Giáo án dạy thêm Ngữ văn 10 sách Kết nối tri thức với cuộc sống | Đề 8

Giáo án dạy thêm Ngữ văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống bài 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8 mang tới đầy đủ các bài soạn theo chương trình SGK, giúp thầy cô xây dựng giáo án tăng cường môn Ngữ văn 10 theo chương trình mới.

97 49 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

BÀI 8:

Ngày soạn ..................

Ngày dạy:...................

ÔN TẬP

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

1. Kiến thức: Ôn tập các đơn vị kiến thức của bài học 8: Thế giới đa dạng của

thông tin

- HS biết cách đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại:

+ Nhận biết và phân tích được một văn bản thông tin có sử dụng kết hợp phương

tiện ngôn ngữ với phương tiện phi ngôn ngữ;

+ Biết vận dụng những ưu thế của phương tiện phi ngôn ngữ để tạo lập được một

văn bản thông tin vừa đúng đặc trưng thể loại, vừa sinh động, hấp dẫn.

2. Năng lực

2.1. Năng lực chung:

- Năng lực tự chủ và tự học: đọc, tìm hiểu văn bản thông tin ở phần ĐỌC gồm: Sự

sống và cái chết, Nghệ thuật truyền thống của người Việt, Phục hồi tầng Ozone:

Thành công hiếm hoi của nỗ lực toàn cầu; tìm kiếm các nguồn tư liệu liên quan

(tranh ảnh, video, bài viết…); huy động những trải nghiệm của bản thân (nếu có)

về các loại văn bản thông tin.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: xác định được mục đích, nội dung, phương pháp

giao tiếp; biết chia sẻ nguồn tư liệu và trải nghiệm của cá nhân; thảo luận nhóm;

thuyết trình, đối thoại với các giáo viên và bạn học về các vấn đề của bài học.

- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: xử lý các tình huống được đặt ra trong

bài học.

2.2. Năng lực đặc thù: Năng lực ngôn ngữ

- Biết phân tích, đánh giá được vai trò của các yếu tố phi ngôn ngữ được sử dụng

trong văn bản thông tin;

- Biết đọc - hiểu phương tiện phi ngôn ngữ

- Biết vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để thực hiện một số nhiệm vụ trong

thực tiễn.

3. Phẩm chất

THẾ GIỚI ĐA DẠNG CỦA THÔNG TIN

- Bồi dưỡng cho HS ý thức học tập, yêu thích vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt đồng

thời chú trọng các phương tiện phi ngôn ngữ để phục vụ cho hoạt động giao tiếp

một cách hiệu quả.

- Biết coi trọng giá trị của thông tin, không ngừng mở mang sự hiểu biết về đời

sống xung quanh…

- Trân trọng giá trị của sự sống

B. PHƯƠNG TIỆN VÀ HỌC LIỆU

1. Học liệu:

- Tham khảo SGV, SGK Ngữ văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập 2.

- Tài liệu ôn tập bài học, sách bài tập, tài liệu trên mạng Internet,...

2. Thiết bị và phương tiện:

- Sưu tầm tư liệu có liên quan đến bài học.

- Sử dụng máy chiếu/tivi kết nối wifi

C. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC

- Phương pháp: Thảo luận nhóm, dạy học giải quyết vấn đề, thuyết trình, đàm

thoại gợi mở, dạy học hợp tác... .

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ

BUỔI 1

HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG

1. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút sự chú ý của HS vào việc thực hiện

nhiệm việc học tập.

2. Nội dung hoạt động: HS chia sẻ suy nghĩ

3. Sản phẩm: Những suy nghĩ, chia sẻ của HS.

4. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- GV chiếu một văn bản thông tin trên báo chí có sử dụng phương tiện phi ngôn

ngữ

- HS nêu các đặc trưng của văn bản thông tin?

- HS kể tên một số văn bản thông tin đã học và đã tìm hiểu?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát, tái hiện kiến thức về bài học

- GV khích lệ, động viên.

Bước 3: Báo cáo sản phẩm học tập

- GV gọi 2 HS trả lời câu hỏi, các HS khác nhận xét phần thể hiện của bạn sau khi

bạn thực hiện xong.

Bước 4: Đánh giá, nhận xét

- GV nhận xét, khen và biểu dương tinh thần chuẩn bị bài ở nhà của HS.

- GV giới thiệu nội dung ôn tập bài 8: Thế giới đa dạng của thông tin

KĨ NĂNG

NỘI DUNG CỤ THỂ

Đọc hiểu văn bản

Đọc hiểu theo đặc trưng thể loại: Dựa theo các văn bản

đã học và thực hành đọc:

- VB 1: Sự sống và cái chết (Trích Từ điển yêu thích bầu

trời và các vì sao – Trịnh Xuân Thuận)

- VB 2: Nghệ thuật truyền thống của người Việt (Trích Văn

minh Việt Nam – Nguyễn Văn Huyên)

- VB 3: Phục hồi tầng ozone: Thành công hiếm hoi của nỗ

lực toàn cầu (Lê My)

Tiếng Việt

Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ

Viết

Viết: Viết một văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi

công cộng .

HOẠT ĐỘNG 2 ÔN TẬP: NHẮC LẠI KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Mục tiêu: Giúp HS ôn tập, nắm chắc các đơn vị kiến thức của Bài 8. Thế giới đa

dạng của thông tin

2. Nội dung hoạt động: Vận dụng các phương pháp đàm thoại gợi mở, hoạt động

nhóm để ôn tập.

3. Sản phẩm: Câu trả lời cá nhân hoặc sản phẩm nhóm.

4. Tổ chức thực hiện hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS ôn lại các đơn vị kiến thức cơ bản bằng phương pháp hỏi đáp,

đàm thoại gợi mở; hoạt động nhóm,

- HS lần lượt trả lời nhanh các câu hỏi của GV, các đơn vị kiến thức cơ bản của bài

học 8.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tích cực trả lời

- GV khích lệ, động viên

Bước 3: Báo cáo sản phẩm

- HS lần lượt trả lời các câu hỏi của GV

- Các HS khác nhận xét, bổ sung

Bước 4: Đánh giá, nhận xét

GV nhận xét, chốt kiến thức

I. ÔN TẬP KIẾN THỨC CHUNG VỀ VĂN BẢN THÔNG TIN

TRẮC NGHIỆM

Câu 1. Mục đích chính văn bản thông tin là:

A. Cung cấp thông tin

B. Cung cấp hệ thống các phương tiện biểu đạt

C. Cung cấp hiểu biết về thế giới

D. Cung cấp tri thức về văn hóa – chính trị - xã hội .

Câu 2. Văn bản thông tin thường xuất hiện trong:

A. Bản tin, thông báo, thư từ, diễn văn, thơ văn xuôi, báo, tạp chí, từ điển bách

khoa

B. Bản tin, thông báo, thư từ, diễn văn, tiểu luận, báo, tạp chí, từ điển bách khoa

C. Bản tin, thông báo, thư từ, tác phẩm truyện ngắn, tiểu luận, báo, tạp chí, từ điển

bách khoa

D. Bản tin, thông báo, thư từ, diễn văn, tiểu thuyết, báo, tạp chí, từ điển bách khoa

Câu 3. Dưới đây là một số loại văn bản thông tin:

A. Báo cáo, nội dung văn bản, hướng dẫn, mục từ trong từ điển

B. Báo cáo, nội quy, hướng dẫn, mục từ trong từ điển

C. Văn bản nghệ thuật, nội quy, hướng dẫn, mục từ trong từ điển

D. Thơ tuyên truyền chính trị, nội quy, hướng dẫn, mục từ trong từ điển

Câu 4. Những dấu hiệu đặc trưng của văn bản thông tin:

A. Nhân vật trữ tình, đề mục, sơ đồ, tranh ảnh

B. Nhan đề, đề mục, sơ đồ, các biện pháp nghệ thuật

C. Nhan đề, đề mục, giọng điệu, tranh ảnh

D. Nhan đề, đề mục, sơ đồ, tranh ảnh

Câu 5. Văn bản nội quy, hướng dẫn nơi công cộng thuộc phong cách ngôn

ngữ nào?

A. Hành chính

B. Khoa học

C. Nghệ thuật

D. Sinh hoạt, bao gồm nhiều loại khác nhau.

Câu 6. Một số loại văn bản nội quy, hướng dẫn được sử dụng trong lĩnh vực

hành chính, công vụ và trong đời sống hằng ngày :

A. Nội quy lao động, nội quy phòng cháy chữa cháy, hợp đồng hôn nhân, nội quy

thư viện, nội quy lớp học

B. Nội quy lao động, nội quy phòng cháy chữa cháy, nội quy thư viện, trường học,

lớp học

C. Hợp đồng lao động, nội quy phòng cháy chữa cháy, nội quy thư viện, trường

học, lớp học

D. Nội quy lao động, biển báo cháy nổ, nội quy thư viện, trường học, lớp học

Câu 7. Các phương tiện phi ngôn ngữ gồm:

A. Hình ảnh, số liệu, bảng biểu, sơ đồ

B. Hình ảnh, số liệu, biện pháp tu từ, sơ đồ

C. Hình ảnh, từ ngữ, bảng biểu, sơ đồ

D. Hình ảnh, số liệu, bảng biểu, ngắt nhịp

Câu 8. Tác dụng của các phương tiện phi ngôn ngữ:

A. Minh hoạ, cụ thể hoá, trực quan hoá cho các thông tin được trình bày bằng văn

bản ngôn ngữ, hoặc bổ sung thêm các thông tin mới cho phần văn bản ngôn ngữ.

B. Phân tích cụ thể các thông tin được trình bày bằng văn bản ngôn ngữ, hoặc bổ

sung thêm các thông tin mới cho phần văn bản ngôn ngữ.

C. Minh hoạ, cụ thể hoá, trực quan hoá cho các thông tin được trình bày bằng văn

bản ngôn ngữ, hoặc bổ sung thêm các thông tin mới bằng ngôn ngữ cho văn bản.

D. Minh hoạ, cụ thể hoá, trực quan hoá bằng ngôn ngữ cho các thông tin được

trình bày trong văn bản, hoặc bổ sung thêm các thông tin mới cho phần văn bản

ngôn ngữ.

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN THÔNG TIN THEO ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI

Đề số 01:

Đọc văn bản sau:

Bầu khí quyển: Vỏ bọc bảo vệ của trái đất

Chúng ta sống tại đáy của một biển không khí gọi là bầu khí quyển. Bầu khí quyển

bao quanh những phần rắn và lỏng của Trái đất - đất và nước - nhưng thực sự chỉ

là một phần thôi.

Nhưng bầu khí quyển không luôn luôn ở đó. Cách đây khoảng 4 tỉ năm, Trái đất

chưa phát triển lớp vỏ khí quyển mà tất cả sự sống phụ thuộc vào như ngày nay.

Không có bầu trời trong xanh biểu thị cho ngày, và những vì sao cũng không tỏa

sáng lấp lánh vào ban đêm, do đó có rất ít không khí để có thể bắt được và tỏa ánh

sáng của chúng.

Khi Trái đất xoay, mặt bên khuất với Mặt trời bị đóng băng trong khi mặt kia lại bị

nung nóng lên, do ở đó có ít không khí để giữ lại nhiệt hay phản nhiệt.

Sự hình thành bầu khí quyển

Khi Trái đất đứng lại, khối lượng của nó tạo ra đủ trọng lực để giữ các loại khí từ

không gian - nhưng chỉ những loại khí như methane, amoniac, hơi nước và những

loại khí hiếm như neon, argon, và krypton. Các nhà khoa học tin rằng đó là những

nguyên tố trong bầu khí quyển đầu tiên của hành tinh này.

Khi Trái đất nguyên sơ ổn định lại ở thể rắn, những ngọn núi lửa lớn hình thành

trên bề mặt của nó. Những ngọn núi lửa này phun ra lượng lớn carbon monoxide

và carbon dioxide. Lượng khí này dần dần kết hợp lại với nhau thành bầu khí

quyển đầu tiên.[...]

Bầu khí quyển ngày nay

Ở dạng hiện tại, bầu khí quyển hoạt động phần lớn giống như mái kính của nhà

kính. Nó làm giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và

mùa đông. Các tia nhiệt của Mặt trời xâm nhập vào bầu không khí và làm ấm bề

mặt Trái đất vào ban ngày. Bầu khí quyển phía trên giữ lại lượng nhiệt này để nó

có thể thoát vào không gian chậm hơn, làm dịu đi cái lạnh vào ban đêm.

Bầu khí quyển bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận mưa thiên thạch. Người

ta ước tính có hơn 100.000 phân tử như vậy va chạm vào bầu khí quyển của Trái

đất cứ mỗi 24 giờ. Nhưng sự va chạm của bầu khí quyển làm giảm đi tất cả nhưng

đặc biệt là lượng khí và bụi trước khi chúng chạm đến mặt đất. Bầu khí quyển

cũng làm chệch hướng của nhiều loại bức xạ khác nhau và những phân tử tích điện

từ Mặt trời.

Nhờ bầu khí quyển mà sự sống trên Trái đất trải qua mưa, gió, mây và các loại thời

tiết khác, cũng như là màu sắc của bình minh và hoàng hôn, cầu vồng, và những

ánh ban mai hay ánh sáng địa cực đẹp rực rỡ.

Hỗn hợp khí

Bầu khí quyển ngày nay gồm có phần lớn là khí nitơ (78%) và khí oxy (21%).

Những loại khí khác gồm có argon (0,9%), carbon dioxide (0,04%), và một lượng

nhỏ neon, hydro, heli, ozone, methane và nitrous oxide. Lượng hơi nước trong

không khí cực kỳ khác nhau, phụ thuộc vào địa điểm và thời gian đo lường.

Lượng oxy trong không khí cần thiết cho các quá trình hô hấp và trao đổi chất,

những quá trình mà con người và những loài động vật khác nhận lấy năng lượng

cần có để duy trì sự sống. Oxy cũng là một yếu tố cần thiết cho nhiều quá trình vật

lý, như sự đốt cháy. Khí nitơ, cũng đóng một vai trò quan trọng trong quá trình hô

hấp và vô số các quá trình sinh học và lý học khác.

Carbon dioxide góp một phần nhỏ, nhưng quan trọng vào bầu khí quyển. Thực vật

sử dụng nó trong quá trình quang hợp, trong quá trình đó chúng sản xuất ra cả

năng lượng và oxy.[...]

Nằm ở trung tâm trên trái đất khoảng 25km là một lớp oxy “được tăng nạp” gọi là

ozone. Mỗi phân tử của tầng ozone đều chứa ba nguyên tử oxy thay vì hai nguyên

tử trong một phân tử oxy thông thường.

Tầng ozone hấp thụ một lượng lớn nhiệt bức xạ của mặt trời, và do đó làm ấm bầu

khí quyển bên dưới và bảo vệ sự sống khỏi những tác động phá hủy của bức xạ

nhiệt. Sự suy yếu của tầng ozone do các chất gây ô nhiễm của con người tạo ra là

mối quan tâm lớn ngày nay, và nổi lên như là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học

quan trọng.

(NGUYỄN ĐĂNG KHOA biên dịch, nguồn:Tuoitre.vn, ngày 19 Tháng 10, 2009)

Lựa chọn đáp án đúng:

Câu 1. Thông tin chính của văn bản là gì?

A. Vai trò của lớp khí quyển đối với sự sống trên trái Đất

B. Cấu tạo của tầng khí quyển

C. Tuổi của tầng khí quyển trên Trái Đất

D. Sự ô nhiễm của bầu khí quyển

Câu 2. Thông tin trong văn học thuộc loại?

A. Thông tin khoa học

B. Thông tin đời sống

C. Thông tin thời sự

D. Thông tin chính trị

Câu 3. Bầu khí quyển được hiểu là:

A. Đáy của một biển không khí

B. Phần bao quanh Trái Đất

C. Phần chất khí trên Trái Đất

D. Phần không gian trên Trái Đất

Câu 4. Tác dụng của bầu khí quyển:

A. Giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và mùa đông;

bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận mưa thiên thạch; tạo ra các loại thời tiết,

khí hậu,…

B. Tạo ra thủy triều; bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận mưa thiên thạch;

tạo ra các loại thời tiết, khí hậu,…

C. Giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và mùa đông;

tạo ra nhật thực, nguyệt thực; tạo ra các loại thời tiết, khí hậu,…

D. Giảm đi sự thay đổi về lương thực; bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận

mưa thiên thạch; tạo ra các loại thời tiết, khí hậu,…

Câu 5. Cách diễn đạt phủ định kết hợp phương thức miêu tả có ý nghĩa gì

trong đoạn văn: “Cách đây khoảng 4 tỉ năm, Trái đất chưa phát triển lớp vỏ khí

quyển mà tất cả sự sống phụ thuộc vào như ngày nay. Không có bầu trời trong

xanh biểu thị cho ngày, và những vì sao cũng không tỏa sáng lấp lánh vào ban

đêm, do đó có rất ít không khí để có thể bắt được và tỏa ánh sáng của chúng”?

A. Khiến người đọc hình dung rõ nét và sống động vai trò quan trọng của lớp vỏ

khí quyển

B. Người đọc bị thuyết phục bởi những lí lẽ sắc sảo

C. Giúp tác giả bộc lộ một cách sâu sắc tình yêu với hành tinh xanh

D. Tạo sự kết nối giữa hành tinh hiện tại và hành tinh cách đây 4 tỉ năm

Câu 6. Từ ngữ trong đoạn văn trên có đặc điểm:

A. Vừa gần gũi, dễ hiểu vừa mang tính khoa học, chính xác

B. Vừa hài hước, hóm hỉnh, vừa trang trọng, cao sang

C. Vừa chân chất, mộc mạc vừa tân kì, hoa mĩ

D. Vừa thơ mộng, trữ tình vừa hiện thực, chuẩn xác

Câu 7. Một thông điệp rút ra từ văn bản:

A. Bầu khí quyển sau nhiều tỉ năm mới hoàn thiện để sự sống được nảy nở, sinh

sôi, hãy bảo vệ nó

B. Bầu khí quyển đã bị tổn thương, hãy bảo vệ nó

C. Bầu khí quyển đã thay đổi sau nhiều tỉ năm, hãy học cách thích nghi

D. Bầu khí quyển chứa nhiều hỗn hợp khí, hãy làm trong sạch nó

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Hãy chỉ rõ mạch triển khai thông tin trong văn bản.

Gợi ý:

Giới thiệu chung về vai trò của bầu khí quyển -> Sự hình thành bầu khí quyển ->

Bầu khí quyển ngày nay -> Hỗn hợp khí hữu ích cho sự sống trong bầu khí quyển -

> Khẳng định trách nhiệm của nhân loại đối với bầu khí quyển

Câu 9. Chỉ ra và nêu tác dụng của phép tu từ trong đoạn trích: “Ở dạng hiện

tại, bầu khí quyển hoạt động phần lớn giống như mái kính của nhà kính. Nó làm

giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và mùa đông. Các

tia nhiệt của Mặt trời xâm nhập vào bầu không khí và làm ấm bề mặt Trái đất vào

ban ngày. Bầu khí quyển phía trên giữ lại lượng nhiệt này để nó có thể thoát vào

không gian chậm hơn, làm dịu đi cái lạnh vào ban đêm.”

Gợi ý:

- Phép so sánh: bầu khí quyển với mái kính của nhà kính

- Làm đoạn văn sinh động, hấp dẫn, gợi hình, gợi cảm

- Nhấn mạnh vai trò của bầu khí quyển đối với sự sống trên Trái Đất,…

Câu 10. Từ việc đọc văn bản trên, anh/chị sẽ làm gì để bảo vệ hành tinh xanh?

Gợi ý:

HS thể hiện quan điểm và suy nghĩ cá nhân, chẳng hạn:

- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường,

- Sử dụng nguyên liệu tái chế,

- Trồng cây gây rừng,…

Đề số 02:

Đọc văn bản sau:

Hành trình kỳ diệu của Trái Đất.... Nhịp điệu cuộc sống.

Một năm có 365,25, đó là số ngày mà Trái Đất quay trở lại nơi mà nó xuất

phát để lại bắt đầu cho một hành trình mới. Cuộc hành trình tuy thật quen

thuộc và đơn sơ nhưng đó là một cuộc viễn du đầy tính sử thi của Trái Đất.

Trái Đất quay nghiêng với độ nghiêng không bao giờ ổn định, nó luôn thay đổi

từng chút một. Và chỉ có nhiêu ấy thôi đã đủ để thay đổi tiến trình lịch sử của loài

người, tập tính của các loài sinh vật và cả chúng ta hôm nay.

Một ngày có ngày và đêm xen kẽ nhau đã quá là quen thuộc. Nhưng ở hai địa cực

của Trái Đất, mọi chuyện không đơn giản như vậy. Ở Bắc Cực vào mùa hè, Mặt

Trời chiếu sáng suốt 6 tháng và vào mùa đông màn đêm bao phủ từng ấy thời gian.

Ánh Mặt Trời ló dạng sau mùa đông tối tăm kích thích sự sống trỗi dậy, các loài

động vật sinh sản, sự sống thật nhộn nhịp.

Mùa hè và mùa đông ở hai cực là ví dụ rõ ràng nhất về sự khác biệt giữa các mùa

của Trái Đất. Nhịp điệu mùa ảnh hướng lớn đến văn hóa của từng nơi trên thế giới,

từ lễ đón ngày hạ chí và đông chí tại Stonehenge cho đến ngày lễ đón xuân phân

của người Maya ở Châu Mỹ.

Điểm xuân phân và thu phân là hai điểm ngắn ngủi duy nhất mà Mặt Trời chiếu

vuông góc với xích đạo. Người Maya không hiểu vì sao lại như vậy nên đã xây

dựng một kim tự tháp để chào đón ánh nắng xuân phân. Khi ánh nắng ấy chiếu tới

kim tự tháp này, nó để lại một vệt dài giống như một con rắn. Và họ quan niệm

rằng đó chính là sứ giả của thần Mặt Trời.

Bây giờ chúng ta hãy ngó sang Sahara, hoang mạc lớn nhất Trái Đất. Các nghiên

cứu chỉ rằng, cách đây không quá lâu, vào cái thời mà tổ tiên chúng ta còn ở châu

Phi, Sahara là một nơi rất ẩm ướt, sông hồ chằng chịt. Cái gây ra điều này chính là

gió mùa. Và một khi không còn gió mùa, Sahara trở thành một nơi như chúng ta

biết ngày nay. Hiện tại, các nhà khảo cổ đã tìm thấy rất nhiều những bức hình động

vật và cả con người tại Shahara. Đây là bằng chứng cho thấy tổ tiên của chúng ta

đã từng sống ở đây.

Vậy cái gì đã lấy đi gió mùa của Shahara? Câu trả lời là độ nghiêng của Trái Đất.

Khi Sahara ẩm ướt, độ nghiêng của Trái Đất đạt cực đại 24 độ. Thay đổi không lớn

nhưng để lại hệ quả thấy rõ. Và khi Trái Đất có được độ nghiêng như bây giờ 23,4

độ thì Sahara đã như bây giờ rồi. Trong tương lai con cháu của chúng ta sẽ lại thấy

một Sahara xanh tươi nhưng điều này ít nhất cũng phải mất 15000 năm nữa.

Không tới 1 độ nghiêng tuy nhỏ nhoi nhưng với Trái Đất nó không nhỏ chút nào

cả. Độ nghiêng ấy chi phối sự sống từ lúc mà các sinh vật đầu tiên xuất hiện trên

quả đất này. Đó quả thật là một điều kỳ diệu.

(Tác giả: Robert Nguyen)

Lựa chọn đáp án đúng:

Câu 1. Thông tin chính trong văn bản:

A. Độ nghiêng của Trái Đất khiến hành tinh của chúng ta biến đổi

B. Khí hậu một số vùng trên Trái Đất

C. Vẻ đẹp của Trái Đất khi bị nghiêng

D. Sự biến đổi khí hậu trên Trái Đất

Câu 2. Trái Đất quay nghiêng làm thay đổi hành tinh như thế nào?

A. Thay đổi tiến trình lịch sử của loài người, tập tính của các loài sinh vật và cả

chúng ta hôm nay

B. Tạo nên một cuộc viễn du đầy tính sử thi của Trái Đất

C. Kích thích sự sống trỗi dậy

D. Tạo nên hoang mạc Sahara

Câu 3. Con số 365,25 có ý nghĩa gì?

A. Là số năm biến đổi Sahara thành hoang mạc

B. Là độ nghiêng của Trái Đất

C. Là số ngày mà Trái Đất quay trở lại nơi mà nó xuất phát để lại bắt đầu cho một

hành trình mới

D. Là số hiện tượng chịu sự tác động của độ nghiêng Trái Đất

Câu 4. Người viết đã đưa những bằng chứng nào về sự tác động của độ

nghiêng lên Trái Đất?

A. Sự tuần hoàn hàng năm, và sự hình thành hoang mạc Sahara

B. Ngày – đêm, mùa hè - mùa đông, xuân phân - thu phân và sự hình thành hoang

mạc Sahara

C. Ngày – đêm, mùa hè - mùa đông, xuân phân - thu phân, nhật thực – nguyệt thực

D. Mùa hè - mùa đông, xuân phân - thu phân và sự hình thành hoang mạc Sahara,

thủy triều

Câu 5. Người viết đánh giá như thế nào về sự biến đổi trên hành tinh chúng

ta?

A. Sự kì diệu

B. Sự khốc liệt

C. Sự nên thơ

D. Sự thú vị

Câu 6. Việc sử dụng kết hợp phương thức miêu tả, biểu cảm trong văn bản

trên có tác dụng gì?

A. Giúp cho văn bản giàu thuyết phục hơn thể hiện được quan điểm, thái độ của

người viết

B. Giúp cho lời văn du dương hơn thể hiện được sự ngỡ ngàng của người viết

trước những biến đổi của hành tinh

C. Giúp nhấn mạnh nội dung của văn bản đồng thời khẳng định ý nghĩa sâu sắc

của văn bản

D. Giúp cho những biến đổi Trái Đất được mô tả rõ nét, trực quan sinh động đồng

thời thể hiện được tình yêu thiết tha của người viết.

Câu 7 . Thông điệp nào được gợi ra từ văn bản?

A. Trái Đất vẫn luôn tuần hoàn, biến đổi, hãy yêu thương Trái Đất của chúng ta

B. Trái Đất mỗi ngày bị tàn phá, hãy yêu thương Trái Đất của chúng ta

C. Trái Đất đang kêu cứu, hãy chung tay giải cứu Trái Đất

D. Trái Đất biến đổi không ngừng, hãy sống nhanh, sống gấp, sống vội để trải

nghiệm

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Tại sao đoạn Sapo nêu hành trình tuần hoàn của Trái Đất mà không

khẳng định luôn luận điểm văn bản đặt ra?

Gợi ý:

Đoạn Sapo đưa ra một hiện tượng quen thuộc nhưng vô cùng ý nghĩa, đó là vòng

tuần hoàn 1 năm của Trái Đất. Điều khiến mọi người không ngờ là chính điều đó

cũng là do độ nghiêng của Trái Đất gây ra => Đoạn Sapo đã tạo nên sự bất ngờ thú

vị, gợi mở để phần sau người viết nêu vấn đề và lí giải chi tiết

Câu 9. Hãy chỉ rõ mạch triển khai thông tin trong văn bản.

Gợi ý:

Sapo nêu hành trình tuần hoàn của Trái Đất -> Đưa luận điểm: Độ nghiêng của

Trái Đất khiến hành tinh của chúng ta biến đổi -> Khẳng định sự biến đổi qua các

hiện tượng: ngày - đêm, mùa hè - mùa đông, xuân phân - thu phân và sự hình thành

hoang mạc Sahara -> Khẳng định độ nghiêng của Trái Đất là một điều kì diệu

Câu 10. Anh/chị hãy đề xuất một số giải pháp giữ cho Trái Đất xanh.

Gợi ý:

HS thể hiện quan điểm và suy nghĩ cá nhân, chẳng hạn:

- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường,

- Sử dụng nguyên liệu tái chế,

- Trồng cây gây rừng,…

Đề số 03:

Đọc văn bản sau:

Ai ơi mồng 9 tháng 4

"Ai ơi mồng chín tháng tư

Không đi hội Gióng cũng hư mất đời"

Từ xưa người Kẻ Chợ đã có câu ngạn ngữ : “Nắng ông Từa, mưa ông

Gióng”. Có nghĩa là cứ vào ngày hôị thánh Từa (tức Từ Đạo Hạnh) mồng 7

tháng 3 âm lịch thì thể nào cũng nắng to, còn vào hội thánh Gióng, mồng 9

tháng 4 âm lịch thì có mưa, vì bắt đầu mùa mưa dông. Lễ hội Thánh Gióng

hay còn gọi là hội làng Phù Đổng là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu

vực đồng bằng Bắc Bộ.

Thánh Gióng - Phù Đổng Thiên Vương một trong bốn vị thánh bất tử trong

tâm tưởng người Việt. Bác Hồ kính yêu đã dành nhiều mĩ từ khi nhắc tới người

anh hùng dân tộc này: "Đảng ta vĩ đại thật. Một ví dụ trong lịch sử ta có ghi

chuyện vị anh hùng dân tộc là Thánh Gióng đã dùng gốc tre đánh đuổi giặc ngoại

xâm. Trong những ngày đầu kháng chiến Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, hàng

vạn anh hùng noi gương Thánh Gióng dùng gậy tầm vông đánh thực dân

Pháp”(Trích Lời khai mạc lễ kỉ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng - 05/01/1960).

Lễ hội Gióng diễn ra trên một khu vực rộng lớn xung quanh những vết tích

còn lại của Thánh tại quê hương. Cố Viên, tức vườn cũ nay ở giữa đồng thôn Đổng

Viên, tương truyền là vườn cà của mẹ Gióng, tại đây bà đã dẫm phải vết chân ông

Đổng, tảng đá có dấu chân thần cũng ở vườn này. Miếu Ban, thuộc thôn Phù Dực,

tên cũ là rừng Trại Nòn, là nơi Ngài được sinh ra, hiện tại sau toà miếu còn có một

ao nhỏ, giữa ao có gò nổi, trên gò có một bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm

và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn người anh hùng. Đền Mẫu nơi thờ mẹ

Gióng, xây ở ngoài đê. Đặc biệt, đền Thượng là nơi thờ phụng Thánh, vốn được

xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền

nhà cũ của mẹ Thánh. Trong đền có tượng Thánh, sáu tượng quan văn, quan võ

chầu hai bên cùng hai phỗng quỳ và bốn viên hầu cận.

Từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4 âm lịch là thời gian chuẩn bị lễ hội.

Hội bắt đầu từ ngày mồng 6, trong những ngày này dân làng tổ chức lễ rước cờ tới

đền Mẫu, rước cơm chay (cơm cà) lên đền Thượng. Mồng 8 có lễ rước nước từ đền

Hạ về đền Thượng tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trước khi đánh giặc.

Mồng 9 vào chính hội có múa hát thờ, có hội trận và lễ khao quân. Hát thờ diễn ra

trước thuỷ đình phía trước đền Thượng do phường hát ải Lao và hội Tùng Choặc

biểu diễn chủ yếu là hát dân ca. Hội trận mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh

giặc tại cả một khu vực cánh đồng rộng lớn (khoảng 3km) gọi là Soi Bia. 28 cô

tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục thật đẹp tượng trưng cho 28 đạo quân thù.

80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta. Đi đầu đám rước là dăm

ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ đi dọn đường tượng trưng cho đạo quân mục

đồng. Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh phá giặc. Trong đám rước còn có cả

ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cổ mặc áo xanh lĩnh xướng. Tại Soi Bia

còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân

chúng xem hội chia những những đồ tế lễ. Họ tin rằng như vậy đã được Thánh ban

lộc, những vật dụng kia sẽ đem lại may mắn cho cả năm trời. Đám rước đi đến tận

Đổng Viên, đi đến đâu cờ quạt tưng bừng đến đấy. Vào ngày mồng 10, vãn hội có

lễ duyệt quân tạ ơn Thánh. Ngày 11 làm lễ rửa khí giới và ngày 12 lễ rước cờ báo

tin thắng trận với trời đất.

Lễ hội Gióng không chỉ làm người xem được chứng kiến các nghi thức của

một hệ thống lễ với các thao tác thuần thục mang tính nghệ thuật và biểu trưng cao

mà còn là dịp để mỗi người Việt Nam có thể cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều

“tình làng nghĩa xóm”, giữa cá nhân và cộng đồng, giữa thực tại và hư vô, thiêng

liêng và trần thế,... Tất cả đều được gìn giữ là một tài sản vô giá lưu truyền mãi về

sau. […]

(Theo Anh Thư, Báo điện tử Hà Nội mới, ngày 07/4/2004)

Lựa chọn đáp án đúng:

Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là gì?

A. Nghị luận

B. Thuyết minh

C. Tự sự

D. Miêu tả

Câu 2. Đoạn trích trên cung cấp thông tin về sự kiện chính nào ?

A. Ngày hôị thánh Từa (tức Từ Đạo Hạnh)

B. Các lễ hội ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ

C. Lễ hội Gióng

D. Khai mạc lễ kỉ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng - 05/01/1960

Câu 3. Địa điểm diễn ra sự kiện chính được nói đến trong đoạn trích là:

A. Kẻ Chợ

B. Làng Gióng

C. Khu vực đồng bằng Bắc Bộ

D. Đền Mẫu

Câu 4. Sa pô của văn bản (phần in đậm sau nhan đề) có tác dụng gì?

A. So sánh ngày hội Thánh Từa và ngày hội Gióng.

B. Thu hút sự chú ý của người đọc, nhấn mạnh sự kiện ngày hội thánh Từa.

C. Thu hút người đọc, định hướng nội dung chính của văn bản.

D. Kể lại diễn biến lễ hội Gióng.

Câu 5. Đâu không phải lời trích dẫn trực tiếp trong văn bản?

A. "Ai ơi mồng chín tháng tư

Không đi hội Gióng cũng hư mất đời"

B. “Nắng ông Từa, mưa ông Gióng”.

C. “tình làng nghĩa xóm”

D. "Đảng ta vĩ đại thật. Một ví dụ trong lịch sử ta có ghi chuyện vị anh hùng dân

tộc là Thánh Gióng đã dùng gốc tre đánh đuổi giặc ngoại xâm. Trong những ngày

đầu kháng chiến Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, hàng vạn anh hùng noi gương

Thánh Gióng dùng gậy tầm vông đánh thực dân Pháp”(Trích Lời khai mạc lễ kỉ

niệm 30 năm ngày thành lập Đảng - 05/01/1960).

Câu 6. Đâu không phải nghi lễ trong lễ hội Gióng?

A. Rước nước từ đền Hạ về đền Thượng

B. Hát thờ

C. Rước cơm chay

D. Chia đồ tế

Câu 7. Sự kết hợp giữa thuyết minh với miêu tả trong văn bản trên đã đem

đến hiệu quả gì?

A. Thông tin được đề cập cụ thể, sinh động và dễ hình dung hơn.

B. Nội dung được đề cập giàu tính thẩm mĩ và tính hư cấu hơn.

C. Văn bản có đầy đủ đặc điểm của phong cách ngôn ngữ báo chí.

D. Văn bản thể hiện rõ hơn nét văn hoá của người dân làng Phù Đổng.

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Theo anh/chị, lễ hội Gióng được nhân dân tổ chức hàng năm có ý nghĩa gì?

Gợi ý:

- Lễ hội nhằm tôn vinh công lao của người anh hùng làng Gióng - biểu tượng cho ý

chí chống giặc ngoại xâm, cho bản chất kiên cường bất khuất, khát vọng hòa bình

của dân tộc, gợi nhắc truyền thống lịch sử oai hùng của cha ông.

- Lễ hội giúp mỗi người cảm nhận được mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng,

thực tại và hư vô, linh thiêng và trần thế...

Câu 9. Chỉ ra và phân tích tác dụng của những trích dẫn, chú thích được sử dụng

trong văn bản.

Gợi ý:

*Những trích dẫn, chú thích được sử dụng trong văn bản:

- Trích dẫn ca dao dân gian: "Ai ơi mồng chín tháng tư/ Không đi hội Gióng cũng

hư mất đời"; trích dẫn câu ngạn ngữ của người Kẻ Chợ: “Nắng ông Từa, mưa ông

Gióng”.

- Trích dẫn trực tiếp câu nói của Bác Hồ về người anh hùng thánh Gióng: "Đảng ta

vĩ đại thật. Một ví dụ trong lịch sử ta có ghi chuyện vị anh hùng dân tộc là Thánh

Gióng đã dùng gốc tre đánh đuổi giặc ngoại xâm. Trong những ngày đầu kháng

chiến Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, hàng vạn anh hùng noi gương Thánh

Gióng dùng gậy tầm vông đánh thực dân Pháp”.

- Chú thích: (tức Từ Đạo Hạnh); (Trích Lời khai mạc lễ kỉ niệm 30 năm ngày thành

lập Đảng - 05/01/1960); (Phật Thích Ca – Lão tử – Khổng tử); (cơm cà); (khoảng

3km).

*Tác dụng của những trích dẫn trực tiếp và chú thích: Những kiểu trích dẫn, chú

thích này mang tính xác thực, làm cụ thể hóa, sinh động, phong phú nội dung

thông tin ở các đoạn văn.

Câu 10. Tham gia lễ hội văn hóa là nét đẹp của người Việt. Theo anh/chị, mỗi

chúng ta khi tham gia các lễ hội cần có ứng xử ( về thái độ, hành vi, lời nói...) như

thế nào cho phù hợp?

Gợi ý:

Mỗi người khi tham gia các lễ hội cần có lối ứng xử có văn hoá, biểu hiện cụ thể

như:

- Thái độ: Tôn trọng giá trị văn hoá truyền thống, tôn trọng sự khác biệt văn hoá

vùng miền, tôn trọng nội quy ban tổ chức,…

- Hành vi, lời nói: Có hành vi và lời nói đúng chuẩn mực, đúng pháp luật, đúng

chuẩn mực đạo đức xã hội…; không có những những hành vi phản cảm (như

không ăn mặc quần áo quá ngắn khi đến chùa chiền; không nói tục chửi bậy nơi lễ

hội; không chen chúc, dẫm đạp lên nhau để đi hội; không dẫm đạp, phá hỏng các

công trình, cỏ cây, hoa lá trong khuôn viên diễn ra lễ hội...); tích cực quảng bá hình

ảnh đẹp về con người Việt Nam và giá trị văn hoá Việt Nam cho bạn bè thế giới

biết đến,…

BUỔI 2

Đề số 01:

Đọc văn bản sau:

Việt Nam đối mặt với dân số già

Sau khi bắt đầu thời kỳ già hóa dân số vào năm 2011 với tỉ lệ dân số từ 60 tuổi trở

lên chiếm 9,9%, Việt Nam sẽ trải qua giai đoạn dân số già từ 2026 - 2054 khi tỉ lệ

người 65 tuổi trở lên chiếm từ 10 - 19,9%.

Như vậy, như nhiều chuyên gia từng cảnh báo, VN chưa giàu nhưng dân số đã bắt

đầu già hóa. Và từ 2054 - 2069, Việt Nam sẽ trải qua giai đoạn dân số rất già, khi

người từ 65 tuổi trở lên chiếm 20 - 29,9%. VN cũng được xem là quốc gia có thời

gian chuyển từ "già hóa dân số" sang "dân số già" vào nhóm nhanh trên thế giới,

dự báo là 20 năm, trong khi Nhật Bản và Trung Quốc là 26 năm, Anh và Tây Ban

Nha 45 năm...

Dân số già nhanh

Phát biểu tại hội thảo "Dân số và phát triển", được Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa

gia đình (Bộ Y tế) tổ chức ngày 24-12, ông Nguyễn Doãn Tú, tổng cục trưởng

Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình, cho rằng một trong những chính sách để

hạn chế tốc độ già hóa dân số là duy trì mức sinh thay thế. "Việt Nam đã duy trì

được mức sinh thay thế, giữ được tổng tỉ suất sinh ở mức xung quanh 2 con/bà mẹ

từ 2006 đến nay" - ông Tú chia sẻ.

Tuy nhiên, những chính sách để hỗ trợ thêm còn rất ít, thậm chí chưa có. "Hãy đặt

mình vào vị trí của các công nhân, sinh con nhưng nhà trẻ, trường mẫu giáo... đều

ít có hoặc chi phí cao, các gia đình trẻ ít dám sinh con. Ngay các gia đình ở thành

thị, hai vợ chồng có công việc ổn định nhưng mức lương thông thường cũng rất

khó khăn khi nuôi 2 con ăn học" - ông Tú bình luận.

Chính vì lý do này, dù đã có chính sách nhằm nâng mức sinh ở vùng có mức sinh

thấp dưới mức sinh thay thế, đồng thời giảm mức sinh ở vùng có mức sinh cao,

nhưng mức sinh được thông báo gần nhất ở TP.HCM ở mức trên 1,3 con/bà mẹ

vẫn là mức sinh thấp nhất nước và còn có xu hướng giảm thêm.

"Kinh nghiệm ở Hàn Quốc và nhiều quốc gia cho thấy nếu mức sinh đã xuống thấp

sẽ rất khó để tăng sinh trở lại. Khi mức sinh thấp, dân số càng già với tốc độ nhanh

hơn" - ông Tú khuyến cáo.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Xuân Trường, vụ trưởng Vụ Cơ cấu và quy mô

dân số (Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình), đặc điểm của người cao tuổi ở

Việt Nam là trên 70% phải tự lao động kiếm sống với sự hỗ trợ của con cháu, chỉ

25,5% sống bằng lương hưu và trợ cấp xã hội.

Con số này dự báo không có thay đổi nhiều trong thời gian tới. Trong năm 2020,

Hà Nội chỉ mới có khoảng 40% người lao động tham gia bảo hiểm xã hội và theo

mục tiêu đến năm 2021, 45% người lao động cả nước sẽ tham gia bảo hiểm xã hội.

Khi bước vào thời kỳ dân số già, số người già tăng cao cùng với tỉ lệ người già

không có lương hưu/trợ cấp cũng tăng theo vô hình trung sẽ là một gánh nặng về

an sinh xã hội.

Lựa chọn đáp án đúng:

Câu 1. Thông tin chính trong văn bản:

A. Dân số Việt Nam đang già đi

B. Dân số Việt Nam ngày càng đông

C. Tuổi thọ của người dân Việt Nam ngày càng cao

D. Tỉ xuất sinh ở Việt Nam ngày càng giảm

Câu 2. Thông tin trong văn bản trên thuộc loại?

A. Thông tin khoa học, chính trị, văn hóa

B. Thông tin chính trị, thời sự, nghệ thuật

C. Thông tin thời sự, văn hóa, đời sống

D. Thông tin khoa học, chính trị, thời sự

Câu 3. Phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản trên:

A. Logo tuyên truyền dân số và biểu đồ dân số

B. Ảnh một gia đình thông thường ở Việt Nam và các biểu đồ dân số Việt Nam

C. Ảnh cổ động kế hoạch hóa gia đình và biểu đồ phân bố dân cư

D. Tranh cổ động tăng dân số và biểu đồ lứa tuổi

Câu 4. Tác dụng của các phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản trên:

A. Cung cấp thông tin cụ thể, chính xác và tăng tính hấp dẫn, trực quan của thông

tin

B. Biểu đạt mối quan hệ giữa các thông tin và tăng tính tượng hình cho ngôn ngữ

C. Cung cấp hình minh họa sinh động và tăng tính biểu cảm chongôn ngữ

D. Trình bày thông tin một cách hệ thống và tăng tính thuyết phục cho văn bản

Câu 5. Việc trích dẫn bình luận của những chuyên gia dân số có tác dụng gì?

A. Tạo sự hấp dẫn, sinh động cho văn bản

B. Nhấn mạnh những con số đáng lo ngại

C. Tăng tính cảnh báo về nguy cơ dân số già

D. Tăng tính thuyết phục, gợi cảm cho văn bản

Câu 6. Đặc điểm nào của ngôn ngữ khiến ta nhận ra văn bản trên là một bản

tin?

A. Tính cập nhật, chính xác, rõ ràng, ngắn gọn, đơn giản

B. Gợi hình, gợi cảm, sinh động, hấp dẫn

C. Sâu sắc, triết lí, thâm trầm, suy tư

D. Giàu tính thuyết phục, lập luận sắc bén, dẫn chứng xác thực

Câu 7. Mạch triển khai thông tin trong văn bản:

A. Đoạn Sapo nêu tác hại của tình trạng dân số già ở Việt Nam -> Nêu giải pháp

tăng tỉ suất sinh-> Nêu lí do tỉ suất sinh giảm -> Phán đoán tình hình kinh tế - xã

hội khi dân số già

B. Đoạn Sapo nêu thực trạng dân số già ở Việt Nam -> Nêu giải pháp tăng tỉ suất

sinh-> Nêu lí do tỉ suất sinh giảm -> Tác hại khi dân số già

C. Đoạn Sapo nêu tiến trình dân số già ở Việt Nam -> Nêu thực trạng dân số già ở

Việt -> Nam Nêu giải pháp tăng tỉ suất sinh-> Nêu lí do tỉ suất sinh giảm -> Tác

hại khi dân số già

D. Đoạn Sapo phán đoán tình hình kinh tế - xã hội khi dân số già ->Nêu thực

trạng dân số già ở Việt Nam -> Nêu giải pháp tăng tỉ suất sinh-> Nêu lí do tỉ suất

sinh giảm -> Tác hại khi dân số già

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8.

Tại sao đoạn sapo: “Sau khi bắt đầu thời kỳ già hóa dân số vào năm 2011

với tỉ lệ dân số từ 60 tuổi trở lên chiếm 9,9%, Việt Nam sẽ trải qua giai đoạn dân

số già từ 2026 - 2054 khi tỉ lệ người 65 tuổi trở lên chiếm từ 10 - 19,9%” chỉ nói

tới năm 2011 (đã qua) và khoảng năm 2026 – 2054 (chưa tới) mà không nói tới

thời gian thực tại?

Gợi ý:

Giúp người đọc hình dung ra tiến trình dân số già để từ đó gợi mở cho phần sau bắt

vào thực tại => Tạo sự thú vị, bất ngờ

Câu 9. Quan điểm của người viết thể hiện qua văn bản trên là gì?

Gợi ý:

Gióng lên tiếng chuông cảnh báo về thực trạng dân số già đi của nước ta

Câu 10. Nêu một số tác hại khi dân số già?

Gợi ý:

HS trình bày một số tác hại theo hiểu biết cá nhân, chẳng hạn:

- Thiếu lao động trong tương lai cũng như nhu cầu an sinh xã hội ngày càng tăng

ở người cao tuổi, đặc biệt là phụ nữ lớn tuổi.

- Khi tỷ lệ người cao tuổi tăng thì nhu cầu về các dịch vụ xã hội nhằm đáp ứng

nhu cầu của họ cũng tăng theo,…

Đề số 02:

Đọc văn bản sau:

Nhà sinh vật học tin rằng cây cối biết nói chuyện, và chúng ta nên học ngôn

ngữ của chúng

ZKNIGHT DESIGN TOM

Cây cối giao tiếp với nhau ở trên và dưới lòng đất, bằng âm thanh, mùi hương, tín

hiệu và những rung cảm. Tự nhiên, chúng kết nối với nhau thành những mạng lưới,

và kết nối cả với mọi thứ tồn tại trên đời này, bao gồm cả chính bản thân bạn.

Các nhà sinh vật học, sinh thái học, tự nhiên học và người làm lâm nghiệp ngày

càng tin rằng cây cối có thể giao tiếp. Và nếu vậy, con người cũng có thể học được

thứ ngôn ngữ của loài cây, và tìm cách nói chuyện được với chúng.

[…]

Waorani, một bộ tộc da đỏ hiếm hoi còn sót lại cũng đang nói một thứ ngôn ngữ

phản ánh mối liên hệ giữa cây cối và các dạng sống khác. […]

Tin rằng cây cối cũng như mọi sinh vật sống khác đều có mối liên hệ mật thiết với

nhau, người Waorani chẳng bất ngờ và ngạc nhiên với khái niệm cho rằng: Một cái

cây có thể hét lên khi bị đốn hạ, hoặc khi con người làm hại tới cây cối, chính họ

cũng sẽ bị ảnh hưởng và phải trả giá.

[…]

Trong suốt lịch sử văn học và âm nhạc, Haskell chỉ ra rằng chúng ta đã luôn có các

bài hát nói về cây cối, trong đó mô tả những cây thông thì thầm, tiếng cành lá,

tiếng xì xào, ngân nga của những khu rừng.

Về cơ bản, những người nghệ sĩ luôn biết cây cối có thể trò chuyện, ngay cả khi họ

không nói rõ ràng rằng cây cối cũng có thứ "ngôn ngữ" của riêng chúng.

Ngôn ngữ của cây là một khái niệm hoàn toàn rõ ràng đối với nhà sinh thái học

Suzanne Simard, người đã dành 30 năm trong sự nghiệp của mình để nghiên cứu

rừng. Vào tháng 6 năm 2016, cô đã có một bài thuyết trình trong một sự kiện Ted

Talk với tiêu đề: "Cây cối nói chuyện với nhau như thế nào?".

[…]

"Tôi muốn thay đổi cách bạn nghĩ về rừng. Bạn thấy đấy, bên dưới đất ngầm có cả

một thế giới khác, một thế giới của những con đường sinh học vô tận kết nối cây

cối và cho phép chúng giao tiếp, cho phép khu rừng hành xử như thể nó là một

sinh vật duy nhất. Nó có thể khiến bạn hình dung về một thực thể có trí thông

minh", cô nói.

Nhiều nhà khoa học cho rằng cây trao đổi hóa chất với nấm và gửi hạt giống - về

cơ bản là một gói dữ liệu chứa thông tin - cho gió, chim, dơi và những khách ghé

thăm khác để vận chuyển chúng đi khắp thế giới. Nhưng về phần Simard, cô chỉ

tập trung nghiên cứu các kết nối của cây dưới đất ngầm.

[…]

"Mọi sinh vật sống đều cần có dưỡng chất", Wohlleben nói. "Lời giải thích duy

nhất là nó đã nhận được sự hỗ trợ từ những cây lân cận, thông qua bộ rễ trao đổi

dung dịch đường. Là một người làm lâm nghiệp, tôi đã học được rằng cây cối là

những đối thủ cạnh tranh với nhau, để lấy ánh sáng, lấy không gian sống, nhưng

rồi ở đó tôi đã chứng kiến điều [ngược lại]. Cây cối rất quan tâm đến việc giữ cho

mọi thành viên của cộng đồng mình tồn tại".

Wohlleben tin rằng cây cối cũng giống như con người, chúng có cuộc sống gia

đình bên cạnh mối quan hệ với các loài khác. Phát hiện này đã truyền cảm hứng

cho ông viết cuốn sách The Hidden Life of Plants.

Hầu hết các nhà khoa học – và cả cây cối - sẽ đồng ý rằng hoạt động bảo tồn là

chiếc chìa khóa quan trọng vào lúc này. Haskell tin rằng tất cả chúng ta sẽ tự nhiên

ưu tiên các chính sách thân thiện với môi trường, nếu chúng ta nhận thức được cây

cối chính là bậc thầy của sự kết nối và giao tiếp, chúng đang quản lý các mạng lưới

sự sống phức tạp mà chúng ta cũng là một mắt xích trong đó.

Ông gọi cây cối là những "nhà triết học của hệ sinh thái", những trí tuệ thầm lặng

đã đứng đó đối thoại trong suốt hàng ngàn năm. Chúng ta nên lắng nghe cây cối,

Haskell nói, bởi chúng biết những gì chúng đang nói. "Bởi vì cây cối không di

động, để phát triển mạnh chúng cần phải biết mình là ai và đang đứng ở đâu trên

Trái Đất, nhận thức này phải tốt hơn bất kỳ loài động vật đang lang thang nào".

Tham khảo Qz

Lựa chọn đáp án đúng:

Câu 1. Trong văn bản, tác giả đã trình bày quan điểm về vấn đề gì?

A. Tiếng nói của cỏ cây

B. Lời tâm sự của cỏ cây với loài người

C. Tiếng thở than của cây cỏ

D. Ý nghĩa sự tồn tại của cỏ cây trên trái đất

Câu 2. Phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản trên là gì?

A. Những bức ảnh biểu thị mối quan hệ của cây cối với cây cối, giữa cây cối với

các loài khác và những caption chú thích tiếng nói của cỏ cây thể hiện qua những

bức ảnh đó

B. Những sơ đồ biểu thị mối quan hệ của cây cối với cây cối

C. Những bức ảnh minh họa cho những nghiên cứu của các nhà khoa học về cây

cối

D. Những biểu đồ về sự phân bố các loài cây

Câu 3. Phương thức biểu đạt chính nào được sử dụng trong đoạn văn: “Trong

suốt lịch sử văn học và âm nhạc, Haskell chỉ ra rằng chúng ta đã luôn có các bài

hát nói về cây cối, trong đó mô tả những cây thông thì thầm, tiếng cành lá, tiếng xì

xào, ngân nga của những khu rừng.”?

A. Nghị luận

B. Miêu tả

C. Tự sự

D. Thuyết minh

Câu 4. Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: “Hầu hết các nhà khoa học

– và cả cây cối - sẽ đồng ý rằng hoạt động bảo tồn là chiếc chìa khóa quan trọng”

là gì?

A. Liệt kê, ẩn dụ

B. Nhân hóa, điệp

C. So sánh, nhân hóa

D. Ẩn dụ, nói quá

Câu 5. Nhờ đâu mà tác giả có thể khẳng định: “Cây có tiếng nói đặc biệt của

riêng giống loài mình”?

A. Nhận thức của bộ tộc Waorani, các nghệ sĩ và nghiên cứu của nhà sinh thái học

về cây cối

B. Nhận thức của loài người về thế giới cỏ cây

C. Những nghiên cứu chuyên sâu của các nhà khoa học về cây cối

D. Những bài học mà người xưa để lại

Câu 6. Mạch triển khai thông tin trong văn bản là:

A. (1) Bảo tồn các giống loài cây cỏ -> (2) Vì cây có tiếng nói đặc biệt của riêng

giống loài mình -> (3)Tiếng nói của cây trong tâm thức bộ tộc Waorani ->

(4)Tiếng nói của cây trong tâm hồn nhạc sĩ -> (5)Tiếng nói của cây trong nghiên

cứu của nhà sinh thái học -> (6)Hiểu tiếng nói của cây giúp con người có được

nhiều lợi ích về nông nghiệp

B. (1)Cây có tiếng nói đặc biệt của riêng giống loài mình -> (2)Tiếng nói của cây

trong tâm thức bộ tộc Waorani -> (3)Tiếng nói của cây trong tâm hồn nhạc sĩ ->

(4)Tiếng nói của cây trong nghiên cứu của nhà sinh thái học -> (5)Hiểu tiếng nói

của cây giúp con người có được nhiều lợi ích về nông nghiệp -> (6)Bảo tồn các

giống loài cây cỏ

C. (1) Tiếng nói của cây trong tâm thức bộ tộc Waorani -> (2) Tiếng nói của cây

trong tâm hồn nhạc sĩ -> (3) Tiếng nói của cây trong nghiên cứu của nhà sinh thái

học ->(4) Cây có tiếng nói đặc biệt của riêng giống loài mình -> (5)Hiểu tiếng nói

của cây giúp con người có được nhiều lợi ích về nông nghiệp -> (6)Bảo tồn các

giống loài cây cỏ

D. (1)Cây có tiếng nói đặc biệt của riêng giống loài mình -> -> (2)Hiểu tiếng nói

của cây giúp con người có được nhiều lợi ích về nông nghiệp -> (3)Bảo tồn các

giống loài cây cỏ -> (4)Tiếng nói của cây trong tâm thức bộ tộc Waorani ->

(5)Tiếng nói của cây trong tâm hồn nhạc sĩ -> (6)Tiếng nói của cây trong nghiên

cứu của nhà sinh thái học

Câu 7. Việc trích dẫn lời nói của một số nhà nghiên cứu có tác dụng gì?

A. Tăng sức thuyết phục cho luận điểm: cây cối có tiếng nói riêng

B. Khiến cây cối như được thổi vào linh hồn

C. Tăng sức hấp dẫn, gợi hình, gợi cảm cho văn bản

D. Nhằm nhấn mạnh luận điểm : Cây cối là giống loài đặc biệt quan trọng trên trái

đất

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu trong đoạn văn: “Cây cối

cũng giống như con người, chúng có cuộc sống gia đình...”

Gợi ý:

- Phép nhân hóa: cây cối như con người, có gia đình

- Tác dụng:

+ Thổi linh hồn vào cây cối khiến chúng trở lên sống động

+ Nhấn mạnh: Cây cối có tiếng nói riêng, chúng hiểu nhau, gắn kết yêu thương lẫn

nhau

+ Tạo sự hấp dẫn, sinh động, gợi hình, gợi cảm cho đoạn văn

Câu 9. Nhận xét về ngôn ngữ sử dụng trong văn bản.

Gợi ý:

- Giản dị gần gũi

- Giàu tính biểu cảm

- Nhưng cũng mang tính khoa học, chính xác cao

Câu 10. Những thông điệp nào gợi ra từ văn bản?

Gợi ý:

- Yêu thương cỏ cây, lắng nghe tiếng nói của cỏ cây

- Sống thật sâu để cảm hiểu được những điều không được thể hiện bằng lời

- Vạn vật trên dương gian đều có cuộc sống riêng, có thế giới tâm hồn riêng, chúng

đều cần được yêu thương và trân trọng

ĐỌC HIỂU MỞ RỘNG (TỰ LUẬN)

Đề số 01:

Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:

Theo ước tính của nhiều nhà khoa học, trên Trái Đất hiện có khoảng trên 10

000 000 loài sinh vật. Hiện nay, con người mới chỉ nhận biết được khoảng trên 1

400 000 loài, trong đó có hơn 300 000 loài thực vật và hơn 1 000 000 loài động

vật. Rõ ràng, phải rất lâu nữa chúng ta mới lập được một danh sách sát thực tế hơn

về những cư dân của hành tinh này. Dù vậy, điều đó không ngăn cản các nhà khoa

học đưa ra những nhận định khái quát nhất về lịch sử tiến hoá hay sự phụ thuộc lẫn

nhau của muôn loài.

(Ngọc Phú, Các loài chung sống với nhau như thế nào?, theo Báo điện tử Đất Việt

- Diễn đàn của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kĩ thuật Việt Nam, 9/2020.)

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.

Câu 2. Nội dung chính của đoạn trích là gì?

Câu 3. Tác giả đoạn trích muốn nói gì qua câu “Rõ ràng, phải rất lâu nữa chúng ta

mới lập được một danh sách sát thực tế hơn về những cư dân của hành tinh này.”?

Câu 4. Nếu bỏ đi các số liệu cụ thể, tính thuyết phục của thông tin được nêu trong

đoạn trích sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?

Câu 5. Cụm từ “cư dân của hành tinh” không chỉ nói riêng về con người. Cách

dùng cụm từ này trong đoạn trích gợi cho anh/chị suy nghĩ gì?

Câu 6. Giữa số lượng loài sinh vật tồn tại trên thực tế với số lượng loài đã được

con người nhận biết có một khoảng cách rất xa. Việc nhận thức sâu sắc về vần đề

này có ý nghĩa gì đối với con người nói chung, đối với anh/chị nói riêng?

Gợi ý:

Câu 1: Phương thức biểu đạt chính: thuyết minh

Câu 2: Nội dung chính của đoạn trích: nói về sự phong phú của các loài sinh vật

tổn tại trên Trái Đất.

Câu 3: Qua câu “Rõ ràng, phải rất lâu nữa chúng ta mới lập được một danh sách

sát thực tế hơn về những cư dân của hành tỉnh này.”, tác giả muốn nói đến:

- Hiểu biết còn hạn chế của con người về những loài sinh vật sống trên Trái Đất.

- Còn rất nhiều loài chưa được con người nhận biết, nghiên cứu và đặt tên.

Câu 4:

- Đoạn trích đã đưa ra các số liệu cụ thể về tổng số loài sinh vật trên thực tế và số

loài đã được con người nhận biết.

- Nếu thiếu đi các số liệu ấy, thông tin được nêu trong đoạn trích sẽ giảm bớt tính

thuyết phục, khó giúp người đọc cảm nhận được sâu sắc về sự phong phú của các

loài cũng như những nỗ lực và cả những điều con người chưa làm được trong việc

lập hồ sơ về đời sống muôn loài trên Trái Đất.

Câu 5:

- Trong đoạn trích, cụm từ cư dân của hành tinh không chỉ nói riêng về con người

mà dùng để chỉ chung tất cả các loài động thực vật sống trên Trái Đất.

- Nó thể hiện cái nhìn thấu đáo, khoa học về mối quan hệ gắn bó, tác động, phụ

thuộc lẫn nhau giữa các loài. Như vậy, loài nào cũng có quyền sống - điều không

thể bị tước đoạt vì bất cứ lí do gì. Muôn vật đều được hành tinh nuôi dưỡng, che

chở, tất cả đều góp phần làm cho sự sống trênTrái Đất trở nên đa dạng.

Câu 6:

HS chia sẻ suy nghĩ của bản thân.

Có thể nêu:

- Việc nhận thức sâu sắc về khoảng cách lớn giữa số lượng loài sinh vật tồn tại trên

thực tế với số lượng loài đã được con người nhận biết thực sự rất có ý nghĩa. Rõ

ràng, điều đã biết còn quá ít ỏi so với điều chưa biết. Thực tế này thúc đẩy con

người phải không ngừng khám phá thế giới, khám phá chính cái nôi đã nuôi dưỡng

mình, mong tìm được cách ứng xử thích hợp với những gì đã tồn tại và diễn ra trên

Trái Đất.

- Đối với từng cá nhân cụ thể, việc nhận thức đúng thực tế đó cũng kích thích

những nhu cầu tìm hiểu về những người bạn thiên nhiên đáng quý của mình.

Đề số 02:

Bà Sarah Gilbert - "bộ óc" đằng sau vắc xin Covid-19 AstraZeneca

Thứ Năm, 26/08/2021 - 19:45

(Dân trí) - Vắc xin Covid-19 của AstraZeneca/Oxford trở thành phao cứu sinh

cho hàng triệu người nhờ tính hiệu quả, dễ bảo quản và giá rẻ. Điều này có

được là nhờ vào bà Sarah Gilbert - "mẹ đẻ" của vắc xin này.

Bà Gilbert là giáo sư chuyên ngành vắc xin tại Viện Nghiên cứu Jenner của

Đại học Oxford, một trong những trung tâm nghiên cứu y khoa hàng đầu thế giới.

Tại Oxford, bà thiết lập một nhóm nghiên cứu riêng với tham vọng tạo ra một loại

vắc xin có thể chống được nhiều chủng loại cúm khác nhau. Năm 2014, bà dẫn đầu

việc thử nghiệm vắc xin Ebola. Khi Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) xuất

hiện, bà đã sang tận Ả rập Xê út với hy vọng phát triển được một loại vắc xin dành

cho chủng virus corona này.

Nhưng khi vắc xin MERS chỉ mới thử nghiệm lần thứ hai thì đại dịch

Covid-19 khởi phát tại Trung Quốc vào đầu năm 2020. Bà nhanh chóng nhận ra

mình có thể phát triển vắc xin Covid-19 tương tự cách đã làm với MERS.

Theo BBC, chỉ trong một tuần sau khi các nhà khoa học Trung Quốc công bố cấu

trúc di truyền của loại virus mới, nhóm của bà Gilbert đã thiết kế xong vắc xin

Covid-19.

Nhưng kinh phí đâu ra để thử nghiệm lâm sàng, một việc vô cùng tốn kém

và mất thời gian? Đây là vấn đề hóc búa được đặt ra. Bà Gilbert đã tích cực thuyết

phục các đề tài khác trợ giúp kinh phí, kêu gọi chính phủ tài trợ và cả nhóm đã vui

mừng trước tin chính phủ Anh hỗ trợ kinh phí 22 triệu bảng Anh thử nghiệm và

sản xuất vắc xin.

Bà Gilbert sau đó chạy đua với thời gian trong bối cảnh số ca tử vong trên

toàn cầu tăng nhanh vì Covid-19. Bà làm việc có khi từ 4 giờ sáng đến tận tối

muộn. Đầu tháng 4/2020, lô vắc xin đầu tiên được sản xuất để chuẩn bị cho việc

thử nghiệm. Bà Gilbert mô tả rằng quá trình này là một loạt những bước nhỏ liên

tiếp nhau, chứ không phải là một khoảnh khắc phát hiện bùng nổ nào đó.

"Ngay từ đầu, chúng tôi đã xem đây là một cuộc chạy đua với virus, không

phải cuộc chạy đua với các nhà phát triển vắc xin khác… Là người đã phát minh ra

loại vắc xin này, tôi có thể kiếm được một khoản lợi nhuận khổng lồ. Nhưng tôi từ

chối nhận bằng sáng chế vắc xin. Tôi không muốn độc quyền sáng chế vì tôi muốn

chia sẻ công nghệ này để mọi người có thể sản xuất vắc xin", báo The Star dẫn lời

bà Gilbert.

Theo mong muốn của bà Gilbert, AstraZeneca cam kết không thu lợi nhuận

từ vắc xin Covid-19 trong đại dịch. Và giá vắc xin này vẫn sẽ được giữ nguyên với

các nước đang phát triển, kể cả khi đại dịch kết thúc.

Năm 2020, bà Gilbert là một trong số các nữ nhà khoa học được hãng

truyền thông BBC vinh danh trong danh sách 100 Phụ nữ Tiêu biểu của năm trên

toàn cầu vì những đóng góp không mệt mỏi cho cuộc chiến chống đại dịch Covid-

19.

(Theo dantri.com.vn)

Câu 1. Văn bản cung cấp cho người đọc thông tin chính nào? Căn cứ để xác định

thông tin đó là gì?

Câu 2. Từ "mẹ đẻ" trong sa-pô của văn bản có nghĩa là gì?

Câu 3. Tìm những chi tiết cho thấy bà Gilbert đã chạy đua với thời gian để tạo ra

vacxin AstraZeneca.

Câu 4. Nêu tác dụng của hình ảnh được sử dụng trong văn bản.

Câu 5. Câu nói sau của bà Gilbert cho thấy bà là người như thế nào?

"Ngay từ đầu, chúng tôi đã xem đây là một cuộc chạy đua với virus, không

phải cuộc chạy đua với các nhà phát triển vắc xin khác… Là người đã phát minh

ra loại vắc xin này, tôi có thể kiếm được một khoản lợi nhuận khổng lồ. Nhưng tôi

từ chối nhận bằng sáng chế vắc xin. Tôi không muốn độc quyền sáng chế vì tôi

muốn chia sẻ công nghệ này để mọi người có thể sản xuất vắc xin”.

Câu 6. Từ văn bản đọc hiểu, hãy rút ra thông điệp ý nghĩa từ việc làm của bà Sarah

Gilbert, trả lời từ 5 – 7 dòng.

Gợi ý:

Câu 1:Văn bản cung cấp cho người đọc thông tin về bà Sarah Gilbert - "bộ óc"

đằng sau vắc xin Covid-19 AstraZeneca. Thông tin đó được đề cập trong nhan đề

của văn bản

Câu 2: Từ "mẹ đẻ" trong sa-pô của văn bản có nghĩa là: người đã cho ra đời/ đã

tạo ra/ phát minh ra vắc xin AstraZeneca.

Câu 3: Những chi tiết cho thấy bà Gilbert đã chạy đua với thời gian để tạo ra

vacxin AstraZeneca:

- Ngay khi đại dịch Covid-19 khởi phát tại Trung Quốc vào đầu năm 2020, bà

Gilbert đã nhanh chóng nhận ra mình có thể phát triển vắc xin Covid-19 tương tự

cách đã làm với MERS – vắc xin chống Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS)

mà bà đang nghiên cứu trước đó.

- Chỉ trong một tuần sau khi các nhà khoa học Trung Quốc công bố cấu trúc di

truyền của loại virus mới, nhóm của bà Gilbert đã thiết kế xong vắc xin Covid-19.

- Nhanh chóng, tích cực thuyết phục các đề tài khác trợ giúp kinh phí, kêu gọi chính

phủ tài trợ.

- Bà làm việc có khi từ 4 giờ sáng đến tận tối muộn.

Câu 4: Tác dụng của hình ảnh được sử dụng trong văn bản: Làm cho bài viết thêm

sinh động, hấp dẫn; minh hoạ cho nội dung thông tin của văn bản, giúp người đọc

dễ tiếp thu thông tin hơn.

Câu 5: Câu nói của bà Gilbert cho thấy bà là người có trái tim nhân hậu, có tấm

lòng cao cả, quảng đại. Bà đã đặt sức khoẻ của nhân loại lên trên tất cả, trên cả vật

chất, lợi nhuận. Bà chạy đua với thời gian sáng chế ra vắc xin để cứu sống cả thế

giới. Bà đã hiến tặng sáng chế của mình cho cộng đồng mà không màng tới lợi

nhuận, điều đó càng khiến cả nhân loại cảm phục và ngưỡng mộ bà.

Câu 6: HS có thể nêu thông điệp về lối sống vì người khác, biết chia sẻ yêu thương,

hi sinh lợi ích cá nhân vì cộng đồng. Lí giải thông điệp.

BUỔI 3

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN PHI NGÔN NGỮ

1. Mục tiêu:

- HS nhận biết được các loại phương tiện phi ngôn ngữ, cách trình bày và tác dụng

của những phương tiện đó trong văn bản thông tin.

- HS sử dụng được các phương tiện phi ngôn ngữ để tạo lập văn bản thông tin.

2. Nội dung hoạt động: Vận dụng các phương pháp đàm thoại gợi mở, hoạt động

nhóm để thực hành

3. Sản phẩm: Câu trả lời cá nhân hoặc sản phẩm nhóm.

4. Tổ chức thực hiện hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS thực hành bằng phương pháp hỏi đáp, đàm thoại gợi mở; hoạt

động nhóm

- HS lần lượt trả lời nhanh các câu hỏi của GV, các đơn vị kiến thức cơ bản của bài

học 8.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tích cực trả lời

- GV khích lệ, động viên

Bước 3: Báo cáo sản phẩm

- HS lần lượt trả lời các câu hỏi của GV

- Các HS khác nhận xét, bổ sung

Bước 4: Đánh giá, nhận xét

GV nhận xét, chốt kiến thức

Bài 1. Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:

Đầu xuân tìm về miền đất tổ ca trù

Kim Truyền | 04/02/2022, 14:33

Tìm về làng Lỗ Khê (xã Liên Hà, huyện Đông Anh, TP. Hà Nội) vốn được

mệnh danh là miền đất tổ của “Ca trù” vào buổi đầu xuân năm mới, chúng ta

cảm nhận được không khí yên bình của một vùng quê ven đô. Người dân nơi

đây đã bao đời ngấm từng câu ca, từng nhịp phách, từng tiếng trống trầu và

họ vẫn giữ trong mình ngọn lửa với nghệ thuật ca trù.[...]

Làng Lỗ Khê được hình thành từ lâu đời, đến nay vẫn còn lưu giữ nhiều nét của

một làng cổ, với quần thể đình, miếu, cổng, luỹ làng, lễ hội những làn điệu dân

ca...Truyền thống hát cửa đình vừa là để cúng thành hoàng tỏ lòng nhớ ơn, cũng

vừa là món ăn tinh thần của quần chúng, từ lâu đã trở thành nghi lễ tôn giáo, tín

ngưỡng: “Gốc còn ngọn mãi phải còn/ Cầm ca giữ trọn lòng son chẳng mờ/ Làm

giàu thêm vốn ca trù/ Cửa đình còn mãi hát thờ múa ca/”.

Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, ngọn lửa tình yêu với nghệ thuật ca trù đã có

hơn 600 trăm năm tồn tại với những người con Lỗ Khê. Chỉ cần một cây đàn đáy,

một bộ phách trúc, một trống trầu là buổi biểu diễn ca trù có thể bắt đầu. Tuy

nhiên, cái khó của ca trù là phải học rất bài bản, công phu: “Khi ngồi vào đến là

phải có đàn khuôn, phách khuôn, tiếng đàn, tiếng phách phải y sì nhau. Người ca

nương mà đã cất lên tiếng hát là người đàn phải theo. Đàn là đàn đánh đòn, cho

nên miệng hát là tay phải cầm nhịp, tay gõ phách” - Nghệ nhân ưu tú Phạm Thị

Điền say sưa kể - “Hát ca trù không thể hòa chung với nhạc sống được, bởi ca trù

thánh thót, thanh cao, nghe những lời văn, tiếng đàn trầm bổng, tiếng hát ngân

nga”.

[…]

Ngược dòng lịch sử, Lỗ Khê là nơi chốn tổ của ca trù, ông tổ ca trù Đinh Dự là con

trai tướng Đinh Lễ. Trong khởi nghĩa Lam Sơn, Đinh Lễ được Lê Lợi cử ra Bắc và

lập đồn doanh trại tại Lỗ Khê, đồng thời cưới vợ sinh con tại nơi này. Đinh Dự lớn

lên giỏi đàn hát lấy vợ là Đường Hoa Tiên Hải. Hai vợ chồng mở giáo phường dạy

hát, đã truyền dạy cho 12 dòng họ ở khắp vùng Kinh Bắc: “Từ Bắc Ninh trở về,

Thuận Thành trở lên, Yên Phong trở xuống, ngoài Cói trở vào” - Nghệ nhân ưu tú

Phạm Thị Điền - “Tại Lỗ Khê, lúc đó có 2 dòng họ theo học là Nguyễn Văn và

Nguyễn Thế”. Hai ông, bà nổi tiếng khắp vùng, về sau nhân dân tôn vợ chồng ông

Đinh Dự là tổ ca trù.[…]

[…]

Năm 2009, ca trù của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi

vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp vì có nguy cơ thất truyền. Để giữ cho ca trù đứng

vững trước thách thức của thời đại, không còn cách nào khác là phải không ngừng

bồi đắp và truyền tỏa các giá trị văn hóa cho thế hệ trẻ. Chỉ có như vậy, ca trù sẽ

không những không bị mai một mà ngày sống mãi trong đời sống của nhân dân.

Tìm về Lỗ Khê vào buổi đầu xuân năm mới, chúng ta cảm nhận được không khí

yên bình của một vùng quê ven đô với từng câu ca, từng nhịp phách, từng tiếng

trống trầu và họ vẫn giữ trong mình ngọn lửa với nghệ thuật ca trù. Nhưng cũng có

gì đó day dứt, chua xót vì làn điệu ca trù lại đang ngày mai một dần tại chính quê

hương vốn là cái nôi của môn nghệ thuật này.

(Kim Truyền, baomoi.com)

Quan sát hình ảnh trong văn bản trên và cho biết:

a. Những thông tin gì được cung cấp trong hình ảnh?

b. Các thông tin đó được trình bày như thế nào?

c. Tác dụng của hình ảnh này là gì?

Gợi ý:

a. Những thông tin được cung cấp trong hình ảnh:

- Hình ảnh Cổng làng Lỗ Khê

- Hình ảnh nghệ nhân hát ca trù

- Hình ảnh đình làng Lỗ Khê, nơi thường xuyên biểu diễn ca trù

b. Các thông tin đó được trình bày:

- Các hình ảnh từ xa tới gần, từ khái quát đến cụ thể, từ quang cảnh đến con người,

từ không gian rộng đến không gian hẹp

- Thanh đơn vị được hiển thị ở góc dưới bên trái của hình ảnh.

c. Tác dụng của hình ảnh: cung cấp hình ảnh trực quan về địa điểm, con người, tạo

sức hấp dẫn cho thông tin

Bài 2. Quan sát sơ đồ và cho biết:

a. Ngoài các phương tiện ngôn ngữ, sơ đồ trên còn sử dụng những phương tiện nào

khác?

b. Những phương tiện đó được trình bày như thế nào và biểu đạt thông tin gì?

c. Những phương tiện phi ngôn ngữ và những phương tiện ngôn ngữ trong sơ đồ

có quan hệ với nhau như thế nào?

d. Những phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong sơ đồ có tác dụng gì?

Gợi ý:

a. Ngoài các phương tiện ngôn ngữ, sơ đồ trên còn sử dụng những phương tiện phi

ngôn ngữ: hình ảnh, đường dẫn, bản đồ, chú thích.

b. Những phương tiện phi ngôn ngữ được trình bày dưới dạng sơ đồ và biểu đạt

toàn cảnh khu du lịch Tràng An – Ninh Bình, nhằm hướng dẫn du khách tham

quan.

c. Những phương tiện phi ngôn ngữ và những phương tiện ngôn ngữ trong sơ đồ

có quan hệ mật thiết với nhau. Những phương tiện ngôn ngữ được dùng làm chú

thích, nêu địa danh, giải thích cho những phương tiện phi ngôn ngữ.

d. Những phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong sơ đồ có tác dụng giúp

người xem dễ dàng hình dung về các khu vực ở khu du lịch Tràng An – Ninh Bình.

Bài 3.

a. Thiết kế một biểu đồ hoặc sơ đồ dựa trên các thông tin trong đoạn trích sau:

“Một giọt mưa chứa thông tin về sự hiện diện của một đám mây trên trời; một tia

sáng chứa thông tin về màu sắc của chất đã gửi nó đến mắt ta; một cái đồng hồ có

thông tin về thời gian trong ngày; gió mang thông tin về một trận bão đang ập đến;

virus cảm lạnh có thông tin về tính dễ tổn thương của cái mũi tôi; DNA trong tế

bào chúng ta chứa tất cả thông tin về mã di truyền của chúng ta (về cái đã làm cho

tôi giống với cha của mình); và não của tôi tràn ngập những thông tin được tích lũy

từ trải nghiệm của tôi.”

(Các-lô Rô-ve-li, “Về chính chúng ta”)

b. Tự lập một sơ đồ giới thiệu về chủ đề: “Lớp học của em” “Trường của em”,…?

Gợi ý:

b. Học sinh tùy chọn, sáng tạo và trình bày sản phẩm của mình (GV cùng các HS

khác quan sát, nhận xét, khen thưởng hoặc chấm điểm)

Bài tập 4: Hãy viết một văn bản, trong đó có sử dụng số liệu, hình ảnh hoặc sơ

đồ… về: Những điều cần chú ý khi tham gia lễ hội ở Việt Nam.

Gợi ý:

Những điều cần chú ý khi tham gia lễ hội ở Việt Nam

Mỗi dịp Tết đến xuân về cũng là mùa lễ hội trên khắp cả nước. Để bảo

đảm lễ hội diễn ra an toàn và văn minh, người tham gia lễ hội cần có ứng xử

phù hợp khi tham gia.

Theo thống kê của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, hiện cả nước có 7.966

lễ hội, trong đó có 7.039 lễ hội dân gian, 332 lễ hội lịch sử - cách mạng, 544 lễ hội

tôn giáo và gần 30 lễ hội du nhập. Ngoài ra, còn những lễ hội nội bộ như ngành,

địa phương, đơn vị, dòng họ... Lễ hội có thể nói chính là một nét đẹp văn hóa dân

tộc trong tâm thức người Việt. Hằng năm, nhất là vào những dịp đầu xuân năm

mới, người đi trẩy hội rất đông.

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách “trẩy hội” sao cho “văn minh”,

“đúng cách”. Dưới đây là một số lưu ý khi tham gia lễ hội truyền thống ở Việt

Nam:

Cần hiểu rõ văn hóa lịch sử lễ hội bạn muốn tham dự

Trước khi đến một lễ hội, việc tìm hiểu ý nghĩa, lịch sử và các hoạt động văn

hóa truyền thống tại lễ hội đó là điều vô cùng quan trọng, quyết định đến việc xin

lộc cầu may của bạn. Như đến lễ hội Yên Tử (Quảng Ninh) người ta thường cầu

ngàn may mắn bằng cách chà xát tiền vào chuông, khánh, cột ở chùa Đồng – ngôi

chùa đồng lớn nhất và cao nhất cả nước.

Trong khi đó lễ hội Chùa Hương (Hà Nội) lại được các đôi vợ chồng hiếm

muộn ưa chọn vì sự linh ứng nổi tiếng từ xa xưa khi cầu mong đường con cái. Hay

những người bán buôn lại luôn tìm về lễ hội Ông Hoàng Mười (Nghệ An) – một vị

thánh yêu thương dân chuyên ban phát tài lộc cho mọi người,… để cầu mua may

bán đắt.

Chọn lựa trang phục phù hợp

Trang phục khi đến với các lễ hội văn hóa cần lịch sự, trang trọng, thanh lịch.

Tránh mặc những trang phục quá sặc sỡ, hở hang, phản cảm khi đi chùa, đền, lễ

hội,... làm ảnh hưởng đến không khí chung nơi tôn nghiêm.

Tuân thủ các quy tắc tại nơi tổ chức lễ hội.

Tại chốn thờ tự linh thiêng, nơi thường xuyên cử hành các nghi thức hành lễ,

tùy vào từng lễ hội, nghi thức hành lễ sẽ có những yêu cầu khác nhau. Vì thế, khi

tham dự lễ hội tại các đền thờ, chùa chiền,… chúng ta cần đọc và ghi nhớ nội quy

để thể hiện sự tôn trọng. Đồng thời, du khách cần giữ lời nói đúng mực; giữ gìn vệ

sinh chung, không hái hoa, bẻ cành, vứt rác bừa bãi nơi công cộng.

Người ta thường nói, cộng đồng là chủ thể của lễ hội, muốn giữ được vai trò

đó thì mỗi người tham gia phải có ý thức trách nhiệm trước cộng đồng, góp phần

làm cho lễ hội phát triển lành mạnh. Công tác tuyên truyền, giáo dục thường xuyên

sẽ giúp cho người tham gia lễ hội nhận thức sâu sắc về mục đích, ý nghĩa của lễ

hội, tự giác thực hiện nếp sống văn minh, điều chỉnh hành vi, ứng xử đúng đắn.

Bên cạnh đó, không ngừng nâng cao chất lượng công tác tổ chức và quản lý giữ

gìn không gian, môi trường văn hóa cho lễ hội, đồng thời có những chế tài đủ

mạnh để ngăn chặn những hành vi sai phạm.

Bảng kiểm đánh giá về văn bản có sử dụng số liệu, hình ảnh hoặc sơ đồ… :

Tiêu chí

Mô tả tiêu chí

Đạt

Chưa đạt

Hình thức

- Đảm bảo hình thức văn bản thông tin: Có

tiêu đề, trình bày theo cách truyền thống hoặc

theo đồ hoạ thông tin (infographic).

- Có sử dụng các phương tiện giao tiếp phi

ngôn ngữ hợp lí: số liệu, hình ảnh, sơ đồ,

màu sắc, kiểu chữ,…

Nội dung

- Nêu được những thông tin cơ bản về đề tài.

Bày tỏ suy nghĩ, thái độ, cảm xúc của người

viết về đề tài.

Chính tả,

ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng

Việt.

Sáng tạo

Sử dụng cách trình bày thông tin độc đáo, nổi

bật; diễn đạt mới mẻ, sâu sắc về đề tài.

BUỔI 4

THỰC HÀNH VIẾT: VIẾT MỘT VĂN BẢN NỘI QUY HOẶC VĂN BẢN

HƯỚNG DẪN NƠI CÔNG CỘNG

1. Mục tiêu:

- HS nắm được yêu cầu về nội dung và hình thức của văn bản nội quy hoặc văn

bản hướng dẫn nơi công cộng.

- HS biết cách viết một văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng.

2. Nội dung hoạt động: Vận dụng các phương pháp đàm thoại gợi mở, hoạt động

nhóm để giúp HS viết bài

3. Sản phẩm: Bài làm của HS

4. Tổ chức thực hiện hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV ra đề, hướng dẫn HS thực hành bằng phương pháp hỏi đáp, đàm thoại gợi

mở; hoạt động nhóm

- HS nghiên cứu đề bài, thảo luận nhóm để thực hiện nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tích cực trả lời câu hỏi và thực hành viết

- GV khích lệ, động viên

Bước 3: Báo cáo sản phẩm

- HS lần lượt trả lời các câu hỏi của GV và trình bày bài làm

- Các HS khác nhận xét, bổ sung

Bước 4: Đánh giá, nhận xét

GV nhận xét, chốt kiến thức

I. NHẮC LẠI LÍ THUYẾT

Yêu cầu của kiểu bài:

- Văn bản phải có cấu trúc chặt chẽ, phù hợp với mẫu cấu trúc chung của văn bản

nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng.

- Nội dung văn bản thể hiện rõ những hành vi cần thực hiện hoặc không được

thực hiện trong không gian công cộng, phù hợp với yêu cầu, quy định của cơ

quan, tổ chức ban hành, phù hợp với quy định của pháp luật.

- Ngôn ngữ khách quan, chính xác, rõ ràng, dễ hiểu.

II. THỰC HÀNH VIẾT

Đề bài 01: Hãy viết một văn bản hướng dẫn du khách khi tham gia một lễ hội

hoặc tham quan một di tích lịch sử, văn hoá ở địa phương nơi anh/chị sinh

sống.

Gợi ý dàn ý

(1) Phần mở đầu văn bản: Nêu tiêu đề của văn bản.

(2) Phần nội dung văn bản:

Lần lượt trình bày các yêu cầu và chỉ dẫn cụ thể. Có thể sắp xếp theo trật tự khác

nhau tuỳ vào mục đích, tính chất lễ hội hoặc đặc điểm của di tích và mức độ vi

phạm phổ biến của người tham gia. Cũng có thể sắp xếp theo hai nhóm:

+ Nhóm quy định, yêu cầu bắt buộc.

+ Những chỉ dẫn, gợi ý.

Ví dụ:

- Về trang phục, ngôn ngữ, hành vi:

+ Trang phục cần gọn gàng, lịch sự. Không có những hành vi thiếu văn hoá như

nói tục, chửi bậy, viết vẽ lên tường, lên thân cây, gây mất trật tự.

+ Phải để phương tiện đi lại đúng nơi quy định của BTC hoặc Ban quản lí.

Về đồ lễ và việc thắp hương: Người dâng lễ có thể đặt lễ chay hoặc lễ mặn tùy

tâm. Lễ chay gồm: hương, hoa tươi, quả chín, phẩm oản, xôi chè. Lễ mặn gồm:

gà, giò, trầu cau, rượu.

Về các vật dụng được mang theo và việc sử dụng đồ dùng cá nhân: Chỉ mang

theo những vật dụng thật sự cần thiết, tránh những vật dụng có hại dễ gây sát

thương; đồ cá nhân phải tự giác bảo toàn.

Về ý thức, thái độ của du khách đối với việc bảo vệ các giá trị vật chất của lễ hội/

di tích: Cần có ý thức và trách nhiệm cao với các di vật – giá trị vật chất của lễ

hội/ di tích. Không phá bỏ, không làm hư hại cảnh quan; giữ gìn vệ sinh môi

trường chung, bỏ rác đúng nơi quy định.

Về việc liên hệ với Ban tổ chức lễ hội hoặc Ban quản lí di tích khi xảy ra các sự

cố: Du khách khi gặp một số sự cố không may tại lễ hội/ di tích, có thể liên hệ

với Ban tổ chức/ Ban quản lí. Ban Tổ chức/ Ban quản lí sẽ phối kết hợp cùng

trung tâm phát thanh (nếu cần) để giải quyết các sự cố không may.

Các hướng dẫn khác (nếu có): Nếu có nhu cầu quay phim, dựng phim, phải có

giấy giới thiệu và được sự đồng ý của Ban quản lí di tích.

(3) Phần kết thúc văn bản: Ban tổ chức lễ hội…./ Ban Quản lí di tích….

*Văn bản tham khảo:

Nội quy tham quan di tích chùa Keo

Quý khách đến tham quan, dâng lễ tại chùa Keo phải thực hiện theo những quy

định sau:

I. Những yêu cầu bắt buộc:

1. Chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về việc giữ gìn, bảo vệ di tích. Không

khắc tên, viết, vẽ lên các bờ tường, lăng mộ và thân cây. Không được tự ý hái hoa,

vặt quả, trèo cây.

2. Trang phục cần gọn gàng, lịch sự. Không mặc quần áo ngắn, váy ngắn khi vào

khu di tích.

3. Nghiêm cấm hành vi mang vũ khí, chất nổ, chất dễ cháy, độc hại vào khu di

tích.

4. Không tự ý di chuyển đồ thờ cúng trong di tích.

5. Quý khách cần sắp lễ đầy đủ trước khi dâng lễ lên các ban thờ, không sắp lễ

trong không gian thờ cúng.

6. Khi dâng lễ, quý khách cần đặt đúng các ban đã quy định. Sau khi dâng lễ xong,

quý khách phải tự hạ lễ và trả lại đồ dùng đúng vị trí ban đầu.

7. Bỏ rác đúng nơi quy định, có ý thức bảo vệ môi trường và cảnh quan của khu di

tích.

8. Không được tự ý bày bán, trao đổi hàng hóa trong khu di tích.

II. Những chỉ dẫn:

1. Quý khách đốt hương tại lư hương đặt trước cửa chùa Keo, sau đó mới được

mang vào bên trong chùa.

2. Khi công đức, quý khách cần tự tay bỏ tiền vào hòm, nhận phiếu tại bàn ghi

công đức.

3. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có nhu cầu quay dựng phim ảnh, video cần đến

gặp Ban Quản lí khu di tích để được xác nhận và cho phép.

Ban Quản lí di tích chùa Keo

Đề bài 02: Hãy viết một văn bản nội quy sử dụng thư viện tại địa phương hoặc

ngôi trường anh/chị đang theo học.

*Văn bản tham khảo:

NỘI QUY THƯ VIỆN TỈNH NAM ĐỊNH

1. Bạn đọc của Thư viện

Mọi tập thể, cá nhân đang sinh sống và làm việc tại địa phương đều có quyền sử

dụng vốn tài liệu Thư viện phù hợp với nội quy của thư viện. Để sử dụng vốn tài

liệu Thư viện, bạn đọc phải làm thẻ Thư viện.

2. Thẻ thư viện

a) Thủ tục làm thẻ thư viện gồm có:

- Người đến làm thẻ Thư viện phải có một trong các giấy tờ sau: Chứng minh nhân

dân; Sổ hộ khẩu; Giấy giới thiệu của cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác, hoặc

một số giấy tờ khác do từng Thư viện cụ thể yêu cầu (ví dụ: thẻ/ phù hiệu - đối với

học sinh, sinh viên, …);

- Phí làm Thẻ thư viện; mức phí theo quy định của Pháp luật về phí và lệ phí.

b) Sử dụng thẻ Thư viện:

- Thẻ Thư viện chỉ có giá trị sử dụng trong một năm (kể từ ngày cấp thẻ). Sau một

năm, bạn đọc làm thủ tục đổi thẻ;

- Không được sử dụng Thẻ thư viện của người khác; Không được cho người khác

mượn Thẻ của mình. Khi mất thẻ, bạn đọc phải báo ngay cho Thư viện biết và làm

thủ tục cấp lại. Thủ tục cấp lại Thẻ thư viện được tiến hành như cấp thẻ mới.

3. Trách nhiệm của bạn đọc:

a) Khi vào Thư viện:

- Xuất trình Thẻ thư viện cho người có trách nhiệm. Đối với cá nhân không phải là

bạn đọc của Thư viện nhưng có nhu cầu sử dụng vốn tài liệu Thư viện thì cần xuất

trình một trong những giấy tờ sau: Chứng minh nhân dân; Giấy giới thiệu của cơ

quan hoặc các giấy tờ tùy thân khác.

- Gửi, để cặp, túi, vật dụng cá nhân khác và phương tiện đi lại vào đúng nơi quy

định. Bạn đọc có trách nhiệm tự quản lý tiền, các tư trang và các giấy tờ cá nhân có

giá trị khác.

b) Trong Thư viện:

- Chấp hành đúng các quy định của Thư viện về việc sử dụng tài liệu Thư viện.

- Thực hiện nếp sống văn minh.

- Đi nhẹ, nói khẽ, không gây ồn, không có các hành vi thiếu văn hóa khác làm ảnh

hưởng đến trật tự chung và môi trường, cảnh quan Thư viện.

- Bảo vệ tài sản của Thư viện:

+ Giữ gìn, bảo quản tài liệu: Không được đánh tráo, chiếm dụng, làm mất, cắt xén

hoặc làm hư hại tài liệu;

+ Giữ gìn bàn ghế, giá, tủ, máy móc, trang thiết bị và các vật dụng khác của Thư

viện.

- Không được vào các khu vực dành riêng cho nhân viên Thư viện nếu không có

nhiệm vụ.

c) Khi ra khỏi thư viện:

- Phải trả lại các tài liệu đã mượn (trừ những tài liệu được phép mượn về nhà theo

quy định của Thư viện).

- Có nghĩa vụ cho kiểm tra tài liệu cũng như các vật dụng mang ra khỏi Thư viện

khi có yêu cầu của người có trách nhiệm.

4. Sử dụng tài liệu Thư viện:

Để đọc tại chỗ hoặc mượn tài liệu về nhà, bạn đọc phải xuất trình một trong các

giấy tờ sau: Thẻ Thư viện, Chứng minh nhân dân, Giấy giới thiệu hoặc các giấy tờ

tùy thân khác.

a) Đọc tại chỗ:

- Mỗi lần chỉ được mượn tối đa 3 tài liệu; đối với phòng đọc tự chọn, bạn đọc được

phép trực tiếp lựa chọn tài liệu trên giá sách;

- Không được phép tự ý mang tài liệu ra khỏi phòng đọc;

- Không sử dụng các thiết bị máy móc dành riêng cho bạn đọc quá thời gian quy

định của Thư viện.

b) Mượn về nhà:

Mỗi lần được mượn tối đa 03 bản sách ( trong đó sách văn học không quá 02 bản)

với thời hạn 07 ngày. Quá thời hạn đó, nếu có nhu cầu sử dụng tiếp tục, bạn đọc

phải đến gia hạn; mỗi lần gia hạn được thêm 03 ngày và không quá 02 lần.

c) Sử dụng hệ thống tra cứu:

- Bộ máy tra cứu của Thư viện gồm hệ thống mục lục truyền thống, các cơ sở dữ

liệu, mục lục đọc máy công cộng trực tuyến;

- Khi sử dụng bộ máy tra cứu truyền thống như hệ thống mục lục, các hộp phích

chuyên đề, bạn đọc không được xé phích, rút phích ra khỏi ô phích; Khi sử dụng

bộ máy tra cứu hiện đại như các cơ sở dữ liệu, mục lục đọc máy công cộng trực

tuyến, bạn đọc phải tuân theo chỉ dẫn, quy định của Thư viện; Không sử dụng máy

tính tra tìm thông tin vào mục đích khác.

d) Sao chụp tài liệu trong thư viện:

Bạn đọc được phép sao chụp tài liệu theo quy định của Thư viện.

5. Phí và lệ phí thư viện: Bạn đọc phải trả phí cho các dịch vụ của Thư viện theo

quy định của Pháp luật về phí và lệ phí.

6. Xử lý vi phạm: Nếu bạn đọc vi phạm các quy định trong Nội quy này, tùy theo

tính chất, mức độ vi phạm mà bị một trong những hình thức xử lý sau:

a) Thu hồi thẻ Thư viện tạm thời hay vĩnh viễn; Xử lý hành chính và bồi thường

thiệt hại bằng hiện vật hoặc bằng tiền các trường hợp sau:

- Mượn tài liệu quá thời hạn quy định;

- Sao chụp trái phép tài liệu Thư viện;

- Làm hư hại, đánh tráo, chiếm dụng tài liệu và các tài sản khác của Thư viện;

- Vi phạm nội quy Thư viện;

Mức phạt và bồi thường theo quy định của Nghị định xử phạt vi phạm hành chính

trong lĩnh vực Văn hóa - Thông tin và các quy định khác của Pháp luật trong lĩnh

vực này.

b) Trong trường hợp làm hư hại nghiêm trọng vốn tài liệu và các tài sản khác của

Thư viện, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của

Pháp luật.

7. Tổ chức thực hiện:

Thư viện có trách nhiệm thông báo Nội quy tới tất cả bạn đọc. Bạn đọc có trách

nhiệm thực hiện nghiêm túc các quy định trong Nội quy này.

BQL Thư viện tỉnh Nam Định

BUỔI 4,5

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP: LUYỆN ĐỀ TỔNG HỢP CẢ BÀI HỌC 8

1. Mục tiêu: HS hiểu được kiến thức trong bài học để thực hiện bài tập giáo viên

giao.

2. Nội dung: HS làm việc cá nhân hoặc nhóm hoàn thành đề bài ôn tập tổng hợp.

3. Sản phẩm: Bài làm hoàn thiện của học sinh.

4. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Cách 1: GV giao đề ôn tập tổng hợp cho HS

HS làm việc nhóm nhỏ theo bàn.

Cách 2: GV kiểm tra đề tổng hợp 90 phút

HS làm việc cá nhân.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

+ HS thực hiện nhiệm vụ.

+ GV quan sát, khích lệ HS.

Bước 3: Báo cáo sản phẩm

+ GV gọi HS chữa đề theo từng phần.

+ Tổ chức trao đổi, nêu ý kiến.

+ HS nhận xét lẫn nhau.

Bước 4: Đánh giá, nhận xét

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA

MÔN: NGỮ VĂN LỚP 10 – THỜI GIAN LÀM BÀI: 90 PHÚT

Kĩ

năn

Nội

dung/đơ

Mức độ nhận thức

Tổn

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

n vị kiến

thức

cao

điểm

TNK

Đọc

hiểu

Văn bản

thông

tin.

(Ngoài

SGK)

Viết

Viết bản

nội quy

hoặc bản

hướng

dẫn nơi

công

cộng.

Tổng

100

Tỉ lệ %

20%

40%

30%

10%

Tỉ lệ chung

60%

40%

BẢNG ĐẶC TẢ KĨ THUẬT ĐỀ KIỂM TRA

MÔN: NGỮ VĂN LỚP 10 - THỜI GIAN LÀM BÀI: 90 PHÚT

Nội

dung

kiến

thức/kĩ

năng

Đơn vị

kiến

thức/kĩ

năng

Mức độ kiến

thức,

kĩ năng cần

kiểm tra,

đánh giá

Số câu hỏi theo mức độ nhận

thức

Tổng

Nhận

biết

Thông

hiểu

Vận

dụng

Vận

dụng

cao

ĐỌC

HIỂU

Văn

bản

thông

tin.

(Ngoài

SGK)

Nhận biết:

- Nhận biết

được một số

dạng văn bản

thông tin tổng

hợp; văn bản

thuyết minh có

3TN

4TN

1TL

2TL

Nội

dung

kiến

thức/kĩ

năng

Đơn vị

kiến

thức/kĩ

năng

Mức độ kiến

thức,

kĩ năng cần

kiểm tra,

đánh giá

Số câu hỏi theo mức độ nhận

thức

Tổng

Nhận

biết

Thông

hiểu

Vận

dụng

Vận

dụng

cao

lồng ghép một

hay nhiều yếu

tố như miêu tả,

tự sự, biểu

cảm, nghị

luận.

- Nhận biết

được sự kết

hợp giữa các

yếu tố miêu tả,

tự sự, biểu

cảm, nghị luận

trong văn bản

thông tin.

- Nhận biết

được sự kết

hợp giữa

phương tiện

giao tiếp ngôn

ngữ và các

phương tiện

giao tiếp phi

ngôn ngữ

trong văn bản

thông tin.

Thông hiểu:

- Phân tích

được ý nghĩa

của đề tài,

thông tin cơ

Nội

dung

kiến

thức/kĩ

năng

Đơn vị

kiến

thức/kĩ

năng

Mức độ kiến

thức,

kĩ năng cần

kiểm tra,

đánh giá

Số câu hỏi theo mức độ nhận

thức

Tổng

Nhận

biết

Thông

hiểu

Vận

dụng

Vận

dụng

cao

bản của văn

bản, cách đặt

nhan đề của

tác giả.

- Giải thích

được mục

đích, tác dụng

của việc lồng

ghép các yếu

tố miêu tả, tự

sự, biểu cảm,

nghị luận

trong vào văn

bản

- Phân tích

được sự kết

hợp giữa

phương tiện

giao tiếp ngôn

ngữ và các

phương tiện

giao tiếp phi

ngôn ngữ để

biểu đạt nội

dung văn bản.

- Giải thích

được mối liên

hệ giữa các chi

tiết và vai trò

của chúng

Nội

dung

kiến

thức/kĩ

năng

Đơn vị

kiến

thức/kĩ

năng

Mức độ kiến

thức,

kĩ năng cần

kiểm tra,

đánh giá

Số câu hỏi theo mức độ nhận

thức

Tổng

Nhận

biết

Thông

hiểu

Vận

dụng

Vận

dụng

cao

trong việc thể

hiện thông tin

chính của văn

bản.

Vận dụng:

- Rút ra ý

nghĩa hay tác

động của

thông tin trong

văn bản đối

với bản thân.

Vận dụng

cao:

- Đánh giá

được cách đưa

tin và quan

điểm của

người viết ở

một bản tin.

LÀM

VĂN

Viết

bản nội

quy

hoặc

bản

hướng

dẫn nơi

công

cộng.

Nhận biết:

- Xác định

được đúng yêu

cầu về nội

dung và hình

thức của văn

bản.

- Xác định

được đúng

mục đích, đối

tượng của văn

1TL*

Nội

dung

kiến

thức/kĩ

năng

Đơn vị

kiến

thức/kĩ

năng

Mức độ kiến

thức,

kĩ năng cần

kiểm tra,

đánh giá

Số câu hỏi theo mức độ nhận

thức

Tổng

Nhận

biết

Thông

hiểu

Vận

dụng

Vận

dụng

cao

bản.

Thông hiểu:

- Trình bày rõ

quy trình, các

bước thực hiện

một công việc

hoặc tham gia

một hoạt động

nơi công cộng.

- Đảm bảo cấu

trúc sáng rõ,

ngôn ngữ

tường minh,

chính xác, cụ

thể, khách

quan.

- Trình bày

đúng hình

thức, thể thức

văn bản; đảm

bảo chuẩn

chính tả, ngữ

pháp tiếng

Việt.

Vận dụng:

- Sử dụng

những chỉ dẫn,

hướng dẫn cụ

thể phù hợp

với mục đích,

Ghi chú: Phần viết có 01 câu bao hàm cả 4 cấp độ.

ĐỀ BÀI 1

PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

Đọc văn bản sau:

Băng tuyết của Bắc Băng Dương đang biến mất nhanh đến mức khó tin.

Trong tháng 9/2007, băng tuyết chỉ còn bao phủ một diện tích bằng nửa châu Âu.

Theo tính toán của Trung tâm dữ liệu băng tuyết quốc gia Mỹ, so với khoảng thời

gian giữa thập niên 80 và 90, Trái đất đã mất gần 40% lượng băng tuyết. Trong

mùa hè năm 2007, nhiệt độ vùng eo biển Bering tăng cao hơn mức trung bình 5 độ

C. Đây là mức chênh lệch lớn nhất trong lịch sử.

Bắc Cực biến đổi nhanh hơn dự báo của các mô hình khí hậu toàn cầu. Tình

trạng khí thải gây hiệu ứng nhà kính ngày càng tăng không thể giải thích hiện

tượng này. Một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ, Na Uy và Đức đã hé mở

nhiều điều mới mẻ. Các chuyên gia cho biết, tuần hoàn khí quyển ở phương bắc đã

thay đổi hoàn toàn vào đầu thập niên này. Sự biến đổi khí hậu đột ngột mang nhiều

luồng khí nóng đến Bắc Cực và là động lực chính dẫn tới những biến đổi khí hậu

đang xảy ra tại đây.

Nhóm nghiên cứu không loại trừ khả năng khí hậu trong vùng Bắc Cực đã

vượt quá điểm giới hạn nên không thể đảo ngược lại được nữa. Băng tuyết sẽ tan

Nội

dung

kiến

thức/kĩ

năng

Đơn vị

kiến

thức/kĩ

năng

Mức độ kiến

thức,

kĩ năng cần

kiểm tra,

đánh giá

Số câu hỏi theo mức độ nhận

thức

Tổng

Nhận

biết

Thông

hiểu

Vận

dụng

Vận

dụng

cao

đối tượng.

Vận dụng

cao:

- Sử dụng kết

hợp sáng tạo

giữa kênh chữ

và kênh hình.

Tổng

3 TN

4TN,

1TL

2 TL

1 TL

Tỉ lệ %

100

Tỉ lệ chung

100

hoàn toàn trong mùa hè. Một đại dương không có băng sẽ hấp thụ ánh sáng Mặt

Trời nhiều hơn. Nhiệt độ của đại dương sẽ tăng lên thay vì phản chiếu lại các tia

nắng khi có lớp băng giá bao phủ.

"Trong trường hợp của băng tuyết vùng Bắc Cực, chúng ta đã vượt quá cái

được gọi là điểm không thể đảo ngược", nhà nghiên cứu khí hậu nổi tiếng người

Mỹ James Hansen, giám đốc Viện nghiên cứu vũ trụ Goddard của NASA, nói.

Nhà vật lý học Rüdiger Gerdes, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, cho

rằng băng tuyết Bắc Cực sẽ "biến mất nhanh chóng, nếu như mô hình biến đổi khí

hậu hiện nay tiếp tục tồn tại". Tuy Bắc Băng Dương sẽ vẫn đóng băng trong mùa

đông, nhưng lượng băng tuyết hình thành quá ít để có thể tồn tại qua mùa hè.

James Overland, chuyên gia của Phòng nghiên cứu môi trường biển Thái

Bình Dương thuộc Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cho

rằng, ngay cả khi sự tuần hoàn ở Bắc Cực lại trở về trạng thái bình thường (hiện

tượng này chỉ xuất hiện 10 năm một lần) thì khu vực này vẫn khó có thể quay trở

lại trạng thái ban đầu

"Cứ mỗi lần như vậy, chúng ta mất nhiều băng tuyết đến mức Bắc Cực

không thể trở lại trạng thái ban đầu được nữa. Một kỷ nguyên mới của biến đổi khí

hậu đã bắt đầu với những thay đổi to lớn ở cực bắc của địa cầu", James nhận định.

(Nguồn: khoahoc.tv)

Lựa chọn đáp án đúng nhất:

Câu 1. Chủ đề của đoạn trích trên là gì?

A. Nguyên nhân gây nên hiện tượng băng tan ở Bắc Cực

B. Thực trạng hiện tượng băng tan ở Bắc Cực

C. Hậu quả của hiện tượng băng tan ở Bắc Cực

D. Ý kiến của các nhà khoa học về hiện tượng băng tan ở Bắc Cực

Câu 2. Theo đoạn trích hiện tượng băng tan ở Bắc Cực được lí giải bởi

nguyên nhân nào?

A. Do tình trạng khí thải gây hiệu ứng nhà kính ngày càng tăng

B. Do nhiệt độ vùng eo biển Bering tăng cao hơn mức trung bình 5 độ C

C. Do sự biến đổi khí hậu đột ngột mang nhiều luồng khí nóng đến Bắc Cực

D. Do tuần hoàn khí quyển ở phương bắc đã thay đổi hoàn toàn

Câu 3. Theo đoạn trích, trong tháng 9/2007diện tích băng tuyết ở Bắc Cực

như thế nào?

A. Diện tích băng tuyết đã biến mất hoàn toàn

B. Diện tích băng tuyết chỉ còn chiếm 40% diện tích Bắc Cực

C. Diện tích băng tuyết chỉ còn chiếm một nửa diện tích Bắc Cực

D. Diện tích băng tuyết chỉ còn bằng nửa diện tích Châu Âu

Câu 4. Từ “điểm giới hạn” trong đoạn trích có thể được thay thế bằng cụm từ

nào?

A. điểm tối đa B. điểm cao nhất

C. điểm cho phép D. điểm tối thiểu

Câu 5. Ý kiến nào không được các nhà nghiên cứu nói đến trong đoạn trích?

A. Không có khả năng khí hậu trong vùng Bắc Cực đã vượt quá điểm giới hạn.

B. Mất nhiều băng tuyết sẽ khiến Bắc Cực không thể trở lại trạng thái ban đầu

được nữa

C. Sự tuần hoàn ở Bắc Cực không thể trở lại trở về trạng thái bình thường

D. Bắc Băng Dương sẽ vẫn đóng băng trong mùa đông, nhưng khó có thể tồn tại

qua mùa hè.

Câu 6. Người viết đánh giá như thế nào về hiện tượng băng tan ở Bắc Cực?

A. Băng tuyết của Bắc Băng Dương đang biến mất

B. Tình trạng khí thải gây hiệu ứng nhà kính ngày càng tăng

C. Sự biến đổi khí hậu đột ngột mang nhiều luồng khí nóng đến Bắc Cực

D. Tất cả các đánh giá trên.

Câu 7. Việc đưa số liệu so sánh trong đoạn đầu văn bản trên có tác dụng gì?

A. Mô tả rõ nét, trực quan sinh động về hiện tượng băng trên Trái đất đang tan

nhanh hơn so với giữa thập niên 90 của thế kỉ trước.

B. Giúp cho văn bản giàu thuyết phục hơn thể hiện được quan điểm, thái độ của

người viết

C. Giúp cho lời văn du dương hơn thể hiện được sự ngỡ ngàng của người viết

trước những biến đổi của hành tinh

D. Giúp nhấn mạnh nội dung của văn bản đồng thời khẳng định ý nghĩa sâu sắc

của văn bản

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Theo anh chị, hiện tượng băng tan sẽ gây ra những hậu quả nào?

Câu 9. Việc đưa ra các ý kiến của các nhà khoa học trong văn bản có tác dụng gì?

Câu 10. Anh/chị hãy đề xuất một số giải pháp giảm thiểu sự nóng lên của Trái

Đất.

PHẦN II. VIẾT (4,0 điểm)

Viết bản nội quy hoặc bản hướng dẫn nơi công cộng (tự chọn)

ĐÁP ÁN HƯỚNG DẪN

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

ĐỌC HIỂU

6,0

0,5

Hiện tượng băng tan ở Bắc Cực sẽ gây hậu quả:

- Biến đổi khí hậu nhanh chóng, nghiêm trọng: nhiệt độ

của Trái Đất nóng lên, gây ra hiệu ứng nhà kính và suy

giảm tầng ozon, đẩy mạnh sự biến đổi khí hậu theo hướng

tiêu cực

- Nắng nóng kéo dài, khiến đất đai khô cằn, khan hiếm

nước sạch, cháy rừng, bão bụi, lũ quét, bệnh dịch

- Ảnh hưởng tới các phương tiện qua lại trên biển: bị hư

hỏng do va chạm với băng lớn, thậm chí có thể bị nhấn

chìm

- Mực nước biển dâng cao dẫn đến hiện tượng “biển lấn”

– nước biển xâm nhập sâu vào trong đất liền gây nhiễm

mặn, thay đổi hệ sinh thái, một số loài sinh vật biến mất

hoặc có nguy cơ tuyệt chủng,…

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được 1 ý: 0,25 điểm

- Trả lời được 2 ý: 0,5 điểm

- Trả lời được 3 ý: 0,75 điểm

- Trả lời được từ 4 ý: 1,0 điểm

1,0

Việc đưa ra các ý kiến của các nhà khoa học trong văn

bản có tác dụng:

- Cung cấp thông tin chính xác, khoa học, cụ thể về hiện

tượng băng tan ở Bắc Cực

- Thể hiện quan điểm của người viết về những tác động

của biến đổi khí hậu trên Trái Đất

- Cảnh báo về những hậu quả mà con người phải đối

mặt,…

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được đầy đủ như đáp án: 1,0 điểm

1,0

- Trả lời được 1 ý: 0,5 điểm

HS đề xuất một số giải pháp giảm thiểu sự nóng lên của

Trái đất:

- Trồng cây xanh và bảo vệ tài nguyên rừng, biển

- Hạn chế sử dụng lò sưởi và điều hòa nhiệt độ

- Thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch

- Tắt nguồn điện khi không sử dụng

- Hạn chế sử dụng túi nylon,…

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được 2 ý: 0,25 điểm

- Trả lời được 3 - 5 ý: 0,5 điểm

0,5

LÀM VĂN

4,0

Viết bản nội quy hoặc bản hướng dẫn nơi công cộng (tự

chọn)

a. Đảm bảo cấu trúc:

Văn bản phải có cấu trúc chặt chẽ, phù hợp với mẫu cấu

trúc chung của văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn

nơi công cộng.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề

Nội dung văn bản thể hiện rõ những hành vi cần thực

hiện hoặc không được thực hiện trong không gian công

cộng, phù hợp với yêu cầu, quy định của cơ quan, tổ chức

ban hành, phù hợp với quy định của pháp luật.

0,5

c. Triển khai vấn đề

- Tên của tổ chức biên soạn nội dung nội quy, vị trí đặt?

- Tên nội quy, vị trí đặt, hình thức trình bày

- Vị trí đặt lời dẫn, hình thức lời dẫn

- Các mục trong nội quy, cách sắp xếp theo trật tự các

mục, Hình thức trình bày các mục

Hướng dẫn chấm:

- Viết đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm – 2,5 điểm.

- Viết đầy đủ nhưng có ý còn chưa rõ: 1,25 điểm - 1,75

điểm.

- Viết chưa đầy đủ hoặc chung chung, sơ sài: 0,25 điểm –

1,0 điểm.

2,5

d. Chính tả, ngữ pháp, ngôn ngữ khách quan, chính xác,

0,25

rõ ràng, dễ hiểu

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt, ngôn ngữ

khách quan, chính xác, rõ ràng, dễ hiểu.

Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá

nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

e. Sáng tạo

Có cách trình bày, diễn đạt mới mẻ

Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận phương tiện ngôn

ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ một cách hợp lý, sáng

tạo

- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.

- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.

0,5

Tổng điểm

10,0

ĐỀ BÀI 2

PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

Đọc văn bản sau:

“Giữa các dân tộc, chúng ta không thể tự hào là nền văn hóa của ta đồ sộ, có những

cống hiến lớn lao cho nhân loại, hay có những đặc sắc nổi bật. Ở một số dân tộc,

hoặc là một tôn giáo, hoặc là một trường phái triết học, một ngành khoa học, một

nền âm nhạc, hội họa,…phát triển rất cao, ảnh hưởng phổ biến và lâu dài đến toàn

bộ văn hóa, thành đặc sắc văn hóa của dân tộc đó, thành thiên hướng văn hóa của

dân tộc đó. Ở ta, thần thoại không phong phú - hay là có nhưng một thời gian nào

đó đã mất hứng thú lưu truyền? Tôn giáo hay triết học cũng đều không phát triển.

Người Việt Nam không có tâm lí kiền thành (cung kính, thành khẩn), cuồng tín tôn

giáo, mà cũng không say mê tranh biện triết học. Các tôn giáo đều có mặt, nhưng

thường là biến thành một lối thờ cúng, ít ai quan tâm đến giáo lí. Không có một

ngành khoa học, kĩ thuật, giả khoa học (các bộ môn bề ngoài giống như khoa học,

nhưng không phải là khoa học) nào phát triển đến thành có truyền thống. Âm nhạc,

hội họa, kiến trúc đều không phát triển đến tuyệt kĩ (khéo léo đến cực đỉnh). Trong

các ngành nghệ thuật, cái phát triển nhất là thơ ca. Hầu như người nào cũng có thể,

cũng có dịp làm dăm ba câu thơ. Nhưng số nhà thơ để lại nhiều tác phẩm thì không

có. [...]

Nhìn vào lối sống, quan niệm sống, ta có thể nói người Việt Nam sống có văn hoá,

người Việt Nam có nền văn hoá của mình. Những cái thô dã, những cái hung bạo

đã bị xoá bỏ để có cái nền nhân bản. Tinh thần chung của văn hoá Việt Nam là

thiết thực, linh hoạt, dung hoà. Không có khát vọng để hướng đến những sáng tạo

lớn mà nhạy cảm, tinh nhanh, khôn khéo gỡ các khó khăn, tìm được sự bình ổn.

Những cái vừa nói là cái đã lắng đọng, đã ổn định, chắc chắn là kết quả của sự

dung hợp của cái vốn có, của văn hoá Phật giáo, văn hoá Nho giáo, cái được dân

tộc sàng lọc, tinh luyện để thành bản sắc của mình. Phật giáo, Nho giáo tuy từ

ngoài du nhập vào nhưng đều để lại dấu ấn sâu sắc trong bản sắc dân tộc. Có điều,

để thích ứng với cái vốn có, Phật giáo không được tiếp nhận ở khía cạnh trí tuệ,

cầu giải thoát, mà Nho giáo cũng không được tiếp nhận ở khía cạnh nghi lễ tủn

mủn, giáo điều khắc nghiệt. Đạo giáo hình như không có nhiều ảnh hưởng trong

văn hoá nhưng tư tưởng Lão - Trang thì lại ảnh hưởng nhiều đến lớp trí thức cao

cấp, để lại dấu vết khá rõ trong văn học.

Con đường hình thành bản sắc dân tộc của văn hoá không chỉ trông cậy vào sự tạo

tác của chính dân tộc đó mà còn trông cậy vào khả năng chiếm lĩnh, khả năng đồng

hoá những giá trị văn hoá bên ngoài. Về mặt đó, lịch sử chứng minh là dân tộc

Việt Nam có bản lĩnh.”

(Trần Đình Hượu, Nhìn về vốn văn hóa dân tộc, NXB Giáo dục Việt Nam, Ngữ

văn 12, tập một, 2014)

Câu 1. Theo tác giả đoạn trích, người Việt Nam có “sở trường” nhất ở ngành nghệ

thuật nào?

A. Âm nhạc

B. Kiến trúc

C. Thơ ca

D. Hội họa

Câu 2. Phong cách ngôn ngữ của đoạn trích là gì?

A. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

B. Phong cách ngôn ngữ chính luận

C. Phong cách ngôn ngữ hành chính

D. Phong cách ngôn ngữ khoa học

Câu 3. Theo lập luận của tác giả, văn hóa Việt Nam thể hiện rõ nhất đặc điểm nào

dưới đây

A. Không có lĩnh vực nào bị cấm đoán

B. Không có lĩnh vực nào phát triển đến đỉnh cao

C. Không có lĩnh vực nào bị kỳ thị

D. Không có tôn giáo nào phát triển đến đỉnh cao

Câu 4. Đoạn trích bàn về vấn đề gì?

A. Văn hóa Việt Nam

B. Kiến trúc Việt Nam

C. Khoa học Việt Nam

D. Tôn giáo Việt Nam

Câu 5. Thao tác lập luận chính của đoạn trích là gì?

A. Giải thích

B. Phân tích

C. Chứng minh

D. Bình luận

Câu 6. Nội dung chính của đoạn trích sau: “Con đường hình thành bản sắc dân tộc

của văn hóa không chỉ trông cậy vào sự tạo tác của chính dân tộc đó mà còn trông

cậy vào khả năng chiếm lĩnh, khả năng đồng hóa những giá trị văn hóa bên ngoài.

Về mặt đó, lịch sử chứng minh là dân tộc Việt Nam có bản lĩnh”

A. Một số nhận xét về vấn đề văn hóa của dân tộc

B. Đặc điểm của văn hóa Việt Nam

C. Con đường hình thành bản sắc văn hóa dân tộc

D. Tất cả các đáp án trên

Câu 7. Qua đoạn trích, tác giả bày tỏ quan điểm:

A. Mỗi người cần ý thức được vai trò, trách nhiệm của bản thân trong việc giữ gìn

và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc

B. Mỗi người cần nêu cao bản lĩnh văn hóa của dân tộc mình

C. Cả hai đáp án trên đều đúng

D. Cả hai đáp án trên đều sai

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Anh/chị hiểu như thế nào về bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam?

Câu 9. Vì sao có thể khẳng định: "Con đường hình thành bản sắc dân tộc của văn

hóa không chỉ trông cậy vào sự tạo tác của chính dân tộc đó mà còn trông cậy vào

khả năng chiếm lĩnh, khả năng đồng hóa các giá trị văn hóa bên ngoài. Về mặt đó,

lịch sử chứng minh là dân tộc Việt Nam có bản lĩnh.”?

Câu 10. Nhận xét về giá trị nghệ thuật của đoạn trích.

PHẦN II. VIẾT (4,0 điểm)

Viết bản nội quy hoặc bản hướng dẫn nơi công cộng (tự chọn)

ĐÁP ÁN HƯỚNG DẪN

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

ĐỌC HIỂU

6,0

0,5

- Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam là thuật ngữ chỉ sắc

thái, vẻ đẹp và tính chất đặc biệt, cái riêng để phân biệt

với những nước trên thế giới, bản sắc văn hóa dân tộc là

cái gốc của nền văn hóa, những đặc trưng không thể trộn

lẫn trong cội nguồn văn hóa dân tộc Việt Nam.

- Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam là những nét đặc

trưng đặc biệt làm nên sắc thái, bản lĩnh và dấu ấn riêng

của dân tộc, từ những nét đó để phân biệt dân tộc này với

dân tộc khác,…

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được 1 ý: 0,5 điểm

- Trả lời được 2 ý: 1,0 điểm

HS có cách diễn đạt tương đương vẫn cho điểm tối đa

1,0

Có thể khẳng định: "Con đường hình thành bản sắc dân

tộc của văn hóa không chỉ trông cậy vào sự tạo tác của

chính dân tộc đó mà còn trông cậy vào khả năng chiếm

lĩnh, khả năng đồng hóa các giá trị văn hóa bên ngoài. Về

mặt đó, lịch sử chứng minh là dân tộc Việt Nam có bản

lĩnh”, vì:

-Tạo tác: sự sáng tạo của dân tộc, tiếp thu một cách chủ

động, có sàng lọc những giá trị văn hóa bên ngoài.

- Khẳng định của tác giả có cơ sở và căn cứ: Dân tộc ta

trải qua thời gian dài bị đô hộ, đồng hóa, nhiều giá trị văn

hóa bị mai một, xóa nhòa. Như vậy, không thể chỉ trông

cậy vào sự tạo tác. Chúng ta tiếp thu văn hóa bên ngoài

những không rập khuôn và máy móc mà có sự chọn lọc

và biến đổi cho phù hợp để hòa nhập chứ không hòa

tan,…

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được đầy đủ như đáp án: 1,0 điểm

1,0

- Trả lời được 1 ý: 0,5 điểm

Nhận xét về giá trị nghệ thuật của đoạn trích:

- Văn phong khoa học, chính xác, mạch lạc

- Bố cục rõ ràng, rành mạch

- Lập luận xác đáng, dẫn chứng xác thực, lí lẽ sắc bén

Hướng dẫn chấm:

- Trả lời được 1 ý: 0,25 điểm

- Trả lời được 2 - 3 ý: 0,5 điểm

0,5

LÀM VĂN

4,0

Viết bản nội quy hoặc bản hướng dẫn nơi công cộng (tự

chọn)

a. Đảm bảo cấu trúc:

Văn bản phải có cấu trúc chặt chẽ, phù hợp với mẫu cấu

trúc chung của văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn

nơi công cộng.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề

Nội dung văn bản thể hiện rõ những hành vi cần thực

hiện hoặc không được thực hiện trong không gian công

cộng, phù hợp với yêu cầu, quy định của cơ quan, tổ chức

ban hành, phù hợp với quy định của pháp luật.

0,5

c. Triển khai vấn đề

- Tên của tổ chức biên soạn nội dung nội quy, vị trí đặt?

- Tên nội quy, vị trí đặt, hình thức trình bày

- Vị trí đặt lời dẫn, hình thức lời dẫn

- Các mục trong nội quy, cách sắp xếp theo trật tự các

mục, Hình thức trình bày các mục

Hướng dẫn chấm:

- Viết đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm – 2,5 điểm.

- Viết đầy đủ nhưng có ý còn chưa rõ: 1,25 điểm - 1,75

điểm.

- Viết chưa đầy đủ hoặc chung chung, sơ sài: 0,25 điểm –

1,0 điểm.

2,5

d. Chính tả, ngữ pháp, ngôn ngữ khách quan, chính xác,

rõ ràng, dễ hiểu

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt, ngôn ngữ

khách quan, chính xác, rõ ràng, dễ hiểu.

0,25

Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá

nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

e. Sáng tạo

Có cách trình bày, diễn đạt mới mẻ

Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận phương tiện ngôn

ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ một cách hợp lý, sáng

tạo

- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.

- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.

0,5

Tổng điểm

10,0

NHIỆM VỤ VỀ NHÀ

GV yêu cầu HS:

- Tìm đọc và tham khảo các tài liệu liên quan đến nội dung bài học.

- Học bài ở nhà, ôn tập các nội dung đã học.

- Làm hoàn chỉnh các đề bài.

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/54

| | Tải xuống

Preview text:

BÀI 8: ÔN TẬP
Ngày soạn ..................
THẾ GIỚI ĐA DẠNG CỦA THÔNG TIN
Ngày dạy:...................
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức: Ôn tập các đơn vị kiến thức của bài học 8: Thế giới đa dạng của thông tin
- HS biết cách đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại:
+ Nhận biết và phân tích được một văn bản thông tin có sử dụng kết hợp phương
tiện ngôn ngữ với phương tiện phi ngôn ngữ;
+ Biết vận dụng những ưu thế của phương tiện phi ngôn ngữ để tạo lập được một
văn bản thông tin vừa đúng đặc trưng thể loại, vừa sinh động, hấp dẫn. 2. Năng lực
2.1. Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: đọc, tìm hiểu văn bản thông tin ở phần ĐỌC gồm: Sự
sống và cái chết, Nghệ thuật truyền thống của người Việt, Phục hồi tầng Ozone:
Thành công hiếm hoi của nỗ lực toàn cầu; tìm kiếm các nguồn tư liệu liên quan
(tranh ảnh, video, bài viết…); huy động những trải nghiệm của bản thân (nếu có)
về các loại văn bản thông tin.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: xác định được mục đích, nội dung, phương pháp
giao tiếp; biết chia sẻ nguồn tư liệu và trải nghiệm của cá nhân; thảo luận nhóm;
thuyết trình, đối thoại với các giáo viên và bạn học về các vấn đề của bài học.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: xử lý các tình huống được đặt ra trong bài học.
2.2. Năng lực đặc thù: Năng lực ngôn ngữ
- Biết phân tích, đánh giá được vai trò của các yếu tố phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản thông tin;
- Biết đọc - hiểu phương tiện phi ngôn ngữ
- Biết vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để thực hiện một số nhiệm vụ trong thực tiễn. 3. Phẩm chất 1
- Bồi dưỡng cho HS ý thức học tập, yêu thích vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt đồng
thời chú trọng các phương tiện phi ngôn ngữ để phục vụ cho hoạt động giao tiếp một cách hiệu quả.
- Biết coi trọng giá trị của thông tin, không ngừng mở mang sự hiểu biết về đời sống xung quanh…
- Trân trọng giá trị của sự sống
B. PHƯƠNG TIỆN VÀ HỌC LIỆU 1. Học liệu:
- Tham khảo SGV, SGK Ngữ văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống, tập 2.
- Tài liệu ôn tập bài học, sách bài tập, tài liệu trên mạng Internet,...
2. Thiết bị và phương tiện:
- Sưu tầm tư liệu có liên quan đến bài học.
- Sử dụng máy chiếu/tivi kết nối wifi
C. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Phương pháp: Thảo luận nhóm, dạy học giải quyết vấn đề, thuyết trình, đàm
thoại gợi mở, dạy học hợp tác... .
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ BUỔI 1
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
1. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút sự chú ý của HS vào việc thực hiện nhiệm việc học tập.
2. Nội dung hoạt động: HS chia sẻ suy nghĩ
3. Sản phẩm: Những suy nghĩ, chia sẻ của HS.
4. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
- GV chiếu một văn bản thông tin trên báo chí có sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ
- HS nêu các đặc trưng của văn bản thông tin?
- HS kể tên một số văn bản thông tin đã học và đã tìm hiểu?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS quan sát, tái hiện kiến thức về bài học
- GV khích lệ, động viên.
Bước 3: Báo cáo sản phẩm học tập
- GV gọi 2 HS trả lời câu hỏi, các HS khác nhận xét phần thể hiện của bạn sau khi bạn thực hiện xong.
Bước 4: Đánh giá, nhận xét 2
- GV nhận xét, khen và biểu dương tinh thần chuẩn bị bài ở nhà của HS.
- GV giới thiệu nội dung ôn tập bài 8: Thế giới đa dạng của thông tin KĨ NĂNG NỘI DUNG CỤ THỂ
Đọc hiểu văn bản
Đọc hiểu theo đặc trưng thể loại: Dựa theo các văn bản
đã học và thực hành đọc:
- VB 1: Sự sống và cái chết (Trích Từ điển yêu thích bầu
trời và các vì sao – Trịnh Xuân Thuận)
- VB 2: Nghệ thuật truyền thống của người Việt (Trích Văn
minh Việt Nam – Nguyễn Văn Huyên)
- VB 3: Phục hồi tầng ozone: Thành công hiếm hoi của nỗ
lực toàn cầu (Lê My) Tiếng Việt
Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ Viết
Viết: Viết một văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng .
HOẠT ĐỘNG 2 ÔN TẬP: NHẮC LẠI KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Mục tiêu: Giúp HS ôn tập, nắm chắc các đơn vị kiến thức của Bài 8. Thế giới đa dạng của thông tin
2. Nội dung hoạt động: Vận dụng các phương pháp đàm thoại gợi mở, hoạt động nhóm để ôn tập.
3. Sản phẩm: Câu trả lời cá nhân hoặc sản phẩm nhóm.
4. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV hướng dẫn HS ôn lại các đơn vị kiến thức cơ bản bằng phương pháp hỏi đáp,
đàm thoại gợi mở; hoạt động nhóm,
- HS lần lượt trả lời nhanh các câu hỏi của GV, các đơn vị kiến thức cơ bản của bài học 8.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS tích cực trả lời
- GV khích lệ, động viên
Bước 3: Báo cáo sản phẩm
- HS lần lượt trả lời các câu hỏi của GV
- Các HS khác nhận xét, bổ sung
Bước 4: Đánh giá, nhận xét
GV nhận xét, chốt kiến thức
I. ÔN TẬP KIẾN THỨC CHUNG VỀ VĂN BẢN THÔNG TIN 3 TRẮC NGHIỆM
Câu 1. Mục đích chính văn bản thông tin là: A. Cung cấp thông tin
B. Cung cấp hệ thống các phương tiện biểu đạt
C. Cung cấp hiểu biết về thế giới
D. Cung cấp tri thức về văn hóa – chính trị - xã hội .
Câu 2. Văn bản thông tin thường xuất hiện trong:
A. Bản tin, thông báo, thư từ, diễn văn, thơ văn xuôi, báo, tạp chí, từ điển bách khoa
B. Bản tin, thông báo, thư từ, diễn văn, tiểu luận, báo, tạp chí, từ điển bách khoa
C. Bản tin, thông báo, thư từ, tác phẩm truyện ngắn, tiểu luận, báo, tạp chí, từ điển bách khoa
D. Bản tin, thông báo, thư từ, diễn văn, tiểu thuyết, báo, tạp chí, từ điển bách khoa
Câu 3. Dưới đây là một số loại văn bản thông tin:
A. Báo cáo, nội dung văn bản, hướng dẫn, mục từ trong từ điển
B. Báo cáo, nội quy, hướng dẫn, mục từ trong từ điển
C. Văn bản nghệ thuật, nội quy, hướng dẫn, mục từ trong từ điển
D. Thơ tuyên truyền chính trị, nội quy, hướng dẫn, mục từ trong từ điển
Câu 4. Những dấu hiệu đặc trưng của văn bản thông tin:
A. Nhân vật trữ tình, đề mục, sơ đồ, tranh ảnh
B. Nhan đề, đề mục, sơ đồ, các biện pháp nghệ thuật
C. Nhan đề, đề mục, giọng điệu, tranh ảnh
D. Nhan đề, đề mục, sơ đồ, tranh ảnh
Câu 5. Văn bản nội quy, hướng dẫn nơi công cộng thuộc phong cách ngôn ngữ nào? A. Hành chính B. Khoa học C. Nghệ thuật
D. Sinh hoạt, bao gồm nhiều loại khác nhau.
Câu 6. Một số loại văn bản nội quy, hướng dẫn được sử dụng trong lĩnh vực
hành chính, công vụ và trong đời sống hằng ngày :
A. Nội quy lao động, nội quy phòng cháy chữa cháy, hợp đồng hôn nhân, nội quy
thư viện, nội quy lớp học
B. Nội quy lao động, nội quy phòng cháy chữa cháy, nội quy thư viện, trường học, lớp học 4
C. Hợp đồng lao động, nội quy phòng cháy chữa cháy, nội quy thư viện, trường học, lớp học
D. Nội quy lao động, biển báo cháy nổ, nội quy thư viện, trường học, lớp học
Câu 7. Các phương tiện phi ngôn ngữ gồm:
A. Hình ảnh, số liệu, bảng biểu, sơ đồ
B. Hình ảnh, số liệu, biện pháp tu từ, sơ đồ
C. Hình ảnh, từ ngữ, bảng biểu, sơ đồ
D. Hình ảnh, số liệu, bảng biểu, ngắt nhịp
Câu 8. Tác dụng của các phương tiện phi ngôn ngữ:
A. Minh hoạ, cụ thể hoá, trực quan hoá cho các thông tin được trình bày bằng văn
bản ngôn ngữ, hoặc bổ sung thêm các thông tin mới cho phần văn bản ngôn ngữ.
B. Phân tích cụ thể các thông tin được trình bày bằng văn bản ngôn ngữ, hoặc bổ
sung thêm các thông tin mới cho phần văn bản ngôn ngữ.
C. Minh hoạ, cụ thể hoá, trực quan hoá cho các thông tin được trình bày bằng văn
bản ngôn ngữ, hoặc bổ sung thêm các thông tin mới bằng ngôn ngữ cho văn bản.
D. Minh hoạ, cụ thể hoá, trực quan hoá bằng ngôn ngữ cho các thông tin được
trình bày trong văn bản, hoặc bổ sung thêm các thông tin mới cho phần văn bản ngôn ngữ.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN THÔNG TIN THEO ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI Đề số 01: Đọc văn bản sau:
Bầu khí quyển: Vỏ bọc bảo vệ của trái đất
Chúng ta sống tại đáy của một biển không khí gọi là bầu khí quyển. Bầu khí quyển
bao quanh những phần rắn và lỏng của Trái đất - đất và nước - nhưng thực sự chỉ là một phần thôi.
Nhưng bầu khí quyển không luôn luôn ở đó. Cách đây khoảng 4 tỉ năm, Trái đất
chưa phát triển lớp vỏ khí quyển mà tất cả sự sống phụ thuộc vào như ngày nay.
Không có bầu trời trong xanh biểu thị cho ngày, và những vì sao cũng không tỏa
sáng lấp lánh vào ban đêm, do đó có rất ít không khí để có thể bắt được và tỏa ánh sáng của chúng.
Khi Trái đất xoay, mặt bên khuất với Mặt trời bị đóng băng trong khi mặt kia lại bị
nung nóng lên, do ở đó có ít không khí để giữ lại nhiệt hay phản nhiệt.
Sự hình thành bầu khí quyển
Khi Trái đất đứng lại, khối lượng của nó tạo ra đủ trọng lực để giữ các loại khí từ
không gian - nhưng chỉ những loại khí như methane, amoniac, hơi nước và những 5
loại khí hiếm như neon, argon, và krypton. Các nhà khoa học tin rằng đó là những
nguyên tố trong bầu khí quyển đầu tiên của hành tinh này.
Khi Trái đất nguyên sơ ổn định lại ở thể rắn, những ngọn núi lửa lớn hình thành
trên bề mặt của nó. Những ngọn núi lửa này phun ra lượng lớn carbon monoxide
và carbon dioxide. Lượng khí này dần dần kết hợp lại với nhau thành bầu khí quyển đầu tiên.[...] Bầu khí quyển ngày nay
Ở dạng hiện tại, bầu khí quyển hoạt động phần lớn giống như mái kính của nhà
kính. Nó làm giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và
mùa đông. Các tia nhiệt của Mặt trời xâm nhập vào bầu không khí và làm ấm bề
mặt Trái đất vào ban ngày. Bầu khí quyển phía trên giữ lại lượng nhiệt này để nó
có thể thoát vào không gian chậm hơn, làm dịu đi cái lạnh vào ban đêm.
Bầu khí quyển bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận mưa thiên thạch. Người
ta ước tính có hơn 100.000 phân tử như vậy va chạm vào bầu khí quyển của Trái
đất cứ mỗi 24 giờ. Nhưng sự va chạm của bầu khí quyển làm giảm đi tất cả nhưng
đặc biệt là lượng khí và bụi trước khi chúng chạm đến mặt đất. Bầu khí quyển
cũng làm chệch hướng của nhiều loại bức xạ khác nhau và những phân tử tích điện từ Mặt trời.
Nhờ bầu khí quyển mà sự sống trên Trái đất trải qua mưa, gió, mây và các loại thời
tiết khác, cũng như là màu sắc của bình minh và hoàng hôn, cầu vồng, và những
ánh ban mai hay ánh sáng địa cực đẹp rực rỡ. Hỗn hợp khí
Bầu khí quyển ngày nay gồm có phần lớn là khí nitơ (78%) và khí oxy (21%).
Những loại khí khác gồm có argon (0,9%), carbon dioxide (0,04%), và một lượng
nhỏ neon, hydro, heli, ozone, methane và nitrous oxide. Lượng hơi nước trong
không khí cực kỳ khác nhau, phụ thuộc vào địa điểm và thời gian đo lường.
Lượng oxy trong không khí cần thiết cho các quá trình hô hấp và trao đổi chất,
những quá trình mà con người và những loài động vật khác nhận lấy năng lượng
cần có để duy trì sự sống. Oxy cũng là một yếu tố cần thiết cho nhiều quá trình vật
lý, như sự đốt cháy. Khí nitơ, cũng đóng một vai trò quan trọng trong quá trình hô
hấp và vô số các quá trình sinh học và lý học khác.
Carbon dioxide góp một phần nhỏ, nhưng quan trọng vào bầu khí quyển. Thực vật
sử dụng nó trong quá trình quang hợp, trong quá trình đó chúng sản xuất ra cả năng lượng và oxy.[...] 6
Nằm ở trung tâm trên trái đất khoảng 25km là một lớp oxy “được tăng nạp” gọi là
ozone. Mỗi phân tử của tầng ozone đều chứa ba nguyên tử oxy thay vì hai nguyên
tử trong một phân tử oxy thông thường.
Tầng ozone hấp thụ một lượng lớn nhiệt bức xạ của mặt trời, và do đó làm ấm bầu
khí quyển bên dưới và bảo vệ sự sống khỏi những tác động phá hủy của bức xạ
nhiệt. Sự suy yếu của tầng ozone do các chất gây ô nhiễm của con người tạo ra là
mối quan tâm lớn ngày nay, và nổi lên như là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học quan trọng.
(NGUYỄN ĐĂNG KHOA biên dịch, nguồn:Tuoitre.vn, ngày 19 Tháng 10, 2009)
Lựa chọn đáp án đúng:
Câu 1. Thông tin chính của văn bản là gì?
A. Vai trò của lớp khí quyển đối với sự sống trên trái Đất
B. Cấu tạo của tầng khí quyển
C. Tuổi của tầng khí quyển trên Trái Đất
D. Sự ô nhiễm của bầu khí quyển
Câu 2. Thông tin trong văn học thuộc loại? A. Thông tin khoa học B. Thông tin đời sống C. Thông tin thời sự D. Thông tin chính trị
Câu 3. Bầu khí quyển được hiểu là:
A. Đáy của một biển không khí
B. Phần bao quanh Trái Đất
C. Phần chất khí trên Trái Đất
D. Phần không gian trên Trái Đất
Câu 4. Tác dụng của bầu khí quyển:
A. Giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và mùa đông;
bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận mưa thiên thạch; tạo ra các loại thời tiết, khí hậu,…
B. Tạo ra thủy triều; bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận mưa thiên thạch;
tạo ra các loại thời tiết, khí hậu,…
C. Giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và mùa đông;
tạo ra nhật thực, nguyệt thực; tạo ra các loại thời tiết, khí hậu,…
D. Giảm đi sự thay đổi về lương thực; bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận
mưa thiên thạch; tạo ra các loại thời tiết, khí hậu,… 7
Câu 5. Cách diễn đạt phủ định kết hợp phương thức miêu tả có ý nghĩa gì
trong đoạn văn: “Cách đây khoảng 4 tỉ năm, Trái đất chưa phát triển lớp vỏ khí
quyển mà tất cả sự sống phụ thuộc vào như ngày nay. Không có bầu trời trong
xanh biểu thị cho ngày, và những vì sao cũng không tỏa sáng lấp lánh vào ban
đêm, do đó có rất ít không khí để có thể bắt được và tỏa ánh sáng của chúng”?
A. Khiến người đọc hình dung rõ nét và sống động vai trò quan trọng của lớp vỏ khí quyển
B. Người đọc bị thuyết phục bởi những lí lẽ sắc sảo
C. Giúp tác giả bộc lộ một cách sâu sắc tình yêu với hành tinh xanh
D. Tạo sự kết nối giữa hành tinh hiện tại và hành tinh cách đây 4 tỉ năm
Câu 6. Từ ngữ trong đoạn văn trên có đặc điểm:
A. Vừa gần gũi, dễ hiểu vừa mang tính khoa học, chính xác
B. Vừa hài hước, hóm hỉnh, vừa trang trọng, cao sang
C. Vừa chân chất, mộc mạc vừa tân kì, hoa mĩ
D. Vừa thơ mộng, trữ tình vừa hiện thực, chuẩn xác
Câu 7. Một thông điệp rút ra từ văn bản:
A. Bầu khí quyển sau nhiều tỉ năm mới hoàn thiện để sự sống được nảy nở, sinh sôi, hãy bảo vệ nó
B. Bầu khí quyển đã bị tổn thương, hãy bảo vệ nó
C. Bầu khí quyển đã thay đổi sau nhiều tỉ năm, hãy học cách thích nghi
D. Bầu khí quyển chứa nhiều hỗn hợp khí, hãy làm trong sạch nó
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:
Câu 8. Hãy chỉ rõ mạch triển khai thông tin trong văn bản. Gợi ý:
Giới thiệu chung về vai trò của bầu khí quyển -> Sự hình thành bầu khí quyển ->
Bầu khí quyển ngày nay -> Hỗn hợp khí hữu ích cho sự sống trong bầu khí quyển -
> Khẳng định trách nhiệm của nhân loại đối với bầu khí quyển
Câu 9. Chỉ ra và nêu tác dụng của phép tu từ trong đoạn trích: “Ở dạng hiện
tại, bầu khí quyển hoạt động phần lớn giống như mái kính của nhà kính. Nó làm
giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và mùa đông. Các
tia nhiệt của Mặt trời xâm nhập vào bầu không khí và làm ấm bề mặt Trái đất vào
ban ngày. Bầu khí quyển phía trên giữ lại lượng nhiệt này để nó có thể thoát vào
không gian chậm hơn, làm dịu đi cái lạnh vào ban đêm.” Gợi ý:
- Phép so sánh: bầu khí quyển với mái kính của nhà kính
- Làm đoạn văn sinh động, hấp dẫn, gợi hình, gợi cảm 8
- Nhấn mạnh vai trò của bầu khí quyển đối với sự sống trên Trái Đất,…
Câu 10. Từ việc đọc văn bản trên, anh/chị sẽ làm gì để bảo vệ hành tinh xanh? Gợi ý:
HS thể hiện quan điểm và suy nghĩ cá nhân, chẳng hạn:
- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường,
- Sử dụng nguyên liệu tái chế,
- Trồng cây gây rừng,… Đề số 02: Đọc văn bản sau:
Hành trình kỳ diệu của Trái Đất.... Nhịp điệu cuộc sống.
Một năm có 365,25, đó là số ngày mà Trái Đất quay trở lại nơi mà nó xuất
phát để lại bắt đầu cho một hành trình mới. Cuộc hành trình tuy thật quen
thuộc và đơn sơ nhưng đó là một cuộc viễn du đầy tính sử thi của Trái Đất.
Trái Đất quay nghiêng với độ nghiêng không bao giờ ổn định, nó luôn thay đổi
từng chút một. Và chỉ có nhiêu ấy thôi đã đủ để thay đổi tiến trình lịch sử của loài
người, tập tính của các loài sinh vật và cả chúng ta hôm nay.
Một ngày có ngày và đêm xen kẽ nhau đã quá là quen thuộc. Nhưng ở hai địa cực
của Trái Đất, mọi chuyện không đơn giản như vậy. Ở Bắc Cực vào mùa hè, Mặt
Trời chiếu sáng suốt 6 tháng và vào mùa đông màn đêm bao phủ từng ấy thời gian.
Ánh Mặt Trời ló dạng sau mùa đông tối tăm kích thích sự sống trỗi dậy, các loài
động vật sinh sản, sự sống thật nhộn nhịp.
Mùa hè và mùa đông ở hai cực là ví dụ rõ ràng nhất về sự khác biệt giữa các mùa
của Trái Đất. Nhịp điệu mùa ảnh hướng lớn đến văn hóa của từng nơi trên thế giới,
từ lễ đón ngày hạ chí và đông chí tại Stonehenge cho đến ngày lễ đón xuân phân
của người Maya ở Châu Mỹ.
Điểm xuân phân và thu phân là hai điểm ngắn ngủi duy nhất mà Mặt Trời chiếu
vuông góc với xích đạo. Người Maya không hiểu vì sao lại như vậy nên đã xây
dựng một kim tự tháp để chào đón ánh nắng xuân phân. Khi ánh nắng ấy chiếu tới
kim tự tháp này, nó để lại một vệt dài giống như một con rắn. Và họ quan niệm
rằng đó chính là sứ giả của thần Mặt Trời.
Bây giờ chúng ta hãy ngó sang Sahara, hoang mạc lớn nhất Trái Đất. Các nghiên
cứu chỉ rằng, cách đây không quá lâu, vào cái thời mà tổ tiên chúng ta còn ở châu
Phi, Sahara là một nơi rất ẩm ướt, sông hồ chằng chịt. Cái gây ra điều này chính là
gió mùa. Và một khi không còn gió mùa, Sahara trở thành một nơi như chúng ta
biết ngày nay. Hiện tại, các nhà khảo cổ đã tìm thấy rất nhiều những bức hình động 9
vật và cả con người tại Shahara. Đây là bằng chứng cho thấy tổ tiên của chúng ta đã từng sống ở đây.
Vậy cái gì đã lấy đi gió mùa của Shahara? Câu trả lời là độ nghiêng của Trái Đất.
Khi Sahara ẩm ướt, độ nghiêng của Trái Đất đạt cực đại 24 độ. Thay đổi không lớn
nhưng để lại hệ quả thấy rõ. Và khi Trái Đất có được độ nghiêng như bây giờ 23,4
độ thì Sahara đã như bây giờ rồi. Trong tương lai con cháu của chúng ta sẽ lại thấy
một Sahara xanh tươi nhưng điều này ít nhất cũng phải mất 15000 năm nữa.
Không tới 1 độ nghiêng tuy nhỏ nhoi nhưng với Trái Đất nó không nhỏ chút nào
cả. Độ nghiêng ấy chi phối sự sống từ lúc mà các sinh vật đầu tiên xuất hiện trên
quả đất này. Đó quả thật là một điều kỳ diệu. (Tác giả: Robert Nguyen)
Lựa chọn đáp án đúng:
Câu 1. Thông tin chính trong văn bản:
A. Độ nghiêng của Trái Đất khiến hành tinh của chúng ta biến đổi
B. Khí hậu một số vùng trên Trái Đất
C. Vẻ đẹp của Trái Đất khi bị nghiêng
D. Sự biến đổi khí hậu trên Trái Đất
Câu 2. Trái Đất quay nghiêng làm thay đổi hành tinh như thế nào?
A. Thay đổi tiến trình lịch sử của loài người, tập tính của các loài sinh vật và cả chúng ta hôm nay
B. Tạo nên một cuộc viễn du đầy tính sử thi của Trái Đất
C. Kích thích sự sống trỗi dậy
D. Tạo nên hoang mạc Sahara
Câu 3. Con số 365,25 có ý nghĩa gì?
A. Là số năm biến đổi Sahara thành hoang mạc
B. Là độ nghiêng của Trái Đất
C. Là số ngày mà Trái Đất quay trở lại nơi mà nó xuất phát để lại bắt đầu cho một hành trình mới
D. Là số hiện tượng chịu sự tác động của độ nghiêng Trái Đất
Câu 4. Người viết đã đưa những bằng chứng nào về sự tác động của độ nghiêng lên Trái Đất?
A. Sự tuần hoàn hàng năm, và sự hình thành hoang mạc Sahara
B. Ngày – đêm, mùa hè - mùa đông, xuân phân - thu phân và sự hình thành hoang mạc Sahara
C. Ngày – đêm, mùa hè - mùa đông, xuân phân - thu phân, nhật thực – nguyệt thực 10
D. Mùa hè - mùa đông, xuân phân - thu phân và sự hình thành hoang mạc Sahara, thủy triều
Câu 5. Người viết đánh giá như thế nào về sự biến đổi trên hành tinh chúng ta? A. Sự kì diệu B. Sự khốc liệt C. Sự nên thơ D. Sự thú vị
Câu 6. Việc sử dụng kết hợp phương thức miêu tả, biểu cảm trong văn bản
trên có tác dụng gì?
A. Giúp cho văn bản giàu thuyết phục hơn thể hiện được quan điểm, thái độ của người viết
B. Giúp cho lời văn du dương hơn thể hiện được sự ngỡ ngàng của người viết
trước những biến đổi của hành tinh
C. Giúp nhấn mạnh nội dung của văn bản đồng thời khẳng định ý nghĩa sâu sắc của văn bản
D. Giúp cho những biến đổi Trái Đất được mô tả rõ nét, trực quan sinh động đồng
thời thể hiện được tình yêu thiết tha của người viết.
Câu 7 . Thông điệp nào được gợi ra từ văn bản?
A. Trái Đất vẫn luôn tuần hoàn, biến đổi, hãy yêu thương Trái Đất của chúng ta
B. Trái Đất mỗi ngày bị tàn phá, hãy yêu thương Trái Đất của chúng ta
C. Trái Đất đang kêu cứu, hãy chung tay giải cứu Trái Đất
D. Trái Đất biến đổi không ngừng, hãy sống nhanh, sống gấp, sống vội để trải nghiệm
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:
Câu 8. Tại sao đoạn Sapo nêu hành trình tuần hoàn của Trái Đất mà không
khẳng định luôn luận điểm văn bản đặt ra? Gợi ý:
Đoạn Sapo đưa ra một hiện tượng quen thuộc nhưng vô cùng ý nghĩa, đó là vòng
tuần hoàn 1 năm của Trái Đất. Điều khiến mọi người không ngờ là chính điều đó
cũng là do độ nghiêng của Trái Đất gây ra => Đoạn Sapo đã tạo nên sự bất ngờ thú
vị, gợi mở để phần sau người viết nêu vấn đề và lí giải chi tiết
Câu 9. Hãy chỉ rõ mạch triển khai thông tin trong văn bản. Gợi ý:
Sapo nêu hành trình tuần hoàn của Trái Đất -> Đưa luận điểm: Độ nghiêng của
Trái Đất khiến hành tinh của chúng ta biến đổi -> Khẳng định sự biến đổi qua các 11
hiện tượng: ngày - đêm, mùa hè - mùa đông, xuân phân - thu phân và sự hình thành
hoang mạc Sahara -> Khẳng định độ nghiêng của Trái Đất là một điều kì diệu
Câu 10. Anh/chị hãy đề xuất một số giải pháp giữ cho Trái Đất xanh. Gợi ý:
HS thể hiện quan điểm và suy nghĩ cá nhân, chẳng hạn:
- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường,
- Sử dụng nguyên liệu tái chế,
- Trồng cây gây rừng,… Đề số 03: Đọc văn bản sau:
Ai ơi mồng 9 tháng 4
"Ai ơi mồng chín tháng tư
Không đi hội Gióng cũng hư mất đời"
Từ xưa người Kẻ Chợ đã có câu ngạn ngữ : “Nắng ông Từa, mưa ông
Gióng”. Có nghĩa là cứ vào ngày hôị thánh Từa (tức Từ Đạo Hạnh) mồng 7
tháng 3 âm lịch thì thể nào cũng nắng to, còn vào hội thánh Gióng, mồng 9
tháng 4 âm lịch thì có mưa, vì bắt đầu mùa mưa dông. Lễ hội Thánh Gióng
hay còn gọi là hội làng Phù Đổng là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu
vực đồng bằng Bắc Bộ.
Thánh Gióng - Phù Đổng Thiên Vương một trong bốn vị thánh bất tử trong
tâm tưởng người Việt. Bác Hồ kính yêu đã dành nhiều mĩ từ khi nhắc tới người
anh hùng dân tộc này: "Đảng ta vĩ đại thật. Một ví dụ trong lịch sử ta có ghi
chuyện vị anh hùng dân tộc là Thánh Gióng đã dùng gốc tre đánh đuổi giặc ngoại
xâm. Trong những ngày đầu kháng chiến Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, hàng
vạn anh hùng noi gương Thánh Gióng dùng gậy tầm vông đánh thực dân
Pháp”(Trích Lời khai mạc lễ kỉ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng - 05/01/1960).
Lễ hội Gióng diễn ra trên một khu vực rộng lớn xung quanh những vết tích
còn lại của Thánh tại quê hương. Cố Viên, tức vườn cũ nay ở giữa đồng thôn Đổng
Viên, tương truyền là vườn cà của mẹ Gióng, tại đây bà đã dẫm phải vết chân ông
Đổng, tảng đá có dấu chân thần cũng ở vườn này. Miếu Ban, thuộc thôn Phù Dực,
tên cũ là rừng Trại Nòn, là nơi Ngài được sinh ra, hiện tại sau toà miếu còn có một
ao nhỏ, giữa ao có gò nổi, trên gò có một bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm
và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn người anh hùng. Đền Mẫu nơi thờ mẹ
Gióng, xây ở ngoài đê. Đặc biệt, đền Thượng là nơi thờ phụng Thánh, vốn được
xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền 12
nhà cũ của mẹ Thánh. Trong đền có tượng Thánh, sáu tượng quan văn, quan võ
chầu hai bên cùng hai phỗng quỳ và bốn viên hầu cận.
Từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4 âm lịch là thời gian chuẩn bị lễ hội.
Hội bắt đầu từ ngày mồng 6, trong những ngày này dân làng tổ chức lễ rước cờ tới
đền Mẫu, rước cơm chay (cơm cà) lên đền Thượng. Mồng 8 có lễ rước nước từ đền
Hạ về đền Thượng tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trước khi đánh giặc.
Mồng 9 vào chính hội có múa hát thờ, có hội trận và lễ khao quân. Hát thờ diễn ra
trước thuỷ đình phía trước đền Thượng do phường hát ải Lao và hội Tùng Choặc
biểu diễn chủ yếu là hát dân ca. Hội trận mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh
giặc tại cả một khu vực cánh đồng rộng lớn (khoảng 3km) gọi là Soi Bia. 28 cô
tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục thật đẹp tượng trưng cho 28 đạo quân thù.
80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta. Đi đầu đám rước là dăm
ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ đi dọn đường tượng trưng cho đạo quân mục
đồng. Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh phá giặc. Trong đám rước còn có cả
ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cổ mặc áo xanh lĩnh xướng. Tại Soi Bia
còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân
chúng xem hội chia những những đồ tế lễ. Họ tin rằng như vậy đã được Thánh ban
lộc, những vật dụng kia sẽ đem lại may mắn cho cả năm trời. Đám rước đi đến tận
Đổng Viên, đi đến đâu cờ quạt tưng bừng đến đấy. Vào ngày mồng 10, vãn hội có
lễ duyệt quân tạ ơn Thánh. Ngày 11 làm lễ rửa khí giới và ngày 12 lễ rước cờ báo
tin thắng trận với trời đất.
Lễ hội Gióng không chỉ làm người xem được chứng kiến các nghi thức của
một hệ thống lễ với các thao tác thuần thục mang tính nghệ thuật và biểu trưng cao
mà còn là dịp để mỗi người Việt Nam có thể cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều
“tình làng nghĩa xóm”, giữa cá nhân và cộng đồng, giữa thực tại và hư vô, thiêng
liêng và trần thế,... Tất cả đều được gìn giữ là một tài sản vô giá lưu truyền mãi về sau. […]
(Theo Anh Thư, Báo điện tử Hà Nội mới, ngày 07/4/2004)
Lựa chọn đáp án đúng:
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là gì? A. Nghị luận B. Thuyết minh C. Tự sự D. Miêu tả
Câu 2. Đoạn trích trên cung cấp thông tin về sự kiện chính nào ?
A. Ngày hôị thánh Từa (tức Từ Đạo Hạnh) 13
B. Các lễ hội ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ C. Lễ hội Gióng
D. Khai mạc lễ kỉ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng - 05/01/1960
Câu 3. Địa điểm diễn ra sự kiện chính được nói đến trong đoạn trích là: A. Kẻ Chợ B. Làng Gióng
C. Khu vực đồng bằng Bắc Bộ D. Đền Mẫu
Câu 4. Sa pô của văn bản (phần in đậm sau nhan đề) có tác dụng gì?
A. So sánh ngày hội Thánh Từa và ngày hội Gióng.
B. Thu hút sự chú ý của người đọc, nhấn mạnh sự kiện ngày hội thánh Từa.
C. Thu hút người đọc, định hướng nội dung chính của văn bản.
D. Kể lại diễn biến lễ hội Gióng.
Câu 5. Đâu không phải lời trích dẫn trực tiếp trong văn bản?
A. "Ai ơi mồng chín tháng tư
Không đi hội Gióng cũng hư mất đời"
B. “Nắng ông Từa, mưa ông Gióng”.
C. “tình làng nghĩa xóm”
D. "Đảng ta vĩ đại thật. Một ví dụ trong lịch sử ta có ghi chuyện vị anh hùng dân
tộc là Thánh Gióng đã dùng gốc tre đánh đuổi giặc ngoại xâm. Trong những ngày
đầu kháng chiến Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, hàng vạn anh hùng noi gương
Thánh Gióng dùng gậy tầm vông đánh thực dân Pháp”(Trích Lời khai mạc lễ kỉ
niệm 30 năm ngày thành lập Đảng - 05/01/1960).
Câu 6. Đâu không phải nghi lễ trong lễ hội Gióng?
A. Rước nước từ đền Hạ về đền Thượng B. Hát thờ C. Rước cơm chay D. Chia đồ tế
Câu 7. Sự kết hợp giữa thuyết minh với miêu tả trong văn bản trên đã đem đến hiệu quả gì?
A. Thông tin được đề cập cụ thể, sinh động và dễ hình dung hơn.
B. Nội dung được đề cập giàu tính thẩm mĩ và tính hư cấu hơn.
C. Văn bản có đầy đủ đặc điểm của phong cách ngôn ngữ báo chí.
D. Văn bản thể hiện rõ hơn nét văn hoá của người dân làng Phù Đổng.
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:
Câu 8. Theo anh/chị, lễ hội Gióng được nhân dân tổ chức hàng năm có ý nghĩa gì? 14 Gợi ý:
- Lễ hội nhằm tôn vinh công lao của người anh hùng làng Gióng - biểu tượng cho ý
chí chống giặc ngoại xâm, cho bản chất kiên cường bất khuất, khát vọng hòa bình
của dân tộc, gợi nhắc truyền thống lịch sử oai hùng của cha ông.
- Lễ hội giúp mỗi người cảm nhận được mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng,
thực tại và hư vô, linh thiêng và trần thế...
Câu 9. Chỉ ra và phân tích tác dụng của những trích dẫn, chú thích được sử dụng trong văn bản. Gợi ý:
*Những trích dẫn, chú thích được sử dụng trong văn bản:
- Trích dẫn ca dao dân gian: "Ai ơi mồng chín tháng tư/ Không đi hội Gióng cũng
hư mất đời"; trích dẫn câu ngạn ngữ của người Kẻ Chợ: “Nắng ông Từa, mưa ông Gióng”.
- Trích dẫn trực tiếp câu nói của Bác Hồ về người anh hùng thánh Gióng: "Đảng ta
vĩ đại thật. Một ví dụ trong lịch sử ta có ghi chuyện vị anh hùng dân tộc là Thánh
Gióng đã dùng gốc tre đánh đuổi giặc ngoại xâm. Trong những ngày đầu kháng
chiến Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, hàng vạn anh hùng noi gương Thánh
Gióng dùng gậy tầm vông đánh thực dân Pháp”.
- Chú thích: (tức Từ Đạo Hạnh); (Trích Lời khai mạc lễ kỉ niệm 30 năm ngày thành
lập Đảng - 05/01/1960); (Phật Thích Ca – Lão tử – Khổng tử); (cơm cà); (khoảng 3km).
*Tác dụng của những trích dẫn trực tiếp và chú thích: Những kiểu trích dẫn, chú
thích này mang tính xác thực, làm cụ thể hóa, sinh động, phong phú nội dung
thông tin ở các đoạn văn.
Câu 10. Tham gia lễ hội văn hóa là nét đẹp của người Việt. Theo anh/chị, mỗi
chúng ta khi tham gia các lễ hội cần có ứng xử ( về thái độ, hành vi, lời nói...) như thế nào cho phù hợp? Gợi ý:
Mỗi người khi tham gia các lễ hội cần có lối ứng xử có văn hoá, biểu hiện cụ thể như:
- Thái độ: Tôn trọng giá trị văn hoá truyền thống, tôn trọng sự khác biệt văn hoá
vùng miền, tôn trọng nội quy ban tổ chức,…
- Hành vi, lời nói: Có hành vi và lời nói đúng chuẩn mực, đúng pháp luật, đúng
chuẩn mực đạo đức xã hội…; không có những những hành vi phản cảm (như
không ăn mặc quần áo quá ngắn khi đến chùa chiền; không nói tục chửi bậy nơi lễ
hội; không chen chúc, dẫm đạp lên nhau để đi hội; không dẫm đạp, phá hỏng các 15
công trình, cỏ cây, hoa lá trong khuôn viên diễn ra lễ hội...); tích cực quảng bá hình
ảnh đẹp về con người Việt Nam và giá trị văn hoá Việt Nam cho bạn bè thế giới biết đến,… BUỔI 2 Đề số 01: Đọc văn bản sau:
Việt Nam đối mặt với dân số già
Sau khi bắt đầu thời kỳ già hóa dân số vào năm 2011 với tỉ lệ dân số từ 60 tuổi trở
lên chiếm 9,9%, Việt Nam sẽ trải qua giai đoạn dân số già từ 2026 - 2054 khi tỉ lệ
người 65 tuổi trở lên chiếm từ 10 - 19,9%.
Như vậy, như nhiều chuyên gia từng cảnh báo, VN chưa giàu nhưng dân số đã bắt
đầu già hóa. Và từ 2054 - 2069, Việt Nam sẽ trải qua giai đoạn dân số rất già, khi
người từ 65 tuổi trở lên chiếm 20 - 29,9%. VN cũng được xem là quốc gia có thời
gian chuyển từ "già hóa dân số" sang "dân số già" vào nhóm nhanh trên thế giới,
dự báo là 20 năm, trong khi Nhật Bản và Trung Quốc là 26 năm, Anh và Tây Ban Nha 45 năm... Dân số già nhanh
Phát biểu tại hội thảo "Dân số và phát triển", được Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa
gia đình (Bộ Y tế) tổ chức ngày 24-12, ông Nguyễn Doãn Tú, tổng cục trưởng
Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình, cho rằng một trong những chính sách để
hạn chế tốc độ già hóa dân số là duy trì mức sinh thay thế. "Việt Nam đã duy trì
được mức sinh thay thế, giữ được tổng tỉ suất sinh ở mức xung quanh 2 con/bà mẹ
từ 2006 đến nay" - ông Tú chia sẻ.
Tuy nhiên, những chính sách để hỗ trợ thêm còn rất ít, thậm chí chưa có. "Hãy đặt
mình vào vị trí của các công nhân, sinh con nhưng nhà trẻ, trường mẫu giáo... đều
ít có hoặc chi phí cao, các gia đình trẻ ít dám sinh con. Ngay các gia đình ở thành
thị, hai vợ chồng có công việc ổn định nhưng mức lương thông thường cũng rất
khó khăn khi nuôi 2 con ăn học" - ông Tú bình luận.
Chính vì lý do này, dù đã có chính sách nhằm nâng mức sinh ở vùng có mức sinh
thấp dưới mức sinh thay thế, đồng thời giảm mức sinh ở vùng có mức sinh cao,
nhưng mức sinh được thông báo gần nhất ở TP.HCM ở mức trên 1,3 con/bà mẹ
vẫn là mức sinh thấp nhất nước và còn có xu hướng giảm thêm. 16
"Kinh nghiệm ở Hàn Quốc và nhiều quốc gia cho thấy nếu mức sinh đã xuống thấp
sẽ rất khó để tăng sinh trở lại. Khi mức sinh thấp, dân số càng già với tốc độ nhanh
hơn" - ông Tú khuyến cáo.
Trong khi đó, theo ông Nguyễn Xuân Trường, vụ trưởng Vụ Cơ cấu và quy mô
dân số (Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình), đặc điểm của người cao tuổi ở
Việt Nam là trên 70% phải tự lao động kiếm sống với sự hỗ trợ của con cháu, chỉ
25,5% sống bằng lương hưu và trợ cấp xã hội.
Con số này dự báo không có thay đổi nhiều trong thời gian tới. Trong năm 2020,
Hà Nội chỉ mới có khoảng 40% người lao động tham gia bảo hiểm xã hội và theo
mục tiêu đến năm 2021, 45% người lao động cả nước sẽ tham gia bảo hiểm xã hội.
Khi bước vào thời kỳ dân số già, số người già tăng cao cùng với tỉ lệ người già
không có lương hưu/trợ cấp cũng tăng theo vô hình trung sẽ là một gánh nặng về an sinh xã hội.
Lựa chọn đáp án đúng:
Câu 1. Thông tin chính trong văn bản:
A. Dân số Việt Nam đang già đi
B. Dân số Việt Nam ngày càng đông
C. Tuổi thọ của người dân Việt Nam ngày càng cao
D. Tỉ xuất sinh ở Việt Nam ngày càng giảm
Câu 2. Thông tin trong văn bản trên thuộc loại?
A. Thông tin khoa học, chính trị, văn hóa
B. Thông tin chính trị, thời sự, nghệ thuật
C. Thông tin thời sự, văn hóa, đời sống
D. Thông tin khoa học, chính trị, thời sự
Câu 3. Phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản trên:
A. Logo tuyên truyền dân số và biểu đồ dân số
B. Ảnh một gia đình thông thường ở Việt Nam và các biểu đồ dân số Việt Nam
C. Ảnh cổ động kế hoạch hóa gia đình và biểu đồ phân bố dân cư
D. Tranh cổ động tăng dân số và biểu đồ lứa tuổi
Câu 4. Tác dụng của các phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản trên:
A. Cung cấp thông tin cụ thể, chính xác và tăng tính hấp dẫn, trực quan của thông tin
B. Biểu đạt mối quan hệ giữa các thông tin và tăng tính tượng hình cho ngôn ngữ
C. Cung cấp hình minh họa sinh động và tăng tính biểu cảm chongôn ngữ
D. Trình bày thông tin một cách hệ thống và tăng tính thuyết phục cho văn bản 17
Câu 5. Việc trích dẫn bình luận của những chuyên gia dân số có tác dụng gì?
A. Tạo sự hấp dẫn, sinh động cho văn bản
B. Nhấn mạnh những con số đáng lo ngại
C. Tăng tính cảnh báo về nguy cơ dân số già
D. Tăng tính thuyết phục, gợi cảm cho văn bản
Câu 6. Đặc điểm nào của ngôn ngữ khiến ta nhận ra văn bản trên là một bản tin?
A. Tính cập nhật, chính xác, rõ ràng, ngắn gọn, đơn giản
B. Gợi hình, gợi cảm, sinh động, hấp dẫn
C. Sâu sắc, triết lí, thâm trầm, suy tư
D. Giàu tính thuyết phục, lập luận sắc bén, dẫn chứng xác thực
Câu 7. Mạch triển khai thông tin trong văn bản:
A. Đoạn Sapo nêu tác hại của tình trạng dân số già ở Việt Nam -> Nêu giải pháp
tăng tỉ suất sinh-> Nêu lí do tỉ suất sinh giảm -> Phán đoán tình hình kinh tế - xã hội khi dân số già
B. Đoạn Sapo nêu thực trạng dân số già ở Việt Nam -> Nêu giải pháp tăng tỉ suất
sinh-> Nêu lí do tỉ suất sinh giảm -> Tác hại khi dân số già
C. Đoạn Sapo nêu tiến trình dân số già ở Việt Nam -> Nêu thực trạng dân số già ở
Việt -> Nam Nêu giải pháp tăng tỉ suất sinh-> Nêu lí do tỉ suất sinh giảm -> Tác hại khi dân số già
D. Đoạn Sapo phán đoán tình hình kinh tế - xã hội khi dân số già ->Nêu thực
trạng dân số già ở Việt Nam -> Nêu giải pháp tăng tỉ suất sinh-> Nêu lí do tỉ suất
sinh giảm -> Tác hại khi dân số già
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:
Câu 8. Tại sao đoạn sapo: “Sau khi bắt đầu thời kỳ già hóa dân số vào năm 2011
với tỉ lệ dân số từ 60 tuổi trở lên chiếm 9,9%, Việt Nam sẽ trải qua giai đoạn dân
số già từ 2026 - 2054 khi tỉ lệ người 65 tuổi trở lên chiếm từ 10 - 19,9%” chỉ nói
tới năm 2011 (đã qua) và khoảng năm 2026 – 2054 (chưa tới) mà không nói tới thời gian thực tại? Gợi ý:
Giúp người đọc hình dung ra tiến trình dân số già để từ đó gợi mở cho phần sau bắt
vào thực tại => Tạo sự thú vị, bất ngờ
Câu 9. Quan điểm của người viết thể hiện qua văn bản trên là gì? Gợi ý:
Gióng lên tiếng chuông cảnh báo về thực trạng dân số già đi của nước ta
Câu 10. Nêu một số tác hại khi dân số già? 18 Gợi ý:
HS trình bày một số tác hại theo hiểu biết cá nhân, chẳng hạn:
- Thiếu lao động trong tương lai cũng như nhu cầu an sinh xã hội ngày càng tăng
ở người cao tuổi, đặc biệt là phụ nữ lớn tuổi.
- Khi tỷ lệ người cao tuổi tăng thì nhu cầu về các dịch vụ xã hội nhằm đáp ứng
nhu cầu của họ cũng tăng theo,… Đề số 02: Đọc văn bản sau:
Nhà sinh vật học tin rằng cây cối biết nói chuyện, và chúng ta nên học ngôn ngữ của chúng ZKNIGHT DESIGN TOM
Cây cối giao tiếp với nhau ở trên và dưới lòng đất, bằng âm thanh, mùi hương, tín
hiệu và những rung cảm. Tự nhiên, chúng kết nối với nhau thành những mạng lưới,
và kết nối cả với mọi thứ tồn tại trên đời này, bao gồm cả chính bản thân bạn.
Các nhà sinh vật học, sinh thái học, tự nhiên học và người làm lâm nghiệp ngày
càng tin rằng cây cối có thể giao tiếp. Và nếu vậy, con người cũng có thể học được
thứ ngôn ngữ của loài cây, và tìm cách nói chuyện được với chúng. […]
Waorani, một bộ tộc da đỏ hiếm hoi còn sót lại cũng đang nói một thứ ngôn ngữ
phản ánh mối liên hệ giữa cây cối và các dạng sống khác. […]
Tin rằng cây cối cũng như mọi sinh vật sống khác đều có mối liên hệ mật thiết với
nhau, người Waorani chẳng bất ngờ và ngạc nhiên với khái niệm cho rằng: Một cái
cây có thể hét lên khi bị đốn hạ, hoặc khi con người làm hại tới cây cối, chính họ
cũng sẽ bị ảnh hưởng và phải trả giá. […]
Trong suốt lịch sử văn học và âm nhạc, Haskell chỉ ra rằng chúng ta đã luôn có các
bài hát nói về cây cối, trong đó mô tả những cây thông thì thầm, tiếng cành lá,
tiếng xì xào, ngân nga của những khu rừng.
Về cơ bản, những người nghệ sĩ luôn biết cây cối có thể trò chuyện, ngay cả khi họ
không nói rõ ràng rằng cây cối cũng có thứ "ngôn ngữ" của riêng chúng.
Ngôn ngữ của cây là một khái niệm hoàn toàn rõ ràng đối với nhà sinh thái học
Suzanne Simard, người đã dành 30 năm trong sự nghiệp của mình để nghiên cứu
rừng. Vào tháng 6 năm 2016, cô đã có một bài thuyết trình trong một sự kiện Ted
Talk với tiêu đề: "Cây cối nói chuyện với nhau như thế nào?". […] 19
"Tôi muốn thay đổi cách bạn nghĩ về rừng. Bạn thấy đấy, bên dưới đất ngầm có cả
một thế giới khác, một thế giới của những con đường sinh học vô tận kết nối cây
cối và cho phép chúng giao tiếp, cho phép khu rừng hành xử như thể nó là một
sinh vật duy nhất. Nó có thể khiến bạn hình dung về một thực thể có trí thông minh", cô nói.
Nhiều nhà khoa học cho rằng cây trao đổi hóa chất với nấm và gửi hạt giống - về
cơ bản là một gói dữ liệu chứa thông tin - cho gió, chim, dơi và những khách ghé
thăm khác để vận chuyển chúng đi khắp thế giới. Nhưng về phần Simard, cô chỉ
tập trung nghiên cứu các kết nối của cây dưới đất ngầm. […]
"Mọi sinh vật sống đều cần có dưỡng chất", Wohlleben nói. "Lời giải thích duy
nhất là nó đã nhận được sự hỗ trợ từ những cây lân cận, thông qua bộ rễ trao đổi
dung dịch đường. Là một người làm lâm nghiệp, tôi đã học được rằng cây cối là
những đối thủ cạnh tranh với nhau, để lấy ánh sáng, lấy không gian sống, nhưng
rồi ở đó tôi đã chứng kiến điều [ngược lại]. Cây cối rất quan tâm đến việc giữ cho
mọi thành viên của cộng đồng mình tồn tại".
Wohlleben tin rằng cây cối cũng giống như con người, chúng có cuộc sống gia
đình bên cạnh mối quan hệ với các loài khác. Phát hiện này đã truyền cảm hứng
cho ông viết cuốn sách The Hidden Life of Plants.
Hầu hết các nhà khoa học – và cả cây cối - sẽ đồng ý rằng hoạt động bảo tồn là
chiếc chìa khóa quan trọng vào lúc này. Haskell tin rằng tất cả chúng ta sẽ tự nhiên
ưu tiên các chính sách thân thiện với môi trường, nếu chúng ta nhận thức được cây
cối chính là bậc thầy của sự kết nối và giao tiếp, chúng đang quản lý các mạng lưới
sự sống phức tạp mà chúng ta cũng là một mắt xích trong đó.
Ông gọi cây cối là những "nhà triết học của hệ sinh thái", những trí tuệ thầm lặng
đã đứng đó đối thoại trong suốt hàng ngàn năm. Chúng ta nên lắng nghe cây cối,
Haskell nói, bởi chúng biết những gì chúng đang nói. "Bởi vì cây cối không di
động, để phát triển mạnh chúng cần phải biết mình là ai và đang đứng ở đâu trên
Trái Đất, nhận thức này phải tốt hơn bất kỳ loài động vật đang lang thang nào". Tham khảo Qz
Lựa chọn đáp án đúng:
Câu 1. Trong văn bản, tác giả đã trình bày quan điểm về vấn đề gì?
A. Tiếng nói của cỏ cây
B. Lời tâm sự của cỏ cây với loài người
C. Tiếng thở than của cây cỏ
D. Ý nghĩa sự tồn tại của cỏ cây trên trái đất 20
Câu 2. Phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản trên là gì?
A. Những bức ảnh biểu thị mối quan hệ của cây cối với cây cối, giữa cây cối với
các loài khác và những caption chú thích tiếng nói của cỏ cây thể hiện qua những bức ảnh đó
B. Những sơ đồ biểu thị mối quan hệ của cây cối với cây cối
C. Những bức ảnh minh họa cho những nghiên cứu của các nhà khoa học về cây cối
D. Những biểu đồ về sự phân bố các loài cây
Câu 3. Phương thức biểu đạt chính nào được sử dụng trong đoạn văn: “Trong
suốt lịch sử văn học và âm nhạc, Haskell chỉ ra rằng chúng ta đã luôn có các bài
hát nói về cây cối, trong đó mô tả những cây thông thì thầm, tiếng cành lá, tiếng xì
xào, ngân nga của những khu rừng.”? A. Nghị luận B. Miêu tả C. Tự sự D. Thuyết minh
Câu 4. Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: “Hầu hết các nhà khoa học
– và cả cây cối - sẽ đồng ý rằng hoạt động bảo tồn là chiếc chìa khóa quan trọng” là gì? A. Liệt kê, ẩn dụ B. Nhân hóa, điệp C. So sánh, nhân hóa D. Ẩn dụ, nói quá
Câu 5. Nhờ đâu mà tác giả có thể khẳng định: “Cây có tiếng nói đặc biệt của
riêng giống loài mình”?
A. Nhận thức của bộ tộc Waorani, các nghệ sĩ và nghiên cứu của nhà sinh thái học về cây cối
B. Nhận thức của loài người về thế giới cỏ cây
C. Những nghiên cứu chuyên sâu của các nhà khoa học về cây cối
D. Những bài học mà người xưa để lại
Câu 6. Mạch triển khai thông tin trong văn bản là:
A. (1) Bảo tồn các giống loài cây cỏ -> (2) Vì cây có tiếng nói đặc biệt của riêng
giống loài mình -> (3)Tiếng nói của cây trong tâm thức bộ tộc Waorani ->
(4)Tiếng nói của cây trong tâm hồn nhạc sĩ -> (5)Tiếng nói của cây trong nghiên
cứu của nhà sinh thái học -> (6)Hiểu tiếng nói của cây giúp con người có được
nhiều lợi ích về nông nghiệp 21
B. (1)Cây có tiếng nói đặc biệt của riêng giống loài mình -> (2)Tiếng nói của cây
trong tâm thức bộ tộc Waorani -> (3)Tiếng nói của cây trong tâm hồn nhạc sĩ ->
(4)Tiếng nói của cây trong nghiên cứu của nhà sinh thái học -> (5)Hiểu tiếng nói
của cây giúp con người có được nhiều lợi ích về nông nghiệp -> (6)Bảo tồn các giống loài cây cỏ
C. (1) Tiếng nói của cây trong tâm thức bộ tộc Waorani -> (2) Tiếng nói của cây
trong tâm hồn nhạc sĩ -> (3) Tiếng nói của cây trong nghiên cứu của nhà sinh thái
học ->(4) Cây có tiếng nói đặc biệt của riêng giống loài mình -> (5)Hiểu tiếng nói
của cây giúp con người có được nhiều lợi ích về nông nghiệp -> (6)Bảo tồn các giống loài cây cỏ
D. (1)Cây có tiếng nói đặc biệt của riêng giống loài mình -> -> (2)Hiểu tiếng nói
của cây giúp con người có được nhiều lợi ích về nông nghiệp -> (3)Bảo tồn các
giống loài cây cỏ -> (4)Tiếng nói của cây trong tâm thức bộ tộc Waorani ->
(5)Tiếng nói của cây trong tâm hồn nhạc sĩ -> (6)Tiếng nói của cây trong nghiên
cứu của nhà sinh thái học
Câu 7. Việc trích dẫn lời nói của một số nhà nghiên cứu có tác dụng gì?
A. Tăng sức thuyết phục cho luận điểm: cây cối có tiếng nói riêng
B. Khiến cây cối như được thổi vào linh hồn
C. Tăng sức hấp dẫn, gợi hình, gợi cảm cho văn bản
D. Nhằm nhấn mạnh luận điểm : Cây cối là giống loài đặc biệt quan trọng trên trái đất
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:
Câu 8. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu trong đoạn văn: “Cây cối
cũng giống như con người, chúng có cuộc sống gia đình...” Gợi ý:
- Phép nhân hóa: cây cối như con người, có gia đình - Tác dụng:
+ Thổi linh hồn vào cây cối khiến chúng trở lên sống động
+ Nhấn mạnh: Cây cối có tiếng nói riêng, chúng hiểu nhau, gắn kết yêu thương lẫn nhau
+ Tạo sự hấp dẫn, sinh động, gợi hình, gợi cảm cho đoạn văn
Câu 9. Nhận xét về ngôn ngữ sử dụng trong văn bản. Gợi ý: - Giản dị gần gũi - Giàu tính biểu cảm
- Nhưng cũng mang tính khoa học, chính xác cao 22
Câu 10. Những thông điệp nào gợi ra từ văn bản? Gợi ý:
- Yêu thương cỏ cây, lắng nghe tiếng nói của cỏ cây
- Sống thật sâu để cảm hiểu được những điều không được thể hiện bằng lời
- Vạn vật trên dương gian đều có cuộc sống riêng, có thế giới tâm hồn riêng, chúng
đều cần được yêu thương và trân trọng
ĐỌC HIỂU MỞ RỘNG (TỰ LUẬN) Đề số 01:
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:
Theo ước tính của nhiều nhà khoa học, trên Trái Đất hiện có khoảng trên 10
000 000 loài sinh vật. Hiện nay, con người mới chỉ nhận biết được khoảng trên 1
400 000 loài, trong đó có hơn 300 000 loài thực vật và hơn 1 000 000 loài động
vật. Rõ ràng, phải rất lâu nữa chúng ta mới lập được một danh sách sát thực tế hơn
về những cư dân của hành tinh này. Dù vậy, điều đó không ngăn cản các nhà khoa
học đưa ra những nhận định khái quát nhất về lịch sử tiến hoá hay sự phụ thuộc lẫn nhau của muôn loài.
(Ngọc Phú, Các loài chung sống với nhau như thế nào?, theo Báo điện tử Đất Việt
- Diễn đàn của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kĩ thuật Việt Nam, 9/2020.)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.
Câu 2. Nội dung chính của đoạn trích là gì?
Câu 3. Tác giả đoạn trích muốn nói gì qua câu “Rõ ràng, phải rất lâu nữa chúng ta
mới lập được một danh sách sát thực tế hơn về những cư dân của hành tinh này.”?
Câu 4. Nếu bỏ đi các số liệu cụ thể, tính thuyết phục của thông tin được nêu trong
đoạn trích sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?
Câu 5. Cụm từ “cư dân của hành tinh” không chỉ nói riêng về con người. Cách
dùng cụm từ này trong đoạn trích gợi cho anh/chị suy nghĩ gì?
Câu 6. Giữa số lượng loài sinh vật tồn tại trên thực tế với số lượng loài đã được
con người nhận biết có một khoảng cách rất xa. Việc nhận thức sâu sắc về vần đề
này có ý nghĩa gì đối với con người nói chung, đối với anh/chị nói riêng? Gợi ý:
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính: thuyết minh
Câu 2: Nội dung chính của đoạn trích: nói về sự phong phú của các loài sinh vật
tổn tại trên Trái Đất.
Câu 3: Qua câu “Rõ ràng, phải rất lâu nữa chúng ta mới lập được một danh sách
sát thực tế hơn về những cư dân của hành tỉnh này.”, tác giả muốn nói đến: 23
- Hiểu biết còn hạn chế của con người về những loài sinh vật sống trên Trái Đất.
- Còn rất nhiều loài chưa được con người nhận biết, nghiên cứu và đặt tên. Câu 4:
- Đoạn trích đã đưa ra các số liệu cụ thể về tổng số loài sinh vật trên thực tế và số
loài đã được con người nhận biết.
- Nếu thiếu đi các số liệu ấy, thông tin được nêu trong đoạn trích sẽ giảm bớt tính
thuyết phục, khó giúp người đọc cảm nhận được sâu sắc về sự phong phú của các
loài cũng như những nỗ lực và cả những điều con người chưa làm được trong việc
lập hồ sơ về đời sống muôn loài trên Trái Đất. Câu 5:
- Trong đoạn trích, cụm từ cư dân của hành tinh không chỉ nói riêng về con người
mà dùng để chỉ chung tất cả các loài động thực vật sống trên Trái Đất.
- Nó thể hiện cái nhìn thấu đáo, khoa học về mối quan hệ gắn bó, tác động, phụ
thuộc lẫn nhau giữa các loài. Như vậy, loài nào cũng có quyền sống - điều không
thể bị tước đoạt vì bất cứ lí do gì. Muôn vật đều được hành tinh nuôi dưỡng, che
chở, tất cả đều góp phần làm cho sự sống trênTrái Đất trở nên đa dạng. Câu 6:
HS chia sẻ suy nghĩ của bản thân. Có thể nêu:
- Việc nhận thức sâu sắc về khoảng cách lớn giữa số lượng loài sinh vật tồn tại trên
thực tế với số lượng loài đã được con người nhận biết thực sự rất có ý nghĩa. Rõ
ràng, điều đã biết còn quá ít ỏi so với điều chưa biết. Thực tế này thúc đẩy con
người phải không ngừng khám phá thế giới, khám phá chính cái nôi đã nuôi dưỡng
mình, mong tìm được cách ứng xử thích hợp với những gì đã tồn tại và diễn ra trên Trái Đất.
- Đối với từng cá nhân cụ thể, việc nhận thức đúng thực tế đó cũng kích thích
những nhu cầu tìm hiểu về những người bạn thiên nhiên đáng quý của mình.
Đề số 02:
Bà Sarah Gilbert - "bộ óc" đằng sau vắc xin Covid-19 AstraZeneca
Thứ Năm, 26/08/2021 - 19:45
(Dân trí) - Vắc xin Covid-19 của AstraZeneca/Oxford trở thành phao cứu sinh
cho hàng triệu người nhờ tính hiệu quả, dễ bảo quản và giá rẻ. Điều này có
được là nhờ vào bà Sarah Gilbert - "mẹ đẻ" của vắc xin này.
Bà Gilbert là giáo sư chuyên ngành vắc xin tại Viện Nghiên cứu Jenner của
Đại học Oxford, một trong những trung tâm nghiên cứu y khoa hàng đầu thế giới. 24
Tại Oxford, bà thiết lập một nhóm nghiên cứu riêng với tham vọng tạo ra một loại
vắc xin có thể chống được nhiều chủng loại cúm khác nhau. Năm 2014, bà dẫn đầu
việc thử nghiệm vắc xin Ebola. Khi Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) xuất
hiện, bà đã sang tận Ả rập Xê út với hy vọng phát triển được một loại vắc xin dành
cho chủng virus corona này.
Nhưng khi vắc xin MERS chỉ mới thử nghiệm lần thứ hai thì đại dịch
Covid-19 khởi phát tại Trung Quốc vào đầu năm 2020. Bà nhanh chóng nhận ra
mình có thể phát triển vắc xin Covid-19 tương tự cách đã làm với MERS.
Theo BBC, chỉ trong một tuần sau khi các nhà khoa học Trung Quốc công bố cấu
trúc di truyền của loại virus mới, nhóm của bà Gilbert đã thiết kế xong vắc xin Covid-19.
Nhưng kinh phí đâu ra để thử nghiệm lâm sàng, một việc vô cùng tốn kém
và mất thời gian? Đây là vấn đề hóc búa được đặt ra. Bà Gilbert đã tích cực thuyết
phục các đề tài khác trợ giúp kinh phí, kêu gọi chính phủ tài trợ và cả nhóm đã vui
mừng trước tin chính phủ Anh hỗ trợ kinh phí 22 triệu bảng Anh thử nghiệm và sản xuất vắc xin.
Bà Gilbert sau đó chạy đua với thời gian trong bối cảnh số ca tử vong trên
toàn cầu tăng nhanh vì Covid-19. Bà làm việc có khi từ 4 giờ sáng đến tận tối
muộn. Đầu tháng 4/2020, lô vắc xin đầu tiên được sản xuất để chuẩn bị cho việc
thử nghiệm. Bà Gilbert mô tả rằng quá trình này là một loạt những bước nhỏ liên
tiếp nhau, chứ không phải là một khoảnh khắc phát hiện bùng nổ nào đó.
"Ngay từ đầu, chúng tôi đã xem đây là một cuộc chạy đua với virus, không
phải cuộc chạy đua với các nhà phát triển vắc xin khác… Là người đã phát minh ra
loại vắc xin này, tôi có thể kiếm được một khoản lợi nhuận khổng lồ. Nhưng tôi từ
chối nhận bằng sáng chế vắc xin. Tôi không muốn độc quyền sáng chế vì tôi muốn
chia sẻ công nghệ này để mọi người có thể sản xuất vắc xin", báo The Star dẫn lời bà Gilbert.
Theo mong muốn của bà Gilbert, AstraZeneca cam kết không thu lợi nhuận
từ vắc xin Covid-19 trong đại dịch. Và giá vắc xin này vẫn sẽ được giữ nguyên với
các nước đang phát triển, kể cả khi đại dịch kết thúc.
Năm 2020, bà Gilbert là một trong số các nữ nhà khoa học được hãng
truyền thông BBC vinh danh trong danh sách 100 Phụ nữ Tiêu biểu của năm trên
toàn cầu vì những đóng góp không mệt mỏi cho cuộc chiến chống đại dịch Covid- 19. (Theo dantri.com.vn) 25
Câu 1. Văn bản cung cấp cho người đọc thông tin chính nào? Căn cứ để xác định thông tin đó là gì?
Câu 2. Từ "mẹ đẻ" trong sa-pô của văn bản có nghĩa là gì?
Câu 3. Tìm những chi tiết cho thấy bà Gilbert đã chạy đua với thời gian để tạo ra vacxin AstraZeneca.
Câu 4. Nêu tác dụng của hình ảnh được sử dụng trong văn bản.
Câu 5. Câu nói sau của bà Gilbert cho thấy bà là người như thế nào?
"Ngay từ đầu, chúng tôi đã xem đây là một cuộc chạy đua với virus, không
phải cuộc chạy đua với các nhà phát triển vắc xin khác… Là người đã phát minh
ra loại vắc xin này, tôi có thể kiếm được một khoản lợi nhuận khổng lồ. Nhưng tôi
từ chối nhận bằng sáng chế vắc xin. Tôi không muốn độc quyền sáng chế vì tôi
muốn chia sẻ công nghệ này để mọi người có thể sản xuất vắc xin”.
Câu 6. Từ văn bản đọc hiểu, hãy rút ra thông điệp ý nghĩa từ việc làm của bà Sarah
Gilbert, trả lời từ 5 – 7 dòng. Gợi ý:
Câu 1:Văn bản cung cấp cho người đọc thông tin về bà Sarah Gilbert - "bộ óc"
đằng sau vắc xin Covid-19 AstraZeneca. Thông tin đó được đề cập trong nhan đề của văn bản
Câu 2: Từ "mẹ đẻ" trong sa-pô của văn bản có nghĩa là: người đã cho ra đời/ đã
tạo ra/ phát minh ra vắc xin AstraZeneca.
Câu 3: Những chi tiết cho thấy bà Gilbert đã chạy đua với thời gian để tạo ra vacxin AstraZeneca:
- Ngay khi đại dịch Covid-19 khởi phát tại Trung Quốc vào đầu năm 2020, bà
Gilbert đã nhanh chóng nhận ra mình có thể phát triển vắc xin Covid-19 tương tự
cách đã làm với MERS – vắc xin chống Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS)
mà bà đang nghiên cứu trước đó.
- Chỉ trong một tuần sau khi các nhà khoa học Trung Quốc công bố cấu trúc di
truyền của loại virus mới, nhóm của bà Gilbert đã thiết kế xong vắc xin Covid-19.
- Nhanh chóng, tích cực thuyết phục các đề tài khác trợ giúp kinh phí, kêu gọi chính phủ tài trợ.
- Bà làm việc có khi từ 4 giờ sáng đến tận tối muộn.
Câu 4: Tác dụng của hình ảnh được sử dụng trong văn bản: Làm cho bài viết thêm
sinh động, hấp dẫn; minh hoạ cho nội dung thông tin của văn bản, giúp người đọc
dễ tiếp thu thông tin hơn.
Câu 5: Câu nói của bà Gilbert cho thấy bà là người có trái tim nhân hậu, có tấm
lòng cao cả, quảng đại. Bà đã đặt sức khoẻ của nhân loại lên trên tất cả, trên cả vật 26
chất, lợi nhuận. Bà chạy đua với thời gian sáng chế ra vắc xin để cứu sống cả thế
giới. Bà đã hiến tặng sáng chế của mình cho cộng đồng mà không màng tới lợi
nhuận, điều đó càng khiến cả nhân loại cảm phục và ngưỡng mộ bà.
Câu 6: HS có thể nêu thông điệp về lối sống vì người khác, biết chia sẻ yêu thương,
hi sinh lợi ích cá nhân vì cộng đồng. Lí giải thông điệp. BUỔI 3
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN PHI NGÔN NGỮ 1. Mục tiêu:
- HS nhận biết được các loại phương tiện phi ngôn ngữ, cách trình bày và tác dụng
của những phương tiện đó trong văn bản thông tin.
- HS sử dụng được các phương tiện phi ngôn ngữ để tạo lập văn bản thông tin.
2. Nội dung hoạt động: Vận dụng các phương pháp đàm thoại gợi mở, hoạt động nhóm để thực hành
3. Sản phẩm: Câu trả lời cá nhân hoặc sản phẩm nhóm.
4. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV hướng dẫn HS thực hành bằng phương pháp hỏi đáp, đàm thoại gợi mở; hoạt động nhóm
- HS lần lượt trả lời nhanh các câu hỏi của GV, các đơn vị kiến thức cơ bản của bài học 8.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS tích cực trả lời
- GV khích lệ, động viên
Bước 3: Báo cáo sản phẩm
- HS lần lượt trả lời các câu hỏi của GV
- Các HS khác nhận xét, bổ sung
Bước 4: Đánh giá, nhận xét
GV nhận xét, chốt kiến thức
Bài 1. Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:
Đầu xuân tìm về miền đất tổ ca trù
Kim Truyền | 04/02/2022, 14:33
Tìm về làng Lỗ Khê (xã Liên Hà, huyện Đông Anh, TP. Hà Nội) vốn được
mệnh danh là miền đất tổ của “Ca trù” vào buổi đầu xuân năm mới, chúng ta
cảm nhận được không khí yên bình của một vùng quê ven đô. Người dân nơi 27
đây đã bao đời ngấm từng câu ca, từng nhịp phách, từng tiếng trống trầu và
họ vẫn giữ trong mình ngọn lửa với nghệ thuật ca trù.[...]
Làng Lỗ Khê được hình thành từ lâu đời, đến nay vẫn còn lưu giữ nhiều nét của
một làng cổ, với quần thể đình, miếu, cổng, luỹ làng, lễ hội những làn điệu dân
ca...Truyền thống hát cửa đình vừa là để cúng thành hoàng tỏ lòng nhớ ơn, cũng
vừa là món ăn tinh thần của quần chúng, từ lâu đã trở thành nghi lễ tôn giáo, tín
ngưỡng: “Gốc còn ngọn mãi phải còn/ Cầm ca giữ trọn lòng son chẳng mờ/ Làm
giàu thêm vốn ca trù/ Cửa đình còn mãi hát thờ múa ca/”.
Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, ngọn lửa tình yêu với nghệ thuật ca trù đã có
hơn 600 trăm năm tồn tại với những người con Lỗ Khê. Chỉ cần một cây đàn đáy,
một bộ phách trúc, một trống trầu là buổi biểu diễn ca trù có thể bắt đầu. Tuy
nhiên, cái khó của ca trù là phải học rất bài bản, công phu: “Khi ngồi vào đến là
phải có đàn khuôn, phách khuôn, tiếng đàn, tiếng phách phải y sì nhau. Người ca
nương mà đã cất lên tiếng hát là người đàn phải theo. Đàn là đàn đánh đòn, cho
nên miệng hát là tay phải cầm nhịp, tay gõ phách” - Nghệ nhân ưu tú Phạm Thị
Điền say sưa kể - “Hát ca trù không thể hòa chung với nhạc sống được, bởi ca trù
thánh thót, thanh cao, nghe những lời văn, tiếng đàn trầm bổng, tiếng hát ngân nga”. […]
Ngược dòng lịch sử, Lỗ Khê là nơi chốn tổ của ca trù, ông tổ ca trù Đinh Dự là con
trai tướng Đinh Lễ. Trong khởi nghĩa Lam Sơn, Đinh Lễ được Lê Lợi cử ra Bắc và
lập đồn doanh trại tại Lỗ Khê, đồng thời cưới vợ sinh con tại nơi này. Đinh Dự lớn
lên giỏi đàn hát lấy vợ là Đường Hoa Tiên Hải. Hai vợ chồng mở giáo phường dạy
hát, đã truyền dạy cho 12 dòng họ ở khắp vùng Kinh Bắc: “Từ Bắc Ninh trở về,
Thuận Thành trở lên, Yên Phong trở xuống, ngoài Cói trở vào” - Nghệ nhân ưu tú
Phạm Thị Điền - “Tại Lỗ Khê, lúc đó có 2 dòng họ theo học là Nguyễn Văn và
Nguyễn Thế”. Hai ông, bà nổi tiếng khắp vùng, về sau nhân dân tôn vợ chồng ông
Đinh Dự là tổ ca trù.[…] […]
Năm 2009, ca trù của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi
vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp vì có nguy cơ thất truyền. Để giữ cho ca trù đứng
vững trước thách thức của thời đại, không còn cách nào khác là phải không ngừng
bồi đắp và truyền tỏa các giá trị văn hóa cho thế hệ trẻ. Chỉ có như vậy, ca trù sẽ
không những không bị mai một mà ngày sống mãi trong đời sống của nhân dân. 28
Tìm về Lỗ Khê vào buổi đầu xuân năm mới, chúng ta cảm nhận được không khí
yên bình của một vùng quê ven đô với từng câu ca, từng nhịp phách, từng tiếng
trống trầu và họ vẫn giữ trong mình ngọn lửa với nghệ thuật ca trù. Nhưng cũng có
gì đó day dứt, chua xót vì làn điệu ca trù lại đang ngày mai một dần tại chính quê
hương vốn là cái nôi của môn nghệ thuật này.
(Kim Truyền, baomoi.com)
Quan sát hình ảnh trong văn bản trên và cho biết:
a. Những thông tin gì được cung cấp trong hình ảnh?
b. Các thông tin đó được trình bày như thế nào?
c. Tác dụng của hình ảnh này là gì? Gợi ý:
a. Những thông tin được cung cấp trong hình ảnh:
- Hình ảnh Cổng làng Lỗ Khê
- Hình ảnh nghệ nhân hát ca trù
- Hình ảnh đình làng Lỗ Khê, nơi thường xuyên biểu diễn ca trù
b. Các thông tin đó được trình bày:
- Các hình ảnh từ xa tới gần, từ khái quát đến cụ thể, từ quang cảnh đến con người,
từ không gian rộng đến không gian hẹp
- Thanh đơn vị được hiển thị ở góc dưới bên trái của hình ảnh.
c. Tác dụng của hình ảnh: cung cấp hình ảnh trực quan về địa điểm, con người, tạo
sức hấp dẫn cho thông tin
Bài 2. Quan sát sơ đồ và cho biết:
a. Ngoài các phương tiện ngôn ngữ, sơ đồ trên còn sử dụng những phương tiện nào khác?
b. Những phương tiện đó được trình bày như thế nào và biểu đạt thông tin gì?
c. Những phương tiện phi ngôn ngữ và những phương tiện ngôn ngữ trong sơ đồ
có quan hệ với nhau như thế nào?
d. Những phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong sơ đồ có tác dụng gì? Gợi ý:
a. Ngoài các phương tiện ngôn ngữ, sơ đồ trên còn sử dụng những phương tiện phi
ngôn ngữ: hình ảnh, đường dẫn, bản đồ, chú thích.
b. Những phương tiện phi ngôn ngữ được trình bày dưới dạng sơ đồ và biểu đạt
toàn cảnh khu du lịch Tràng An – Ninh Bình, nhằm hướng dẫn du khách tham quan. 29
c. Những phương tiện phi ngôn ngữ và những phương tiện ngôn ngữ trong sơ đồ
có quan hệ mật thiết với nhau. Những phương tiện ngôn ngữ được dùng làm chú
thích, nêu địa danh, giải thích cho những phương tiện phi ngôn ngữ.
d. Những phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong sơ đồ có tác dụng giúp
người xem dễ dàng hình dung về các khu vực ở khu du lịch Tràng An – Ninh Bình. Bài 3.
a. Thiết kế một biểu đồ hoặc sơ đồ dựa trên các thông tin trong đoạn trích sau:
“Một giọt mưa chứa thông tin về sự hiện diện của một đám mây trên trời; một tia
sáng chứa thông tin về màu sắc của chất đã gửi nó đến mắt ta; một cái đồng hồ có
thông tin về thời gian trong ngày; gió mang thông tin về một trận bão đang ập đến;
virus cảm lạnh có thông tin về tính dễ tổn thương của cái mũi tôi; DNA trong tế
bào chúng ta chứa tất cả thông tin về mã di truyền của chúng ta (về cái đã làm cho
tôi giống với cha của mình); và não của tôi tràn ngập những thông tin được tích lũy
từ trải nghiệm của tôi.”
(Các-lô Rô-ve-li, “Về chính chúng ta”)
b. Tự lập một sơ đồ giới thiệu về chủ đề: “Lớp học của em” “Trường của em”,…? Gợi ý: a. 30
b. Học sinh tùy chọn, sáng tạo và trình bày sản phẩm của mình (GV cùng các HS
khác quan sát, nhận xét, khen thưởng hoặc chấm điểm)
Bài tập 4: Hãy viết một văn bản, trong đó có sử dụng số liệu, hình ảnh hoặc sơ
đồ… về: Những điều cần chú ý khi tham gia lễ hội ở Việt Nam. Gợi ý:
Những điều cần chú ý khi tham gia lễ hội ở Việt Nam
Mỗi dịp Tết đến xuân về cũng là mùa lễ hội trên khắp cả nước. Để bảo
đảm lễ hội diễn ra an toàn và văn minh, người tham gia lễ hội cần có ứng xử phù hợp khi tham gia.
Theo thống kê của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, hiện cả nước có 7.966
lễ hội, trong đó có 7.039 lễ hội dân gian, 332 lễ hội lịch sử - cách mạng, 544 lễ hội
tôn giáo và gần 30 lễ hội du nhập. Ngoài ra, còn những lễ hội nội bộ như ngành,
địa phương, đơn vị, dòng họ... Lễ hội có thể nói chính là một nét đẹp văn hóa dân
tộc trong tâm thức người Việt. Hằng năm, nhất là vào những dịp đầu xuân năm
mới, người đi trẩy hội rất đông.
Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách “trẩy hội” sao cho “văn minh”,
“đúng cách”. Dưới đây là một số lưu ý khi tham gia lễ hội truyền thống ở Việt Nam:
Cần hiểu rõ văn hóa lịch sử lễ hội bạn muốn tham dự
Trước khi đến một lễ hội, việc tìm hiểu ý nghĩa, lịch sử và các hoạt động văn
hóa truyền thống tại lễ hội đó là điều vô cùng quan trọng, quyết định đến việc xin
lộc cầu may của bạn. Như đến lễ hội Yên Tử (Quảng Ninh) người ta thường cầu
ngàn may mắn bằng cách chà xát tiền vào chuông, khánh, cột ở chùa Đồng – ngôi
chùa đồng lớn nhất và cao nhất cả nước.
Trong khi đó lễ hội Chùa Hương (Hà Nội) lại được các đôi vợ chồng hiếm
muộn ưa chọn vì sự linh ứng nổi tiếng từ xa xưa khi cầu mong đường con cái. Hay
những người bán buôn lại luôn tìm về lễ hội Ông Hoàng Mười (Nghệ An) – một vị
thánh yêu thương dân chuyên ban phát tài lộc cho mọi người,… để cầu mua may bán đắt.
Chọn lựa trang phục phù hợp
Trang phục khi đến với các lễ hội văn hóa cần lịch sự, trang trọng, thanh lịch.
Tránh mặc những trang phục quá sặc sỡ, hở hang, phản cảm khi đi chùa, đền, lễ
hội,... làm ảnh hưởng đến không khí chung nơi tôn nghiêm. 31
Tuân thủ các quy tắc tại nơi tổ chức lễ hội.
Tại chốn thờ tự linh thiêng, nơi thường xuyên cử hành các nghi thức hành lễ,
tùy vào từng lễ hội, nghi thức hành lễ sẽ có những yêu cầu khác nhau. Vì thế, khi
tham dự lễ hội tại các đền thờ, chùa chiền,… chúng ta cần đọc và ghi nhớ nội quy
để thể hiện sự tôn trọng. Đồng thời, du khách cần giữ lời nói đúng mực; giữ gìn vệ
sinh chung, không hái hoa, bẻ cành, vứt rác bừa bãi nơi công cộng.
Người ta thường nói, cộng đồng là chủ thể của lễ hội, muốn giữ được vai trò
đó thì mỗi người tham gia phải có ý thức trách nhiệm trước cộng đồng, góp phần
làm cho lễ hội phát triển lành mạnh. Công tác tuyên truyền, giáo dục thường xuyên
sẽ giúp cho người tham gia lễ hội nhận thức sâu sắc về mục đích, ý nghĩa của lễ
hội, tự giác thực hiện nếp sống văn minh, điều chỉnh hành vi, ứng xử đúng đắn.
Bên cạnh đó, không ngừng nâng cao chất lượng công tác tổ chức và quản lý giữ
gìn không gian, môi trường văn hóa cho lễ hội, đồng thời có những chế tài đủ
mạnh để ngăn chặn những hành vi sai phạm.
Bảng kiểm đánh giá về văn bản có sử dụng số liệu, hình ảnh hoặc sơ đồ… : Tiêu chí Mô tả tiêu chí Đạt Chưa đạt Hình thức
- Đảm bảo hình thức văn bản thông tin: Có
tiêu đề, trình bày theo cách truyền thống hoặc
theo đồ hoạ thông tin (infographic).
- Có sử dụng các phương tiện giao tiếp phi
ngôn ngữ hợp lí: số liệu, hình ảnh, sơ đồ,
màu sắc, kiểu chữ,… Nội dung
- Nêu được những thông tin cơ bản về đề tài.
Bày tỏ suy nghĩ, thái độ, cảm xúc của người viết về đề tài. Chính
tả, Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng ngữ pháp Việt. Sáng tạo
Sử dụng cách trình bày thông tin độc đáo, nổi
bật; diễn đạt mới mẻ, sâu sắc về đề tài. 32 BUỔI 4
THỰC HÀNH VIẾT: VIẾT MỘT VĂN BẢN NỘI QUY HOẶC VĂN BẢN
HƯỚNG DẪN NƠI CÔNG CỘNG 1. Mục tiêu:
- HS nắm được yêu cầu về nội dung và hình thức của văn bản nội quy hoặc văn
bản hướng dẫn nơi công cộng.
- HS biết cách viết một văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng.
2. Nội dung hoạt động: Vận dụng các phương pháp đàm thoại gợi mở, hoạt động
nhóm để giúp HS viết bài
3. Sản phẩm: Bài làm của HS
4. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV ra đề, hướng dẫn HS thực hành bằng phương pháp hỏi đáp, đàm thoại gợi mở; hoạt động nhóm
- HS nghiên cứu đề bài, thảo luận nhóm để thực hiện nhiệm vụ.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS tích cực trả lời câu hỏi và thực hành viết
- GV khích lệ, động viên
Bước 3: Báo cáo sản phẩm
- HS lần lượt trả lời các câu hỏi của GV và trình bày bài làm
- Các HS khác nhận xét, bổ sung
Bước 4: Đánh giá, nhận xét
GV nhận xét, chốt kiến thức
I. NHẮC LẠI LÍ THUYẾT
Yêu cầu của kiểu bài:
- Văn bản phải có cấu trúc chặt chẽ, phù hợp với mẫu cấu trúc chung của văn bản
nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng.
- Nội dung văn bản thể hiện rõ những hành vi cần thực hiện hoặc không được
thực hiện trong không gian công cộng, phù hợp với yêu cầu, quy định của cơ
quan, tổ chức ban hành, phù hợp với quy định của pháp luật.
- Ngôn ngữ khách quan, chính xác, rõ ràng, dễ hiểu.
II. THỰC HÀNH VIẾT
Đề bài 01: Hãy viết một văn bản hướng dẫn du khách khi tham gia một lễ hội
hoặc tham quan một di tích lịch sử, văn hoá ở địa phương nơi anh/chị sinh sống. Gợi ý dàn ý 33
(1) Phần mở đầu văn bản: Nêu tiêu đề của văn bản.
(2) Phần nội dung văn bản:
Lần lượt trình bày các yêu cầu và chỉ dẫn cụ thể. Có thể sắp xếp theo trật tự khác
nhau tuỳ vào mục đích, tính chất lễ hội hoặc đặc điểm của di tích và mức độ vi
phạm phổ biến của người tham gia. Cũng có thể sắp xếp theo hai nhóm:
+ Nhóm quy định, yêu cầu bắt buộc.
+ Những chỉ dẫn, gợi ý. Ví dụ:
- Về trang phục, ngôn ngữ, hành vi:
+ Trang phục cần gọn gàng, lịch sự. Không có những hành vi thiếu văn hoá như
nói tục, chửi bậy, viết vẽ lên tường, lên thân cây, gây mất trật tự.
+ Phải để phương tiện đi lại đúng nơi quy định của BTC hoặc Ban quản lí.
Về đồ lễ và việc thắp hương: Người dâng lễ có thể đặt lễ chay hoặc lễ mặn tùy
tâm. Lễ chay gồm: hương, hoa tươi, quả chín, phẩm oản, xôi chè. Lễ mặn gồm:
gà, giò, trầu cau, rượu.
Về các vật dụng được mang theo và việc sử dụng đồ dùng cá nhân: Chỉ mang
theo những vật dụng thật sự cần thiết, tránh những vật dụng có hại dễ gây sát
thương; đồ cá nhân phải tự giác bảo toàn.
Về ý thức, thái độ của du khách đối với việc bảo vệ các giá trị vật chất của lễ hội/
di tích: Cần có ý thức và trách nhiệm cao với các di vật – giá trị vật chất của lễ
hội/ di tích. Không phá bỏ, không làm hư hại cảnh quan; giữ gìn vệ sinh môi
trường chung, bỏ rác đúng nơi quy định.
Về việc liên hệ với Ban tổ chức lễ hội hoặc Ban quản lí di tích khi xảy ra các sự
cố: Du khách khi gặp một số sự cố không may tại lễ hội/ di tích, có thể liên hệ
với Ban tổ chức/ Ban quản lí. Ban Tổ chức/ Ban quản lí sẽ phối kết hợp cùng
trung tâm phát thanh (nếu cần) để giải quyết các sự cố không may.
Các hướng dẫn khác (nếu có): Nếu có nhu cầu quay phim, dựng phim, phải có
giấy giới thiệu và được sự đồng ý của Ban quản lí di tích.
(3) Phần kết thúc văn bản: Ban tổ chức lễ hội…./ Ban Quản lí di tích….
*Văn bản tham khảo:
Nội quy tham quan di tích chùa Keo
Quý khách đến tham quan, dâng lễ tại chùa Keo phải thực hiện theo những quy định sau:
I. Những yêu cầu bắt buộc:
1. Chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về việc giữ gìn, bảo vệ di tích. Không 34
khắc tên, viết, vẽ lên các bờ tường, lăng mộ và thân cây. Không được tự ý hái hoa, vặt quả, trèo cây.
2. Trang phục cần gọn gàng, lịch sự. Không mặc quần áo ngắn, váy ngắn khi vào khu di tích.
3. Nghiêm cấm hành vi mang vũ khí, chất nổ, chất dễ cháy, độc hại vào khu di tích.
4. Không tự ý di chuyển đồ thờ cúng trong di tích.
5. Quý khách cần sắp lễ đầy đủ trước khi dâng lễ lên các ban thờ, không sắp lễ
trong không gian thờ cúng.
6. Khi dâng lễ, quý khách cần đặt đúng các ban đã quy định. Sau khi dâng lễ xong,
quý khách phải tự hạ lễ và trả lại đồ dùng đúng vị trí ban đầu.
7. Bỏ rác đúng nơi quy định, có ý thức bảo vệ môi trường và cảnh quan của khu di tích.
8. Không được tự ý bày bán, trao đổi hàng hóa trong khu di tích. II. Những chỉ dẫn:
1. Quý khách đốt hương tại lư hương đặt trước cửa chùa Keo, sau đó mới được mang vào bên trong chùa.
2. Khi công đức, quý khách cần tự tay bỏ tiền vào hòm, nhận phiếu tại bàn ghi công đức.
3. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có nhu cầu quay dựng phim ảnh, video cần đến
gặp Ban Quản lí khu di tích để được xác nhận và cho phép.
Ban Quản lí di tích chùa Keo
Đề bài 02: Hãy viết một văn bản nội quy sử dụng thư viện tại địa phương hoặc
ngôi trường anh/chị đang theo học.
*Văn bản tham khảo:
NỘI QUY THƯ VIỆN TỈNH NAM ĐỊNH
1. Bạn đọc của Thư viện
Mọi tập thể, cá nhân đang sinh sống và làm việc tại địa phương đều có quyền sử
dụng vốn tài liệu Thư viện phù hợp với nội quy của thư viện. Để sử dụng vốn tài
liệu Thư viện, bạn đọc phải làm thẻ Thư viện. 2. Thẻ thư viện
a) Thủ tục làm thẻ thư viện gồm có: 35
- Người đến làm thẻ Thư viện phải có một trong các giấy tờ sau: Chứng minh nhân
dân; Sổ hộ khẩu; Giấy giới thiệu của cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác, hoặc
một số giấy tờ khác do từng Thư viện cụ thể yêu cầu (ví dụ: thẻ/ phù hiệu - đối với học sinh, sinh viên, …);
- Phí làm Thẻ thư viện; mức phí theo quy định của Pháp luật về phí và lệ phí.
b) Sử dụng thẻ Thư viện:
- Thẻ Thư viện chỉ có giá trị sử dụng trong một năm (kể từ ngày cấp thẻ). Sau một
năm, bạn đọc làm thủ tục đổi thẻ;
- Không được sử dụng Thẻ thư viện của người khác; Không được cho người khác
mượn Thẻ của mình. Khi mất thẻ, bạn đọc phải báo ngay cho Thư viện biết và làm
thủ tục cấp lại. Thủ tục cấp lại Thẻ thư viện được tiến hành như cấp thẻ mới.
3. Trách nhiệm của bạn đọc:
a) Khi vào Thư viện:
- Xuất trình Thẻ thư viện cho người có trách nhiệm. Đối với cá nhân không phải là
bạn đọc của Thư viện nhưng có nhu cầu sử dụng vốn tài liệu Thư viện thì cần xuất
trình một trong những giấy tờ sau: Chứng minh nhân dân; Giấy giới thiệu của cơ
quan hoặc các giấy tờ tùy thân khác.
- Gửi, để cặp, túi, vật dụng cá nhân khác và phương tiện đi lại vào đúng nơi quy
định. Bạn đọc có trách nhiệm tự quản lý tiền, các tư trang và các giấy tờ cá nhân có giá trị khác.
b) Trong Thư viện:
- Chấp hành đúng các quy định của Thư viện về việc sử dụng tài liệu Thư viện.
- Thực hiện nếp sống văn minh.
- Đi nhẹ, nói khẽ, không gây ồn, không có các hành vi thiếu văn hóa khác làm ảnh
hưởng đến trật tự chung và môi trường, cảnh quan Thư viện.
- Bảo vệ tài sản của Thư viện:
+ Giữ gìn, bảo quản tài liệu: Không được đánh tráo, chiếm dụng, làm mất, cắt xén
hoặc làm hư hại tài liệu;
+ Giữ gìn bàn ghế, giá, tủ, máy móc, trang thiết bị và các vật dụng khác của Thư viện.
- Không được vào các khu vực dành riêng cho nhân viên Thư viện nếu không có nhiệm vụ.
c) Khi ra khỏi thư viện:
- Phải trả lại các tài liệu đã mượn (trừ những tài liệu được phép mượn về nhà theo
quy định của Thư viện). 36
- Có nghĩa vụ cho kiểm tra tài liệu cũng như các vật dụng mang ra khỏi Thư viện
khi có yêu cầu của người có trách nhiệm.
4. Sử dụng tài liệu Thư viện:
Để đọc tại chỗ hoặc mượn tài liệu về nhà, bạn đọc phải xuất trình một trong các
giấy tờ sau: Thẻ Thư viện, Chứng minh nhân dân, Giấy giới thiệu hoặc các giấy tờ tùy thân khác.
a) Đọc tại chỗ:
- Mỗi lần chỉ được mượn tối đa 3 tài liệu; đối với phòng đọc tự chọn, bạn đọc được
phép trực tiếp lựa chọn tài liệu trên giá sách;
- Không được phép tự ý mang tài liệu ra khỏi phòng đọc;
- Không sử dụng các thiết bị máy móc dành riêng cho bạn đọc quá thời gian quy định của Thư viện. b) Mượn về nhà:
Mỗi lần được mượn tối đa 03 bản sách ( trong đó sách văn học không quá 02 bản)
với thời hạn 07 ngày. Quá thời hạn đó, nếu có nhu cầu sử dụng tiếp tục, bạn đọc
phải đến gia hạn; mỗi lần gia hạn được thêm 03 ngày và không quá 02 lần.
c) Sử dụng hệ thống tra cứu:
- Bộ máy tra cứu của Thư viện gồm hệ thống mục lục truyền thống, các cơ sở dữ
liệu, mục lục đọc máy công cộng trực tuyến;
- Khi sử dụng bộ máy tra cứu truyền thống như hệ thống mục lục, các hộp phích
chuyên đề, bạn đọc không được xé phích, rút phích ra khỏi ô phích; Khi sử dụng
bộ máy tra cứu hiện đại như các cơ sở dữ liệu, mục lục đọc máy công cộng trực
tuyến, bạn đọc phải tuân theo chỉ dẫn, quy định của Thư viện; Không sử dụng máy
tính tra tìm thông tin vào mục đích khác.
d) Sao chụp tài liệu trong thư viện:
Bạn đọc được phép sao chụp tài liệu theo quy định của Thư viện.
5. Phí và lệ phí thư viện: Bạn đọc phải trả phí cho các dịch vụ của Thư viện theo
quy định của Pháp luật về phí và lệ phí.
6. Xử lý vi phạm: Nếu bạn đọc vi phạm các quy định trong Nội quy này, tùy theo
tính chất, mức độ vi phạm mà bị một trong những hình thức xử lý sau:
a) Thu hồi thẻ Thư viện tạm thời hay vĩnh viễn; Xử lý hành chính và bồi thường
thiệt hại bằng hiện vật hoặc bằng tiền các trường hợp sau:
- Mượn tài liệu quá thời hạn quy định;
- Sao chụp trái phép tài liệu Thư viện;
- Làm hư hại, đánh tráo, chiếm dụng tài liệu và các tài sản khác của Thư viện;
- Vi phạm nội quy Thư viện; 37
Mức phạt và bồi thường theo quy định của Nghị định xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực Văn hóa - Thông tin và các quy định khác của Pháp luật trong lĩnh vực này.
b) Trong trường hợp làm hư hại nghiêm trọng vốn tài liệu và các tài sản khác của
Thư viện, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Pháp luật.
7. Tổ chức thực hiện:
Thư viện có trách nhiệm thông báo Nội quy tới tất cả bạn đọc. Bạn đọc có trách
nhiệm thực hiện nghiêm túc các quy định trong Nội quy này.
BQL Thư viện tỉnh Nam Định BUỔI 4,5
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP: LUYỆN ĐỀ TỔNG HỢP CẢ BÀI HỌC 8
1. Mục tiêu: HS hiểu được kiến thức trong bài học để thực hiện bài tập giáo viên giao.
2. Nội dung: HS làm việc cá nhân hoặc nhóm hoàn thành đề bài ôn tập tổng hợp.
3. Sản phẩm: Bài làm hoàn thiện của học sinh.
4. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Cách 1: GV giao đề ôn tập tổng hợp cho HS
HS làm việc nhóm nhỏ theo bàn.
Cách 2: GV kiểm tra đề tổng hợp 90 phút HS làm việc cá nhân.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
+ HS thực hiện nhiệm vụ.
+ GV quan sát, khích lệ HS.
Bước 3: Báo cáo sản phẩm
+ GV gọi HS chữa đề theo từng phần.
+ Tổ chức trao đổi, nêu ý kiến. + HS nhận xét lẫn nhau.
Bước 4: Đánh giá, nhận xét
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA
MÔN: NGỮ VĂN LỚP 10 – THỜI GIAN LÀM BÀI: 90 PHÚT T Kĩ Nội
Mức độ nhận thức Tổn T năn dung/đơ Nhận biết
Thông hiểu Vận dụng Vận dụng g 38 g n vị kiến cao % thức TNK T TNK T TNK T TNK T điểm Q L Q L Q L Q L Văn bản 60 Đọc thông 1 hiểu tin. 3 0 4 1 0 2 0 0 (Ngoài SGK) 2 Viết Viết bản nội quy hoặc bản hướng 0 1* 0 1* 0 1* 0 1* 40 dẫn nơi công cộng. Tổng 15 5 25 15 0 30 0 10 Tỉ lệ % 20% 40% 30% 10% 100 Tỉ lệ chung 60% 40%
BẢNG ĐẶC TẢ KĨ THUẬT ĐỀ KIỂM TRA
MÔN: NGỮ VĂN LỚP 10 - THỜI GIAN LÀM BÀI: 90 PHÚT
Số câu hỏi theo mức độ nhận Tổng Nội
Đơn vị Mức độ kiến thức dung kiến thức, TT Vận kiến
thức/kĩ kĩ năng cần Nhận Thông Vận dụng thức/kĩ năng kiểm tra, biết hiểu dụng cao năng đánh giá 1 ĐỌC Văn Nhận biết: 3TN 4TN 2TL 0 10 HIỂU bản - Nhận biết 1TL thông được một số tin. dạng văn bản (Ngoài thông tin tổng SGK) hợp; văn bản thuyết minh có 39
Số câu hỏi theo mức độ nhận Tổng Nội
Đơn vị Mức độ kiến thức dung kiến thức, TT Vận kiến
thức/kĩ kĩ năng cần Nhận Thông Vận dụng thức/kĩ năng kiểm tra, biết hiểu dụng cao năng đánh giá lồng ghép một hay nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận. - Nhận biết được sự kết hợp giữa các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận trong văn bản thông tin. - Nhận biết được sự kết hợp giữa phương tiện giao tiếp ngôn ngữ và các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ trong văn bản thông tin. Thông hiểu: - Phân tích được ý nghĩa của đề tài, thông tin cơ 40
Số câu hỏi theo mức độ nhận Tổng Nội
Đơn vị Mức độ kiến thức dung kiến thức, TT Vận kiến
thức/kĩ kĩ năng cần Nhận Thông Vận dụng thức/kĩ năng kiểm tra, biết hiểu dụng cao năng đánh giá bản của văn bản, cách đặt nhan đề của tác giả. - Giải thích được mục đích, tác dụng của việc lồng ghép các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận trong vào văn bản - Phân tích được sự kết hợp giữa phương tiện giao tiếp ngôn ngữ và các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ để biểu đạt nội dung văn bản. - Giải thích được mối liên hệ giữa các chi tiết và vai trò của chúng 41
Số câu hỏi theo mức độ nhận Tổng Nội
Đơn vị Mức độ kiến thức dung kiến thức, TT Vận kiến
thức/kĩ kĩ năng cần Nhận Thông Vận dụng thức/kĩ năng kiểm tra, biết hiểu dụng cao năng đánh giá trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản. Vận dụng: - Rút ra ý nghĩa hay tác động của thông tin trong văn bản đối với bản thân. Vận dụng cao: - Đánh giá được cách đưa tin và quan điểm của người viết ở một bản tin. 2 LÀM Viết Nhận biết: VĂN bản nội - Xác định quy được đúng yêu hoặc cầu về nội bản dung và hình hướng thức của văn 1* 1* 1* 1TL* dẫn nơi bản. công - Xác định cộng. được đúng mục đích, đối tượng của văn 1 42
Số câu hỏi theo mức độ nhận Tổng Nội
Đơn vị Mức độ kiến thức dung kiến thức, TT Vận kiến
thức/kĩ kĩ năng cần Nhận Thông Vận dụng thức/kĩ năng kiểm tra, biết hiểu dụng cao năng đánh giá bản. Thông hiểu: - Trình bày rõ quy trình, các bước thực hiện một công việc hoặc tham gia một hoạt động nơi công cộng. - Đảm bảo cấu trúc sáng rõ, ngôn ngữ tường minh, chính xác, cụ thể, khách quan. - Trình bày đúng hình thức, thể thức văn bản; đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Vận dụng: - Sử dụng những chỉ dẫn, hướng dẫn cụ thể phù hợp với mục đích, 43
Số câu hỏi theo mức độ nhận Tổng Nội
Đơn vị Mức độ kiến thức dung kiến thức, TT Vận kiến
thức/kĩ kĩ năng cần Nhận Thông Vận dụng thức/kĩ năng kiểm tra, biết hiểu dụng cao năng đánh giá đối tượng. Vận dụng cao: - Sử dụng kết hợp sáng tạo giữa kênh chữ và kênh hình. Tổng 3 TN 4TN, 11 2 TL 1 TL 1TL Tỉ lệ % 20 40 30 10 100 Tỉ lệ chung 60 40 100
Ghi chú: Phần viết có 01 câu bao hàm cả 4 cấp độ. ĐỀ BÀI 1
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc văn bản sau:
Băng tuyết của Bắc Băng Dương đang biến mất nhanh đến mức khó tin.
Trong tháng 9/2007, băng tuyết chỉ còn bao phủ một diện tích bằng nửa châu Âu.
Theo tính toán của Trung tâm dữ liệu băng tuyết quốc gia Mỹ, so với khoảng thời
gian giữa thập niên 80 và 90, Trái đất đã mất gần 40% lượng băng tuyết. Trong
mùa hè năm 2007, nhiệt độ vùng eo biển Bering tăng cao hơn mức trung bình 5 độ
C. Đây là mức chênh lệch lớn nhất trong lịch sử.
Bắc Cực biến đổi nhanh hơn dự báo của các mô hình khí hậu toàn cầu. Tình
trạng khí thải gây hiệu ứng nhà kính ngày càng tăng không thể giải thích hiện
tượng này. Một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ, Na Uy và Đức đã hé mở
nhiều điều mới mẻ. Các chuyên gia cho biết, tuần hoàn khí quyển ở phương bắc đã
thay đổi hoàn toàn vào đầu thập niên này. Sự biến đổi khí hậu đột ngột mang nhiều
luồng khí nóng đến Bắc Cực và là động lực chính dẫn tới những biến đổi khí hậu đang xảy ra tại đây.
Nhóm nghiên cứu không loại trừ khả năng khí hậu trong vùng Bắc Cực đã
vượt quá điểm giới hạn nên không thể đảo ngược lại được nữa. Băng tuyết sẽ tan 44
hoàn toàn trong mùa hè. Một đại dương không có băng sẽ hấp thụ ánh sáng Mặt
Trời nhiều hơn. Nhiệt độ của đại dương sẽ tăng lên thay vì phản chiếu lại các tia
nắng khi có lớp băng giá bao phủ.
"Trong trường hợp của băng tuyết vùng Bắc Cực, chúng ta đã vượt quá cái
được gọi là điểm không thể đảo ngược", nhà nghiên cứu khí hậu nổi tiếng người
Mỹ James Hansen, giám đốc Viện nghiên cứu vũ trụ Goddard của NASA, nói.
Nhà vật lý học Rüdiger Gerdes, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, cho
rằng băng tuyết Bắc Cực sẽ "biến mất nhanh chóng, nếu như mô hình biến đổi khí
hậu hiện nay tiếp tục tồn tại". Tuy Bắc Băng Dương sẽ vẫn đóng băng trong mùa
đông, nhưng lượng băng tuyết hình thành quá ít để có thể tồn tại qua mùa hè.
James Overland, chuyên gia của Phòng nghiên cứu môi trường biển Thái
Bình Dương thuộc Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cho
rằng, ngay cả khi sự tuần hoàn ở Bắc Cực lại trở về trạng thái bình thường (hiện
tượng này chỉ xuất hiện 10 năm một lần) thì khu vực này vẫn khó có thể quay trở
lại trạng thái ban đầu
"Cứ mỗi lần như vậy, chúng ta mất nhiều băng tuyết đến mức Bắc Cực
không thể trở lại trạng thái ban đầu được nữa. Một kỷ nguyên mới của biến đổi khí
hậu đã bắt đầu với những thay đổi to lớn ở cực bắc của địa cầu", James nhận định. (Nguồn: khoahoc.tv)
Lựa chọn đáp án đúng nhất:
Câu 1. Chủ đề của đoạn trích trên là gì?
A. Nguyên nhân gây nên hiện tượng băng tan ở Bắc Cực
B. Thực trạng hiện tượng băng tan ở Bắc Cực
C. Hậu quả của hiện tượng băng tan ở Bắc Cực
D. Ý kiến của các nhà khoa học về hiện tượng băng tan ở Bắc Cực
Câu 2. Theo đoạn trích hiện tượng băng tan ở Bắc Cực được lí giải bởi nguyên nhân nào?
A. Do tình trạng khí thải gây hiệu ứng nhà kính ngày càng tăng
B. Do nhiệt độ vùng eo biển Bering tăng cao hơn mức trung bình 5 độ C
C. Do sự biến đổi khí hậu đột ngột mang nhiều luồng khí nóng đến Bắc Cực
D. Do tuần hoàn khí quyển ở phương bắc đã thay đổi hoàn toàn
Câu 3. Theo đoạn trích, trong tháng 9/2007diện tích băng tuyết ở Bắc Cực như thế nào?
A. Diện tích băng tuyết đã biến mất hoàn toàn
B. Diện tích băng tuyết chỉ còn chiếm 40% diện tích Bắc Cực
C. Diện tích băng tuyết chỉ còn chiếm một nửa diện tích Bắc Cực 45
D. Diện tích băng tuyết chỉ còn bằng nửa diện tích Châu Âu
Câu 4. Từ “điểm giới hạn” trong đoạn trích có thể được thay thế bằng cụm từ nào? A. điểm tối đa B. điểm cao nhất C. điểm cho phép
D. điểm tối thiểu
Câu 5. Ý kiến nào không được các nhà nghiên cứu nói đến trong đoạn trích?
A. Không có khả năng khí hậu trong vùng Bắc Cực đã vượt quá điểm giới hạn.
B. Mất nhiều băng tuyết sẽ khiến Bắc Cực không thể trở lại trạng thái ban đầu được nữa
C. Sự tuần hoàn ở Bắc Cực không thể trở lại trở về trạng thái bình thường
D. Bắc Băng Dương sẽ vẫn đóng băng trong mùa đông, nhưng khó có thể tồn tại qua mùa hè.
Câu 6. Người viết đánh giá như thế nào về hiện tượng băng tan ở Bắc Cực?
A. Băng tuyết của Bắc Băng Dương đang biến mất
B. Tình trạng khí thải gây hiệu ứng nhà kính ngày càng tăng
C. Sự biến đổi khí hậu đột ngột mang nhiều luồng khí nóng đến Bắc Cực
D. Tất cả các đánh giá trên.
Câu 7. Việc đưa số liệu so sánh trong đoạn đầu văn bản trên có tác dụng gì?
A. Mô tả rõ nét, trực quan sinh động về hiện tượng băng trên Trái đất đang tan
nhanh hơn so với giữa thập niên 90 của thế kỉ trước.
B. Giúp cho văn bản giàu thuyết phục hơn thể hiện được quan điểm, thái độ của người viết
C. Giúp cho lời văn du dương hơn thể hiện được sự ngỡ ngàng của người viết
trước những biến đổi của hành tinh
D. Giúp nhấn mạnh nội dung của văn bản đồng thời khẳng định ý nghĩa sâu sắc của văn bản
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:
Câu 8. Theo anh chị, hiện tượng băng tan sẽ gây ra những hậu quả nào?
Câu 9. Việc đưa ra các ý kiến của các nhà khoa học trong văn bản có tác dụng gì?
Câu 10. Anh/chị hãy đề xuất một số giải pháp giảm thiểu sự nóng lên của Trái Đất.
PHẦN II. VIẾT (4,0 điểm)
Viết bản nội quy hoặc bản hướng dẫn nơi công cộng (tự chọn)
ĐÁP ÁN HƯỚNG DẪN Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 6,0 46 1 D 0,5 2 C 0,5 3 D 0,5 4 C 0,5 5 A 0,5 6 D 0,5 7 A 0,5 8
Hiện tượng băng tan ở Bắc Cực sẽ gây hậu quả: 1,0
- Biến đổi khí hậu nhanh chóng, nghiêm trọng: nhiệt độ
của Trái Đất nóng lên, gây ra hiệu ứng nhà kính và suy
giảm tầng ozon, đẩy mạnh sự biến đổi khí hậu theo hướng tiêu cực
- Nắng nóng kéo dài, khiến đất đai khô cằn, khan hiếm
nước sạch, cháy rừng, bão bụi, lũ quét, bệnh dịch
- Ảnh hưởng tới các phương tiện qua lại trên biển: bị hư
hỏng do va chạm với băng lớn, thậm chí có thể bị nhấn chìm
- Mực nước biển dâng cao dẫn đến hiện tượng “biển lấn”
– nước biển xâm nhập sâu vào trong đất liền gây nhiễm
mặn, thay đổi hệ sinh thái, một số loài sinh vật biến mất
hoặc có nguy cơ tuyệt chủng,… Hướng dẫn chấm:
- Trả lời được 1 ý: 0,25 điểm
- Trả lời được 2 ý: 0,5 điểm
- Trả lời được 3 ý: 0,75 điểm
- Trả lời được từ 4 ý: 1,0 điểm 9
Việc đưa ra các ý kiến của các nhà khoa học trong văn 1,0 bản có tác dụng:
- Cung cấp thông tin chính xác, khoa học, cụ thể về hiện
tượng băng tan ở Bắc Cực
- Thể hiện quan điểm của người viết về những tác động
của biến đổi khí hậu trên Trái Đất
- Cảnh báo về những hậu quả mà con người phải đối mặt,… Hướng dẫn chấm:
- Trả lời được đầy đủ như đáp án: 1,0 điểm 47
- Trả lời được 1 ý: 0,5 điểm 10
HS đề xuất một số giải pháp giảm thiểu sự nóng lên của 0,5 Trái đất:
- Trồng cây xanh và bảo vệ tài nguyên rừng, biển
- Hạn chế sử dụng lò sưởi và điều hòa nhiệt độ
- Thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch
- Tắt nguồn điện khi không sử dụng
- Hạn chế sử dụng túi nylon,… Hướng dẫn chấm:
- Trả lời được 2 ý: 0,25 điểm
- Trả lời được 3 - 5 ý: 0,5 điểm II LÀM VĂN 4,0
Viết bản nội quy hoặc bản hướng dẫn nơi công cộng (tự chọn)
a. Đảm bảo cấu trúc: 0,25
Văn bản phải có cấu trúc chặt chẽ, phù hợp với mẫu cấu
trúc chung của văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng.
b. Xác định đúng vấn đề 0,5
Nội dung văn bản thể hiện rõ những hành vi cần thực
hiện hoặc không được thực hiện trong không gian công
cộng, phù hợp với yêu cầu, quy định của cơ quan, tổ chức
ban hành, phù hợp với quy định của pháp luật.
c. Triển khai vấn đề 2,5
- Tên của tổ chức biên soạn nội dung nội quy, vị trí đặt?
- Tên nội quy, vị trí đặt, hình thức trình bày
- Vị trí đặt lời dẫn, hình thức lời dẫn
- Các mục trong nội quy, cách sắp xếp theo trật tự các
mục, Hình thức trình bày các mục Hướng dẫn chấm:
- Viết đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm – 2,5 điểm.
- Viết đầy đủ nhưng có ý còn chưa rõ: 1,25 điểm - 1,75 điểm.
- Viết chưa đầy đủ hoặc chung chung, sơ sài: 0,25 điểm – 1,0 điểm.
d. Chính tả, ngữ pháp, ngôn ngữ khách quan, chính xác, 0,25 48 rõ ràng, dễ hiểu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt, ngôn ngữ
khách quan, chính xác, rõ ràng, dễ hiểu.
Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá
nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo 0,5
Có cách trình bày, diễn đạt mới mẻ
Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận phương tiện ngôn
ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ một cách hợp lý, sáng tạo
- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm. Tổng điểm 10,0 ĐỀ BÀI 2
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc văn bản sau:
“Giữa các dân tộc, chúng ta không thể tự hào là nền văn hóa của ta đồ sộ, có những
cống hiến lớn lao cho nhân loại, hay có những đặc sắc nổi bật. Ở một số dân tộc,
hoặc là một tôn giáo, hoặc là một trường phái triết học, một ngành khoa học, một
nền âm nhạc, hội họa,…phát triển rất cao, ảnh hưởng phổ biến và lâu dài đến toàn
bộ văn hóa, thành đặc sắc văn hóa của dân tộc đó, thành thiên hướng văn hóa của
dân tộc đó. Ở ta, thần thoại không phong phú - hay là có nhưng một thời gian nào
đó đã mất hứng thú lưu truyền? Tôn giáo hay triết học cũng đều không phát triển.
Người Việt Nam không có tâm lí kiền thành (cung kính, thành khẩn), cuồng tín tôn
giáo, mà cũng không say mê tranh biện triết học. Các tôn giáo đều có mặt, nhưng
thường là biến thành một lối thờ cúng, ít ai quan tâm đến giáo lí. Không có một
ngành khoa học, kĩ thuật, giả khoa học (các bộ môn bề ngoài giống như khoa học,
nhưng không phải là khoa học) nào phát triển đến thành có truyền thống. Âm nhạc,
hội họa, kiến trúc đều không phát triển đến tuyệt kĩ (khéo léo đến cực đỉnh). Trong
các ngành nghệ thuật, cái phát triển nhất là thơ ca. Hầu như người nào cũng có thể,
cũng có dịp làm dăm ba câu thơ. Nhưng số nhà thơ để lại nhiều tác phẩm thì không có. [...]
Nhìn vào lối sống, quan niệm sống, ta có thể nói người Việt Nam sống có văn hoá,
người Việt Nam có nền văn hoá của mình. Những cái thô dã, những cái hung bạo
đã bị xoá bỏ để có cái nền nhân bản. Tinh thần chung của văn hoá Việt Nam là 49
thiết thực, linh hoạt, dung hoà. Không có khát vọng để hướng đến những sáng tạo
lớn mà nhạy cảm, tinh nhanh, khôn khéo gỡ các khó khăn, tìm được sự bình ổn.
Những cái vừa nói là cái đã lắng đọng, đã ổn định, chắc chắn là kết quả của sự
dung hợp của cái vốn có, của văn hoá Phật giáo, văn hoá Nho giáo, cái được dân
tộc sàng lọc, tinh luyện để thành bản sắc của mình. Phật giáo, Nho giáo tuy từ
ngoài du nhập vào nhưng đều để lại dấu ấn sâu sắc trong bản sắc dân tộc. Có điều,
để thích ứng với cái vốn có, Phật giáo không được tiếp nhận ở khía cạnh trí tuệ,
cầu giải thoát, mà Nho giáo cũng không được tiếp nhận ở khía cạnh nghi lễ tủn
mủn, giáo điều khắc nghiệt. Đạo giáo hình như không có nhiều ảnh hưởng trong
văn hoá nhưng tư tưởng Lão - Trang thì lại ảnh hưởng nhiều đến lớp trí thức cao
cấp, để lại dấu vết khá rõ trong văn học.
Con đường hình thành bản sắc dân tộc của văn hoá không chỉ trông cậy vào sự tạo
tác của chính dân tộc đó mà còn trông cậy vào khả năng chiếm lĩnh, khả năng đồng
hoá những giá trị văn hoá bên ngoài. Về mặt đó, lịch sử chứng minh là dân tộc
Việt Nam có bản lĩnh.”
(Trần Đình Hượu, Nhìn về vốn văn hóa dân tộc, NXB Giáo dục Việt Nam, Ngữ văn 12, tập một, 2014)
Câu 1. Theo tác giả đoạn trích, người Việt Nam có “sở trường” nhất ở ngành nghệ thuật nào? A. Âm nhạc B. Kiến trúc C. Thơ ca D. Hội họa
Câu 2. Phong cách ngôn ngữ của đoạn trích là gì?
A. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
B. Phong cách ngôn ngữ chính luận
C. Phong cách ngôn ngữ hành chính
D. Phong cách ngôn ngữ khoa học
Câu 3. Theo lập luận của tác giả, văn hóa Việt Nam thể hiện rõ nhất đặc điểm nào dưới đây
A. Không có lĩnh vực nào bị cấm đoán
B. Không có lĩnh vực nào phát triển đến đỉnh cao
C. Không có lĩnh vực nào bị kỳ thị
D. Không có tôn giáo nào phát triển đến đỉnh cao
Câu 4. Đoạn trích bàn về vấn đề gì? A. Văn hóa Việt Nam 50
B. Kiến trúc Việt Nam
C. Khoa học Việt Nam
D. Tôn giáo Việt Nam
Câu 5. Thao tác lập luận chính của đoạn trích là gì? A. Giải thích B. Phân tích C. Chứng minh D. Bình luận
Câu 6. Nội dung chính của đoạn trích sau: “Con đường hình thành bản sắc dân tộc
của văn hóa không chỉ trông cậy vào sự tạo tác của chính dân tộc đó mà còn trông
cậy vào khả năng chiếm lĩnh, khả năng đồng hóa những giá trị văn hóa bên ngoài.
Về mặt đó, lịch sử chứng minh là dân tộc Việt Nam có bản lĩnh”
A. Một số nhận xét về vấn đề văn hóa của dân tộc
B. Đặc điểm của văn hóa Việt Nam
C. Con đường hình thành bản sắc văn hóa dân tộc
D. Tất cả các đáp án trên
Câu 7. Qua đoạn trích, tác giả bày tỏ quan điểm:
A. Mỗi người cần ý thức được vai trò, trách nhiệm của bản thân trong việc giữ gìn
và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc
B. Mỗi người cần nêu cao bản lĩnh văn hóa của dân tộc mình
C. Cả hai đáp án trên đều đúng
D. Cả hai đáp án trên đều sai
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:
Câu 8. Anh/chị hiểu như thế nào về bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam?
Câu 9. Vì sao có thể khẳng định: "Con đường hình thành bản sắc dân tộc của văn
hóa không chỉ trông cậy vào sự tạo tác của chính dân tộc đó mà còn trông cậy vào
khả năng chiếm lĩnh, khả năng đồng hóa các giá trị văn hóa bên ngoài. Về mặt đó,
lịch sử chứng minh là dân tộc Việt Nam có bản lĩnh.”?
Câu 10. Nhận xét về giá trị nghệ thuật của đoạn trích.
PHẦN II. VIẾT (4,0 điểm)
Viết bản nội quy hoặc bản hướng dẫn nơi công cộng (tự chọn)
ĐÁP ÁN HƯỚNG DẪN Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 6,0 1 C 0,5 51 2 D 0,5 3 B 0,5 4 A 0,5 5 D 0,5 6 C 0,5 7 C 0,5 8
- Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam là thuật ngữ chỉ sắc 1,0
thái, vẻ đẹp và tính chất đặc biệt, cái riêng để phân biệt
với những nước trên thế giới, bản sắc văn hóa dân tộc là
cái gốc của nền văn hóa, những đặc trưng không thể trộn
lẫn trong cội nguồn văn hóa dân tộc Việt Nam.
- Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam là những nét đặc
trưng đặc biệt làm nên sắc thái, bản lĩnh và dấu ấn riêng
của dân tộc, từ những nét đó để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác,… Hướng dẫn chấm:
- Trả lời được 1 ý: 0,5 điểm
- Trả lời được 2 ý: 1,0 điểm
HS có cách diễn đạt tương đương vẫn cho điểm tối đa 9
Có thể khẳng định: "Con đường hình thành bản sắc dân 1,0
tộc của văn hóa không chỉ trông cậy vào sự tạo tác của
chính dân tộc đó mà còn trông cậy vào khả năng chiếm
lĩnh, khả năng đồng hóa các giá trị văn hóa bên ngoài. Về
mặt đó, lịch sử chứng minh là dân tộc Việt Nam có bản lĩnh”, vì:
-Tạo tác: sự sáng tạo của dân tộc, tiếp thu một cách chủ
động, có sàng lọc những giá trị văn hóa bên ngoài.
- Khẳng định của tác giả có cơ sở và căn cứ: Dân tộc ta
trải qua thời gian dài bị đô hộ, đồng hóa, nhiều giá trị văn
hóa bị mai một, xóa nhòa. Như vậy, không thể chỉ trông
cậy vào sự tạo tác. Chúng ta tiếp thu văn hóa bên ngoài
những không rập khuôn và máy móc mà có sự chọn lọc
và biến đổi cho phù hợp để hòa nhập chứ không hòa tan,… Hướng dẫn chấm:
- Trả lời được đầy đủ như đáp án: 1,0 điểm 52
- Trả lời được 1 ý: 0,5 điểm 10
Nhận xét về giá trị nghệ thuật của đoạn trích: 0,5
- Văn phong khoa học, chính xác, mạch lạc
- Bố cục rõ ràng, rành mạch
- Lập luận xác đáng, dẫn chứng xác thực, lí lẽ sắc bén Hướng dẫn chấm:
- Trả lời được 1 ý: 0,25 điểm
- Trả lời được 2 - 3 ý: 0,5 điểm II LÀM VĂN 4,0
Viết bản nội quy hoặc bản hướng dẫn nơi công cộng (tự chọn)
a. Đảm bảo cấu trúc: 0,25
Văn bản phải có cấu trúc chặt chẽ, phù hợp với mẫu cấu
trúc chung của văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng.
b. Xác định đúng vấn đề 0,5
Nội dung văn bản thể hiện rõ những hành vi cần thực
hiện hoặc không được thực hiện trong không gian công
cộng, phù hợp với yêu cầu, quy định của cơ quan, tổ chức
ban hành, phù hợp với quy định của pháp luật.
c. Triển khai vấn đề 2,5
- Tên của tổ chức biên soạn nội dung nội quy, vị trí đặt?
- Tên nội quy, vị trí đặt, hình thức trình bày
- Vị trí đặt lời dẫn, hình thức lời dẫn
- Các mục trong nội quy, cách sắp xếp theo trật tự các
mục, Hình thức trình bày các mục Hướng dẫn chấm:
- Viết đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm – 2,5 điểm.
- Viết đầy đủ nhưng có ý còn chưa rõ: 1,25 điểm - 1,75 điểm.
- Viết chưa đầy đủ hoặc chung chung, sơ sài: 0,25 điểm – 1,0 điểm.
d. Chính tả, ngữ pháp, ngôn ngữ khách quan, chính xác, 0,25 rõ ràng, dễ hiểu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt, ngôn ngữ
khách quan, chính xác, rõ ràng, dễ hiểu. 53
Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá
nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo 0,5
Có cách trình bày, diễn đạt mới mẻ
Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận phương tiện ngôn
ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ một cách hợp lý, sáng tạo
- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm. Tổng điểm 10,0 NHIỆM VỤ VỀ NHÀ GV yêu cầu HS:
- Tìm đọc và tham khảo các tài liệu liên quan đến nội dung bài học.
- Học bài ở nhà, ôn tập các nội dung đã học.
- Làm hoàn chỉnh các đề bài. 54

Giáo án dạy thêm Ngữ văn 10 sách Kết nối tri thức với cuộc sống | Đề 8

Thông tin :

Tài liệu liên quan:

Bài 9: Viết bài luận về bản thân (4) | Bài giảng PowerPoint môn Ngữ văn 10 | Chân trời sáng tạo

Bài 9: Đọc kết nối - Mở rộng | Bài giảng PowerPoint môn Ngữ văn 10 | Chân trời sáng tạo

Bài 9: Nam quốc sơn hà (2)| Bài giảng PowerPoint môn Ngữ văn 10 | Chân trời sáng tạo

Bài 9: Nam quốc sơn hà (1)| Bài giảng PowerPoint môn Ngữ văn 10 | Chân trời sáng tạo

Bài 8: Đất rừng phương nam (7)| Bài giảng PowerPoint môn Ngữ văn 10 | Chân trời sáng tạo