Kỹ năng làm bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học
1.Khái niệm, yêu cầu
-Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học là một hình thức của bài nghị luận văn
học mà nội dung là bình luận, phân tích một ý kiến đối với văn học.
- Yêu cầu chung: Người viết phải biêt cách giải thích đúng đắn nội dung một ý
kiến đối với văn học, biết nhận định, đánh giá ý kiến ấy; đồng thời phải hiểu sâu
sắc tác phẩm và biết vận dụng các thao tác lập luận để làm sáng tỏ ý kiến.
2. Các dạng đề nghị luận về một ý kiến bàn về văn học và cách lập dàn ý
2.1. Dạng 1: Bàn về một nhận định trong một tác phẩm I. Mở bài:
- Dẫn dắt, giới thiệu tác giả, tác phẩm, trọng tâm nghị luận
- Nêu xuất xứ và trích dẫn ý kiến. II. Thân bài: 1. Giải thích ý kiến:
+ Giải thích, cắt nghĩa các từ, cụm từ có nghĩa khái quát hoặc hàm ẩn trong ý kiến .
+ Sau khi cắt nghĩa các từ ngữ cần thiết cần phải giải thích, làm rõ nội dung của cả
ý kiến. Thường trả lời các câu hỏi: Ý kiến trên đề cập đến vấn đề gì? Câu nói ấy có ý nghĩa như thế nào?
2. Phân tích, chứng minh vấn đề (lí giải ý kiến)
+ Ý kiến đó được biểu hiện như thế nào trong đoạn trích, tác phẩm văn học.
+ Căn cứ vào hoàn cảnh sáng tác, nội dung, nghệ thuật,... để lí giải. Cần chú ý xây
dựng luận điểm, lựa chọn dẫn chứng và phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ ý kiến.
3. Bình luận (nhận xét – đánh giá, mở rộng, nâng cao)
+ Khái quát những nội dung đã triển khai.
+ Đánh giá ý nghĩa, tác dụng của vấn đề đó đối với văn học, cuộc sống. III. Kết bài:
- Khẳng định lại tính chất đúng đắn của vấn đề.
- Rút ra những bài học cho bản thân, gửi đến thông điệp cuộc sống từ vấn đề.
2.2. Dạng 2: Bàn về hai ý kiến trong một tác phẩm. I. Mở bài:
- Dẫn dắt, giới thiệu tác giả, tác phẩm, trọng tâm nghị luận - Trích dẫn 2 ý kiến. II. Thân bài:
1. Giải thích lần lượt từng ý kiến: Giải thích, cắt nghĩa các từ, cụm từ có nghĩa khái
quát hoặc hàm ẩn trong ý kiến, từ đó làm rõ nội dung từng ý kiến.
2. Phân tích, chứng minh vấn đề (lí giải ý kiến)
+ Lí giải từng ý kiến. Mỗi ý kiến được biểu hiện như thế nào trong đoạn trích, tác phẩm văn học.
+ Căn cứ vào hoàn cảnh sáng tác, nội dung, nghệ thuật,... để lí giải. Cần chú ý xây
dựng luận điểm, lựa chọn dẫn chứng và phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ ý kiến.
3. Bình luận (nhận xét, đánh giá; mở rộng, nâng cao)
+ Nhận xét 2 ý kiến đó (mâu thuẫn, bổ sung, thống nhất,...), có giá trị, ý nghĩa như
thế nào đối với vấn đề nghị luận.
+ Đánh giá ý nghĩa, tác dụng của vấn đề đó đối với văn học, cuộc sống( Đối với
người sáng tác và người tiếp nhận) III. Kết bài:
- Khẳng định lại tính chất của vấn đề.
- Rút ra những bài học cho bản thân, gửi đến thông điệp cuộc sống từ vấn đề.