Giáo án điện tử Toán 8 Bài 2 Cánh diều: Mặt phẳng tọa độ. Đồ thị của hàm số (tiết 2)

HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN CHÚ HOẠT ĐỘNG THÍCH CẶP ĐÔI HOẠT ĐỘNG NHÓM
YÊU CẦU CẦN ĐẠT ĐƯỢC A. KIẾN THỨC B. NĂNG LỰC C. PHẨM CHẤT - Nhận biết được - Năng lực tự học. - Yêu nước. đồ thị hàm số. - Năng lực giao tiếp - Nhân ái. - Nhận biết được và hợp tác. - Chăm chỉ. điểm thuộc hay - Năng lực tư duy, - Trung thực. không thuộc đồ lập luận toán học. - Trách nhiệm. thị hàm số. - Năng lực sử dụng công cụ, phương tiện toán học. CHUẨN BỊ CỦA HỌC SINH
- Định nghĩa mặt phẳng toạ độ.
- Định nghĩa toạ độ của điểm trong mặt phẳng toạ độ.
- Cách xác định một điểm trên mặt phẳng toạ độ khi biết
toạ độ của điểm đó. III. ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ CẤU TRÚC BÀI HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG 2. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
3. LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
ĐÔRÊMON VÀ CHIẾC BÁNH RÁN
Những con chuột đáng ghét đang tìm
cách ăn vụng bánh rán của chú mèo
máy Đôrêmon. Các em hãy ngăn cản
chúng bằng cách trả lời các câu hỏi sau nhé.
Nhiệt độ dự báo thấp nhất y (0C) ở thành phố Đà Lạt là một hàm số
theo thời điểm x (h) trong ngày 14/4/2022. Hàm số này được biểu
thị dưới dạng Bảng 1. x (h) 9 12 15 18 21 y (oC) 16 16 15 14 13
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, biểu diễn các điểm có toạ độ là các
cặp số (x ; y) tương ứng với Bảng 1.
Câu 1: Điểm biểu diễn toạ độ (9;16) là A B A: Điểm A 16 C 15 D 14 E 13 B: Điểm B C: Điểm C 9 o 12 15 18 21 D: Điểm D x (h) 9 12 15 18 21 y (oC) 16 16 15 14 13
Câu 2: Điểm biểu diễn toạ độ (12;16) là A B 16 C A: Điểm A 15 D 14 E 13 B: Điểm B C: Điểm C o 9 12 15 18 21 D: Điểm D x (h) 9 12 15 18 21 y (oC) 16 16 15 14 13
Câu 3: Điểm biểu diễn toạ độ (15;15) là A B 16 C A: Điểm E 15 D 14 E 13 B: Điểm C C: Điểm D o 9 12 15 18 21 D: Điểm A x (h) 9 12 15 18 21 y (oC) 16 16 15 14 13
Câu 4: Điểm biểu diễn toạ độ (18;14) là A B 16 C A: Điểm A 15 D 14 E 13 B: Điểm C C: Điểm D o 9 12 15 18 21 D: Điểm E x (h) 9 12 15 18 21 y (oC) 16 16 15 14 13
Câu 5: Điểm biểu diễn toạ độ (21;13) là A B 16 C A: Điểm C 15 D 14 E 13 B: Điểm D C: Điểm A o 9 12 15 18 21 x (h) 9 12 15 18 21 D: Điểm E y (oC) 16 16 15 14 13 A B 16 C 15 D 14 E 13 o 9 12 15 18 21 Nhận xét:
Tập hợp năm điểm A (9;16); B (12;16); C (15;15); D (18;14);
E (21;13) được gọi là đồ thị hàm số được cho ở Bảng 1. Xét hàm số y = 2x.
a) Tính các giá trị , tương ứng với các giá trị
b) Biểu diễn trong mặt phẳng tọa độ Oxy các điểm M (x ;y ), M (x ;y ) 1 1 1 2 2 2 Xét hàm số y = 2x.
a) Tính các giá trị , tương ứng với các giá trị y = 2x = 2.(-1) = -2 1 1 y = 2x = 2.1 = 2 2 2
b) Biểu diễn trong mặt phẳng tọa độ Oxy các điểm M (x ;y ), M (x ;y ) 1 1 1 2 2 2
Tọa độ M (-1;- 2), tọa độ M (1;2) 1 2 y M 2 2 1 -2 -1 0 1 2 x -1 M1 -2 Nhận xét:
+ Với mỗi giá trị của biến số x, ta có thể xác định được một điểm
M(x;y) với y = 2x trong mặt phẳng toạ độ Oxy.
+ Khi biến số x thay đổi, điểm M(x;y) sẽ thay đổi theo trong mặt
phẳng toạ độ Oxy và tạo nên đồ thị của hàm số y = 2x.
Đồ thị của hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu
diễn các cặp giá trị tương ứng (x;f(x)) trên mặt phẳng toạ độ Ví dụ 4:
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, cho đồ thị của hàm số y = x+2
a) Quan sát đồ thị của hàm số và cho biết trong ba điểm; A(0;2),
B(-2;0), C(2;3), điểm nào thuộc đồ thị của hàm số, điểm nào
không thuộc đồ thị của hàm số.
b) Điểm D(2022; 2023) có thuộc đồ thị của hàm số hay không? Vì sao?
a) Quan sát đồ thị của hàm số y = x + 2 (Hình 11), ta thấy
hai điểm A(0;2), B(-2; 0) thuộc đồ thị của hàm số,
điểm (2;3) không thuộc đồ thị của hàm số.
b) Đối với hàm số y = x + 2, giá trị của y y = x + 2
tương ứng với giá trị của x = 2 022 là 4 V ới to ạ đ ộ c ủ a đ iể m D (2 0 2 2; .2 023) 3 C th V ì v ì v iệc ậy biể , điể u m diễ D n đ (2 i 0 ể 2 m 2, D 2 trên 0 23 mặ ) kh t ông 2 A ph th ẳ u ng to ộc đồ ạ t đ h ộ ị c Ox ủa y h đ à ể x m s ác ố. định thuộc 1 -2
hay không thuộc đồ thị của hàm số có dễ dàng không? - O 1 1 2 B -1 Hình 11
Số lượng sản phẩm bán được y (nghìn sản phẩm) là một hàm số theo
thời gian x (tháng). Hàm số này được biểu thị dưới dạng Bảng 2. x (tháng) 1 2 3 4 5
y (nghìn sản phẩm) 1 3 5 6 7 Bảng 2
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, hai điểm A(2;3), B(5;6) có thuộc đồ thị
của hàm số hay không? Vì sao? x (tháng) 1 2 3 4 5
y (nghìn sản phẩm) 1 3 5 6 7 Xét Bảng 2 ta có
x = 2 thì y = 3 nên A (2;3) thuộc đồ thị hàm số,
x = 5 thì y = 7 nên B (5;6) không thuộc đồ thị hàm số. LUYỆN TẬP Bài 7: (SGK/trang 65)
Nhiệt độ dự báo tại một thời điểm trong ngày 25/5/2022 ở thành phố
Hồ Chí Minh được cho bởi Hình 14.
a) Viết hàm số dạng bảng biểu thị nhiệt độ dự báo y (0C) tại thời điểm x
(h) ở Thành phố Hồ Chí Minh.
b) Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, biểu diễn các điểm có toạ độ là các cặp
số (x;y) tương ứng ở bảng trên.
c) Trong mặt phẳng toạ độ Oxy,
điểm M(15;24) có thuộc đồ thị
của hàm số cho bởi bảng trên hay không? Vì sao?
a) Hàm số dạng bảng biểu thị nhiệt độ dự báo y (0C) tại thời điểm
x (h) ở Thành phố Hồ Chí Minh. x (h) 13 14 15 16 y (0C) 33 28 28 28
b) Trong mặt phẳng toạ độ 35 y 33
Oxy, biểu diễn các điểm có 30
toạ độ là các cặp số (x;y) 28
tương ứng ở bảng trên. 25 20 x (h) 13 14 15 16 15 y (0C) 33 28 28 28 10 5 x 0 5 10 131415 16 20 x (h) 13 14 15 16 y (0C) 33 28 28 28
c) Xét bảng 15 ở câu a ta có
x = 15 thì y = 28 nên điểm M(15;24) không thuộc đồ thị hàm số cho bởi bảng trên. VẬN DỤNG
Bài 1: Nhóm 1, nhóm 2, nhóm 3 PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ
Bài 2: Nhóm 4, nhóm 5, nhóm 6
Bài 1: Giả sử diện tích rừng nhiệt đới trên trái đất được xác định bởi
hàm số S = 750 - 5.t. Trong đó S là diện tích rừng nhiệt đới tính bằng
triệu hecta, t là số năm tính từ năm 1990.
a) Tính diện tích rừng các năm 1990 và năm 2023.
b) Biểu diễn trong mặt phẳng tọa độ Oxy các điểm M (t ;S ), M (t ;S ) và 1 1 1 2 2 2
nhận xét diện tích rừng từ năm 1990 đến năm 2023.
Bài 2: Chủ một cửa hàng kem đã nhận thấy mối liên hệ giữa nhiệt độ cao
nhất t(oC) của ngày và số lượng kem S bán ra mỗi ngày nên đã ghi lại trong bảng sau t(oC) 20 25 28 30 32 S 15 20 25 35 40
a) Biểu diễn các điểm có toạ độ trong bảng trên mặt phẳng toạ độ Oxy.
b) Xác định các điểm A(25;25); B(30;35) có thuộc đồ thị hàm số của bảng trên không?
Bài 1: Nhóm 1, nhóm 2, nhóm 3
a) Tính diện tích rừng các năm 1990 và năm 2023.
Vào năm 1990 ứng với t = 1990 - 1990 = 0 thì diện tích rừng 1
nhiệt đới trên trái đất là:
S = 750 - 5.0 = 750 (triệu hecta) 1
Vào năm 2023 ứng với t = 2023 - 1990 = 33 thì diện tích rừng nhiệt 2
đới trên trái đất là:
S = 750 - 5.33 = 585 (triệu hecta) 2
b) Biểu diễn trong mặt phẳng tọa độ Oxy các điểm M (t ;S ), M (t ;S ) 1 1 1 2 2 2
Tọa độ M (0;750), tọa độ M (33;585) 1 2 S
Diện tích rừng từ năm 1990 đến 80 075 năm 2023 giảm dần 70 0 0 60 058 50 0 40 0 30 0 200 100 t O 5 10 15 20 25 30 33 35 40
Bài 2: Nhóm 4, nhóm 5, nhóm 6 S 40
a) Biểu diễn các điểm có toạ 35
độ trong bảng trên mặt phẳng 30 toạ độ Oxy. 25 t(oC) 20 25 28 30 32 20 S 15 20 25 35 40 15 10 5 t O 5 10 15 20 25 283032 35
b) Xác định các điểm A(25;25); B(30;35) có thuộc đồ thị hàm số của bảng trên không? t(oC) 20 25 28 30 32 S 15 20 25 35 40
Xét bảng trên ta có t = 25 thì S = 20 nên điểm A(25;25) không thuộc
đồ thị hàm số cho bởi bảng trên.
Xét bảng trên ta có t = 30 thì S = 35 nên điểm B(30;35) thuộc đồ thị
hàm số cho bởi bảng trên. CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Ứng dụng của toạ độ điểm trên mặt phẳng
1. Ứng dụng trong hàng không
Màn hình ra trong Hình 15 gợi lên hình ảnh một mặt phẳng toạ
độ, trong đó điểm O là gốc toạ độ và Ox, Oy là hai trục toạ độ.
Máy bay xuất hiện trên ra đa bởi một chấm sáng, kí hiệu là M.
Căn cứ vào toạ độ của điểm M trong mặt phẳng Oxy, trạm kiểm
soát không lưu của sân bay có thể xác định được vị trí của máy
bay. Cũng như vậy, dự trên sự thay đổi của toạ độ điểm M, trạm
kiểm soát đó có thể xác định được đường bay của máy bay. CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Ứng dụng của toạ độ điểm trên mặt phẳng
2. GPS Để theo dõi và dự đoán đường đi của một cơn
bão, ngày nay các nhà khoa học sử dụng Hệ
thống Định vị Toàn cầu (GPS). Trong hệ thống
GPS, kinh độ gốc và vĩ độ gốc các đinh một hệ
trục toạ độ trên mặt phảng (bản đồ dự báo),
kinh độ và vĩ độ của một địa điểm trên Trái
Đất là toạ độ điểm đó trên bản đồ dự
báo.Chẳng hạn, Hình 16 mô tả dự báo đường
đi của cơn bão số 9 Rai sau 16 giờ ngày 19/12/2021 ở Việt Nam.
Xem lại cách nhận biết được đồ thị hàm số. HƯỚNG DẪN
Xem lại cách nhận biết được điểm thuộc VỀ
hay không thuộc đồ thị hàm số. NHÀ Xem lại bài tập
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, cho đồ thị của hàm số y = x+2
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34