghĩ, cm nhận của cá nhân về tác gi văn học minh chon
- Năng lc hợp tác trao đổi, tho luận về thành tu nội dung nghệ thuật s nghiệp
của tác gi văn học
- Năng lc phân tích, so sánh quan điểm sáng tác cũng như nghệ thuật của tác gi cùng
thời kì.
3. Về phẩm chất
- Biết trân trọng tài năng cũng như con người của tác gi văn học
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học
- Giáo án
- Phiếu bài tập, tr lời câu hỏi
- Tranh nh về nhà văn hình nh
- Bng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
- Bng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở n
2. Học liệu
- Sách chuyên đề Ngữ Văn 11
- Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học
- Vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. T chc
Lp
Tiết
Ngày dy
s
Vng
2. Kiếm tra bài cũ:
3. Bài mi:
HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thc hiện nhiệm vụ học tập từ đó
khắc sâu kiến thức nội dung bài học Tác gi văn học.
b. Nội dung: GV đặt câu hỏi gợi mở vấn đề đối với HS
c. Sản phẩm: Câu tr lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV đặt câu hỏi: Trong các tác gi văn học em đã từng học em ấn tượng với tác gi
nào nhất? Vì sao?
B2: Thc hin nhim v:
- HS nghe và suy nghĩ tr lời
B3: Báo cáo tho lun:
- GV mời một số HS đứng dậy tr lời câu hỏi
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
- GV nhận xét.
GV dẫn o bài: Trong kho tàng văn học Việt Nam rất nhiều c giả tài hoa. Từ
văn học cổ đại, trung đại đến hiện đại mỗi một thời lại những tác gia ghi dấu ấn đậm
sâu trong lòng độc giả. Việc tìm hiểu về sự nghiệp, quan điểm sáng tác của tác giả vai
trò cùng quan trọng trong việc tìm hiểu tác phẩm văn học. Trong bài học ngày hôm nay
chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách đọc, viết về một tác giả văn học. Tiết 1 Bài 1 Phần 1
cách đọc về tác giả văn học
HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Nội dung 1: Ý nghĩa của việc đọc về một tác giả văn học
a. Mục tiêu: Hs hiểu được ý nghĩa của việc đọc về một tác gi văn học
b. Nội dung: HS sử dụng kiến thức trong SGK hiểu biết của bn thân để tìm hiểu ý nghĩa
của việc đọc về một tác gi văn học
c. Sn phẩm học tập: Câu tr lời của HS
d. Tiến trình thc hiện
Hoạt động của GV HS
Dự kiến sản phẩm
B1: Chuyn giao nhim v
- GV đặt câu hỏi để HS thể suy nghĩ
lời câu hỏi tr lời:
Dựa vào SGK và hiểu biết của em, hãy chỉ
ra ý nghĩa của việc đọc về một tác givăn
I. Ý nghĩa của việc đọc về một tác giả n
học
- Những thông tin về tác gi văn học (tiểu
sử, s nghiệp tưởng…) không chỉ giúp
hiểu sâu hơn về một tác phẩm còn
học
- HS tiếp nhận nhiệm vụ
B2: Thc hin nhim v:
- Các nhóm (cặp đôi) tho luận để tr lời
câu hỏi
B3: Báo cáo tho lun:
- GV mời đại diện nhóm lên tr lời u
hỏi
- Các nhóm khác nhận xét và bổ sung
B4: Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
hình dung được hơn về con đường đạt
đến đỉnh cao trong s nghiệp của tác gi
cùng những mối liên hvới bối cnh lịch
sử cụ thể của đất nước, dân tộc, thời đại.
- Đối với những tác gi văn học khối
lượng tác phẩm phong phú, việc đọc rộng
ra nhiều tác phẩm của họ kết hợp với việc
tìm hiểu những thông tin về cuộc đời, s
nghiệp, tưởng, nh cm, hoàn cnh
sáng tác... sẽ giúp người đọc được s
hình dung hơn về những vấn đề quan
trọng như: quá trình hình thành tính
sáng tạo, phong cách nghệ thuật...
- Nhiều c gi văn học lớn danh nhân
văn hoá. Cuộc đời, s nghiệp văn học,
phong cách nghệ thuật, những suy tưởng,
tri nghiệm của họ v cuộc sống, nghệ
thuật những yếu tố góp phần y đắp
nên vốn văn hoá của dân tộc nhân loại.
Khi tìm hiểu các tác gi văn học noi
theo tấm gương sống, sáng tạo của họ, ta
sẽ thêm những tri nghiệm thú,
những hiểu biết sâu rộng về cuộc sống,
con người văn hoá nói chung những
điều vốn tồn tại như điều kiện nền tng
giúp ta trưởng thành, trở nên một nhân
cách độc lập, toàn vẹn.
Nội dung 2: Thực hành đọc
a. Mục tiêu: Hs biết cách đọc về một tác gi văn học
b. Nội dung: HS sử dụng kiến thức trong SGK hiểu biết của bn thân để đọc về một tác
gi văn học yêu thích.
c. Sn phẩm học tập: Bài đọc về một tác gi văn học của HS
d. Tiến trình thc hiện
Hoạt động của GV HS
Dự kiến sản phẩm
Nhiệm vụ 1: Lựa chọn tác giả
định hướng đọc
B1: Chuyn giao nhim v:
- GV đặt u hỏi để HS có thể suy ngtr lời:
+ Trong các tác giả đã học, em có ấn tượng
và mong muốn tìm hiểu tác giả nào nhất?
+ sao em muốn tìm hiểu về tác giả đó?
Điều em ấn tượng nhất về tác giả đó là gì?
+ Tiêu chí lựa chọn tác giả là gì?
+ Có mấy cách đọc?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ
B2: Thc hin nhim v:
- Các nhóm tho luận để tr lời câu hỏi
B3: Báo cáo kết quả
- GV mời đại diện nhóm lên tr lời câu hỏi
II. Thực hành đọc
1. Lựa chọn tác giả và định hướng đọc
- Tiêu chí la chọn tác gi:
+ TG tác phẩm được học trong chương
trình.
+ TG được yêu cầu đọc mở rộng trong
SGK từ cấp THCS đến cấp THPT
+ TG có tác phẩm đáp ứng được yêu cầu,
sở thích của bn thân.
- Định hướng đọc:
+ Đọc sâu: Đi vào khám phá một phần
s nghiệp sáng tác hoặc một đề tài,
tưởng, đặc điểm loại, thể loại nổi bật thể
hiện trong sáng tác của tác gi.
+ Đọc rộng: Cần tìm đầy đủ, bao quát về tác
- Các nhóm khác lắng nghe nhận t bổ
sung
B4: Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
gi, từ tiểu sđến các chặn đường sáng tác,
phê bình, nghiên cứu vềc gi ấy.
Nhiệm vụ 2: Xây dựng hồ sơ về tác giả
B1: Chuyn giao nhim v:
- GV đặt u hỏi để HS nghiên cứu và tìm hiểu.
+ Em đã tìm được tác giả nh yêu thích
chưa?
+ Các em thường tìm kiếm tài liệu về tác
giả ở những nguồn nào? Thông thường, các
em sẽ thu thập những thông tìn gì?
+ dụ đối với tác giả Nam Cao em cần
chuẩn bị những gì?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- Các nhóm tho luận để tr lời câu hỏi
B3: Báo cáo kết quả
- GV mời đại diện nhóm lên tr lời câu hỏi|
- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét
bổ sung
B4: Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
2. Xây dựng hồ sơ về tác giả
a. Tìm kiếm tài liệu
- Nguồn tài liệu: thư viện, sách báo,
internet…
- Những thông tin thường được thu thập:
tiểu sử, s nghiệp sáng tác, các tác phẩm
tiêu biểu, các tài liệu liên quan…
b. Lập danh mục tài liệu
HS la chọn tác gi mình muốn tìm hiểu
sau thời gian suy nghĩ
- dụ đối với tác giả Nam Cao HS
thể tập hợp các tài liệu liên quan theo
danh mục, từ đó chọn các tài liệu cần
đọc
* Tác phẩm tiêu biểu của Nam Cao:
- Truyện ngắn trước Cách mạng:
Chí Phèo (1941), Ho (1941), Giăng
sáng (1942), cách (1943), Lão
Hạc (1943), Đời thừa (1943), Một bữa
no (1943), Một đám cưới (1944).
Tiểu thuyết: Sống mòn (1944), Truyện
người hàng xóm (1944)...
- Truyện sau Cách Mạng: sâm
banh (1945), Đường Nam (1946),
rừng (1947-1948), Đôi mắt (1948).
* Một số tài liệu nghiên cứu riêng hoặc
có thể đề cập đến Nam Cao:
- Bích Thu (tuyển chọn giới thiệu
2007) Nam Cao
- Tuyển tập Nam Cao (2020), NXB Văn
học, Hà Nội.
Nhiệm v 3: Đọc ghi chép tổng hợp
các thông tin cần thiết về một tác giả
- GV đặt câu hỏi để HS thực hiện.
Đọc, ghi chép và tổng hợp các thông tin cần
thiết về một tác gi cần chú
3. Đọc, ghi chép tổng hợp các thông
tin cần thiết về một tác giả
a. Đọc ghi chép thông tin về tiểu sử c gi
- Tên khai sinh của tác gi các t
danh (nếu có), năm sinh, năm mất (nếu
đã mất);
- Quê quán, gia đình, đặc điểm con
người;
- Thiên hướng c chặng đường ng tác;
- Các tác phẩm tiêu biểu;
- Các gii thưởng (nếu có).
b. Đọc ghi chép thông tin về tác phẩm
của tác gi
* Đọc và ghi chép thông tin chi tiết:
- Bắt đầu đọc những tác phẩm bạn đã
được nghe, được biết hoặc tác phẩm
nhan đề trùng với tên của cuốn sách để
tạo cm hứng và ấn tượng ban đầu.
- Đọc với cách một độc gi để tiếp
nhận các giá trị nội dung nghệ thuật
của tác phẩm hoặc đọc như một nhà
văn" để cm nhận quá trình sáng tạo tác
phẩm, từ đó th trở thành người
“đồng sáng tạo” với tác gi.
- Với những tác phẩm dung lượng
lớn, thời gian đọc thường kéo dài
người đọc thể phi tạm ngừng nhiều
lần. Nhưng với từng chương, phần cụ thể
thì cần bố trí thời gian để đọc trọn vẹn,
tránh làm ngắt quãng mạch cm xúc.
- Vận dụng những năng đã được rèn
luyện trong quá trình đọc văn bn như
liên tưởng, tưởng tượng, suy luận, kết
nối,... để thể theo dõi từng chi tiết,
hình nh, mạch cm xúc của tác phẩm.
* Tổng hợp, đánh giá
Tổng hợp về từng cuốn sách:
+ Các chđề chính được thể hiện; giá trị
chung của cuốn sách (bao gồm giá trị nội
dung giá trị ngh thuật nổi bật);
những nét riêng, dấu ấn riêng tác
phẩm để lại trong lòng người đọc; vị trí
của cuốn ch trong s nghiệp sáng tác
của tác gi.
+
Nếu bạn đọc một tuyển tập tập hợp các
tác phẩm bao gồm nhiều thể loại thì nội dung
tổng hợp ơng ứng với việc bao quát từng
thể loại trong sáng c của tác gi.
Đánh giá chung:
+ Các giai đoạn sáng tác, thể loại sáng
tác chính các tác phẩm tiêu biểu cho
từng giai đoạn, từng thể loại;
+ Chủ đề nổi bật được đề cập trong các
tác phẩm;
+ Những vấn đề trọng m được đặt ra
trong các tác phẩm (theo đặc điểm thể
loại đã nêu trên), ch gii quyết của
tác gi đối với từng vấn đề
+ Những điểm nổi bật về nghệ thuật
trong các tác phẩm;
+ Vị trí của cácc phẩm trong nn văn học.
c. Đọc ghi chép những nghiên cứu,
nhận định về tác gi
- Cuộc đời và s nghiệp;
- Các chặng đường sáng tác những
yếu tố chi phối;
- Quan điểm, khuynh hướng sáng tác, giá
trị các tác phẩm;
- Phong cách nghệ thuật của tác gi;
-
Vị trí của tác gi trong nền văn học dân tộc.
d. Tổng hợp các nội dung đã đọc ghi
chép
Phiếu đọc về tác gi
1
Khái quát về tiểu sử đặc
điểm con người của tác gi
2
Khái quát về vị trí của tác gi
trong lịch sử văn học
3
Phân chia các chặng đường
sáng tác của tác gi
4
Điểm qua những tác phẩm đặc
sắc của tác gi qua các chặng
đường sáng tác
5
Phân tích một schủ đnổi bật
trong sáng tác của tác gi
6
Đánh giá chung về những cống
hiến tiêu biểu của tác gi cho
nền văn học
7
Nêu ý nghĩa các sáng tác của
tác gi trong bối cnh hiện nay
B1: Chuyn giao nhim v:
Chia lớp thành 3 nhóm để thực hiện:
+ Trình bày những thông tin em tìm
hiểu được về tác giả Nguyễn Huy Thiệp với
đề tài nông thôn mà ông theo đuổi?
Nhóm 1: m tắt tiểu sử tác giả Nguyễn
Huy Thiệp?
Nhóm 2: Các tác phẩm tiêu biểu về tài
nông thôn của Nguyễn Huy Thiệp?
• Nhóm 3: những nghiên cứu nhận định của
Nguyễn Huy Thiệp?
Nhóm 4: tổng hợp tất cả những nội dung
đã đọc về Nguyễn Huy thiệp
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS tiếp nhận nhiệm v
B3: Báo cáo kết quả
- GV mời đại diện nhóm lên tr lời câu hỏi
- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét
B4: Đánh giá kết qu thc hin:
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
Nhóm 1: Tóm tắt tiểu sử tác giả
Nguyễn Huy Thiệp (có phiếu riêng)
Nhóm 2: Các tác phẩm viết về đề tài
nông thôn của Nguyễn Huy Thiệp
- Chy đi sông ơi (1985), Những bài học
nông thôn (1988), Thương nhđồng quê
(1992), Chăn trâu cắt cỏ (1996), Chú
Hoạt tôi (2001)…
- Ghi chép về tác phẩm: dụ truyện
ngắn Chy đi sông ơi.
- Đề tài: Cuộc sống của những con người
đánh cá trên sông nước.
Cốt truyện: Nhân vật “Tôi” trong một lần
được nghe câu chuyện truyền thuyết
huyễn hoặc về con trâu đen khúc sông
nên đã xin đi theo những người đánh
đêm nhưng gặp toàn ông chủ thuyền ghê
gớm, đáng sợ. lần khi đi tranh giành
luồng cá, nhân vật “tôiđã bị hất xuống
sông và được một người phụ nữ cứu. Sau
một thời gian làm trên thành phố nhân
vật tôi về lại bến sông xưa thì được tin
người phụ nữ cứu mình năm xưa bị chết
đuối
không được ai cứu, điều y đã để
lại nhiều cm c ám nh trong lòng nhân
vật.
Tình huống truyện: Nhân vật “tôi” đã xin
đi theo thuyền đánh cá với ước mong được
nhìn thấy con trâu đen trong truyền thuyết.
Thời gian không gian truyện: Chủ
yếu buổi đêm trên những con thuyền
đánh cá chật chội, tăm tối.
Nhân vật: Những con người bặm trợn
với những câu chuyện nửa thc, nửa
ghê rợn, nhưng cũng có những con người
nhân hậu hiểu đời, hiểu người m
việc cao đẹp như chị Thắm.
Ngôi kể: ngôi thứ nhất, nhân vật xưng
tôi, người chứng kiến tri nghiệm
nhiều cung bậc của cuộc sống.
Nghệ thuật nổi bật: y dng hình nh
biểu tượng, dòng sông như dòng
đời luôn trôi chy, chy mang theo hết
thy những vui buồn, Nhưng những
điều vẫn luôn lại, ám nh, day dứt như
khát khao kiếm tìm con trâu đen trong
ức tuổi thơ của nhân vật tôi.
+ Những câu văn tiêu biểu:
Chy đi sông ơi/ băn khoăn làm gì?/ Rồi
sông đãi hết/ anh hùng còn chi?...
Con sông ta như giật mình phút chốc
sau đó lại lặng im trôi, giống như một
người hiểu biết tất c nhưng đang
mi suy nghĩ, chẳng cần cũng chẳng
thèm biết đến xung quanh chộn rộn
những gì.
Đừng trách họ thế- người phụ nữ an ủi
giọng nói ngân nga như hát ai yêu
thương h đâu…. Họ đói ngu muội
lắm….
Nhóm 3: nghiên cứu, nhận định về tác
phẩm của Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Thiệp đã m một cuộc
cách mạnh trong duy nghệ thuật,
những tác phẩm của ông mang lại cho
người đọc một cm gác vừa thân quen,
vừa lạ lẫm, vừa truyền thống vừa hiện
đại. Ta thể vừa đọc, vừa nhận ra một
Nguyễn Huy Thiệp vừa tính, vừa
phóng khoánh trong truyện ngắn đọc rất
t nhiên của ông. (Trần Quỳnh Nga
baohatinh.vn)
- Chị Thắm trong “Chy đi ng ơi” cứu
không biết bao nhiêu người chết đuối,
khi nghe chú trách bọn đánh đêm
độc ác chị nói với em Đừng trách họ
thế (…) ai yêu thương họ đâu…”. Đó
tấm lòng bao dung sẵn sàng mở ra
thông cm với mọi người, kể c kẻ ác. (
Hồ Tấn Nguyên Minh
vanhocsaigon.vn)
Nhóm 4: Tổng kết tất cả những nội
dung đã đọc về Nguyễn Huy Thiệp (
hướng đọc về đề tài nông thôn)
Nhóm 1: Tóm tắt Tiểu sử tác giả Nguyễn Huy Thiệp
Năm
Nội dung
1950
Sinh ra tại tỉnh Thái Nguyên, quê thuộc huyện Thanh Trì Hà Nội
1960
Gia đình chuyển về Nội định xóm Cò, thôn KHương Hạ, Khương
Đình, huyện Thanh Trì ( nay phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận
Thanh Xuân) Hà Nội
1970
Tốt nghiệp khoa Sử, trường Đại học sư phạm Hà Nội
1980-
1992
Chuyển về làm tại Bộ Giáo dục và Đào tạo, sau đó làm việc tại Công Ty Kĩ thuật
trắc địa bn đồ, Cục bn đồ.
1986
Bắt đầu nổi tiếng với một số truyện in trên Tuần báo Văn nghệ ( Muối của rừng,
Nàng Sinh, Cô Mỵ, Vết trượt) khi đã 36 tuổi.
1987
Tác phẩm Tướng về hưu đánh dấu vị trí của Nguyễn Huy Thiệp trên văn đàn văn
học Việt Nam.
1985-
2000
Một loạt truyện ngắn tiêu biểu viết về đề tài nông thôn, miền núi, thành thị ra đời
( Chy đi sông ơi, Những bài học nông thôn, Những ngọn gió Hua Tát, Những
người thợ xẻ, Không có vua….)
2006-
2008
Các gii thưởng: Gii thưởng hội nhà văn Nội cho tiểu luận văn chương
Giăng lưới bắt chim (2006), Huân chương văn học nghệ thuật pháp (2007), Gii
thưởng premini Nonino ( I-ta-li-a 2008)
2021
Mất tại nhà riêng ở phố Bùi Xương Trạch, quận Thanh Xuân, Hà Nội
2022
Được truy tặng gii thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.
Nhóm 4:
Phiếu đọc về tác giả Nguyễn Huy Thiệp
1. Khái quát về tiểu sử và đặc điểm con người tác gi
- Tiểu sử: Nhóm 1
- Đặc điểm con người: Từng nhiều thời gian u lạc khắp các ng quê Bắc Bộ nên
rất
hiểu về đời sống nông thôn Việt Nam đặc biệt là miền Bắc.
2. Những tác phẩm tiêu biểu của tác gi về đề tài nông thôn
+ Ghi tên 5 tác phẩm và tóm tắt nội dung đọc về 5 tác phẩm nổi tiếng của tác gi (có thể
chọn đọc sâu 2-3 tác phẩm)
3. Những vấn đề nổi bật về đề tài nông thôn được đề cập đến trong sáng tác của tác gi
- Làng quê nghèo, xác số phận của những người dân quê chân lấm tay bùn (phụ
nữ, trẻ em, trai làng), những con người lam lũ, sống buồn tẻ, nhàm chán, an phận.
- Không gian sống của làng quê: thiên nhiên nguyên sơ, thanh bình, môi trường t nhiên
đang bị hủy hoại
- Các giá trị văn hóa của làng quê: đặc trưng văn hóa làng s biến đổi các giá trị văn
hóa truyền thống trong xã hội nhiều biến động.
4. Phân tích một số vấn đề nổi bật trong sáng tác về đề tài nông thôn của tác gi
Chọn 1,2 vấn đề nêu trên (mục 3) để phân tích minh họa bằng một số tác phẩm đã đọc.
5. Đánh giá chung về những giá trị đặc sắc của tác gi về đề tài nông thôn
- Qua những trang viết về nông thôn, Nguyễn Huy Thiệp đã thể hiện một số nét đặc sắc
trong cm hứng và nghệ thuật sau:
+ Xót thương trăn trở về một nông thôn đang dần thay đổi, đặc biệt s phai nhạt
dần các đặc trưng văn hóa làng xã.
+ Khẳng định chất thơ những giá trị vật chất tinh thần của một nông thôn Việt
Nam vẫn luôn tiềm ẩn, bền vững.
+ Tái hiện một bức tranh nông thôn vừa gần gũi, chân thc vừa ma mị, ám nh những
hình nh giàu ý nghĩa biểu tượng.
6.Ý nghĩa các sáng tác của tác gi trong bôi cnh hiện nay
+ Khẳng định vẻ đẹp và những giá trị vĩnh hằng của nông thôn Việt Nam
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về cách đọc tác gi văn học đã học
b. Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để tr lời các câu hỏi liên quan
c. Sản phẩm học tập: Câu tr lời HS chọn
d. Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
Viết bài giới thiệu về một tác gi t chọn theo một trong các hướng triển khai khác nhau.
B2:Thực hiện nhiệm vụ
HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập
B3: Báo cáo kết quả
GV thểnh thời gian khong 7-10’ để HS trình y ý tưởng rồi viết trên lớp hoặc ở n
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
GV chữa bài tập nhận xét và chuẩn bị kiến thức
Gợi ý:
"Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau."
Đọc hai câu ttrên chắc hẳn người đọc sẽ nhận ta ngay đó "Truyện Kiều"- một kiệt tác
của đại thi hào dân tộc, Nguyễn Du. Ông một nhà thơ nhân đạo, lỗi lạc đã dùng tài năng
văn chương của mình để viết lên những bài học nhân đạo để cho đời.
Nguyễn Du, tên chữ Tố Như, tên hiệu Thanh Hiên. Ông sinhm 1765 mất năm 1820.
Quê cha của ông tỉnh Tĩnh, quê mẹ Bắc Ninh nhưng ông lại được sinh ra Thăng
Long. Nhờ đó, ông trong mình một nền văn hóa sâu rộng về các vùng. thể nói, quê
hương của ông một vùng đất linh kiệt, hiếu học, trọng tài, thêm vào đó, gia đình ông
truyền thống học vấn uyên bác thế qhương gia đình chính gốc rễ để nuôi ỡng
nên một nhà thơ uyên bác, đại thi hào dân tộc - Nguyễn Du.
Từ đời ông cha đã làm quan to trong triều đình, nên khi n nhỏ, Nguyễn Du đã được sống
trong nhung lụa. Tuy nhiên, khi ông lên mười tuổi, thì ông mồ côi c cha lẫn mẹ, từ đó
cuộc sống của ông trở nên gập ghềnh, chính ông đã tri qua một thời lịch sử đầy biến
động của hội phong kiến. vậy các tác phẩm của ông đều chứa đng một chiều sâu về
xã hội con người bấy giờ.
Nguyễn Du người học cao hiểu rộng, tài năng nên s nghiệp m quan của ông khá thành
đạt. Nhưng ông vẫn không màng đến s giàu sang, phú quý y, lòng ông luôn đau đáu
những nỗi niềm khó t. Ông chứng kiến cuộc sống của nhân dân, những mặt trái của hội,
lòng ông đau xót, yêu thương dân, ông chthể bày tỏ nỗi lòng qua chính những câu
thơ, câu văn của mình.
Về s nghiệp văn học của ông, ông đã để lại cho thế hệ con cháu đời sau một tài sn văn
chương đồ sộ. Ông ba tập thơ chữ Hán: Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm Bắc
hành tạp lục. Những tác phẩm chữ Hán của ông được đánh giá gin dị, tinh luyện tài
hoa. Thơ chữ Nôm, ông hai kiệt tác, đó Đoạn trường tân thanh ( Truyện Kiều) và Văn
tế thập loại chúng sinh.
thể nói rằng Truyện Kiều một dấu ấn, một ngôi sao sáng nhất trong các tác phẩm văn
học của ông. Truyện Kiều được Nguyễn Du chuyển dịch từ một câu chuyện của Trung
Quốc được nhân n ta đón nhận một cách nồng nhiệt say sưa trong từng câu thơ.
Bởi tác phẩm y như một tiếng nói phn ánh lên các vấn đề của hội, số phận của
những con người bị cđạp, bị đẩy đến bước đường cùng của cuộc đời, đặc biệt thân
phận người phụ nữ qua nhân vật Kiều. Hiện nay, Truyện Kiều vẫn nắm giữ trong mình một
lượng người đọc, người hâm mộ lớn. Tác phẩm còn được dịch sang nhiều thứ tiếng ớc
ngoài như tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Trung... Tổng thống M- Obama, một lần có chuyến
thăm sang Việt Nam, ông đã dùng câu ttrong Truyện Kiều để kết thúc bài phát biểu của
mình:
"Rằng trăm năm cũng từ đây
Của tin gọi một chút này làm ghi."
Dễ thấy, tác phẩm văn học của ông " sâu sắc" đặc biệt như thế nào. Trong từng tác phẩm,
câu văn, thơ chữ của ông đều toát lên tinh thần nhân đạo, những giá trị hiện thc sâu sắc,
phn ánh một cách chân thc cuộc sống nhân dân. Nguyễn Du đã góp công to lớn trong việc
làm cho ngôn ngữ Tiếng Việt trở nên trong sáng, tinh tế giàu có, ta thể thấy qua cách
dùng từ tiếng Việt linh hoạt trong Truyện Kiều. Nghệ thuật trong miêu t tâm nhân vật
thật sắc bén mà dễ hiểu, dễ cm thông.
Những đóng góp của Nguyễn Du cho nền văn học rất lớn. Ông đã được UNESCO ng
nhận là danh nhân văn hóa thế giới. Nguyễn Du xứng đáng nhận được danh hiệu đó, bởi ông
không chnhững một nhà thơ tài ba còn một con người có tấm lòng nhân hậu sâu
sắc, yêu nước thương dân, luôn khao khát một cuộc sống bình yên, ấm no, hạnh phúc cho
dân tộc.
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để đọc về một tác gi văn học yêu thích
b. Nội dung: Sử dụng kiến thức đã học để đọc về một tác gi văn học yêu thích
c. Sản phẩm học tập: bài tập hoàn thành của HS
d.Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
Sưu tầm những bài viết hay về tác gi văn học để tham kho mở rộng kiến thức học hỏi
thêm về cách viết.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập
B 3: Báo cáo kết quả
GV có thể yêu cầu HS tìm đọc và sưu tầm thông tin về các tác gi văn học lớn
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
GV chữa bài tập nhận xét và chuẩn bị kiến thức
Gợi ý: HS có thể sưu tầm qua internet, trên báo in, trên các sách….
Hướng dẫn về nhà
+ Ôn tập bài học về nhà Cách đọc về một tác giả văn học
+ Soạn bài : Cách viết về một tác giả văn học.
Ngày soạn:
CHUYÊN ĐỀ 3: ĐC, VIT VÀ GII THIU V MT TÁC GI VĂN HỌC
PHN 2: VIT V MT TÁC GI VĂN HỌC (5 tiết)
I. Mc tiêu:
1. V kiến thc
- Nhn biết đưc mt s đặc điểm ni bt v s nghiệp văn chương phong cách ngh
thut ca mt tác gi ln.
- Biết cách đc mt tác gi văn học ln.
- Biết viết bài gii thiu v mt tác gi văn học.
- Vn dụng được nhng hiu biết t CĐ đ đọc hiu và viết v nhng tác gi văn học khác.
- Biết thuyết trình v mt tác gi n học.
2. Về năng lực
a. Năng lực chung:
-Tự chủ tự học: T quyết định cách gii quyết vấn đề học tập, t đánh giá kết qu thc
hiện nhiệm vụ, gii quyết vấn đề học tập của bn thân và các bạn.
- Giao tiếp hợp tác:
Tăng ờng khng trình y, diễn đạt ý kiến, ý tưởng trước lớp, t
nhóm học tp, tương tác tích cc với c bạn trong tổ nhóm, khi thc hiện
nhiệm vhợp
tác.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Chủ động đề ra kế hoạch học tập, thc hiện nhiệm vụ học
tập cá nhân nhóm học tập, xử linh hoạt sáng tạo các tình huống phát sinh khi thc hiện
nhiệm vụ học tập.
b. Năng lực cốt lõi: Nói và viết
- Biết các yêu cu và cách thc nghiên cu mt tác gi văn học
- Biết viết mt báo cáo nghiên cu v mt mt tác gi văn học.
- Vn dụng được mt s hiu biết t chuyên đề để đọc hiu và viết v mt tác gi văn học
- Biết thuyết trình v mt tác gi n học
Quy trình viết
Viết được văn bn báo cáo đúng quy trình, kết hợp những nội dung được học trong chương
trình với những nội dung được mở rộng, đi sâu; hiểu biết về vấn đề quyền sở hữu trí tu
và tránh đạo văn.
Thực hành nói và viết
- Viết và thuyết trình được một văn bn viết v mt tác gi văn học.
2.Về phẩm chất
- Rèn luyện duy khoa hc, biết vn dng mt s thao tác nghiên cứu bn nhm chiếm
lĩnh tri thc.
- Biết liên kết nhiu ni dung tri thc, k năng trong quá trình hc tp để phát trin ng lc.
- Gii quyết được mt vấn đề hc tp mang tính phc hợp, đòi hỏi s kết ni vi thc
tiễn và tìm ra được các chiến lược, cách thc gii quyết vấn đề.
- ớng đến li sng tích cc, hoàn thin nhân cách bn thân.
II. Thiết b và hc liu
1. V phía hc sinh: Chuyên đề hc tp ng văn lớp 11, h sơ, tài liệu, sách tham kho,
tranh, nh, bng biu, video clip.
2. V phía giáo viên:
- Phiếu hc tập để hc sinh chun b ni dung tho lun.
- Bút màu, giy để trình bày sn phm.
- Tài liu tham kho sách báo tp chí v văn học dân gian, máy tính hoặc điện thoi thông
minh có kết ni internet, máy chiếu.
-
Mt s sn phm ca hc sinh hoc h tài liệu sau khi hoàn thành phn 1 ca chuyên đ 3
III. Tiến trình dy hc
1. T chc
Lp
Tiết
Ngày dy
s
Vng
2. Kiếm tra bài cũ:
3. Bài mi:
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Kết nối tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến
thức về kiểu bài, kết nối kiến thức trong cuộc sống vào nội dung của bài học
b. Nội dung: HS tr lời câu hỏi
c
. Sản phẩm:
Câu tr lời đúng của HS, cm nhận ban đầu vvấn đề đặt ra trong tiết học
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
HĐ của GV và HS
Nội dung
Phương pháp:
Kĩ thuật: KWL
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV đặt câu hỏi: Tại sao cần nghiên cứu
về tác giả văn học?
B2: Thực hiện nhiệm vụ:
- GV trình chiếu Clip
- GV hướng dẫn HS duy qua các u
hỏi: Tại sao cần nghiên cứu về tác giả
văn học?
- HS xem Clip, suy nghĩ cá nhân
- GV quan sát, gợi ý nếu cần.
B3: Báo cáo, thảo luận:
- HS tr lời theo ý nghĩ cá nhân
- Các HS khác quan sát, bổ sung ý kiến.
B4: Kết luận, nhận định:
GV nhận xét, dẫn vào nội dung bài học.
Học sinh trình bày những hiểu biết của
mình qua bng K W L tr lời câu
hỏi được đặt ra
K (Đã biết)
W
(Muốn
biết)
L (Đã
học
được)
Dự kiến trả lời câu hỏi:
Hiểu về cuộc đời, tư duy và tình cm của
tác gi thể giúp bạn thấu hiểu sâu hơn
về nội dung thông điệp của tác phẩm.
Nghiên cứu về tác gi giúp bạn xem xét
cách tác gi thể hiện ý kiến, giá trị
tri nghiệm nhân trong tác phẩm của
mình.
GV dn vào bài: Tác gi không ch người sáng tác ra nhng câu ch trên
trang giy, còn người mang trong mình những ng, cm xúc cái nhìn
v thế gii. Khi chúng ta tìm hiu v tác gi, chúng ta đang bước vào tâm hn ca
h, tìm hiu v ng cnh hi, lch s tm quan trng ca tác phm. Hôm nay
chúng ta tiếp tc bài hc “Đọc, viết, gii thiu v mt tác gi văn học” vi phn II
Viết v mt tác gi văn học.
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
a. Mc tiêu:
- Biết viết bài v mt tác gi văn học đã đọc thiên v gii thiu, qung (thông tin v tiu
s, quá trình sáng tác, thành tu ni bt trong s nghiệp văn học ca tác gi -văn bn thông
tin)
- Biết viết bài v mt tác gi văn học đã đọc thiên v nghiên cứu văn học (trình y kết qu
nghiên cu v phong cách ngh thut kiu văn bn ngh lun)
- Biết viết bài v mt tác gi văn học đã đọc thiên v thưng thc, cm nhn (bày t nhng
cm xúc, rung động, tri nghim ca cá nhân v mt giá tr ni bt nht trong s nghiệp văn
hc ca tác gi -kiểu văn bn văn học)
b. Ni dung:
Đọc xác đnh mc đích, tìm hiểu cách viết bài viết thiên v gii thiu, qung
bá; v nghiên cứu văn hc; v thưng thc, cm nhn v mt tác gi n học đã đọc.
c. Sn phm:
- HS thc hin viết bài ca tng kiểu bài theo 3 hưng viết.
d. Cách thc t chc thc hin:
1. Hot động 1: Xác đnh mục đích viết
HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
+ Phương pháp tho lun cặp đôi: GV cho HS t
chn cặp đôi trao đổi.
+ Kĩ thuật XYZ -212
+ Thi gian thc hin: tho luận và trao đổi 2 phút.
B1: Chuyn giao nhim v
- GV hướng dn HS tìm hiu mục đích viết theo
hướng viết gii thiu v s nghiệp văn học ca mt
tác gi, hướng nghiên cu phong cách ngh thut,
hướng chân dung mt tác gi văn hc.
B2: Thc hin nhim v
- Các thành viên lp trao đổi, tho lun cp đôi (X-2
HS) (Y 1 HS 1 ý kiến) (Z 2 phút thc hin)
ghi kết qu vào v son.
- Tho lun: thi gian 2 phút
B3: Báo cáo sản phẩm
- GV gi ngẫu nhiên 4 HS đại din trình y.
+ Mục đích giới thiu tác gi: Nêu được thông tin
đầy đủ v tiu s, quá trình sáng tác, thành tu ni
bt trong s nghiệp văn học ca tác gi (văn bn
thông tin)
+ Mục đích nghiên cứu văn học: trình bày nhng kết
qu nghiên cu v phong cách ngh thut (có nhiu
yếu t ngh lun)
+ Mục đích thưởng thc cm nhn, bày t cm
nhận, rung động ca cá nhân.
- Bạn khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV nhận xét và chốt ý.
I. Xác định mục đích viết
+ Giúp HS hiểu được các mục đích
viết khác nhau v mt tác gi văn học
như: giới thiu, qung bá, nghiên cu
văn học, thưng thc, tri âm.
+ Giúp HS nhn ra s phong phú
xác định được kiểu văn bn cn viết
như: văn bn thông tin, văn bn ngh
luận, văn bn văn hc.
2. Hot đng 2: Tìm hiu mt s ng viết bài v mt tác gi văn học.
HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
+ Phương pháp tho lun nhóm: GV chia nhóm
thành 3 nhóm tương ng m hiểu ba văn bn đọc
tương ng. Mi nhóm tìm hiu yêu cu chung ca
bài viết theo nhóm la chn tìm hiu c th văn
bn đọc (thông qua th ch dẫn). HS đc tr li
câu hi sau khi đọc.
+ Kĩ thuật trm
+ Thi gian thc hin: tho luận trao đổi 3 phút/
trạm/lượt, chia s 10 phút/ nhóm.
+ Nhim vụ: Giáo viên ng dn HS tìm hiu v
hướng viết gii thiu v s nghiệp văn học ca mt
tác gi, hướng nghiên cu phong cách ngh thut,
hướng chân dung mt tác gi văn hc.
Thao tác 1: Viết bài theo hướng viết gii thiu v
s nghiệp văn hc.
I. Gii thiu v mt s nghiệp văn học ca mt
tác gi.
B1: Chuyn giao nhim v
Nhim v trm 1 t 1:
- Đọc văn bn “T Hu –nhà thơ cách mng”
- Bài viết đã cung cấp những thông tin đáng chú ý
nào v cuộc đời và s nghip sáng tác ca T Hu.
Gi ý:
- Gii thiu hoàn cnh xuất thân các cương v
hội mà nhà thơ từng đảm nhim.
- Thơ Tố Hữu trước và sau cách mng có nhng đặc
điểm ni bt nào? /Ch ra những đặc điểm ni bt
trong thơ T Hữu trước và sau cách mng.
- Nêu nhng ý kiến quyết định hoạt động văn nghệ
ca T Hu?
Nhim v trm 2 t 1.
- Đọc văn bn “T Hu –nhà thơ cách mạng”
- Trong bài viết, vic trin khai thông tin đã đưc
tác gi thc hiện như thế nào?
Gi ý:
Nhim v trm 3 t 1.
- Đọc văn bn “T Hu –nhà thơ cách mạng”
- Anh/ ch nhn xét v nhng ý kiến đánh giá
nhà thơ Tố Hữu được nêu trong bài viết?
Gi ý:
- Đánh giá thành tu và hn chế của thơ T Hu.
B2: Thc hin nhim v
- Các thành viên nhóm 1,2,3 trao đi, tho lun
ghi kết qu vào phiếu hc tp s 1
II. Mt s ng viết bài v mt
tác gi văn học.
1. Viết bài theo hướng gii thiu v
s nghiệp văn hc.
- Đặc điểm yêu cu ca bài viết
theo ng gii thiu s nghiệp văn
hc ca mt tác gi.
+ Trình bày được các thông tin v
tiu s, quá trình hot động văn học,
các thành tu chính ca tác gi.
+ Cung cp thông tin c thể, đầy đủ,
rõ ràng, chính xác.
+ Văn phong khoa hc.
- Tho lun: thi gian 2 phút/ trm
-
Trình y trao đi: Mi nhóm c đại din 1 bn
trình bày 2 phút, trao đi gia các nhóm 3 phút.
- HS đọc viết theo s chi phi của duy logic
hoặc HS đọc viết theo kiu ly s rung động làm
điểm ta (chọn hướng viết phù hp)
B3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV hướng dn HS đọc nội dung v các ý kiến
đánh giá trong bài viết so sánh vi các ý kiến
được GV nêu trên.
- GV tng kết lại đặc điểm yêu cu ca bài viết
theo hướng gii thiu s nghiệp văn học ca mt tác
gi.
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
Thao tác 2: m hiểu đặc điểm yêu cu viết bài
theo ng nghiên cu v phong cách ngh thut
tác gi Nguyn Tuân.
Nhim v trm 1 t 2:
- Đọc văn bn “Nguyn Tuân, một phong cách độc
đáo và tài hoa”
- Bài viết đã nhận din v phong cách Nguyn Tuân
như thế nào?
Gi ý:
- Nhn xét khái quát v phong cách ngh thut ca
Nguyn Tuân.
- Phong cách ngh thut ca Nguyn Tuân th hin
qua cách tiếp cận đối tượng nào?
Nhim v trm 2 t 2:
- Đọc văn bn “Nguyn Tuân, một phong cách độc
đáo và tài hoa”
- Cách thc din gii minh ha ca tác gi
đáng chú ý?
Gi ý:
- Phong cách ngh thut ca Nguyn Tuân th hin
qua cách la chọn đối tượng miêu t, th hin.
- Biu hin ca quan nim thẩm Nguyn Tuân:
yêu thích cái đệp xưa cũ.
Mối quan tâm thường trc Nguyn Tuân: phát
hin chiu sâu lch s -văn hóa của đối tượng miêu
t, th hin.
Nhim v trm 3 - t 2:
- Đọc văn bn “Nguyn Tuân, một phong cách độc
đáo và tài hoa”
2. Viết bài theo hướng nghiên cu
v phong cách ngh thut tác gi
- Đặc điểm yêu cu ca bài viết
theo hướng nghiên cu phong cách
ngh thut ca mt tác gi văn học:
+ Nhn xét khái quát v phong cách
ngh thut ca mt tác gi văn học.
+ Phân tích nhng biu hin ca
phong cách đó qua một s bình din
như: cách la chọn đề tài (nhân vt,
s kin, s việc, …); quan nim thm
mĩ: đối tượng, nhân vt; th loi ni
bt; ngh thut s dng ngôn t, …
+ Th hin cái nhìn bao quát ca
người viết v nhng giá tr ni bt,
xuyên sut làm nên sc hp dn
trong phong ch ngh thut ca tác
gi.
+ Th hiện quan điểm đánh giá khách
quan vi nhng bng chng phong
phú, sát hp.
+ Ngôn ng đẩm bo tính khoa hc.
- Da vào cách triển khai văn bn Nguyn Tuân,
một phong cách độc đáo tài hoa”, anh/ ch y
la chn m nhng ý chính cho bài viết nghiên
cu phong cách ngh thut ca tác gi Nguyn Tuân
hoc mt tác gi trong SGK Ng văn lớp 11.
Gi ý:
- Th loại ưu thích ca tác gigì?
- Cáchc gi kiến to đặc trưng riêng cho th loi.
- Ngôn t độc đáo của tác gi.
- GV hướng dn HS đọc nội dung v các ý kiến
đánh giá trong bài viết.
B2: Thc hin nhim v
- Các thành viên nhóm 1, 2, 3 trao đi, tho lun
ghi kết qu vào phiếu hc tp s 2.
- Tho lun: thi gian 2 phút/ trm
- Trình bày trao đi: Mi nhóm c đại din 1 bn
trình bày 2 phút, trao đi gia các nhóm 3 phút.
B3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV hưng dn HS so sánh vi các ý kiến đưc các
nhóm.
- GV nhận xét
- GV tng kết lại đặc điểm yêu cu ca bài viết
theo ng nghiên cu v phong cách ngh thut
tác gi.
Thao tác 3: Viết bài theo hướng chân dung tác
gi H Xuân Hương.
B1: Chuyn giao nhim v
Nhim v trm 1 t 3:
- Đọc văn bn “H Xuân Hương – nữ, kì tài”
- Tác gi bài viết đã có ấn ng ni bt v nhng
điều trong cuộc đời thơ ca của H Xuân
Hương?
Gi ý:
- Gii thiu v tác gi và nêu cm nhn chung
- Nêu cm nghĩ v thân phn ph n thi phong kiến
- Trình bày cảm nghĩ về cuc đời nhà thơ
- Bày t cm xúc v bi kch ca thời đại, bi kch ca
n gii.
Nhim v trm 2 t 3:
- Đọc văn bn “H Xuân Hương – nữ, kì tài”
- Nhng câu ch nào trong bài viết th hin s
đồng cm, ngưỡng m ca tác gi đối với nhà thơ
H Xuân Hương như thế nào?
3. Viết bài theo hướng dng chân
dung mt tác gi văn học.
- Đặc điểm yêu cu ca bài viết
theo hướng dng chân dung mt tác
gi văn học.
+ cách gii thiu tác gi theo cm
nhân nhân của người đọc nên
người viết cn la chn mt vi điểm
ni bt trong cuộc đời tác phm
ca tác gi để trình bày cm nghĩ,
nhn xét, din gii.
+ Dám y t ý kiến cm nghĩ
nhân mt cách khách quan.
+ Văn phong linh hot, biu cm.
+ th s dng tranh, nh để minh
ha.
Gi ý:
- Nếu cảm nghĩ về thơ Hồ Xuân Hương.
- Bàn lun v cái nhìn độc đáo ca H Xuân Hương
trong thơ.
Nhim v trm 3 t 3:
- Đọc văn bn “H Xuân Hương – nữ, kì tài”
- Bài viết đã giúp bạn hình dung được mt H Xuân
Hương như thế nào trong đời và trong thơ?
Gi ý:
- Nhn xét v tinh thn gii phóng ph n ca nhà
thơ.
- Vấn đề ni bt trong thơ Hồ Xuân Hương.
- Ch ra nét đặc sc nht trong thơ H Xuân Hương.
- Đánh giá thành tựu thơ Hồ Xuân Hương.
- Kết lun v nhà thơ Hồ Xuân Hương.
- GV hướng dn HS đọc nội dung v các ý kiến
đánh giá trong bài viết.
B2: Thc hin nhim v
- Các thành viên nhóm 1, 2, 3 trao đi, tho lun
ghi kết qu vào phiếu hc tp s 3.
- Tho lun: thi gian 2 phút/ trm
- Trình bày trao đi: Mi nhóm c đại din 1 bn
trình bày 2 phút, trao đi gia các nhóm 3 phút.
B3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV hưng dn HS so sánh vi các ý kiến đưc các
nhóm.
- GV nhận xét, tng kết lại đặc đim và yêu cu ca
bài viết theo hướng chân dung mt tác gi văn học.
HOẠT ĐỘNG 3: THỰC HÀNH VIẾT
a. Mục tiêu:
- Giúp HS hiểu được cách triển khai nhng nội dung chính đặc điểm của văn phong ca
mi kiểu bài để t đó thc hành viết.
- Chn được hưng viết phù hp vi mc tiêu c th và khai thác toàn b liệu đã chuẩn b.
- Đm bo bài viết có cht lưng, phù hp với điu kin c th.
+ S dng ngôn ng phù hp, diễn đạt mch lc, chun mc.
b. Ni dung: ng vào 3 cách viết đm bo yêu cầu đặc điểm bài viết v mt tác gi
văn học.
c. Sn phm: Mi HS thc hin viết mt bài viết ti lp hoc th th nhà v mt tác
gi theo mt trong ba hưng viết v mt tác gi văn học đã học.
* Báo cáo: ti lp
d. Cách thc thc hin:
Thao tác 1: Chuẩn bị
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
III. THỰC HÀNH VIẾT
1. Chuẩn bị
- GV yêu cầu hướng dẫn HS viết bài về một tác
gi t chọn đã học da vào kết qu thc hiện
phiếu số 1, số 2, 3 hoặc kiểm tra phần chuẩn bị về
nhà của HS báo cáo sn phẩm trước lớp.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS đọc 6 tiêu chí cho các kiểu bài viết theo hướng
nghiên cứu về tác gi văn học tái hiện lại kiến
thức đã đọc văn bn tiết trước.
B 3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của cá nhân trình bày
- HS khác nhận xét, bổ sung.
B 4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
Thao tác 2: Lập dàn ý
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV yêu cầu và hướng dẫn HS lập dàn ý bài viết về
một tác gi t chọn đã học theo ba hướng viết đã
học và báo cáo sn phẩm trước lớp.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
+ Học sinh tóm tắt bài viết xây dng thành đề
cương
+ Học sinh da vào dàn ý đã lập trước khi viết để
đối chiếu từng ý trong bài viết với dàn ý (trật t các
ý, ý kiến được thể hiện, cách triển khai…)
B3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
- Nhng thông tin v tiu s, quá
trình sáng tác, thành tu ni bt ca
tác gi.
- Nhng thông tin v giá tr đặc sc
ca mt vài tác phm tiêu biu.
- Nhng cm nhn ca HS v cuc
đời ca tác gi và tác phm.
2. Lập dàn ý
a. Bài viết theo hướng giới thiệu sự
nghiệp văn học của một tác giả.
* M bài: Gii thiu tác gi, nhn
xét chung v v trí hoc nhng thành
tu ni bt ca tác gi
* Thân bài:
-Trình y nhng thông tin bn v
cuộc đời hoc nhng yếu t nh
hưởng đến sáng tác ca tác gi (hoàn
cnh xut thân, con đưng đến vi
văn chương, đời sng hội văn
hc)
- Quá trình sáng tác: chặng đưng sáng
tác gn vi tác phm theo th loi.
- Thành tu ni bt: các gii thưng
tôn vinh ca công chúng yêu văn hc.
* Kết bài: Khẳng định vai trò, v trí
ca tác gi trong lch s văn học dân
tc, trong đi sng xã hi.
b. Bài viết theo hướng nghiên cu
phong cách ngh thut ca mt tác
gi văn học.
* M bài: gii thiu tác gi, nêu
nhn xét khái quát v phong cách
ngh thut ca tác gi.
* Thân bài:
- Trình y tng quan v phong cách
ngh thut ca tác gi - trích dn
mt vài ý kiến tiêu biu.
- Nhn din phong ch ngh thut
ca tác gi, nêu các bình din, c
biu hin.
- Làm phong cách ngh thut ca
tác gi.
* Kết bài: Khng định v trí ca tác
gi trong thời văn học hoc nn
văn học Vit Nam.
c. Bài viết theo ng chân dung
3. Thao tác 3: Viết
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV yêu cầu hướng dẫn HS viết bài về một tác
gi t chọn đã học và hoàn thiện sn phẩm tại lớp.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS viết bài về một tác gi t chọn đã học và báo cáo
sn phẩm trước lớp theo nhóm đại diện.
B3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B 4: Đánh giá kết quả thực hiện
- HS nhận xét, bổ sung.
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
4. Thao tác 4: Chnh sa, hoàn thin
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV yêu cầu hướng dẫn HS Chnh sa, hoàn
thin bài viết về một tác gi t chọn đã học thc
hiện tại lớp.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS đọc Tri thức tổng quát trong SGK tái hiện lại
kiến thức trong phần đó.
B3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
mt tác gi văn hc.
* M bài: Trình y ấn ợng đậm
nét nht của người viết v cuộc đời
và tác phm ca tác gi.
* Thân bài:
- Trình y nhng cm xúc, suy nghĩ,
tri nghim của cá nhân người viết v
nhng vấn đề liên quan đến cuộc đời,
tác phm ca tác gi, làm nhng
nét ni bt v ni dung ngh thut
th hin qua các dn chng tiêu biu.
- Trong khi trình bày nên đan xen
dn li, dn ý ca các nhà nghiên cu
phê bình chuyên môn đ thông tin
t nhiu nguồn, tăng thêm sức thuyết
phc cho bài viết.
- Khi đánh giá về tác gi, nên
những so sánh, liên tưng, gi định.
* Kết bài:
Nói v nhng cm xúc
cuộc đời tác phm ca tác gi đã mang
li hay nhng cm nhn t phía độc gi
v sc hp dn ca tác gi.
3. Viết
- Khai thác, vn dng tối ưu những tư
liu thu thập được trong quá trình
đọc đã ghi chép i hình thc
phiếu.
4. Chnh sa, hoàn thin
- Kiểm tra đ chính c ca các trích
dẫn, đặc bit trích dn t văn bn văn
học được phân tích, đánh giá, gii
thiu.
- soát li bài viết đm bo: mch
lc, liên kết, câu hoàn chình v ni
dung và hình thc, có s nht quán.
- Đm bo bài viết đúng chính t
dung từ, đặt câu chính xác.
HOẠT ĐỘNG 4: BÁO CÁO KẾT QUẢ
Thao tác 1: Hình thức tổ chức
B 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- Trên sở phân nhóm theo hình thức HS la chọn
hướng bài viết, GV chia lớp thành 3 nhóm, yêu cầu
ớng dẫn HS đọc trao đổi theo nhóm để
IV. Báo cáo kết quả
1. Hình thức tổ chức
Cần đm bo bcục các nội dung
chính sau:
a. Chuẩn bị:
* Mở đầu: giới thiệu lược về tác
chọn hai bài viết nhóm thấy m đắc nhất để
trình bày trước lớp.
- Các thành viên trong một nhóm trao đổi vthông
tin tác gi đã được chọn đề tài viết bài; về kiểu văn
bn đã viết; đọc chéo bài của các thành viên trong
nhóm đtìm ra hai bài để c nhóm cùng theo dõi,
nhận xét.
- Đánh giá: Da trên hệ thống tiêu chí đánh giá các
kiểu bài để thống nhất đưa ra tiêu chí t đánh giá
hoặc đánh giá bài viết của nhóm bạn về một tác gi
t chọn đã học và báo cáo sn phẩm trước lớp.
- Chọn một bài tiêu biểu để đọc trao đổi trước
lớp.
Nhóm 1: Đọc trao đổi bài viết hướng giới thiệu
s nghiệp văn học của một tác gi.
Nhóm 2: Đọc trao đổi bài viết hướng nghiên cứu
phong cách nghệ thuật của một tác gi.
Nhóm 3: Đọc trao đổi bài viết hướng chân dung
một tác gi văn học.
- GV hướng dẫn HS thc hiện tiêu chí đánh giá số 1,
2, 3 hoặc kiểm tra phần chuẩn bị về nhà của HS.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS đọc bài các thành viên trong nhóm và tái hiện lại
kiến thức SGK trong phần đó và trao đổi.
HS xây dng tiêu chí đánh giá nhân thống
nhất tiêu chí đánh giá cho c nhóm.
B3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B 4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
gi, phong cách/ cuộc đời/ cm xúc.
* Nội dung
- Một số thông tin xung quanh tác
gi.
- Những ý cơ bn của tác gi.
- Một số ý kiến đánh giá về phong
cách/ cuộc đời/ cm xúc.
* Kết thúc: Nói lời cm ơn gửi
lời chào tạm biệt đến các vị đại biểu,
các thầy cô giáo, các bạn học sinh
b. Trình bày
* Mở đầu
- Tìm hiểu trước đối tượng để
cách chào, thưa, xưng hô phù hợp.
- T giới thiệu ngắn về bn thân.
- Nêu mục đích của việc trình bày
giới thiệu 1 tác gi.
- Nêu các thông tin tổng quát.
* Triển khai
- Bám vào đề cương đã chuẩn bị hoặc
trình chiếu Power point để trình y
từng ý. Nhấn mạnh trọng tâm vấn đề,
thuyết minh ng, diễn gii, phân
tích dẫn chứng những chỗ cần làm
sáng tỏ. Chú ý ơng tác với người
nghe.
- Nếu có Video chiếu xen kẽ, cần làm
s kết nối giữa bài giới thiệu
hình nh.
- y thái độ, phn ứng của người
nghe điều chỉnh, bổ sung thông
tin cần thiết
- Chú ý giọng nói, tốc độ nói cho phù
hợp với thể loại tác phẩm nội
dung trình bày. Tuyệt đối tránh tình
trạng đọc bài viết soạn sẵn.
* Kết thúc
- Khẳng định lại giá trị của tác gi
s cần thết của việc nắm được các
thông tin bn về tác gi đó đối với
việc nâng cao chất lượng học tập
môn Ngữ Văn.
- Sẵn sàng gii đáp những điều
người nghe muốn hiểu rõ thêm.
2. Tiêu chí đánh giá bài viết.
- Ba mẫu đánh giá, mỗi mẫu đánh giá
có 6 tiêu chí.
Thao tác 2: Tiêu chí đánh giá bài viết.
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
Nhóm 1: Hoàn thành tiêu chí đánh giá bài viết theo hướng giới thiệu s nghiệp văn học v
một tác gi.
Stt
Nội dung đánh giá Cá nhân/ nhóm
Mức độ
Đạt
Chưa đạt
1
Trình y những thông tin bn về cuộc đời, quá
trình sáng tác và thành tu sáng tác của tác gi.
2
Đm bo tính xác thc của thông tin với những ghi chú
về thời gian, không gian, số liệu, dẫn chứng tính
tổng hợp, khái quát.
3
Chọn nh thức triển khai phù hợp, giúp người đọc
hình dung toàn vẹn về một s nghiệp văn học.
4
Tổ chức bài viết thành các phần hợp lí, đm bo mạch
lạc, liên kết trong từng đoạn và c văn bn.
5
Sử dụng từ ngữ chính xác, diễn đạt chuẩn mc, trong
sáng, viết dúng chính t.
6
Phối hợp linh hoạt phương tiện ngôn ngữ phương
tiện phi ngôn ngữ.
Nhóm 2: Hoàn thành tiêu chí đánh giá bài viết theo hướng nghiên cứu phong cách nghệ
thuật của một tác gi.
Stt
Nội dung đánh giá
Mức độ
Đạt
Chưa đạt
1
Giới thiệu được những thông tin bn của tác gi
việc nghiên cứu về phong cách nghệ thuật tác gi.
2
Xác định được phạm vi nghiên cứu về phong cách nghệ
thuật của tác gi.
3
Triển khai nội dung n bn hợp lí, nêu được những luận
điểm khái quát về đặc điểm phong cách nghệ thuật của
tác gi.
4
Làm sáng tỏ được từng đặc điểm trong phong cách nghệ
thuật của tác gi thông qua những bằng chứng cụ thể,
tính thuyết phục.
5
Tổ chức bài viết thành các phần hợp lí, đm bo mạch
lạc, liên kết trong từng đoạn và c văn bn.
6
Sử dụng từ ngữ chính xác, diễn đạt chuẩn mc, viết đúng
chính t, thc hiện việc trích dẫn đúng quy cách, đm bo
tính khoa học.
Nhóm 3: Hoàn thành tiêu chí đánh giá bài viết theo hướng chân dung một tác gi văn học.
Stt
Nội dung đánh giá
Mức độ
Đạt
Chưa đạt
1
Nếu được thông tin khái quát, sinh động, giàu tính nghệ
thuật về tác gi.
2
Bộc lộ cm xúc, suy nghĩ, tri nghiệm cá nhân về tác gi.
3
Nêu những nét đặc sắc trong sáng của tác gi (văn học
đời sống)
4
Biết mở rộng liên hệ, so sánh nhàm làm dấu dấn tác
gi.
5
Tổ chức nội dung bài viết linh hoạt, logic, giàu cm xúc
vè tác gi.
6
Sử dụng từ ngữ chính xác, viết đúng chính t, diễn đạt
chuẩn mc, linh hoạt, giàu hình nh và biểu cm.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS đọc tiêu chí, thc hiện đánh giá cá nhân và đánh giá cho nhóm bạn.
B3: Báo cáo kết quả
- Đại diện nhóm trưởng báo cáo kết qu.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- HS các nhóm đánh giá.
- GV nhận xét, đánh giá.
Hoạt động 4: Luyện tập, vận dụng
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- Gii thiu v tác gi Lưu Quang Vũ.
- Viết theo hướng chân dung mt tác gi văn hc.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS đọc tiêu chí, thc hiện viết ở nhà.
B 3: Báo cáo kết quả
- HS nộp bài cho GV sau 2 tuần.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV nhận xét, cho điểm thường xuyên.
IV. Luyện tập, vận dụng
Phc lc 1
PHIU HC TP SÔ 1
Nhóm 1: Thành viên gồm có: …….
D KIN SN PHM
Nhim v: Đọc n bản “Tố Hu –nhà thơ cách mạng” viết bài theo hướng
viết gii thiu v s nghiệp văn học tác gi T Hu
1.
Bài viết đã cung cấp nhng thông tin
đáng chú ý nào về cuộc đời s
nghip sáng tác ca T Hu.
Gi ý:
- Gii thiu hoàn cnh xut thân các
cương vị hội nhà thơ từng đảm
nhim.
- Thơ Tố Hữu trưc sau cách mng
những đặc đim ni bt nào? /Ch ra
những đặc điểm ni bật trong thơ Tố
Hữu trước và sau cách mng.
- Nêu nhng ý kiến quyết định hot
- T Hữu được coi là cùng thế h vi
cây bút ni tiếng của phong trào Thơ
mới như Xuân Diệu, Chế Lan Viên,
Lưu Trọng Lư, …
- T Hữu làm thơ từ nh được
cha m vun đắp tài năng thơ ca.
- T Hu tham gia cách mng t rt
sớm và đm nhim nhiu trng trách.
- Sáng tác by tập thơ: T y, Vit
Bc, Gió lng, Ra trn, Máu hoa,
Mt tiếng đờn, Ta vi ta.
- Trưc cách mạng, thơ Tố Hu
động văn nghệ ca T Hu?
thơ mới th hin ni dung cách
mng; sau cách mạng tTố Hu có
mt kp thi th hin cái nhìn khái
quát v đời sng cách mng Vit
Nam.
2.
Trong bài viết, vic trin khai thông tin
đã được tác gi thc hiện như thế nào?
Gi ý:
- Thông tin được thiết lp h thng
các ni dung thông tin chính: tiu s,
các v trí hi T Hu tng
đm ngân, các sáng tác trưc cách
mng, các sáng tác sau cách mng,
hoạt động lãnh đạo văn ngh, thành
tu và hn chế trong các sáng tác.
- Din gii c th tng phn: lit
các thông tin đy đủ, chính xác.
- Nhận xét, đánh giá một cách khái
quát, khách quan.
3.
Anh/ ch nhn xét gì v nhng ý kiến
đánh giá nhà thơ Tố Hữu đưc nêu
trong bài viết?
Gi ý:
- Đánh giá thành tu và hn chế của thơ
T Hu.
- Thơ Tố Hu nói chính tr, nói
nhng vấn đề ln của đất nước, ca
nhân dân vn mặn mà, say đắm”
(Hoài Thanh)
- T Hữu nhà thơ của tình cm
ln, l sng ln, nim vui lớn”
(Nguyễn Đăng Mạnh)
- T Hữu nhà thơ ởng”
(Chế Lan Viên)
- T Hu đã đưa thơ chính trị lên
trình độ thơ rất đỗi tr tình.”
(Xuân Diu)
PHIU HC TP SÔ 2
Nhóm 2: Thành viên gồm có: …….
D KIN SN PHM
Nhim vụ: Đọc văn bản “Nguyễn Tuân, mt phong cách độc đáo tài hoa” và
viết bài theo hướng nghiên cu v phong cách ngh thut tác gi Nguyn Tuân.
1.
Bài viết đã nhn din v phong ch
Nguyễn Tuân như thế nào?
Gi ý:
- Nhn xét khái quát v phong cách ngh
thut ca Nguyn Tuân.
- Phong cách ngh thut ca Nguyn
Tuân th hin qua cách tiếp cận đối
ng nào?
Th loi: tùy bút
- Luận đề: một phong cách độc
đáo tài hoa” đã được din gii
“thopis quen nhìn s vt mặt
thuật” “kho cu đến cùng”
chính nhn xét khái quát ca tác
gi bài viết v phong cách ngh
thut ca Ngun Tuân.
2.
Cách thc din gii minh ha ca tác gi
có gì đáng chú ý?
- Cách diễn đạt giàu sc thuyết
phc d minh ha phong phú,
Gi ý:
- Phong cách ngh thut ca Nguyn
Tuân th hin qua cách la chọn đối
ng miêu t, th hin.
- Biu hin ca quan nim thẩm
Nguyễn Tuân: yêu thích cái đẹp xưa cũ.
Mối quan tâm thường trc Nguyn
Tuân: phát hin chiu sâu lch s -văn
hóa của đối tưng miêu t, th hin.
hp dn trong bài viết:
+ Thiếp lp h thng luận điểm
phong phú để m nhng biu
hin v phong cách ngh thut ca
Nguyn Tuân: li viết kho cứu
ng t nhiều phương diện; chn
la những đối tượng đặc biêt (kì
quan, kì nhân, kì s, …); quan niệm
thẫm yêu thích vẻ đẹp a cũ.
Chú ý phát hin chiu sâu lch s -
văn hóa của đối tượng; thường dùng
th loi y bút to du n riêng
thông tin chính xác, bc l cái tôi;
ngôn ng đặc sc, t vng phong
phú, bin pháp tu t độc đáo,
pháp đa dạng.
3.
Da vào cách trin khai văn bn
Nguyn Tuân, một phong cách độc đáo
tài hoa”, anh/ ch hãy la chn m
nhng ý chính cho bài viết nghiên cu
phong cách ngh thut ca tác gi
Nguyn Tuân hoc mt tác gi trong
SGK Ng văn lớp 11.
Gi ý:
- Th loại ưu thích ca tác gigì?
- Cách tác gi kiến tạo đặc trưng riêng
cho th loi.
- Ngôn t độc đáo của tác gi.
+ Minh ha bng nhng dn chng
phong phú, hp dẫn được cht lc
t các chi tiết trong tác phm
Nguyễn Tuân trước sau cách
mng, c truyn tùy bút (Vang
bóng mt thi, Sông Đà, Nội ta
đánh Mĩ giỏi, …)
+ Văn phong khoa học, chính xác
tinh tế. “Con người ấy đã yêu thì
đắm, đã ghét thì phi m
thù…ông lái đò t thác song Đà
như lao vào thạch trn.
PHIU HC TP SÔ 3
Nhóm 3: Thành viên gồm có: …….
D KIN SN PHM
Nhim vụ: Đọc văn bản “Hồ Xuân Hương nữ, tài” viết bài theo
ng chân dung v tác gi H Xuân Hương.
1.
Tác gi bài viết đã ấn tượng ni bt
v những điều trong cuộc đời thơ
ca ca H Xuân Hương?
Gi ý:
- Gii thiu v tác gi nêu cm nhn
chung
- Nêu cảm nghĩ v thân phn ph n
thi phong kiến
- Trình bày cảm nghĩ v cuộc đời nthơ
- Bày t cm xúc v bi kch ca thi
- Mỗi người s la chn mt
điểm ni bt trong cuc đời nhà thơ
để bày t cm nghĩ riêng:
+ Thời đại H Xuân ơng sống
làm thơ
+ Bi kịch đời riêng bi kch thi
đại.
+ Đặc điểm tính cách ca H Xuân
Hương.
+ Những nét đặc sc của thơ H
đại, bi kch ca n gii.
Xuân ơng (tiếng nói n gii, sc
sng tui tr, tinh thn chng phong
kiến)
2.
Nhng câu ch nào trong bài viết th
hin s đồng cm, ngưỡng m ca
tác gi đối với nhà thơ Hồ Xuân
Hương.
Gi ý:
- Nêu cảm nghĩ về thơ Hồ Xuân
Hương.
- Bàn lun v cái nhìn độc đáo của H
Xuân Hương trong thơ.
- Yếu t ngôn ng biu cm trong
bài viết.
+ Cách đặt nhan đ biu th s
ngưỡng m: n, tài.
+ Gọi nhà thơ là “nàng”.
+ ng cấu trúc trùng đip c
hình nh gi cm để nhn mnh s
cm thông, ngưng m “nàng thông
minh, mn tiệp, thì suốt đời mnh
bạc. ng ôm đàn vng c năm
cung”
+ ng cấu trúc Nếu ch thy
chưa thấy i hn Xuân Hương gửi
gắm trong thơ” đ bin gii, bênh
vc.
3.
Bài viết đã giúp bạn hình dung đưc
mt H Xuân Hương như thế nào trong
đời và trong thơ?
Gi ý:
- Nhn xét v tinh thn gii phóng ph
n ca nhà thơ.
- Vấn đề ni bật trong thơ Hồ Xuân
Hương.
- Ch ra nét đặc sc nhất trong thơ Hồ
Xuân Hương.
- Đánh giá thành tựu thơ Hồ Xuân
Hương.
- Kết lun v nhà thơ Hồ Xuân Hương.
- Là mt ph n cá tính và bt hnh.
- Là một nhà thơ độc đáo:
+ m bày t khát vng sng ca
người ph n
+ Có ý thc cá nhân sâu sc.
+ Thơ “tục mà không dâm”
+ Kết hợp được tính dân gian và tính
bác hc.
Phụ lục 2. Rubic đánh giá hoạt động nhóm
TIÊU
CHÍ
CẦN CỐ GẮNG
(0 4 điểm)
ĐÃ LÀM TỐT
(5 7 điểm)
RẤT XUẤT SẮC
(8 10 điểm)
Hình
thức
(2 điểm)
0 điểm
Bài m còn sơ sài,
trình bày cẩu th
Sai lỗi chính t
1 điểm
Bài m tương đối đẩy
đủ, chỉn chu
Trình bày cẩn thận
Không có lỗi chính t
2 điểm
Bài làm tương đối
đẩy đủ, chỉn chu
Trình bày cẩn thận
Không có lỗi chính t
Có s sáng tạo
Nội dung
(6 điểm)
1 - 3 điểm
Chưa tr lơi đúng câu
hỏi trọng tâm
Không tr lời đủ hết
4 5 điểm
Tr lời ơng đối đầy đủ
các câu hỏi gợi dẫn
Tr lời đúng trọng tâm
6 điểm
Tr lời ơng đối đầy
đủ các câu hỏi gợi
dẫn
các câu hỏi gợi dẫn
Nội dung sài mới
dừng lại mức độ
biết và nhận diện
ít nhất 1 2 ý mở
rộng nâng cao
Tr lời đúng trọng
tâm
nhiều hơn 2 ý mở
rộng nâng cao
Có s sáng tạo
Hiệu quả
nhóm
(2 điểm)
0 điểm
Các thành viên chưa
gắn kết chặt chẽ
Vẫn còn trên 2 thành
viên không tham gia
hoạt động
1 điểm
Hoạt động tương đối gắn
kết, tranh luận nhưng
vẫn đi đến thông nhát
Vẫn còn 1 thành viên
không tham gia hoạt
động
2 điểm
Hoạt động gắn kết
s đồng thuận
nhiều ý tưởng khác
biệt, sáng tạo
Toàn bộ thành viên
đều tham gia hoạt
động
Điểm
TỔNG
Ngày son:
CHUYÊN ĐỀ 3: ĐỌC, VIT VÀ GII THIU V MT TÁC GI VĂN HỌC
PHN 3: THUYT TRÌNH V MT TÁC GI N HỌC (…. tiết)
I. MC TIÊU
1. V kiến thc:
- Nhn biết đưc mt s đặc điểm ni bt v s nghiệp văn chương phong cách ngh
thut ca mt tác gi ln.
- Biết cách đc mt tác gi văn học ln.
- Biết viết bài gii thiu v mt tác gi văn học đã đc.
- Biết thuyết trình mt tác gi văn hc.
2. V năng lực:
- Học sinh vận dụng năng lc ngôn ngữ để đọc hiểu một tác gi VH.
- Học sinh phát triển: Tư duy phn biện, năng lc hợp tác, gii quyết vấn đề,….
3. V phm cht:
- Học sinh có thái độ trân trọng đối với những tác gi văn học lớn.
II. THIT B DY HC VÀ HC LIU
1. Thiết b dy hc:
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, phiếu học tập
2. Hc liu
- Máy chiếu, bng, dụng cụ khác nếu cần
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. T chc
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mi:
HOT ĐNG 1: KHI ĐNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế thoi mái và gợi dẫn cho học sinh về nội dung bài học
b. Ni dung: GV chuẩn bị câu hỏi dẫn dắt HS tìm hiểu về hình thức giới thiệu về 1 tập thơ,
tập truyện ngắn hoặc tiểu thuyết qua phiếu K W L.
c. Sn phm: Phiếu K W L
d. Tổ chức thực hiện:
Hot đng ca Gv và Hs
D kiến sn phm
B1. Chuyn giao nhim v
GV đặt câu hỏi: Nêu đặc điểm ca hoạt động
thuyết trình đặc điểm ca vic thuyết trình
mt tập thơ, tập truyn ngn hoc tiu thuyết?
B2. Thc hin nhim v:
Hc sinh suy nghĩ và tr li câu hi.
B3. Báo cáo tho lun:
Hc sinh chia s câu tr li của mình trước
lp.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
Giáo viên dn dt vào bài hc
Hc sinh trình y nhng hiu biết ca
mình qua bng K W L và tr li câu
hi đưc đt ra
K (Đã
biết)
W (Muốn
biết)
L (Đã
học
được)
HOT ĐNG 2: HÌNH THÀNH KIN THC
a. Mc tiêu:
- Bài nói th hiện được đầy đủ các thông tin bn, giúp người nghe nắm được khái quá v
tác gi (cuộc đời, s nghip, phong cách ngh thut).
- Ngoài ra, bài nói cn có sc hp dn, lôi cuốn, tác động tích cc đến ngưi nghe.
b. Ni dung:
c. Sn phm:
d. T chc thc hin:
Hot đng ca Gv và Hs
D kiến sn phm
* Công tác chun b la chn cách
thc thc hin
B1. Chuyn giao nhim v
- GV yêu cu HS thc hiện trước nhà:
- Tình hung 1: S dng kết qu ca bài
viết đã thc hin phn Viết.
GV hướng dn HS m tt bài viết
xây dng thành đề cương. Tóm tắt bài
viết, chuyn bn m tắt đó thành đề
cương bài thuyết trình.
- Tình hung 2: Gii thiu v mt tg VH
chưa được thc hin hoạt động viết.
GV hướng dn HS viết (đọc v tg như
hướng dn phn 1, la chọn hướng
viết, lập đề cương cho bài thuyết trình.)
+ ng dn HS la chn mt tác gi
văn học.
+ GV h tr HS tìm sách tham kho
(mua hiệu sách, n t thư vin,
n t t sách cá nhân)
+ GV gợi ý để HS chun b thêm các
phương tiện h tr (hình nh minh ho,
phim ngắn, loa, đèn chiếu, PowerPoint đ
trình chiếu bn tóm tt,...).
B2. Thc hin nhim v
- HS suy nghĩ, m vic theo nhóm chn
cùng đ tài để hoàn thành nhim v.
- GV hướng dn HS thc hin nhim v
dưới dng mt bui sinh hot ca Câu
lc b Văn học
- GV đóng vai trò ngưi c vn, quan
tâm u sát đến công vic c th ca tt
c các thành viên; duyt kch bn do HS
xây dng; gii thiu, cung cp sách cho
HS la chn; góp ý v ni dung cht
ợng thuật ca các poster do HS
thiết kế và th hin.
B3. Báo cáo tho lun
- GV cung cp công c phiếu đánh giá
- GV gọi đại din mt s nhóm trình y
sn phm hc tp ca mình/ nhóm mình.
- Các HS khác lng nghe, nhn xét theo
phiếu đánh giá.
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
GV nhận xét và cho đim HS/nhóm HS.
I. TRÌNH BÀY TRƯC LP
1. Chun b
- Tóm tt bài viết
- Xây dng thành đ cương có đầy đủ c
phn theo b cc ca bài thuyết trình.
- Chun b các phương tiện h tr
M đầu:
- Tìm hiểu trước đối tưng tham d để có cách
chào thưa, xưng hô phù hợp.
- T gii thiu ngn gn v bn thân (tên, hc
sinh lớp, trường.)
- Nêu mục đích của vic trình y gii thiu
tác gi văn học.
- Nêu các thông tin tng quát v c gi (cuc
đời, s nghip, phong cách sáng tác, s chú ý
của dư lun v tác gi).
Trin khai:
- Bám vào đ cương đã chuẩn b hoc trình
chiếu slide, ln lượt trình y tng ý. Nhn
mnh trng tâm ca vấn đề, thuyết minh rõ
ràng, din gii, phân ch dn chng nhng
ch cn làm sáng t. Trong quá trình trình
bày, cn cý tương tác với ngưi nghe (qua
ánh mt, kh năng biểu cm, ngôn ng).
- Nếu có video chiếu xen k, cn làm s kết
ni gia bài gii thiu và hình nh.
- Khi trình y, tu thái độ, s phn ng ca
người nghe để điều chnh, b sung thông tin
cn thiết.
- Ging nói to, nh, nhanh, chm phi phù hp
vi th loi tác phẩm được gii thiu ni
dung trình y. Tuyệt đối tránh tình trạng đọc
bài viết son sn.
Kết thúc:
- Khẳng định li ca tác gis cn thiết ca
vic nắm được các thông tin bn v tác gi
đó đối vi vic nâng cao chất ng hc tp
môn Ng văn.
- Sn sàng gii đáp những điều người nghe
mun hiu rõ thêm.
II. T CHC S KIN
1. Chun b
- Xác định mc tiêu ca vic t chc hot
động
- Thng nht v vic chn tác gi văn học để
gii thiu
- Người được giao nhim v trình y phi
đọc v tác gi, trao đổi với nhau để soạn đề
cương cho bài giới thiu.
- Người đưc giao dẫn chương trình chun b
* Thuyết trình
B1: Chuyn giao nhim v:
GV hướng dn, t chc phân tích, trao
đổi để rút kinh nghiệm đánh giá v
năng lc của HS để phân công nhim v
phù hp
B2: Thc hin nhim v:
HS suy nghĩ, làm việc nhân hoc theo
nhóm chọn cùng đề tài để hoàn thành
nhim v.
GV cn phát phiếu đánh giá cho HS
trước khi người nói trình bày, đ các em
theo dõi đánh dấu vào tng ô ng vi
các mc
B3: Báo cáo, tho lun:
- GV cung cp công c phiếu đánh giá:
- GV gọi đại din mt s nhóm trình y
sn phm hc tp ca mình/ nhóm mình.
- Các HS khác lng nghe, nhn xét theo
phiếu đánh giá.
kch bn cho bui gii thiu.
- B phn ph trách vic trang trí làm sân
khu, áp phích chun b các thiết b thuật
(máy chiếu, ánh sáng, âm thanh)
2. Trin khai
- M đầu (Công vic của người dẫn chương
trình):
+ Gii thiu thy giáo, khách mi, thành
phn tham gia.
+ Nêu do mục đích tổ chc s kin gii
thiu v mt tác gi văn học (Nguyn Du,
Nam Cao).
+ Gii thiu mi din gi (Nguyn Du,
Nam Cao) (các bạn đã nhận nhim v chun
b đề ơng) lên trình bày bài gii thiu v c
gi văn học.
- Gii thiu v tác gi (Nguyn Du, Nam
Cao) (Công vic ca người trình bày):
+ Din gi da vào đ cương những đã
chun b, th trình chiếu các slide, kết hp
dùng ngôn ng nói để gii thiu.
+ Bng s kết ni của người dẫn chương trình,
th cuộc trao đi ngn gia din gi vi
c to v khía cnh nào đó liên quan đến c
gi được gii thiu.
+ Người trình y cn gii đáp nhanh gọn mt
s câu hỏi do người nghe nêu lên.
- Kết thúc:
+ Tóm tt li mt s hoạt động đã diễn ra,
khẳng định ý nghĩa ca vic gii thiu tác gi.
+ Cm ơn s mt ca các thy cô, các v
khách và các thành phn tham gia.
+ Tuyên b kết thúc s kin.
III. THUYT TRÌNH
Yêu cu c th khi thuyết trình:
+ Ch động;
+ Trình bày lưu loát, mch lc;
+ Thường xuyên tương tác với ngưi nghe;
+ Biết dùng các th thut to nên sc hp dn
ca bài nói;
+ S dụng các phương tiện phi ngôn ng
thiết b h trhiu qu
+ Phi hp nhp nhàng gia các b phn (nếu
t chc s kin)
B4. Đánh giá kết qu thc hin:
GV nhận xét và cho đim HS/nhóm HS.
Đề cương tham khảo trình bày trưc lp: Tác gi Nguyn Du
M bài:
- Gii thiu tác gi Nguyn Du. Nhn xét v v trí, thành tu ni bt ca Nguyn Du.
(Nguyn Du là một nhà thơ, nhà văn hóa kiệt xut ca dân tộc, Danh nhân văn hóa thế gii.)
Thân bài:
- Trình bày nhng thông tin cơ bn, đáng chú ý nhất v cuộc đời, u ý nhng yếu t nh
hưởng lớn đến sáng tác ca Nguyn Du:
+ Hoàn cnh xut thân: Nguyn Du (1765 1820), tên ch T Như, hiu Thanh Hiên, quê
tỉnh Tĩnh. Ông sinh trưởng trong gia đình đi quý tc truyn thng khoa bng, nhiu
đời làm quan ln và là dòng tc có truyn thng sáng to ngh thut. Hoàn cnh gia đình tác
động sâu sắc đến cuộc đời Nguyễn Du, tài năng văn học ca ông thế điều kin ny n
và phát trin sm.
++ Tuổi thơ Nguyễn Du sng hnh phúc trong giàu sang phú quý. Cha ông là t ng trong
triều, các anh cũng làm quan to cấp thượng công, gia đình tột ng giàu sang. Lúc nh,
Nguyễn Du thường theo cha anh vào chơi học tập cùng các ng nương quý t trong
triu nên sớm có được hc thc cao đp.
++ Lên 11 tui, Nguyn Du mt cha. Hai m sau, mẹ ông cũng qua đi. T đó, Nguyễn Du
lưu lạc khắp nơi trong nhân gian. Lúc thì theo anh Nguyễn Khn, lúc v quê m, lúc ti v
thành Thăng Long. Cuộc đời gian nan, lận đận, phi gánh chu không biết bao nhiêu cc
kh.
-> Tác động lớn đến s nghip sáng tác ca Nguyn Du.
+ Thời đại: Ông sng cui thế 18 đầu thế k 19 (mt thời đại l/s nhiu biến đng) ->
chng kiến bao s biến đổi trong lch s tác động ti tình cm, nhn thc ca Nguyn Du
để ông hướng ngòi bút vào hin thc.
+ Bn thân: ND hc giỏi nhưng nhiều lận đận, tng bôn ba nhiều nơi, tiếp xúc nhiu vùng
văn hoá khác nhau: phiêu bạt nhiều năm trên đt Bc sau v n tại Hà Tĩnh.
++ Ông tng m quan bất đắc dưới triu Nguyn ánh, nhiu lần đi s sang Trung Quc.
Ông có đ/k tiếp xúc nhiu cnh đời và s phn khác nhau.
++ ND người kiến thức sâu rộng: am hiểu về văn hoá dân tộc văn chương Trung
Quốc.
S từng tri trong cuộc đời đã tạo cho ND một vốn sống phong phú, ng trái tim
nhân hậu, giàu t/y thương cm thông sâu sắc với nỗi đau khổ của nhân dân: “Chữ tâm kia
mới bằng ba chữ tài”.
+ Nguyễn Du là một thiên tài văn học, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn, một danh nhân văn
hoá của dân tộc và thế giới.
- S nghiệp văn học.
+ Ông sáng tác c vh bằng chữ Hán chữ Nôm, sáng tác của ông mang tầm vóc của một
thiên tài văn học.
++ Thơ chữ Hán có 3 tập thơ: “Thanh Hiên Thi tập”, “Nam trung tạp ngâm”, “Bắc hành tạp
lục”
gồm 243 bài.
++ Sáng tác chữ Nôm có nhiều t/p có giá trị: “Văn chiêu hồn”, “Truyện Kiều”.
-> Xuất sắc nhất là “Truyện Kiều” (Đoạn trường tân thanh)
- Một vài đặc điểm về giá trị nội dung và ngệ thuật thơ văn ND:
+ Đặc điểm giá trị nội dung:
++ Giá trị hiện thc:
+++ Văn thơ ND phn ánh sâu sắc bộ mặt của XHPK suy tàn: Số phận đau thương của
những con người nhỏ, bị XH chà đạp, coi rẻ: Người phụ nữ tài hoa bạc mệnh: Kiều,
Tiểu Thanh,… ; Người nghèo khổ: mẹ con người ăn xin; ông già hát rong; người phu
xe, trẻ con..
+++ Lên án thế lc đồng tiền.
++ Giá trị nhân đạo:
+++ Cm thông sâu sắc với những đau khổ của con người, cho tài hoa nhan sắc bị vùi dập:
+++ Tố cáo các thế lc bạo tàn, những bất công của XH (DC thơ)
+++ Trân trọng, đề cao tài sắc, nhân phẩm những khát vọng chân chính của con ngứời:
tình yêu t do, trong sáng, chung thuỷ; giấc mơ về t do, công lý.
+ Giá trị nghệ thuật:
++ Thơ chữ Hán sử dụng linh hoạt nhiều thể thơ.
++ Thơ chữ Nôm: Việt hoá nhiều từ Hán → làm TV thêm giàu đẹp; Thể thơ lục bát đạt đến
đỉnh cao; Lời thơ trau chuốt, giàu sức biểu cm.
- Những đóng góp quan trọng của Nguyễn Du đối với nền văn học dân tộc.
+ Nội dung:
++ Thơ văn Nguyễn Du giá trị hiện thc sâu sắc, phn ánh chân thc cuộc đời cc
của ông nói riêng, và xã hội đen tối, bất công nói chung.
++ Tác phẩm của Nguyễn Du chứa chan tinh thần nhân đạo - một chủ nghĩa nhân đạo
thống thiết, luôn ớng tới đồng cm, bênh vc, ngợi ca đòi quyền sống cho con người,
đặc biệt là người phụ nữ tài hoa mà bạc mệnh.
+ Nghệ thuật:
++ Về thể loại: Nguyễn Du đã đưa hai thể thơ của truyền thống dân tộc đạt đến trình độ
điêu luyện mẫu mc cổ điển. Nguyễn Du đã tiểu thuyết hóa thể loại truyện Nôm, với
điểm nhìn trần thuật từ bên trong nhân vật, và nghệ thuật miêu t tâm lí tinh tế, sâu sắc.
++ Về ngôn ngữ: Nguyễn Du đã đóng góp to lớn, làm cho ngôn ngữ Tiếng Việt trở nên
trong sáng, tinh tế và giàu có.
-> Nguyễn Du đã những đóng góp to lớn, thúc đẩy tiến trình phát triển của văn học Việt
Nam.
Kết thúc:
- T quê hương, hội, gia đình, cuộc đời, ng khiếu bẩm sinh, đã tạo cho Nguyn Du
trái tim yêu thương đại, một thiên tài văn chương với s nghiệp văn học giá tr ln.
Ông là đại thi hào ca dân tc Việt Nam, là danh nhân văn hoá thế giới, đóng góp to lớn đối
vi s phát trin của văn học Vit Nam. Nguyn Du Truyn Kiu s sng mãi vi n
tc và tr thành linh hn ca dân tc.
Đề cương tham khảo t chc s kin: Gii thiu v tác gi Nguyn Du
I. Đ cương hoạt đng
1. Đơn vị t chc: Câu lc b Văn hc, Trường THPT …..
2. Mục đích giới thiu: Hiểu sâu hơn về tác gi Nguyn Du- mt tác gi ln ca VHVN,
văn bn đưc gii thiu trong Bài 6, SGK Ng văn 11, tập hai - nhm phc v cho vic hc
tp môn Ng văn.
3. Thi gian t chc: 8 gi ngày 26/3/2024.
4. Địa điểm t chc: Phòng đa chức năng.
5. Thành phn tham gia:
- Ban điều hành Câu lc b Văn hc ca trưng;
- Ban Giám hiu và các thy, cô giáo;
- HS cùng học CĐ;
- Những người quan tâm đến s kin.
6. Phân công nhim v
a. B phn chun b sở vt chất, phương tiện:
b. B phn trang trí, thiết kế:
c. B phn tiếp tân:
d. Dẫn chương trình:
e. Ngưi gii tác gi:
II. Mt s kết qu chun b
1. Sn phm chun b ca nhóm trang trí, thiết kế
Thông tin trên Poster:
GII THIU V TÁC GI NGUYN DU
ĐƠN V T CHC: CÂU LC B VĂN HỌC
THI GIAN: 8H NGÀY 26/03/2024
ĐỊA ĐIỂM: PHÒNG ĐA NĂNG
(Lưu ý: Khi m poster các sn phm trang trí khác, tu vào điều kin c th, HS th
làm bằng thuật vi nh hoc ct, dán, v bng tay, min sao th hin tối đa kh năng sáng
to)
2. Kch bn của ngưi dẫn chương trình
Công vic thc hin:
CÔNG VIC
THC HIN
Mục đích tổ chc s
kin
S kin này phc v cho vic hc tp
S kiện liên quan đến văn bn được chn vào SGK Ng văn
11, tp hai, b sách Kết ni tri thc vi cuc sng
Gii thiệu đại biu
và thành phn tham
d
Gii thiu tên c th của đại biu thành phn tham d theo
th t sau:
- Khách mời ngoài trưng
- Đại din BGH
- Các thy cô giáo b môn trong t ng văn
- HS khi 11
- Những người quan tâm
Gii thiu và mi
din gi trình bày
- Gii thiệu sơ lược v din gi (tên, lp, kh năng…)
- Giao tiếp ngn vi din gi để to không kmi din gi
trình bày gii thiu
T chức trao đổi
ngn v s kin
- Phng vn ngn một vài HS, người tham d v ý nghĩa của:
Bui gii thiu tác gi Nguyn Du.
- Mi đi diện nhà trưng phát biu
Kết thúc s kin
- Khẳng định ý nghĩa ca vic t chc s kin gii thiu tập thơ,
tp truyn ngn, tiu thuyết
-Nói li cm ơn gửi li chào tm biệt đến các v đại biu, các
thy cô giáo, các bn hc sinh
III. Đ cương của bài gii tác gi Nguyn Du
1. M đầu: (có th chiếu mt s hình nh v Nguyn Du, hình nh bìa các tác phm chính
ca ông).
2. Ni dung:
- Nguyễn Du (1765 1820), tên chữ Tố Như, hiệu Thanh Hiên, quê tỉnh Tĩnh. Ông sinh
trưởng trong gia đình đại quý tộc truyền thống khoa bng, nhiều đời làm quan lớn là
dòng tộc có truyền thống sáng tạo nghệ thuật. Hoàn cnh gia đình c động sâu sắc đến cuộc
đời Nguyễn Du, tài năng văn học của ông vì thế có điều kiện ny nở và phát triển sớm.
- Tuổi thơ Nguyễn Du hạnh phúc trong giàu sang phú quý. Cha ông tể tướng trong triều,
các anh cũng m quan to cấp thượng công, gia đình tột cùng giàu sang. c nhỏ, Nguyễn
Du thường theo cha anh vào chơi học tập cùng các công nương quý tử trong triều nên
sớm có được học thức cao đẹp.
- Thế nhưng, thời hoàng kim ấy tồn tại không được bao lâu. Loạn lạc xy ra, gia đình ly tán,
Nguyễn Du sớm phi gánh chịu nhiều mất mát.
- Lên 11 tuổi, Nguyễn Du mất cha. Hai năm sau, mẹ ông cũng qua đời. Từ đó, Nguyễn Du
lưu lạc khắp nơi trong nhân gian. Lúc thì theo anh Nguyễn Khn, lúc về quê mẹ, lúc tại v
thành Thăng Long. Cuộc đời gian nan, lận đận, phi gánh chịu không biết bao nhiêu cc
khổ. Khi phong trào Tây Sơn thất bại, nhà Nguyễn phục hưng, Nguyễn Du ra m quan
nhưng không mấy ưng ý. Những xung đột trong tưởng khiến ông nhiều mâu thuẫn với
thời cuộc.
- Nguyễn Du là người hiểu biết sâu rộng, vốn sống cùng phong phú, thông thuộc kinh
sách cổ kim, tầm chương trích cũng cùng xuất sắc. Ông đã từng sống nhiều năm lưu
lạc tiếp xúc với nhiều cnh đời thân phận con người trong thời đại loạn lạc, dâu bể. Khi
làm quan bất đắc dĩ ới triều Nguyễn, ông đã từng đi sứ sang Trung Quốc, qua nhiều vùng
đất rộng lớn, tiếp xúc với nền văn hóa rc rỡ Trung Hoa. Tất c những điều đó đã nh
hưởng lớn đến sáng tác của Nguyễn Du. Ông người một trái tim giàu tình yêu thương,
tấm lòng trắc ẩn, suy tư trước vận mệnh con người trước thời đại.
- Sống trong thời đại với nhiều biến động dữ dội, cộng với tấm lòng thương người hạn
khiến cho cuộc đời Nguyễn Du quay cuồng như một cơn bão tố. Ông vừa muốn tận trung
với triều đình theo lí tưởng nho gia, vừa hướng về những số phận đau thương, bất hạnh; vừa
muốn bo vệ quyền lc phong kiến lại vừa muốn thc thi công đời. Thế nhưng, tưởng
lúc nào cũng mâu thuẫn với thc tại, nhiều lúc ông rơi vào bế tắc cùng cc. Quan trường đối
với ông một chốn ô nhục, với qnhiều điều trái tai gai mắt thật đáng khinh bỉ. Việc ra
làm quan đối với ông là một việc bất đắc phi làm. Bởi thế, nhiều lần ông cáo lão về quê,
được ân chuẩn rồi lại bị triệu hồi. Tuy được nhà vua trọng dụng, giao cho nhiều trọng trách,
song ông không lấy m vui vẻ. Ông d định, sau chuyến đi xứ Trung Quốc lần 2, ông sẽ
xin từ quan, tránh mọi phiền phức. Thật không may, ông đã mất trước chuyến đi, tại kinh
thành Huế, hưởng thọ 55 tuổi.
* Sự nghiệp văn học:
Nguyễn Du đã để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm văn chương bất hbao gồm c chữ Hán và
chữ Nôm. Ở lĩnh vc nào, Nguyễn Du cũng đạt nhiều thành tu xuất sắc.
Sáng tác chữ Hán, bao gồm:
- Thanh Hiên thi tập (gồm 78 bài), viết chủ yếu trong những năm tháng trước khi m quan
nhà Nguyễn.
- Nam trung tạp ngâm (gồm 40 bài thơ), làm từ m 1805 đến cuối năm 1812, ông viết khi
làm quan ở Huế, Qung Bình và những địa phương ở phía nam Hà Tĩnh.
- Bắc hành tạp lục (Ghi chép trong chuyến đi sang phương Bắc, gồm 131 bài thơ), viết
trong chuyến đi sứ sang Trung Quốc.
Sáng tác chữ Nôm, gồm có:
- Đoạn trường tân thanh (Tiếng kêu mới về nỗi đau đứt ruột), tức Truyện Kiều, gồm 3254
câu thơ theo thể lục bát.
- Văn chiêu hồn (nguyên tên n tế thập loại chúng sinh, nghĩa Văn tế mười loại
người), là một ngâm khúc gồm 184 câu viết theo thể song thất lục bát.
- Thác lời trai phường nón (gồm 48 câu), cũng được viết bằng thể lục bát, nội dung thay lời
người con trai phường nón làm thơ tỏ tình với cô gái phường vi.
- Văn tế sống Trường Lưu nhị nữ (gồm 98 câu), viết theo lối văn tế…
* Đánh giá:
- Nguyễn Du nổi bậc giữa bầu trời n chương như một ngôi sao rc rỡ với ánh ng l
thường. thể nói, ông đã đem đến cho nền n học thế kỉ 18 nền văn học dân tộc
những tiếng nói thấm đẫm tình người, được bao bọc trong hình thức nghệ thuật tuyệt đẹp
chưa từng có.
- Xét về nội dung, nét nổi bậc trong sáng tác Nguyễn Du chính s đề cao xúc cm, dạt
dào tình người. Nét nổi bậc nhất s cm thông sâu sắc của c gi đối với cuộc sống
con người, đặc biệt những con người nhỏ bé, bất hạnh. Ông tập trung thể hiện s trân
trọng đề cao con người trong chính cuộc sống của họ. Cái nhìn nhân đạo y khiến ông
được đánh giá là một nhà nhân đạo xuất sắc của thế kỉ 18, 19 và nền văn học dân tộc.
- Về mặt nghệ thuật, Nguyễn Du tỏ ra uyên bác và thâm thúy c những thể loại thơ cổ Trung
Quốc lẫn thơ dân tộc. thể loại nào ông cũng tỏ ra xuất sắc, thông thạo tuyệt vời. Thơ
Nguyễn Du luôn nhịp nhàng âm thanh, bừng lên sắc màu của s sống, hằn lên những đường
nét sắc cạnh của bức tranh hiện thc đa dạng. trong bộn bề âm thanh, sắc màu, đường
nét vô cùng phong phú ấy, Nguyễn Du hiện ra vừa dạt dào yêu thương, vừa trầm tư, nghiêm
khắc. Đó do bn lĩnh của một đại Nho, luôn hết lòng con người, khiến cho tác phẩm
của ông có sức sống diệu kì trong trái tim con người.
- Với những đóng góp trên Nguyễn Du xứng đáng Đại Thi Hào của dân tộc. Sáng tác của
Nguyễn Du không thật đồ sộ về khối lượng, nhưng vị trí đặc biệt quan trọng trong di sn
văn học văn hóa dân tộc. Từ Truyện Kiều đã ny sinh biết bao những hình thức sáng tạo
văn học văn hóa khác nhau: Thơ ca về Kiều, các phóng tác Truyện Kiều bằng văn học,
sân khấu, điện nh; rồi rất nhiều những dạng thức của nghệ thuật dân gian: Đố Kiều, ging
Kiều, lẩy Kiều, bói Kiều… Đặc biệt số lượng rất lớn những bài bình luận, những công
trình phê bình, nghiên cứu.
- Truyện Kiều và s nghiệp văn học đã tốn không ít giấy mc của các nhà nghiên cứu và p
bình xưa nay. Nguyễn Du Mộng Liên Đường Chủ Nhân khi đọc truyện Kiều đã từng
nhận xét: “Ta nhân lúc đọc hết c một ợt, mới lấy m lạ rằng: Tố Như tử dụng tâm đã
khổ, t s đã khéo, t cnh đã hệt, đàm tình đã thiết, nếu không phi con mắt trông thấu
c sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt c nghìn đời, thì tài nào có cái bút lc ấy…”
+ Học gi Phạm Quỳnh cũng đã đánh giá rất cao Truyện Kiều: “Truyện Kiều còn thì tiếng ta
còn”.
- Truyện Kiều được xem kiệt tác giá trị tầm nh hường ln nhất của nền văn học
Việt Nam từ xưa đến nay. Truyện Kiều đã được dịch ra hơn 20 ngôn ngữ khác nhau với rất
nhiều bn dịch, càng khẳng định mạnh mẽ vị trí của Nguyễn Du trong lòng đọc gi trên toàn
thế giới.
=> Để tôn vinh tưởng niệm Nguyễn Du, ngày 25/10/2013, hội đồng Tổ chức Giáo dục
Khoa học Văn hóa Liên hiệp quốc đã chính thức vinh danh Đại thi hào Nguyễn Du cùng
với 107 danh nhân văn hóa trên toàn thế giới.
PHIỀU ĐÁNH GIÁ PHẦN TRÌNH BÀY CA CÁ NHÂN
STT
Nội dung đánh giá
Mc đ
Đạt
Chưa
đạt
1
Nêu đưc mục đích gii thiu tác gi
2
Truyền đạt các thông tin chung v tác gi
3
Ni dung
nói
Gii thiu v xut thân, hoàn cnh gia đình,
hi; s nghiệp sáng tác; đặc điểm văn
chương.
4
Gii thiu giá tr ni dung, giá tr ngh thut
sáng tác ca ND
5
Cách trình
bày
Phong thái t tin, ch động, s dng ngôn
ng nói phù hp
6
S dụng các phương tiện phi ngôn ng,
phương tiện h tr
7
Tương tác với ngưi nghe
PHIỀU ĐÁNH GIÁ PHẦN T CHC S KIN
STT
Nội dung đánh giá
Mc đ
Đạt
Chưa đạt
1
Hình thc trang trí (maket, poster,... )
2
Phn th hin của người dẫn chương trình
3
Phn trình bày của người gii thiu
4
S phi hp gia các b phn
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYN TP
a. Mc tiêu
- Hc sinh la chọn được đ tài thuyết trình phù hp
- Hc sinh biết cách thc và kĩ năng thuyết trình gii thiu v mt tác gi văn hc.
b. Ni dung thc hin: Hc sinh chn một trong các đề thc hành trong SGK để thuyết
trình.
c. Sn phm: Bài thuyết trình ca hc sinh.
d. T chc thc hin
B1. Giao nhim v hc tp
Tìm hiu và thuyết trình gii thiu v mt tác gi văn hc mà em yêu thích.
B2. Thc hin nhim v
- Hc sinh chia nhóm la chọn đề tài m hiu các thông tin v tác gi văn học được
la chọn để gii thiu nhà.
- Chun b bài thuyết trình trước lp.
B3. Báo cáo, tho lun: Hc sinh chia s bài làm và báo cáo phn tìm hiu. Hc sinh nhóm
khác nhận xét, đánh giá, trao đổi, tho lun.
B4. Kết lun, nhn đnh: Giáo viên nhn xét, đánh giá chung, cho điểm.
4. HOẠT ĐỘNG 4: VN DNG
a. Mc tiêu
Giúp hc sinh vn dng kiến thức đã học đ thuyết trình gii thiu v mt tác gi văn học
mà mình yêu thích.
b. Ni dung thc hin: Tm hiu và gii thiu v mt tác gi n học yêu thích.
c. Sn phm: Bài nghiên cu ca hc sinh.
d. T chc thc hin:
B1. Chuyn giao nhim v
Giáo viên yêu cu hc sinh: vn dng nhng kiến thc đã hc t chuyên đề, gii
thiu v mt tác gi văn học mà em yêu thích.
B2. Thc hin nhim v
Hc sinh thc hin nhim v nhà
B3. Báo cáo tho lun
Hc sinh np sn phm qua nhóm Zalo hoc trình bày trc tiếp trên giy.
B4. Đánh giá kết qu thc hin
Giáo viên nhận xét, đánh giá và cho điểm vào đầu tiết hc sau ca lp.
| 1/69

Preview text:

Ngày soạn: CHUYỀN ĐỀ 1:
TẬP NGHIÊN CỨU VÀ VIẾT BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ
VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
Thời gian thực hiện: 10 tiết PHẦN 1
TẬP NGHIÊN CỨU VỀ MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM I. MỤC TIÊU CHUNG
1. Kiến thức:
Giúp học sinh:
- Biết các yêu cầu, cách thức nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Nắm được qui trình nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Biết viết một báo cáo nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Vận dụng một số hiểu biết từ CĐ để đọc hiểu và viết về văn học trung đại Việt Nam. 2. Năng lực
a. Năng lực chung:
Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác... b. Năng lực đặc thù
- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến các văn bản văn học trung đại Việt Nam.
- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân.
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản.
- Vận dụng một số hiểu biết từ chuyên đề đọc hiểu để viết về văn học trung đại Việt Nam.
- Biết thuyết trình, trao đổi về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam. 3. Phẩm chất
- Trân trọng, giữ gìn những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam.
- Có trách nhiệm với công việc của mình.
- Có ý thức giữ gìn các giá trị văn hóa cha ông để lại.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học

Máy tính, máy chiếu, Phiếu học tập, bảng nhóm, các công cụ đánh giá… 2. Học liệu
- SGK, kế hoạch bài dạy.
- Thiết kế bài giảng điện tử, tài liệu tham khảo.
- Video, clip, tranh ảnh liên quan đến bài học. - Bút, giấy.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Huy động, kích hoạt kiến thức đã học trước đó và trải nghiệm của HS có liên
quan đến nội dung bài học. Tạo tình huống có vấn đề để kết nối vào bài học.
b. Nội dung: GV chiếu cho học sinh một clip ngắn về nghiên cứu về vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
c. Sản phẩm: Học sinh xem clip.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
Câu trả lời của HS - HS xem video.
- HS trả lời câu hỏi: Từ video đã xem, em hiểu thế nào về
việc nghiên cứu về vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
B2. Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và trả lời câu hỏi. B3. Báo cáo thảo luận HS trả lời cá nhân.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện:
GV đánh giá, kết luận và giới thiệu bài mới.
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Nội dung 1. TRI THỨC TỔNG QUÁT
a. Mục tiêu: HS nắm kiến thức nền tảng để thực hành nghiên cứu và viết báo cáo về một
vấn đề văn học trung đại.
b. Nội dung: HS đọc SGK Chuyên đề trang 4-8 và nắm được những thông tin cơ về tri thức tổng quát.
c. Sản phẩm: Câu trả lời và tri thức của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
Tri thức tổng quát
- GV gọi HS đọc phần Tri thức 1. Ngôn ngữ và chữ viết của văn học trung đại
tổng quát trong sách chuyên đề VN (trang 4-8).
Văn học viết Việt Nam thời trung đại chủ yếu sử
- HS nắm các ý trọng tâm.
dụng hai loại chữ chữ viết: chữ Hán và chữ Nôm
B2. Thực hiện nhiệm vụ
2. Diễn trình văn học trung đại Việt Nam
HS nắm các nội dung cơ bản.
- VHTĐ VN vận động, phát triển theo sự chi phối
B3. Báo cáo thảo luận
đông thời của lịch sử xã hội, lịch sử quốc gia dân tộc;
HS trình bày nội dung chính.
sự vận động nội tại của đời sống ngôn ngữ và văn
B4. Đánh giá kết quả thực hiện: học.
- GV nhận xét, đánh giá và kết - Diễn trình của VHTĐVN gồm 4 giai đoạn: luận.
+ Giai đoạn thế kỉ X-thế kỉ XIV
- HS gạch nội dung chính trong + Giai đoạn thế kỉ XV-thế kỉ XVII sách giáo khoa.
+ Giai đoạn đầu thế kỉ XVIII-nửa đầu thế kỉ XIX
+ Giai đoạn nửa cuối thế kỉ XIX
3. Một số xu hướng vận động chủ yếu của văn học trung đại VN
- Văn học viết bằng chữ Nôm ngày càng phát triển
mạnh mẽ bên cạnh văn học viết bằng chữ Hán, tạo
nên hiện tượng “song ngữ” độc đáo.
- Từ đề tài, chủ đề quan phương đến các đề tài, chủ
đề hướng vào sự đa dạng của đời sống.
- Từ tri thức cung đình đến Nho sĩ bình dân.
- Từ sáng tác mang tính chức năng đến sáng tác theo cảm hứng thẩm mĩ.
- Từ khuynh hướng quy phạm, trang nhã đến khuynh
hướng phá cách, bình dị.
- Từ việc chỉ dùng thể loại vay mượn đến việc sáng
tạo thêm các thể loại văn học mới.
- Từ “văn - sử - triết bất phân” đến việc phân định ranh
giới rõ nét giữa văn chương với các văn bản ngôn từ khác.
Nội dung 2: TẬP NGHIÊN CỨU VỀ MỘT VẤN ĐỀ
VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM a. Mục tiêu
- HS nắm được qui trình nghiên cứu một vấn đề VHTĐVN.
- Biết kết hợp những nội dung được học trong chương trình.
- Trình bày ngắn gọn, rõ ràng, lưu loát phần kết quả nghiên cứu.
b. Nội dung: GV chuyển giao yêu cầu qua phiếu học tập cho HS.
c. Sản phẩm: HS hoàn thành được phiếu học tập với những yếu cầu kiến thức cơ bản.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Nhiệm vụ 1: Xác định đề tài, vấn đề, mục tiêu, I. Xác định đề tài, vấn đề, mục tiêu,
nội dung, phương pháp nghiên cứu và lập kế nội dung, phương pháp nghiên cứu và
hoạch nghiên cứu.
lập kế hoạch nghiên cứu
Hoạt động 1: Xác định đề tài, vấn đề, nghiên cứu 1. Xác định đề tài, * GV hướng dẫn HS cách
vấn đề nghiên cứu
lựa chọn đề tài, vấn
đề, mục tiêu, nội dung và kế hoạch nghiên - Là một nội dung học tập trong chương cứu.
trình cần được tìm hiểu sâu khi có điều
B1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập kiện.
GV hướng dẫn HS trả lời Phiếu học tập 1.
- Được diễn đạt bằng hình thức cô đọng,
B2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
ngầm chứa câu hỏi nghiên cứu cần được
HS hoàn thành phiếu học tập 1. giải đáp.
B3. Báo cáo kết quả và thảo luận
GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm và - Có tính khả thi trong điều kiện học tập. nhận xét.
2. Xác định mục tiêu, nội dung nghiên
B4. Kết luận, nhận định cứu
GV nhận xét, chốt ý.
2.1. Xác định mục tiêu nghiên cứu
* Hướng dẫn HS cách xác định đề tài, vấn đề a. Mục tiêu kiến thức nghiên cứu.
- Liên quan trực tiếp đến nội dung đề tài,
B1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
vấn đề nghiên cứu, có thể xác định mục
- GV hướng dẫn HS cách xác định đề tài, vấn đề nghiên cứu.
tiêu ngay từ tên đề tài.
- GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập 2. b. Mục tiêu kĩ năng
B2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Xác định những kĩ năng cơ bản cần
- HS xác định hướng lựa chọn đề tài, vấn đề hình thành khi thực hiện các khâu của
nghiên cứu (Thảo luận nhóm).
quá trình tập nghiên cứu.
- Đọc phần 1 (SGK trang 9,10).
- Liên quan đến kĩ năng mà việc thực
- Thực hiện các yêu cầu theo phiếu học tập 2.
hiện một đề tài cụ thể đòi hỏi.
B3. Báo cáo kết quả và thảo luận
Đại diện các nhóm trả lời các câu hỏi trong c. Mục tiêu về thái độ và giá trị Phiếu học tập 2.
- Từ việc triển khai đề tài nghiên cứu,
B4. Kết luận, nhận định
HS hình thành, phát triển nhiều phẩm GV nhận xét, chốt ý. chất.
Hoạt động 2: Xác định mục tiêu, nội dung - HS thụ hưởng nhiều giá trị sống. nghiên cứu
2.2. Nội dung nghiên cứu
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
- Dự kiến những nội dung trọng tâm
HS biết cách xác định mục tiêu, nội dung nghiên cứu: Đề tài, vấn đề nghiên cứu có nghiên cứu.
đặc điểm gì mới so với các đề tài về
B2: Thực hiện nhiệm vụ
VHTĐVN đã biết? Đề tài, vấn đề nghiên
- HS đọc phần 2 (SGK trang 11).
cứu được triển khai theo bố cục nào?
- Nhớ lại các mục tiêu nghiên cứu theo các Cách thức thực hiện đề tài, vấn đề nghiên
khía cạnh đã học ở lớp 10.
cứu? Ý nghĩa của đề tài, vấn đề?
- Trả lời câu hỏi: Làm thế nào để có thể xác định đượ
- Từ nội dung trọng tâm hình thành hệ c nội dung nghiên cứu?
thống luận điểm của báo cáo nghiên cứu.
B3. Báo cáo thảo luận
3. Xác định phương pháp nghiên cứ HS trình bày sản phẩm. u - PP nghiên cứu.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện - Mục đích, yêu cầu GV nhận xét, chốt ý.
- Một số PP nghiên cứu có thể sử dụng
Hoạt động 3: Xác định phương pháp nghiên cứu (SGK trang 12)
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
4. Lập kế hoạch nghiên cứu
HS biết cách xác định phương pháp nghiên - Dự kiến, hình dung, sắp xếp công việc cứu.
theo trình tự thời gian hợp lý.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
VD: Kế hoạch nghiên cứu – SGK tr.13.
+ Học sinh đọc phần 3 (SGK trang 12).
II. Thu nhập, xử lí và tổng hợp thông tin
+ Thảo luận cặp đôi, trả lời các câu hỏi:
1. Thu thập, tra cứu và phân loại thông
? Thế nào là PP nghiên cứu? tin
? Mục đích, yêu cầu khi lựa chọn PPNC.
a. Thu thập thông tin, tài liệu
B3. Báo cáo thảo luận
Bạn cần trang bị cho mình những hiểu HS trình bày sản phẩm.
biết nhất định về các loại từ điển, sách
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
công cụ; các tài liệu cung cấp ngữ liệu
GV nhận xét, hướng dẫn HS gạch ý trong văn bản. SGK.
Một số loại từ điển và sách công cụ
Hoạt động 4: Lập kế hoạch nghiên cứu
tra cứu về văn học trung đại:
B1. Chuyển giao nhiệm vụ:
HS biết cách Lập kế hoạch nghiên cứu.
- Từ điển Hán – Việt
B2. Thực hiện nhiệm vụ - Từ điển văn học
+ HS trả lời các câu hỏi sau:
- Từ điển điển cố văn học
? Theo em, lập kế hoạch nghiên cứu là phải - Các tổng hợp, hợp tuyển, tuyển tập,… làm những gì?
văn học có liên quan đến nguồn ngữ
? Lợi ích của việc lập kế hoạch nghiên cứu? liệu.
B3. Báo cáo thảo luận
b. Tra cứu và phân loại thông tin, tài
HS trả lời các câu hỏi. liệu
B4. Đánh giá kết quả thực hiện
- Cần mở rộng phạm vi tìm tòi để có thể
- GV hướng dẫn HS tự đánh giá câu trả lời.
bao quát được nguồn tài liệu có liên - GV chốt kiến thức.
quan. Các nguồn tư liệu và tài liệu cần
Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu cách thu thập, xử lí khai thác: tư liệu điền dã tại di tích thờ
và tổn hợp thông tin.
tự liên quan đến tác giả, tài liệu của
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
dòng họ tác giả; thư viện của các đơn vị,
- GV chia thành 4 nhóm: nhóm 1, 3 Thu thập, cơ quan hoặc thư viện, tủ sách cá nhân;
tra cứu và phân loại thông tin. Nhóm 2, 4 tìm những chỉ dẫn tìm kiếm trên internet,
hiểu về xử lí và tổng hợp thông tin.
trang thông tin điện tử chính thức của
B2. Thực hiện nhiệm vụ
các cơ quan nghiên cứu và tổng mục
Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ cho các lục của các tạp chí văn học, ngôn
thành viên, ghi kết quả thảo luận vào bảng
nhóm: Các bước triển khai báo cáo (chú ý ngữ,…
bước tra cứu và phân loại thông tin, tài liệu)
B3. Báo cáo thảo luận
- Với đề tài, vấn đề nghiên cứu có quá
Đại diện nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhiều thông tin, trước hết bạn cần tra mình.
cứu, đọc lướt những tài liệu đáng tin cậy
B4. Đánh giá kết quả thực hiện:
và bước đầu phân loại chúng (theo nội
- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.
dung, tính chất tài liệu,…).
- HS gạch nội dung chính trong sách giáo 2. Xử lí và tổng hợp thông tin khoa.
a. Đọc, ghi chép, lựa chọn ngữ liệu Nhiệm
vụ 3: Lựa chọn hình thức trình bày
đề cương báo cáo nghiên cứu
- Đây là công việc quan trọng, có ý
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
nghĩa quyết định đến kết quả của đề tài.
HS xác định được hình thức trình bày đề Đọc để hình thành ý tưởng nghiên cứu,
cương báo cáo nghiên cứu bằng văn bản, lựa từ đó xây dựng, phát triển luận điểm là
chọn được mẫu đề cương phù hợp.
công việc diễn ra đầu tiên nhưng xuyên
B2. Thực hiện nhiệm vụ
suốt quá trình thực hiện đề tài.
- HS nắm được các yêu cầu, nguyên tắc chung của mẫu đề cương.
- Khi đã xác định đề tài, việc đọc sẽ có
được một định hướng cơ bản; khi xây
- Thảo luận đề xuất mẫu trình bày.
B3. Báo cáo thảo luận
dựng đề cương nội dung nghiên cứu, HS trình bày sản phẩm.
việc đọc cần gắn liền với ghi chép, lựa
B4. Đánh giá kết quả thực hiện
chọn – sắp xếp các dẫn chứng để phục
- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.
vụ cho việc triển khai luận điểm.
- HS gạch nội dung chính trong sách giáo b. Đọc, ghi chép các ý kiến có thể khoa.
được sử dụng làm trích dẫn
Mẫu phiếu ghi nội dung trích dẫn
hoặc dẫn chứng dự kiến sử dụng:
(Số thứ tự hoặc kí hiệu phiếu: ghi theo
nhu cầu, mục đích sử dụng)
- Phân loại: ghi thông tin phân loại trích
dẫn, dẫn chứng theo yêu cầu của đề tài.
- Dự kiến sử dụng: dùng cho nội dung nào,
luận điểm nào của báo cáo nghiên cứu.
- Mục đích của việc đưa ra trích dẫn:
được dùng cho mục đích gì.
- Nội dung trích dẫn: sao nguyên văn
nội dung ý kiến hoặc dẫn chứng dự định trích dẫn.
- Nguồn trích dẫn: sử dụng kí hiệu để
có sự tương ứng với danh mục tài liệu
tham khảo, ghi rõ số trang của nội dung
trích dẫn tại tài liệu được trích dẫn.
c. Lập hồ sơ nghiên cứu
- Hồ sơ nghiên cứu bao gồm tất cả
những tư liệu, tài liệu liên quan đến đề
tài, vấn đề và sản phẩm nghiên cứu. Hồ
sơ cần thực hiện, sắp xếp, lưu trữ một
cách khoa học để có thể sử dụng lâu dài.
- Cần phải phân loại, xử lí các tư liệu có
được, sau đó tự đặt kí hiệu và sắp xếp
theo một trình tự nhất định để thuận tiện
trong sử dụng, lưu trữ.
III. Hình thức trình bày đề cương báo cáo nghiên cứu
- Yêu cầu về hình thức: SGK trang 16.
- Trình bày trang bìa: SGK trang 16.
- Trình bày nội dung đề cương báo cáo
nghiên cứu: SGK trang 16, 17. PHIẾU HỌC TẬP Phiếu học tập 1 Nội dung
Những thông tin ban đầu Bổ sung Những yêu cầu để xác
định đề tài, vấn đề? Những yêu cầu để xác
định mục tiêu, nội dung nghiên cứu?
Các bước lập kế hoạch nghiên cứu? Phiếu học tập 2 Nội dung
Những thông tin ban đầu Bổ sung
Đề tài, vấn đề bạn lựa chọn
có liên quan như thế nào đến
nội dung, yêu cầu học tập của chương trình?
Đề tài, vấn đề ấy đã có nhiều
người nghiên cứu hay chưa?
Bạn dự kiến cách triển khai
và đóng góp của mình là gì?
Bạn có khả năng tìm kiếm tài
liệu từ những nguồn nào để
phục vụ cho đề tài, vấn đề nghiên cứu?
Các tác phẩm VHTĐ có rất
nhiều bản dịch, phiên âm khác nhau. Bạn có kinh
nghiệm gì hoặc dự kiến xin
tư vấn của ai để có thể lựa
chọn được văn bản tốt nhất? PHẦN 2
VIẾT BÁO CÁO NGHIÊN CỨU VỀ MỘT VẤN ĐỀ
VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Giúp HS hiểu được các bước triển khai báo cáo nghiên cứu văn học trung đại theo từng loại
đề tài: nghiên cứu một truyện cổ dân gian, nghiên cứu một bài hoặc một chùm ca dao,
nghiên cứu một loại hình tượng hoặc một loại chi tiết trong tác phẩm văn học dân gian,
nghiên cứu một lễ hội dân gian. 2. Năng lực
a. Năng lực chung:
Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác... b. Năng lực đặc thù
- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến các văn bản văn học trung đại Việt Nam.
- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân.
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản.
- Vận dụng một số hiểu biết từ chuyên đề đọc hiểu để viết về văn học trung đại Việt Nam.
- Biết thuyết trình, trao đổi về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam. 3. Phẩm chất
- Trân trọng, giữ gìn những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam.
- Có trách nhiệm với công việc của mình.
- Có ý thức giữ gìn các giá trị văn hóa cha ông để lại.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học:
Máy tính, máy chiếu, Phiếu học tập, bảng nhóm, các công cụ đánh giá… 2. Học liệu
- SGK, kế hoạch bài dạy.
- Thiết kế bài giảng điện tử, tài liệu tham khảo.
- Video, clip, tranh ảnh liên quan đến bài học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tổ chức Lớp Tiết Ngày dạy Sĩ số Vắng 2. Kiếm tra bài cũ 3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Huy động sự hiểu biết, trải nghiệm và vốn sống của bản thân để trả lời câu hỏi
nhằm xác định được sự khác nhau giữa viết báo cáo nghiên cứu và viết nghị luận xã hội.
b. Nội dung: GV chiếu hai hình ảnh liên quan hai loại văn bản, yêu cầu HS so sánh sự khác
nhau và gọi tên văn bản.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
Câu trả lời của HS
- HS quan sát 2 hình ảnh chiếu trên màn hình.
- GV yêu cầu HS so sánh sự khác nhau của 2 loại văn bản.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
HS quan sát, ghi chép và trả lời câu hỏi.
B3. Báo cáo thảo luận HS trả lời cá nhân.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện:
GV đánh giá, kết luận và giới thiệu bài mới.
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Nội dung 1. TÌM HIỂU CÁCH TRIỂN KHAI BÁO CÁO a. Mục tiêu
-
HS huy động các tri thức, kĩ năng đã học ở phần 1 của chuyên đề 1 để tìm hiểu về các
bước triển khai báo cáo về một số dạng đề tài cụ thể.
- Biết phân tích, lí giải được các phần, nội dung trong các văn bản tham khảo được cho trong sách chuyên đề. b. Nội dung
- HS làm việc theo nhóm: đọc trước sách chuyên đề, xác định các bước triển khai báo cáo.
- Đọc các bài báo cáo thao khảo trong sách, phân tích được những nội dung, xác định được
các vấn đề trọng tâm của bài báo cáo. c. Sản phẩm
- Bảng nhóm - sản phẩm làm việc nhóm.
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Hoạt động 1: Tìm hiểu cách I. Cách triển khai báo cáo nghiên cứu theo từng
triển khai báo cáo nghiên cứu loại đề tài
theo từng loại đề tài

1. Nghiên cứu theo hướng "giải mã", phân tích giá trị
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
của một tác phẩm hoặc đoạn trích văn học trung đại
- GV chia thành 4 nhóm: nhóm 1, Bước 1: Chuẩn bị
3 tìm hiểu về đề tài 1; Nhóm 2,4 - Kiểm tra lại, hệ thống hóa kết quả công việc đã thực
tìm hiểu về đề tài 2.
hiện bước thu thập, xử lí ngữ liệu.
- Ở bước 2: Mỗi nhóm hãy lập đề - Xác định đề tài, sắp xếp các ý kiến trích dẫn theo
cương cho đề tài mình đã chọn, nhóm vấn đề.
thu thập thông tin ở các tiết trước. Bước 2: Tìm ý, lập đề cương
B2. Thực hiện nhiệm vụ

Ví dụ: Đề tài: Bài thơ "Cảnh ngày hè" của Nguyễn
Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ Trãi - Tấm lòng yêu nước thương dân của Ức Trai.
cho các thành viên, ghi kết quả * Đặt vấn đề:
thảo luận vào bảng nhóm: Các - Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi.
bước triển khai báo cáo (chú ý - Giới thiệu khái quát Cảnh ngày hè.
bước lập đề cương). * Giải quyết vấn đề:
B3. Báo cáo thảo luận
- Giới thiệu về tập thơ “Quốc âm thi tập”.
Đại diện nhóm trình bày kết quả + Tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn. thảo luận của mình.
+ Gồm có 254 bài, chia 4 phần, mỗi phần có nhiều
B4. Đánh giá kết quả thực hiện: mục
- GV nhận xét, đánh giá và kết luận. + Giá trị:
Hoạt động 2: Tìm hiểu các văn ++ Nội dung: phản ánh vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi. bản tham khảo
++ Nghệ thuật: Thất ngôn Đường luật xen lẫn lục
B1: Chuyển giao nhiệm vụ ngôn.
- GV yêu cầu HS đọc trước văn - Giới thiệu chung về bài thơ Cảnh ngày hè.
bản ở nhà, chú ý đến các box + Xuất xứ: là bài 43 trong 61 bài thơ thuộc mục Bảo
hướng dẫn đọc để tham khảo cách kính cảnh giới của Quốc âm thi tập.
thức triển khai nội dung báo cáo + Thể thơ: Thất ngôn xen lẫn lục ngôn.
nghiên cứu theo từng loại đề tài. + Bố cục: 2 phần:
- GV chia lớp thành 2 nửa, dãy ++ 6 câu đầu: Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống ngày hè.
bên phải thảo luận về bài 1, dãy ++ 2 câu cuối: Nỗi lòng của tác giả.
bên trái thảo luận về bài 2. Các - Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
dãy sẽ thảo luận theo cặp đôi ngồi + Sáu câu thơ đầu:
cạnh nhau theo gợi ý sau:
++ Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, sinh động và đầy
1. Bài thơ Thuật hoài của Trần sức sống được thể hiện qua các hình ảnh hòe, thạch
Quang Khải-Tác phẩm tiêu biểu lựu, liên...; các từ ngữ đùn đùn, phun, giương...; nhịp
cho hào khí Đại Việt thời Trần
thơ linh hoạt; thể hiện bằng nhiều giác quan như thị
- Bố cục báo cáo gồm mấy phần? giác, khứu giác
Nội dung chính từng phần?
++ Bức tranh cuộc sống thanh bình, yên ả được thể
- Việc tập hợp và phân tích các dị hiện qua hình ảnh chợ cá, âm thanh tiếng ve; các từ láy bản có ý nghĩa gì?
lao xao, dắng dỏi; biên pháp tu từ đảo ngữ, đối...
- Việc so sánh, đối chiếu các bản + Hai câu cuối
dịch nhằm mục đích gì?
Câu lục ngôn cùng với điển tích: dồn nén cảm xúc,
- Trong khi triển khai các luận điểm kết tụ tâm hồn Ức Trai: lòng yêu nước thương
điểm, báo cáo có những điểm nào dân. đáng chú ý?
- So sánh với các bài thơ khác trong tập Quốc âm thi
2. "Chí nam nhi" trong bài thơ tập để thấy rõ tấm lòng tác giả với dân với nước.
Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão. * Kết luận:
- Hình thức bài có gì đặc biệt?
+ Khẳng định giá trị đặc sắc của bài thơ.
- Bài viết tập trung vào phần nào? + Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo.
- Bài viết có sử dụng các thao tác - Tài liệu tham khảo. nào? Bước 3: Viết
- Cách triển khai các luận điểm - Từ ngữ linh hoạt song phải chính xác. như thế nào?
- Diễn đạt đa dạng, câu văn linh hoạt, văn phong rõ
B2: Thực hiện nhiệm vụ ràng, mạch lạc.
- Các cặp đôi thảo luận theo gợi ý - Chú ý Cách đưa dẫn chứng, trích dẫn phù hợp, xác câu hỏi ở trên. thực, không dài dòng.
- Trình bày ngắn gọn vào giấy.
- Sử dụng các biểu đồ, sơ đồ tư duy, hình ảnh, bảng
B3: Báo cáo thảo luận
biểu.... sẽ làm cho bài viết thuyết phục hơn.
GV gọi một số cặp đôi trình bày Bước 4: Chỉnh sửa, hoàn thiện
trước lớp kết quả thảo luận của Nội dung: nhóm mình.
- Kiểm tra lại hệ thống ý, luận điểm để kịp thời điều
B4: Đánh giá kết quả chỉnh.
- GV cho HS tự đánh giá phần - Kiểm tra sự phù hợp các dẫn chứng, số liệu, hình ảnh trình bày các nhóm. minh họa..
- GV kết luận, nhận định.
Hình thức và ngôn ngữ:
- Rà soát các câu văn, đoạn văn...để phát hiện các lỗi
chính tả, ngữ pháp cần chỉnh sửa.
- Kiểm tra các trích dẫn, tài liệu tham khảo....
2. Nghiên cứu một loại hình tượng hoặc một
phương diện giá trị nội dung tư tưởng trong một
hoặc một nhóm tác phẩm văn học trung đại Bước 1: Chuẩn bị

- Căn cứ đề tài đã chọn kiểm tra lại các thông tin, các dẫn chứng, số liệu...
- Lựa chọn các ý kiến trích dẫn xác đáng.
Bước 2: Tìm ý, lập đề cương
Ví dụ: Đề tài:
Thể thơ thất ngôn Đường luật đã được
Nguyễn Trãi sử dụng thuần thục như một thể thơ dân
tộc trong bài thơ Cảnh ngày hè. * Đặt vấn đề
Giới thiệu về sự vận dụng thuần thục thể thơ thất ngôn
Đường luật của Nguyễn Trãi. * Giải quyết vấn đề
- Khái quát chung về thể thơ Đường luật. + Khái niệm + Nguồn gốc + Phân loại + Đặc điểm
- Thể thơ Đường luật được Nguyễn Trãi sử dụng trong
bài thơ Cảnh ngày hè.
+ Thể thơ: Thất ngôn xen lẫn lục ngôn (câu đầu và câu
cuối là lục ngôn): sự dồn nén cảm xúc.
+ Nhịp: 1/2/4; 2/2/3 rổi 3/4, 4/3: linh hoạt và sáng tạo.
+ Vần: Gieo vần ương ở câu 1,2, 4,6,8. + Đối: câu 5 và 6.
+ Biện pháp tư từ: đảo ngữ. - Đánh giá chung:
+ Nguyễn Trãi vận dụng linh hoạt và sáng tạo thể thơ
thất ngôn Đường luật, điều này thể hiện ở rất nhiều bài
thơ trong tập Quốc âm thi tập.
+ Tác dụng: bài thơ cô đọng, giản dị, ý thơ mạnh mẽ
phù hợp việc thể hiện cảm xúc, những mong muốn quyết tâm nhà thơ.
+ Cách ngắt nhịp phong phú nhằm diễn đạt tình cảm tinh tế, sâu sắc.
+ Với sự cách tân này, Nguyễn Trãi dần phá vỡ những
khuôn thước quy phạm của Đường thi để phù hợp với
ngôn ngữ và đời sống dân tộc. * Kết luận * Tài liệu tham khảo Bước 3: Viết
Dựa vào đề cương, viết báo cáo.
Bước 4: Chỉnh sửa và hoàn thiện
-
Đọc lại và bổ sung, hoàn thiện bài.
II. Tìm hiểu các văn bản tham khảo

1. Bài thơ Thuật hoài của Trần Quang Khải - Tác
phẩm tiêu biểu cho hào khí Đại Việt thời Trần
- Bố cục 4 phần:
+ Phần mở đầu: Lí do chọn đề tài, mục đích và nhiệm
vụ nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu.
+ Nội dung chính: Tác giả và hoàn cảnh sáng tác, một
số vấn đề về văn bản, giải mã văn bản.
+ Kết luận: Đánh giá, nhận xét chung, tài liệu tham khảo. + Tài liệu tham khảo.
- Tập hợp và phân tích các dị bản: năm dị bản nguyên
văn chữ Hán, năm bản phiên dịch.Việc phân tích, nhận
định để xác định văn bản tin cậy, có khả năng gắn với nguyên tác nhất.
- So sánh, đối chiếu các bản dịch để nhận ra các ưu
điểm-khuyết điểm của từng bản.
- Một số điểm đáng chú ý trong việc triển khai luận điểm:
+ Dẫn giải chi tiết về các dị văn, dị bản; kèm với việc
tìm tòi để cung cấp hình ảnh minh chứng văn bản,
giúp xác thực và và kiểm chứng các thông tin được trình bày.
+ Các luận điểm đều trình bày theo trình tự thời gian,
tôn trọng nguyên văn của tư liệu.
+ Trình bày quan điểm riêng của từng khía cạnh, kết
hợp với phân tích và biện luận.
+ Căn cứ vào cấu trúc lập luận, vào mạch thơ để phân
tích, lí giải các khía cạnh nổi bật của nội dung và nghệ thuật tác phẩm.
2. “Chí nam nhi” trong bài thơ Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão
- Đây là bài viết phân tích, đánh giá của một GV nên
không có hình thức, cấu trúc của một báo cáo nghiên cứu.
- Bài viết tập trung phân tích một khía cạnh nội dung,
tư tưởng trong một bài thơ ngắn, nhưng là khía cạnh
trung tâm có liên quan đến tất cả các phương diện khác của tác phẩm.
- Bài viết có sử dụng các thao tác: phân tích, khảo
chứng, so sánh, bình giảng...
- Cách triển khai các luận điểm theo mạch nội dung của tác phẩm.
BẢNG KIỂM ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM TRÌNH BÀY
NỘI DUNG THẢO LUẬN CÁC NHÓM Xuất Không STT Tiêu chí hiện xuất hiện 1
Chỉ ra được hình thức của bài viết tham khảo 2
Trình bày được nội dung của bài viết tham khảo 3
Chỉ ra được cách triển khai luận điểm trong bài viết tham khảo 4
Cách thức trình bày để lại ấn tượng sâu sắc
Nội dung 2: HƯỚNG DẪN HS VIẾT BÁO CÁO NGHIÊN CỨU VÀ THUYẾT
TRÌNH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU a. Mục tiêu
- HS viết báo cáo theo đề tài đã chọn.
- Bám sát cấu trúc bài báo cáo, đủ dung lượng, đúng thời gian.
- Trình bày ngắn gọn, rõ ràng, lưu loát phần kết quả nghiên cứu. b. Nội dung
- HS có thể lựa chọn 1 trong hai đề tài đã lập đề cương trong các tiết trước hoặc chọn một đề
tài khác thuộc văn học trung đại Việt Nam để viết.
- Báo cáo được đánh máy, in và nộp lại cho GV.
c. Sản phẩm: Báo cáo nghiên cứu của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Hoạt động 1: Thực hiện viết báo cáo nghiên cứu I. Viết báo cáo
B1. Chuyển giao nhiệm vụ II. Thuyết trình GV hướng dẫn 1. Chuẩn bị
- Bám sát hướng dẫn sách chuyên đề để viết. 2. Trình bày
- Chú ý: diễn dải các ý thành đoạn văn rồi kết nối thành bài hoàn 3. Trao đổi chỉnh. 4. Tiếp thu ý kiến, rút
- HS đánh máy, căn chỉnh văn bản theo quy định tiết trước. kinh nghiệm
Dung lượng đảm bảo: 1000 đến 1500 chữ.
- Ngôn ngữ đúng văn phong khoa học.
- Kết cấu: Bài viết có đủ 4 phần: Mở đầu, nội dung chính, kết
luận và tài liệu tham khảo.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
-
HS viết báo cáo cá nhân.
- Trong quá trình HS thực hiện việc viết báo cáo nghiên cứu,
GV tiếp tục kết nối, theo dõi, giải đáp thắc mắc, trợ giúp để HS hoàn thành nhiệm vụ.
B3. Báo cáo thảo luận
HS sẽ báo cáo trên lớp vào các tiết sau.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện:
GV nhận xét, đánh giá dựa trên báo cáo của HS.
Hoạt động 2: Thuyết trình kết quả báo cáo nghiên cứu
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
Hs báo cáo kết quả nghiên cứu của mình trước lớp.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
+ HS tóm lược bài viết thành bản tóm tắt, nhấn mạnh những
luận điểm then chốt, những ý kiến riêng.
+ Để phần trình bày sinh động, hấp dẫn hơn, trong điều kiện cho
phép, khuyến khích HS sử dụng máy chiếu, màn hình, bảng phụ,...
B3: Báo cáo thảo luận
-
Lưu ý: diễn đạt rõ ràng, chính xác, tốc độ nói và âm lượng vừa phải, dễ nghe.
- Phối hợp sử dụng các phương tiện nghe nhìn một cách nhịp nhàng.
- Lựa chọn tư thế, tác phong phù hợp (đĩnh đạc, tự tin, thân thiện).
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
GV hướng dẫn HS tự đánh giá, đánh giá chéo.
Nội dung 3: HƯỚNG DẪN ĐÁNH GIÁ BÀI VIẾT a. Mục tiêu
- HS tự đánh giá được bài viết của mình.
- HS đánh giá được bài viết của bạn. b. Nội dung
HS đánh giá theo tiêu chí rubric.
c. Sản phẩm: bảng rubric đánh giá của HS.
d. Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV hướng dẫn HS tự đánh giá và đánh giá chéo (xếp loại) theo tiêu chí sau:
Bảng rubric đánh giá bài viết của HS STT Tiêu chí Mức 3 Mức 2 Mức 1
Đề tài và phương Đề tài hấp dẫn, phù Đề tài phù hợp, Đề tài chưa phù hợp, pháp thao
tác hợp có tính mới, có tương đối hấp dẫn, ít giá trị ứng dụng, nghiên cứu
giá trị ứng dụng có giá trị ứng chưa biết sử dụng
cao, sử dụng thành dụng, sử dụng phương pháp, thao 1
thạo các phương phương pháp, thao tác nghiên cứu pháp, thao tác tác nghiên cứu nghiên cứu còn chưa thành thạo Hệ thống
luận Hệ thống luận điểm Hệ thống
luận Hệ thống luận điểm
điểm và cách trình phong phú, logic; điểm tương đối còn đơn giản; chưa
bày vấn đề nghiên xác định đúng vấn đầy đủ, đảm bảo xác định đúng vấn đề cứu
đề trọng tâm; biết logic nhất định; trọng tâm; chưa biết 2
cách triển khai trình xác định đúng vấn triển khai trình bày bày vấn đề một đề trọng tâm, vấn đề cách rõ ràng nhưng trình bày vấn đề chưa rõ ràng
Quan điểm và thái Thể hiện rõ quan Có thể hiện quan Chưa thể hiện được độ của người viết
điểm và thái độ của điểm và thái độ quan điểm và thái độ người viết
về của người viết, của người viết hoặc 3
những nội dung nổi nhưng cách thể quan điểm, thái độ
bật của đối tượng hiện chưa thực sự chưa được diễn giải nghiên cứu thuyết phục rõ ràng
Sử dụng lí lẽ, Sử dụng các lí lẽ, Có sử dụng lí lẽ, Chưa biết cách sử bằng chứng
bằng chứng xác bằng chứng và dụng lí lẽ, bằng
đáng, phù hợp; biết cách lập luận chứng; chưa biết 4
phương pháp lập để củng cố cho cách lập luận
luận logic, chặt chẽ, các luận điểm đạt hiệu quả cao nhưng chưa thật sự hiệu quả Tổ chức bài viết
Bài viết được tổ Bài viết có đủ các Bài viết chưa được tổ
chức hoàn chỉnh, phần chính nhưng chức hoàn chỉnh, các
gồm: Đặt vấn đề, chưa thể hiện rõ phần trình bày không 5
giải quyết vấn đề, yêu cầu từng phần rõ ràng kết luận và tài liệu tham khảo Sử dụng
các Sử dụng chính xác Sử dụng phù hợp .Có sử dụng một số
phương thức liên và hiệu quả các các phương thức phương thức liên kết kết
phương thức liên liên kết câu, đoạn câu, đoạn văn nhưng 6
kết câu, đoạn văn văn giúp người chưa mạch lạc
giúp bài viết rõ đọc dễ hiểu ràng
Cách dùng từ, đặt Không mắc
lỗi Mắc một vài lỗi Mắc khá nhiều lỗi câu
dùng từ, đặt câu dùng từ, đặt câu dùng từ, đặt câu (6 7
hoặc chỉ mắc 1,2 (3-5 lỗi) lỗi trở lên) lỗi không đáng kể Trình bày bài viết
Trình bày rõ ràng, Còn mặc 2-3 lỗi Mắc nhiều lỗi chính
đúng quy cách, chính tả; trình bày tả; trình bày bài viết 8 không mắc
lỗi bài viết đúng quy không đúng quy cách chính tả cách nhưng chưa sạch đẹp
B2: Thực hiện nhiệm vụ
Dựa vào rubric HS tham gia đánh giá bằng cách nhận xét, trao đổi, góp ý sau mỗi báo cáo hoặc
phát biểu bình chọn, xếp loại cuối buổi, hoặc làm phiếu đánh giá với các mức độ khác nhau. B3: Báo cáo kết quả
- HS báo cáo kết quả tự đánh giá và đánh giá chéo.
B4: Kết luận, nhận định
- GV đánh giá phần trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu và phần đánh giá của HS cho
nhau, có thể xếp loại công khai ngay tại lớp.
- GV cho điểm và trả bài, sửa lỗi.
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP a. Mục tiêu
Học sinh có thể tự phân tích, đánh giá được một bài báo cáo đã được viết trước đó. b. Nội dung
- HS tìm đọc một số đề tài báo cáo đã được viết hoàn chỉnh, đọc và đánh giá về hình thức và nội dung của báo cáo.
- HS rút ra được ưu điểm và khuyết điểm (nếu có) của báo cáo. Ví dụ đề tài:
1. Chất trữ tình và màu sắc anh hùng ca trong Bạch Đằng giang phú của Trương Hán Siêu – Nguyễn Hữu Sơn.
2. Hình ảnh con người trong văn học trung đại Việt Nam.
c. Sản phẩm: phần đánh giá của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
- HS chọn một bài báo cáo nghiên cứu về văn học trung đại Việt Nam.
- HS đọc và phân tích, đánh giá về bài báo cáo.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS tự lựa chọn một báo cáo mà mình thích.
- Đọc, tìm hiểu về nội dung và hình thức của báo cáo.
- HS phân tích, đánh giá về bài báo cáo.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Học sinh trình bày phần nghiên cứu, đánh giá của mình.
Bước 4. Kết luận, nhận định
GV và HS khác nhận xét, đánh giá và chia sẻ các bài nghiên cứu tốt để HS tham khảo.
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Học sinh nghiên cứu, viết báo cáo về một vấn đề mà mình thích b. Nội dung
- HS lựa chọn đề tài, thu thập tài liệu, sắp xếp tài liệu về theo tiêu chí đặt ra.
- HS biết nghiên cứu, vận dụng các kiến thức kĩ năng đã có để tiến hành viết báo cáo.
c. Sản phẩm: Bài báo cáo của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
GV khuyến khích HS tự thu thập thông tin, tìm hiểu và viết báo cáo về vấn đề mà mình thích
Gợi ý một số đề tài sau:
- Ý nghĩa của chi tiết cái bóng trong “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ.
- Cảm xúc mùa thu trong bài Thu hứng của Đỗ Phủ và bài Thu Vịnh của Nguyễn Khuyến.
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
Học sinh thực hiện thảo luận, tìm hiểu và viết bài.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Học sinh có thể nộp kết quả nghiên cứu của mình cho GV.
Bước 4. Kết luận, nhận định
Gv đọc, đánh giá và cộng điểm cho HS nộp bài. 4. Củng cố
5. Hướng dẫn về nhà
Ngày soạn: 8/8/2023
CHUYÊN ĐỀ 2: TÌM HIỀU NGÔN NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI HIỆN ĐẠI
PHẦN 1: BẢN CHẤT XÃ HỘI- VĂN HÓA CỦA NGÔN NGỮ I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
- Bản chất xã hội của ngôn ngữ.
- Mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa. 2. Về năng lực
a. Năng lực chung: tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo… b. Năng lực đặc thù
- Hiểu được ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội và là một bộ phận cấu thành của văn hóa.
- Nhận biết và đánh giá được các yếu tố mới của ngôn ngữ trong đời sống xã hội đương đại.
- Biết vận dụng các yếu tố mới của ngôn ngữ đương đại trong giao tiếp.
3. Về phẩm chất: Chăm chỉ, yêu nước (Có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt).
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC, HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học:
Máy tính kết nối internet.
2. Học liệu: Phiếu học tập, tranh ảnh, sơ đồ minh họa có liên quan đến nội dung bài học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tổ chức Lớp Tiết Ngày dạy Sĩ số Vắng
2. Kiếm tra bài cũ: GV kiểm tra việc việc chuẩn bị bài học ở nhà của học sinh. 3. Bài mới
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. Dẫn dắt vào bài mới.
b. Nội dung: GV tổ chức cho hs tham gia trả lời các câu hỏi xoay quanh hiện tượng xã hội
và ngôn ngữ (nội dung trao đổi trong sgk, tr 35).
c. Sản phẩm: Câu trả lời và thái độ hợp tác của hs.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
Câu trả lời của học sinh
- GV chuyển giao nhiệm vụ:
+ Gió, mưa, nắng,…là hiện tượng tự nhiên; còn lễ hội, cưới
hỏi, thờ cúng,…là hiện tượng xã hội. Hãy nêu một số ví dụ
về hiện tượng xã hội và thử giải thích cơ sở để bạn coi đó là
những hiện tượng xã hội.
+ Bạn đang học ngoại ngữ nào? Qua ngoại ngữ đó, bạn biết
gì về đời sống vật chất, phong tục tập quán, đặc điểm tâm
lí,…của người bản ngữ?
B2. Thực hiện nhiệm vụ:
- HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ. - GV quan sát, gợi ý.
B3. Báo cáo thảo luận:
- HS trả lời câu hỏi.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện:
- GV nhận xét, bổ sung, dẫn dắt vào bài.
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Nội dung 1: Tìm hiểu bản chất xã hội của ngôn ngữ
a. Mục tiêu: Hiểu bản chất xã hội của ngôn ngữ.
b. Nội dung:
Hs trao đổi thảo luận câu hỏi, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ - Câu trả lời của HS.
* GV chuyển giao nhiệm vụ: - Gợi ý:
- Hs đọc nội dung mục 1- sgk, tr 35-36.
Câu 1: Mối quan hệ tác động qua
- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm. Chia lớp lại giữa ngôn ngữ và xã hội.
thành 4 hoặc 6 nhóm, thảo luận 2 câu hỏi SGK, tr + Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp 36.
quan trọng nhất giữa các thành viên
* HS tiếp nhận nhiệm vụ. trong một cộng đồng.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
+ Ngôn ngữ và xã hội là điều kiện
- HS các nhóm tiến hành thảo luận, ghi chép kết tồn tại của nhau. Nếu không có ngôn quả.
ngữ thì không có xã hội, ngược lại,
- GV quan sát, hỗ trợ nhóm HS gặp khó khăn nếu không có xã hội thì ngôn ngữ (nếu cần thiết).
cũng không thể tồn tại.
B3. Báo cáo thảo luận
Câu 2: Khả năng sử dụng ngôn
GV gọi đại diện 1-2 nhóm trả lời, các em khác ngữ của con người. nhận xét, bổ sung.
- Khả năng sử dụng ngôn ngữ là đặc
B4. Đánh giá kết quả thực hiện
điểm có tính “bẩm sinh” của con
- GV nhận xét, bổ sung, chốt kiến thức. người.
+ Từ “bẩm sinh” không được dùng
theo cách hiểu thông thường.
+ Khả năng sử dụng ngôn ngữ của
con người chỉ được thể hiện trong môi trường xã hội.
-> Ngôn ngữ khác về cơ bản với
những hiện tượng có tính chất bản năng ở con người.
Nội dung 2: Mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa
a
. Mục tiêu: HS nắm được vai trò của ngôn ngữ với văn hóa; ảnh hưởng của văn hóa với
ngôn ngữ và sự đa dạng của ngôn ngữ, văn hóa.
b. Nội dung:
HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
a. Vai trò của ngôn ngữ
- GV chuyển giao nhiệm vụ trên cơ sở hs đã chuẩn bị bài ở đối với văn hóa nhà.
- Ngôn ngữ là một phần
+ Hs thảo luận nhóm (7 phút, thống nhất các vấn đề mỗi cá thiết yếu trong đời sống
nhân đã thực hiện nhiệm vụ ở nhà), trả lời các câu hỏi: tinh thần phong phú của
(1) Em hiểu thế nào về khái niệm “Văn hóa”? Vì sao nói mỗi cộng đồng người, tức
ngôn ngữ là một bộ phận cấu thành quan trọng của văn hóa? một phần không thể thiếu
của văn hóa. Khó có thể
(2) Trình bày một số biểu hiện của dấu ấn văn hóa Việt hiểu đầu đủ về văn hóa
trong tiếng Việt. (Hs dựa mục 2.b để lấy ví dụ). của một dân tộc nếu
(3) Nêu sự khác biệt về cách dùng từ xưng hô giữa tiếng Việt không tìm hiểu về ngôn
với ngôn ngữ khác mà em biết. Hãy nhận xét về sự khác biệt ngữ của dân tộc đó. đó. - Ngôn ngữ là phương
(4) Em có suy nghĩ gì về mối quan hệ giữa sự đa dạng của tiện cơ bản, phổ biến để
ngôn ngữ và sự đa dạng của văn hóa?
biểu đạt và lưu giữ các giá Câu hỏi gợi ý:
trị về văn học, nghệ thuật,
- Nếu chúng ta hướng tới một tương lai mà trong đó tất cả mọi tôn giáo, tín ngưỡng,…
người đều nói một số ít ngôn ngữ lớn, liệu có phải là một điều Thông qua ngôn ngữ, có
tốt? Liệu đó có thể là một cách để tạo điều kiện cho giao tiếp thể hiểu về các bộ phận
và một sân chơi bình đẳng giữa các quốc gia? Có phải mong cấu thành khác của văn
muốn cứu những ngôn ngữ nhỏ bé hoàn toàn là tình cảm? hóa.
- Em nghĩ gì về tình trạng biến mất của nhiều ngôn ngữ b. Ảnh hưởng của văn
trên thế giới? Khi một ngôn ngữ bị mất đi thì những gì sẽ hóa đối với ngôn ngữ
mất theo? Em có đồng ý với nhận định của Anơ- xtây- xi- a Dấu ấn của văn hóa Việt
Ri- en: “Một thế giới đa dạng về mặt ngôn ngữ mang lại lợi trong tiếng Việt thể hiện
ích cho tất cả chúng ta” hay không? Vì sao? Theo em, thế qua các từ ngữ chỉ sự vật,
giới cần làm gì để cứu vãn tình trạng nhiều ngôn ngữ bị hoạt động, đặc điểm trong biến mất?
đời sống hoặc qua từ ngữ
B2. Thực hiện nhiệm vụ: xưng hô. (Hs chỉ ra sự
- Hs trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ.
khác biệt về cách dùng từ - GV quan sát, hỗ trợ.
xưng hô giữa tiếng Việt
B3. Báo cáo thảo luận: và ngôn ngữ khác).
- GV gọi đại diện 1-2 nhóm trả lời cho 1 câu hỏi, các nhóm c. Sự đa dạng của ngôn
khác nhận xét, bổ sung (nếu cần thiết).
ngữ và sự đa dạng của
- Các nhóm cử đại diện trả lời, nhận xét. văn hóa
B4. Đánh giá kết quả thực hiện: Do mối quan hệ khăng
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.
khít giữa ngôn ngữ và văn
hóa nên sự đa dạng của ngôn ngữ nhân loại là
những biểu hiện của sự đa
dạng về văn hóa trên thế giới.
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: củng cố, vận dụng kiến thứu đã học.
b. Nội dung:
Hs làm các bài tập trong SGK phần Luyện tập.
c. Sản phẩm:
bài làm của học sinh
d. Tổ chức thực hiện: * Chuẩn bị viết
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ 1. Bài tập 1
- GV chuyển giao nhiệm vụ (Sử dụng kĩ Gợi ý:
thuật nhóm chuyên gia: chia lớp thành 6 - Những ngôn ngữ được nhiều người sử
nhóm. HS làm việc nhóm ở nhà, hoàn dụng với tư cách là tiếng mẹ đẻ nhất:
thành nhiệm vụ của nhóm sau khi mỗi cá tiếng Trung, tiếng Anh, tiếng Hinđi và
nhân tự làm các bài tập). Urdu, tiếng Ả Rập…
+ Nhóm 1,2 làm bài tập 1.
- Những ngôn ngữ được sử dụng ở nhiều
+ Nhóm 3,4 làm bài tập 2.
quốc gia nhất: tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng
+ Nhóm 5,6 làm bài tập 3. Tây Ban Nha…
B2. Thực hiện nhiệm vụ
- Những ngôn ngữ được dùng làm ngôn ngữ
B3. Báo cáo thảo luận
chính thức ở nhiều quốc gia nhất: tiếng
B4. Đánh giá kết quả thực hiện Anh, tiếng Pháp… 2. Bài tập 2:
HS có thể dùng biểu đồ hình cột với một số nội dung sau:
- Tên: Số lượng ngôn ngữ ở các khu vực trên thế giới.
- Cột dọc: số lượng ngôn ngữ (đơn vị từ 0 đến nghìn)
- Cột ngang: Khu vực (Châu Á, Châu Phi,
Thái Bình Dương, Châu Mỹ, Châu Âu).
(Học sinh cũng có thể sử dụng biểu đồ hình tròn %)
3. Bài tập 3: Một số hiện tượng trong
ngôn ngữ thể hiện đặc điểm văn hóa của
dân tộc. Ví dụ trong tiếng Việt:
- Từ “Tổ quốc” xuất phát từ đời sống nông
nghiệp, kết hợp từ “Đất” và “nước” biểu đạt
ý nghĩa cao cả, thiêng liêng. “Đồng bào”
gắn với truyền thuyết “Con Rồng cháu Tiên”.
- Thành ngữ: “Cơm no áo ấm”, “Cơm lành
canh ngọt”, “Cơm áo gạo tiền”, “Cơm bưng
nước rót”, ... xuất phát từ thực tế đời sống
vật chất, tinh thần của người Việt…
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG (thực hành viết)
(có thể tiến hành trên lớp hoặc giao bài tập HS hoàn thiện ở nhà)
a. Mục tiêu: vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành bài tập .
b. Nội dung:
sử dụng kiến thức đã học viết đoạn văn theo yêu cầu bài tập 4 trong sgk, tr 41.
c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ Gợi ý:
- Gv chuyển giao nhiệm vụ, hs làm việc cá nhân: * Với vấn đề (1)
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ nếu ý kiến của Nội dung bàn luận có thể xoay quanh
em về một vấn đề liên quan đến nội dung Phần 1, việc trả lời một số câu hỏi:
Chuyên đề 2: (Hs lựa chọn 1 trong các vấn đề - Tiếng Anh hiện đang được dùng sau:
rộng rãi như thế nào trên thế giới?
(1)- Việc dụng tiếng Anh như ngôn ngữ toàn cầu. - Việc dùng tiếng Anh như vậy mang
(2)- Khả năng phổ biến của E-xpê-ran- tô lại lợi ích và tác hại gì không?
(Esperanto- quốc tế ngữ).
- Theo bạn, có nên dùng tiếng Anh - Hs nhận nhiệm vụ.
thay thế cho tiếng mẹ đẻ để dạy học
- Phần thuyết trình: gv nhóm các học sinh cùng 1 trong nhà trường không? Vì sao?
vấn đề vào 1 nhóm, có thể chia thành nhiều - Có nhiều người cho rằng một số
nhóm nhỏ, các em trao đổi, thống nhất trên cơ sở nước phát triển nhanh nhờ dùng
bài làm cá nhân. Gv gọi đại diện 1 vài nhóm nhỏ tiếng Anh thay thế cho tiếng mẹ đẻ,
trình bày sản phẩm của mình, các nhóm khác bạn có bình luận gì về ý kiến đó?...
nhận xét, bổ sung. (lưu ý sản phẩm thuyết trình * Với vấn đề (2)
không hoàn toàn là nội dung đoạn văn đã chuẩn - Quốc tế ngữ là gì?
bị, có thể thuyết minh, giải thích, mở rộng vấn - Bạn đánh giá như thế nào về triển đề.
vọng phát triển, phổ biến của quốc tế
B2. Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm ngữ? Dựa vào cơ sở nào bạn có đánh vụ. giá như vậy?...
B3. Báo cáo thảo luận:
- Hs báo cáo việc hoàn thành nhiệm vụ.
- Hs đại diện các nhóm trình bày sản phẩm.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện: Gv nhận xét, đánh giá.
4. Củng cố:
nắm vững toàn bộ kiến thức cơ bản Phần 1.
5. HDVN: Tìm hiểu nội dung Phần 2 (đọc và trả lời các câu hỏi trong mỗi nội dung). Tiết:
CHUYÊN ĐỀ 2 (Phần 2)
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA NGÔN NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI (2 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
- Khám phá thêm những từ ngữ mới được sử dụng hiện nay.
- Nắm bắt cách sử dụng hệ thống những từ ngữ mới cho phù hợp trong từng hoàn cảnh cụ thể. 2. Về năng lực
- Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, trao đổi
giữa các cá nhân, các nhóm.
- Năng lực riêng: đánh giá được các hiện tượng ngôn ngữ mới xuất hiện.
3. Về phẩm chất: Biết trân trọng nét độc đáo do sự phát triển của ngôn ngữ mang lại.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Phương tiện: SGK, SGV, bài giảng PPT và các tài liệu tham khảo.
- Hình thức tổ chức: hình thức làm việc trên lớp theo nhóm, làm việc cá nhân.
2. Chuẩn bị của học sinh
- Đồ dùng học tập.
- Chuẩn bị khác: HS đọc trước bài, thực hiện nhiệm vụ ở nhà theo phiếu gợi dẫn/phiếu học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG – TẠO TÂM THẾ
a. Mục đích: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho
học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b. Nội dung: HS dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ GV nêu câu hỏi
Câu 1: Bạn thấy có những từ ngữ nào mới xuất hiện trong thời gian gần đây? Bạn có dùng
những từ ngữ ấy không và dùng trong trường hợp nào?
Câu 2: Trong khi có nhiều từ ngữ mới xuất hiện thì cũng có một số từ ngữ từng được dùng
phổ biến nhưng nay dường như bị biến mất. Thử tìm một vài từ ngữ như vậy.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
- HS có sự liên hệ hiểu biết cá nhân với chuyên đề học tập.
- HS có định hướng học tập, hình dung được sản phẩm học tập cần làm.
- HS sẵn sàng làm việc theo nhóm học tập
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. Câu 1:
- Quá cảnh; cơm bụi; đi tăng 2, tăng 3,…
- Quá cảnh (phải dừng lại ở một nơi nào đó trước khi bay sang một quốc gia khác); cơm bụi
(những bữa cơm bình dân tại quán); đi tăng 2, tăng 3, (tiếp tục cuộc vui ở một đại điểm với
những hoạt động khác)…
Câu 2: Cộng quân, tác chiến, địa phương quân, thiết vận xa, xe nhà binh,…
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới.
GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức. => GV vào bài mới
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
a. Mục đích: Giúp học sinh hiểu sự phát triển của tiếng Việt.
b. Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c. Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ
I. Tìm hiểu tri thức GV nêu câu hỏi
1. Sự phát triển của tiếng Việt
Câu 1: Các từ ngữ mới trong tiếng Việt a. Sự phát triển của Tiếng Việt theo quy luật chung
được hình thành theo những phương thức - Cấu tạo nên những từ ngữ mới dựa trên yếu tố chủ yếu nào? vốn có trong hệ thống.
Câu 2: Sự phát triển của tiếng Việt hiện - Vay mượn từ ngữ của các ngôn ngữ khác.
nay được thúc đẩy bởi những nhân tố nào?
b. Sự phát triển của tiếng Việt hiện nay
Câu 3: Theo bạn, nguyên nhân nào khiến - Những nhân tố thúc đẩy sự phát triển mạnh
một ngôn ngữ không phát triển nữa? mẽ của tiếng Việt Bướ
c 2. Thực hiện nhiệm vụ:
+ Sự phát triển nhanh chóng của đất nước ở tất
Cá nhân HS nghiên cứu sách chuyên đề và cả các mặt của đời sống. thực hiện. Bướ
+ Ứng dụng ngày càng rộng rãi công nghệ và
c 3. Báo cáo thảo luận:
GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận truyền thông. xét, bổ sung.
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện:
- GV nhận xét, kết luận.
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục đích: Luyện tập củng cố nội dung bài học.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lời câu hỏi: GV nêu câu hỏi:
* Bài tập 1: Liệt kê một số từ ngữ vốn thuộc phương ngữ mà nay được sử dụng rộng rãi ở
nhiều vùng miền khác, góp phần làm giàu cho vốn từ vựng tiếng Việt toàn dân.
* Bài tập 2: Tìm thêm những từ ngữ mới mà theo bạn là đã được "nhập" vào hệ thống tiếng Việt.
* Bài tập 3: Tổng hợp những từ ngữ mới trong tiếng Việt mà bạn biết và sắp xếp vào các
nhóm theo gợi ý ở bảng sau:
BẢNG PHÂN LOẠI TỪ NGỮ MỚI TRONG TIẾNG VIỆT THEO CÁC LĨNH VỰC Lĩnh vực Đời sống
Khoa học, công Thương mại Báo chí Hành chính nghệ (thuật ngữ) ……………….. ………………
………………... ………………. …………………
* Bài tập 4: Trao đổi nhóm để nhận xét, đánh giá kết quả được tổng hợp ở bài tập 3 dựa vào một số gợi ý sau:
a. Từ ngữ mới xuất hiện nhiều nhất trong lĩnh vực nào? Vì sao?
b. Những từ ngữ nào ảnh hưởng tích cực, những từ ngữ nào ảnh hưởng tiêu cực đến việc sử
dụng tiếng Việt trong mỗi lĩnh vực?
c. Những từ ngữ nào được vay mượn từ các ngôn ngữ khác, những từ ngữ nào được cấu tạo
từ các yếu tố của tiếng Việt? So sánh về tỉ lệ xuất hiện của hai nhóm từ ngữ giữa các lĩnh vực?
d. Bạn có dự đoán gì về xu hướng sử dụng yếu tố mới ở từng lĩnh vực trong tương lai?
c. Sản phẩm: HS hoàn thành các bài tập
* Bài tập 1: Một số từ ngữ vốn thuộc phương ngữ mà nay được sử dụng rộng rãi ở nhiều
vùng miền khác: sầu riêng, chôm chôm,... Trước đây, khi việc lưu thông hàng hoá, sản vật
còn hạn chế, những loại trái cây như sâu riêng, chôm chôm,... hầu như không thấy xuất hiện
ở miền Trung và miền Bắc, do đó, từ chi những loại trái cây này cũng ít được người dân ở
các địa phương biết đến. Hiện nay, những loại trái cây này đã được mua bán ở nhiều nơi,
ngoài khu vực Nam Bộ, theo đó các từ sầu riêng, chôm chôm,... cũng dần trở nên quen thuộc. * Bài tập 2:
Những từ ngữ mới mà theo em là đã được "nhập" vào hệ thống tiếng Việt là: tin tặc, số hóa, máy bay, sốt giá... * Bài tập 3:
BẢNG PHÂN LOẠI TỪ NGỮ MỚI TRONG TIẾNG VIỆT THEO CÁC LĨNH VỰC Lĩnh vực Khoa học, công Đời sống Thương mại Báo chí Hành chính nghệ (thuật ngữ)
Toang, soái Hiệu ứng nhà Thương mại, Truyền hình, kĩ Một cửa, thành
ca, ga tô, kính, mất cân điện tử, trực thuật số, báo phố
thông
chém gió,… bằng sinh thái,… tuyến,… điện tử,… minh,…
* Bài tập 4: Linh hoạt theo kết quả của học sinh ở bài tập 3.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV giao nhiệm vụ học tập:
- HS hoàn thành bài tập
- Chia sẻ ý kiến với cả lớp
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện cá nhân
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS chia sẻ trước lớp kết quả làm việc
Bước 4: Đánh giá kết quả, đưa ra nhận xét đánh giá. Tiết 2
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG – TẠO TÂM THẾ
a. Mục đích:
HS củng cố được kiến thức tiết 1, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b. Nội dung: HS dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV tổ chức trò chơi “5 từ em biết”: Thời gian suy nghĩ 3 phút. Hết 3 phút GV gọi 5 HS lên
bảng viết các từ ngữ tìm được.
- Tìm 5 từ vay mượn trong tiếng Việt mà em biết?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
- HS có sự liên hệ hiểu biết cá nhân với chuyên đề học tập.
- HS có định hướng học tập, hình dung được sản phẩm học tập cần làm.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới. => GV vào bài mới
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
a. Mục đích: Giúp học sinh hiểu khái niệm “yếu tố mới của ngôn ngữ”; phân loại các yếu tố
mới của tiếng Việt; Sự ảnh hưởng của các yếu tố mới tới tiếng Việt.
b. Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c. Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm I. Tìm hiểu tri thức (TT)
yếu tố mới của ngôn ngữ

1. Sự phát triển của Tiếng Việt
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ
2. Những yếu tố mới của tiếng việt GV nêu câu hỏi
a. Khái niệm “yếu tố mới của ngôn ngữ”
Câu 1: Yếu tố mới của ngôn ngữ là * Yếu tố mới là gì? Là những điều mới ( đồng gì?
nghĩa với các từ tiên quyết, nhạy bén,..)
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ:
* Yếu tố mới của ngôn ngữ là gì?
Cá nhân HS nghiên cứu sách chuyên đề và thực hiện.
- Yếu tố mới của ngôn ngữ nói chung và tiếng
Bước 3. Trình bầy kết quả
Việt nói riêng chủ yếu là những từ ngữ mới
GV gọi một số HS trả lời, HS khác (Hay nói cách khác yếu tố mới cua ngôn ngữ nhận xét, bổ sung.
chủ yếu thể hiện ở các từ vựng).
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện: - Vốn từ ngữ của một ngôn ngữ phải không
- GV nhận xét, bổ sung, chuẩn hóa kiến ngừng được bổ sung và trở nên phong phú để thức
đáp ứng nhu cầu biểu đạt các sự vật, hiện tượng mới.
Hoạt động 2: Tìm hiểu các tiêu chí b. Phân loại các yếu tố mới của tiếng Việt
phân loại các yếu tố mới của tiếng
Có các tiêu chí để phân loại tiếng Việt: Việt
* Dựa vào nguồn gốc: có thể phân biệt được
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ
yếu tố mới được tạo ra từ yếu tố có sắn của GV nêu câu hỏi
tiếng Việt với yếu tố mới vay mượn từ ngôn
Câu 2: Có mấy tiêu chí dùng để phân ngữ khác.
loại các yếu tố mới của tiếng Việt? * Dựa vào phạm vi sử dụng có thể phân biệt
Nêu nội dung của các tiêu chí?
yếu tố mới trong ngôn ngữ khoa học, ngôn ngữ
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ:
thương mại, ngôn ngữ báo chí, ngôn ngữ hành
Hoạt động cặp đôi nghiên cứu sách chính, ngôn ngữ đời sống,... chuyên đề và thực hiện Bướ
* Dựa vào góc độ đóng góp của các yếu tố mới
c 3. Trình bầy kết quả
Gọi đại diện cặp đôi tronhf bày. Các đối với quá trình phát triển của ngôn ngữ thì mức
cặp đôi khác nhận xét, bổ sung.
độ chấp nhận một yếu tố mới được chấp nhận vào
Bước 4. Đánh giá kế
hệ thống ngôn ngữ là tiêu chí phân loại quan
t quả thực hiện: trọng.
- GV nhận xét, bổ sung, chuẩn hóa kiến thức
- Những từ ngữ mói đã nhập vào hệ thống tiếng Việt:
Đây là những từ ngữ mới nhưng đã được
phổ biến rộng rãi và có thể coi là một bộ phận
của từ vựng tiếng Việt. VD:
+ Những tù đã được đưa và từ điển tiếng Việt:
Internet; chứng khoán, sở hữu trí tuệ,...
+ Những từ được dùng phổ biến nhưng chưa
xuất hiện trong từ điển: thương mại điện tử,
kinh tế số, kinh doanh số, cuộc sống số, số hóa,...
+ Những cụm từ viết tắt thể hiện một số khái
niệm mới: CPI; COVID 19; BOT,....
- NHững từ ngữ chỉ mới được đưa vào sử dụng
trong một nhóm XH, chưa được nhập vào trong hệ thống tiếng Việt.
+ Những từ ngữ đang được sử dụng trong một
nhóm XH đang có xu hướng phổ biến. VD: ga
tô, chảnh, soái ca, sống ảo, thả thính,.... liveshow; gameshow,....
+ Một số cách dùng ngôn ngữ xuất hiện trong
giao tiếp của một bộ phận XH, chủ yếu là giới trẻ:
Hoạt động 3: Tìm hiểu tác động của \ Cách nói chêm xen từ ngữ tiếng anh
các yếu tố ngôn ngữ mới đối với tiếng \ Cách nói lắp ghép các từ ngữ theo lối buông Việt thả
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ
\ Ngôn ngữ teen; ngôn ngữ chat GV nêu câu hỏi
c. Tác động của các yếu tố ngôn ngữ mới với
Câu 3: Nêu tác động của các yếu tố tiếng Việt.
ngôn ngữ mới với tiếng Việt. (Tác Các yếu tố ngôn ngữ mới vừa có tác động tích
động tích cực? Tác động tiêu cực?)
cực, vừa có tác động tiêu cực đến tiếng Việt.
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ:
* Tác động tích cưc: làm cho vốn từ ngữ trở
Cá nhân HS nghiên cứu sách chuyên phong phú, giúp ngôn ngữ phát triển khả năng đề và thực hiện
biểu đạt, đáp ứng nhu cầu giao tiếp của nhiều
Bước 3. Trình bầy kết quả
tấng lớp nhân dân trong XH.
GV gọi một số HS trả lời, HS khác
* Tác động tiêu cực: Làm tổn hại đến tính chặt nhận xét, bổ sung.
chẽ, hệ thống của ngôn ngữ và có thể gây trở
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện: ngại cho giao tiếp (khó hiểu, gây hiểu lầm); tạo
- GV nhận xét, bổ sung, chuẩn hóa kiến nên thói quen xấu cho người dùng, nhất là giới thức
trẻ, chỉ dùng theo trào lưu mà không hiểu đầy
đủ nghĩa của những từ mình dùng, dễ dãi trong
việc sử dụng ngôn từ; dẫn đến tình trạng tình
trạng sử dung ngôn ngữ xô bồ, pha tạp, làm mất
đi vẻ đẹp và sự tinh tế của tiếng Việt.
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
a. Mục đích: Luyện tập củng cố nội dung bài học.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lời câu hỏi: GV nêu câu hỏi:
* Bài tập: Đọc VB “Về nguyên tắc vay mượn từ ngữ”
Thực hiện các yêu cầu:
1. Tìm thêm các từ gốc Hán thuộc các nhóm a,b và c mà tác giả bài viết đã nêu.
2. Bạn có đồng với nguyên tắc chỉ vay mượn “Những chữ ta không có sẵn và khó dịch đúng” không? Vì sao?
3. Nêu một số VD vay mượn của các ngôn ngữ châu Âu mà bạn cho là rất cần thiết hoặc không cần thiết.
* Bài tập 5: Đọc đoạn trích su và trả lời các câu hỏi:
a. Bạn suy nghĩ gì về ý kiến trên?
b. Việc giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ là vấn đề dặt ra đối với tiếng Việt hay là vấn đề
của nhiều ngôn ngữ? Vì sao bạn nghĩ như vậy?
Bài 6: Viết đoạn văn khoảng 200 chữ nêu ý kiến của bạn về sự phát triển của tiếng Việt
trong đời sống xã hội.
- HS hoàn thành bài tập
- Chia sẻ ý kiến với cả lớp c. Sản phẩm:
Bài tập: Văn bản “Về nguyên tắc vay mượn từ ngữ” Gợi y:
1. Tìm thêm các từ ngữ gốc Hán thuộc các nhóm:
a. Những từ gốc Hán được mượn bằng cách giữ nguyên y nghĩa khi trong tiếng Việt chưa có
các từ tương ứng với chúng: Tự do; hạnh phúc; chính trị; quan điểm....
b. Những từ gốc Hán có quan hệ đồng nghĩa với từ Việt nhưng khác với từ Việt về màu sắc
biểu cảm hoặc phong cách. Chúng không thể hoàn toàn thay thế cho nhau được: Phụ nữ; hi
sinh; tạ thế; an táng; ...
c. Những từ gốc Hán có quan hệ đồng nghĩa với từ Việt nhưng khác từ Việt về màu sắc, y
nghĩa, cách dùng. Chúng không thể thay thế nhau trong mọi trường hợp: phi cơ; hỏa xa; ...
2. Tôi đồng ý với nguyên tắc: Chỉ mượn những chữ ta không có sẵn và khó dịch đúng. Vì để
đảm bảm bảo sự ong sáng của TV và trách sự sử dụng một cách pha tạp, lai căng làm mất đi sự trong sáng của TV.
3. Một số VD vay mượn của các ngôn ngữ Châu Âu: Internet; láp tốp; xà phòng; violong;
marketing; kinh tế số; công nghệ số,.... Bài 5.
a. Ý kiến của cố thủ tướng Phạm Văn Đồng là đúng. Vì Đổi mới TV làm cho vốn từ ngữ TV
trở phong phú, giúp ngôn ngữ TV phát triển khả năng biểu đạt, đáp ứng nhu cầu giao tiếp
của nhiều tấng lớp nhân dân trong XH. ( hoặc: Vì Vốn từ ngữ của một ngôn ngữ không
ngừng phải được bổ sung phong phú để đáp ứng nhu cầu biểu đạt các sự vật hiện tượng mới.)
b. Việc giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ là vấn đề đặt ra không chỉ đối với TV mà là vấn
đề của nhiều ngôn ngữ khác. Vì bất ki ngôn ngữ nào trên thế giới đề có yếu tố ngôn ngữ
mới. Điều đó được thể hiện rõ ở khía cạnh từ vựng. Bài 6.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện cá nhân.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS chia sẻ trước lớp kết quả làm việc.
Bước 4: Đánh giá kết quả, đưa ra nhận xét đánh giá.
CHUYÊN ĐỀ 2: TÌM HIỂU NGÔN NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI HIỆN ĐẠI
Thời gian thực hiện: (10 tiết) A. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
-
Hiểu được ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội và là một bộ phận cấu thành của văn hóa. 2. Về năng lực
- Nhận biết và đánh giá được các yếu tố của ngôn ngữ trong đời sống xã hội đương đại.
- Biết vận dụng các yếu tố mới của ngôn ngữ đương đại trong giao tiếp. 3. Về phẩm chất
- Tự hào, tôn trọng và bảo vệ tiếng Việt.
- Nuôi dưỡng hứng thú đọc và rèn luyện kĩ năng đọc, tự tìm hiểu ngôn ngữ trong đời sống của học sinh.
- Rèn luyện sự chăm chỉ, chủ động trước công việc của bản thân và tập thể.
B. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
Tiết 17 – 18 – 19 – 20

PHẦN 3: VẬN DỤNG CÁC YẾU TỐ MỚI CỦA NGÔN NGỮ TRONG GIAO TIẾP I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
-
Hiểu được ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội và là một bộ phận cấu thành của văn hóa. 2. Về năng lực
- Nhận biết và đánh giá được các yếu tố của ngôn ngữ trong đời sống xã hội đương đại.
- Biết vận dụng các yếu tố mới của ngôn ngữ đương đại trong giao tiếp. 3. Về phẩm chất
- Tự hào, tôn trọng và bảo vệ tiếng Việt.
- Nuôi dưỡng hứng thú đọc và rèn luyện kĩ năng đọc, tự tìm hiểu ngôn ngữ trong đời sống của học sinh.
- Rèn luyện sự chăm chỉ, chủ động trước công việc của bản thân và tập thể.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Phương tiện: SGK, SGV, bài giảng PPT và các tài liệu tham khảo.
- Hình thức tổ chức: hình thức làm việc trên lớp theo nhóm, làm việc cá nhân.
2. Chuẩn bị của học sinh
- Đồ dùng học tập.
- Chuẩn bị khác: HS đọc trước bài, thực hiện nhiệm vụ ở nhà theo phiếu gợi dẫn/phiếu học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tổ chức Lớp Tiết Ngày dạy Sĩ số Vắng 2. Kiếm tra bài cũ: 3. Bài mới:
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a) Mục đích: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho
học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b) Nội dung: HS dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - GV nêu yêu cầu:
+ Bạn có nghĩ rằng việc chêm xen tiếng Anh vào câu nói tiếng Việt của giới trẻ hiện nay là
vấn đề đáng ngại không?Vì sao?
+ Cho biết một số trường hợp dùng từ ngữ mới mà theo bạn là cần thiết?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
- HS có sự liên hệ hiểu biết cá nhân với chuyên đề học tập.
- HS có định hướng học tập, hình dung được sản phẩm học tập cần làm.
- HS sẵn sàng làm việc theo nhóm học tập.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới.
- Từ chia sẻ của HS, GV dẫn dắt vào bài học mới: Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu Phần
3: Vận dụng các yếu tố mới của ngôn ngữ trong giao tiếp

2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
a) Mục đích: Giúp học sinh:
- Hiểu được mối quan hệ giữa việc tuân thủ chuẩn của ngôn ngữ với việc sáng tạo để
ngôn ngữ phát triển.

- Nhận biết và đánh giá được các yếu tố mới của ngôn ngữ trong đời sống xã hội đương đại.
- Biết vận dụng các yếu tố mới của ngôn ngữ đương đại trong giao tiếp.
b) Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức.
d) Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
1. Mối quan hệ giữa việc tuân thủ chuẩn của
GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm ngôn ngữ với việc sáng tạo để ngôn ngữ phát
theo cặp, các nhóm cùng đọc phần triển
1. Mối quan hệ giữa việc tuân a. Chuẩn tiếng Việt thể hiện chủ yếu ở các bình
thủ chuẩn của ngôn ngữ với việc diện của hệ thống ngôn ngữ như: ngữ âm, chính tả
sáng tạo để ngôn ngữ phát triển (chữ viết), từ ngữ, ngữ pháp và các yêu cầu về tạo
trong SGKCĐ và trả lời các câu lập văn bản. hỏi:
- Chuẩn ngôn ngữ dựa trên hệ thống những quy tắc
+ Bạn hiểu như thế nào về chuẩn được xác lập và phát triển qua một quá trình lâu dài,
của ngôn ngữ trong tiếng Việt?
làm cơ sở cho việc định hướng, điều chỉnh hoạt
+ Vì sao chúng ta cần phải giữ gìn động giao tiếp của các thành viên trong một cộng
sự trong sáng của tiếng Việt? đồng.
+ Để giữ gìn và phát triển ngôn b. Tuy vậy, những quy định tạo nên chuẩn của ngôn
ngữ của dân tộc, mỗi người cần ngữ không phải là cái bất biến. Tuân thủ chuẩn mực chú ý điều gì?
ngôn ngữ không có nghĩa là chỉ giữ nguyên vẹn cái
+ Có nhiều trường hợp không thể vốn có từ các thế hệ trước và không tiếp nhận những
thay thế từ Hán Việt bằng những yếu tố mới vào hệ thống.
từ ngữ "thuần Việt" đồng nghĩa, c. Sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn, giữ gìn sự
chẳng hạn, không thể thay phi trong sáng của tiếng Việt không chỉ nhằm giữ gìn
công bằng người lái máy bay, thay một phương tiện giao tiếp quan trọng mà còn thể
máy bay trực thăng bằng máy bay hiện trách nhiệm của mỗi người đối với di sản văn
lên thẳng. Hãy tìm thêm những ví hoá dân tộc. Để giữ gìn và phát triển tiếng Việt, mỗi dụ tương tự.
người cần có thái độ và nhận thức đúng đắn về ngôn
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. ngữ của dân tộc.
- HS: Các nhóm trao đổi, thảo Để giữ gìn và phát triển ngôn ngữ của dân tộc, mỗi luận.
người cần chú ý:
- GV: hỗ trợ khi cần thiết.
- Cần có tình yêu, sự quý trọng, lòng tự hào đối với
Bước 3: Báo cáo kết quả. tiếng Việt;
- GV: mời đại diện các nhóm trình - Có hiểu biết về chuẩn ngôn ngữ thể hiện qua yêu
bày kết quả trước lớp.
cầu về phát âm, quy định chính tả, cách dùng từ,
- HS: lắng nghe, phát biểu ý kiến quy tắc đặt câu và tạo lập văn bản. Rèn luyện kĩ nhận xét.
năng nói và viết nhằm đạt được sự trong sáng trong
Bước 4: Nhận xét, đánh giá
việc biểu đạt các ý tưởng và thông tin; tạo ý thức,
- Học sinh tự nhận xét đánh giá thói quen nói đúng, viết đúng; chú trọng tính văn và đánh giá lẫn nhau;
hóa, lịch sử của lời nói.
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến Ví dụ: thức.
+ Trong trận đấu giữa đội tuyển Ý và đội tuyển
Pháp, hàng trăm khán giả đánh nhau.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
+ Từ thuần Việt đồng nghĩa với từ “khán giả” là
“người xem”. Nếu ta thay thế “khán giả” bằng
“người xem”, câu sẽ trở nên mơ hồ, có hai cách
hiểu khác nhau, đó là “hàng trăm khán giả đánh
nhau” sẽ rất khác với “hàng trăm người xem đánh nhau”.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
2. Vận dụng các yếu tố mới của ngôn ngữ một
GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm cách phù hợp
theo tổ, các nhóm cùng đọc phần a. Một yếu tố ngôn ngữ mới để được chấp nhận
2: 2. Vận dụng các yếu tố mới rộng rãi và có cơ hội "nhập" vào hệ thống tiếng
của ngôn ngữ một cách phù hợp
Việt cần đáp ứng những yêu cầu cơ bản sau:
trong SGKCĐ và trả lời các câu - Chỉ tiếp nhận những yếu tố mới có tác dụng đáp hỏi:
ứng nhu cầu giao tiếp của người Việt một cách linh
+ Một yếu tố ngôn ngữ mới cần hoạt;
đáp ứng những yêu cầu cơ bản - Chỉ tiếp nhận những yếu tố mới không làm phá vỡ
nào để được chấp nhận rộng rãi tính chuẩn mực, sự tinh tế của hệ thống ngôn ngữ
và có cơ hội "nhập" vào hệ thống hiện có. tiếng Việt?
b. Các yếu tố cơ bản của một tình huống giao tiếp
+ Cho biết các yếu tố cơ bản của có ảnh hưởng đến việc lựa chọn từ ngữ:
một tình huống giao tiếp có ảnh - Đề tài:
phạm vi đời sống được đề cập đến trong
hưởng đến việc lựa chọn từ ngữ.
văn bản, ví dụ: một chuyến du lịch, sở thích của
+ Phân tích một số trường hợp giới trẻ, vấn đề ô nhiễm môi trường, tình trạng bạo
cho thấy một yếu tố ngôn ngữ mới lực học đường,...
có thể được dùng phù hợp trong - Nhân vật giao tiếp: Quan hệ giữa người viết với
tình huống giao tiếp này nhưng người đọc hoặc giữa người nói với người nghe xét
không phù hợp trong tình huống về vị thế, nghề nghiệp, tuổi tác, giới tính,... giao tiếp khác.
- Kênh giao tiếp: ngôn ngữ nói hay ngôn ngữ viết,
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
trang trọng hay thân mật, chỉ ngôn ngữ hay kết hợp
- HS: Các nhóm trao đổi, thảo ngôn ngữ với hình ảnh (giao tiếp đa phương luận. thức)…
- GV: hỗ trợ khi cần thiết.
+ Chẳng hạn, các văn bản có thể cùng đề tài (ví dụ
Bước 3: Báo cáo kết quả.
về động vật hoang dã) và cho cùng đối tượng tiếp
- GV: mời đại diện các nhóm trình nhận (ví dụ đối tượng học sinh), nhưng khác nhau
bày kết quả trước lớp.
về kênh giao tiếp (ví dụ bài đọc trong sách giáo
- HS: lắng nghe, phát biểu ý kiến khoa và bài thuyết minh trong một buổi tham quan nhận xét.
ở sở thú); cùng kênh giao tiếp (ví dụ bài giảng ở
Bước 4: Nhận xét, đánh giá
lớp) và cho cùng đối tượng tiếp nhận (ví dụ đối
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến tượng học sinh), nhưng khác về đề tài (ví dụ bài học thức
về năng lượng và bài học về ca dao),...
c. Hiểu biết về tình huống giao tiếp giúp chúng ta
có cách sử dụng các yếu tố mới một cách phù hợp
- Có những tình huống giao tiếp mà nguyên tắc sử
dụng ngôn ngữ đúng chuẩn được đặt ra một cách
nghiêm ngặt, chỉ sử dụng những yếu tố mới đã được chấp nhận rộng rãi.
- Tuy nhiên, cũng có những tình huống giao tiếp mà
nhu cầu, sở thích sử dụng ngôn ngữ của cá nhân
được tôn trọng ở mức độ nhất định.
- Chẳng hạn: “U là trời” được biết đến là cụm từ
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
được chế lại từ “trời ơi”. “U là trời” là câu cảm
thán được giới trẻ sử dụng để thể hiện cảm xúc kinh
ngạc, ngạc nhiên khi chứng kiến một câu chuyện
bất ngờ nào đó. Cụm từ này còn thể có trạng thái
cảm xúc giống với “Oh my god” trong tiếng Anh.
Cụm từ này thường được sử dụng trong các đoạn
chat, các cuộc nói chuyện phiếm của giới trẻ. Tuy
nhiên, trong các loại văn bản không thuộc phong
cách ngôn ngữ sinh hoạt, các cách diễn đạt này sẽ
không được chấp nhận vì nếu dùng sẽ bị sai phong cách.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
3. Tìm hiểu văn bản: Về tiếng ta của Nguyễn
- GV yêu cầu HS đọc thông tin Tuân
trong sách chuyên đề Ngữ văn văn 3.1 Tình yêu tiếng Việt của Nguyễn Tuân được thể
bản: Về tiếng ta của Nguyễn Tuân hiện qua việc: và trả lời câu hỏi:
- Ông biết ơn đất nước, ông bà tiên tổ - những
+ Tình yêu tiếng Việt của Nguyễn người đã truyền cho ông thứ tiếng nói đậm đà mà
Tuân được thể hiện như thế nào ông hằng nói từ những ngày mới ra đời.
qua văn bản Về tiếng ta?
- Ông yêu tiếng Việt và không bao giờ quên được
+ Bạn học hỏi được gì từ kinh tiếng Việt dù cho có chết.
nghiệm viết của tác giả?
- Theo ông, mỗi lần viết xong đều cần đọc lại và
+ Nguyễn Tuân quan niệm như thế cảm nhận, đánh giá nó bằng các giác quan.
nào về vấn đề giữ gìn sự trong - Ông cho rằng ngôn ngữ Việt Nam rất trong sáng
sáng của tiếng Việt? và giàu có.
+ Qua bài viết của Nguyễn Tuân, - Trong đoạn cuối ông trăn chở "Làm thế nào để cứ
bạn có nhận xét gì về vai trò của giàu có mãi hơn lên, mà càng giàu lại càng đẹp. Nói
nhà văn trong sự phát triển của một cách khác: bằng lòng và gắng sức cho thành tiếng Việt?
một người giàu có vô kể trong sự phồn vinh chung - HS làm việc cá nhân
của tiếng Việt Nam. Nhưng hết sức chống lại mọi
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
thứ “trọc phú” trong đời sống ngôn ngữ ta. Giàu có,
- HS đọc kiến thức trong sách mà không vẩn đục-vẩn về tư duy, đục về mỹ lý".
chuyên đề, chuẩn bị trả lời câu Qua đó có thể thấy, ông trân trọng và luôn mong hỏi.
muốn làm giàu đẹp và bảo vệ sự trong sáng
Bước 3: Báo cáo, thảo luận của tiếng Việt.
- GV mời một số HS trình bày kết => Nguyễn Tuân là một người vô cùng yêu tiếng
quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nói, chữ viết của dân tộc. nghe, nhận xét.
3.2 Qua đoạn trích "Về tiếng ta" của tác giả
Bước 4: Kết luận, nhận định
Nguyễn Tuân, rút ra một số kinh nghiệm viết như
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến sau: thức.
- Khi viết cần có luận điểm rõ ràng, lập luận rõ
ràng, dẫn chứng cụ thể.
- Sau khi viết bài cần đọc lại, cảm nhận và suy
ngẫm lại nội dung của mình.
- Khi viết cần chú ý ngôn từ của mình, bảo vệ sự
trong sáng của tiếng Việt.
3.3 Theo nhà văn Nguyễn Tuân quan niệm về vấn
đề giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt như sau:

"....bằng lòng và gắng sức cho thành một người giàu
có vô kể trong sự phồn vinh chung của tiếng Việt
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nam. Nhưng hết sức chống lại mọi thứ “trọc phú”
trong đời sống ngôn ngữ ta. Giàu có, mà không vẩn
đục-vẩn về tư duy, đục về mỹ lý."
3.4 Qua bài viết của Nguyễn Tuân, nhận thấy nhà
văn có vai trò quan trọng trong sự phát triển của
tiếng Việt.
Họ góp phần bảo vệ sự trong sáng của
tiếng Việt. Đồng thời cũng góp phần làm giàu đẹp
ngôn từ của tiếng Việt.
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a) Mục đích: Luyện tập củng cố nội dung bài học.
b) Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành các bài tập.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV giao nhiệm vụ học tập:
- GV yêu cầu học sinh đọc và trả lời câu hỏi 1,2 phần II. Luyện tập và vận dụng trong SGKCĐ.
- HS hoàn thành bài tập vào phiếu học tập.
- Chia sẻ ý kiến với cả lớp.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện cá nhân, nhóm
- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trả lời câu hỏi.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS chia sẻ trước lớp kết quả làm việc.
Bước 4: Đánh giá kết quả, đưa ra nhận xét đánh giá.
4. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a) Mục đích: Học sinh được củng cố lại kiến thức thông qua bài tập ứng dụng.
b) Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS làm các bài tập.
d) Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giao nhiệm vụ học tập: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu ý kiến của bạn về một vấn
đề liên quan đến việc giữ gìn và phát triển tiếng Việt.

- Buổi sau báo cáo sản phẩm.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện ở nhà.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS báo cáo kết quả trên lớp buổi sau.
Bước 4: Buổi sau GV đánh giá kết quả, đưa ra kết luận
- HS nhận xét, bổ sung chéo cho nhau theo tiến trình hoạt động.
- GV nhận xét, kết luận.
4. Củng cố: Bài tập trắc nghiệm nhanh
5. Hướng dẫn về nhà: Vận dụng hiểu biết về tình huống giao tiếp (đề tài, quan hệ giữa
những người tham gia vào giao tiếp, kênh giao tiếp) để thảo luận, phân tích và đánh giá về
sự phù hợp của việc sử dụng các yếu tố mới của ngôn ngữ trong một văn bản do bạn tự chọn.
PHIẾU HỌC TẬP
GV sử dụng một số video clip có sẵn trên mạng hoặc các đoạn ghi âm hội thoại (do
học sinh và giáo viên sưu tầm trước buổi học) để từ đó chia nhóm phân tích.
GV dùng một số bài thực hành của học sinh hoặc một số đoạn văn mẫu chưa qua
kiểm duyệt ở trên mạng để chia nhóm học sinh thảo luận
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu ý kiến của bạn về một vấn đề liên quan đến việc
giữ gìn và phát triển tiếng Việt. Gợi ý
Hướng dẫn học sinh viết theo quy trình:
Hình thành ý tưởng: cá nhân/ nhóm ghi ra những ý tưởng về vai trò của tiếng Việt
trong học tập, trong công việc và giao tiếp hằng ngày; vị thế của tiếng việt trước làn sóng
học ngoại ngữ như vũ bão của xu thế toàn cầu hoá; cách đơn giản để giữ gìn tiếng Việt, làm
cho tiếng Việt ngày càng giàu hơn, đẹp hơn, hiện đại hơn; một số ví dụ về cách sự dụng
tiếng Việt phù hợp, chưa phù hợp giao tiếp hằng ngày, trong sử dụng mạng xã hội của người
Việt nói chung, nhất là các bạn trẻ;…
Giáo viên ghi lại các ý chính khi đại diện học sinh trình bày bằng sơ đồ tư duy/chân chim hoặc bảng biểu.
Lập dàn ý bằng câu hỏi tìm ý. Ví dụ:
- Một số vấn đề có thể lựa chọn để viết: Bạn hiểu thế nào về sự trong sáng của tiếng
Việt? Giới trẻ có vai trò như thế nào trong việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt? Theo
bạn, cần tiếp nhận các yếu tố mới của ngôn ngữ như thế nào? Thành phần nào trong xã hội
có ảnh hưởng lớn nhất đối với sự phát triển của ngôn ngữ...
Giáo viên gợi ý cách thức tiến hành và tiêu chí đánh giá đoạn văn: Đoạn văn cần
triển khai theo định hướng của kiểu bài nghị luận. Do khuôn khổ của một đoạn văn, bạn cần
chọn những lí lẽ, dẫn chứng tiêu biểu nhất và trình bày các nội dung một cách mạch lạc, súc tích.
Viết nháp: Cá nhân học sinh vận dụng kiến thức mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn; kiến
thức đặc thù của văn nghị luận để vận dụng những kiến thức của tập thể trong bước nãy sinh
ý tưởng để chủ động viết nháp;
Giáo viên quan sát lớp thực hành, nhắc nhở, hỗ trợ khi cần thiết;
Chỉnh sửa bài viết: giáo viên chọn một trong hai cách chỉnh sửa: đọc và nhận xét
một số bài viết ngẫu nhiên, học sinh chỉnh sửa cặp đôi.
Hoàn thiện bài viết: học sinh thực hiện bước này sau giờ học, nộp sản phẩm bằng
giấy học bằng hình ảnh qua nhóm zalo.
Chú ý: Giáo viên có thể cho học sinh thực hành bằng cách quay video thuyết trình
hoặc phỏng vấn người thật, phỏng vấn tưởng tượng về chủ đề: giữ gìn sự trong sáng của
tiếng Việt trong thời hội nhập. Bài tham khảo
Bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt là một trong những vấn đề cấp thiết đối với mỗi
người dân Việt Nam. Bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt chính là phát huy Tiếng Việt
truyền thống, giúp nó ngày càng trở nên phong phú, hiện đại nhưng vẫn giữ được nét đẹp
truyền thống vốn có của mình không bị lai hóa, hoặc pha lẫn với những thứ tiếng khác như
Tiếng Hán, Tiếng Anh, Tiếng Pháp,… Trong xu thế hiện nay, nước ta ngày càng mở rộng
các mối quan hệ với nước ngoài đặc biệt là các nước Phương Tây. Việc này dẫn đến, nhiều
loại ngôn ngữ lai căng ra đời và được sử dụng phổ biến. Bên cạnh lợi ích như làm giàu cho
tiếng Việt, việc lạm dụng các từ ngữ nửa Anh nửa Việt, các từ viết tắt, các từ lóng... đang
dần làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt. Chúng ta cần có những giải pháp hiệu quả để
bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt. Tại các trường học đã và đang chú trọng, đẩy mạnh
giáo dục học sinh giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. Chúng ta có thể loại trừ sự lố bịch
trong việc dùng tiếng lai dường như cũng chính là một khía cạnh thể hiện niềm tự hào và
ngoài ra đó cũng chính là sự tôn trọng ý thức dân tộc trong ngôn ngữ, nó dường như cũng đã
góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. Ngày soạn: CHUYÊN ĐỀ 3:
ĐỌC, VIẾT VÀ GIỚI THIỆU VỀ MỘT TÁC GIẢ VĂN HỌC
Thời gian thực hiện: 15 tiết A. MỤC TIÊU CHUNG 1. Về kiến thức:
- Nhận biết được một số đặc điểm nổi bật về sự nghiệp văn chương và phong cách nghệ
thuật của một tác giả lớn. 2. Về năng lực
- Biết cách đọc một tác giả văn học lớn
- Biết viết bài giới thiệu về một tác giả văn học đã đọc
- Vận dụng được những hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết về những tác giả văn học khác.
- Biết thuyết trình về một tác giả văn học 3. Về phẩm chất
- Biết trân trọng, cảm phục cuộc đời và tài năng văn chương của các tác giả văn học
B. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
PHẦN 1: ĐỌC VỀ MỘT TÁC GIẢ VĂN HỌC I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
- Lựa chọn được tác giả và có định hướng đọc rõ ràng
- Biết cách đọc về một tác giả văn học qua việc tìm kiếm tài liệu: ghi chép, tổng hợp các
thông tin theo phiếu đọc.
- Nhận biết được một số đặc điểm nổi bật về cuộc đời sự nghiệp văn chương, phong cách
nghệ thuật của tác giả.
- Biết xây dựng hồ sơ đọc để chuẩn bị viết, thuyết trình về một tác giả văn học
- Nuôi dưỡng hứng thú đọc và rèn luyện kĩ năng tự đọc, tự học. 2. Về năng lực 2.1. Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, trao đổi giữa các cá nhân, các nhóm.
2.2. Năng lực riêng
- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến tác giả văn học
- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về tác giả văn học minh chon
- Năng lực hợp tác trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung và nghệ thuật sự nghiệp của tác giả văn học
- Năng lực phân tích, so sánh quan điểm sáng tác cũng như nghệ thuật của tác giả cùng thời kì. 3. Về phẩm chất
- Biết trân trọng tài năng cũng như con người của tác giả văn học
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học - Giáo án
- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi
- Tranh ảnh về nhà văn hình ảnh
- Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà 2. Học liệu
- Sách chuyên đề Ngữ Văn 11
- Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học - Vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tổ chức Lớp Tiết Ngày dạy Sĩ số Vắng 2. Kiếm tra bài cũ: 3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập từ đó
khắc sâu kiến thức nội dung bài học Tác giả văn học.
b. Nội dung: GV đặt câu hỏi gợi mở vấn đề đối với HS
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV đặt câu hỏi: Trong các tác giả văn học mà em đã từng học em có ấn tượng với tác giả nào nhất? Vì sao?
B2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS nghe và suy nghĩ trả lời
B3: Báo cáo thảo luận:
- GV mời một số HS đứng dậy trả lời câu hỏi
B4: Đánh giá kết quả thực hiện: - GV nhận xét.
GV dẫn vào bài: Trong kho tàng văn học Việt Nam có rất nhiều tác giả tài hoa. Từ
văn học cổ đại, trung đại đến hiện đại mỗi một thời kì lại có những tác gia ghi dấu ấn đậm
sâu trong lòng độc giả. Việc tìm hiểu về sự nghiệp, quan điểm sáng tác của tác giả có vai
trò vô cùng quan trọng trong việc tìm hiểu tác phẩm văn học. Trong bài học ngày hôm nay
chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách đọc, viết về một tác giả văn học. Tiết 1 – Bài 1 – Phần 1
cách đọc về tác giả văn học
HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Nội dung 1: Ý nghĩa của việc đọc về một tác giả văn học
a. Mục tiêu: Hs hiểu được ý nghĩa của việc đọc về một tác giả văn học
b. Nội dung: HS sử dụng kiến thức trong SGK và hiểu biết của bản thân để tìm hiểu ý nghĩa
của việc đọc về một tác giả văn học
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS
d. Tiến trình thực hiện
Hoạt động của GV – HS
Dự kiến sản phẩm
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
I. Ý nghĩa của việc đọc về một tác giả văn
- GV đặt câu hỏi để HS có thể suy nghĩ học
lời câu hỏi trả lời:
- Những thông tin về tác giả văn học (tiểu
Dựa vào SGK và hiểu biết của em, hãy chỉ sử, sự nghiệp tư tưởng…) không chỉ giúp
ra ý nghĩa của việc đọc về một tác giả văn hiểu sâu hơn về một tác phẩm mà còn học
hình dung được rõ hơn về con đường đạt
- HS tiếp nhận nhiệm vụ
đến đỉnh cao trong sự nghiệp của tác giả
B2: Thực hiện nhiệm vụ:
cùng những mối liên hệ với bối cảnh lịch
- Các nhóm (cặp đôi) thảo luận để trả lời sử cụ thể của đất nước, dân tộc, thời đại. câu hỏi
- Đối với những tác giả văn học có khối
B3: Báo cáo thảo luận:
lượng tác phẩm phong phú, việc đọc rộng
- GV mời đại diện nhóm lên trả lời câu ra nhiều tác phẩm của họ kết hợp với việc hỏi
tìm hiểu những thông tin về cuộc đời, sự
- Các nhóm khác nhận xét và bổ sung
nghiệp, tư tưởng, tình cảm, hoàn cảnh
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
sáng tác... sẽ giúp người đọc có được sự
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
hình dung rõ hơn về những vấn đề quan
trọng như: quá trình hình thành cá tính
sáng tạo, phong cách nghệ thuật...
- Nhiều tác giả văn học lớn là danh nhân
văn hoá. Cuộc đời, sự nghiệp văn học,
phong cách nghệ thuật, những suy tưởng,
trải nghiệm của họ về cuộc sống, nghệ
thuật là những yếu tố góp phần xây đắp
nên vốn văn hoá của dân tộc và nhân loại.
Khi tìm hiểu các tác giả văn học và noi
theo tấm gương sống, sáng tạo của họ, ta
sẽ có thêm những trải nghiệm lí thú,
những hiểu biết sâu rộng về cuộc sống,
con người và văn hoá nói chung – những
điều vốn tồn tại như điều kiện nền tảng
giúp ta trưởng thành, trở nên một nhân
cách độc lập, toàn vẹn.
Nội dung 2: Thực hành đọc

a. Mục tiêu: Hs biết cách đọc về một tác giả văn học
b. Nội dung: HS sử dụng kiến thức trong SGK và hiểu biết của bản thân để đọc về một tác giả văn học yêu thích.
c. Sản phẩm học tập: Bài đọc về một tác giả văn học của HS
d. Tiến trình thực hiện
Hoạt động của GV – HS
Dự kiến sản phẩm
Nhiệm vụ 1: Lựa chọn tác giả và II. Thực hành đọc định hướng đọc
1. Lựa chọn tác giả và định hướng đọc
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- Tiêu chí lựa chọn tác giả:
- GV đặt câu hỏi để HS có thể suy nghĩ trả lời:
+ TG có tác phẩm được học trong chương
+ Trong các tác giả đã học, em có ấn tượng trình.
và mong muốn tìm hiểu tác giả nào nhất?
+ TG được yêu cầu đọc mở rộng trong
+ Vì sao em muốn tìm hiểu về tác giả đó? SGK từ cấp THCS đến cấp THPT
Điều em ấn tượng nhất về tác giả đó là gì? + TG có tác phẩm đáp ứng được yêu cầu,
+ Tiêu chí lựa chọn tác giả là gì?
sở thích của bản thân.
+ Có mấy cách đọc? - Định hướng đọc:
- HS tiếp nhận nhiệm vụ
+ Đọc sâu: Đi vào khám phá một phần
B2: Thực hiện nhiệm vụ:
sự nghiệp sáng tác hoặc một đề tài, tư
- Các nhóm thảo luận để trả lời câu hỏi
tưởng, đặc điểm loại, thể loại nổi bật thể
B3: Báo cáo kết quả
hiện trong sáng tác của tác giả.
- GV mời đại diện nhóm lên trả lời câu hỏi
+ Đọc rộng: Cần tìm đầy đủ, bao quát về tác
- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và bổ giả, từ tiểu sử đến các chặn đường sáng tác, sung
phê bình, nghiên cứu về tác giả ấy.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
Nhiệm vụ 2: Xây dựng hồ sơ về tác giả
2. Xây dựng hồ sơ về tác giả
B1: Chuyển giao nhiệm vụ: a. Tìm kiếm tài liệu
- GV đặt câu hỏi để HS nghiên cứu và tìm hiểu.
- Nguồn tài liệu: thư viện, sách báo,
+ Em đã tìm được tác giả mà mình yêu thích internet… chưa?
- Những thông tin thường được thu thập:
+ Các em thường tìm kiếm tài liệu về tác tiểu sử, sự nghiệp sáng tác, các tác phẩm
giả ở những nguồn nào? Thông thường, các tiêu biểu, các tài liệu liên quan…
em sẽ thu thập những thông tìn gì?
b. Lập danh mục tài liệu
+ Ví dụ đối với tác giả Nam Cao em cần HS lựa chọn tác giả mình muốn tìm hiểu
chuẩn bị những gì? sau thời gian suy nghĩ
- HS tiếp nhận nhiệm vụ
- Ví dụ đối với tác giả Nam Cao HS có
B2: Thực hiện nhiệm vụ
thể tập hợp các tài liệu liên quan theo
- Các nhóm thảo luận để trả lời câu hỏi
danh mục, từ đó chọn các tài liệu cần
B3: Báo cáo kết quả đọc
- GV mời đại diện nhóm lên trả lời câu hỏi| * Tác phẩm tiêu biểu của Nam Cao:
- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và
- Truyện ngắn trước Cách mạng: bổ sung
Chí Phèo (1941), Dì Hảo (1941), Giăng
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
sáng (1942), Tư cách mõ (1943), Lão
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
Hạc (1943), Đời thừa (1943), Một bữa
no (1943), Một đám cưới (1944).
Tiểu thuyết: Sống mòn (1944), Truyện người hàng xóm (1944)...
- Truyện kí sau Cách Mạng: Mò sâm
banh (1945), Đường vô Nam (1946), Ở
rừng (1947-1948), Đôi mắt (1948).
* Một số tài liệu nghiên cứu riêng hoặc
có thể đề cập đến Nam Cao:
- Bích Thu (tuyển chọn và giới thiệu 2007) Nam Cao
- Tuyển tập Nam Cao (2020), NXB Văn học, Hà Nội.
Nhiệm vụ 3: Đọc ghi chép và tổng hợp 3. Đọc, ghi chép và tổng hợp các thông
các thông tin cần thiết về một tác giả

tin cần thiết về một tác giả
- GV đặt câu hỏi để HS thực hiện.
a. Đọc và ghi chép thông tin về tiểu sử tác giả
Đọc, ghi chép và tổng hợp các thông tin cần - Tên khai sinh của tác giả và các bút
thiết về một tác giả cần chú
danh (nếu có), năm sinh, năm mất (nếu đã mất);
- Quê quán, gia đình, đặc điểm con người;
- Thiên hướng và các chặng đường sáng tác;
- Các tác phẩm tiêu biểu;
- Các giải thưởng (nếu có).
b. Đọc và ghi chép thông tin về tác phẩm của tác giả
* Đọc và ghi chép thông tin chi tiết:
- Bắt đầu đọc những tác phẩm bạn đã
được nghe, được biết hoặc tác phẩm có
nhan đề trùng với tên của cuốn sách để
tạo cảm hứng và ấn tượng ban đầu.
- Đọc với tư cách một độc giả để tiếp
nhận các giá trị nội dung và nghệ thuật
của tác phẩm hoặc “đọc như một nhà
văn" để cảm nhận quá trình sáng tạo tác
phẩm, từ đó có thể trở thành người
“đồng sáng tạo” với tác giả.
- Với những tác phẩm có dung lượng
lớn, thời gian đọc thường kéo dài và
người đọc có thể phải tạm ngừng nhiều
lần. Nhưng với từng chương, phần cụ thể
thì cần bố trí thời gian để đọc trọn vẹn,
tránh làm ngắt quãng mạch cảm xúc.
- Vận dụng những kĩ năng đã được rèn
luyện trong quá trình đọc văn bản như
liên tưởng, tưởng tượng, suy luận, kết
nối,... để có thể theo dõi từng chi tiết,
hình ảnh, mạch cảm xúc của tác phẩm. * Tổng hợp, đánh giá
– Tổng hợp về từng cuốn sách:
+ Các chủ đề chính được thể hiện; giá trị
chung của cuốn sách (bao gồm giá trị nội
dung và giá trị nghệ thuật nổi bật);
những nét riêng, dấu ấn riêng mà tác
phẩm để lại trong lòng người đọc; vị trí
của cuốn sách trong sự nghiệp sáng tác của tác giả.
+ Nếu bạn đọc một tuyển tập có tập hợp các
tác phẩm bao gồm nhiều thể loại thì nội dung
tổng hợp tương ứng với việc bao quát từng
thể loại trong sáng tác của tác giả. – Đánh giá chung:
+ Các giai đoạn sáng tác, thể loại sáng
tác chính và các tác phẩm tiêu biểu cho
từng giai đoạn, từng thể loại;
+ Chủ đề nổi bật được đề cập trong các tác phẩm;
+ Những vấn đề trọng tâm được đặt ra
trong các tác phẩm (theo đặc điểm thể
loại đã nêu ở trên), cách giải quyết của
tác giả đối với từng vấn đề
+ Những điểm nổi bật về nghệ thuật trong các tác phẩm;
+ Vị trí của các tác phẩm trong nền văn học.
c. Đọc và ghi chép những nghiên cứu,
nhận định về tác giả
- Cuộc đời và sự nghiệp;
- Các chặng đường sáng tác và những yếu tố chi phối;
- Quan điểm, khuynh hướng sáng tác, giá trị các tác phẩm;
- Phong cách nghệ thuật của tác giả;
-Vị trí của tác giả trong nền văn học dân tộc.
d. Tổng hợp các nội dung đã đọc và ghi chép
Phiếu đọc về tác giả 1
Khái quát về tiểu sử và đặc
điểm con người của tác giả 2
Khái quát về vị trí của tác giả trong lịch sử văn học 3
Phân chia các chặng đường sáng tác của tác giả 4
Điểm qua những tác phẩm đặc
sắc của tác giả qua các chặng đường sáng tác 5
Phân tích một số chủ đề nổi bật
trong sáng tác của tác giả 6
Đánh giá chung về những cống
hiến tiêu biểu của tác giả cho nền văn học 7
Nêu ý nghĩa các sáng tác của
tác giả trong bối cảnh hiện nay
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
Nhóm 1: Tóm tắt tiểu sử tác giả
Chia lớp thành 3 nhóm để thực hiện:
Nguyễn Huy Thiệp (có phiếu riêng)
+ Trình bày những thông tin mà em tìm Nhóm 2: Các tác phẩm viết về đề tài
hiểu được về tác giả Nguyễn Huy Thiệp với nông thôn của Nguyễn Huy Thiệp

đề tài nông thôn mà ông theo đuổi?
- Chảy đi sông ơi (1985), Những bài học
• Nhóm 1: Tóm tắt tiểu sử tác giả Nguyễn nông thôn (1988), Thương nhớ đồng quê Huy Thiệp?
(1992), Chăn trâu cắt cỏ (1996), Chú
• Nhóm 2: Các tác phẩm tiêu biểu về tài Hoạt tôi (2001)…
nông thôn của Nguyễn Huy Thiệp?
- Ghi chép về tác phẩm: Ví dụ truyện
• Nhóm 3: những nghiên cứu nhận định của ngắn Chảy đi sông ơi. Nguyễn Huy Thiệp?
- Đề tài: Cuộc sống của những con người
• Nhóm 4: tổng hợp tất cả những nội dung đánh cá trên sông nước.
đã đọc về Nguyễn Huy thiệp
Cốt truyện: Nhân vật “Tôi” trong một lần
B2: Thực hiện nhiệm vụ
được nghe câu chuyện truyền thuyết
- HS tiếp nhận nhiệm vụ
huyễn hoặc về con trâu đen ở khúc sông
B3: Báo cáo kết quả
nên đã xin đi theo những người đánh cá
- GV mời đại diện nhóm lên trả lời câu hỏi
đêm nhưng gặp toàn ông chủ thuyền ghê
- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét
gớm, đáng sợ. Có lần khi đi tranh giành
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
luồng cá, nhân vật “tôi” đã bị hất xuống
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
sông và được một người phụ nữ cứu. Sau
một thời gian làm trên thành phố nhân
vật tôi về lại bến sông xưa thì được tin
người phụ nữ cứu mình năm xưa bị chết
đuối mà không được ai cứu, điều này đã để
lại nhiều cảm xúc và ám ảnh trong lòng nhân vật.
Tình huống truyện: Nhân vật “tôi” đã xin
đi theo thuyền đánh cá với ước mong được
nhìn thấy con trâu đen trong truyền thuyết.
Thời gian và không gian truyện: Chủ
yếu buổi đêm trên những con thuyền
đánh cá chật chội, tăm tối.
Nhân vật: Những con người bặm trợn
với những câu chuyện nửa thực, nửa hư
ghê rợn, nhưng cũng có những con người
nhân hậu hiểu đời, hiểu người và làm
việc cao đẹp như chị Thắm.
Ngôi kể: ngôi thứ nhất, nhân vật xưng
tôi, người chứng kiến và trải nghiệm
nhiều cung bậc của cuộc sống.
Nghệ thuật nổi bật: Xây dựng hình ảnh
biểu tượng, dòng sông như dòng
đời luôn trôi chảy, chảy mang theo hết
thảy những vui buồn, Nhưng có những
điều vẫn luôn ở lại, ám ảnh, day dứt như
khát khao kiếm tìm con trâu đen trong kí
ức tuổi thơ của nhân vật tôi.
+ Những câu văn tiêu biểu:
Chảy đi sông ơi/ băn khoăn làm gì?/ Rồi
sông đãi hết/ anh hùng còn chi?...
Con sông tựa như giật mình phút chốc
sau đó lại lặng im trôi, giống như một
người hiểu biết tất cả nhưng đang mê
mải suy nghĩ, chẳng cần mà cũng chẳng
thèm biết đến xung quanh chộn rộn những gì.
Đừng trách họ thế- người phụ nữ an ủi
giọng nói ngân nga như hát – có ai yêu
thương họ đâu…. Họ đói mà ngu muội lắm….
Nhóm 3: nghiên cứu, nhận định về tác
phẩm của Nguyễn Huy Thiệp

- Nguyễn Huy Thiệp đã làm một cuộc
cách mạnh trong tư duy nghệ thuật,
những tác phẩm của ông mang lại cho
người đọc một cảm gác vừa thân quen,
vừa lạ lẫm, vừa truyền thống vừa hiện
đại. Ta có thể vừa đọc, vừa nhận ra một
Nguyễn Huy Thiệp vừa cá tính, vừa
phóng khoánh trong truyện ngắn đọc rất
tự nhiên của ông. (Trần Quỳnh Nga – baohatinh.vn)
- Chị Thắm trong “Chảy đi sông ơi” cứu
không biết bao nhiêu người chết đuối,
khi nghe chú bé trách bọn đánh cá đêm
độc ác chị nói với em “ Đừng trách họ
thế (…) có ai yêu thương họ đâu…”. Đó
là tấm lòng bao dung sẵn sàng mở ra
thông cảm với mọi người, kể cả kẻ ác. ( Hồ Tấn Nguyên Minh – vanhocsaigon.vn)
Nhóm 4: Tổng kết tất cả những nội
dung đã đọc về Nguyễn Huy Thiệp (
hướng đọc về đề tài nông thôn)

Nhóm 1: Tóm tắt Tiểu sử tác giả Nguyễn Huy Thiệp Năm Nội dung 1950
Sinh ra tại tỉnh Thái Nguyên, quê thuộc huyện Thanh Trì – Hà Nội 1960
Gia đình chuyển về Hà Nội định cư ở xóm Cò, thôn KHương Hạ, xã Khương
Đình, huyện Thanh Trì ( nay là phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân) Hà Nội 1970
Tốt nghiệp khoa Sử, trường Đại học sư phạm Hà Nội 1980-
Chuyển về làm tại Bộ Giáo dục và Đào tạo, sau đó làm việc tại Công Ty Kĩ thuật 1992
trắc địa bản đồ, Cục bản đồ. 1986
Bắt đầu nổi tiếng với một số truyện in trên Tuần báo Văn nghệ ( Muối của rừng,
Nàng Sinh, Cô Mỵ, Vết trượt) khi đã 36 tuổi. 1987
Tác phẩm Tướng về hưu đánh dấu vị trí của Nguyễn Huy Thiệp trên văn đàn văn học Việt Nam. 1985-
Một loạt truyện ngắn tiêu biểu viết về đề tài nông thôn, miền núi, thành thị ra đời 2000
( Chảy đi sông ơi, Những bài học nông thôn, Những ngọn gió Hua Tát, Những
người thợ xẻ, Không có vua….) 2006-
Các giải thưởng: Giải thưởng hội nhà văn Hà Nội cho tiểu luận văn chương 2008
Giăng lưới bắt chim (2006), Huân chương văn học nghệ thuật pháp (2007), Giải
thưởng premini Nonino ( I-ta-li-a 2008) 2021
Mất tại nhà riêng ở phố Bùi Xương Trạch, quận Thanh Xuân, Hà Nội 2022
Được truy tặng giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật. Nhóm 4:
Phiếu đọc về tác giả Nguyễn Huy Thiệp
1. Khái quát về tiểu sử và đặc điểm con người tác giả - Tiểu sử: Nhóm 1
- Đặc điểm con người: Từng có nhiều thời gian lưu lạc khắp các cùng quê Bắc Bộ nên rất
hiểu về đời sống nông thôn Việt Nam đặc biệt là miền Bắc.
2. Những tác phẩm tiêu biểu của tác giả về đề tài nông thôn
+ Ghi tên 5 tác phẩm và tóm tắt nội dung đọc về 5 tác phẩm nổi tiếng của tác giả (có thể
chọn đọc sâu 2-3 tác phẩm)
3. Những vấn đề nổi bật về đề tài nông thôn được đề cập đến trong sáng tác của tác giả
- Làng quê nghèo, xơ xác và số phận của những người dân quê chân lấm tay bùn (phụ
nữ, trẻ em, trai làng), những con người lam lũ, sống buồn tẻ, nhàm chán, an phận.
- Không gian sống của làng quê: thiên nhiên nguyên sơ, thanh bình, môi trường tự nhiên đang bị hủy hoại
- Các giá trị văn hóa của làng quê: đặc trưng văn hóa làng xã sự biến đổi các giá trị văn
hóa truyền thống trong xã hội nhiều biến động.
4. Phân tích một số vấn đề nổi bật trong sáng tác về đề tài nông thôn của tác giả
Chọn 1,2 vấn đề nêu trên (mục 3) để phân tích minh họa bằng một số tác phẩm đã đọc.
5. Đánh giá chung về những giá trị đặc sắc của tác giả về đề tài nông thôn
- Qua những trang viết về nông thôn, Nguyễn Huy Thiệp đã thể hiện một số nét đặc sắc
trong cảm hứng và nghệ thuật sau:
+ Xót thương và trăn trở về một nông thôn đang dần thay đổi, đặc biệt là sự phai nhạt
dần các đặc trưng văn hóa làng xã.
+ Khẳng định chất thơ và những giá trị vật chất và tinh thần của một nông thôn Việt
Nam vẫn luôn tiềm ẩn, bền vững.
+ Tái hiện một bức tranh nông thôn vừa gần gũi, chân thực vừa ma mị, ám ảnh những
hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng.
6.Ý nghĩa các sáng tác của tác giả trong bôi cảnh hiện nay
+ Khẳng định vẻ đẹp và những giá trị vĩnh hằng của nông thôn Việt Nam
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về cách đọc tác giả văn học đã học
b. Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi liên quan
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời HS chọn
d. Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
Viết bài giới thiệu về một tác giả tự chọn theo một trong các hướng triển khai khác nhau.
B2:Thực hiện nhiệm vụ
HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập
B3: Báo cáo kết quả
GV có thể dành thời gian khoảng 7-10’ để HS trình bày ý tưởng rồi viết trên lớp hoặc ở nhà
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
GV chữa bài tập nhận xét và chuẩn bị kiến thức Gợi ý:
"Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau."
Đọc hai câu thơ trên chắc hẳn người đọc sẽ nhận ta ngay đó là "Truyện Kiều"- một kiệt tác
của đại thi hào dân tộc, Nguyễn Du. Ông là một nhà thơ nhân đạo, lỗi lạc đã dùng tài năng
văn chương của mình để viết lên những bài học nhân đạo để cho đời.
Nguyễn Du, tên chữ là Tố Như, tên hiệu là Thanh Hiên. Ông sinh năm 1765 mất năm 1820.
Quê cha của ông ở tỉnh Hà Tĩnh, quê mẹ ở Bắc Ninh nhưng ông lại được sinh ra ở Thăng
Long. Nhờ đó, ông có trong mình một nền văn hóa sâu rộng về các vùng. Có thể nói, quê
hương của ông là một vùng đất linh kiệt, hiếu học, trọng tài, thêm vào đó, gia đình ông có
truyền thống học vấn uyên bác vì thế quê hương và gia đình chính là gốc rễ để nuôi dưỡng
nên một nhà thơ uyên bác, đại thi hào dân tộc - Nguyễn Du.
Từ đời ông cha đã làm quan to trong triều đình, nên khi còn nhỏ, Nguyễn Du đã được sống
trong nhung lụa. Tuy nhiên, khi ông lên mười tuổi, thì ông mồ côi cả cha lẫn mẹ, và từ đó
cuộc sống của ông trở nên gập ghềnh, chính ông đã trải qua một thời kì lịch sử đầy biến
động của xã hội phong kiến. Vì vậy các tác phẩm của ông đều chứa đựng một chiều sâu về
xã hội con người bấy giờ.
Nguyễn Du là người học cao hiểu rộng, tài năng nên sự nghiệp làm quan của ông khá thành
đạt. Nhưng ông vẫn không màng đến sự giàu sang, phú quý ấy, lòng ông luôn đau đáu
những nỗi niềm khó tả. Ông chứng kiến cuộc sống của nhân dân, những mặt trái của xã hội,
lòng ông đau xót, yêu thương dân, và ông chỉ có thể bày tỏ nỗi lòng qua chính những câu thơ, câu văn của mình.
Về sự nghiệp văn học của ông, ông đã để lại cho thế hệ con cháu đời sau một tài sản văn
chương đồ sộ. Ông có ba tập thơ chữ Hán: Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm và Bắc
hành tạp lục. Những tác phẩm chữ Hán của ông được đánh giá là giản dị, tinh luyện mà tài
hoa. Thơ chữ Nôm, ông có hai kiệt tác, đó là Đoạn trường tân thanh ( Truyện Kiều) và Văn
tế thập loại chúng sinh.
Có thể nói rằng Truyện Kiều là một dấu ấn, một ngôi sao sáng nhất trong các tác phẩm văn
học của ông. Truyện Kiều được Nguyễn Du chuyển dịch từ một câu chuyện của Trung
Quốc và được nhân dân ta đón nhận một cách nồng nhiệt mà say sưa trong từng câu thơ.
Bởi tác phẩm ấy như là một tiếng nói phản ánh lên các vấn đề của xã hội, số phận của
những con người bị chà đạp, bị đẩy đến bước đường cùng của cuộc đời, đặc biệt là thân
phận người phụ nữ qua nhân vật Kiều. Hiện nay, Truyện Kiều vẫn nắm giữ trong mình một
lượng người đọc, người hâm mộ lớn. Tác phẩm còn được dịch sang nhiều thứ tiếng nước
ngoài như tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Trung... Tổng thống Mỹ - Obama, một lần có chuyến
thăm sang Việt Nam, ông đã dùng câu thơ trong Truyện Kiều để kết thúc bài phát biểu của mình:
"Rằng trăm năm cũng từ đây
Của tin gọi một chút này làm ghi."
Dễ thấy, tác phẩm văn học của ông " sâu sắc" đặc biệt như thế nào. Trong từng tác phẩm,
câu văn, thơ chữ của ông đều toát lên tinh thần nhân đạo, những giá trị hiện thực sâu sắc,
phản ánh một cách chân thực cuộc sống nhân dân. Nguyễn Du đã góp công to lớn trong việc
làm cho ngôn ngữ Tiếng Việt trở nên trong sáng, tinh tế giàu có, ta có thể thấy rõ qua cách
dùng từ tiếng Việt linh hoạt trong Truyện Kiều. Nghệ thuật trong miêu tả tâm lí nhân vật
thật sắc bén mà dễ hiểu, dễ cảm thông.
Những đóng góp của Nguyễn Du cho nền văn học là rất lớn. Ông đã được UNESCO công
nhận là danh nhân văn hóa thế giới. Nguyễn Du xứng đáng nhận được danh hiệu đó, bởi ông
không chỉ những là một nhà thơ tài ba mà còn là một con người có tấm lòng nhân hậu sâu
sắc, yêu nước thương dân, luôn khao khát một cuộc sống bình yên, ấm no, hạnh phúc cho dân tộc.
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để đọc về một tác giả văn học yêu thích
b. Nội dung: Sử dụng kiến thức đã học để đọc về một tác giả văn học yêu thích
c. Sản phẩm học tập: bài tập hoàn thành của HS
d.Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
Sưu tầm những bài viết hay về tác giả văn học để tham khảo mở rộng kiến thức và học hỏi thêm về cách viết.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập
B 3: Báo cáo kết quả
GV có thể yêu cầu HS tìm đọc và sưu tầm thông tin về các tác giả văn học lớn
B4: Đánh giá kết quả thực hiện:
GV chữa bài tập nhận xét và chuẩn bị kiến thức
Gợi ý: HS có thể sưu tầm qua internet, trên báo in, trên các sách….
Hướng dẫn về nhà
+ Ôn tập bài học về nhà Cách đọc về một tác giả văn học
+ Soạn bài : Cách viết về một tác giả văn học. Ngày soạn:
CHUYÊN ĐỀ 3: ĐỌC, VIẾT VÀ GIỚI THIỆU VỀ MỘT TÁC GIẢ VĂN HỌC
PHẦN 2: VIẾT VỀ MỘT TÁC GIẢ VĂN HỌC (5 tiết) I. Mục tiêu: 1. Về kiến thức
- Nhận biết được một số đặc điểm nổi bật về sự nghiệp văn chương và phong cách nghệ
thuật của một tác giả lớn.
- Biết cách đọc một tác giả văn học lớn.
- Biết viết bài giới thiệu về một tác giả văn học.
- Vận dụng được những hiểu biết từ CĐ để đọc hiểu và viết về những tác giả văn học khác.
- Biết thuyết trình về một tác giả văn học. 2. Về năng lực a. Năng lực chung:
-Tự chủ và tự học:
Tự quyết định cách giải quyết vấn đề học tập, tự đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ, giải quyết vấn đề học tập của bản thân và các bạn.
- Giao tiếp và hợp tác:
Tăng cường khả năng trình bày, diễn đạt ý kiến, ý tưởng trước lớp, tổ
nhóm học tập, tương tác tích cực với các bạn trong tổ nhóm, khi thực hiện nhiệm vụ hợp tác.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Chủ động đề ra kế hoạch học tập, thực hiện nhiệm vụ học
tập cá nhân và nhóm học tập, xử lí linh hoạt sáng tạo các tình huống phát sinh khi thực hiện nhiệm vụ học tập.
b. Năng lực cốt lõi: Nói và viết
- Biết các yêu cầu và cách thức nghiên cứu một tác giả văn học
- Biết viết một báo cáo nghiên cứu về một một tác giả văn học.
- Vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết về một tác giả văn học
- Biết thuyết trình về một tác giả văn học
Quy trình viết
Viết được văn bản báo cáo đúng quy trình, kết hợp những nội dung được học trong chương
trình với những nội dung được mở rộng, đi sâu; có hiểu biết về vấn đề quyền sở hữu trí tuệ và tránh đạo văn.
Thực hành nói và viết
- Viết và thuyết trình được một văn bản viết về một tác giả văn học. 2.Về phẩm chất
- Rèn luyện tư duy khoa học, biết vận dụng một số thao tác nghiên cứu cơ bản nhằm chiếm lĩnh tri thức.
- Biết liên kết nhiều nội dung tri thức, kỹ năng trong quá trình học tập để phát triển năng lực.
- Giải quyết được một vấn đề học tập mang tính phức hợp, đòi hỏi có sự kết nối với thực
tiễn và tìm ra được các chiến lược, cách thức giải quyết vấn đề.
- Hướng đến lối sống tích cực, hoàn thiện nhân cách bản thân.
II. Thiết bị và học liệu
1. Về phía học sinh:
Chuyên đề học tập ngữ văn lớp 11, hồ sơ, tài liệu, sách tham khảo,
tranh, ảnh, bảng biểu, video clip.
2. Về phía giáo viên:
- Phiếu học tập để học sinh chuẩn bị nội dung thảo luận.
- Bút màu, giấy để trình bày sản phẩm.
- Tài liệu tham khảo sách báo tạp chí về văn học dân gian, máy tính hoặc điện thoại thông
minh có kết nối internet, máy chiếu.
- Một số sản phẩm của học sinh hoặc hồ sơ tài liệu sau khi hoàn thành phần 1 của chuyên đề 3
III. Tiến trình dạy học 1. Tổ chức Lớp Tiết Ngày dạy Sĩ số Vắng
2. Kiếm tra bài cũ: 3. Bài mới:
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a
. Mục tiêu: Kết nối – tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến
thức về kiểu bài, kết nối kiến thức trong cuộc sống vào nội dung của bài học
b. Nội dung: HS trả lời câu hỏi
c. Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS, cảm nhận ban đầu về vấn đề đặt ra trong tiết học
d. Tổ chức thực hiện hoạt động: HĐ của GV và HS Nội dung Phương pháp:
Học sinh trình bày những hiểu biết của Kĩ thuật: KWL
mình qua bảng K – W – L và trả lời câu hỏi được đặt ra
B1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV đặt câu hỏi:
Tại sao cần nghiên cứu K (Đã biết) L (Đã
về tác giả văn học? W (Muốn học
B2: Thực hiện nhiệm vụ: biết) được) - GV trình chiếu Clip
- GV hướng dẫn HS tư duy qua các câu Dự kiến trả lời câu hỏi:
hỏi: Tại sao cần nghiên cứu về tác giả Hiểu về cuộc đời, tư duy và tình cảm của văn học?
tác giả có thể giúp bạn thấu hiểu sâu hơn
- HS xem Clip, suy nghĩ cá nhân
về nội dung và thông điệp của tác phẩm.
- GV quan sát, gợi ý nếu cần.
Nghiên cứu về tác giả giúp bạn xem xét
B3: Báo cáo, thảo luận:
cách tác giả thể hiện ý kiến, giá trị và
- HS trả lời theo ý nghĩ cá nhân
trải nghiệm cá nhân trong tác phẩm của
- Các HS khác quan sát, bổ sung ý kiến. mình.
B4: Kết luận, nhận định:
GV nhận xét, dẫn vào nội dung bài học.
GV dẫn vào bài: Tác giả không chỉ là người sáng tác ra những câu chữ trên
trang giấy, mà còn là người mang trong mình những tư tưởng, cảm xúc và cái nhìn
về thế giới. Khi chúng ta tìm hiểu về tác giả, chúng ta đang bước vào tâm hồn của
họ, tìm hiểu về ngữ cảnh xã hội, lịch sử và tầm quan trọng của tác phẩm. Hôm nay
chúng ta tiếp tục bài học “Đọc, viết, giới thiệu về một tác giả văn học” với phần II –
Viết về một tác giả văn học.
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
a. Mục tiêu:
- Biết viết bài về một tác giả văn học đã đọc thiên về giới thiệu, quảng bá (thông tin về tiểu
sử, quá trình sáng tác, thành tựu nổi bật trong sự nghiệp văn học của tác giả -văn bản thông tin)
- Biết viết bài về một tác giả văn học đã đọc thiên về nghiên cứu văn học (trình bày kết quả
nghiên cứu về phong cách nghệ thuật – kiểu văn bản nghị luận)
- Biết viết bài về một tác giả văn học đã đọc thiên về thưởng thức, cảm nhận (bày tỏ những
cảm xúc, rung động, trải nghiệm của cá nhân về một giá trị nỗi bật nhất trong sự nghiệp văn
học của tác giả -kiểu văn bản văn học)
b. Nội dung: Đọc và xác định mục đích, tìm hiểu cách viết bài viết thiên về giới thiệu, quảng
bá; về nghiên cứu văn học; về thưởng thức, cảm nhận về một tác giả văn học đã đọc. c. Sản phẩm:
- HS thực hiện viết bài của từng kiểu bài theo 3 hướng viết.
d. Cách thức tổ chức thực hiện:
1. Hoạt động 1: Xác định mục đích viết HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
+ Phương pháp thảo luận cặp đôi: GV cho HS tự I. Xác định mục đích viết
chọn cặp đôi trao đổi.
+ Giúp HS hiểu được các mục đích + Kĩ thuật XYZ -212
viết khác nhau về một tác giả văn học
+ Thời gian thực hiện: thảo luận và trao đổi 2 phút.
như: giới thiệu, quảng bá, nghiên cứu
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
văn học, thưởng thức, tri âm.
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu mục đích viết theo + Giúp HS nhận ra sự phong phú và
hướng viết giới thiệu về sự nghiệp văn học của một xác định được kiểu văn bản cần viết
tác giả, hướng nghiên cứu phong cách nghệ thuật, như: văn bản thông tin, văn bản nghị
hướng chân dung một tác giả văn học.
luận, văn bản văn học.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- Các thành viên lớp trao đổi, thảo luận cặp đôi (X-2
HS) (Y – 1 HS 1 ý kiến) (Z – 2 phút thực hiện) và
ghi kết quả vào vở soạn.
- Thảo luận: thời gian 2 phút B3: Báo cáo sản phẩm
-
GV gợi ngẫu nhiên 4 HS đại diện trình bày.
+ Mục đích giới thiệu tác giả: Nêu được thông tin
đầy đủ về tiểu sử, quá trình sáng tác, thành tựu nổi
bật trong sự nghiệp văn học của tác giả (văn bản thông tin)
+ Mục đích nghiên cứu văn học: trình bày những kết
quả nghiên cứu về phong cách nghệ thuật (có nhiều yếu tố nghị luận)
+ Mục đích thưởng thức và cảm nhận, bày tỏ cảm
nhận, rung động của cá nhân.
- Bạn khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV nhận xét và chốt ý.
2. Hoạt động 2: Tìm hiểu một số hướng viết bài về một tác giả văn học. HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
+ Phương pháp thảo luận nhóm: GV chia nhóm II. Một số hướng viết bài về một
thành 3 nhóm tương ứng tìm hiểu ba văn bản đọc tác giả văn học.
tương ứng. Mỗi nhóm tìm hiểu yêu cầu chung của 1. Viết bài theo hướng giới thiệu về
bài viết theo nhóm lựa chọn và tìm hiểu cụ thể văn sự nghiệp văn học.
bản đọc (thông qua thẻ chỉ dẫn). HS đọc và trả lời - Đặc điểm và yêu cầu của bài viết câu hỏi sau khi đọc.
theo hướng giới thiệu sự nghiệp văn + Kĩ thuật trạm học của một tác giả.
+ Thời gian thực hiện: thảo luận và trao đổi 3 phút/ + Trình bày được các thông tin về
trạm/lượt, chia sẻ 10 phút/ nhóm.
tiểu sử, quá trình hoạt động văn học,
+ Nhiệm vụ: Giáo viên hướng dẫn HS tìm hiểu về các thành tựu chính của tác giả.
hướng viết giới thiệu về sự nghiệp văn học của một + Cung cấp thông tin cụ thể, đầy đủ,
tác giả, hướng nghiên cứu phong cách nghệ thuật, rõ ràng, chính xác.
hướng chân dung một tác giả văn học.
+ Văn phong khoa học.
Thao tác 1: Viết bài theo hướng viết giới thiệu về sự nghiệp văn học.
I. Giới thiệu về một sự nghiệp văn học của một tác giả.
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
Nhiệm vụ trạm 1 – lượt 1:
- Đọc văn bản “Tố Hữu –nhà thơ cách mạng”
- Bài viết đã cung cấp những thông tin đáng chú ý
nào về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Tố Hữu. Gợi ý:
- Giới thiệu hoàn cảnh xuất thân và các cương vị xã
hội mà nhà thơ từng đảm nhiệm.
- Thơ Tố Hữu trước và sau cách mạng có những đặc
điểm nổi bật nào? /Chỉ ra những đặc điểm nổi bật
trong thơ Tố Hữu trước và sau cách mạng.
- Nêu những ý kiến quyết định hoạt động văn nghệ của Tố Hữu?
Nhiệm vụ trạm 2 – lượt 1.
- Đọc văn bản “Tố Hữu –nhà thơ cách mạng”
- Trong bài viết, việc triển khai thông tin đã được
tác giả thực hiện như thế nào? Gợi ý:
Nhiệm vụ trạm 3 – lượt 1.
- Đọc văn bản “Tố Hữu –nhà thơ cách mạng”
- Anh/ chị có nhận xét gì về những ý kiến đánh giá
nhà thơ Tố Hữu được nêu trong bài viết? Gợi ý:
- Đánh giá thành tựu và hạn chế của thơ Tố Hữu.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- Các thành viên nhóm 1,2,3 trao đổi, thảo luận và
ghi kết quả vào phiếu học tập số 1
- Thảo luận: thời gian 2 phút/ trạm
- Trình bày và trao đổi: Mỗi nhóm cử đại diện 1 bạn
trình bày 2 phút, trao đổi giữa các nhóm 3 phút.
- HS đọc và viết theo sự chi phối của tư duy logic
hoặc HS đọc và viết theo kiểu lấy sự rung động làm
điểm tựa (chọn hướng viết phù hợp)
B3: Báo cáo sản phẩm
-
Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV hướng dẫn HS đọc kĩ nội dung về các ý kiến
đánh giá trong bài viết và so sánh với các ý kiến được GV nêu ở trên.
- GV tổng kết lại đặc điểm và yêu cầu của bài viết
theo hướng giới thiệu sự nghiệp văn học của một tác giả.
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
Thao tác 2: Tìm hiểu đặc điểm và yêu cầu viết bài 2. Viết bài theo hướng nghiên cứu
theo hướng nghiên cứu về phong cách nghệ thuật về phong cách nghệ thuật tác giả
tác giả Nguyễn Tuân.
- Đặc điểm và yêu cầu của bài viết
Nhiệm vụ trạm 1 – lượt 2:
theo hướng nghiên cứu phong cách
- Đọc văn bản “Nguyễn Tuân, một phong cách độc nghệ thuật của một tác giả văn học:
đáo và tài hoa”
+ Nhận xét khái quát về phong cách
- Bài viết đã nhận diện về phong cách Nguyễn Tuân nghệ thuật của một tác giả văn học. như thế nào?
+ Phân tích những biểu hiện của Gợi ý:
phong cách đó qua một số bình diện
- Nhận xét khái quát về phong cách nghệ thuật của như: cách lựa chọn đề tài (nhân vật, Nguyễn Tuân.
sự kiện, sự việc, …); quan niệm thẫm
- Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân thể hiện mĩ: đối tượng, nhân vật; thể loại nỗi
qua cách tiếp cận đối tượng nào?
bật; nghệ thuật sử dụng ngôn từ, …
Nhiệm vụ trạm 2 – lượt 2:
+ Thể hiện cái nhìn bao quát của
- Đọc văn bản “Nguyễn Tuân, một phong cách độc người viết về những giá trị nổi bật,
đáo và tài hoa”
xuyên suốt làm nên sức hấp dẫn
- Cách thức diễn giải minh họa của tác giả có gì trong phong cách nghệ thuật của tác đáng chú ý? giả. Gợi ý:
+ Thể hiện quan điểm đánh giá khách
- Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân thể hiện quan với những bằng chứng phong
qua cách lựa chọn đối tượng miêu tả, thể hiện. phú, sát hợp.
- Biểu hiện của quan niệm thẩm mĩ ở Nguyễn Tuân: + Ngôn ngữ đẩm bảo tính khoa học.
yêu thích cái đệp xưa cũ.
Mối quan tâm thường trực ở Nguyễn Tuân: phát
hiện chiều sâu lịch sử -văn hóa của đối tượng miêu tả, thể hiện.
Nhiệm vụ trạm 3 - lượt 2:
- Đọc văn bản “Nguyễn Tuân, một phong cách độc
đáo và tài hoa”

- Dựa vào cách triển khai văn bản Nguyễn Tuân,
một phong cách độc đáo và tài hoa”
, anh/ chị hãy
lựa chọn và tìm những ý chính cho bài viết nghiên
cứu phong cách nghệ thuật của tác giả Nguyễn Tuân
hoặc một tác giả trong SGK Ngữ văn lớp 11. Gợi ý:
- Thể loại ưu thích của tác giả là gì?
- Cách tác giả kiến tạo đặc trưng riêng cho thể loại.
- Ngôn từ độc đáo của tác giả.
- GV hướng dẫn HS đọc kĩ nội dung về các ý kiến
đánh giá trong bài viết.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- Các thành viên nhóm 1, 2, 3 trao đổi, thảo luận và
ghi kết quả vào phiếu học tập số 2.
- Thảo luận: thời gian 2 phút/ trạm
- Trình bày và trao đổi: Mỗi nhóm cử đại diện 1 bạn
trình bày 2 phút, trao đổi giữa các nhóm 3 phút. B3: Báo cáo sản phẩm
-
Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV hướng dẫn HS so sánh với các ý kiến được các nhóm. - GV nhận xét
- GV tổng kết lại đặc điểm và yêu cầu của bài viết
theo hướng nghiên cứu về phong cách nghệ thuật tác giả.
Thao tác 3: Viết bài theo hướng chân dung tác 3. Viết bài theo hướng dựng chân giả Hồ Xuân Hương.

dung một tác giả văn học.
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
- Đặc điểm và yêu cầu của bài viết
Nhiệm vụ trạm 1 – lượt 3:
theo hướng dựng chân dung một tác
- Đọc văn bản “Hồ Xuân Hương – kì nữ, kì tài” giả văn học.
- Tác giả bài viết đã có ấn tượng nổi bật về những + Là cách giới thiệu tác giả theo cảm
điều gì trong cuộc đời và thơ ca của Hồ Xuân nhân cá nhân của người đọc nên Hương?
người viết cần lựa chọn một vải điểm Gợi ý:
nổi bật trong cuộc đời và tác phẩm
- Giới thiệu về tác giả và nêu cảm nhận chung
của tác giả để trình bày cảm nghĩ,
- Nêu cảm nghĩ về thân phận phụ nữ thời phong kiến nhận xét, diễn giải.
- Trình bày cảm nghĩ về cuộc đời nhà thơ
+ Dám bày tỏ ý kiến và cảm nghĩ cá
- Bày tỏ cảm xúc về bi kịch của thời đại, bi kịch của nhân một cách khách quan. nữ giới.
+ Văn phong linh hoạt, biểu cảm.
Nhiệm vụ trạm 2 – lượt 3:
+ Có thể sử dụng tranh, ảnh để minh
- Đọc văn bản “Hồ Xuân Hương – kì nữ, kì tài” họa.
- Những câu chữ nào trong bài viết thể hiện rõ sự
đồng cảm, ngưỡng mộ của tác giả đối với nhà thơ
Hồ Xuân Hương như thế nào? Gợi ý:
- Nếu cảm nghĩ về thơ Hồ Xuân Hương.
- Bàn luận về cái nhìn độc đáo của Hồ Xuân Hương trong thơ.
Nhiệm vụ trạm 3 – lượt 3:
-
Đọc văn bản “Hồ Xuân Hương – kì nữ, kì tài”
- Bài viết đã giúp bạn hình dung được một Hồ Xuân
Hương như thế nào trong đời và trong thơ? Gợi ý:
- Nhận xét về tinh thần giải phóng phụ nữ của nhà thơ.
- Vấn đề nổi bật trong thơ Hồ Xuân Hương.
- Chỉ ra nét đặc sắc nhất trong thơ Hồ Xuân Hương.
- Đánh giá thành tựu thơ Hồ Xuân Hương.
- Kết luận về nhà thơ Hồ Xuân Hương.
- GV hướng dẫn HS đọc kĩ nội dung về các ý kiến
đánh giá trong bài viết.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- Các thành viên nhóm 1, 2, 3 trao đổi, thảo luận và
ghi kết quả vào phiếu học tập số 3.
- Thảo luận: thời gian 2 phút/ trạm
- Trình bày và trao đổi: Mỗi nhóm cử đại diện 1 bạn
trình bày 2 phút, trao đổi giữa các nhóm 3 phút. B3: Báo cáo sản phẩm
-
Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV hướng dẫn HS so sánh với các ý kiến được các nhóm.
- GV nhận xét, tổng kết lại đặc điểm và yêu cầu của
bài viết theo hướng chân dung một tác giả văn học.
HOẠT ĐỘNG 3: THỰC HÀNH VIẾT a. Mục tiêu:
- Giúp HS hiểu được cách triển khai những nội dung chính và đặc điểm của văn phong của
mỗi kiểu bài để từ đó thực hành viết.
- Chọn được hướng viết phù hợp với mục tiêu cụ thể và khai thác toàn bộ tư liệu đã chuẩn bị.
- Đảm bảo bài viết có chất lượng, phù hợp với điều kiện cụ thể.
+ Sử dụng ngôn ngữ phù hợp, diễn đạt mạch lạc, chuẩn mực.
b. Nội dung: Hướng vào 3 cách viết đảm bảo yêu cầu và đặc điểm bài viết về một tác giả văn học.
c. Sản phẩm: Mỗi HS thực hiện viết một bài viết tại lớp hoặc có thể thể ở nhà về một tác
giả theo một trong ba hướng viết về một tác giả văn học đã học. * Báo cáo: tại lớp
d. Cách thức thực hiện: Thao tác 1: Chuẩn bị
III. THỰC HÀNH VIẾT
B1: Chuyển giao nhiệm vụ: 1. Chuẩn bị
- GV yêu cầu và hướng dẫn HS viết bài về một tác - Những thông tin về tiểu sử, quá
giả tự chọn đã học và dựa vào kết quả thực hiện trình sáng tác, thành tựu nổi bật của
phiếu số 1, số 2, 3 hoặc kiểm tra phần chuẩn bị về tác giả.
nhà của HS báo cáo sản phẩm trước lớp.
- Những thông tin về giá trị đặc sắc
B2: Thực hiện nhiệm vụ
của một vài tác phẩm tiêu biểu.
HS đọc 6 tiêu chí cho các kiểu bài viết theo hướng - Những cảm nhận của HS về cuộc
nghiên cứu về tác giả văn học và tái hiện lại kiến đời của tác giả và tác phẩm.
thức đã đọc văn bản tiết trước. 2. Lập dàn ý
B 3: Báo cáo sản phẩm
a. Bài viết theo hướng giới thiệu sự
- Đại diện của cá nhân trình bày
nghiệp văn học của một tác giả.
- HS khác nhận xét, bổ sung.
* Mở bài: Giới thiệu tác giả, nhận
B 4: Đánh giá kết quả thực hiện
xét chung về vị trí hoặc những thành
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
tựu nổi bật của tác giả * Thân bài:
Thao tác 2: Lập dàn ý
-Trình bày những thông tin cơ bản về
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
cuộc đời hoặc những yếu tố ảnh
- GV yêu cầu và hướng dẫn HS lập dàn ý bài viết về hưởng đến sáng tác của tác giả (hoàn
một tác giả tự chọn đã học theo ba hướng viết đã cảnh xuất thân, con đường đến với
học và báo cáo sản phẩm trước lớp.
văn chương, đời sống xã hội và văn
B2: Thực hiện nhiệm vụ học)
+ Học sinh tóm tắt bài viết và xây dựng thành đề - Quá trình sáng tác: chặng đường sáng cương
tác gắn với tác phẩm theo thể loại.
+ Học sinh dựa vào dàn ý đã lập trước khi viết để - Thành tựu nổi bật: các giải thưởng
đối chiếu từng ý trong bài viết với dàn ý (trật tự các tôn vinh của công chúng yêu văn học.
ý, ý kiến được thể hiện, cách triển khai…)
* Kết bài: Khẳng định vai trò, vị trí
B3: Báo cáo sản phẩm
của tác giả trong lịch sử văn học dân
- Đại diện của nhóm trình bày
tộc, trong đời sống xã hội.
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
b. Bài viết theo hướng nghiên cứu
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
phong cách nghệ thuật của một tác
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức. giả văn học.
* Mở bài: giới thiệu tác giả, nêu
nhận xét khái quát về phong cách
nghệ thuật của tác giả. * Thân bài:
- Trình bày tổng quan về phong cách
nghệ thuật của tác giả - có trích dẫn
một vài ý kiến tiêu biểu.
- Nhận diện phong cách nghệ thuật
của tác giả, nêu các bình diện, các biểu hiện.
- Làm rõ phong cách nghệ thuật của tác giả.
* Kết bài: Khẳng định vị trí của tác
giả trong thời kì văn học hoặc nền văn học Việt Nam.
c. Bài viết theo hướng chân dung
một tác giả văn học.
* Mở bài: Trình bày ấn tượng đậm
nét nhất của người viết về cuộc đời
và tác phẩm của tác giả. * Thân bài:
- Trình bày những cảm xúc, suy nghĩ,
trải nghiệm của cá nhân người viết về
những vấn đề liên quan đến cuộc đời,
tác phẩm của tác giả, làm rõ những
nét nổi bật về nội dung và nghệ thuật
thể hiện qua các dẫn chứng tiêu biểu.
- Trong khi trình bày nên đan xen
dẫn lời, dẫn ý của các nhà nghiên cứu 3. Thao tác 3: Viết
phê bình có chuyên môn để thông tin
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
từ nhiều nguồn, tăng thêm sức thuyết
- GV yêu cầu và hướng dẫn HS viết bài về một tác phục cho bài viết.
giả tự chọn đã học và hoàn thiện sản phẩm tại lớp.
- Khi đánh giá về tác giả, nên có
B2: Thực hiện nhiệm vụ
những so sánh, liên tưởng, giả định.
HS viết bài về một tác giả tự chọn đã học và báo cáo * Kết bài: Nói về những cảm xúc mà
sản phẩm trước lớp theo nhóm đại diện.
cuộc đời và tác phẩm của tác giả đã mang
B3: Báo cáo sản phẩm
lại hay những cảm nhận từ phía độc giả
- Đại diện của nhóm trình bày
về sức hấp dẫn của tác giả.
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung. 3. Viết
B 4: Đánh giá kết quả thực hiện
- Khai thác, vận dụng tối ưu những tư
- HS nhận xét, bổ sung.
liệu thu thập được trong quá trình
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
đọc đã ghi chép dưới hình thức phiếu.
4. Chỉnh sửa, hoàn thiện
4. Thao tác 4: Chỉnh sửa, hoàn thiện
- Kiểm tra độ chính xác của các trích
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
dẫn, đặc biệt trích dẫn từ văn bản văn
- GV yêu cầu và hướng dẫn HS Chỉnh sửa, hoàn học được phân tích, đánh giá, giới
thiện bài viết về một tác giả tự chọn đã học và thực thiệu. hiện tại lớp.
- Rà soát lại bài viết đảm bảo: mạch
B2: Thực hiện nhiệm vụ
lạc, liên kết, câu hoàn chình về nội
HS đọc Tri thức tổng quát trong SGK và tái hiện lại dung và hình thức, có sự nhất quán.
kiến thức trong phần đó.
- Đảm bảo bài viết đúng chính tả và
B3: Báo cáo sản phẩm
dung từ, đặt câu chính xác.
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
-
GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
HOẠT ĐỘNG 4: BÁO CÁO KẾT QUẢ
IV. Báo cáo kết quả
Thao tác 1: Hình thức tổ chức
1. Hình thức tổ chức
B 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
Cần đảm bảo bố cục và các nội dung
- Trên cơ sở phân nhóm theo hình thức HS lựa chọn chính sau:
hướng bài viết, GV chia lớp thành 3 nhóm, yêu cầu a. Chuẩn bị:
và hướng dẫn HS đọc và trao đổi theo nhóm để * Mở đầu: giới thiệu sơ lược về tác
chọn hai bài viết mà nhóm thấy tâm đắc nhất để giả, phong cách/ cuộc đời/ cảm xúc. trình bày trước lớp.  * Nội dung
- Các thành viên trong một nhóm trao đổi về thông
- Một số thông tin xung quanh tác
tin tác giả đã được chọn đề tài viết bài; về kiểu văn giả.
bản đã viết; đọc chéo bài của các thành viên trong - Những ý cơ bản của tác giả.
nhóm để tìm ra hai bài để cả nhóm cùng theo dõi, - Một số ý kiến đánh giá về phong nhận xét.
cách/ cuộc đời/ cảm xúc.
- Đánh giá: Dựa trên hệ thống tiêu chí đánh giá các * Kết thúc: Nói lời cảm ơn và gửi
kiểu bài để thống nhất và đưa ra tiêu chí tự đánh giá lời chào tạm biệt đến các vị đại biểu,
hoặc đánh giá bài viết của nhóm bạn về một tác giả các thầy cô giáo, các bạn học sinh
tự chọn đã học và báo cáo sản phẩm trước lớp. b. Trình bày
- Chọn một bài tiêu biểu để đọc và trao đổi trước * Mở đầu lớp.
- Tìm hiểu trước đối tượng để có
Nhóm 1: Đọc và trao đổi bài viết hướng giới thiệu cách chào, thưa, xưng hô phù hợp.
sự nghiệp văn học của một tác giả.
- Tự giới thiệu ngắn về bản thân.
Nhóm 2: Đọc và trao đổi bài viết hướng nghiên cứu - Nêu mục đích của việc trình bày
phong cách nghệ thuật của một tác giả. giới thiệu 1 tác giả.
Nhóm 3: Đọc và trao đổi bài viết hướng chân dung - Nêu các thông tin tổng quát. một tác giả văn học. * Triển khai
- GV hướng dẫn HS thực hiện tiêu chí đánh giá số 1, - Bám vào đề cương đã chuẩn bị hoặc
2, 3 hoặc kiểm tra phần chuẩn bị về nhà của HS.
trình chiếu Power point để trình bày
B2: Thực hiện nhiệm vụ
từng ý. Nhấn mạnh trọng tâm vấn đề,
HS đọc bài các thành viên trong nhóm và tái hiện lại thuyết minh rõ ràng, diễn giải, phân
kiến thức SGK trong phần đó và trao đổi.
tích dẫn chứng ở những chỗ cần làm
HS xây dựng tiêu chí đánh giá cá nhân và thống sáng tỏ. Chú ý tương tác với người
nhất tiêu chí đánh giá cho cả nhóm. nghe.
B3: Báo cáo sản phẩm
- Nếu có Video chiếu xen kẽ, cần làm
- Đại diện của nhóm trình bày
rõ sự kết nối giữa bài giới thiệu và
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung. hình ảnh.
B 4: Đánh giá kết quả thực hiện
- Tùy thái độ, phản ứng của người
- GV nhận xét và chuẩn kiến thức.
nghe mà điều chỉnh, bổ sung thông tin cần thiết
- Chú ý giọng nói, tốc độ nói cho phù
hợp với thể loại tác phẩm và nội
dung trình bày. Tuyệt đối tránh tình
trạng đọc bài viết soạn sẵn. * Kết thúc
- Khẳng định lại giá trị của tác giả và
sự cần thết của việc nắm được các
thông tin cơ bản về tác giả đó đối với
việc nâng cao chất lượng học tập môn Ngữ Văn.
- Sẵn sàng giải đáp những điều mà
người nghe muốn hiểu rõ thêm.
2. Tiêu chí đánh giá bài viết.
-
Ba mẫu đánh giá, mỗi mẫu đánh giá có 6 tiêu chí.
Thao tác 2: Tiêu chí đánh giá bài viết.
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
Nhóm 1:
Hoàn thành tiêu chí đánh giá bài viết theo hướng giới thiệu sự nghiệp văn học về một tác giả. Stt
Nội dung đánh giá Cá nhân/ nhóm Mức độ Đạt Chưa đạt 1
Trình bày những thông tin cơ bản về cuộc đời, quá
trình sáng tác và thành tựu sáng tác của tác giả. 2
Đảm bảo tính xác thực của thông tin với những ghi chú
về thời gian, không gian, số liệu, dẫn chứng có tính tổng hợp, khái quát. 3
Chọn hình thức triển khai phù hợp, giúp người đọc
hình dung toàn vẹn về một sự nghiệp văn học. 4
Tổ chức bài viết thành các phần hợp lí, đảm bảo mạch
lạc, liên kết trong từng đoạn và cả văn bản. 5
Sử dụng từ ngữ chính xác, diễn đạt chuẩn mực, trong
sáng, viết dúng chính tả. 6
Phối hợp linh hoạt phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ.
Nhóm 2:
Hoàn thành tiêu chí đánh giá bài viết theo hướng nghiên cứu phong cách nghệ
thuật của một tác giả.
Stt Nội dung đánh giá Mức độ Đạt Chưa đạt 1
Giới thiệu được những thông tin cơ bản của tác giả và
việc nghiên cứu về phong cách nghệ thuật tác giả. 2
Xác định được phạm vi nghiên cứu về phong cách nghệ thuật của tác giả. 3
Triển khai nội dung văn bản hợp lí, nêu được những luận
điểm khái quát về đặc điểm phong cách nghệ thuật của tác giả. 4
Làm sáng tỏ được từng đặc điểm trong phong cách nghệ
thuật của tác giả thông qua những bằng chứng cụ thể, có tính thuyết phục. 5
Tổ chức bài viết thành các phần hợp lí, đảm bảo mạch
lạc, liên kết trong từng đoạn và cả văn bản. 6
Sử dụng từ ngữ chính xác, diễn đạt chuẩn mực, viết đúng
chính tả, thực hiện việc trích dẫn đúng quy cách, đảm bảo tính khoa học.
Nhóm 3:
Hoàn thành tiêu chí đánh giá bài viết theo hướng chân dung một tác giả văn học. Stt Nội dung đánh giá Mức độ Đạt Chưa đạt 1
Nếu được thông tin khái quát, sinh động, giàu tính nghệ thuật về tác giả. 2
Bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ, trải nghiệm cá nhân về tác giả. 3
Nêu những nét đặc sắc trong sáng của tác giả (văn học và đời sống) 4
Biết mở rộng liên hệ, so sánh nhàm làm rõ dấu dấn tác giả. 5
Tổ chức nội dung bài viết linh hoạt, logic, giàu cảm xúc vè tác giả. 6
Sử dụng từ ngữ chính xác, viết đúng chính tả, diễn đạt
chuẩn mực, linh hoạt, giàu hình ảnh và biểu cảm.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS đọc tiêu chí, thực hiện đánh giá cá nhân và đánh giá cho nhóm bạn. B3: Báo cáo kết quả
- Đại diện nhóm trưởng báo cáo kết quả.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- HS các nhóm đánh giá.
- GV nhận xét, đánh giá.
Hoạt động 4: Luyện tập, vận dụng
IV. Luyện tập, vận dụng
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- Giới thiệu về tác giả Lưu Quang Vũ.
- Viết theo hướng chân dung một tác giả văn học.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS đọc tiêu chí, thực hiện viết ở nhà. B 3: Báo cáo kết quả
- HS nộp bài cho GV sau 2 tuần.
B4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV nhận xét, cho điểm thường xuyên. Phục lục 1
PHIẾU HỌC TẬP SÔ 1
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhóm 1: Thành viên gồm có: …….
Nhiệm vụ: Đọc văn bản “Tố Hữu –nhà thơ cách mạng” và viết bài theo hướng
viết giới thiệu về sự nghiệp văn học tác giả Tố Hữu
1. Bài viết đã cung cấp những thông tin - Tố Hữu được coi là cùng thế hệ với
đáng chú ý nào về cuộc đời và sự cây bút nổi tiếng của phong trào Thơ
nghiệp sáng tác của Tố Hữu.
mới như Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Gợi ý: Lưu Trọng Lư, …
- Giới thiệu hoàn cảnh xuất thân và các - Tố Hữu làm thơ từ nhỏ và được
cương vị xã hội mà nhà thơ từng đảm cha mẹ vun đắp tài năng thơ ca. nhiệm.
- Tố Hữu tham gia cách mạng từ rất
- Thơ Tố Hữu trước và sau cách mạng sớm và đảm nhiệm nhiều trọng trách.
có những đặc điểm nổi bật nào? /Chỉ ra - Sáng tác bảy tập thơ: Từ ấy, Việt
những đặc điểm nổi bật trong thơ Tố Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa,
Hữu trước và sau cách mạng.
Một tiếng đờn, Ta với ta.
- Nêu những ý kiến quyết định hoạt - Trước cách mạng, thơ Tố Hữu là
động văn nghệ của Tố Hữu?
thơ mới thể hiện nội dung cách
mạng; sau cách mạng thơ Tố Hữu có
mặt kịp thời thể hiện cái nhìn khái
quát về đời sống cách mạng Việt Nam.
2. Trong bài viết, việc triển khai thông tin - Thông tin được thiết lập hệ thống
đã được tác giả thực hiện như thế nào?
các nội dung thông tin chính: tiểu sử, Gợi ý:
các vị trí xã hội mà Tố Hữu từng …
đảm ngân, các sáng tác trước cách
mạng, các sáng tác sau cách mạng,
hoạt động lãnh đạo văn nghệ, thành
tựu và hạn chế trong các sáng tác.
- Diễn giải cụ thể từng phần: liệt kê
các thông tin đầy đủ, chính xác.
- Nhận xét, đánh giá một cách khái quát, khách quan.
3. Anh/ chị có nhận xét gì về những ý kiến - Thơ Tố Hữu nói chính trị, nói
đánh giá nhà thơ Tố Hữu được nêu những vấn đề lớn của đất nước, của trong bài viết?
nhân dân mà vẫn mặn mà, say đắm” Gợi ý: (Hoài Thanh)
- Đánh giá thành tựu và hạn chế của thơ - Tố Hữu là nhà thơ của tình cảm Tố Hữu.
lớn, lẽ sống lớn, niềm vui lớn” (Nguyễn Đăng Mạnh)
- Tố Hữu là nhà thơ có lí tưởng” (Chế Lan Viên)
- Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên
trình độ là thơ rất đỗi trữ tình.” (Xuân Diệu)
PHIẾU HỌC TẬP SÔ 2
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhóm 2: Thành viên gồm có: …….
Nhiệm vụ: Đọc văn bản “Nguyễn Tuân, một phong cách độc đáo và tài hoa” và
viết bài theo hướng nghiên cứu về phong cách nghệ thuật tác giả Nguyễn Tuân.
1. Bài viết đã nhận diện về phong cách Thể loại: tùy bút
Nguyễn Tuân như thế nào?
- Luận đề: “một phong cách độc Gợi ý:
đáo và tài hoa” đã được diễn giải là
- Nhận xét khái quát về phong cách nghệ “thopis quen nhìn sự vật ở mặt mĩ
thuật của Nguyễn Tuân.
thuật” và “khảo cứu đến kì cùng”
- Phong cách nghệ thuật của Nguyễn chính là nhận xét khái quát của tác
Tuân thể hiện qua cách tiếp cận đối giả bài viết về phong cách nghệ tượng nào? thuật của Nguễn Tuân.
2. Cách thức diễn giải minh họa của tác giả - Cách diễn đạt giàu sức thuyết có gì đáng chú ý?
phục và ví dụ minh họa phong phú, Gợi ý:
hấp dẫn trong bài viết:
- Phong cách nghệ thuật của Nguyễn + Thiếp lập hệ thống luận điểm
Tuân thể hiện qua cách lựa chọn đối phong phú để làm rõ những biểu
tượng miêu tả, thể hiện.
hiện về phong cách nghệ thuật của
- Biểu hiện của quan niệm thẩm mĩ ở Nguyễn Tuân: lối viết khảo cứu kĩ
Nguyễn Tuân: yêu thích cái đẹp xưa cũ.
lưỡng từ nhiều phương diện; chọn
Mối quan tâm thường trực ở Nguyễn lựa những đối tượng đặc biêt (kì
Tuân: phát hiện chiều sâu lịch sử -văn quan, kì nhân, kì sự, …); quan niệm
hóa của đối tượng miêu tả, thể hiện.
thẫm mĩ yêu thích vẻ đẹp xưa cũ.
Chú ý phát hiện chiều sâu lịch sử -
văn hóa của đối tượng; thường dùng
thể loại tùy bút và tạo dấu ấn riêng
thông tin chính xác, bộc lộ cái tôi;
ngôn ngữ đặc sắc, từ vựng phong
phú, biện pháp tu từ độc đáo, cú pháp đa dạng.
3. Dựa vào cách triển khai văn bản + Minh họa bằng những dẫn chứng
Nguyễn Tuân, một phong cách độc đáo phong phú, hấp dẫn được chắt lọc
và tài hoa”, anh/ chị hãy lựa chọn và tìm từ các chi tiết trong tác phẩm
những ý chính cho bài viết nghiên cứu Nguyễn Tuân trước và sau cách
phong cách nghệ thuật của tác giả mạng, cả truyện và tùy bút (Vang
Nguyễn Tuân hoặc một tác giả trong bóng một thời, Sông Đà, Hà Nội ta SGK Ngữ văn lớp 11. đánh Mĩ giỏi, …) Gợi ý:
+ Văn phong khoa học, chính xác
- Thể loại ưu thích của tác giả là gì?
và tinh tế. “Con người ấy đã yêu thì
- Cách tác giả kiến tạo đặc trưng riêng mê đắm, đã ghét thì phải căm cho thể loại.
thù…ông lái đò vượt thác song Đà
- Ngôn từ độc đáo của tác giả. như lao vào thạch trận.
PHIẾU HỌC TẬP SÔ 3
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhóm 3: Thành viên gồm có: …….
Nhiệm vụ: Đọc văn bản “Hồ Xuân Hương – kì nữ, kì tài” và viết bài theo
hướng chân dung về tác giả Hồ Xuân Hương.
1.
Tác giả bài viết đã có ấn tượng nổi bật - Mỗi người có sự lựa chọn một
về những điều gì trong cuộc đời và thơ điểm nổi bật trong cuộc đời nhà thơ ca của Hồ Xuân Hương?
để bày tỏ cảm nghĩ riêng: Gợi ý:
+ Thời đại Hồ Xuân Hương sống và
- Giới thiệu về tác giả và nêu cảm nhận làm thơ chung
+ Bi kịch đời riêng và bi kịch thời
- Nêu cảm nghĩ về thân phận phụ nữ đại. thời phong kiến
+ Đặc điểm tính cách của Hồ Xuân
- Trình bày cảm nghĩ về cuộc đời nhà thơ Hương.
- Bày tỏ cảm xúc về bi kịch của thời + Những nét đặc sắc của thơ Hồ
đại, bi kịch của nữ giới.
Xuân Hương (tiếng nói nữ giới, sức
sống tuổi trẻ, tinh thần chống phong kiến) 2.
Những câu chữ nào trong bài viết thể - Yếu tố ngôn ngữ biểu cảm trong
hiện rõ sự đồng cảm, ngưỡng mộ của bài viết.
tác giả đối với nhà thơ Hồ Xuân + Cách đặt nhan đề biểu thị sự Hương.
ngưỡng mộ: kì nữ, kì tài. Gợi ý:
+ Gọi nhà thơ là “nàng”.
- Nêu cảm nghĩ về thơ Hồ Xuân + Dùng cấu trúc trùng điệp và các Hương.
hình ảnh gợi cảm để nhấn mạnh sự
- Bàn luận về cái nhìn độc đáo của Hồ cảm thông, ngưỡng mộ “nàng thông
Xuân Hương trong thơ.
minh, mẫn tiệp, … thì suốt đời mệnh
bạc. Nàng ôm đàn mà vắng cả năm cung”
+ Dùng cấu trúc “ Nếu chỉ thấy … là
chưa thấy cái hồn Xuân Hương gửi
gắm trong thơ” để biện giải, bênh vực. 3.
Bài viết đã giúp bạn hình dung được - Là một phụ nữ cá tính và bất hạnh.
một Hồ Xuân Hương như thế nào trong - Là một nhà thơ độc đáo: đời và trong thơ?
+ Dám bày tỏ khát vọng sống của Gợi ý: người phụ nữ
- Nhận xét về tinh thần giải phóng phụ + Có ý thức cá nhân sâu sắc. nữ của nhà thơ.
+ Thơ “tục mà không dâm”
- Vấn đề nổi bật trong thơ Hồ Xuân + Kết hợp được tính dân gian và tính Hương. bác học.
- Chỉ ra nét đặc sắc nhất trong thơ Hồ Xuân Hương.
- Đánh giá thành tựu thơ Hồ Xuân Hương.
- Kết luận về nhà thơ Hồ Xuân Hương.

Phụ lục 2. Rubic đánh giá hoạt động nhóm TIÊU CẦN CỐ GẮNG ĐÃ LÀM TỐT RẤT XUẤT SẮC CHÍ (0 – 4 điểm) (5 – 7 điểm) (8 – 10 điểm) 0 điểm 1 điểm 2 điểm
Bài làm còn sơ sài, Bài làm tương đối đẩy Bài làm tương đối Hình trình bày cẩu thả đủ, chỉn chu đẩy đủ, chỉn chu thức Sai lỗi chính tả Trình bày cẩn thận Trình bày cẩn thận (2 điểm) Không có lỗi chính tả Không có lỗi chính tả Có sự sáng tạo 1 - 3 điểm 4 – 5 điểm 6 điểm
Nội dung Chưa trả lơi đúng câu Trả lời tương đối đầy đủ Trả lời tương đối đầy (6 điểm) hỏi trọng tâm các câu hỏi gợi dẫn đủ các câu hỏi gợi
Không trả lời đủ hết Trả lời đúng trọng tâm dẫn các câu hỏi gợi dẫn
Có ít nhất 1 – 2 ý mở Trả lời đúng trọng
Nội dung sơ sài mới rộng nâng cao tâm dừng lại ở mức độ Có nhiều hơn 2 ý mở biết và nhận diện rộng nâng cao Có sự sáng tạo 0 điểm 1 điểm 2 điểm
Các thành viên chưa Hoạt động tương đối gắn Hoạt động gắn kết gắn kết chặt chẽ
kết, có tranh luận nhưng Có sự đồng thuận và Hiệu quả
Vẫn còn trên 2 thành vẫn đi đến thông nhát nhiều ý tưởng khác nhóm
Vẫn còn 1 thành viên biệt, sáng tạo (2 điểm) viên không tham gia hoạt động
không tham gia hoạt Toàn bộ thành viên động đều tham gia hoạt động Điểm TỔNG Ngày soạn:
CHUYÊN ĐỀ 3: ĐỌC, VIẾT VÀ GIỚI THIỆU VỀ MỘT TÁC GIẢ VĂN HỌC
PHẦN 3: THUYẾT TRÌNH VỀ MỘT TÁC GIẢ VĂN HỌC (…. tiết) I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức:
- Nhận biết được một số đặc điểm nổi bật về sự nghiệp văn chương và phong cách nghệ
thuật của một tác giả lớn.
- Biết cách đọc một tác giả văn học lớn.
- Biết viết bài giới thiệu về một tác giả văn học đã đọc.
- Biết thuyết trình một tác giả văn học. 2. Về năng lực:
- Học sinh vận dụng năng lực ngôn ngữ để đọc hiểu một tác giả VH.
- Học sinh phát triển: Tư duy phản biện, năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề,…. 3. Về phẩm chất:
- Học sinh có thái độ trân trọng đối với những tác giả văn học lớn.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học
:
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, phiếu học tập 2. Học liệu
- Máy chiếu, bảng, dụng cụ khác nếu cần
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a
. Mục tiêu: Tạo tâm thế thoải mái và gợi dẫn cho học sinh về nội dung bài học
b. Nội dung: GV chuẩn bị câu hỏi dẫn dắt HS tìm hiểu về hình thức giới thiệu về 1 tập thơ,
tập truyện ngắn hoặc tiểu thuyết qua phiếu K – W – L.
c. Sản phẩm: Phiếu K – W – L
d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
B1. Chuyển giao nhiệm vụ
Học sinh trình bày những hiểu biết của
GV đặt câu hỏi: Nêu đặc điểm của hoạt động mình qua bảng K – W – L và trả lời câu
thuyết trình và đặc điểm của việc thuyết trình hỏi được đặt ra
một tập thơ, tập truyện ngắn hoặc tiểu thuyết?
B2. Thực hiện nhiệm vụ: K (Đã W (Muốn L (Đã
Học sinh suy nghĩ và trả lời câu hỏi. biết) biết) học
B3. Báo cáo thảo luận: được)
Học sinh chia sẻ câu trả lời của mình trước lớp. B4. Đánh giá kế t quả thực hiện:
Giáo viên dẫn dắt vào bài học
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC a. Mục tiêu:
- Bài nói thể hiện được đầy đủ các thông tin cơ bản, giúp người nghe nắm được khái quá về
tác giả (cuộc đời, sự nghiệp, phong cách nghệ thuật).
- Ngoài ra, bài nói cần có sức hấp dẫn, lôi cuốn, tác động tích cực đến người nghe. b. Nội dung: c. Sản phẩm:
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của Gv và Hs
Dự kiến sản phẩm
* Công tác chuẩn bị và lựa chọn cách I. TRÌNH BÀY TRƯỚC LỚP thức thực hiện 1. Chuẩn bị
B1. Chuyển giao nhiệm vụ - Tóm tắt bài viết
- GV yêu cầu HS thực hiện trước ở nhà:
- Xây dựng thành đề cương có đầy đủ các
- Tình huống 1: Sử dụng kết quả của bài phần theo bố cục của bài thuyết trình.
viết đã thực hiện ở phần Viết.
- Chuẩn bị các phương tiện hỗ trợ
GV hướng dẫn HS tóm tắt bài viết và Mở đầu:
xây dựng thành đề cương. Tóm tắt bài - Tìm hiểu trước đối tượng tham dự để có cách
viết, chuyển bản tóm tắt đó thành đề chào thưa, xưng hô phù hợp. cương bài thuyết trình.
- Tự giới thiệu ngắn gọn về bản thân (tên, học
- Tình huống 2: Giới thiệu về một tg VH sinh lớp, trường.)
chưa được thực hiện ở hoạt động viết. - Nêu mục đích của việc trình bày giới thiệu
GV hướng dẫn HS viết (đọc về tg như tác giả văn học.
hướng dẫn ở phần 1, lựa chọn hướng - Nêu các thông tin tổng quát về tác giả (cuộc
viết, lập đề cương cho bài thuyết trình.)
đời, sự nghiệp, phong cách sáng tác, sự chú ý
+ Hướng dẫn HS lựa chọn một tác giả của dư luận về tác giả). văn học. Triển khai:
+ GV hỗ trợ HS tìm sách tham khảo - Bám vào đề cương đã chuẩn bị hoặc trình
(mua ở hiệu sách, mượn từ thư viện, chiếu slide, lần lượt trình bày từng ý. Nhấn
mượn từ tủ sách cá nhân)
mạnh trọng tâm của vấn đề, thuyết minh rõ
+ GV gợi ý để HS chuẩn bị thêm các ràng, diễn giải, phân tích dẫn chứng ở những
phương tiện hỗ trợ (hình ảnh minh hoạ, chỗ cần làm sáng tỏ. Trong quá trình trình
phim ngắn, loa, đèn chiếu, PowerPoint để bày, cần chú ý tương tác với người nghe (qua
trình chiếu bản tóm tắt,...).
ánh mắt, khả năng biểu cảm, ngôn ngữ).
B2. Thực hiện nhiệm vụ
- Nếu có video chiếu xen kẽ, cần làm rõ sự kết
- HS suy nghĩ, làm việc theo nhóm chọn nối giữa bài giới thiệu và hình ảnh.
cùng đề tài để hoàn thành nhiệm vụ.
- Khi trình bày, tuỳ thái độ, sự phản ứng của
- GV hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ người nghe để điều chỉnh, bổ sung thông tin
dưới dạng một buổi sinh hoạt của Câu cần thiết. lạc bộ Văn học
- Giọng nói to, nhỏ, nhanh, chậm phải phù hợp
- GV đóng vai trò là người cố vấn, quan với thể loại tác phẩm được giới thiệu và nội
tâm sâu sát đến công việc cụ thể của tất dung trình bày. Tuyệt đối tránh tình trạng đọc
cả các thành viên; duyệt kịch bản do HS bài viết soạn sẵn.
xây dựng; giới thiệu, cung cấp sách cho Kết thúc:
HS lựa chọn; góp ý về nội dung và chất - Khẳng định lại của tác giả và sự cần thiết của
lượng mĩ thuật của các poster do HS việc nắm được các thông tin cơ bản về tác giả
thiết kế và thể hiện.
đó đối với việc nâng cao chất lượng học tập
B3. Báo cáo thảo luận môn Ngữ văn.
- GV cung cấp công cụ phiếu đánh giá
- Sẵn sàng giải đáp những điều người nghe
- GV gọi đại diện một số nhóm trình bày muốn hiểu rõ thêm.
sản phẩm học tập của mình/ nhóm mình. II. TỔ CHỨC SỰ KIỆN
- Các HS khác lắng nghe, nhận xét theo 1. Chuẩn bị phiếu đánh giá.
- Xác định mục tiêu của việc tổ chức hoạt
B4. Đánh giá kết quả thực hiện: động
GV nhận xét và cho điểm HS/nhóm HS. - Thống nhất về việc chọn tác giả văn học để giới thiệu
- Người được giao nhiệm vụ trình bày phải
đọc kĩ về tác giả, trao đổi với nhau để soạn đề
cương cho bài giới thiệu.
- Người được giao dẫn chương trình chuẩn bị
kịch bản cho buổi giới thiệu.
- Bộ phận phụ trách việc trang trí làm sân
khấu, áp phích và chuẩn bị các thiết bị kĩ thuật
(máy chiếu, ánh sáng, âm thanh) 2. Triển khai
- Mở đầu (Công việc của người dẫn chương trình):
+ Giới thiệu thầy cô giáo, khách mời, thành phần tham gia.
+ Nêu lí do và mục đích tổ chức sự kiện giới
thiệu về một tác giả văn học (Nguyễn Du, Nam Cao).
+ Giới thiệu và mời diễn giả (Nguyễn Du,
Nam Cao) (các bạn đã nhận nhiệm vụ chuẩn
bị đề cương) lên trình bày bài giới thiệu về tác giả văn học.
- Giới thiệu về tác giả (Nguyễn Du, Nam
Cao) (Công việc của người trình bày):
+ Diễn giả dựa vào đề cương và những gì đã
chuẩn bị, có thể trình chiếu các slide, kết hợp
dùng ngôn ngữ nói để giới thiệu.
+ Bằng sự kết nối của người dẫn chương trình,
có thể có cuộc trao đổi ngắn giữa diễn giả với
cử toạ về khía cạnh nào đó liên quan đến tác
giả được giới thiệu.
+ Người trình bày cần giải đáp nhanh gọn một
số câu hỏi do người nghe nêu lên. - Kết thúc:
+ Tóm tắt lại một số hoạt động đã diễn ra,
khẳng định ý nghĩa của việc giới thiệu tác giả. * Thuyết trình
+ Cảm ơn sự có mặt của các thầy cô, các vị
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
khách và các thành phần tham gia.
GV hướng dẫn, tổ chức phân tích, trao + Tuyên bố kết thúc sự kiện.
đổi để rút kinh nghiệm và đánh giá về III. THUYẾT TRÌNH
năng lực của HS để phân công nhiệm vụ Yêu cầu cụ thể khi thuyết trình: phù hợp + Chủ động;
B2: Thực hiện nhiệm vụ: + Trình bày lưu loát, mạ HS suy nghĩ, làm việ ch lạc;
c cá nhân hoặc theo + Thường xuyên tương tác với người nghe;
nhóm chọn cùng đề tài để hoàn thành + Biết dùng các thủ thuật tạo nên sức hấp dẫn nhiệm vụ. của bài nói;
GV cần phát phiếu đánh giá cho HS
trước khi người nói trình bày, để
+ Sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ và các em theo dõi và đánh dấ
thiết bị hỗ trợ có hiệu quả
u vào từng ô ứng với + Phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận (nếu các mục tổ chức sự kiện)
B3: Báo cáo, thảo luận:
-
GV cung cấp công cụ phiếu đánh giá:
- GV gọi đại diện một số nhóm trình bày
sản phẩm học tập của mình/ nhóm mình.
- Các HS khác lắng nghe, nhận xét theo phiếu đánh giá.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện:
GV nhận xét và cho điểm HS/nhóm HS.
Đề cương tham khảo trình bày trước lớp: Tác giả Nguyễn Du Mở bài:
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Du. Nhận xét về vị trí, thành tựu nổi bật của Nguyễn Du.
(Nguyễn Du là một nhà thơ, nhà văn hóa kiệt xuất của dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới.) Thân bài:
- Trình bày những thông tin cơ bản, đáng chú ý nhất về cuộc đời, lưu ý những yếu tố ảnh
hưởng lớn đến sáng tác của Nguyễn Du:
+ Hoàn cảnh xuất thân: Nguyễn Du (1765 – 1820), tên chữ Tố Như, hiệu Thanh Hiên, quê
tỉnh Hà Tĩnh. Ông sinh trưởng trong gia đình đại quý tộc có truyền thống khoa bảng, nhiều
đời làm quan lớn và là dòng tộc có truyền thống sáng tạo nghệ thuật. Hoàn cảnh gia đình tác
động sâu sắc đến cuộc đời Nguyễn Du, tài năng văn học của ông vì thế có điều kiện nảy nở và phát triển sớm.
++ Tuổi thơ Nguyễn Du sống hạnh phúc trong giàu sang phú quý. Cha ông là tể tướng trong
triều, các anh cũng làm quan to cấp thượng công, gia đình tột cùng giàu sang. Lúc nhỏ,
Nguyễn Du thường theo cha và anh vào chơi và học tập cùng các công nương quý tử trong
triều nên sớm có được học thức cao đẹp.
++ Lên 11 tuổi, Nguyễn Du mất cha. Hai năm sau, mẹ ông cũng qua đời. Từ đó, Nguyễn Du
lưu lạc khắp nơi trong nhân gian. Lúc thì theo anh Nguyễn Khản, lúc về quê mẹ, lúc tại về
thành Thăng Long. Cuộc đời gian nan, lận đận, phải gánh chịu không biết bao nhiêu cực khổ.
-> Tác động lớn đến sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Du.
+ Thời đại: Ông sống ở cuối thế 18 đầu thế kỷ 19 (một thời đại l/s có nhiều biến động) ->
chứng kiến bao sự biến đổi trong lịch sử  tác động tới tình cảm, nhận thức của Nguyễn Du
để ông hướng ngòi bút vào hiện thực.
+ Bản thân: ND học giỏi nhưng nhiều lận đận, từng bôn ba nhiều nơi, tiếp xúc nhiều vùng
văn hoá khác nhau: phiêu bạt nhiều năm trên đất Bắc sau về ở ẩn tại Hà Tĩnh.
++ Ông từng làm quan bất đắc dĩ dưới triều Nguyễn ánh, nhiều lần đi sứ sang Trung Quốc.
Ông có đ/k tiếp xúc nhiều cảnh đời và số phận khác nhau.
++ ND là người có kiến thức sâu rộng: am hiểu về văn hoá dân tộc và văn chương Trung Quốc.
⇒ Sự từng trải trong cuộc đời đã tạo cho ND có một vốn sống phong phú, là ng có trái tim
nhân hậu, giàu t/y thương cảm thông sâu sắc với nỗi đau khổ của nhân dân: “Chữ tâm kia
mới bằng ba chữ tài”.
+ Nguyễn Du là một thiên tài văn học, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn, một danh nhân văn
hoá của dân tộc và thế giới. - Sự nghiệp văn học.
+ Ông sáng tác cả vh bằng chữ Hán và chữ Nôm, sáng tác của ông mang tầm vóc của một thiên tài văn học.
++ Thơ chữ Hán có 3 tập thơ: “Thanh Hiên Thi tập”, “Nam trung tạp ngâm”, “Bắc hành tạp lục” ⇒ gồm 243 bài.
++ Sáng tác chữ Nôm có nhiều t/p có giá trị: “Văn chiêu hồn”, “Truyện Kiều”.
-> Xuất sắc nhất là “Truyện Kiều” (Đoạn trường tân thanh)
- Một vài đặc điểm về giá trị nội dung và ngệ thuật thơ văn ND:
+ Đặc điểm giá trị nội dung: ++ Giá trị hiện thực:
+++ Văn thơ ND phản ánh sâu sắc bộ mặt của XHPK suy tàn: Số phận đau thương của
những con người bé nhỏ, bị XH chà đạp, coi rẻ: Người phụ nữ tài hoa bạc mệnh: Kiều,
Tiểu Thanh,… ; Người nghèo khổ: mẹ con người ăn xin; ông già mù hát rong; người phu xe, trẻ con..
+++ Lên án thế lực đồng tiền. ++ Giá trị nhân đạo:
+++ Cảm thông sâu sắc với những đau khổ của con người, cho tài hoa nhan sắc bị vùi dập:
+++ Tố cáo các thế lực bạo tàn, những bất công của XH (DC thơ)
+++ Trân trọng, đề cao tài sắc, nhân phẩm và những khát vọng chân chính của con ngứời:
tình yêu tự do, trong sáng, chung thuỷ; giấc mơ về tự do, công lý. + Giá trị nghệ thuật:
++ Thơ chữ Hán sử dụng linh hoạt nhiều thể thơ.
++ Thơ chữ Nôm: Việt hoá nhiều từ Hán → làm TV thêm giàu đẹp; Thể thơ lục bát đạt đến
đỉnh cao; Lời thơ trau chuốt, giàu sức biểu cảm.
- Những đóng góp quan trọng của Nguyễn Du đối với nền văn học dân tộc. + Nội dung:
++ Thơ văn Nguyễn Du có giá trị hiện thực sâu sắc, phản ánh chân thực cuộc đời cơ cực
của ông nói riêng, và xã hội đen tối, bất công nói chung.
++ Tác phẩm của Nguyễn Du chứa chan tinh thần nhân đạo - một chủ nghĩa nhân đạo
thống thiết, luôn hướng tới đồng cảm, bênh vực, ngợi ca và đòi quyền sống cho con người,
đặc biệt là người phụ nữ tài hoa mà bạc mệnh. + Nghệ thuật:
++ Về thể loại: Nguyễn Du đã đưa hai thể thơ của truyền thống dân tộc đạt đến trình độ
điêu luyện và mẫu mực cổ điển. Nguyễn Du đã tiểu thuyết hóa thể loại truyện Nôm, với
điểm nhìn trần thuật từ bên trong nhân vật, và nghệ thuật miêu tả tâm lí tinh tế, sâu sắc.
++ Về ngôn ngữ: Nguyễn Du đã có đóng góp to lớn, làm cho ngôn ngữ Tiếng Việt trở nên
trong sáng, tinh tế và giàu có.
-> Nguyễn Du đã có những đóng góp to lớn, thúc đẩy tiến trình phát triển của văn học Việt Nam. Kết thúc:
- Từ quê hương, xã hội, gia đình, cuộc đời, năng khiếu bẩm sinh, đã tạo cho Nguyễn Du có
trái tim yêu thương vĩ đại, một thiên tài văn chương với sự nghiệp văn học có giá trị lớn.
Ông là đại thi hào của dân tộc Việt Nam, là danh nhân văn hoá thế giới, đóng góp to lớn đối
với sự phát triển của văn học Việt Nam. Nguyễn Du và Truyện Kiều sẽ sống mãi với dân
tộc và trở thành linh hồn của dân tộc.
Đề cương tham khảo tổ chức sự kiện: Giới thiệu về tác giả Nguyễn Du
I. Đề cương hoạt động
1. Đơn vị tổ chức:
Câu lạc bộ Văn học, Trường THPT …..
2. Mục đích giới thiệu: Hiểu sâu hơn về tác giả Nguyễn Du- một tác giả lớn của VHVN, có
văn bản được giới thiệu trong Bài 6, SGK Ngữ văn 11, tập hai - nhằm phục vụ cho việc học tập môn Ngữ văn.
3. Thời gian tổ chức: 8 giờ ngày 26/3/2024.
4. Địa điểm tổ chức: Phòng đa chức năng.
5. Thành phần tham gia:
- Ban điều hành Câu lạc bộ Văn học của trường;
- Ban Giám hiệu và các thầy, cô giáo; - HS cùng học CĐ;
- Những người quan tâm đến sự kiện.
6. Phân công nhiệm vụ
a. Bộ phận chuẩn bị cơ sở vật chất, phương tiện:

b. Bộ phận trang trí, thiết kế: c. Bộ phận tiếp tân: d. Dẫn chương trình:
e. Người giới tác giả:
II. Một số kết quả chuẩn bị
1. Sản phẩm chuẩn bị của nhóm trang trí, thiết kế
Thông tin trên Poster:
GIỚI THIỆU VỀ TÁC GIẢ NGUYỄN DU
ĐƠN VỊ TỔ CHỨC: CÂU LẠC BỘ VĂN HỌC
THỜI GIAN: 8H NGÀY 26/03/2024
ĐỊA ĐIỂM: PHÒNG ĐA NĂNG
(Lưu ý: Khi làm poster và các sản phẩm trang trí khác, tuỳ vào điều kiện cụ thể, HS có thể
làm bằng kĩ thuật vi tính hoặc cắt, dán, vẽ bằng tay, miễn sao thể hiện tối đa khả năng sáng tạo)
2. Kịch bản của người dẫn chương trình
Công việc thực hiện: CÔNG VIỆC THỰC HIỆN
Sự kiện này phục vụ cho việc học tập
Mục đích tổ chức sự Sự kiện có liên quan đến văn bản được chọn vào SGK Ngữ văn kiện
11, tập hai, bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Giới thiệu tên cụ thể của đại biểu và thành phần tham dự theo thứ tự sau:
Giới thiệu đại biểu
- Khách mời ngoài trường
và thành phần tham - Đại diện BGH dự
- Các thầy cô giáo bộ môn trong tổ ngữ văn - HS khối 11 - Những người quan tâm
- Giới thiệu sơ lược về diễn giả (tên, lớp, khả năng…)
Giới thiệu và mời
- Giao tiếp ngắn với diễn giả để tạo không khí và mời diễn giả
diễn giả trình bày trình bày giới thiệu
- Phỏng vấn ngắn một vài HS, người tham dự về ý nghĩa của:
Tổ chức trao đổi
Buổi giới thiệu tác giả Nguyễn Du.
ngắn về sự kiện
- Mời đại diện nhà trường phát biểu
- Khẳng định ý nghĩa của việc tổ chức sự kiện giới thiệu tập thơ,
tập truyện ngắn, tiểu thuyết
Kết thúc sự kiện
-Nói lời cảm ơn và gửi lời chào tạm biệt đến các vị đại biểu, các
thầy cô giáo, các bạn học sinh
III. Đề cương của bài giới tác giả Nguyễn Du
1. Mở đầu:
(có thể chiếu một số hình ảnh về Nguyễn Du, hình ảnh bìa các tác phẩm chính của ông). 2. Nội dung:
- Nguyễn Du (1765 – 1820), tên chữ Tố Như, hiệu Thanh Hiên, quê tỉnh Hà Tĩnh. Ông sinh
trưởng trong gia đình đại quý tộc có truyền thống khoa bảng, nhiều đời làm quan lớn và là
dòng tộc có truyền thống sáng tạo nghệ thuật. Hoàn cảnh gia đình tác động sâu sắc đến cuộc
đời Nguyễn Du, tài năng văn học của ông vì thế có điều kiện nảy nở và phát triển sớm.
- Tuổi thơ Nguyễn Du hạnh phúc trong giàu sang phú quý. Cha ông là tể tướng trong triều,
các anh cũng làm quan to cấp thượng công, gia đình tột cùng giàu sang. Lúc nhỏ, Nguyễn
Du thường theo cha và anh vào chơi và học tập cùng các công nương quý tử trong triều nên
sớm có được học thức cao đẹp.
- Thế nhưng, thời hoàng kim ấy tồn tại không được bao lâu. Loạn lạc xảy ra, gia đình ly tán,
Nguyễn Du sớm phải gánh chịu nhiều mất mát.
- Lên 11 tuổi, Nguyễn Du mất cha. Hai năm sau, mẹ ông cũng qua đời. Từ đó, Nguyễn Du
lưu lạc khắp nơi trong nhân gian. Lúc thì theo anh Nguyễn Khản, lúc về quê mẹ, lúc tại về
thành Thăng Long. Cuộc đời gian nan, lận đận, phải gánh chịu không biết bao nhiêu cực
khổ. Khi phong trào Tây Sơn thất bại, nhà Nguyễn phục hưng, Nguyễn Du có ra làm quan
nhưng không mấy ưng ý. Những xung đột trong tư tưởng khiến ông có nhiều mâu thuẫn với thời cuộc.
- Nguyễn Du là người có hiểu biết sâu rộng, vốn sống vô cùng phong phú, thông thuộc kinh
sách cổ kim, tầm chương trích cú cũng vô cùng xuất sắc. Ông đã từng sống nhiều năm lưu
lạc tiếp xúc với nhiều cảnh đời và thân phận con người trong thời đại loạn lạc, dâu bể. Khi
làm quan bất đắc dĩ dưới triều Nguyễn, ông đã từng đi sứ sang Trung Quốc, qua nhiều vùng
đất rộng lớn, tiếp xúc với nền văn hóa rực rỡ ở Trung Hoa. Tất cả những điều đó đã ảnh
hưởng lớn đến sáng tác của Nguyễn Du. Ông là người có một trái tim giàu tình yêu thương,
tấm lòng trắc ẩn, suy tư trước vận mệnh con người trước thời đại.
- Sống trong thời đại với nhiều biến động dữ dội, cộng với tấm lòng thương người vô hạn
khiến cho cuộc đời Nguyễn Du quay cuồng như một cơn bão tố. Ông vừa muốn tận trung
với triều đình theo lí tưởng nho gia, vừa hướng về những số phận đau thương, bất hạnh; vừa
muốn bảo vệ quyền lực phong kiến lại vừa muốn thực thi công lí ở đời. Thế nhưng, lí tưởng
lúc nào cũng mâu thuẫn với thực tại, nhiều lúc ông rơi vào bế tắc cùng cực. Quan trường đối
với ông là một chốn ô nhục, với quá nhiều điều trái tai gai mắt thật đáng khinh bỉ. Việc ra
làm quan đối với ông là một việc bất đắc dĩ phải làm. Bởi thế, nhiều lần ông cáo lão về quê,
được ân chuẩn rồi lại bị triệu hồi. Tuy được nhà vua trọng dụng, giao cho nhiều trọng trách,
song ông không lấy làm vui vẻ. Ông dự định, sau chuyến đi xứ Trung Quốc lần 2, ông sẽ
xin từ quan, tránh mọi phiền phức. Thật không may, ông đã mất trước chuyến đi, tại kinh
thành Huế, hưởng thọ 55 tuổi.
* Sự nghiệp văn học:
Nguyễn Du đã để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm văn chương bất hủ bao gồm cả chữ Hán và
chữ Nôm. Ở lĩnh vực nào, Nguyễn Du cũng đạt nhiều thành tựu xuất sắc.
Sáng tác chữ Hán, bao gồm:
- Thanh Hiên thi tập (gồm 78 bài), viết chủ yếu trong những năm tháng trước khi làm quan nhà Nguyễn.
- Nam trung tạp ngâm (gồm 40 bài thơ), làm từ năm 1805 đến cuối năm 1812, ông viết khi
làm quan ở Huế, Quảng Bình và những địa phương ở phía nam Hà Tĩnh.
- Bắc hành tạp lục (Ghi chép trong chuyến đi sang phương Bắc, gồm 131 bài thơ), viết
trong chuyến đi sứ sang Trung Quốc.
Sáng tác chữ Nôm, gồm có:
- Đoạn trường tân thanh (Tiếng kêu mới về nỗi đau đứt ruột), tức Truyện Kiều, gồm 3254
câu thơ theo thể lục bát.
- Văn chiêu hồn (nguyên có tên là Văn tế thập loại chúng sinh, nghĩa là Văn tế mười loại
người
), là một ngâm khúc gồm 184 câu viết theo thể song thất lục bát.
- Thác lời trai phường nón (gồm 48 câu), cũng được viết bằng thể lục bát, nội dung thay lời
người con trai phường nón làm thơ tỏ tình với cô gái phường vải.
- Văn tế sống Trường Lưu nhị nữ (gồm 98 câu), viết theo lối văn tế… * Đánh giá:
- Nguyễn Du nổi bậc giữa bầu trời văn chương như một ngôi sao rực rỡ với ánh sáng lạ
thường. Có thể nói, ông đã đem đến cho nền văn học thế kỉ 18 và nền văn học dân tộc
những tiếng nói thấm đẫm tình người, được bao bọc trong hình thức nghệ thuật tuyệt đẹp chưa từng có.
- Xét về nội dung, nét nổi bậc trong sáng tác Nguyễn Du chính là sự đề cao xúc cảm, dạt
dào tình người. Nét nổi bậc nhất là sự cảm thông sâu sắc của tác giả đối với cuộc sống và
con người, đặc biệt là những con người nhỏ bé, bất hạnh. Ông tập trung thể hiện sự trân
trọng và đề cao con người trong chính cuộc sống của họ. Cái nhìn nhân đạo này khiến ông
được đánh giá là một nhà nhân đạo xuất sắc của thế kỉ 18, 19 và nền văn học dân tộc.
- Về mặt nghệ thuật, Nguyễn Du tỏ ra uyên bác và thâm thúy cả những thể loại thơ cổ Trung
Quốc lẫn thơ dân tộc. Ở thể loại nào ông cũng tỏ ra xuất sắc, thông thạo tuyệt vời. Thơ
Nguyễn Du luôn nhịp nhàng âm thanh, bừng lên sắc màu của sự sống, hằn lên những đường
nét sắc cạnh của bức tranh hiện thực đa dạng. Và trong bộn bề âm thanh, sắc màu, đường
nét vô cùng phong phú ấy, Nguyễn Du hiện ra vừa dạt dào yêu thương, vừa trầm tư, nghiêm
khắc. Đó là do bản lĩnh của một đại Nho, luôn hết lòng vì con người, khiến cho tác phẩm
của ông có sức sống diệu kì trong trái tim con người.
- Với những đóng góp trên Nguyễn Du xứng đáng là Đại Thi Hào của dân tộc. Sáng tác của
Nguyễn Du không thật đồ sộ về khối lượng, nhưng có vị trí đặc biệt quan trọng trong di sản
văn học và văn hóa dân tộc. Từ Truyện Kiều đã nảy sinh biết bao những hình thức sáng tạo
văn học và văn hóa khác nhau: Thơ ca về Kiều, các phóng tác Truyện Kiều bằng văn học,
sân khấu, điện ảnh; rồi rất nhiều những dạng thức của nghệ thuật dân gian: Đố Kiều, giảng
Kiều, lẩy Kiều, bói Kiều… Đặc biệt là số lượng rất lớn những bài bình luận, những công
trình phê bình, nghiên cứu.
- Truyện Kiều và sự nghiệp văn học đã tốn không ít giấy mực của các nhà nghiên cứu và phê
bình xưa và nay. Nguyễn Du Mộng Liên Đường Chủ Nhân khi đọc truyện Kiều đã từng
nhận xét: “Ta nhân lúc đọc hết cả một lượt, mới lấy làm lạ rằng: Tố Như tử dụng tâm đã
khổ, tự sự đã khéo, tả cảnh đã hệt, đàm tình đã thiết, nếu không phải có con mắt trông thấu
cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời, thì tài nào có cái bút lực ấy…”
+ Học giả Phạm Quỳnh cũng đã đánh giá rất cao Truyện Kiều: “Truyện Kiều còn thì tiếng ta còn”.
- Truyện Kiều được xem là kiệt tác có giá trị và tầm ảnh hường lớn nhất của nền văn học
Việt Nam từ xưa đến nay. Truyện Kiều đã được dịch ra hơn 20 ngôn ngữ khác nhau với rất
nhiều bản dịch, càng khẳng định mạnh mẽ vị trí của Nguyễn Du trong lòng đọc giả trên toàn thế giới.
=> Để tôn vinh và tưởng niệm Nguyễn Du, ngày 25/10/2013, hội đồng Tổ chức Giáo dục
Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc đã chính thức vinh danh Đại thi hào Nguyễn Du cùng
với 107 danh nhân văn hóa trên toàn thế giới.
PHIỀU ĐÁNH GIÁ PHẦN TRÌNH BÀY CỦA CÁ NHÂN Mức độ STT Nội dung đánh giá Chưa Đạt đạt 1
Nêu được mục đích giới thiệu tác giả 2
Truyền đạt các thông tin chung về tác giả 3
Giới thiệu về xuất thân, hoàn cảnh gia đình,
xã hội; sự nghiệp sáng tác; đặc điểm văn Nội dung chương. nói 4
Giới thiệu giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật sáng tác của ND 5
Phong thái tự tin, chủ động, sử dụng ngôn Cách trình ngữ nói phù hợp 6 bày
Sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ, phương tiện hỗ trợ 7
Tương tác với người nghe
PHIỀU ĐÁNH GIÁ PHẦN TỔ CHỨC SỰ KIỆN Mức độ STT Nội dung đánh giá Đạt Chưa đạt 1
Hình thức trang trí (maket, poster,... ) 2
Phần thể hiện của người dẫn chương trình 3
Phần trình bày của người giới thiệu 4
Sự phối hợp giữa các bộ phận
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP a. Mục tiêu
- Học sinh lựa chọn được đề tài thuyết trình phù hợp
- Học sinh biết cách thức và kĩ năng thuyết trình giới thiệu về một tác giả văn học.
b. Nội dung thực hiện: Học sinh chọn một trong các đề thực hành trong SGK để thuyết trình.
c. Sản phẩm: Bài thuyết trình của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện
B1. Giao nhiệm vụ học tập
Tìm hiểu và thuyết trình giới thiệu về một tác giả văn học mà em yêu thích.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh chia nhóm lựa chọn đề tài và tìm hiểu các thông tin về tác giả văn học được
lựa chọn để giới thiệu ở nhà.
- Chuẩn bị bài thuyết trình trước lớp.
B3. Báo cáo, thảo luận: Học sinh chia sẻ bài làm và báo cáo phần tìm hiểu. Học sinh nhóm
khác nhận xét, đánh giá, trao đổi, thảo luận.
B4. Kết luận, nhận định: Giáo viên nhận xét, đánh giá chung, cho điểm.
4. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG a. Mục tiêu
Giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học để thuyết trình giới thiệu về một tác giả văn học mà mình yêu thích.
b. Nội dung thực hiện: Tự tìm hiểu và giới thiệu về một tác giả văn học yêu thích.
c. Sản phẩm: Bài nghiên cứu của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
B1. Chuyển giao nhiệm vụ

Giáo viên yêu cầu học sinh: vận dụng những kiến thức đã học từ chuyên đề, giới
thiệu về một tác giả văn học mà em yêu thích.
B2. Thực hiện nhiệm vụ
Học sinh thực hiện nhiệm vụ ở nhà
B3. Báo cáo thảo luận
Học sinh nộp sản phẩm qua nhóm Zalo hoặc trình bày trực tiếp trên giấy.
B4. Đánh giá kết quả thực hiện
Giáo viên nhận xét, đánh giá và cho điểm vào đầu tiết học sau của lớp.