Khủng hoảng Ansanzo và báo Tuổi Trẻ | Pháp luật và đạo đức báo chí | Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố HCM

l O M o A R c
Trường Đại Học Khoa Học Xã Hội & Nhân Văn P S D | 4 1 4 8 7 8 7 2
Khoa Báo Chí và Truyền Thông T r ư ờ n g Đ ạ i
BÀI TIỂU LUẬN GIỮA KỲ H ọ
c PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC NGHỀ BÁO Q
Khủng hoảng truyền thông của Asanzo: Góc nhìn đa chiều và bài học u kinh nghiệm ố c
Giảng viên hướng dẫn: Ths. Võ Thị Như Hằng G Lớ i p: Báo chí VHVL K21 a Nhóm: 5 Sin T h viên thực hiện: Chu Thị Hương Lan 2136030004 h Nguyễn Văn Lê 2236603001 à n Danh Bé Huỳnh 2136030003 h
Đàm Nguyễn Trọng Nghĩa 2136032010 P Trần Phương Nghi 2136032009 h ố H
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 07 năm 2023 ồ C h í M i n h lOMoAR cPSD| 41487872 MỤC LỤC I.
BIÊN BẢN HỌP NHÓM...................................................................................................... 2 II.
DIỄN TIẾN VỤ VIỆC GIỮA ASANZO VÀ BÁO TUỔI TRẺ............................................ 3
1. Báo Tuổi Trẻ đăng tải liên tục các bài lật tẩy Asanzo.................................................. 3
2. Về phía Asanzo lên tiếng............................................................................................... 6
3. Cơ quan thẩm quyền vào cuộc...................................................................................... 6
3.1. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu điều tra và xử lý................................................. 6
3.2. Về phía các cơ quan thẩm quyền........................................................................ 7
4. Asanzo khởi kiện báo Tuổi Trẻ..................................................................................... 9
5. Asanzo gửi “đơn kêu cứu”............................................................................................ 10
6. Bộ Công An thông báo kết quả điều tra vụ việc.......................................................... 11 III.
NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN VỤ VIỆC.............................................................................. 12
1. Nguyên nhân từ phía báo Tuổi Trẻ............................................................................... 12
2. Nguyên nhân từ phía Asanzo........................................................................................ 13 IV.
KẾT QUẢ............................................................................................................................. 13
1. Về phía báo Tuổi Trẻ..................................................................................................... 13
2. Về phía Asanzo............................................................................................................... 13 V.
BÀI HỌC.............................................................................................................................. 15
1. Góc nhìn đa chiều từ người ngoài cuộc........................................................................ 15
2. Bài học kinh nghiệm cho giới làm báo......................................................................... 17 VI.
NGUỒN TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 17 1 lOMoAR cPSD| 41487872
BIÊN BẢN HỌP NHÓM
MÔN PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC NGHỀ BÁO NHÓM 5
Đề tài: Khủng hoảng truyền thông của Asanzo: Góc nhìn đa chiều và
bài học kinh nghiệm THÀNH VIÊN:
1. Chu Thị Hương Lan - 2136030004
2. Nguyễn Văn Lê - 2236603001
3. Danh Bé Huỳnh - 2136030003
4. Đàm Nguyễn Trọng Nghĩa - 2136032010
5. Trần Phương Nghi - 2136032009 BẢNG PHÂN CÔNG: STT Họ và tên Nhiệm vụ 1 Chu Thị Hương Lan
Tổng hợp diễn biến vụ việc, làm bài tiểu luận. 2 Nguyễn Văn Lê
Phân tích vụ việc và đưa ra bài học kinh nghiệm 3 Danh Bé Huỳnh
Tìm kiếm thông tin vụ việc, diễn biến 4 Đàm Nguyễn Trọng Làm PowerPoint Nghĩa 5 Trần Phương Nghi
Tìm kiếm thông tin vụ việc, diễn biến 2 lOMoAR cPSD| 41487872
I. DIỄN TIẾN VỤ VIỆC GIỮA ASANZO VÀ BÁO TUỔI TRẺ
1. Báo Tuổi Trẻ đăng tải liên tục các bài lật tẩy Asanzo:
- Ngày 21/06/2019 báo Tuổi Trẻ đăng tải bài báo với tít “ Asanzo – hàng Trung Quốc
‘đội lốt’ hàng Việt1, được biết hàng điện tử gia dụng của Tập đoàn Asanzo được
chứng nhận là “ Hàng Việt Nam chất lượng cao do người tiêu dùng bình chọn”. Tuy
nhiên báo Tuổi trẻ khẳng định đã lấy hàng Trung Quốc ‘đội lốt” hàng Việt
- Nghi ngờ công ty TNHH SXTM Sa Huỳnh có MST 0315160060 khai báo không
trung thực, sau khi lật tẩy gian dối về khai báo thì cơ quan hải quan phát hiện địa chỉ
công ty Sa Huỳnh là công ty ma.
Hình ảnh nguồn báo Tuổi Trẻ
- Công an phường xác nhận không tồn tại địa chỉ 861/27/39 đường trần Xuân Soạn,
phường Tân Hưng, quận 7, tp. Hồ Chí Minh. Từ thông tin này, Tuổi Trẻ đã vào cuộc
và những bất thường của Asanzo dần hé lộ.
- Không dừng lại đó báo Tuổi Trẻ còn liên tục đăng tải các bài như mạo danh sản phẩm, lừa lối
người tiêu dùng, trốn thuế, công ty ma có tới 19 công ty nhập sản phẩm từ Asanzo từ Trung
Quốc từ năm 2014 đến 2019 chứ không chỉ mỗi công ty Sa Huỳnh. 3 lOMoAR cPSD| 41487872
Hình ảnh nguồn báo Tuổi Trẻ
- Cùng ngày 21/6 Hội Doanh nghiệp hàng VN chất lượng cao cho biết đã tước quyền
sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao đối với doanh nghiệp
ASANZO ngay sau bài báo điều tra của Tuổi Trẻ về hàng điện tử gia dụng thuộc doanh nghiệp này.
- Ngày 22/06/2019 báo Tuổi Trẻ tiếp tục đăng tải bài “ Thủ thuật xoá dấu vết ‘made in
China’ của Asanzo2 , các cuộc điều tra, theo dõi kéo dài từ đầu năm 2019 từ Trung
Quốc về cảng Cát Lái, và đều ghi nhận những lô hàng này đều đưa về nhà máy
Asanzo ở KCN Vĩnh Lộc, nơi đây là chỗ thực hiện những hành vi xoá dấu vết made in China.
- Không những vậy báo Tuổi Trẻ điều tra cả việc trốn thuế của Asanzo thông qua cách
thức như tháo rời và khai báo linh kiện nhằm mục đích “né” kiểm tra và thuế tiêu thụ đặc biệt. 4 lOMoAR cPSD| 41487872
(Tổng hành dinh” Asanzo tại KCN Vĩnh Lộc (quận Bình Tân, TP.HCM) với nhà máy sản xuất
nhưng thực chất chỉ là xưởng lắp ráp tivi – Nguồn báo Tuổi Trẻ)
- Và đây là một ví dụ so sánh thuế giữa nhập khẩu nguyên chiếc và linh kiện.
- Sau khi thu thập nhiều hồ sơ, chứng cứ về nhập khẩu, lắp ráp, phân phối sản phẩm
nhãn hiệu Asanzo, phóng viên Tuổi Trẻ Online đã có văn bản gửi đến các cơ quan
liên quan để làm sáng tỏ thêm vụ việc. 5 lOMoAR cPSD| 41487872
2. Về phía Asanzo lên tiếng:
- Tập đoàn Asanzo chiều 23/6/2019 tổ chức họp báo3 để giải thích về nghi vấn các sản
phẩm điện máy của Asanzo là hàng Trung Quốc. Cũng tại buổi họp báo, ông Phạm
Văn Tam cho rằng, sản phẩm mang thương hiệu Asanzo ghi xuất xứ Việt Nam và
công nghệ Nhật Bản là có căn cứ, phù hợp với thông lệ thị trường và không trái pháp
luật Việt Nam. Bên cạnh việc sử dụng các linh kiện nước ngoài của Trung Quốc, Đài
Loan, tập đoàn còn sử dụng một số linh kiện khác được sản xuất tại Việt Nam.
- Trước đó chiều 22-6, ông Phạm Văn Tam - chủ tịch Tập đoàn điện tử Asanzo Việt
Nam - đã đến tòa soạn báo Tuổi Trẻ.4 Tại đây ông Tam có giải thích xung quanh việc
Asanzo ghi xuất xứ hàng hóa, việc bóc gỡ tem nhãn Trung Quốc... cùng nhiều vấn đề liên quan khác.
- Tại buổi gặp gỡ báo chí chiều 23-6, ông Tam cho biết đối với sản phẩm tivi, Asanzo
nhập 70% linh kiện từ Trung Quốc, 30% còn lại Asanzo tự làm như: thiết kế bảng
mạch, hiệu chỉnh phần mềm Android TV, bộ nguồn phù hợp với điện 220V, remote…
- Theo ông Phạm Văn Tam, Asanzo đang nhượng quyền cho một vài công ty khác sử
dụng thương hiệu của mình, Do vậy, trước vấn đề mà báo chí đặt ra liên quan đến
nhãn mác thương hiệu, ông Tam cho rằng trong tập đoàn Asanzo có rất nhiều công ty
con khác nhau, bộ phận nào làm sai thì đơn vị đó sẽ chịu trách nhiệm.
- Ông Tam khẳng định về việc sản phẩm của Asanzo là hàng Việt “Tôi nghĩ nó là hàng
lắp ráp tại Việt Nam thì đúng hơn. Nó là sản phẩm được sở hữu từ công ty Việt Nam
nhưng nó không phải là hàng Việt Nam”.
- Tập đoàn Asanzo cũng thừa nhận sử dụng những linh kiện, nguyên liệu từ Trung
Quốc và Đài Loan, nhưng có cả linh kiện trong nước để phục vụ cho việc lắp ráp cho
các sản phẩm tivi và máy lạnh tại Việt Nam.
3. Cơ quan thẩm quyền vào cuộc: 3.1.
Thủ tướng chính phủ yêu cầu điều tra và xử lý 5
- Văn phòng Chính phủ có văn bản truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân
Phúc yêu cầu kiểm tra, xác minh thông tin báo Tuổi Trẻ phản ánh về Tập đoàn điện tử
Asanzo Việt Nam nhập hàng Trung Quốc ‘đội lốt’ hàng Việt bán ra thị trường. Nội
dung văn bản được Văn phòng Chính phủ gửi ba bộ Tài chính, Công an, Công thương 6 lOMoAR cPSD| 41487872
nêu rõ Thủ tướng giao Bộ Tài chính - cơ quan thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia -
chủ trì, phối hợp Bộ Công an, Bộ Công thương và các cơ quan liên quan khẩn trương
kiểm tra, xác minh thông tin báo chí phản ánh về vụ việc các công ty thuộc Tập đoàn
điện tử Asanzo Việt Nam nhập khẩu sản phẩm sản xuất tại nước khác gắn nhãn xuất
xứ Việt Nam để bán ra thị trường Việt Nam.
- Thủ tướng giao các bộ Tài chính, Công thương chỉ đạo cơ quan chức năng hải quan,
quản lý thị trường rà soát việc thực hiện quản lý nhà nước và chức trách nhiệm vụ
được giao trong vụ việc này, kiểm điểm trách nhiệm theo quy định pháp luật.
- Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ Tài chính, Công thương khẩn trương thực hiện các
nhiệm vụ nêu trên, báo cáo Thủ tướng kết quả trước ngày 30-7-2019. 3.2.
Về phía các cơ quan thẩm quyền:
- Ngày 25/06/2019 Bộ trưởng Bộ Công Thương6 Trần Tuấn Anh ra chỉ đạo tất cả các
đơn vị có liên quan trong Bộ rà soát đánh giá cụ thể về vụ việc Asanzo. Cụ thể, Bộ
trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh yêu cầu các Cục, Vụ, Viện có liên quan như:
Cục Xuất nhập khẩu, Cục Công nghiệp, Vụ Khoa học Công nghệ, Vụ Thị trường
trong nước, Tổng cục Quản lý thị trường… tiến hành kiểm tra rà soát công tác quản lý
nhà nước và chức trách nhiệm vụ được giao trong vụ việc này.
- Bộ trưởng nhấn mạnh các đơn vị liên quan khẩn trương thực hiện và báo cáo kết quả
trong thời gian sớm nhất.
- Bộ Công Thương Ông Đỗ Thắng Hải, thứ trưởng Bộ Công thương, cho biết đã tích
cực phối hợp với Bộ Tài chính thực hiện kiểm tra hoạt động của Công ty Asanzo theo
chỉ đạo Thủ tướng, ông Đỗ Thắng Hải cho biết Công ty Asanzo nhập khẩu cụm linh
kiện tại Trung Quốc có xuất xứ Trung Quốc, lắp lại thành sản phẩm và gắn nhãn mác,
xuất xứ Việt Nam. Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính phối hợp các bộ ngành,
trong đó có Bộ Công thương kiểm tra xử lý và báo cáo Chính phủ. 7 lOMoAR cPSD| 41487872
- Đối với các quy định liên quan đến ghi nhãn mác xuất xứ hàng hóa, ông Trần Thanh
Hải, phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, cho biết: với các mặt hàng hoá lưu thông
trong nước, Nghị định 43/2017 của Chính phủ có nêu các quy định nhãn hàng hoá và
yêu cầu bắt buộc là sản phẩm hàng hoá lưu thông trên thị trường Việt Nam, bất kể sản
xuất hay nhập khẩu đều phải gắn nhãn như tên người sản xuất, tổ chức cá nhân sản xuất hàng hoá.
Ông Đỗ Thắng Hải khẳng định đang phối hợp các bên liên quan làm rõ nghi
vấn giả mạo xuất xứ của Asanzo – Nguồn: Báo Tuổi Trẻ
- Bộ Tài Chính 7 bộ trưởng cũng giao Tổng cục Hải quan chủ trì phối hợp với Tổng
cục Thuế và các đơn vị liên quan rà soát việc thực hiện quản lý nhà nước đối với việc
nhập khẩu các sản phẩm sản xuất tại nước khác nhưng gắn nhãn xuất xứ Việt Nam để
bán ra thị trường Việt Nam. 8 lOMoAR cPSD| 41487872
- Bộ trưởng Tài chính giao Tổng cục Thuế rà soát báo cáo về công tác quản lý thuế và
các nội dung liên quan khác đối với Công ty Cổ phần Điện tử Asanzo gửi Tổng cục
Hải quan trước ngày 10/7/2019
- 2 Tổng cục gồm: Tổng cục Hải quan và Tổng cục Thuế cũng được yêu cầu phối hợp
với các đơn vị liên quan chỉ đạo các Cục Hải quan, Cục Thuế các tỉnh, thành phố rà
soát nhằm phát hiện các trường hợp tương tự và đề xuất các biện pháp thanh tra, kiểm
tra, chống thất thu, nợ đọng thuế, chống chuyển giá, trốn thuế; đồng thời xem xét
trách nhiệm của đơn vị để xảy ra tình trạng trốn thuế, gây thất thu ngân sách nhà nước.
4. Asanzo khởi kiện báo Tuổi Trẻ8 :
- Cho rằng báo Tuổi Trẻ xuyên tạc sai sự thật, gây thiệt hại nặng nề, công ty Asanzo đã
khởi kiện ra tòa, yêu cầu bồi thường thiệt hại. Ngày 26/7, TAND quận 11, TP.HCM
cho biết, vừa nhận được đơn khởi kiện của Công ty cổ phần tập đoàn Asanzo khởi
kiện báo Tuổi Trẻ, yêu cầu giải quyết bồi thường thiệt hại. 9 lOMoAR cPSD| 41487872
Giấy xác nhận đã nhận đơn khiếu nại của TAND Q.11 – nguồn VietNamnet.vn
- Asanzo khởi kiện yêu cầu báo Tuổi Trẻ cải chính thông tin, công khai xin lỗi, đồng
thời giải quyết bồi thường thiệt hại (bao gồm không chỉ giới hạn ở tổn thất doanh thu,
tổn thất về hình ảnh, chi phí luật sư suốt quá trình tố tụng)...
5. Asanzo gửi “đơn kêu cứu” lên Ban Tuyên Giáo và Bộ thông tin và Truyền Thông9
- Ngày 9/8, Công ty Cổ phần Tập đoàn Asanzo cho biết đã gửi thư kêu cứu gửi đến
Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng và Bộ trưởng Bộ Thông tin và
Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng
- Trong đơn kêu cứu, Asanzo cho biết sau khi đã thực hiện loạt bài sai sự thật gây ra
khủng hoảng truyền thông cho Công ty Asanzo, đại diện của báo Tuổi Trẻ đã nhắn tin
doạ dẫm và đề xuất một kế hoạch giải cứu truyền thông, trong đó ép buộc công ty
phải xin lỗi Ban Biên tập và hướng dẫn lãnh đạo công ty đổ lỗi cho cấp dưới và nói dối công chúng.
- Ngoài việc nộp đơn khởi kiện lên Toà án nhân dân quận 11, TP. HCM, phía Asanzo
cũng yêu cầu báo Tuổi Trẻ đăng tải bài viết cải chính về những thông tin đã đăng tải trước đó. 10 lOMoAR cPSD| 41487872
Thông cáo báo chí của tập đoàn Asanzo – nguồn: Asanzo.vn
6. Bộ Công An thông báo kết quả điều tra vụ việc:10 -
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, Cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) đã vào
cuộc điều tra làm rõ có hay không các sai phạm xảy ra tại Công ty Asanzo do ông
Phạm Văn Tam làm chủ tịch HĐQT có dấu hiệu của việc: “sản xuất, buôn bán hàng
giả”, “lừa dối khách hàng” trong việc xuất nhập khẩu hàng hóa, linh kiện có xuất xứ
Trung Quốc nhưng về thay nhãn hàng hóa hoặc lắp ráp đơn giản, rồi dán nhãn
“Asanzo” có xuất xứ Việt Nam để tiêu thụ tại thị trường Việt Nam hoặc xuất khẩu
sang nước thứ 3 và có hay không dấu hiệu “buôn lậu”, “trốn thuế”. 11 lOMoAR cPSD| 41487872
- Theo thông báo kết quả cụ thể về hành vi gian lận xuất xứ hàng hóa Việt Nam của
hàng hóa mang nhãn hiệu Asanzo, C03 cho rằng do pháp luật hiện hành chưa điều
chỉnh về xuất xứ hàng hóa lắp ráp và lưu thông trong nước, cũng chưa có quy định
tiêu chí để hàng hóa được ghi nhãn “Sản xuất tại Việt Nam” nên việc Asanzo mua
linh kiện từ các công ty và cá nhân trong nước, sau đó thực hiện việc gia công, lắp ráp
tạo ra sản phẩm điện tử hoàn chỉnh, ghi nhãn “Sản xuất tại Việt Nam”, hoặc “Chế tạo
tại Việt Nam”, “Nước sản xuất Việt Nam”, “Xuất xứ Việt Nam” hoặc “Sản xuất bởi
Việt Nam” là phù hợp quy định.
- Thông báo của C03 cũng cho rằng chưa có căn cứ xác định việc hưởng lợi của
Asanzo trong việc bán hàng hóa xuất xứ “Trung Quốc” đội lốt hàng hóa có xuất xứ
“Việt Nam” tại thị trường Việt Nam. Do đó, chưa có căn cứ xác định Công ty Asanzo
có hành vi lừa dối khách hàng trong việc bán các sản phẩm hàng hóa mang nhãn hiệu Asanzo.
II. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN VỤ VIỆC:
1. Nguyên nhân phía báo Tuổi Trẻ:
- Tung “cú đấm” truyền thông vào doanh nghiệp, nhãn hàng hay “giải cứu”, xử lý
khủng hoảng truyền thông cho doanh nghiệp, nhãn hàng thường đem lại lợi ích kinh
tế lớn cho cơ quan báo chí độc quyền nắm được nguồn tin “hậu trường” của doanh
nghiệp, nhãn hàng đó. Ban Truyền thông báo Tuổi trẻ từng có lợi ích kinh tế lớn cũng
như bài học quý giá khi xử lý khủng hoảng truyền thông cho trà xanh C2 và nước tăng
lực Rồng Đỏ. Chính vì vậy, khi có nguồn tin/hồ sơ về những “điểm yếu”, “điểm mù
mờ” trong nhập khẩu linh kiện và xây dựng thương hiệu của Asanzo, báo Tuổi trẻ đã
không ngần ngại vào cuộc điều tra để “vạch trần”, với hy vọng sẽ đạt được lợi ích
kinh tế lớn “hậu” điều tra.
- Xuất bản loạt bài điều tra công phu, có sức lan tỏa lớn cũng giúp cho báo Tuổi trẻ
khẳng định được tên tuổi của tờ báo lớn, qua đó mở rộng đối tượng độc giả, tăng
lượng phát hành báo giấy và tăng view trên báo điện tử 12 lOMoAR cPSD| 41487872
2. Nguyên nhân phía Asanzo:
- Asanzo thiếu đội ngũ pháp lý và đội ngũ truyền thông mạnh.
- Sự chủ quan của Asanzo trong việc xây dựng và bảo vệ thương hiệu nên bị bất ngờ,
dẫn đến bị động khi báo chí “soi” hoạt động sản xuất, kinh doanh.
- Sự thiếu minh bạch trong việc công bố nguồn gốc, xuất xứ chủng loại linh kiện, hàng hóa. III. KẾT QUẢ:
Vụ việc trên không chỉ ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh của công ty Asanzo, mà còn
đẩy những người “làm công ăn lương” trở nên thất nghiệp. Hành động “lật tẩy” Asanzo của báo
Tuổi Trẻ cũng gây ra nhiều ý kiến trái chiều từ công chúng
1. Về phía báo Tuổi Trẻ:
- Sau khi cố bố những tin tức về vụ việc Asanzo mạo danh xuất xứ, trốn thuế, công ty
ma. Báo Tuổi Trẻ nhận về nhiều ý kiến trái chiều.
- Một bên xét về hành động này của Tuổi Trẻ đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới doanh
nghiệp mà còn đẩy hàng nghìn công nhân rơi vào cảnh thất nghiệp.
- Mặt khác thì ủng hộ việc “ bóc trần” này của Tuổi Trẻ, độc giả dưới mỗi bài báo đều
rất tán thành, ủng hộ, khuyến khích Tuổi Trẻ tiếp tục điều tra, đưa sự thật ra ánh sáng.
2. Về phía Asanzo: 11
- Cụ thể, Asanzo bị phạt 26,3 tỉ đồng, trong đó phạt vi phạm hành chính với hành vi
khai sai dẫn đến thiếu thuế phải nộp (4,9 tỉ đồng), phạt 1,5 lần tiền thuế VAT với
hành vi không xuất hóa đơn khi bán hàng, trốn thuế VAT, có tình tiết tăng nặng (6,29
tỉ đồng).Ngoài ra, Asanzo còn bị phạt 1,5 lần thuế tiêu thụ đặc biệt vì sử dụng hóa
đơn bất hợp pháp trốn loại thuế này (14,6 tỉ đồng) cũng như phạt vi phạm hành chính
vì sử dụng bất hợp pháp hóa đơn (trên 42,5 triệu đồng)…
- Với biện pháp khắc phục hậu quả, Cục Thuế TP yêu cầu truy thu thuế Asanzo với số
tiền lên tới 40,5 tỉ đồng, trong đó gồm các khoản truy thu thuế VAT, thuế tiêu 13 lOMoAR cPSD| 41487872
thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và các khoản do
chậm nộp thuế. Ngoài ra, Asanzo cũng bị điều chỉnh giảm khấu trừ thuế VAT qua
thanh tra số tiền trên 288 triệu đồng, phải nộp tiền chậm nộp thuế trên 1,6 tỉ đồng.
- Tuy nhiên, cơ quan thuế cho biết, do vi phạm có dấu hiệu hình sự nên sau khi chuyển
hồ sơ cho công an khởi tố vụ án hình sự thì cơ quan thuế sẽ rút lại phần quyết định xử
phạt vi phạm hành chính số tiền 26,3 tỷ đồng, để đảm bảo một hành vi vi phạm không
bị xử phạt 2 lần (vừa hành chính, vừa hình sự).
- Số tiền chậm nộp trên tính đến ngày 22-10, nếu Asanzo nộp sau thời gian trên sẽ phải
tự tính thêm tiền chậm nộp theo quy định.
- Không chỉ thiệt hại về tài chính, Asanzo cũng chịu tổn thất lớn về uy tín trên trên
thịtrường, bị nhiều nhà bán lẻ lớn trong nước từ chối hợp tác và khách hàng mất niềm
tin. “Hiệnnay, hàng của Asanzo bị khoá hết ở các kênh thương mại, các siêu thị
không trưng bày. Tính đếnnay, thiệt hại của chúng tôi là trên 1.000 tỷ đồng, các ngân
hàng hiện không cho vay nợ nữa”.Theo lời ông Tam - chủ tịch Asanzo kể lại 14 lOMoAR cPSD| 41487872
Quyết định xử phạt hành chính về thuế đối với Công ty cổ phần tập đoàn Asanzo của Cục Thuế TP.HCM IV. BÀI HỌC:
1. Góc nhìn đa chiều từ người ngoài cuộc:
Có thể thấy, sau khủng hoảng truyền thông của vụ “nước mắm truyền thống”, thì vụ
khủng hoảng truyền thông của Asanzo là một câu chuyện cũng rất đáng đề bàn luận. Tuổi trẻ
là tờ báo châm ngòi khủng hoảng từ loạt bài điều tra về xuất xứ, nguồn gốc linh kiện của hãng
điện tử, hàng tiêu dùng Asanzo. Có thể thấy, loạt bài điều tra của báo Tuổi trẻ khá công phu,
hồ sơ được thu thập từ nhiều nguồn, đội ngũ điều tra cũng có kinh nghiệm và xông pha. Tuy
nhiên, ngay từ bài đầu tiên, các phóng viên điều tra của Tuổi trẻ đã không phân biệt thế nào là
nguồn gốc và xuất xứ hàng hóa theo các quy định của pháp luật hiện 15 lOMoAR cPSD| 41487872
hành nên bị “hở sườn”. Các phóng viên này thuộc Ban Chính trị - xã hội, có thể giỏi về
điều tra nhưng kiến thức về thị trường, về luật thương mại có thể còn hạn chế nên bài điều
tra về Asanzo lộ nhiều kẽ hở.
Trong khi đó, những người trong nghề có thể nhận ra người thực hiện loạt bài điều tra
về Asanzo đăng tải trên báo Tuổi trẻ đã không công tâm, không khách quan, thậm chí có
dấu hiệu “đi đêm” với đối tượng đang bị điều tra. Đây là điều cấm kỵ trong nghiệp vụ điều
tra, không tuân thủ đạo đức nghề báo, thậm chí có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Không
những thế, được biết, nguồn gốc tài liệu mà Tuổi trẻ có được là do một người bên ngoài có
lai lịch không rõ ràng cung cấp. Đây là điều khá rủi ro khi thực hiện loạt bài điều tra. Vì
vậy, ngay từ đầu đã có dấu hiệu phục vụ lợi ích không trong sáng của cả phóng viên và tờ báo.
Trong điều tra, người tham gia điều tra không chỉ phải giỏi về nghiệp vụ, mà còn phải bám
sát mục tiêu của điều tra là tìm ra sự thật. Sự thật đó phải dựa trên sự khách quan, công tâm và
trong sạch của người tham gia điều tra. Trong báo chí, các nguyên tắc trên càng phải tuân thủ
nghiêm ngặt. Nếu vì động cơ không trong sáng (lợi ích kinh tế chẳng hạn), tinh thần điều tra
đã bị sai lệch ngay từ đầu. Theo giới quan sát, trong đó có những đồng nghiệp trong nghề, bài
điều tra về Asanzo của báo Tuổi trẻ nhiều khả năng có sự “hậu thuẫn” của một “ông lớn” hoạt
động kinh doanh đa ngành, trong đó có ngành hàng điện tử tiêu dùng tại thời điểm đó, tức ít
nhiều có sự cạnh tranh thị trường trong nước lúc ấy.
Những góc khuất nêu trên đã dần sáng tỏ khi loạt bài điều tra về Asanzo của báo Tuổi
trẻ đã không đi đến tận cùng của vấn đề, gây hụt hẫng cho độc giả (đối tượng phục vụ
chính), thậm chí gây hoang mang cho nhiều người theo dõi loạt bài. Các cơ quan chức
năng, cơ quan có thẩm quyền có vào cuộc xác minh nhưng không minh định được đúng sai
của đối tượng đang bị tờ báo điều tra. Nhận thấy sự thất bại khi loạt bài điều tra còn chưa
kết thúc, Tuổi trẻ đã “cố đấm ăn xôi” khi chuyển hướng sang các bài viết cho rằng Asanzo
trốn thuế. Điều này cho thấy mục tiêu điều tra ban đầu đã đi chệch hướng bởi sự “đuối lý” của báo Tuổi trẻ.
Có thể có rất nhiều người (trong đó có người của Tuổi trẻ) mong muốn cơ quan có
thẩm quyền tiến hành khởi tố Asanzo về những điều được gọi là “sai phạm/vi phạm pháp
luật” mà loạt bài điều tra của Tuổi trẻ quy chụp, nhưng mong muốn này không được thỏa
mãn. Cũng có thể có rất nhiều người mong muốn thương hiệu Asanzo biến mất sau loạt bài 16 lOMoAR cPSD| 41487872
điều tra của báo Tuổi trẻ, nhưng điều đó cũng không diễn ra. Như vậy, có thể thấy, loạt bài
điều tra của báo Tuổi trẻ về Asanzo đã thất bại.
2. Bài học kinh nghiệm cho giới làm báo:
Trong phần 1 (góc nhìn đa chiều từ người ngoài cuộc), chúng tôi có nói: “Người tham
gia điều tra không chỉ phải giỏi về nghiệp vụ, mà còn phải bám sát mục tiêu của điều tra là
tìm ra sự thật. Sự thật đó phải dựa trên sự khách quan, công tâm và trong sạch của người
tham gia điều tra. Trong báo chí, các nguyên tắc trên càng phải tuân thủ nghiêm ngặt”. Đây
là bài học lớn của những người làm báo, đặc biệt là các nhà báo điều tra.
Bài học thứ hai là: Để thực hiện sản phẩm báo chí điều tra, trước tiên phải nắm vững,
nắm chắc, nắm đầy đủ hồ sơ vụ việc. Sau đó, cần một đội ngũ giỏi nghề (có am hiểu luật
pháp) nghiên cứu, phân tích kỹ hồ sơ để vạch ra phương hướng điều tra tối ưu nhất. Đồng
thời, phải lường trước khả năng đối tượng bị điều tra lật ngược tình thế mà dự trù cả biện pháp ứng phó.
Bài học thứ ba là: Cần phải xác định lợi ích toàn cục khi thực hiện sản phẩm báo chí
điều tra. Nếu “hậu” điều tra gây tác động xã hội tiêu cực, gây ảnh hưởng đến nhiều người,
gây bất lợi cho hoạt động kinh tế của ngành, lĩnh vực, địa phương, thậm chí đất nước (đối
với bài điều tra về kinh tế), thì cần phải cân nhắc thật nghiêm túc trên tinh thần đặt lợi ích chung lên trên hết. V.
NGUỒN TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1.
Nhóm Phóng viên Tuổi Trẻ (21/6/2019), Điều tra: Asanzo - hàng Trung Quốc 'đội lốt' hàng Việt,
https://tuoitre.vn/dieu-tra-asanzo-hang-trung-quoc-doi-lot-hang-viet- 20190621075211424.htm 2.
Nhóm Phóng viên Tuổi Trẻ (21/6/2019), Điều tra: Thủ thuật xóa dấu vết 'made in
China' của Asanzo, https://tuoitre.vn/dieu-tra-thu-thuat-xoa-dau-vet-made-in-china-
cua-asanzo-20190622082217904.htm 3.
Đinh Dương – Thanh Việt, Tập đoàn Asanzo họp báo lên tiếng về nghi vấn sản phẩm
là hàng Trung Quốc, https://lsvn.vn/tap-doan-asanzo-hop-bao-len-tieng-ve-nghi-van-
san-pham-la-hang-trung-quoc.html 17 lOMoAR cPSD| 41487872 4.
Nhóm Phóng viên báo Tuổi Trẻ (25/06/2019), Chủ tịch Asanzo: Sản phẩm của chúng
tôi không phải hàng Việt Nam, https://tuoitre.vn/chu-tich-asanzo-san-pham-cua-
chung-toi-khong-phai-hang-viet-nam-20190625081152251.htm 5.
Bảo Ngọc (24/06/2019), Thủ tướng yêu cầu xác minh vụ Asanzo có dấu hiệu lừa dối
khách hàng, https://tuoitre.vn/thu-tuong-yeu-cau-xac-minh-vu-asanzo-co-dau-hieu-
lua-doi-khach-hang-20190624191802416.htm 6.
Lệ Chi ( 25/06/2019) Bộ trưởng Công Thương chỉ đạo làm rõ vụ Asanzo nhập hàng
Trung Quốc dán mác Việt Nam, https://vietnamfinance.vn/bo-truong-cong-thuong-
chi-dao-lam-ro-vu-asanzo-nhap-hang-trung-quoc-dan-mac-viet-nam- 20180504224225370.htm 7.
Anh Phan (25/06/2019), Sau Bộ Công Thương, đến lượt Bộ Tài chính vào cuộc điều
tra vụ Asanzo, https://vietnamfinance.vn/sau-bo-cong-thuong-den-luot-bo-tai-chinh-
vao-cuoc-dieu-tra-vu-asanzo-20180504224225380.htm 8.
Đoàn Nga (26/07/2019), Asanzo khởi kiện báo Tuổi Trẻ ra toà, yêu cầu bồi thường,
https://vietnamnet.vn/asanzo-khoi-kien-bao-tuoi-tre-ra-toa-yeu-cau-boi-thuong- 553588.html 9.
Chí Bình (09/08/2019), Asanzo gửi 'đơn kêu cứu' lên Ban Tuyên giáo Trung ương và
Bộ Thông tin và Truyền thông, https://vietnamfinance.vn/asanzo-gui-don-keu-cuu-
len-ban-tuyen-giao-trung-uong-va-bo-thong-tin-va-truyen-thong- 20180504224227335.htm 10.
Ngọc Lê (29/08/2019), Bộ Công an có kết quả điều tra vụ Asanzo,
https://thanhnien.vn/bo-cong-an-co-ket-qua-dieu-tra-vu-asanzo-185989108.htm 11.
Nhóm Phóng viên (23/10/2019), Phạt, truy thu thuế Asanzo hơn 68 tủ, chuyển hồ sơ
sang cơ quan công an, https://tuoitre.vn/phat-truy-thu-thue-asanzo-hon-68-ti-chuyen-
ho-so-sang-co-quan-cong-an-20191023170524333.htm 12.
Uyên Phương (24/10/2019), Bị phạt, truy thu 68 tỷ đồng: Chủ tịch Asanzo nói gì? ,
https://tienphong.vn/bi-phat-truy-thu-68-ty-dong-chu-tich-asanzo-noi-gi- post1145550.tpo 13.
A. Hồng (24/10/2019), Chuyển sang xử lý hình sự, Cục Thuế phạt Asanzo còn hơn
47,6tỷ đồng, https://tuoitre.vn/chuyen-sang-xu-ly-hinh-su-cuc-thue-phat-asanzo-con-
hon-47-6-ti-dong-20191024184230565.htm 18