Khuyết tật của Kinh tế thị trường môn Kinh tế chính trị | Trường đại học Mở Hà Nội

lOMoAR cPSD| 48704538
Kinh tế thị trường tồn tại 3 khuyết tật:
1). Xét trên phạm vi toàn bộ nền sản xuất xã hội nền
kinh tế thị trường luôn tiềm ẩn những rủi ro khủng hoảng.
(Trong nền kinh tế thị trường cơ chế thị trường không
phải lúc nào cũng tạo ra sự cân đối về giá cả và sản
lượng hàng hoá, thị trường vốn dĩ rất nhạy cảm và khó
đoán chính xác, cho nên việc xảy ra các biến cố như là
chiến tranh, dịch bệnh, thiên tai hay cấm vận đều là
nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng thị trường.) => cho
hình ảnh chiến tranhm dịch bệnh, thiên tai và hình ảnh
khủng hoảng thị trường.
( VD: Chúng ta có thể hình dung ngành hàng không,
trước kia ngành hàng không tăng trưởng rất là tốt do
quá trình hội nhập của chúng ta khá là thuận lợi, nhưng
khi dịch bệnh Covid xảy ra cả nước đóng cửa chống
dịch mọi hoạt động giao thương, vận chuyển hàng hoá,
du lịch, bị đóng băng. Ngành dịch vụ hàng không lâm
vào khủng hoảng nặng nề và thua lỗ hàng nghìn tỉ đồng)
=> cho hình ảnh ngành hàng không phát triển, và 1
hình ảnh báo trí về ngành hàng không trong thời gian dịch bệnh
( VD: Cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine xảy ra
làm ảnh hưởng đến nguồn cung khí đốt và xăng dầu
trên thế giới. Và khi nguồn cung khan hiếm, giá xăng
dầu tăng chóng mặt thì sẽ gây khủng hoảng năng lượng
đối với các quốc gia nhập khẩu xăng dầu và các doanh
nghiệp sử dụng trực tiếp năng lượng này. Ban đầu lOMoAR cPSD| 48704538
khủng hoảng có thể diễn ra cục bộ đối với 1 hoặc 1 số
loại hàng hoá, sau có thể diễn ra tổng thể nền kinh tế.
Nền kinh tế thị trường không thể tự khắc phục được
những rủi ro tiềm ẩn này, bởi vì chúng ta không thể dự
đoán chính xác được thời điểm dịch Covid cũng như
chiến tranh xảy ra khi nào)
=> đưa hình ảnh chiến tranh Nga vs Ukra, và hình ảnh giá xăng dầu tăng…
2). Kinh tế thị trường không thể tự khắc phục được xu
hướng cạn kiệt tài nguyên, không thể tái tạo, suy thoái,
môi trường tự nhiên, môi trường xã hội
(Về mặt tự nhiên: các chủ thể trong nền kinh tế thị
trường với mục đích là tối đa hoá lợi nhuận, vì lợi
nhuận trước mắt mang tính cá nhân nên họ có thể khai
thác cạn kiệt tài nguyên gây suy thoái môi trường tự nhiên.)
(VD: Thực tế ở VN đã có không ít những vụ khai thác
cạn kiệt tài nguyên cũng như gây suy thoái môi trường
trầm trọng. Ví dụ như vụ khai thác cát trộm ở lòng sông
Hồng, vụ khai thác than trái phép ở Quảng Ninh. Đặc
biệt nghiêm trọng là các vụ gây ô nhiễm môi trường
sinh thái của công ty Vedan gây ô nhiệm sông Thị Vải
năm 2008, hay vào năm 2016 công ty Formosa Hà Tĩnh
gây ô nhiễm biển gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt.
Nguyên nhân của các vụ ô nhiễm này là xuất phát từ lợi
ích cá nhân doanh nghiệp. Doanh nghiệp không muốn
đầu tư xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường và
đây chính là mặt trái mang tính khuyết tật của kinh tế lOMoAR cPSD| 48704538
thị trường ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường tự nhiên)
=> đưa lên các hình ảnh ẩn dụ doanh nghiệp vì lợi ích
cá nhân mà khai thác cạn kiệt, các vụ gây ô nhiễm môi trường.
(Về mặt xã hội: Cơ chế thị trường cũng làm tha hoá,
biến chất một bộ phận không nhỏ cán bộ khi mà chạy
theo lợi ích cá nhân, gây tham ô, tham nhũng tài sản
quốc gia. Một bộ phận giới trẻ chạy theo lối sống hưởng
thụ lao vào các tệ nạn gây suy thoái về mặt đạo đức,
nhân cách và lối sống. Nhìn chung kinh tế thị trường có
thể gây ra những suy thoái về môi trường tự nhiên và môi trường xã hội)
=> hình ảnh về tham ô tham nhũng
(từ bản thân nền kinh tế thị trường cũng không thể tự
khắc phục các khuyết tật này, cho nên các chính phủ
cũng cần can thiệp vào nền kinh tế bằng các công cụ thể
chế để hạn chế các khuyết tật của kinh tế thị trường) =>
các thể chế khống chế, như phạt, vào tù,…
3) . Kinh tế thị trường không thể tự khắc phục được
hiện tượng phân hoá sâu sắc trong xã hội
Chúng ta hình dung rằng là trong nền kinh tế thị trường
thì các chủ thể kinh tế được tự do cạnh tranh với nhau,
kết quả của sự cạnh tranh gay gắt đã dẫn đến sự phân
hoá xã hội về mặt thu nhập ( giàu, nghèo) về cơ hội là
một tất yếu. Việc phân bổ lợi ích căn cứ vào hiệu quả
mức độ hoạt động của mực độ và loại hình hoạt động
của các chủ thể tham gia thị trường lOMoAR cPSD| 48704538
( Ta lấy ví dụ: Trong thị trường lao động việc cạnh
tranh giữa các sinh viên khi ra trường để tìm kiếm một
công việc tốt có thu nhập cao và có khả năng thăng tiến
là tất yếu, kết quả của quá trình cạnh tranh này thì có
thể phân hoá thành những người có thu nhập cao và
những người lao động có thu nhập thấp. Sự phân hoá
này là tất yếu và bản thân kinh tế thị trường không thể
tự khắc phục được. Tuy nhiên nếu sự phân hoá này mà
trở nên thái quá, tức là khoảng cách chênh lệch giàu
nghèo ngày càng gia tăng thì có thể dẫn đến căng thẳng
về mặt xã hội, đấu tranh giai cấp xã hội. Do vậy các
chính phủ cần phải can thiệp bằng các công cụ cũng
như là các chính sách điều hoà mâu thuẫn lợi ích kinh
tế, như: thuế thu nhập cá nhân, chính sách an ninh xã
hội, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp,..
để ổn định tình hình kinh tế xã hội) KẾT LUẬN
Kinh tế thị trường, bên cạnh các ưu điểm thì còn nhiều
khuyết tật. Vì vậy để khắc phục những khuyết tật của
kinh tế thị trường thì cần có sự can thiệp của nhà nước
để hạn chế những khuyết tật đó, đảm bảo cho thị trường
vận động 1 cách hiệu quả và ổn định, tối đa hoá lợi ích
của các chủ thể kinh tế và của toàn thể xã hội. Khi nhà
nước can thiệp vào nền kinh tế thị trường thì nền kinh tế
đó gọi là kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà nước ( kinh tế hỗn hợp )