Giáo trình môn Giáo dục quốc phòng II | Tài liệu lưu hành nội bộ Trường đại học sư phạm kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh
Công tác quốc phòng và an ninh là sự cụ thể hóa quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quốc phòng và an ninh trong thực tiễn, Nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong điều kiện mới. Nhằm quán triệt chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Bộ quốc phòng, Bộ công an...Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Giáo dục quốc phòng HP II
Trường: Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh
Thông tin:
Tác giả:
Thông tin :
Môn:
Trường:
Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh
Tác giả:
Tài liệu liên quan:
Preview text:
Bùi Hữu Phúc
Trần Văn Diện, Nguyễn Đức Tài, Phạm Anh Vĩnh TÀI LIỆU
GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Tập 2
CÔNG TÁC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
(Lưu hành nội bộ)
Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2022 i MỤC LỤC
MỤC LỤC .............................................................................................................................................. i
LỜI NÓI ĐẦU ..................................................................................................................................... iv
BÀI 1 PHÒNG CHỐNG CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT ĐỔ
CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH ĐỐI VỚI CÁCH MẠNG VIỆT NAM ..................................... 1
A. GIỚI THIỆU................................................................................................................................... 1
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU ............................................................................................................... 1
II. NỘI DUNG BÀI HỌC ................................................................................................................ 1
B. NỘI DUNG .................................................................................................................................... 2
I. CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT ĐỔ CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ
ĐỊCH CHỐNG PHÁ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI ................................................................................... 2
II. CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT ĐỔ CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ
ĐỊCH CHỐNG PHÁ CÁCH MẠNG VIỆT NAM ............................................................................ 3
III. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ, QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG CHÂM PHÒNG CHỐNG CHIẾN LƯỢC
“DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT ĐỔ CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC TA ........................ 6
IV. NHỮNG GIẢI PHÁP PHÒNG CHỐNG CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO
LOẠN LẬT ĐỔ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY .................................................................................... 7
C. KẾT LUẬN .................................................................................................................................... 9
D. CÂU HỎI ÔN TẬP......................................................................................................................... 9
BÀI 2 MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ DÂN TỘC, TÔN GIÁO, ĐẤU TRANH PHÒNG
CHỐNG CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH LỢI DỤNG VẤN ĐỀ DÂN TỘC, TÔN GIÁO CHỐNG
PHÁ CÁCH MẠNG VIỆT NAM..................................................................................................... .10
A. GIỚI THIỆU................................................................................................................................. 10
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU ............................................................................................................. 10
II. NỘI DUNG BÀI HỌC .............................................................................................................. 10
B. NỘI DUNG .................................................................................................................................. 11
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ DÂN TỘC .............................................................................. 11
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÔN GIÁO ........................................................................... 13
III. ĐẤU TRANH PHÒNG CHỐNG CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH LỢI DỤNG VẤN ĐỀ DÂN
TỘC, TÔN GIÁO CHỐNG PHÁ CÁCH MẠNG VIỆT NAM ....................................................... 17
C. KẾT LUẬN .................................................................................................................................. 20
D. CÂU HỎI ÔN TẬP....................................................................................................................... 20
BÀI 3 PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG .................... 22
A. GIỚI THIỆU................................................................................................................................. 22
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU ............................................................................................................. 22
II. NỘI DUNG BÀI HỌC .............................................................................................................. 22 i i
B. NỘI DUNG .................................................................................................................................. 22
I. NHẬN THỨC CHUNG VỀ VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG .................. 22
II. NHẬN THỨC VỀ PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG . 28
C. KẾT LUẬN .................................................................................................................................. 32
D. CÂU HỎI ÔN TẬP....................................................................................................................... 33
Bài 4 PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẢO ĐẢM TRẬT TỰ AN TOÀN
GIAO THÔNG................................................................................................................................... .34
A. GIỚI THIỆU................................................................................................................................. 34
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU ............................................................................................................. 34
II. NỘI DUNG BÀI HỌC .............................................................................................................. 34
B. NỘI DUNG .................................................................................................................................. 34
I. NHẬN THỨC CHUNG VỀ VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẢO ĐẢM TRẬT TỰ, AN TOÀN
GIAO THÔNG .............................................................................................................................. 34
II. NHẬN THỨC VỀ PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẢO ĐẢM TRẬT TỰ, AN
TOÀN GIAO THÔNG................................................................................................................... 37
C. KẾT LUẬN .................................................................................................................................. 40
D. CÂU HỎI ÔN TẬP....................................................................................................................... 40
BÀI 5 PHÒNG, CHỐNG MỘT SỐ LOẠI TỘI PHẠM XÂM HẠI DANH DỰ, NHÂN PHẨM
CỦA NGƯỜI KHÁC ......................................................................................................................... 41
A. GIỚI THIỆU................................................................................................................................. 41
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU ............................................................................................................. 41
II. NỘI DUNG BÀI HỌC .............................................................................................................. 41
B. NỘI DUNG .................................................................................................................................. 41
I. NHÂN THƯC VÊ TÔI PHAM XÂM HẠI DANH D ,
Ư NHÂN PHÂM CUA NGƯƠI KHAC ... 41
II. NHÂN THƯC VÊ CÔNG TAC PHONG, CHÔNG TÔI PHAM XÂM PHAM DANH DƯ,
NHÂN PHÂM CUA NGƯƠI KHAC ............................................................................................. 47
C. KẾT LUẬN .................................................................................................................................. 54
D. CÂU HỎI ÔN TẬP....................................................................................................................... 54
BÀI 6 AN TOÀN THÔNG TIN VÀ PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT TRÊN
KHÔNG GIAN MẠNG ..................................................................................................................... 56
A. GIỚI THIỆU.............................................................................................................................. 56
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU ............................................................................................................. 56
II. NỘI DUNG BÀI HỌC .............................................................................................................. 56
B. NỘI DUNG .................................................................................................................................. 56
I. AN TOÀN THÔNG TIN ............................................................................................................ 56 i i
II. VI PHẠM PHÁP LUẬT TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG ........................................................... 58
III. PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG ............................ 61
C. KẾT LUẬN .................................................................................................................................. 64
D. CÂU HỎI ÔN TẬP....................................................................................................................... 64
BÀI 7 AN NINH PHI TRUYỀN THỐNG VÀ CÁC MỐI ĐE DỌA AN NINH PHI TRUYỀN
THỐNG Ở VIỆT NAM ...................................................................................................................... 66
A. GIỚI THIỆU................................................................................................................................. 66
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU ............................................................................................................. 66
II. NỘI DUNG BÀI HỌC .............................................................................................................. 66
B. NỘI DUNG .................................................................................................................................. 66
I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, BỐI CẢNH NẢY SINH .................................................................. 66
II. CÁC MỐI ĐE DỌA AN NINH PHI TRUYỀN THỐNG Ở VIỆT NAM .................................... 69
III. ỨNG PHÓ CÁC MỐI ĐE DỌA AN NINH PHI TRUYỀN THỐNG ........................................ 73
C. KẾT LUẬN .................................................................................................................................. 75
D. CÂU HỎI ÔN TẬP....................................................................................................................... 75 i
LỜI NÓI ĐẦU
Công tác quốc phòng và an ninh là sự cụ thể hóa quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam
về quốc phòng và an ninh trong thực tiễn, nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa trong điều kiện mới.
Nhằm quán triệt chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Bộ Công
an và Bộ GD&ĐT, về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh nhằm đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu
của mục tiêu giáo dục và đào tạo một cách toàn diện, Bộ môn Đường lối quốc phòng và an ninh,
Trường Đại học Văn Lang đã nghiên cứu, biên soạn tài liệu Giáo dục quốc phòng - an ninh (Tập
2) dùng cho sinh viên Trường Đại học Văn Lang… Nội dung của tài liệu đề cập đến những vấn đề
cơ bản về công tác quốc phòng và an ninh gồm: Phòng, chống chiến lược “Diễn biến hòa bình”,
bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam; Một số nội dung cơ bản về
dân tộc, tôn giáo, đấu tranh phòng chống các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo
chống phá cách mạng Việt Nam; Phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường; Phòng,
chống vi phạm pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông; Phòng, chống một số loại tội phạm
xâm hại danh dự, nhân phẩm của người khác; An toàn thông tin và phòng, chống vi phạm pháp
luật trên không gian mạng; An ninh phi truyền thống và các mối đe dọa an ninh phi truyền thống ở Việt Nam
Quá trình biên soạn, các tác giả đã quán triệt quan điểm chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng và an ninh. Đồng
thời, tham khảo tài liệu các đợt tập huấn cũng như các tài liệu khác về giáo dục quốc phòng và an ninh.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song khó tránh khỏi những sơ suất nhất định. Chúng tôi mong nhận
được nhiều ý kiến đóng góp của các cán bộ, giảng viên và sinh viên để cuốn tài liệu ngày càng hoàn thiện.
Bộ môn Đường lối quốc phòng và an ninh. Xin chân thành cảm ơn! v 1 BÀI 1
PHÒNG CHỐNG CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT
ĐỔ CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH ĐỐI VỚI CÁCH MẠNG VIỆT NAM
Từ giữa thế kỷ XX, chiến lược “Diễn biến hòa bình” bắt đầu hình thành. Ban đầu “Diễn
biến hòa bình” được sử dụng như một biện pháp hỗ trợ cho các chiến lược “ngăn chặn”, “phản ứng
linh hoạt”... của chủ nghĩa đế quốc để chống phá chủ nghĩa xã hội và phong trào cách mạng thế
giới. Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động đang ra sức thực hiện “Diễn biến hòa bình”, bạo
loạn lật đổ chống phá quyết liệt các nước xã hội chủ nghĩa còn lại trong đó Việt Nam là một trọng
điểm. Vì vậy chống chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ là nhiệm vụ cấp bách hàng
đầu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ
vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
A. GIỚI THIỆU
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU 1. Mục đích
Sinh viên hiểu rõ khái niệm “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ. Nhận biết được âm mưu,
thủ đoạn “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt
Nam. Từ đó, sinh viên ra sức trao dồi các phẩm chất, năng lực cá nhân để góp phần thực hiện thắng
lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 2. Yêu cầu
- Về kiến thức: Khái quát được chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các
thế lực thù địch chống phá chủ nghĩa xã hội.
- Về kỹ năng: Phân biệt được đâu là quan điểm, phương châm phòng chống chiến lược
“Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của Đảng, nhà nước ta.
- Về thái độ: Hình thành ý thức trách nhiệm, tích cực góp phần nhận diện, góp phần p hòng,
chống chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch. Phát huy trí sáng
tạo của tuổi trẻ, tích cực đấu tranh phòng, chống chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ.
II. NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch chống phá chủ nghĩa xã hội.
2. Chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam.
3. Mục tiêu, nhiệm vụ, quan điểm, phương châm phòng chống chiến lược “Diễn biến hòa
bình”, bạo loạn lật đổ của Đảng, nhà nước ta.
4. Những giải pháp phòng, chống chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ ở Việt Nam hiện nay.
* Nội dung trọng tâm
Chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam. 2
Mục tiêu, nhiệm vụ, quan điểm, phương châm phòng chống chiến lược “Diễn biến hòa
bình”, bạo loạn lật đổ của Đảng, Nhà nước ta. B. NỘI DUNG
I. CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT ĐỔ CỦA CÁC THẾ
LỰC THÙ ĐỊCH CHỐNG PHÁ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1. Diễn biến hòa bình
a) Khái niệm “Diễn biến hòa bình”:
“Diễn biến hòa bình” là chiến lược cơ bản nhằm phá hoại, lật đổ chế độ chính trị của các
nước tiến bộ, trước hết là các nước xã hội chủ nghĩa từ bên trong bằng biện pháp phi quân sự do
các thế lực thù địch, phản động tiến hành.
Nội dung chính của chiến lược "Diễn biến hoà bình" là kẻ thù sử dụng mọi thủ đoạn kinh
tế, chính trị, tư tưởng, văn hoá, xã hội, đối ngoại, an ninh..., để phá hoại, làm suy yếu từ bên trong
các nước xã hội chủ nghĩa. Kích động các mâu thuẫn trong xã hội, tạo ra các lực lượng chính trị
đối lập núp dưới chiêu bài tự do, dân chủ, nhân quyền, tự do tôn giáo, sắc tộc, khuyến khích tư
nhân hoá về kinh tế và đa nguyên về chính trị, làm mơ hồ giai cấp và đấu tranh giai cấp trong nhân
dân lao động. Đặc biệt, chúng coi trọng khích lệ lối sống tư sản và từng bước làm phai nhạt mục
tiêu, lí tưởng xã hội chủ nghĩa ở một bộ phận sinh viên. Triệt để khai thác và lợi dụng những khó
khăn, sai sót của Đảng, Nhà nước xã hội chủ nghĩa trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, tạo nên
sức ép, từng bước chuyển hoá và thay đổi đường lối chính trị, chế độ xã hội theo quỹ đạo chủ nghĩa tư bản.
b) Quá trình hình thành và phát triển của chiến lược “Diễn biến hòa bình”
“Diễn biến hòa bình” trở thành chiến lược phản cách mạng toàn cầu là một quá trình phát
triển từ thấp đến cao, từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện. Quá trình đó được khái quát trong hai giai đoạn sau:
Giai đoạn từ 1945 – 1980 là giai đoạn manh nha hình thành chiến lược “Diễn biến hòa bình”
Sau thế chiến thứ II, chủ nghĩa xã hội trở thành một hệ thống chính trị đối trọng tạo nên tương
quan lực lượng mới với chủ nghĩa tư bản, là “hòn đá tảng” của hòa bình thế giới. Do đó chủ nghĩa đế
quốc, đứng đầu là đế quốc Mĩ đã tìm mọi cách ngăn chặn sự ảnh hưởng, sự phát triển chủ nghĩa xã
hội trên toàn thế giới. Tuy nhiên mọi nỗ lực của chủ nghĩa đế quốc dùng biện pháp quân sự nhằm tiêu
diệt chủ nghĩa xã hội kể từ sau chiến tranh thế giới lần thứ II đến đầu thập niên 80 của thế kỉ X X về
cơ bản là thất bại. Cụ thể:
- Tháng 3/1947, George Frost Kennan đại diện lâm thời của Mĩ tại Liên Xô trình lên chính
phủ Mĩ “chiến lược ngăn chặn” để chống Liên Xô toàn diện nhưng chưa được thông qua.
- Tháng 4/1948, Quốc hội Mĩ thông qua kế hoạch Marshall, tăng viện trợ cho các nước Tây
Âu, cài cắm gián điệp để phá hoại các nước cộng sản .
- Năm 1953, “phương pháp hòa bình” để “rút ngắn tuổi thọ của chủ nghĩa cộng sản” của Ngoại
trưởng Mĩ John Foster Dulles (1953-1959) được Quốc hội Mỹ phê chuẩn đã đánh dấu sự ra đời của
“Diễn biến hòa bình”. 3
- Những năm 60, tổng thống J.Kennedy đưa ra chiến lược “Mũi tên và cành ô liu” với quan
điểm răn đe quân sự là chủ yếu và đối thoại hoà bình là chiến lược đi kèm không thể thiếu để hỗ trợ
cho quân sự và quốc hội đã thông qua ngân sách chi 20 tỉ USD để chống ảnh hưởng của chủ nghĩa xã hội ở Mĩ Latin và Châu Phi.
- Tổng thống R.Nixon đưa ra chính sách “Cây gậy và củ cà rốt” với phương châm vừa đe
dọa quân sự, vừa mua chuộc, gieo rắc sự chống phá từ bên trong và đối thoại với các nước Đông
Âu trên vị thế kẻ mạnh.
Giai đoạn từ 1980 đến nay là giai đoạn “Diễn biến hòa bình” từng bước hoàn thiện trở
thành chiến lược phản cách mạng toàn cầu
- Các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô thực hiện cải tổ, nhưng trong cải tổ đã
phạm nhiều sai lầm, Mĩ và phương Tây đã tận dụng cơ hội đó dùng “Diễn biến hòa bình” tiến công
ráo riết nhằm xóa bỏ chủ nghĩa xã hội.
- Năm 1988 cựu tổng thống R.Nixon xuất bản cuốn “1999-Chiến thắng không cần chiến
tranh” tuyên bố cho sự hoàn chỉnh về lý luận chiến lược “Diễn biến hòa bình”.
- Đầu thập kỷ 90, tổng thống George H. W. Bush xúc tiến chiến lược “Vượt trên ngăn
chặn” và dùng “Diễn biến hòa bình” làm đòn tiến công mạnh mẽ làm cho chủ nghĩa xã hội ở Liên
Xô và Đông Âu nhanh chóng sụp đổ.
- Ngày nay, “Diễn biến hòa bình” vẫn là chiến lược trọng yếu trong chiến lược toàn cầu
của Mĩ chống các nước xã hội chủ nghĩa, trong đó Việt Nam là một trọng điểm. Chiến lược này
tiếp tục được bổ sung, hoàn thiện hơn nhằm tạo nên một ưu thế tuyệt đối về “Thế giới một siêu cường” của Mĩ.
2. Bạo loạn lật đổ
Bạo loạn lật đổ “là hành động chống phá bằng bạo lực có tổ chức do lực lượng phản động
hay lực lượng ly khai, đối lập trong nước hoặc câu kết với nước ngoài tiến hành nhằm gây rối loạn
an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội hoặc lật đổ chính quyền ở địa phương hoặc trung ương” 1.
Bạo loạn lật đổ là một thủ đoạn của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động trong chiến
lược “Diễn biến hòa bình” để xóa bỏ chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Về hình thức: có bạo loạn chính trị, bạo loạn vũ trang, kết hợp bạo loạn chính trị và vũ
trang (thường là chúng lôi kéo các phần tử quá khích, bất mãn…)
Về quy mô: diễn ra ở các mức độ khác nhau, nhiều nơi, nhiều vùng, ở địa phương hay trung
ương, ở thành thị, nông thôn, miền núi… nơi có sự nhạy cảm, bất ổn về chính trị, chính quyền yếu kém.
“Diễn biến hòa bình” và bạo loạn lật đổ đều là những hoạt động phản cách mạng. Bạo loạn
lật đổ là hoạt động nằm trong chiến lược “Diễn biến hòa bình”. Tiến hành thành công bạo loạn lật
đổ sẽ làm cho “Diễn biến hòa bình” mau thắng lợi.
II. CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT ĐỔ CỦA CÁC THẾ
LỰC THÙ ĐỊCH CHỐNG PHÁ CÁCH MẠNG VIỆT NAM
1. Âm mưu, thủ đoạn của chiến lược “Diễn biến hòa bình” đối với cách mạng Việt Nam
1 Bộ Quốc phòng, TT Từ điển Bách khoa quân sự, Từ điển bách khoa quân sự Việt Nam, Nxb QĐN , H D à Nội, 2005, tr. 63. 4 a) Âm mưu
Các thế lực thù địch, phản động luôn coi Việt Nam là một trọng điểm trong chiến lược
"Diễn biến hoà bình" chống chủ nghĩa xã hội. Từ đầu năm 1950 đến 1975, chúng dùng hành
động quân sự để xâm lược và muốn biến Việt Nam thành thuộc địa vĩnh viễn của chúng nhưng
cuối cùng đã bị thất bại hoàn toàn. Sau khi sử dụng những đòn tấn công bằng quân sự để xâm
lược Việt Nam không thành công, chúng đã chuyển sang chiến lược mới như "bao vây cấm vận
kinh tế", "cô lập về ngoại giao" kết hợp với "Diễn biến hoà bình", bạo loạn lật đổ nhằm xoá bỏ
chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Lợi dụng thời kì nước ta gặp nhiều khó khăn về kinh tế -
xã hội, từ năm 1975 - 1994 do hậu quả của chiến tranh để lại và sự biến động chế độ xã hội chủ
nghĩa ở Liên Xô, Đông Âu, các thế lực thù địch, phản động càng ráo riết đẩy mạnh "Diễn biến
hoà bình" đối với Việt Nam. Từ năm 1995 đến nay, trước những thắng lợi to lớn của công cuộc
đổi mới toàn diện đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi
xướng và lãnh đạo, thì các thế lực thù địch lại tiếp tục điều chỉnh thủ đoạn chống phá cách mạng
nước ta. Chúng chuyển sang thủ đoạn mới, đẩy mạnh hoạt động xâm nhập như: "dính líu",
"ngầm", "sâu, hiểm" nhằm chống phá cách mạng Việt Nam.
Âm mưu nhất quán của chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phản
động đối với Việt Nam là thực hiện xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, xoá bỏ chế độ xã hội chủ
nghĩa, lái nước ta đi theo con đường chủ nghĩa tư bản và lệ thuộc vào các nước lớn.
b) Thủ đoạn
Để thực hiện được âm mưu của chiến lược “Diễn biến hòa bình” đối với cách mạng Việt
Nam, chúng sử dụng các thủ đoạn sau:
* Thủ đoạn về kinh tế.
Đây là một thủ đoạn quan trọng, là mũi nhọn của “Diễn biến hòa bình”.
- Mục đích làm chuyển hóa nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
dần theo quỹ đạo kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa.
- Khích lệ kinh tế tư nhân, lấn át kinh tế Nhà nước; phá vỡ quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa.
- Lợi dụng đầu tư, viện trợ… để gây sức ép về chính trị.
- Thao túng các ngành kinh tế mũi nhọn (ngân hàng, viễn thông…). Phát huy sức mạnh
đồng đô la, tạo áp lực từ bên trong lẫn bên ngoài buộc ta phải thay đổi về đường lối kinh tế dẫn đến
chấp nhận các điều kiện về chính trị.
* Thủ đoạn về chính trị
Đây là thủ đoạn nguy hiểm nhất, vì làm tan rã niềm tin, gây rối loạn về lý luận, tư tưởng,
phá vỡ hệ tư tưởng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh sẽ tạo được khoảng trống đưa hệ
tư tưởng tư sản vào để làm thay đổi chế độ chính trị ở Việt Nam cũng như đường lối đối nội, đối
ngoại và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Các thủ đoạn chính trị cụ thể là:
- Đòi đa nguyên, đa đảng, xoá bỏ chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trong đời
sống chính trị, xã hội Việt Nam.
Tuyên truyền, xuyên tạc, hạ thấp uy tín, vô hiệu hoá sự lãnh đạo của Đảng. Đòi xóa điều 4
Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Xuyên tạc nguyên tắc tập trung dân chủ, 5
cho rằng thực chất nguyên tắc này là để tăng cường chuyên quyền và độc tài. Chúng lợi dụng sai
sót của Đảng, của một số cán bộ, Đảng viên tha hóa để bôi nhọ, nói xấu, hạ t ấ h p uy tín của Đảng
Cộng sản Việt Nam.
- Tập hợp, nuôi dưỡng các tổ chức, các phần tử phản động trong và ngoài nước, lợi dụng
dân chủ, nhân quyền để chống phá, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân.
Chuẩn bị lực lượng trực tiếp chống phá từ bên trong, làm cầu nối giữa các tổ chức phản
động trong nước và ngoài nước.
Chúng nhằm vào các vấn đề nhạy cảm như dân chủ, nhân quyền, tự do thông tin, tự do văn hoá, công bằn
g xã hội, phục hồi tư tưởng chống cộng, tạo sự căng thẳng trong xã hội. Chúng mời
văn nghệ sĩ có tên tuổi, tổ chức nhiều cuộc giao lưu văn hóa, hội thảo văn hóa để tìm cách mua
chuộc, lôi kéo họ chống phá ta. Một số văn nghệ sĩ đã thực sự bán rẻ danh dự để quay lại chống phá
Đảng, Nhà nước ta quyết liệt .
Chúng lợi dụng những sơ hở trong đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước ta, sẵn
sàng can thiệp để lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa.
* Thủ đoạn về tư tưởng - văn hóa
Mục đích xóa bỏ hệ tư tưởng Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Lợi dụng xu thế hội nhập chúng tiến công nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
làm phai mờ các giá trị văn hoá Việt Nam tốt đẹp, tuyên truyền văn hóa và lối sống phương Tây.
Chúng đẩy mạnh các chương trình giáo dục nước ngoài như: Quỹ Fullbright, Humphrey,
Ford… Dự kiến thành lập “Thư viện lưu động”, dự án “Góc nước Mĩ” trong một số trường Đại
học của ta, cấp hàng trăm học bổng cho du học sinh đi Mĩ.
Mua chuộc, lôi kéo văn nghệ sĩ chống phá ta quyết liệt như: Dương Thu Hương, Bùi Tín…
* Thủ đoạn trong lĩnh vực dân tộc, tôn giáo.
Mục đích làm mất an ninh trật tự xã hội, gây chia rẽ đoàn kết các dân tộc, các tôn giáo tạo
sức ép trong nước và quốc tế để can thiệp, ly khai và lật đổ.
- Vấn đề dân tộc.
Tập trung kích động mâu thuẫn giữa các dân tộc và tư tưởng dân tộc hẹp hòi. Lợi dụng các vấn
đề còn tồn tại trong đời sống các dân tộc thiểu số (kinh tế khó khăn, văn hoá thấp, di dân tự do. .) để
kích động, xúi dục họ đòi yêu sách với Nhà nước, bất mãn với chế độ và đòi ly khai. Chúng lôi kéo,
kích động, dụ dỗ người dân tộc thiểu số chạy qua Campuchia với bánh vẽ để được định cư ở nước ngoài.
Chúng trợ giúp cho sự ra đời và ủng hộ các phong trào li khai như: “Nhà nước Đề Ga” của
Ksor Kok ở Mĩ, “Ủy ban cứu hộ người Việt vượt biên” của Nguyễn Đình Thắng ở Mĩ, “Ủy ban
bảo vệ người làm người” của Võ Văn Ái ở Pháp, “Đảng Tân Việt” ở Mĩ của Nguyễn Kim Lân,
“Vương quốc Hmông” của người Hmông Tây Bắc, “Vương quốc Khơme Crom” ở Tây Nam Bộ,
“Nhà nước Chăm độc lập” ở Nam Trung Bộ…
- Vấn đề tôn giáo.
Lợi dụng chính sách tự do tín ngưỡng tôn giáo của nhà nước ta để truyền bá tư tưởng chống
cộng, khuyến khích phát triển tín đồ và một số đạo mới nhằm thu hút lực lượng đối trọng với Nhà
nước. Tài trợ tài chính, phương tiện cho bọn phản động đội lốt tôn giáo. Phối hợp lực lượng trong 6
nước và quốc tế, xây dựng lực lượng cài cắm trong các tổ chức tôn giáo ngầm chống Đảng và chế độ ta.
* Thủ đoạn trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng.
Mục đích “phi chính trị hóa”, “trung lập hóa” quân đội và công an, làm mất vai trò lãnh đạo
của Đảng đối với quân đội và công an; làm phai nhạt truyền thống, bản chất và chức năng chiến
đấu của quân đội và công an. Đặc biệt chúng tăng cường lực lượng cài cắm thu thập tin tức quốc phòng, an ninh.
* Thủ đoạn trên lĩnh vực đối ngoại
Mục đích ngăn cản, gây khó khăn cho ta, hạ thấp uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Lợi dụng chủ trương của Đảng ta là mở rộng hội nhập quốc tế để tuyên truyền, lôi kéo Việt Nam
vào quỹ đạo của chủ nghĩa tư bản, ngăn cản Việt Nam quan hệ với các nước, nhất là với các nước
lớn. Đặc biệt coi trọng chia rẽ tình đoàn kết ba nước Đông Dương.
Các thế lực thù địch, phản động đã thống nhất về chiến lược và hành động, dùng nhiều thủ
đoạn để chống phá ta trên tất cả các lĩnh vực, trong đó chú trọng quá trình tự diễn biến, tự chuyển
hoá từ trong nội bộ của ta. Đồng thời gây tình huống tạo cớ để nhân danh tổ chức quốc tế nhảy vào
can thiệp, kể cả can thiệp quân sự. Vì vậy, cuộc đấu tranh chống “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật
đổ càng trở nên phức tạp, đòi hỏi sự kiên trì quyết tâm cao của toàn Đản
g toàn dân ta, được như vậy
chúng ta sẽ nhất định đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn của chúng, giành thắng lợi.
2. Chủ trương, thủ đoạn bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam
- Chủ trương: Chú trọng nuôi dưỡng các tổ chức phản động lưu vong kết hợp các phần tử
cực đoan, bất mãn trong nước tìm cơ hội gây rối làm mất ổ
n định xã hội ở một số vùng nhạy cảm
như Tây Nguyên, Tây Bắc, Tây Nam bộ, đòi thành lập Nhà nước Đề Ga, Vương quốc H’Mông,
Vương quốc Khmer Krom. Chúng lôi kéo, kích động nhân dân lao động có những bức xúc nhất định
về lợi ích chống lại chính quyền.
- Thủ đoạn: Kích động sự bất bình của nhân dân lao động, dụ dỗ, ép buộc nhân dân biểu tình
làm chỗ dựa cho lực lượng phản động trà trộn vào phá hoại, đập phá trụ sở, uy hiếp, khống chế cán
bộ địa phương. Kêu gọi sự ủng hộ về chính trị và tài chính, vũ khí của các lực lượng phản động quốc
tế. Do đó chúng ta phải nâng cao cảnh giác, phát hiện kịp thời âm mưu bạo loạn lật đổ của chúng để
có biện pháp xử lý nhanh, gọn, đúng đối tượng không để lan rộng, kéo dài.
III. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ, QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG CHÂM PHÒNG CHỐNG
CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT ĐỔ CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC TA 1. Mục tiêu
Quyết tâm làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chiến lược “Diễn biến hòa bình” của kẻ thù
đối với cách mạng nước ta. “Kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất,
toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Giữ
vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, an ninh kinh tế, an ninh mạng, an ninh con
người, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương. Chủ động ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột
từ sớm, từ xa; phát hiện sớm và xử lý kịp thời những nhân tố bất lợi, nhất là những nhân tố có thể
gây đột biến; đẩy mạnh đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động chống phá của các thế 7
lực thù địch, phản động và cơ hội chính trị” 2
2. Nhiệm vụ
Đại hội Đại biểu lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “Củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ
vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ thường xuyên của Đảng, Nhà nước,
hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó quân đội nhân dân và công an nhân dân là nòng cốt”; “Xác
định “chủ động phòng ngừa” là chính. Ứng phó kịp thời, hiệu quả với đe dọa an ninh phi truyền
thống, nhất là nhiệm vụ cứu nạn, cứu hộ, Phòng chống thiên tai, dịch bệnh”. “Có kế sách ngăn
ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa” 3
Như vậy: Về vị trí, vai trò của nhiệm vụ chống “Diễn biến hòa bình” là kiên quyết làm thất
bại mọi âm mưu, thủ đoạn “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ là nhiệm vụ cấp bách, hàng đầu
trong các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh hiện nay, đồng thời là nhiệm vụ thường xuyên và lâu dài.
Nhiệm vụ cụ thể là: Chủ động phát hiện âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch đối với
cách mạng nước ta, kịp thời tiến công ngay từ đầu.
Nhanh chóng phát hiện, xử lý có hiệu quả khi có bạo loạn xảy ra và bảo vệ tốt chính trị nội bộ.
3. Quan điểm chỉ đạo
Xác định đấu tranh chống “Diễn biến hòa bình” là cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân
tộc gay go, quyết liệt, lâu dài và phức tạp trên mọi lĩnh vực.
Chống “Diễn biến hòa bình” là cấp bách hàng đầu trong các nhiệm vụ an ninh – quốc phòng
để bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Phát huy sức mạnh tổng hợp khối đại đoàn kết toàn dân, của cả hệ thống chính trị, dưới sự
lãnh đạo của Đảng trong cuộc đấu tranh phòng chống “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ.
4. Phương châm tiến hành
Phương châm chung: Kết hợp chặt chẽ giữ vững bên trong với chủ động ngăn chặn, phòng
ngừa và chủ động tiến công làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của kẻ thù
Phương châm cụ thể: Chủ động, kiên quyết, khôn khéo xử lý tình huống và giải quyết hậu
quả khi có bạo loạn xảy ra; giải quyết các vụ gây rối không để phát triển thành bạo loạn; Xây dựng
tiềm lực vững mạnh của đất nước, tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân trong nước và quốc tế, kịp thời
làm thất bại các âm mưu, thủ đoạn chống phá của kẻ thù.
IV. NHỮNG GIẢI PHÁP PHÒNG CHỐNG CHIẾN LƯỢC “DIỄN BIẾN HÒA
BÌNH”, BẠO LOẠN LẬT ĐỔ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
1. Đẩy lùi tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong xã hội, giữ vững định hướng xã
hội chủ nghĩa trên các lĩnh vực, chống nguy cơ tụt hậu về kinh tế
Đây là một giải pháp quan trọng vì quan liêu, tham nhũng, tiêu cực xã hội, tụt hậu kinh tế
là những vấn đề mà kẻ thù thường xuyên khai thác để khoét sâu yếu kém, chia rẽ nội bộ, hạ thấp
uy tín của Đảng kích động nhân dân chống lại Đảng, Nhà nước và chính quyền.
Do đó việc đẩy lùi tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong xã hội, giữ vững định hướng
xã hội chủ nghĩa trên các lĩnh vực, chống nguy cơ tụt hậu về kinh tế là giải pháp hữu hiệu để giữ
2 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb.CTQG-ST, H.2021, tr.117
3 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb.CTQG-ST, H.2021, tr.156 8
vững và thúc đẩy yếu tố bên trong của đất nước luôn ổn định.
2. Nâng cao nhận thức về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, nắm chắc mọi
diễn biến không để bị động bất ngờ
Chủ động nắm địch, phát hiện kịp thời những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch.
Giáo dục rộng rãi trong toàn xã hội để mọi người dân Việt Nam, mọi tổ chức chính trị - xã
hội đều nhận thức rõ về âm mưu thủ đoạn “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của kẻ thù.
Đấu tranh, phê phán các biểu hiện mơ hồ, mất cảnh giác, thiếu niềm tin trong một số cán
bộ, Đảng viên và các tầng lớp nhân dân.
3. Xây dựng ý thức bảo vệ Tổ quốc cho nhân dân
Bảo vệ Tổ quốc là một trong hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam, là trách
nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta.
Nội dung xây dựng ý thức bảo vệ Tổ quốc cho nhân dân chủ yếu tập trung vào giáo dục
tình yêu quê hương đất nước, tinh thần cảnh giác trước mọi kẻ thù, quán triệt và thực hiện tốt mọi
quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, tinh thần sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc…
Các hình thức giáo dục cần đa dạng, phong phú, phù hợp với từng lứa tuổi.
4. Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội vững mạnh về mọi mặt
Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội vững mạnh sẽ bảo đảm cho chế độ xã hội chủ nghĩa luôn
ổn định và phát triển.
Xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân vững mạnh theo quan điểm của Hồ Chí Minh, của
Đảng ta (đoàn kết trong Đảng, các dân tộc, trong nhân dân…)
Nâng cao trình độ chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, Đảng viên, năng lực
lãnh đạo của tổ chức Đảng các cấp, nhất là ở cơ sở.
Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, phát huy vai trò các tổ chức quần chúng.
Duy trì nghiêm kỷ luật Đảng ở các cấp, khen thưởng kịp thời các tổ chức Đảng và cá nhân tốt
trong các lĩnh vực hoạt động và các phong trào thi đua yêu nước.
5. Chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang ở địa phương vững mạnh
Chú trọng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên rộng khắp các làng, xã,
phường, cơ quan, nhà máy dưới sự lãnh đạo của Đảng để bảo đảm thế trận phòng thủ tốt. Cần chú
trọng cả về số lượng và chất lượng nhưng lấy chất lượng là chính.
Các địa phương cần chú trọng kết hợp phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc và
xây dựng lực lượng vũ trang ở cơ sở.
6. Xây dựng, luyện tập các phương án, các tình huống chống “Diễn biến hòa bình”,
bạo loạn lật đổ của địch
Việc xây dựng, luyện tập các phương án, tình huống chống “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn
lật đổ phải dựa trên sức mạnh tổng hợp toàn dân, do Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý và điều
hành, các tổ chức chính trị - xã hội làm tham mưu, trong đó quân đội, công an giữ vai trò nòng cốt.
Việc xử trí tình huống bạo loạn lật đổ phải theo nguyên tắc nhanh, gọn, kiên quyết, linh
hoạt, đúng đối tượng, không để lan rộng, kéo dài.
7. Đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chăm lo nâng cao
đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân lao động
Thực hiện tốt biện pháp này là tạo ra điều kiện vật chất để phát triển lực lượng sản xuất, từng
bước hoàn thiện quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân 9
dân, giữ vững “thế trận lòng dân”, tạo thế vững chắc phòng chống và làm thất bại âm mưu, thủ đoạn
“Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của kẻ thù.
C. KẾT LUẬN
Sinh viên là thế hệ tương lai của đất nước, đồng thời cũng là đối tượng mà các thế lực thù
địch lợi dụng, chống phá nhằm làm suy thoái về đạo đức, lối sống và phai nhạt niềm tin, lí tưởng xã
hội chủ nghĩa. Vì vậy, mỗi người phải có nỗ lực học tập và rèn luyện để trở thành công dân tốt, cống
hiến cho đất nước, phải thường xuyên nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, phát hiện và góp phần
đấu tranh, ngăn ngừa, đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù trong chiến lược "Diễn biến hoà
bình", bạo loạn lật đổ.
D. CÂU HỎI ÔN TẬP
Câu 1. Diễn biến hoà bình là gì? Trình bày âm mưu, thủ đoạn diễn biến hòa bình của các
thế lực thù địch, phản động chống phá cách mạng Việt Nam? Vì sao hiện nay diễn biến hòa bình
lại tập trung vào thế hệ trẻ?
Câu 2. Bạo loạn lật đổ là gì? Trình bày chủ trương, thủ đoạn bạo loạn lật đổ của các thế lực
thù địch chống phá cách mạng Việt Nam? Vì sao hiện nay các thế lực thù địch coi “kích động sự
bất bình của quần chúng” là thủ đoạn hàng đầu của bạo loạn lật đổ chống phá cách mạng Việt Nam?
Câu 3. Trình bày quan điểm của Đảng ta trong phòng, chống chiến lược “Diễn biến hoà
bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, phản động chống phá cách mạng Việt Nam? Sinh
viên cần làm gì để thực hiện tốt quan điểm trên của Đảng?
Câu 4. Vì sao trong phòng, chống chiến lược diễn biến hòa bình và bạo loạn lật để thì “Đẩy
lùi tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong xã hội, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trên các
lĩnh vực, chống nguy cơ tụt hậu về kinh tế” là giải pháp quan trọng hàng đầu? Trách nhiệm của
sinh viên trong phòng chống chiến lược diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ hiện nay? 1 0 BÀI 2
MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ DÂN TỘC, TÔN GIÁO, ĐẤU TRANH PHÒNG
CHỐNG CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH LỢI DỤNG VẤN ĐỀ DÂN TỘC, TÔN
GIÁO CHỐNG PHÁ CÁCH MẠNG VIỆT NAM
Dân tộc và tôn giáo là hai vấn đề có tính đặc trưng trong lịch sử tiến hóa của loài người, nó
có quy luật hình thành, phát triển và vận động riêng song hành với sự ra đời các quốc gia, nhà
nước và các thể chế chính trị. Do vậy cuối thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI, các thế lực thù địch lợi
dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, lợi dụng vấn đề nhân quyền tác động vào các cộng đồng dân tộc
thiểu số, các tôn giáo nhằm phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gây mất ổn định chính trị, phá
hoại sự nghiệp xây dựng và phát triển của nhiều quốc gia và nước ta… Vì vậy, việc nghiên cứu,
học tập vấn đề dân tộc và tôn giáo… có một ý nghĩa chiến lược trong cuộc đấu tranh phòng chống
chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch chống phá cách mạng
Việt Nam hiện nay nói chung và trên lĩnh vực dân tộc và tôn giáo nói riêng.
A. GIỚI THIỆU
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU 1. Mục đích
- Sinh viên hiểu rõ các vấn đề về dân tộc, tôn giáo và các biện pháp đấu tranh các thế lực thù
địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo chống phá cách mạng Việt Nam. Từ đó, giúp cho người học
nâng cao ý thức, trách nhiệm và sự cảnh giác của bản thân trong đấu tranh phòng chống việc các thế
lực thù địch lợi dụng các vấn đề dân tộc, tôn giáo để c ố h ng phá Việt Nam. 2. Yêu cầu
- Về kiến thức: Nhận định được những vấn đề cơ bản về dân tộc, tôn giáo và phòng chống
các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo chống phá cách mạng Việt Nam.
- Về kỹ năng: Phân biệt được những kiến thức cơ bản về dân tộc, tôn giáo để làm rõ những
đặc điểm, tư tưởng về dân tộc, tôn giáo ở Việt Nam.
- Về thái độ: Hình thành ý thức, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tích cực tham gia đấu tranh
các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo chống phá cách mạng Việt Nam.
II. NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Một số vấn đề cơ bản về dân tộc.
2. Một số vấn đề cơ bản về tôn giáo.
3. Đấu tranh phòng chống các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo chống phá cách mạng Việt Nam.
* Nội dung trọng tâm: Đấu tranh phòng chống các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân
tộc, tôn giáo chống phá cách mạng Việt Nam. 1 1 B. NỘI DUNG
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ DÂN TỘC
1. Một số vấn đề chung về dân tộc
a) Khái niệm dân tộc
“Dân tộc là cộng đồng người ổn định, hình thành trong lịch sử, tạo lập một quốc gia, trên
cơ sở cộng đồng bền vững về: lãnh thổ quốc gia, kinh tế, ngôn ngữ, truyền thống, văn hoá, đặc
điểm tâm lý, ý thức về dân tộc và tên gọi của dân tộc” 4.
Khái niệm dân tộc được hiểu theo nghĩa hẹp và nghĩa rộng:
- Theo nghĩa hẹp, dân tộc được hiểu là tộc người với các thành viên cùng dân tộc sử dụng
một ngôn ngữ chung (tiếng mẹ đẻ) để giao tiếp nội bộ dân tộc. Các thành viên cùng chung những
đặc điểm sinh hoạt văn hoá vật chất, văn hoá tinh thần, tạo nên bản sắc văn hoá dân tộc.
- Theo nghĩa rộng, dân tộc được hiểu theo nghĩa cộng đồng quốc gia dân tộc, là một cộng
đồng chính trị – xã hội, được quản lý bởi một nhà nước, thiết lập trên một lãnh thổ chung.
Ví dụ: dân tộc Việt Nam, dân tộc Trung Hoa…
b) Tình hình quan hệ dân tộc trên thế giới
- Quan hệ giai cấp, dân tộc trên thế giới diễn biến phức tạp, khó lường. Đảng ta đã nhận
định: “Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế tiếp tục tiến triển nhưng đang bị thách thức bởi sự cạnh
tranh ảnh hưởng giữa các nước lớn và sự trỗi dậy của chủ nghĩa cực đoan. Luật pháp quốc tế và
các thể chế đa phương toàn cầu đứng trước những thách thức lớn” 5.
- Vấn đề quan hệ dân tộc, sắc tộc đã gây nên những hậu quả nặng nề về kinh tế, chính trị,
văn hoá, xã hội, môi trường cho các quốc gia, đe doạ hoà bình, an ninh khu vực và thế giới.
c) Quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin về dân tộc và giải quyết vấn đề dân tộc trong cách
mạng xã hội chủ nghĩa
- Quan điểm của Mác - Ăngghen về dân tộc
+ Vấn đề dân tộc là những nội dung nảy sinh trong quan hệ giữa các dân tộc diễn ra trên
mọi lĩnh vực đời sống xã hội tác động xấu đến mỗi dân tộc và quan hệ giữa các dân tộc, các quốc
gia dân tộc với nhau cần phải giải quyết.
+ Vấn đề dân tộc còn tồn tại lâu dài. Bởi do dân số và trình độ phát triển kinh tế - xã hội
giữa các dân tộc không đều nhau; do sự khác biệt về lợi ích; do sự khác biệt về ngôn ngữ, văn hoá,
tâm lí; do tàn dư tư tưởng dân tộc lớn, dân tộc hẹp hòi, tự ti dân tộc.
+ Vấn đề dân tộc là vấn đề chiến lược của cách mạng xã hội chủ nghĩa. Vấn đề dân tộc gắn
kết chặt chẽ với vấn đề giai cấp. Giải quyết vấn đề dân tộc vừa là mục tiêu vừa là động lực của
cách mạng xã hội chủ nghĩa.
- Quan điểm Lênin về giải quyết vấn đề dân tộc
+ Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng, không phân biệt lớn, nhỏ, trình độ phát triển cao hay
thấp, đều có quyền lợi và nghĩa vụ ngang nhau trên mọi lĩnh vực trong quan hệ giữa các dân tộc
trong quốc gia đa dân tộc và giữa các quốc gia dân tộc với nhau trong quan hệ quốc tế.
4 Bộ Quốc phòng, TT Từ điển Bách khoa quân sự, Từ điển Bách khoa quân sự Việt Nam, Nxb QĐN , D 2005, tr.300.
5 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG-ST, 2021, tr.105. 1 2
+ Các dân tộc được quyền tự quyết, là quyền làm chủ vận mệnh của mỗi dân tộc: quyền tự
quyết định chế độ chính trị, con đường phát triển của dân tộc mình, bao gồm cả quyền tự do phân
lập thành quốc gia riêng và quyền tự nguyện liên hiệp với các dân tộc khác trên cơ sở bình đẳng,
tự nguyện, phù hợp với lợi ích chính đáng của các dân tộc.
+ Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc là sự đoàn kết công nhân các dân tộc trong phạm
vi quốc gia và quốc tế, và cả sự đoàn kết quốc tế của các dân tộc, các lực lượng cách mạng dưới
sự lãnh đạo của giai cấp công nhân để giải quyết tốt vấn đề dân tộc.
d) Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc
Tư tưởng về dân tộc và giải quyết vấn đề dân tộc của Hồ Chí Minh về nội dung toàn diện,
phong phú, sâu sắc, khoa học và cách mạng; chú trọng xây dựng quan hệ tốt đẹp giữa các dân tộc
trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam và giữa dân tộc Việt Nam với các quốc gia dân tộc trên thế giới.
- Khi Tổ quốc bị thực dân Pháp xâm lược, đô hộ, Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra con đường
cứu nước, cùng Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức, lãnh đạo nhân dân đấu tranh giải phóng dân
tộc, lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.
- Khi Tổ quốc được độc lập, tự do, Người đã cùng toàn Đảng lãnh đạo nhân dân xây dựng
mối quan hệ mới, tốt đẹp giữa các dân tộc: bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng
phát triển đi lên con đường ấm no, tự do, hạnh phúc.
- Người rất quan tâm chăm sóc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các dân
tộc thiểu số. Khắc phục tàn dư tư tưởng phân biệt, kỳ thị dân tộc, tư tưởng dân tộc lớn, dân tộc hẹp hòi.
2. Đặc điểm các dân tộc ở V ệ
i t Nam và quan điểm chính sách dân tộc của Đảng, Nhà
nước ta hiện nay
a) Khái quát đặc điểm các dân tộc ở nước ta hiện nay
Việt Nam là một quốc gia dân tộc thống nhất gồm 54 dân tộc cùng sinh sống. Các dân tộc
ở Việt Nam có đặc trưng sau:
- Một là, các dân tộc ở Việt Nam có truyền thống đoàn kết gắn bó xây dựng quốc gia dân
tộc thống nhất. Đây là đặc điểm nổi bật trong quan hệ giữa các dân tộc ở Việt Nam. Đoàn kết thống
nhất đã trở thành giá trị tinh thần truyền thống quý báu của dân tộc, là sức mạnh để dân tộc ta tiếp
tục xây dựng và phát triển đất nước.
- Hai là, các dân tộc thiểu số ở Việt Nam cư trú phân tán và xen kẽ trên địa bàn rộng lớn,
chủ yếu là miền núi, biên giới, hải đảo. Không có dân tộc thiểu số nào cư trú duy nhất trên một địa
bàn mà không xen kẽ với một vài dân tộc khác. Nhiều tỉnh miền núi các dân tộc thiểu số chiếm đa
số dân số như: Cao Bằng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Lào Cai, Sơn La, Lai Châu...
- Ba là, các dân tộc ở nước ta có quy mô dân số và trình độ phát triển không đều. Theo
số liệu được Tổng cục Thống kê cung cấp, đến hết năm 2020 dân số Việt Nam khoảng 97,6 triệu
người, đứng thứ 3 khu vực Đông Nam Á và đứng thứ 15 trên thế giới. Trong số 54 dân tộc trong
cộng đồng các dân tộc Việt Nam, dân tộc Kinh chiếm khoảng 86% dân số, có 6 dân tộc có dân
số trên 1 triệu người là Tày, Thái, Mường, Khmer, H’Mông, Nùng. Đáng chú ý, một số dân tộc
có dân số dưới 1.000 người là Sila, Pu Péo, Rơ Măm, Brâu, Ơ Đu. Trình độ phát triển kinh tế - 1 3
xã hội giữa các dân tộc không đều nhau. Có dân tộc đã đạt trình độ phát triển cao, đời sống đã
tương đối khá như dân tộc Kinh, Hoa, nhưng cũng có dân tộc trình độ phát triển thấp, đời sống
còn nhiều khó khăn như một số dân tộc ở Tây Bắc, Trường Sơn, Tây Nguyên,...
- Bốn là, mỗi dân tộc ở Việt Nam đều có sắc thái văn hoá riêng, góp phần làm nên sự đa
dạng, phong phú, thống nhất của văn hoá Việt Nam.
b) Quan điểm, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước ta hiện nay
Trong các giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn có quan điểm nhất quán bình đẳng, đoàn kết,
tương trợ giữa các dân tộc, tạo mọi điều kiện để các dân tộc phát triển đi lên con đường văn minh,
tiến bộ, gắn bó mật thiết với sự phát triển chung của đất nước. Quan điểm, chính sách dân tộc của
Đảng và Nhà nước ta với 4 quan điểm cơ bản sau:
- Khắc phục sự cách biệt về trình độ phát triển kinh tế - xã hội giữa các dân tộc ;
“Bảo đảm các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển. Huy động,
phân bổ, sử dụng, quản lý hiệu quả các nguồn lực để đầu tư phát triển, tạo chuyển biến căn bản về
kinh tế, văn hóa, xã hội ở vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số”6
- Nâng cao đời sống đồng bào các dân tộc thiểu số, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá
các dân tộc, chống tư tưởng dân tộc lớn, dân tộc hẹp hòi, kì thị, chia rẽ dân tộc, lợi dụng vấn đề
dân tộc để gây mất ổn định chính trị - xã hội, chống phá cách mạng;
- Thực hiện bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng giúp đỡ nhau cùng tiến bộ giữa các dân tộc nhằm
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm cho tất cả các dân tộc ở Việt Nam đều phát triển, ấm no, hạnh phúc.
- Chống tư tưởng dân tộc lớn, dân tộc hẹp hòi, kì thị, chia rẽ dân tộc, lợi dụng vấn đề dân
tộc để gây mất ổn định, chống phá cách mạng
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÔN GIÁO
1. Một số vấn đề chung về tôn giáo
- Có nhiều khái niệm khác nhau về tôn giáo, theo Từ điển Bách khoa quân sự Việt Nam:
“Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội, phản ánh hiện thực khách quan, theo quan niệm hoang
đường, ảo tưởng phù hợp với tâm lý, hành vi của con người”7.
“Tôn giáo có thể được định nghĩa là một hệ thống các văn hoá, tín ngưỡng, đức tin bao
gồm các hành vi và hành động được chỉ định cụ thể, các quan niệm về thế giới, thể hiện thông qua
các kinh sách, khải thị, các địa điểm linh thiêng, lời tiên tri, quan niệm đạo đức, hoặc tổ chức, liên
quan đến nhân loại với các yếu tố siêu nhiên, siêu việt hoặc tâm linh. Tuy nhiên, hiện tại chưa có
sự đồng thuận học thuật về những gì chính xác cấu thành một tôn giáo.”8
“Tôn giáo là niềm tin vào các lực lượng siêu nhiên, vô hình, mang tính thiêng liêng, được
chấp nhận một cách trực giác và tác động qua lại một cách hư ảo, nhằm lý giải những vấn đề trên
trần thế cũng như ở thế giới bên kia. Niềm tin đó được biểu hiện rất đa dạng, tuỳ thuộc vào những
thời kỳ lịch sử, hoàn cảnh địa lý - văn hóa khác nhau, phụ thuộc vào nội dung từng tôn giáo, được
6 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb.CTQG-ST, Hà nội, 2021, tr.170
7 Bộ Quốc phòng, TT Từ điển Bách khoa quân sự, Từ điển Bách khoa quân sự Việt Nam, Nxb QĐND, 2005, tr.984.
8 Morreall, John; Sonn, Tamara (2013). “Myth 1: All Societies Have Religions”. 50 Great Myths of Religion. Wiley-Blackwell. tr. 12–17