Giáo trình- Khoa học và đời sống - Nghiên cứu khoa học | Trường Đại học Thủ đô Hà Nội

Đi vi mt nh khoa hc vic thc hin cc nghiên cu khoa hc thưng xy ra trong phng th nghim. Trong khi nghiên cu c th c nhng s c bt ngi xy ra như: ha hon, đin git, ng đc ha cht, b ha cht bn vo. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!

Trường:

Đại học Thủ đô Hà Nội 603 tài liệu

Thông tin:
163 trang 2 tháng trước

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Giáo trình- Khoa học và đời sống - Nghiên cứu khoa học | Trường Đại học Thủ đô Hà Nội

Đi vi mt nh khoa hc vic thc hin cc nghiên cu khoa hc thưng xy ra trong phng th nghim. Trong khi nghiên cu c th c nhng s c bt ngi xy ra như: ha hon, đin git, ng đc ha cht, b ha cht bn vo. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!

32 16 lượt tải Tải xuống
1
MC LC
CHƯƠNG 1. AN TON TRONG PHNG TH NGHIM
1.1. C nh an to n chung .................................................................................. 5c quy đ
1.1.1. Phân c p tr ch nhi m ....................................................................................... 5
1.1.1.1. Tr ng ph ng th nghi m ................................................ 5ch nhim ca trư
1.1.1.2. Tr n l ng ................................................ 5ch nhim ca ngưi qu cht lư
1.1.1.3. Tr n l k thu t .................................................... 6ch nhim ca ngưi qu 
1.1.1.4. Tr a c nhân ho ng trong PTN ......................................... 6ch nhim c t đ
1.1.2 Quy t c an to n trong ph m .......................................................... 6 ng th nghi
1.1.2.1. Đi vi khu vc lm th nghim. ................................................................. 6
1.1.2.2. Quy t b o h c nhân .......................................................................... 7c v
1.1.2.3. Quy t c chung v c trong nghiên c u khoa h c ............................... 7 đo đ
1.1.3. Quy t m vi a ch t ........................................................................... 8c l c vi h
1.1.3.1. Nh n d ng c c nh n c nh b o .................................................................... 8
1.1.3.2. Thao t c l m vi a ch t ................................................................... 9 c vi h
1.2. T p trong ph ng th nghi m-c ch ph ng tr nh v x l . ...... 10i nn thưng g
1.2.1. Tai n n ch .............................................................................................. 10 y n
1.2.1.1 Đi n đu ki xy ra chy ............................................................................ 10
1.2.1.2 Ph n ng n ............................................................................................... 11
1.2.1.3. C n nhi ng th nghi m.................................................. 12c ngu t trong ph
1.2.1.4. C c an to n khi s d ng ngu n nhi t ........................................... 12c quy t
1.2.1.5. C t b an to n ph a ch y (PCCC) ................................ 12c thi ng chy ch
1.2.1.6. Quy tr nh x l h a ho n x y ra trong PTN .................................. 13 khi c
1.2.2. Tai n n gi t ........................................................................................ 14n do đi
1.2.2.1. Nguyên nhân gây ra tai n n .............................................................. 14n đi
1.2.2.2. C c an to n khi s d n ....................................................... 14c quy t ng đi
1.2.2.3. C l khi b n ................................................................... 15ch x tai nn đi
1.2.3 Tai n .................................................................................................... 15n bng
1.2.3.1. B ng do nhi c l .......................................................... 15 t đ cao v ch x
1.2.3.2. B ng do ti p x a ch c ch x l ............................................. 16 c vi h t v
1.2.4. Tai n n do c n s t ..................................................................... 17 c vt nh c c
1.2.4.1. Quy t c khi s d ng c n s c ....................................................... 17 c vt nh
1.2.4.2. C u v x l v t .............................................. 18ch sơ c khi c t thương c
1.2.5. C c thi ng th nghi m .................................................. 18 t b sơ cu trong ph
CHƯƠNG 2. CC PHP ĐO VT L
2.1. C ng v t l ............................................................................................... 27 c đ i lư
2.1.1. L ch s ............................................................................................. 27 đo lưng
2.1.2 S c a vi c quy chu .......................................... 28 n thit c n đơn v đo lưng
2.2. C ch t nh sai s c a c c ph ......................................................................... 30 p đo
2.2.1. Ph ........................................................................... 30p đo cc đi lưng vt l
2.2.1.1 Phép đo trc tip. ....................................................................................... 30
2. ...................................................................................... 312.1.2. Phép đo gin tip
2.2.2. Sai s c a ph ........................................................................................... 31 p đo
2.2.2.1. C i sai s ........................................................................................... 31c lo
2.2.2.2. C nh sai s c a ph ............................................................. 32ch x c đ ép đo
2.3. C ................................................................................. 32ch đo cc đi lưng vt l
2.3.1 Đo khong cch ............................................................................................... 32
2
2.3.2 ng. ................................................................................................. 33Đo khi lư
2.3.3 Đo nhit đ. ..................................................................................................... 35
2.3.3.1. Nhi c a v t ........................................................................................ 35t đ
2.2.3.2. C o d ng c ................................................................... 36ch t đo nhit đ
2.3.4 Đo thi gian. ..................................................................................................... 37
2.3.4.1. M công c i gian c ................................................................. 37t s đo th
2.3.4.2. C i gian c a th gi i .................................................... 39ch đo th i hin đ
2.3.5 Đo din tch ...................................................................................................... 39
2.3.5.1.Di n t a m t ................................................................................. 39 ch c t v
2.3.5.2. Đo din tch ca cc hnh ......................................................................... 40
2.3.5.3. Đo din tch cc hnh bt k ...................................................................... 40
2.3.6 Đo th tch ........................................................................................................ 41
2.3.6.1. Th t a v t ......................................................................................... 41 ch c
2.3.6.2. Đo th tch ca cht lng .......................................................................... 41
2.3.6.4. Đo th tch vt th c hnh dng xc đnh................................................. 42
2.3.6.5. Đo th tch vt c hnh dng bt k ........................................................... 42
3.1. Ch t v s chuy n th c a ch t ........................................................................... 48
3.1.1. Ch t ................................................................................................................. 48
3.1.1.1. Ch g ? ................................................................................................. 48t l
3.1.1.2. T nh ch t c a ch t ..................................................................................... 48
3.1.2. C c th c a ch t v s chuy c a c .......................................... 49 n th c cht.
3.1.2.1. S n th t r n sang l ng ................................................................. 49 chuy
3.1.2.2. S n th t l ng sang th ............................................................ 51 chuy kh
3.2. H n h p ................................................................................................................. 52
3.2.1 H phân t n ...................................................................................................... 52
3.2.1.1. H phân t n thô ......................................................................................... 52
3.2.1.2. H ........................................................................................................ 53 keo
3.2.1.3. H phân t n phân t ho c ion ................................................................... 53 
3.2.2 Dung d ......................................................................................................... 54ch
3.2.2.1. Dung d ch l g ? ........................................................................................ 54
3.2.2.2 N dung d ..................................................................................... 54ng đ ch
3.2.2.3 Dung d ch b o h a v o h a ......................................................... 55 chưa b
3.2.2.4. C u t ............................................................. 57c y nh hưng đn đ tan
3.2.2.5. Nh ng thu nh n ......................................................................... 58 c t ng đ
3.3.C p t ch ch t .................................................................................. 60c phương ph
3.3.1. Phương php lc ............................................................................................. 60
3.3.2. Phương php bay hơi ..................................................................................... 62
3.3.3. Phương php keo t v lng đng ................................................................. 63
3.3.4. Phương php chưng ct ................................................................................. 64
3.3.4.1. Phương php chưng ct đơn. .................................................................... 64
3.3.4.2.Phương php chưng ct phân đon ........................................................... 64
3.3.4.3 Chưng c n hơi nưt lôi cu c ...................................................................... 65
3.3.5 Phương php kt tinh ...................................................................................... 66
3.3.6 Phương php chit ........................................................................................... 67
3.3.6.1. Chi ng l ng ....................................................................................... 67t l
3.3.6.2 Chi ng r ......................................................................................... 67t l n.
CHƯƠNG 4: NĂNG LƯNG
4.1. Năng lưng ............................................................................................................ 70
3
4.1.1. Mi liên h giữa năng lưng v Lc ............................................................. 70
4.1.2. Mt s nguồn năng lưng .............................................................................. 71
4.1.2.1.Năng lưng c n đ mt trong cc qu trnh chuy ng. .............................. 71
4.1.2.2. Cc dng năng lưng ................................................................................ 72
4.1.2.3 Năng lưng đư ng đc s d lm g? ........................................................ 76
4.2. B o to ................................................................. 79 n v chuyn hóa năng lưng
4.3 ........................................................................... 81. Vng năng lưng trên Tri Đt
4.4. Năng lưng hóa thch .......................................................................................... 83
CHƯƠNG 5: S SNG
5.1. Những du hiu ca s sng ............................................................................... 90
5.1.1 S hình thnh tri đt v kh quyn ............................................................... 90
5.1.2 Nguồn gc ca s sng .................................................................................... 91
5.1.2.1. S sng ...................................................................................................... 91
5.1.2.2. S sng t pht sinh trên tri đt qua tin trnh tin ha ca cc hp cht
ha hc ................................................................................................................... 91
5.1.3. Những du hiu ca s sng ......................................................................... 92
5.2 Vng tuần hon ca s sng ................................................................................. 94
5.2.1 Chu trình sinh đa ha ..................................................................................... 94
5.2.2. Mt s vng tun hon ................................................................................... 95
5.2.2.1. Vng tuần hon carbon ............................................................................. 95
5.2.2.2. Chu trnh nitrogen trên cn ...................................................................... 96
5.2.2.3. Chu trình phosphorus ................................................................................ 97
5.2.2.4. Chu trnh nưc .......................................................................................... 98
5.3. Cc gic quan v s cm thụ ............................................................................... 99
5.3.1. Xúc giác ........................................................................................................... 99
5.3.2. Cơ quan phân tch th gic ............................................................................. 99
5.3.3. Cơ quan phân tch thnh gic ....................................................................... 100
5.3.4. Cơ quan phân tch khu gic ....................................................................... 101
5.3.5.Cơ quan phân tch v gic .............................................................................. 101
5.4. Môi trưng v s sng ...................................................................................... 102
5.4.1. Môi trưng sng ca sinh vt ...................................................................... 102
5.4.2. Cc nhân t sinh thi .................................................................................... 102
5.4.3. Ảnh hưởng ca cc nhân t sinh thi lên sinh vt ..................................... 103
5.4.3.1. Ảnh hưng ca nh sng ti đi sng sinh vt ...................................... 103
5.4.3.2. Ảnh hưng ca nhit đ ti đi sng sinh vt ........................................ 103
5 ............................ 104.4.3.3. Ảnh hưng ca nưc v đ ẩm ti đi sng sinh vt
5.4.3.4. Gii hn sinh thi .................................................................................... 104
6.1 Vũ trụ, h mt tri v tri đt ............................................................................ 117
6.1.1. ............................................................................................................. 117Vũ tr
6.1.2. H Mặt Tri ................................................................................................... 119
6.1.3. Tri đt .......................................................................................................... 121
6.1.3.1 Hình d t ................................................................................. 121ng Tri Đ
6.1.3.2 ................................................................................ 121Kch thưc Tri Đt
6.1.3.3 .................................................................................... 122Cu trc Tri Đt
6.1.3.4. ............................................ 123Ngun gc pht sinh s sng trên Tri Đt
6.1.3.5 ................................. 124Cc vn đng chnh ca Tri Đt v h qu đa l
6.1.3.5. ............................................ 126Chuyn đng ca Tri Đt quanh Mt Tri
6.2 Thch quyn ........................................................................................................ 132
4
6.2.1. ...................................................................................................... 132Khi nim
6.2.2 ........................................................ 132Thnh phn vt cht ca thch quyn
6.2.3 ..................................................................................................... 133Cc loi đ
6.3. Khí quy n ............................................................................................................ 139
6.3.1. Khái ni m chung ........................................................................................... 139
6.3.2. ................................................................................. 140Thnh phn Kh quyn
6.3.3. Cu trúc Kh quyn ....................................................................................... 140
6.3.3.1. Cu trc thẳng đng ............................................................................... 140
6.3.3.2. Cu trc theo chiu ngang ...................................................................... 142
6.3.4. ......................................... 142Vai tr ca kh quyn trong đi sng con ngưi
6.4. Thy quyn.......................................................................................................... 143
6.4.1. Khi nim ...................................................................................................... 143
6.4.2. ........................................................................... 143Nguồn gc ca thy quyn
6.4.3. Thnh phn v tnh cht ca thy quyn ................................................... 144
6.4.3.1. Thnh phần ca thy quyn .................................................................... 144
6.4.3.2. ............................................................. 145Cc tnh cht đc bit ca nưc
6.4.4. .......................................................................................... 146Nưc trên lc đa
6.4.4.1. ................................................................................ 146Cc khi nim chnh
6.4.4.2. ....................................................... 147Mt s đc trưng thuỷ văn ca sông
6.4.5. Vai tr ca thy quyn .................................................................................. 148
6.5. Sinh quyn ........................................................................................................... 149
6.5.1. Sinh ................................................. 149quyn v thnh phn ca Sinh quyn
6.5.1.1. Khi nim sinh quyn .............................................................................. 149
6.5.1.2. ...................................................... 150Thnh phần vt cht ca Sinh quyn
6.5.2. Sinh vt v môi trưng ................................................................................ 151
6.5.3. S phân b ca sinh vt ............................................................................. 153
6.5.4. .......................................................................... 154Cc h sinh thi đin hình
6.5.4 ........................................................................ 154.1. Cc h sinh thi trên cn
6.5.4. ..................................................................... 1572. Cc h sinh thi dưi nưc
TI NG VI T ............................................................................................................. 162
TING ANH
……………………………………………………………………………… 163
5
C . AN TO N TRONG PH NG TH NGHI M HƯƠNG 1
Đ i v i m t nh khoa h c vi c c hi n c c nghiên c u khoa h ng x y ra th c thư
trong ph ng th nghi m. Trong khi nghiên c u c c nh ng s c b t ng i x y ra th
như: h , đia hon n git, ng đc ha cht, b ha cht bn vo…Đ trnh cc s c
đng ti th x y ra ch ng ta c n trang b c c ki n thc c c cơ bn v an to n trong ph ng
th nghim, c c bi n ph u v x l khi x y ra tai n n. p sơ c
1.1. C nh an to n chung c quy đ
Trưc khi v o l m vi c ng th nghi m, ch ng ta c n n m v ng c c quy trong ph
đ đ nh c a ph ng th nghim v thc hin đ m bo an ton cho chnh m nh cng như
ngưi xung quanh.
1.1.1. Phân c p tr ch nhi m
H 1. phân c p tr ch nhi m trong PTN nh 1: Sơ đ
1.1.1.1. ng ph ng th nghi m Trch nhim ca trư
Trưng ph ng th nghi m c th ngưi lnh đo c a m t ph ng v i m t Vi n nghiên
cu c ng c th l l o m t khoa honh đ c m môn. Lt b ngưi chu trch nhim cao
nh ng trong ph ng th nghi ng ph ng th nghi m s t vi cc hot đ m, trư
+ Ch u tr ch nhi m ho n to n trưc Hiu trưng, Vin trưng v ho ng c a PTN t đ
+ Chu trch nhim chung v cc hot đng qun l v kỹ thut trong PTN.
+ Đm bo xây dng v duy tr hot đng ca PTN phù hợp vi cc chuẩn mc theo
quy đnh
+ Xem xét cc ti liu, quy đnh liên quan ti hot đng ca PTN trƣc khi trnh
lnh đo ban hnh.
1.1.1.2. Tr n l ng ch nhim ca ngưi qu cht lư
Ngưi qun l cht lượng trong phng th nghi m trong c ng h c c c trư th l c c
gi ng viên, gi o viên. L u tr ch nhi m ngưi ch
+ Phụ trch cht t đ chu s chỉ đo trc tip ca ng ca ho ng trong PTN v
l o nh đ
Trư ng ph ng th nghi m
(Trưn ng b môn) g khoa, trư
Qun l ch ng t lượ
(Gi ng viên)
Qun l k thu t
(K thut viên)
C nhân ho t ng trong PTN (K đ
thu t viên, sinh viên …)
6
+ Chu trch nhim v cc vn đ v cht lượ g. Đm bo xây dng v duy tr hot n
đng ca PTN phù hợp vi cc chuẩn mc theo quy đnh.
+ Lưu gi hồ sơ cht lượ g, ti liu h thng qun l cp nht hồ sơ, ti liu. n ,
+ Duy tr h thng qun l hông qua vic xây dng k hoch v thc hin k hoch t
đnh gi.
1.1.1.3. Tr n l k thu t ch nhim ca ngưi qu 
Trong cc ph ng th nghi m t i c c vi n nghiên c u l n th b c cơ quan hoc c
phân qu n l ch ng v i b ph n qu n l k t c l 2 b phân kh c nhau. t thu th
Nhưng trong cc trưng hc th ging viên v cc k thut viên s chu trch nhim k
thut trong PTN
+ Chu trch nhim chung v cc vn đ kỹ thut trong hot đng th nghim.
+ Xem xét cc ti liu, quy đnh c liên quan ti hot đng ca PTN
+ Quyt đnh cc vn đ v kỹ thut ca PTN dừng hoc tip tục công vic.
+ Phi hợp v h trợ vi Trưng PTN hoc QLCL trong cc hot đng liên quan
đn cht lượng th nghim ca phng.
+ Th nghim mẫu theo s phân công ca Trưng phòng.
+ Tham gia vo vic kim tra v bo tr thit b ca phng.
1.1.1.4. Tr a c nhân ho ng trong PTN ch nhim c t đ
Cc c nhân thc hin cc hot đng nghiên cu, đo to, phân tch ti PTN chu
t n h c, rch nhim cho s an ton ca chnh mnh v s an ton ca đồng nghip, b
cng tc viên lm vic chung. C c c nhân cn ph i chu trch nhim
+Đượ hưc n g dẫn thao tc s dụng đi vi cc thit b s lm vic
+Được hưng dẫn v an ton PTN
+Bi c n t nơi đ c thi t b an to
+Tuân th cc th tục v quy phm thc hnh PTN.
+Bo co tt c cc tai nn, nhng s c đn ngưi QLCL, QLKT v t ng PTN rư
hoc t c s đin thoi khẩn cpi c
1.1.2 Quy t c an to n trong ph nghi m ng th
1.1.2 nghi m. .1. Đi v i khu v c lm th
Khu v c l m nghi m l khu v c m t s th c hi n c c nhi m v nghiên th i đ
cu, h c t p c a c c c nhân trong PTN. Đây l nơi s xy ra cc tai nn, s c trong
qu nh l m vi trong khu v c th nghi m c m t s quy t m b o an tr c, do đ c đ đ
ton như sau
(1) Chỉ nhng ngưi c nhim vụ mi được ra vo khu vc lm vic ca phng
th nghim
7
(2) Phng th nghim phi được duy tr sch s, gn gng, ngăn np v chỉ đ
nhng g cn thit cho vic lm th nghim.
(3) C c v t d ng c nhân: o khoác, túi xách, c p phi đ v tr thch hợp theo
quy đnh.
(4) Không ht thuc, ăn, ung trong phng th nghim
(5) Không nô đùa, gây ồn o trong phng th nghim
(6) Trang phục, đu tc gn gng khi lm th nghim
(7) Tt đèn, kim tra đin nưc, my mc, vi nưc, cc ngu n nhi t v kha ca
trưc khi ra v.
1.1.2.2. Quy t b o h c nhân c v
C nhân trong ph ng th nghi m ngo i vi c c n trang b c c thi t b b o h c c
đ đ y , c n cn phi thc hin ch nh xc cc thao tc k thut đ đm b o an to n cho
c n m bhân. Đ đ o an ton cho c nhân khi lm vic cn tuân th c c quy t c sau:
(1) S dụng qun o, dụng cụ bo h cn thit khi lm th nghim
(2) Không được tip xc trc tip vi ha cht qua da, ming v đưng hô hp
(3) n s dĐc k nh n m c v hưng d ụng trưc khi lm vic vi thit b ho c
h a ch Tuy t i c t s d ng v di chuy n h a ch t c t b t. đ không đư ng như thi
n u c s cho ph p c a ng th nghi chưa đượ é ngưi ph trch ph m.
(4) Khi thao t c v i c c t c c t nh cao, d n th c hi n trong t ch đ bay hơi c
h t. Tuy t i tuân th ng d n c i ph ng th nghi đ hư a ngư trch ph m.
(5) Khi l c v i c t d y, d n c n ph i ki m tra ngu n nhi t xung m vi c ch ch
quanh v tuân th h ng d n c tr ng th nghi m ư a ngưi ph ch ph
(6) Sau khi k t c bu i l m vi c c n v sinh ch l m vi c v r a tay s ch s th
trưc khi ra v.
1.1.2.3. Quy t c chung v c trong nghiên c u khoa h c đo đ
Cc c nhân thc hin nghiên cu cn trung thc v chnh trc th hin s tôn
trng mi đi tượ g tham gia vo vic nghiên cu th hin s trân trng v ghi nhn vai n
tr, công sc đng gp ca cc cng s, đồng tc gi, nhng ngư đi trư v kt qu i c
nghiên cu mt cch c trch nhim v s dụng nguồn ngân sch ng dnh cho vic
nghiên cu.
Nhng quy tc trong khi thc hin công vic nghiên cu:
(1) Tuân th cc quy đnh, yêu cu, s chp thun v đượ thông tin đy đ ca c
đi t ượng tham gia nghiên cu.
(2) Tôn trng s bo mt v riêng tư.
(3) Qun l v công b d liu nghiên cu.
8
1.1.3. Quy t m vi a ch t c l c vi h
1.1.3.1. Nh n d ng c c nh n c nh b o
Trong phng th nghim, cc được đ hoc trong ha cht s ng trong chai thy tinh
hp nha. Nhng l được dn nhn vi tên ca cc cht ha t này phch i các du
hi u c nh b o nguy hi d y, d c h . Khi s d ng ch m (như l: ch ăn mn, đ i...) ng
vi u tiên l c c c d u hi u c nh b o. c đ n đ c
H . C m m t l h a ch nh 1.2 ch c ó t đng
Tt c c h a c l cht không cn nh n d n c l m ch ph h p: c n được x t c ù th
nh n bi t d n l i n ho tiêu h ng qui tr nh v ng r t nguy đ nh c c th y theo đ ch
hi ng v s m đn môi trư c khe.
-D u hi u c nh b o ch t y h i: L c c ch t c nguy hi m n th u như
n m ho c nu t phi.
-D u hi u c nh b o ch t d y: C c ch t n y c t xa kh ch n được đ i
ngu n nhi t.
-D u hi u c nh b o ch t gây ăn mn: C c ch t n y c th l m b ng da,
h ng qu n n k m lo v u. V d c o, ăn m i v t li c cht gây ăn mn
như : Hydrochloric acid (HCl), Sulfuric acid (H ) ho
2
SO
4
c
Sodiumhydroxide (NaOH) l c c ch m n m nh. C t ăn c cht ăn mn
đôi khi cn phn ng vi cc cht khc gây ra kh khi s đc. Do đ
d ng c c ch t n y c n ph i tr nh ti p x c tr c ti p, nên c b o h đồ
th nghim đy đ.
9
-D u hi u c nh b o ch d u hi u c nh b o ch c h i, t đc: Đây l t đ
cn phi thn tr ng khi l m vi c v i c c ch t n y, tuy t đi không được
tip x ng mi ng ho c hô h p. c qua đư
-Du hi u c nh b o cht d chy n: Đây l c c ch t r t d chy n khi
g n c n nhi t ho c b t ng b c bên ngo m nh... c ngu c đ i l i đ
-Du hi u c nh b o ch t ph ng x : Đây l c c ch t vô c ng nguy hi ù m
v c ng n s bi i t b th nh hư đ n đ o trong th con ngưi.
Cht n y ch c s d ng trong c u ki n th nghi c bi t v đư c đi m đ
nên đ gi o viên s d ng. V d Uranium Tuy t đi không được đn
g n c n ph ng x n u không c trang thi b o h c ngu t b đc bit.
1.1.3.2. Thao t c l m vi a ch t c vi h
a) Thao t c r t ha ch t
Thao t c r t h a ch t v o ng nghi m: Khi r t h a ch t t l
ra ng nghi m c n th n c c thao t c hi c như sau
Bư c 1: R t h a cht ra m t chic c c thy tinh c m nh n
Bư c 2: R t h a cht t c c qua m nh n vo ng nghim (c
th s d ng k p g ).
Bưc 3: N u h a ch t c n đnh lượng s d ng c c d ng c : ng
h gi t nh t, pipet
- Khi l y t l ng t c c b a ho c v t ch a l n ch n ch ch
ta thư ng s d ng v i dn ho lc bơm đ y, không được bê
đ h a cht l ng t cc vt cha ln.
10
b) Thao t c ng a ch ng kh i h t d :
Không được đưa l ha cht lên mi ngi trc tip v c nhng
cht kh c th . gây đc cho cơ th
Đưa l ha cht ra xa ri dùng tay cn li phy nh ng cht
kh v ph a m i. Ch nên d ng v i c c th nghi m m kh sinh ù
ra t . gây đc cho cơ th
c) Thao t c l y h a ch n t r
1.2. T p trong ph ng th nghi m-c ch ph ng tr nh v x l . i nn thưng g
Khi lm vi ng th nghi m ch ng ta c n hi u r : c trong ph
+ Tai nn đn rt bt ng v c th xy ra vi bt kỳ ai v i nh ng h u qu không
mong mu n.
+ Tai nn bt nguồn từ s ch quan, hi hợt thiu nghiêm tc v không xy ra
tuân th cc chỉ dẫn an ton khi lm vic.
+ Hu qu ca tai nn s nghiêm trng khi c c c nhân l m vi c trong PTN không
đ kinh nghim v phương ti đ x l v thiu  thc bo v mnh cùng nhng ngưi n
xung quanh.
V vây t c nhân l m vi c trong PTN c c c ki n tht c c c n được trang b c an
ton khi l m vi ng th ng bi l c c n x y ra. ng ta c n c, đồ i c t cch x c s tai n Ch
n c m t nguyên t c PH NG NG A l l s 1.m đượ ưu tiên
1.2.1. Tai n n ch y n
1.2.1.1 i u ki x y Đ n đ y ra ch
Phn ng ch y s x y ra n u c u ki p ng c đi n sau được đ
+ Đi y (như g y, xăng…)u kin 1: C cht ch , than, gi
+ Điu ki n 2: C cht oxy h a m nh ( ng l O , c m t s thư
2
cht oxy h a m nh
như KClO
3
, KMnO , K c
4 2
Cr
2
O
7
ng c th gây chy)
+ Điu kin 3: Ph i c năng lượ p ban đu đng cung c đ ph n ng ch y x y ra
(nhit đ, tia la đi n, nh s ng, nhi t do ma s t …)
a) m ch p ch y Đi
Tuy t i c d p x c v i h a ch đ không dượ ùng tay đ ti t.
Khi l y t r n ph i s d ng th a l y h a ch t thông d ng (c ch t
b ng inox, b ng th y t nh ph thu c v o c c h a ch t c n l y).
Tuy t i không l y h a ch t tr c ti p t l ng m ph i s d n đ đ
c a th y tinh (tr ng h p c c h a chc, đ trư t h m m nh). t
11
ng ta bi t kh n y c i nhiên li u l kh c nhau. Như ch ăng ch a c c lo
Khi đ xăng th hơn đ n, đ y hơn đ an. Đt s d chy t n t giy s d ch t th
đnh gi kh năng chy c a m t lo i nhiên li u (tr ng thi l ng v kh ) ngưi ta s d ng
kh i ni m m ch p ch y nhi p p t kh quy n m a ch t đi : L t đ th nht su hơi c
đ c th b c p xchy được khi ti c v i ngun nhit.
Nhng ch t l ng c m ch p ch y < 37,5 i ta g i l t l ng d đi
o
C ngư ch chy
v c ng nh h c ng d y. ơn th ch
Nhng ch ng c m ch p ch y >37,5 C: l ng c gây ch y. t l đi
o
cht l th
V d i m ch p ch y l -43 c x p v o ch : Xăng c đ
o
C nên xăng đượ t r t d chy.
b) Nhi t b y t đ c ch
Nhit đ t đ hơi c t bc chy l nhi thp nht p sut kh quyn m a cht
đ c th b c chy trong không kh m không cn c ngun nhit.
V d 247-280 C s c xăng:
o
th t b y m không c n ti p x c v c ch i la.
c) a ngNhit đ c n l a
Nhit đ ca ngn la l nhit đ cao nht m phn ng chy c th xy ra khi
chy trong không kh dưi p sut kh quyn.
V d : ng n l p a b gas (chy b ng kh methane) nhi : 1963 t đ cao nht l
o
C.
1.2.1.2 n ng n Ph
Khi ni m: L qu trnh gi n n t ng t c a th t ch (s bi n thiên th t ch trong đ
thi gian ngn vi mili giây)
a) N vt l
L qu trnh gi n n th t ch m t c t ng t m không k m theo ph n ng h ch đ è a
h c.
V d : Khi ta bơm căng mt qu b ng bay, đn mt thi đim qu b ng bay s n do
s gi n n kh trong qu b ng bay.
b) N h a h c.
L qu trnh gi n n th t ch m t c t ng t k m theo ph n ng h a h c (ph ch đ è n
ng thưng l xy ra nhanh v ta rt nhiu nhit)
V d n n , n m n : Lu đ ….
Cho phn ng h c a h
(1) + 2O CH
4(g) 2(g)

CO
2(g)
+ 2H
2
O
(g)
Δ
r
o
298
H
=-802,5 KJ
(2) 2H + O
2(g) 2(g)

H O
2 (g)
Δ
r
o
298
H
=-571,6 KJ
Trong đi u ki n đc bi t hai ph n ng ny c th gây n. Đây ch nh l nguyên nhân
ca hin tượng n b nh ga ho c sp h m than...
c) N b i
12
- qu nh th ng x y ra c c nh m y ng ng c ng Đây l tr ư : ng cưa, xư c, xư
nh x y ra v n b n c u ki n sau a….Đ i c 5 đi
Đi u ki n 1. Nhiên li u ph i d ng b t m n
Điu ki n 2. B t nhiên li u ph t t n trong không kh (h t c ng nh c ng m n l i c ng
d ph n) t t
Đi u ki n 3. C ch t oxy h a (thưng l oxygen)
Đi u ki n 4. C ngu n nhi t (ngn l a, tia l a n do chđi p chy, do t n honh đi c
do ma s t...)
Đi u ki n 5. Không gian cha c c ch t l kn kh thot hơi (v d trong cc ng
xư …)ng, cc t i cha
1.2.1.3. C n nhi ng th nghi c ngu t trong ph m
Ngun nhit mà chng ta s dụng trong cc th nghim, dù l từ đèn cn hay đèn
kh (busen) nhi i C c ngu n nhi y t ng , đu l mt nguồn t tương đ nguy him. t n hư
c ngn la mu xanh lam hoc ngn la gn như vô hnh. Đây l cc ngu n nhi t c
nhi r t cao. t đ
Đè Đè n kh (busen) n c n B n tp đi
H .3. M c s d ng trong ph ng th m nh 1 t s ngun nhit đư nghi
1.2.1.4. C c an to n khi s d ng ngu n nhi t c quy t
Đ m b o an n y n trong PTN c nhân khi l m vi c trong PTN cđ to ch c c n
n m v n c c quy t n sau thc hi c an to
(1) Đ t c c vt liu, ha ch t ngu n nhid chy xa cc t.
(2) Trang ph c g n g ng, ng ch m, y n l m c c không được đụ đẩ gưi đang th
nghi m s d ng tr p ng n l a c ti
(3) Không được di chuy n ngu n nhi t ( n c n) khi ngu n nhi đè t đang được s d ng.
(4) Bit r t b c c thich đ ph ng ch y ch y v c ch s d ng ch ng. a ch
(5) Thưng xuyên ki m tra h a t, v t li u v c c thi t b trong PTTN tr ch nh đ
hi n ng qu h n s d ng, qu t c p ch tượ i ho ch y.
1.2.1.5. C t b an to n ph ng ch a ch y (PCCC) c thi y ch
Trong c c PTN c u ph i trang b c c thi t b ng như cc cơ quan công s đ
PCCC. Cc t b c trong PTN thi n được trang b
13
Chăn dp l a : (fire blankets): L c c t m chăn được l m b ng
v t li u ch ng ch y. Khi ph m ch y c ng s lên đ ngăn ngun
nhi p x i không kh . t ti c v
1.2.1.6. Quy tr nh x l h a ho n x y ra trong PTN khi c
Khi PTN b s c p ch y c c c nhân l m vi c trong PTN c n b nh t nh v ch
thc hi a chn quy tr nh ch y theo cc bưc sau
Bưc 1: Ngt ton b h thng đin, ct cu giao nguồn.
Bưc 2: Đưa ton b ngưi, ha cht ra khi phng th nghim, đc bit l cc loi
h ng h p v m b o an to n t nh m ng. a cht d chy n đưa ra trưc, trong trư ẫn đ
Bưc 3: S dụng mt s phương php PCCC như: nưc, ct khô, chăn dp la, bình
CO
2
, bnh bt ha hc. Tuy nhiên tùy trưng hợp m chn phương n phng chy cha
chy cho phù hợp.
Vi c m ch y b i c n, gi y cc đ th d d i c c dung môi ùng nưc đ p, nhưng v
hu cơ như benzene, n -hexane, th tuy i không dt đ ùng nưc đ dp l a v c c dung
Xô ct: Trong ph ng th nghi m c n ph i c m t xô c t c d n nh
(ct ch ng ch y). Khi c m ch ng c t trong xô t t v đ y dù o đm ch
vi c n y s n l a ti p x c v i không kh t s ngăn không cho nguồ đ
d p t t m ch đ y.
Bình c u h a : ( Extinguishers): Lo i n y thưng c nhi u th n
ph n v k ch c kh c nhau. C i b nh c u h a d p t lo t đm ch
b ng c c n l a p x c v i không kh , c ng h ngăn không cho nguồ ti
c b nh c u h a d p t t m ch y b ng c ch h nhi c a ngu đ t đ
la xu n t ng g đ t.
Tiêu l nh v n i quy PCCC : B ng n i quy tiêu l ng nh đ hư
d n c ch PCCC v quy tr nh x l khi c m y đ ch
Hp cha v i ch a ch y v ngu ồn nưc: L h p a v i ch ch
chy được n i tr c ti p v i ngu ồn nưc d nh cho c c trưng h p h
ho n kh n c p.
14
môi n c s p t c n c v y, ng n l a s lan theo y không tan trong nư ti i trên nư ch
d gây nguy hi . ng nưc s m hơn
Bưc 4: Gi đin đn cơ quan phng chy cha chy gn nht đ x l kp thi.
1.2.2. Tai n n gi t n do đi
Ngu đi n n trong phng th nghim c ng l mt trong nguyên nhân y ra tai nn
trong PTN. M t ngu n c hi n th kho ng 30V s c t ng sinh h ồn đi u đi c đ c đn
con ngưi (gây ra hi n gin tượng đi t).
Hin tượng đin git xy ra khi mt ngưi tiếp xc với mt ngun năng lưng
đin. Năng lượng đin chy qua mt phn ca cơ th gây ra c thương cho cơ thc tn .
M c t n gây ra ph thu o 3 y u t đ n thương do dng đi c v chnh
+ Nguồn đi i đi thương cn v n p cng ln th tn ng nghiêm trng.
+ Đư ng đi khi qua th ng đin đi thng dn d n (nu d ng qua tim c th gây
t vong ngay l p t c)
+ Thi gian cơ th ti p x c v i d ng đin cng lâu th t n thương cng nghiêm tr ng
1.2.2.1. Nguyên nhân gây ra tai n n n đi
Hin tượng đi t thư y khi ngư t đn gi ng x i s dng tip xc vi m t v:
(1) C kho ng c d n c t c d ch đ đ ng đi th ụng lên cơ th ngưi.
Khong c ch an to n n n c v n p c n, đi vi cc ngu đi ph thu o đi a nguồn đi
v i ngu n n p cao th kho ng c ch an to n c ng l n đi
V d v i ngu n 22 kV th kho ng c ch an to n v i dây tr n l : 2,0 m ồn đi
Vi ngu n 110 kV th kho ng c ch an to n v i dây tr n l : 4,0 m
(2) Ti p x a d n ho c m t m n. c trc tip hai mch c ng đi ch đ được cp đi
(3) Tip x như: nưc gián tip (qua vt trung gian c, kim lo i …) vi vt đang mang
đin.
1.2.2.2. C c an to n khi s d n c quy t ng đi
Đ đ m bo an ton khi s d ng cc thit b c nhân trong PTN c n tuân th c c
cc nguyên tc sau
(1) Không chm v c i n ho c c c công t h . c đ c b
(2) Không s d ng c c thi t b n ng khi tay c đi đang hot đ n đang ưt.
(3) Tt ngu n khi ti n h nh ki m tra ngu n ho c thi t b n, ki m tra l i hi ồn đi đi n
tượ đ ng d in bng cc công c : bt th ng h n... đin, đồ đo đi
(4) Khi th c hi n l m vi c v i c c thi t b n h nh c n c c c trang b đin đang v
b o h c bi n. đ t cch đi
(5 m tra c i t b i c n t hay không ) Ki c th đ n đ đượ i đ
(6 ng c c t b v dây d ng v i công su nh ) Dù thi ẫn đ t theo quy đ
15
(7 c ) Không đượ đ cc dung môi d bay hơi hoc d ch y g n ngu n ho c thi ồn đi t
b n. đi
(8 n l p c c t b ng n ph ng s c ch ) C thi t đi đ đ p đin.
1.2.2.3. C l khi b n ch x tai nn đi
Khi th y i b i n gi t ch ng c m l hoang mang ho ng lo n, ngư đ ng ta thư
đôi khi h h đn ng sai l m gây hai cho ngưi b n n v ch nh m nh. Do đ khi thy ngưi
b i n gi t c n h t s nh t nh v c hi n theo c đ c b th c bưc như sau
Bưc 1. N n, rút dây gt nguồn đin ngay lp tc bng cch ngt cu dao đi đin ra
khi  cm…Nu nn nhân b đin git bi nguồn đin cao th th tuyt đi không được
đn gn, nên đng xa t nht 6m cho đn khi nguồn đin được tt.
Bư c 2. Tch nn nhân ra kh i ngu n bồn đi ng cc vt không d i, ẫn đin như: v
qu n o, que b ng g , tre u N nn nhân b git đin trên cao s rt kh x l v nguy
cơ chn thương c t  leo lên cu ngưi như không c đy đao. Không nu đồ bo h .
Gi công ty đin lc đ nh s h tr.
B . G p c u n u n n nhân c bi u hi n b t n t ng. ưc 3 i c hương n
B : Trong th i gian ch i n u bi u h y ti n h u cho n n nhân ưc 4 đợ t sơ c nh sơ c
+ Đt nn nhân  tư th nm thoi mi, đu thp, thong kh.
+ Không đ nn nhân b lnh, ly vi sch ph lên ngưi.
+ Kim tra mc đ chn thương v kim tra xem nn nhân cn tỉnh to không. Hy
gi tên v ch xem nn nhân c tr li hay không.
+ Nu nn nhân hônhy tin hnh m đưng th bng cch nâng cm v nga
đu ra sau. Nu không th m đưng th hy cho nn nhân nm nga ra m kim tra
ming xem c bt thưng không.
+ Thc hin hp nhân to hoc ép tim ngoi lồng ngc nu nn nhân không th
v s vo không c mch.
+ Nu nn nhân tỉnh to v bng nh, hy ra vt bng dưi vi nưc mt.
+ Nu vt thương b chy mu, hy s dụng băng gc đp lên đ cm mu.
1.2.3 Tai n n bng
Trong ph ng th nghi m c c c ng xuyên ph i p x c v i c c thi t b nhân thư ti
v h a ch t c th gây b ng cho b n thân v cho ngưi xung quang. Do đ vi c tuân th
cc quy tc cn m v ng cg như n c bưc u khi b b ng rsơ c t quan tr ng.
1.2.3.1. B ng do nhi v c l t đ cao ch x
Đây l bng do tip xc vi ngun nhit cao: khi s dng l nung, đè ồn, đèn c n
kh ...n u b t c n không t p trung v không c c c thi t b b o h c y ra b ng th
n ng.
16
Bưc 1. Lp tc tch ra khi nguồn nhit, nu l chy tc hay qun o th lp tc ci
b qun o v dp la bng phương tin thch hợp.
Bưc 2. Nhanh chóng ci b trang phụ uanh khu vc b bng rồi lp tc ngâm vt c q
bng dư c mt trong t nht 10 pht (không dùng nưc đ đt lên vi vi nư t bng).
Bưc 3. Băng vt thương bng gc y t rồi đn trung tâm y t gn nht. Tuyt đi
không bôi thuc hay kem lên vt thương cho ti khi c ch đnh ca b c s .
1.2.3.2. B ng do ti p x i h a ch c ch x l c v t v
Khi ti p x c v i h a ch t c ng c gây t n t o ra c c v th thương lên da v t
b ng nghiêm tr ng. V i lo i h a i m cht li c m t cch x l kh c nhau. Dưi đây l
m t s lo i b ng h a ch t ng trong PTN v c ch x l khi g p ph i thông d
a) vVt bng do axit đc cch x l
Trong PTN acid H
2
SO
4
đ được c s d n g nhi u v H
2
SO
4
đ c c mt đc t nh l
rt h o c, khi cho H nư
2
SO
4
v c ho c c c h p ch t h acid s ho nư u th t nưc,
qu tr nh n a nhi t r t m nh c y t th gây b ng v t n thương nghiêm trng nu không
x l k p th i. Khi b c c t n cao d nh v i hay qu n o, c n acid đc c nh ăn m o ngư
ph l theo c i x c bưc như sau
Bưc 1: Ra bng nưc sch nhiu ln, c th dùng v i v o vi nưc x t thưng
3-5 ph t.
Bưc 2: Dùng dung dc ) 5% hoc dung dch NaHCO 10%, loi h amonia (NH
3
3
b cc phương tin dnh acid trên vùng b bng (không dùng x phng đ ra vt
thương).
Nu acid rơi vo mt th nhanh chng ra kỹ nhiu ln bng nưc sch, nưc ct,
nưc đun sôi đ ngui sau ùng dung dch sodium hydrocar đ d bonate 3% (NaHCO
3
)
Bưc n y t g n nh u v ng. 3: Đưa đ cơ s t n t thương nghiêm tr
b) V ng do ki c v c l t b m đ ch x
C c h a ch t c t nh ki m m nh v o da c ng gây ra nh như NaOH, KOH khi d
cc v t b ng nghiêm tr ng. Khi b d nh c c h a ch t n y c n l p t c x l theo c c c bư
Bưc 1: Ra bng nưc sch nhiu ln, c th dùng v i v o vi nưc x t thưng
3-5 ph t.
Bưc 2: R a l i b ng dung d ch CH COOH 5% (acetic acid). N u b b n v o m
3
t
sau khi ra nhi u l n b ch c n r a l ng dung d ch boric acid H 2%. ng nưc s i b
3
BO
3
Bưc n y t g n nh u v ng. 3: Đưa đ cơ s t n t thương nghiêm tr
c) V ch xt bng do Phosphorous (P) v c l
Khi l m vi c v c bi t l P c n r t th n tr da i Phosphorous đ
trng
ng không đ
tip x c v i Phosphorous. V v t b ng t o b i P ng m v o t y kh u, d n xương ch
lan r ng, d nhi m tr ùng. Do đ cc v kh như bom P
trng
s đượ c coi l v kh h a h c
17
cm s d ng v m nghiêm tr ng c a n i v i. Khi b b ng P c đ gây ra đ i con ngư
cn lp t c nhanh ch ng x l theo cc bưc như sau
Bưc 1: Ra vt bng bng dung dch Copper (II) sulfate (CuSO ) 2%. Không dùng
4
thuc m.
Bưc 2: Copper (II) sulfate Tip theo dùng gc tẩm dung dch 2% hoc dung dch
thuc tm (KMnO ) 3% đt lên vt thương.
4
Sau 3-6h thay băng gc m t l n , đn khi cm
gi u b t. c d
Bư đ c 3: Đ ưa đn cơ s y t g n nh t x l v t thương.
1.2.4. Tai n n do c n s t c vt nh c c
Trong PTN s d ng nhi u c t d ng c t o ra c c c v th c vt thương b t như: dao,
k o, c c é đồ ù d ng th y tinh khi b v C c v t d ng n gây ra c c v … y s t thương nghiêm
trng
H nh 1.4. C c v o v t nh n s c gây ra ết thương d
Trong ph ng th nghi m c c v y c n c nguy hi t thương n th m hơn nu như b
gây ra b i v d nh h t c a cht.
1.2.4.1. Quy t c khi s d ng c n s c c vt nh
Khi s d ng c kh n tuân th c c quy t c v t c năng gây st thương cao c c sau
(1) Khi s d ng v t c ph p u nh ng t i kh c nhn không đư é đưa đ n hư i ngư
(2) Khi chuy n v t nh n t i n i kh n theo qui t u nh n ngư y sang ngư c c c: đ
hư ng v ph a m nh cn ph ng vn chuôi hư ph a ngư i cn chuyn.
(3) Khi không s d ng c n m n ho c cho v o h p đ t nơi an to
(4) Khi l m v d ng c y tinh c n c c nh b o v i nh i xung quanh v th ng ngư
d n d p c n th n trưc khi ti n h nh ti p. C c m nh v ph i đượ i đc g ng c ch v đưa
v n nh o đ g nơi quy đ
H 1.5 H y c a b ng hay sai? nh : nh đng n n nam đ
18
1.2.4.2. C u v x l v t ch sơ c khi c t thương c
a) V c v a chi c t thương nh c dnh h t:
Bư đượ c 1. Nu không t x l c cn gi ngư i tr gip
Bưc 2. R a s ch v t thương bng nưc s ch nhi u l n v đ m u vt thương chy
ra 1-3 ph t (n u không ch y nhi u c n n n m n cho m u ch y ra) h đ
Bư ùc 3. St tr ng v c oxy git thương bng nư hoc cn y t
Bưc t 4. Băng v thương v đưa đn s t gn nht (nu vt thương nghiêm
trng)
b) V i c c v y nhi u m u t thương sâu ch
B c ư 1. Lp tc kêu gi gip đ v tin hnh cm mu bng cch n mnh vo ming
vt thương (nên dùng khăn sch hay gc y t), nu mu chy ra nhi u c n ti n h nh
băng garo ph t thươnga trên v
Bưc y t2. Nhanh chng đn s gn nht, thông bo hin trng v ha cht c
th nhim cho cơ s y t.
1.2.5. C c thi c ng th nghi m t b u trong ph
Vic x y ra tai n n khi l m vi c trong l u không mong mu PTN đi n, nhưng
vic đ v n x y ra v i c c m c đ khc nhau. Do đ ngo i vi c trang b cho c c c nhân
l m vi c trong ph ng th nghi m ki n th c an to n, th n c c c trang thi trong PTN c t
b , ho t v c men ph ng v x l c ng h p tai n n c x y ra. C ch thu đ c trư th c
v ng n ng tr ng h u (t d y được đ p sơ c First aid Kit)
Đng như tên g cu đượ ụng đ điu tr tm thi lm du tnh i b c s d nhm
hnh hoc ngăn ngừa thương tch chuy n bi n n ng thêm. B sơ cu l mt chic t nh
c hnh ch thp lm biu Dưi đây l danh sch cc vt dụng c th được đt tượng.
trong mt b sơ cu.
Trư ng hp kh n c p
Vt dng trong h p u sơ c
B b m t m, c c v t
thương h
Bông g c. D u xoa, k ng, thu c s t tr n m dư ù
(Mecurochrome 1% hoc nưc oxy gi , c n y t , băn
treo, băng gc.
V t ng thương r
Băng Garo.
B ng do nhi t đ
Băng lưi, thuc vazolin lm mt
B ng h a ch t
Chai nưc ra, dung d ch NaHCO 5%, CH COOH 5
3 3
CuSO
4
2%, , dung d c KMnO
4
2% ch nư mui đn
trương.
G y xương
Np g
Đau đu
Thuc dchng đau u Paracetamol
19
TM TT CHƯƠNG 1
Qua chương 1 ngưi hc đ được cung c p c c ki n th c v an n trong PTN to
g m: vai tr tr ch nhi m trong PTN, c c quy t c an to i h n trong PTN. Ngư c được
cung c p ki n th c v c c tai n ng x y ra trong PTN, c ch ph ng tr nh v x l n thư
khi x y ra: tai n n ch y n , tai n n n gi t, tai n n b ng, tai n n do c c v t nh n s c. đi
Qua đ ngưi hc c được nn tng kin thc vng vng v an ton trong khoa hc,
h nh th nh c c k năng x l t nh hu ng v i c c t nh hu ng trong cu c s ng. Qua chương
1 ng i h c h nh th nh th nghiêm t c khi l m vi c v luôn luôn ngh n an toư i đ đ n
ca m nh c n g như ngưi xung quanh.
20
B I TP CHƯƠNG 1
Câu 1: Khi nim “chy” đưc hiu như thế no?
A. L mt phn ng ha hc c ta nhit v pht sng.
B. L trưng hợp xy ra chy ngoi  mun ca con ngưi c th gây thit hi v ti sn
v nh hưng đn môi trưng.
C. L trưng hợp xy ra chy không kim sot được c th gây thit hi v ngưi, ti
sn v nh hưng môi trưng
D. L trưng hợp xy ra chy không kim sot được c th gây thit hi v ngưi v ti
sn.
Câu 2: “Cht nguy him về chy, nổ” như thế no?
A. L cht lng, cht kh, my mc hoc vt tư, hng ho d xy ra chy n
B. L cht lng, cht kh, cht rn, hoc my mc d xy ra chy, n
C. L cht lng, cht kh, cht rn hoc vt tư, hng ho d xy ra chy n
D. Cc cht c tnh cht đc bit nguy him v chy n như xăng, du, kh đt, ha lng
Câu 3: Cho c c sau: c bư
(1) Bo cho l ng ph ng ch y a y ( t dân ph ho i 114 c lượ ch ch c g ….)
(2) Bo t đng cho ngưi xung quanh nhanh nh
(3) Ngt t t c c c thi t b n to n khu v đi c xung quanh
(4) Cu i c kh t kh i y ngư năng tho đm ch
(5) S d ng c ti n t a ch y c phương i ch đ ch
(6) Di di t i s n v c v y ra kh i v ng ch c t d ch ù y.
Qui trnh đ cha chy h p l theo th t : …………………………………
Câu 4: Khi đang trên tng 18 ca chung cư, m tng 17 b chy không th xung
pha dưi được, bn s làm gì?
A. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồ nhy xungi
B. i Gi đin đ lc lượng 114 ng cu r  chy xung
C. Gi đin đ lc lượng 114 r dùng khăn ưt bt mi chy lên trên tng cao nht. i
D. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồ trong phng căn h đng kn ca lii
Câu 5: n s Khi b chy  nh cao tng, b thot nn như th no?
A. Chy lên bng cu thang b trong ta nh
B. xu i Đi bng thang my đ ng dư
C. nhà. Chy xung bng cu thang b theo bin chỉ dẫn thot nn trong ta
D. Trèo qua ng c a s xu i đư đ ng dư
Câu 6: Cch trnh ng đc kh trong đm chy?
(1). Phi ngay lp tc m tt c cc ca  hưng không c chy đ gim p sut.
| 1/163

Preview text:

MC LC
CHƯƠNG 1. AN TON TRONG PHNG TH NGHIM
1.1. Cc quy đnh an ton chung .................................................................................. 5
1.1.1. Phân cp trch nhim ....................................................................................... 5
1.1.1.1. Trch nhim ca trưng phng th nghim ................................................ 5
1.1.1.2. Trch nhim ca ngưi qun l cht lưng ................................................ 5
1.1.1.3. Trch nhim ca ngưi qun l k thut .................................................... 6
1.1.1.4. Trch nhim ca c nhân hot đng trong PTN ......................................... 6
1.1.2 Quy tc an ton trong phng th nghim .......................................................... 6
1.1.2.1. Đi vi khu vc lm th nghim. ................................................................. 6
1.1.2.2. Quy tc v bo h c nhân .......................................................................... 7
1.1.2.3. Quy tc chung v đo đc trong nghiên cu khoa hc ............................... 7
1.1.3. Quy tc lm vic vi ha cht ........................................................................... 8
1.1.3.1. Nhn dng cc nhn cnh bo .................................................................... 8
1.1.3.2. Thao tc lm vic vi ha cht ................................................................... 9
1.2. Ti nn thưng gp trong phng th nghim-cch phng trnh v x l. ...... 10
1.2.1. Tai nn chy n .............................................................................................. 10
1.2.1.1 Điu kin đ xy ra chy ............................................................................ 10
1.2.1.2 Phn ng n ............................................................................................... 11
1.2.1.3. Cc ngun nhit trong phng th nghim.................................................. 12
1.2.1.4. Cc quy tc an ton khi s dng ngun nhit ........................................... 12
1.2.1.5. Cc thit b an ton phng chy cha chy (PCCC) ................................ 12
1.2.1.6. Quy trnh x l khi c ha hon xy ra trong PTN .................................. 13
1.2.2. Tai nn do đin git ........................................................................................ 14
1.2.2.1. Nguyên nhân gây ra tai nn đin .............................................................. 14
1.2.2.2. Cc quy tc an ton khi s dng đin ....................................................... 14
1.2.2.3. Cch x l khi b tai nn đin ................................................................... 15
1.2.3 Tai nn bng .................................................................................................... 15
1.2.3.1. Bng do nhit đ cao v cch x l .......................................................... 15
1.2.3.2. Bng do tip xc vi ha cht v cch x l............................................. 16
1.2.4. Tai nn do cc vt nhn sc ct ..................................................................... 17
1.2.4.1. Quy tc khi s dng cc vt nhn sc ....................................................... 17
1.2.4.2. Cch sơ cu v x l khi c vt thương ct .............................................. 18
1.2.5. Cc thit b sơ cu trong phng th nghim .................................................. 18
CHƯƠNG 2. CC PHP ĐO VT L
2.1. Cc đi lưng vt l ............................................................................................... 27
2.1.1. Lch s đo lưng ............................................................................................. 27
2.1.2 S cn thit ca vic quy chun đơn v đo lưn
g .......................................... 28
2.2. Cch tnh sai s ca cc php đo ......................................................................... 30
2.2.1. Php đo cc đi lưng vt l ........................................................................... 30
2.2.1.1 Phép đo trc tip. ....................................................................................... 30
2.2.1.2. Phép đo gin tip ...................................................................................... 31
2.2.2. Sai s ca php đo ........................................................................................... 31
2.2.2.1. Cc loi sai s ........................................................................................... 31
2.2.2.2. Cch xc đnh sai s ca phép đo ............................................................. 32
2.3. Cch đo cc đi lưng vt l................................................................................. 32
2.3.1 Đo khong cch ............................................................................................... 32 1
2.3.2 Đo khi lưng. ................................................................................................. 33
2.3.3 Đo nhit đ. ..................................................................................................... 35
2.3.3.1. Nhit đ ca vt ........................................................................................ 35
2.2.3.2. Cch to dng c đo nhit đ ................................................................... 36
2.3.4 Đo thi gian. ..................................................................................................... 37
2.3.4.1. Mt s công c đo thi gian c ................................................................. 37
2.3.4.2. Cch đo thi gian ca th gii hin đi .................................................... 39
2.3.5 Đo din tch ...................................................................................................... 39
2.3.5.1.Din tch ca mt vt ................................................................................. 39
2.3.5.2. Đo din tch ca cc hnh ......................................................................... 40
2.3.5.3. Đo din tch cc hnh bt k ...................................................................... 40
2.3.6 Đo th tch ........................................................................................................ 41
2.3.6.1. Th tch ca vt ......................................................................................... 41
2.3.6.2. Đo th tch ca cht lng .......................................................................... 41
2.3.6.4. Đo th tch vt th c hnh dng xc đnh................................................. 42
2.3.6.5. Đo th tch vt c hnh dng bt k ........................................................... 42
3.1. Cht v s chuyn th ca cht ........................................................................... 48
3.1.1. Cht ................................................................................................................. 48
3.1.1.1. Cht l g? ................................................................................................. 48
3.1.1.2. Tnh cht ca cht ..................................................................................... 48
3.1.2. Cc th ca cht v s chuyn th ca cc cht. .......................................... 49
3.1.2.1. S chuyn th t rn sang lng ................................................................. 49
3.1.2.2. S chuyn th t lng sang th kh............................................................ 51
3.2. Hn hp ................................................................................................................. 52
3.2.1 H phân tn ...................................................................................................... 52
3.2.1.1. H phân tn thô ......................................................................................... 52
3.2.1.2. H keo ........................................................................................................ 53
3.2.1.3. H phân tn phân t hoc ion ................................................................... 53
3.2.2 Dung dch ......................................................................................................... 54
3.2.2.1. Dung dch l g? ........................................................................................ 54
3.2.2.2 Nng đ dung dch ..................................................................................... 54
3.2.2.3 Dung dch bo ha v chưa bo ha ......................................................... 55
3.2.2.4. Cc yu t nh hưng đn đ tan ............................................................. 57
3.2.2.5. Nhng thuc tnh nng đ ......................................................................... 58
3.3.Cc phương php tch cht .................................................................................. 60
3.3.1. Phương php lc ............................................................................................. 60
3.3.2. Phương php bay hơi ..................................................................................... 62
3.3.3. Phương php keo t v lng đng ................................................................. 63
3.3.4. Phương php chưng ct ................................................................................. 64
3.3.4.1. Phương php chưng ct đơn. .................................................................... 64
3.3.4.2.Phương php chưng ct phân đon ........................................................... 64
3.3.4.3 Chưng ct lôi cun hơi nưc ...................................................................... 65
3.3.5 Phương php kt tinh ...................................................................................... 66
3.3.6 Phương php chit ........................................................................................... 67
3.3.6.1. Chit lng lng ....................................................................................... 67
3.3.6.2 Chit lng rn. ......................................................................................... 67 CHƯƠNG 4: NĂNG LƯNG
4.1. Năng lưng ............................................................................................................ 70 2
4.1.1. Mi liên h giữa năng lưng v Lc ............................................................. 70
4.1.2. Mt s nguồn năng lưng .............................................................................. 71
4.1.2.1.Năng lưng c mt trong cc qu trnh chuyn đng. .............................. 71
4.1.2.2. Cc dng năng lưng ................................................................................ 72
4.1.2.3 Năng lưng đưc s dng đ lm g? ........................................................ 76
4.2. Bo ton v chuyn hóa năng lưng ................................................................. 79
4.3. Vng năng lưng trên Tri Đt ........................................................................... 81
4.4. Năng lưng hóa thch .......................................................................................... 83 CHƯƠNG 5: S SNG
5.1. Những du hiu ca s sng ............................................................................... 90
5.1.1 S hình thnh tri đt v kh quyn ............................................................... 90
5.1.2 Nguồn gc ca s sng .................................................................................... 91
5.1.2.1. S sng ...................................................................................................... 91
5.1.2.2. S sng t pht sinh trên tri đt qua tin trnh tin ha ca cc hp cht
ha hc
................................................................................................................... 91
5.1.3. Những du hiu ca s sng ......................................................................... 92
5.2 Vng tuần hon ca s sng ................................................................................. 94
5.2.1 Chu trình sinh đa ha ..................................................................................... 94
5.2.2. Mt s vng tun hon ................................................................................... 95
5.2.2.1. Vng tuần hon carbon ............................................................................. 95
5.2.2.2. Chu trnh nitrogen trên cn ...................................................................... 96
5.2.2.3. Chu trình phosphorus ................................................................................ 97
5.2.2.4. Chu trnh nưc .......................................................................................... 98
5.3. Cc gic quan v s cm thụ ............................................................................... 99
5.3.1. Xúc giác ........................................................................................................... 99
5.3.2. Cơ quan phân tch th gic ............................................................................. 99
5.3.3. Cơ quan phân tch thnh gic ....................................................................... 100
5.3.4. Cơ quan phân tch khu gic ....................................................................... 101
5.3.5.Cơ quan phân tch v gic .............................................................................. 101
5.4. Môi trưng v s sng ...................................................................................... 102
5.4.1. Môi trưng sng ca sinh vt ...................................................................... 102
5.4.2. Cc nhân t sinh thi .................................................................................... 102
5.4.3. Ảnh hưởng ca cc nhân t sinh thi lên sinh vt ..................................... 103
5.4.3.1. Ảnh hưng ca nh sng ti đi sng sinh vt ...................................... 103
5.4.3.2. Ảnh hưng ca nhit đ ti đi sng sinh vt ........................................ 103
5.4.3.3. Ảnh hưng ca nưc v đ ẩm ti đi sng sinh vt............................ 104
5.4.3.4. Gii hn sinh thi .................................................................................... 104
6.1 Vũ trụ, h mt tri v tri đt ............................................................................ 117
6.1.1. Vũ tr ............................................................................................................. 117
6.1.2. H Mặt Tri ................................................................................................... 119
6.1.3. Tri đt .......................................................................................................... 121
6.1.3.1 Hình dng Tri Đt ................................................................................. 121
6.1.3.2 Kch thưc Tri Đt ................................................................................ 121
6.1.3.3 Cu trc Tri Đt .................................................................................... 122
6.1.3.4. Ngun gc pht sinh s sng trên Tri Đt ............................................ 123
6.1.3.5 Cc vn đng chnh ca Tri Đt v h qu đa l ................................. 124
6.1.3.5.Chuyn đng ca Tri Đt quanh Mt Tri ............................................ 126
6.2 Thch quyn ........................................................................................................ 132 3
6.2.1. Khi nim ...................................................................................................... 132
6.2.2 Thnh phn vt cht ca thch quyn ........................................................ 132
6.2.3 Cc loi đ ..................................................................................................... 133
6.3. Khí quyn ............................................................................................................ 139
6.3.1. Khái nim chung ........................................................................................... 139
6.3.2. Thnh phn Kh quyn ................................................................................. 140
6.3.3. Cu trúc Kh quyn ....................................................................................... 140
6.3.3.1. Cu trc thẳng đng ............................................................................... 140
6.3.3.2. Cu trc theo chiu ngang ...................................................................... 142
6.3.4. Vai tr ca kh quyn trong đi sng con ngưi ......................................... 142
6.4. Thy quyn.......................................................................................................... 143
6.4.1. Khi nim ...................................................................................................... 143
6.4.2. Nguồn gc ca thy quyn ........................................................................... 143
6.4.3. Thnh phn v tnh cht ca thy quyn ................................................... 144
6.4.3.1. Thnh phần ca thy quyn .................................................................... 144
6.4.3.2. Cc tnh cht đc bit ca nưc ............................................................. 145
6.4.4. Nưc trên lc đa .......................................................................................... 146
6.4.4.1. Cc khi nim chnh ................................................................................ 146
6.4.4.2. Mt s đc trưng thuỷ văn ca sông ....................................................... 147
6.4.5. Vai tr ca thy quyn .................................................................................. 148
6.5. Sinh quyn ........................................................................................................... 149
6.5.1. Sinh quyn v thnh phn ca Sinh quyn ................................................. 149
6.5.1.1. Khi nim sinh quyn .............................................................................. 149
6.5.1.2. Thnh phần vt cht ca Sinh quyn ...................................................... 150
6.5.2. Sinh vt v môi trưng ................................................................................ 151
6.5.3. S phân b ca sinh vt ............................................................................. 153
6.5.4. Cc h sinh thi đin hình .......................................................................... 154
6.5.4.1. Cc h sinh thi trên cn ........................................................................ 154
6.5.4.2. Cc h sinh thi dưi nưc ..................................................................... 157
TING VIT ............................................................................................................. 162 TING ANH
……………………………………………………………………………… 163 4
CHƯƠNG 1. AN TON TRONG PHNG TH NGHIM
Đi vi mt nh khoa hc vic thc hin cc nghiên cu khoa hc thưng xy ra
trong phng th nghim. Trong khi nghiên cu c th c nhng s c bt ngi xy ra
như: ha hon, đin git, ng đc ha cht, b ha cht bn vo…Đ trnh cc s c
đng tic c th xy ra chng ta cn trang b cc kin thc cơ bn v an ton trong phng
th nghim, cc bin php sơ cu v x l khi xy ra tai nn.
1.1. Cc quy đnh an ton chung
Trưc khi vo lm vic trong phng th nghim, chng ta cn nm vng cc quy
đnh ca phng th nghim v thc hin đ đm bo an ton cho chnh mnh cng như ngưi xung quanh.
1.1.1. Phân cp trch nhim
Trưng phng th nghim (Tr ưng kh oa, trư ng b m ôn) Qun l cht lượng Qun l kỹ thut (Ging viên) (Kỹ thut viên)
C nhân hot đng trong PTN (Kỹ thut viên, sinh viên…) Hnh 1
.1: Sơ đ phân cp trch nhim trong PTN
1.1.1.1. Trch nhim ca trưng phng th nghim
Trưng phng th nghim c th ngưi lnh đo ca mt phng vi mt Vin nghiên
cu cng c th l lnh đo mt khoa hoc mt b môn. L ngưi chu trch nhim cao
nht vi cc hot đng trong phng th nghim, trưng phng th nghim s
+ Chu trch nhim hon ton trưc Hiu trưng, Vin trưng v hot đng ca PTN
+ Chu trch nhim chung v cc hot đng qun l v kỹ thut trong PTN.
+ Đm bo xây dng v duy tr hot đng ca PTN phù hợp vi cc chuẩn mc theo quy đnh
+ Xem xét cc ti liu, quy đnh liên quan ti hot đng ca PTN trƣc khi trnh lnh đo ban hnh.
1.1.1.2. Trch nhim ca ngưi qun l cht lưng
Ngưi qun l cht lượng trong phng th nghim trong cc trưng hc c th l cc
ging viên, gio viên. L ngưi chu trch nhim
+ Phụ trch cht lượng ca hot đng trong PTN v chu s chỉ đo trc tip ca lnh đo 5
+ Chu trch nhim v cc vn đ v cht lượng. Đm bo xây dng v duy tr hot
đng ca PTN phù hợp vi cc chuẩn mc theo quy đnh.
+ Lưu gi hồ sơ cht lượng, ti liu h thng qun l, cp nht hồ sơ, ti liu.
+ Duy tr h thng qun l thông qua vic xây dng k hoch v thc hin k hoch đnh gi.
1.1.1.3. Trch nhim ca ngưi qun l k thut
Trong cc phng th nghim ti cc cơ quan hoc cc vin nghiên cu ln th b
phân qun l cht lượng vi b phn qun l kỹ thut c th l 2 b phân khc nhau.
Nhưng trong cc trưng hc th ging viên v cc kỹ thut viên s chu trch nhim kỹ thut trong PTN
+ Chu trch nhim chung v cc vn đ kỹ thut trong hot đng th nghim.
+ Xem xét cc ti liu, quy đnh c liên quan ti hot đng ca PTN
+ Quyt đnh cc vn đ v kỹ thut ca PTN dừng hoc tip tục công vic.
+ Phi hợp v h trợ vi Trưng PTN hoc QLCL trong cc hot đng liên quan
đn cht lượng th nghim ca phng.
+ Th nghim mẫu theo s phân công ca Trưng phòng.
+ Tham gia vo vic kim tra v bo tr thit b ca phng.
1.1.1.4. Trch nhim ca c nhân hot đng trong PTN
Cc c nhân thc hin cc hot đng nghiên cu, đo to, phân tch ti PTN chu
trch nhim cho s an ton ca chnh mnh v s an ton ca đồng nghip, bn hc,
cng tc viên lm vic chung. Cc c nhân cn phi chu trch nhim
+Được hưng dẫn thao tc s dụng đi vi cc thit b s lm vic
+Được hưng dẫn v an ton PTN
+Bit nơi đ cc thit b an ton
+Tuân th cc th tục v quy phm thc hnh PTN.
+Bo co tt c cc tai nn, nhng s c đn ngưi QLCL, QLKT v trưng PTN hoc ti 
c c s đin thoi khẩn cp
1.1.2 Quy tc an ton trong phng th nghim
1.1.2.1. Đi vi khu vc lm th nghim.
Khu vc lm th nghim l khu vc m ti đ s thc hin cc nhim vụ nghiên
cu, hc tp ca cc c nhân trong PTN. Đây l nơi s xy ra cc tai nn, s c trong
qu trnh lm vic, do đ trong khu vc th nghim c mt s quy tc đ đm bo an ton như sau
(1) Chỉ nhng ngưi c nhim vụ mi được ra vo khu vc lm vic ca phng th nghim 6
(2) Phng th nghim phi được duy tr sch s, gn gng, ngăn np v chỉ đ
nhng g cn thit cho vic lm th nghim.
(3) Cc vt dụng c nhân: o khoác, túi xách, cp phi đ v tr thch hợp theo quy đnh.
(4) Không ht thuc, ăn, ung trong phng th nghim
(5) Không nô đùa, gây ồn o trong phng th nghim
(6) Trang phục, đu tc gn gng khi lm th nghim
(7) Tt đèn, kim tra đin nưc, my mc, vi nưc, cc nguồn nhit v kha ca trưc khi ra v.
1.1.2.2. Quy tc v bo h c nhân
Cc c nhân trong phng th nghim ngoi vic cn trang b cc thit b bo h
đy đ, cn cn phi thc hin chnh xc cc thao tc kỹ thut đ đm bo an ton cho
c nhân. Đ đm bo an ton cho c nhân khi lm vic cn tuân th cc quy tc sau:
(1) S dụng qun o, dụng cụ bo h cn thit khi lm th nghim
(2) Không được tip xc trc tip vi ha cht qua da, ming v đưng hô hp
(3) Đc kỹ nhn mc v hưng dẫn s dụng trưc khi lm vic vi thit b hoc
ha cht. Tuyt đi không được t  s dụng v di chuyn ha cht cng như thit b
nu chưa được s cho phép ca ngưi phụ trch phng th nghim.
(4) Khi thao tc vi cc cht c đc tnh cao, d bay hơi cn thc hin trong t
ht. Tuyt đi tuân th hưng dẫn ca ngưi phụ trch phng th nghim.
(5) Khi lm vic vi cc cht d chy, d n cn phi kim tra nguồn nhit xung
quanh v tuân th hưng dẫn ca ngưi phụ trch phng th nghim
(6) Sau khi kt thc bui lm vic cn v sinh ch lm vic v ra tay sch s trưc khi ra v.
1.1.2.3. Quy tc chung v đo đc trong nghiên cu khoa hc
Cc c nhân thc hin nghiên cu cn trung thc v chnh trc th hin s tôn
trng mi đi tượng tham gia vo vic nghiên cu th hin s trân trng v ghi nhn vai
tr, công sc đng gp ca cc cng s, đồng tc gi, nhng ngưi đi trưc v kt qu
nghiên cu mt cch c trch nhim v s dụng nguồn ngân sch công dnh cho vic nghiên cu.
Nhng quy tc trong khi thc hin công vic nghiên cu:
(1) Tuân th cc quy đnh, yêu cu, s chp thun v được thông tin đy đ ca
đi tượng tham gia nghiên cu.
(2) Tôn trng s bo mt v riêng tư.
(3) Qun l v công b d liu nghiên cu. 7
1.1.3. Quy tc lm vic vi ha cht
1.1.3.1. Nhn dng cc nhn cnh bo
Trong phng th nghim, cc ha cht s được đng trong chai thy tinh hoc trong
hp nha. Nhng l ha cht này phi được dn nhn vi tên ca cc cht và các du
hiu cnh bo nguy him (như l: d chy, d ăn mn, đc hi... . ) Khi s dụng chng
vic đu tiên l cn đc cc du hiu cnh bo. Hnh 1. .
2 Cch cm mt l hóa cht đng
Tt c cc l ha cht không cn nhn dn cn được x l mt cch phù hợp: c th
nhn bit đ dn li nhn hoc c th tiêu hy theo đng qui trnh v chng rt nguy
him đn môi trưng v sc khe.
-Du hiu cnh bo cht gây hi: L cc cht c th nguy him nu như nm hoc nut phi.
-Du hiu cnh bo cht d chy: Cc cht ny cn được đt xa khi nguồn nhit.
-Du hiu cnh bo cht gây ăn mn: Cc cht ny c th lm bng da,
hng qun o, ăn mn km loi v vt liu. V dụ cc cht gây ăn mn
như : Hydrochloric acid (HCl), Sulfuric acid (H2SO4) hoc
Sodiumhydroxide (NaOH) l cc cht ăn mn mnh. Cc cht ăn mn
đôi khi cn phn ng vi cc cht khc gây ra kh đc. Do đ khi s
dụng cc cht ny cn phi trnh tip xc trc tip, nên c đồ bo h th nghim đy đ. 8
-Du hiu cnh bo cht đc: Đây l du hiu cnh bo cht đc hi,
cn phi thn trng khi lm vic vi cc cht ny, tuyt đi không được
tip xc qua đưng ming hoc hô hp.
-Du hiu cnh bo cht d chy n: Đây l cc cht rt d chy n khi
gn cc nguồn nhit hoc b tc đng bi lc bên ngoi đ mnh...
-Du hiu cnh bo cht phng x: Đây l cc cht vô cùng nguy him
v c th nh hưng đn s bin đi t bo trong cơ th con ngưi.
Cht ny chỉ được s dụng trong cc điu kin th nghim đc bit v
nên đ gio viên s dụng. V dụ Uranium… Tuyt đi không được đn
gn cc nguồn phng x nu không c trang thit b bo h đc bit.
1.1.3.2. Thao tc lm vic vi ha cht
a) Thao tc rt ha cht
Thao tc rt ha cht vo ng nghim: Khi rt ha cht từ l
ra ng nghim cn thc hin cc thao tc như sau
Bưc 1: Rt ha cht ra mt chic cc thy tinh c m nhn
Bưc 2: Rt ha cht từ cc qua m nhn vo ng nghim (c
th s dụng kp g).
Bưc 3: Nu ha cht cn đnh lượng s dụng cc dụng cụ: ng ht nh git, pipet…
- Khi ly cht lng từ cc b cha hoc vt cha ln chn
ta thưng s dụng vi dẫn hoc bơm đ ly, không được bê
đ ha cht lng từ cc vt cha ln. 9
b) Thao tc ngi ha cht dng kh:
Không được đưa l ha cht lên mi ngi trc tip v c nhng
cht kh c th gây đc cho cơ th.
Đưa l ha cht ra xa rồi dùng tay cn li phẩy nh hưng cht
kh v pha mi. Chỉ nên dùng vi cc th nghim m kh sinh
ra t gây đc cho cơ th.
c) Thao tc ly ha cht rn Tuyt i
đ không dược dùng tay đ tip x c v  i h a ch  t.
Khi ly cht rn phi s d ng ụ
tha ly ha cht thông d ng ụ (c t
bng inox, bng thy tnh ph thu ụ c v  o cc h a ch  t cn ly).
Tuyt đi không ly h a  cht tr c
 tip từ l đng m phi s d n ụ
cc, đa thy tinh (trừ trưng hợp cc ha cht ht ẩm mnh).
1.2. Ti nn thưng gp trong phng th nghim-cch phng trnh v x l.
Khi lm vic trong phng th nghim chng ta cn hiu r:
+ Tai nn đn rt bt ng v c th xy ra vi bt kỳ ai vi nhng hu qu không mong mun.
+ Tai nn xy ra bt nguồn từ s ch quan, hi hợt thiu nghiêm tc v không
tuân th cc chỉ dẫn an ton khi lm vic.
+ Hu qu ca tai nn s nghiêm trng khi cc c nhân lm vic trong PTN không
đ kinh nghim v phương tin đ x l v thiu  thc bo v mnh cùng nhng ngưi xung quanh.
V vây tt c cc c nhân lm vic trong PTN cn được trang b cc kin thc an
ton khi lm vic, đồng thi cng bit cch x l cc s c tai nn xy ra. Chng ta cn
nm được mt nguyên tc PHNG NGA l ưu tiên l s 1.
1.2.1. Tai nn chy n
1.2.1.1 Điu kin đ xy ra chy
Phn ng chy s xy ra nu cc điu kin sau được đp ng
+ Điu kin 1: C cht chy (như g, than, giy, xăng…)
+ Điu kin 2: C cht oxy ha mnh (thưng l O2, c mt s cht oxy ha mnh
như KClO3, KMnO4, K2Cr2O7 cng c th gây chy)
+ Điu kin 3: Phi c năng lượng cung cp ban đu đ đ phn ng chy xy ra
(nhit đ, tia la đin, nh sng, nhit do ma st…) a) Đim chp chy 10
Như chng ta bit kh năng chy ca cc loi nhiên liu l khc nhau.
Khi đt xăng th s d chy hơn đt nn, đt giy s d chy hơn đt than. Đ
đnh gi kh năng chy ca mt loi nhiên liu (trng thi lng v kh) ngưi ta s dụng
khi nim đim chp chy: L nhit đ thp nht  p sut kh quyn m hơi ca cht
đ c th bc chy được khi tip xc vi nguồn nhit.
Nhng cht lng c đim chp chy < 37,5oC ngưi ta gi l cht lng d chy
v cng nh hơn th cng d chy.
Nhng cht lng c đim chp chy >37,5oC: l cht lng c th gây chy.
V dụ: Xăng c đim chp chy l -43oC nên xăng được xp vo cht rt d chy.
b) Nhit đ t bc chy
Nhit đ t bc chy l nhit đ thp nht  p sut kh quyn m hơi ca cht
đ c th bc chy trong không kh m không cn c nguồn nhit.
V dụ xăng: 247-280oC s c th t bc chy m không cn tip xc vi la.
c) Nhit đ ca ngn la
Nhit đ ca ngn la l nhit đ cao nht m phn ng chy c th xy ra khi
chy trong không kh dưi p sut kh quyn.
V dụ: ngn la bp gas (chy bng kh methane) nhit đ cao nht l: 1963oC.
1.2.1.2 Phn ng n
Khi nim: L qu trnh gin n đt ngt ca th tch (s bin thiên th tch trong
thi gian ngn vi mili giây) a) N vt l
L qu trnh gin n th tch mt cch đt ngt m không kèm theo phn ng ha hc.
V dụ: Khi ta bơm căng mt qu bng bay, đn mt thi đim qu bng bay s n do
s gin n kh trong qu bng bay. b) N ha hc.
L qu trnh gin n th tch mt cch đt ngt kèm theo phn ng ha hc (phn
ng thưng l xy ra nhanh v ta rt nhiu nhit)
V dụ: Lu đn n, n mn…. Cho phn ng ha hc (1) CH4(g) + 2O2(g) CO o 2(g) + 2H2O(g) Δr H =-802,5 KJ 298 (2) 2H2(g) + O2(g) H2O(g) Δr o H =-571,6 KJ 298
Trong điu kin đc bit hai phn ng ny c t 
h gây n. Đây chnh l nguyên nhân
ca hin tượng n bnh ga hoc sp hm than... c) N bụi 11
- Đây l qu trnh thưng xy ra  cc nh my: xưng cưa, xưng ng cc, xưng
nha….Đ xy ra vụ n bụi cn c 5 điu kin sau
Điu kin 1. Nhiên liu phi  dng bt mn
Điu kin 2. Bt nhiên liu pht tn trong không kh (ht cng nh cng mn li cng d pht tn)
Điu kin 3. C cht oxy ha (thưng l oxygen)
Điu kin 4. C nguồn nhit (ngn la, tia la đin do chp chy, do tnh đin hoc do ma st...)
Điu kin 5. Không gian cha cc cht l kn kh thot hơi (v dụ trong cc công
xưng, cc ti cha…)
1.2.1.3. Cc ngun nhit trong phng th nghim
Nguồn nhit mà chng ta s dụng trong cc th nghim, dù l từ đèn cồn hay đèn
kh (busen), đu l mt nguồn nhit tương đi nguy him. Cc nguồn nhit ny thưng
c ngn la mu xanh lam hoc ngn la gn như vô hnh. Đây l cc nguồn nhit c nhit đ rt cao. Đèn kh (busen) Đèn cồn Bp đin từ Hnh .
1 3. Mt s ngun nhit đưc s dng trong phng th nghim
1.2.1.4. Cc quy tc an ton khi s dng ngun nhit
Đ đm bo an ton chy n trong PTN cc c nhân khi lm vic trong PTN cn
nm v thc hin cc quy tc an ton sau
(1) Đt cc vt liu, ha cht d chy xa cc nguồn nhit.
(2) Trang phục gn gng, không được đụng chm, xô đẩy ngưi đang lm cc th
nghim s dụng trc tip ngn la
(3) Không được di chuyn nguồn nhit (đèn cồn) khi nguồn nhit đang được s dụng.
(4) Bit r ch đ cc thit b phng chy cha chy v cch s dụng chng.
(5) Thưng xuyên kim tra ha cht, vt liu v cc thit b trong PTTN trnh đ
hin tượng qu hn s dụng, qu ti hoc chp chy.
1.2.1.5. Cc thit b an ton phng chy cha chy (PCCC)
Trong cc PTN cng như cc cơ quan công s đu phi trang b cc thit b
PCCC. Cc thit b cn được trang b trong PTN 12
Xô ct: Trong ph ng  th nghim cn phi c  m t  xô ct c  dn nh (ct ch ng 
chy). Khi c đm chy d ng c ù
t trong xô tt vo đm ch
vic ny s ngăn không cho n l nguồ a tip x c v 
i không kh từ đ s dp tt đm chy.
Chăn dp la: (fire blankets): L cc tm chăn được lm bng
vt liu chng chy. Khi ph lên đm chy cng s ngăn nguồn
nhit tip xc vi không kh.
Bình cu ha: ( Extinguishers): Loi ny thưng c  nhiu thn
phn v kch c khc nhau. C loi bnh c u
 ha dp tt đm ch
bng cch ngăn không cho n nguồ l a  tip x c  vi không kh, c ng  c bnh cu h a
 dp tt đm chy bng cch h nhit đ c a  ngu la xu n  t ng g đ t.
Tiêu lnh v n i
quy PCCC: Bng n i
 quy tiêu lnh đ hưng
dẫn cch PCCC v quy trnh x l  khi c   đm chy
Hp cha vi cha ch y v
nguồn nưc: L h p  cha v i  ch chy được n i tr  c
 tip vi nguồn nưc dnh cho cc trưng hợp h hon khẩn cp.
1.2.1.6. Quy trnh x l khi c ha hon xy ra trong PTN
Khi PTN b s c chp chy cc c nhân lm vic trong PTN cn bnh tnh v
thc hin quy trnh cha chy theo cc bưc sau
Bưc 1: Ngt ton b h thng đin, ct cu giao nguồn.
Bưc 2: Đưa ton b ngưi, ha cht ra khi phng th nghim, đc bit l cc loi
ha cht d chy n đưa ra trưc, trong trưng hợp vẫn đm bo an ton tnh mng.
Bưc 3: S dụng mt s phương php PCCC như: nưc, ct khô, chăn dp la, bình
CO2, bnh bt ha hc. Tuy nhiên tùy trưng hợp m chn phương n phng chy cha chy cho phù hợp.
Vi cc đm chy bi cồn, giy c th dùng nưc đ dp, nhưng vi cc dung môi
hu cơ như benzene, n-hexane,… th tuyt đi không dùng nưc đ dp la v cc dung 13
môi ny không tan trong nưc s tip tục ni trên nưc v chy, ngn la s lan theo
dng nưc s gây nguy him hơn.
Bưc 4: Gi đin đn cơ quan phng chy cha chy gn nht đ x l kp thi.
1.2.2. Tai nn do đin git
Nguồn đin trong phng th nghim cng l mt trong nguyên nhân gây ra tai nn
trong PTN. Mt nguồn đin c hiu đin th khong 30V s c tc đng sinh hc đn
con ngưi (gây ra hin tượng đin git).
Hin tượng đin git xy ra khi mt ngưi tiếp xc với mt ngun năng lưng
đin. Năng lượng đin chy qua mt phn ca cơ th gây ra cc tn thương cho cơ th.
Mc đ tn thương do dng đin gây ra phụ thuc vo 3 yu t chnh
+ Nguồn đin vi đin p cng ln th tn thương cng nghiêm trng.
+ Đưng dẫn dng đin khi qua cơ th (nu dng đin đi thng qua tim c th gây t vong ngay lp tc)
+ Thi gian cơ th tip xc vi dng đin cng lâu th tn thương cng nghiêm trng
1.2.2.1. Nguyên nhân gây ra tai nn đin
Hin tượng đin git thưng xy khi ngưi s dụng tip xc vi mt đt v:
(1) C khong cch đ đ dng đin c th tc dụng lên cơ th ngưi .
Khong cch an ton đi vi cc ngu ồn đin phụ thuc vo đin p ca nguồn đin,
vi nguồn đin p cao th khong cch an ton cng ln
V dụ vi nguồn đin 22 kV th khong cch an ton vi dây trn l: 2,0 m
Vi nguồn 110 kV th khong cch an ton vi dây trn l: 4,0 m
(2) Tip xc trc tip hai mch ca dng đin hoc mt mch đ được cp đin.
(3) Tip xc gián tip (qua vt trung gian như: nưc, kim loi…) vi vt đang mang đin.
1.2.2.2. Cc quy tc an ton khi s dng đin
Đ đm bo an ton khi s dụng cc thit b cc c nhân trong PTN cn tuân th cc nguyên tc sau
(1) Không chm v cc  đin hoc cc công tc b h.
(2) Không s dụng cc thit b đin đang hot đng khi tay cn đang ưt.
(3) Tt nguồn khi tin hnh kim tra nguồn đin hoc thit b đin, kim tra li hin
tượng d đin bng cc công cụ: bt th đin, đồng hồ đo đin...
(4) Khi thc hin lm vic vi cc thit b đin đang vn hnh cn c cc trang b
bo h đc bit cch đin. (5) Kim tra cc t i
h t b đin đ được ni đt hay không
(6) Dùng cc thit b v dây dẫn đng vi công sut theo quy đnh 14
(7) Không được đ cc dung môi d bay hơi hoc d chy gn nguồn đin hoc thit b đin.
(8) Cn lp cc thit b ngt đ 
i n đ đ phng s c chp đin.
1.2.2.3. Cch x l khi b tai nn đin
Khi thy ngưi b đin git chng ta thưng c tâm l hoang mang hong lon,
đôi khi hnh đng sai lm gây hai cho ngưi b nn v chnh mnh. Do đ khi thy ngưi
b đin git cn ht sc bnh tnh v thc hin theo cc bưc như sau
Bưc 1. Ngt nguồn đin ngay lp tc bng cch ngt cu dao đin, rút dây đin ra
khi  cm…Nu nn nhân b đin git bi nguồn đin cao th th tuyt đi không được
đn gn, nên đng xa t nht 6m cho đn khi nguồn đin được tt.
Bưc 2. Tch nn nhân ra khi nguồn đin bng cc vt không dẫn đin như: vi,
qun o, que bng g, tre…Nu nn nhân b git đin trên cao s rt kh x l v nguy
cơ chn thương cao. Không t  leo lên cu ngưi nu như không c đồ bo h đy đ.
Gi công ty đin lc đ nh s h trợ.
Bưc 3. Gi cp cu nu nn nhân c biu hin b tn thương nng.
Bưc 4: Trong thi gian ch đợi nu bit sơ cu hy tin hnh sơ cu cho nn nhân
+ Đt nn nhân  tư th nm thoi mi, đu thp, thong kh.
+ Không đ nn nhân b lnh, ly vi sch ph lên ngưi.
+ Kim tra mc đ chn thương v kim tra xem nn nhân cn tỉnh to không. Hy
gi tên v ch xem nn nhân c tr li hay không.
+ Nu nn nhân hôn mê hy tin hnh m đưng th bng cch nâng cm v nga
đu ra sau. Nu không th m đưng th hy cho nn nhân nm nga ra m kim tra
ming xem c bt thưng không.
+ Thc hin hô hp nhân to hoc ép tim ngoi lồng ngc nu nn nhân không th
v s vo không c mch.
+ Nu nn nhân tỉnh to v bng nh, hy ra vt bng dưi vi nưc mt.
+ Nu vt thương b chy mu, hy s dụng băng gc đp lên đ cm mu.
1.2.3 Tai nn bn g
Trong phng th nghim cc c nhân thưng xuyên phi tip xc vi cc thit b
v ha cht c th gây bng cho bn thân v cho ngưi xung quang. Do đ vic tuân th
cc quy tc cng như nm vng cc bưc sơ cu khi b bng rt quan trng.
1.2.3.1. Bng do nhit đ cao v cch x l
Đây l bng do tip xc vi nguồn nhit cao: khi s dụng l nung, đèn cồn, đèn
kh...nu bt cẩn không tp trung v không c cc thit b bo h c th gây ra bng nng. 15
Bưc 1. Lp tc tch ra khi nguồn nhit, nu l chy tc hay qun o th lp tc ci
b qun o v dp la bng phương tin thch hợp.
Bưc 2. Nhanh chóng ci b trang phục quanh khu vc b bng rồi lp tc ngâm vt bng dưi vi n c
ư mt trong t nht 10 pht (không dùng nưc đ đt lên vt bng).
Bưc 3. Băng vt thương bng gc y t rồi đn trung tâm y t gn nht. Tuyt đi
không bôi thuc hay kem lên vt thương cho ti khi c chỉ đnh ca bc sỹ.
1.2.3.2. Bng do tip xc vi ha cht v cch x l
Khi tip xc vi ha cht cng c th gây tn thương lên da v to ra cc vt
bng nghiêm trng. Vi mi loi ha cht li c mt cch x l khc nhau. Dưi đây l
mt s loi bng ha cht thông dụng trong PTN v cch x l khi gp phi
a) Vt bng do axit đc v cch x l
Trong PTN acid H2SO4 đc được s dụng nhiu v H2SO4 đc c mt đc tnh l
rt ho nưc, khi cho H2SO4 vo nưc hoc cc hợp cht hu cơ th acid s ht nưc,
qu trnh ny ta nhit rt mnh c th gây bng v tn thương nghiêm trng nu không
x l kp thi. Khi b cc acid đc c tnh ăn mn cao dnh vo ngưi hay qun o, cn
phi x l theo cc bưc như sau
Bưc 1: Ra bng nưc sch nhiu ln, c th dùng vi nưc xi vo vt thưng 3-5 pht.
Bưc 2: Dùng dung dch amonia (NH3) 5% hoc dung dch NaHCO3 10%, loi
b cc phương tin dnh acid trên vùng b bng (không dùng x phng đ ra vt thương).
Nu acid rơi vo mt th nhanh chng ra kỹ nhiu ln bng nưc sch, nưc ct,
nưc đun sôi đ ngui sau đ dùng dung dch sodium hydrocarbonate (NaHCO3) 3%
Bưc 3: Đưa đn cơ s y t gn nht nu vt thương nghiêm trng.
b) Vt bng do kim đc v cch x l
Cc ha cht c tnh kim mnh như NaOH, KOH khi dnh vo da cng gây ra
cc vt bng nghiêm trng. Khi b dnh cc ha cht ny cn lp tc x l theo cc bưc
Bưc 1: Ra bng nưc sch nhiu ln, c th dùng vi nưc xi vo vt thưng 3-5 pht.
Bưc 2: Ra li bng dung dch CH3COOH 5% (acetic acid). Nu b bn vo mt
sau khi ra nhiu ln bng nưc sch cn ra li bng dung dch boric acid H3BO3 2%.
Bưc 3: Đưa đn cơ s y t gn nht nu vt thương nghiêm trng.
c) Vt bng do Phosphorous (P) v cch x l
Khi lm vic vi Phosphorous đc bit l Ptrn
g cn rt thn trng không đ da
tip xc vi Phosphorous. V vt bng to bi P ngm vo tn xương gây kh chu, d
lan rng, d nhim trùng. Do đ cc v kh như bom Ptrng s được coi l v kh ha hc 16
cm s dụng v mc đ nghiêm trng ca n gây ra đi vi con ngưi. Khi b bng P
cn lp tc nhanh chng x l theo cc bưc như sau
Bưc 1: Ra vt bng bng dung dch Copper (II) sulfate (CuSO4) 2%. Không dùng thuc m.
Bưc 2: Tip theo dùng gc tẩm dung dch Copper (II) sulfate 2% hoc dung dch
thuc tm (KMnO4) 3% đt lên vt thương. Sau 3-6h thay băng gc mt ln, đn khi cm gic du bt.
Bưc 3: Đưa đn cơ s y t gn nht đ x l vt thương.
1.2.4. Tai nn do cc vt nhn sc ct
Trong PTN s dụng nhiu cc vt dụng c th to ra cc vt thương b ct như: dao,
kéo, cc đồ dùng thy tinh khi b v…Cc vt dụng ny s gây ra cc vt thương nghiêm trng
Hnh 1.4. Cc vết thương do vt nhn sc gây ra
Trong phng th nghim cc vt thương ny cn c th nguy him hơn nu như b
gây ra bi vt c dnh ha cht.
1.2.4.1. Quy tc khi s dng cc vt nhn sc
Khi s dụng cc vt c kh năng gây st thương cao cn tuân th cc quy tc sau
(1) Khi s dụng vt nhn không được phép đưa đu nhn hưng ti ngưi khc
(2) Khi chuyn vt nhn từ ngưi ny sang ngưi khc cn theo qui tc: đu nhn
hưng v pha mnh cn phn chuôi hưng v pha ngưi cn chuyn.
(3) Khi không s dụng cn đ  mt nơi an ton hoc cho vo hp
(4) Khi lm v dụng cụ thy tinh cn c cnh bo vi nhng ngưi xung quanh v
dn dp cẩn thn trưc khi tin hnh tip. Cc mnh v phi được gi đng cch v đưa
vo đng nơi quy đnh Hnh 1
.5: Hnh đng ny ca bn nam đng hay sai? 17
1.2.4.2. Cch sơ cu v x l khi c vt thương ct
a) Vi cc vt thương nh c dnh ha cht:
Bưc 1. Nu không t x l được cn gi ngưi trợ gip
Bưc 2. Ra sch vt thương bng nưc sch nhiu ln v đ mu  vt thương chy
ra 1-3 pht (nu không chy nhiu cn nn mnh đ cho mu chy ra)
Bưc 3. St trùng vt thương bng nưc oxy gi hoc cồn y t
Bưc 4. Băng vt thương v đưa đn cơ s  t gn nht (nu vt thương nghiêm trng)
b) Vi cc vt thương sâu chy nhiu mu
Bưc 1. Lp tc kêu gi gip đ v tin hnh cm mu bng cch n mnh vo ming
vt thương (nên dùng khăn sch hay gc y t), nu mu chy ra nhiu cn tin hnh
băng garo pha trên vt thương
Bưc 2. Nhanh chng đn cơ s y t gn nht, thông bo hin trng v ha cht c
th nhim cho cơ s y t.
1.2.5. Cc thit b cu trong phng th nghim
Vic xy ra tai nn khi lm vic trong PT
N l điu không mong mun, nhưng
vic đ vẫn xy ra vi cc mc đ khc nhau. Do đ ngoi vic trang b cho cc c nhân
lm vic trong phng th nghim kin thc an ton, th trong PTN cn c cc trang thit
b, ho cht v thuc men đ phng v x l cc trưng hợp tai nn c th xy ra. Cc
vt dụng ny được đng trng hp sơ cu (First aid Kit)
Đng như tên gi b sơ cu được s dụng đ điu tr tm thi nhm lm du tnh
hnh hoc ngăn ngừa thương tch chuyn bin nng thêm. B sơ cu l mt chic t nh
c hnh ch thp lm biu tượng. Dưi đây l danh sch cc vt dụng c th được đt trong mt b sơ cu.
Trưng hp k
h n cp Vt dng trong hp sơ cu
B bm tm, cc vt Bông gc. Du xoa, km dưng, thuc st trùn thương h
(Mecurochrome 1% hoc nưc oxy gi, cồn y t, băn treo, băng gc. Vt thương rng Băng Garo. Bng do nhit đ
Băng lưi, thuc vazolin lm mt Bng ha cht
Chai nưc ra, dung dch NaHCO3 5%, CH3COOH 5
CuSO4 2%, KMnO4 2%, dung dch nưc mui đn trương. Gy xương Np g Đau đu
Thuc chng đau du Paracetamol 18 TM TT CHƯƠNG 1
Qua chương 1 ngưi hc đ được cung cp cc kin thc v an ton trong PTN
gồm: vai tr trch nhim trong PTN, cc quy tc an ton trong PTN. Ngưi hc được
cung cp kin thc v cc tai nn thưng xy ra trong PTN, cch phng trnh v x l
khi xy ra: tai nn chy n, tai nn đin git, tai nn bng, tai nn do cc vt nhn sc.
Qua đ ngưi hc c được nn tng kin thc vng vng v an ton trong khoa hc,
hnh thnh cc kỹ năng x l tnh hung vi cc tnh hung trong cuc sng. Qua chương
1 ngưi hc hnh thnh thi đ nghiêm tc khi lm vic v luôn luôn ngh đn an ton
ca mnh cng như ngưi xung quanh. 19
BI TP CHƯƠNG 1
Câu 1: Khi nim “chy” đưc hiu như thế no?
A. L mt phn ng ha hc c ta nhit v pht sng.
B. L trưng hợp xy ra chy ngoi  mun ca con ngưi c th gây thit hi v ti sn
v nh hưng đn môi trưng.
C. L trưng hợp xy ra chy không kim sot được c th gây thit hi v ngưi, ti
sn v nh hưng môi trưng
D. L trưng hợp xy ra chy không kim sot được c th gây thit hi v ngưi v ti sn.
Câu 2: “Cht nguy him về chy, nổ” như thế no?
A. L cht lng, cht kh, my mc hoc vt tư, hng ho d xy ra chy n
B. L cht lng, cht kh, cht rn, hoc my mc d xy ra chy, n
C. L cht lng, cht kh, cht rn hoc vt tư, hng ho d xy ra chy n
D. Cc cht c tnh cht đc bit nguy him v chy n như xăng, du, kh đt, ha lng
Câu 3: Cho cc bưc sau:
(1) Bo cho lc lượng phng chy cha chy ( t dân ph hoc gi 114….)
(2) Bo đng cho ngưi xung quanh nhanh nht
(3) Ngt tt c cc thit b đin ton khu vc xung quanh
(4) Cu ngưi c kh năng thot khi đm chy
(5) S dụng cc phương tin ti ch đ cha chy
(6) Di di ti sn v cc vt d chy ra khi vùng chy.
Qui trnh đ cha chy hợp l theo th t:…………………………………
Câu 4: Khi đang  trên tng 18 ca chung cư, m  tng 17 b chy không th xung
pha dưi được, bn s làm gì?
A. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồi nhy xung
B. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồi  chy xung
C. Gi đin đ lc lượng 114 rồi dùng khăn ưt bt mi chy lên trên tng cao nht.
D. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồi  trong phng căn h đng kn ca li
Câu 5: Khi b chy  nh cao tng, bn s thot nn như th no?
A. Chy lên bng cu thang b trong ta nh
B. Đi bng thang my đ xung dưi
C. Chy xung bng cu thang b theo bin chỉ dẫn thot nn trong ta nhà.
D. Trèo qua đưng ca s đ xung dưi
Câu 6: Cch trnh ng đc kh trong đm chy?
(1). Phi ngay lp tc m tt c cc ca  hưng không c chy đ gim p sut. 20