Lòng trắc ẩn | Bài tiểu luận học phần: Kỹ năng thích ứng và giải quyết vấn đề Trường Đại học sư phạm kỹ thuật TP Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA TÂM LÝ HỌC
-------------------------- BÀI TIỂU LUẬN
HỌC PHẦN: KỸ NĂNG THÍCH ỨNG VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Chủ đề: LÒNG TRẮC ẨN
Giảng viên hướng dẫn: Ts. Bùi Hồng Quân
Mã lớp học phần: PSYC149306
Nhóm sinh viên thực hiện: Măng Cụt
Trần Vân Khánh – MSSV: 48.01.611.027
Nguyễn Kim Quí – MSSV: 48.01.611.063
Đặng Thị Thu Thảo – MSSV: 48.01.611.067
Lê Thị Tiến – MSSV: 48.01.611.082
Nguyễn Trần Khánh Đoan – MSSV: 48.01.611.010
Nguyễn Huỳnh Mai Nhi – MSSV: 48.01.611.052
Nguyễn Trung Hiếu – MSSV: 48.01.611.020
Đặng Nguyễn Hoàn Mỹ – MSSV: 48.01.611.044
Văng Thị Minh Thư – MSSV: 48.01.611.075
Đặng Phạm Trường Thông _ MSSV: 48.01.611.072
Thành phố Hồ Chí Minh – 2023 NHÓM MĂNG C T Ụ 1 MỤC LỤC
KHÁI NIỆM:……………………………………………………………………………3
Lòng trắc ẩn là gì?
Điều gì tạo nên Lòng trắc ẩn?
Biểu hiện của Lòng trắc ẩn?
NHỮNG LẦM TƯỞNG VỀ LÒNG TRẮC ẨN……………………………………...4
Lầm tưởng 1: Trắc ẩn tự thân là một dạng tự thương hại
Lầm tưởng 2. Trắc ẩn tự thân là yếu đuối
Lầm tưởng 3: Trắc ẩn tự thân sẽ khiến bản thân tự mãn
Lầm tưởng 4: Trắc ẩn tự thân là tự ái
Lầm tưởng 5: Trắc ẩn tự thân là ích kỷ
LÒNG TRẮC ẨN- ĐIỀU KHÔNG THỂ THIẾU TRONG CUỘC SỐNG………...8 DẪN CHỨNG
………………………………………………………………………….10
LIỆU CÓ THƯỚC ĐO VỀ LÒNG TRẮC ẨN……………………………………. …12
Lòng trắc ẩn cần thiết như thế nào đối với mỗi Sinh viên Khoa Tâm lý học
trong học tập và làm việc?
Những khó khăn của Sinh viên Khoa Tâm lý khi không có lòng trắc ẩn là gì?
Vì sao cần giáo dục Lòng trắc ẩn ở trẻ nhỏ?
PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC ĐỂ HÌNH THÀNH LÒNG TRẮC ẨN Ở TRẺ…….14
Tập cho trẻ biết gọi tên cảm xúc
Cho trẻ thực hành lòng trắc ẩn từ những hành động nhỏ nhất
LỜI KẾT……………………………………………………………………….. ………16 TÀI LIỆU THAM
KHẢO……………………………………………………………..17 NHÓM MĂNG C T Ụ 2 I. KHÁI NIỆM
1. Lòng trắc ẩn là gì ?
Lòng trắc ẩn là cảm giác khi mà bạn đau nỗi đau của người khác, thương cảm cho
những cảnh đời bất hạnh mà không hề có bất kỳ mục đích nào. Đây là một dạng cảm
xúc được coi là hợp lý trong tự nhiên và được xem như là hành động vô thức. Con
người ta dễ bị khơi lên cảm xúc mang tính đau khổ khi thấy các tình huống mình đã
trải qua hay rộng hơn là đặt mình vào vị trí của người khác để mà cảm nhận nỗi đau của họ.
Lòng trắc ẩn được hiểu đơn giản là sự tử tế, thương cảm đối với những hoàn cảnh khó
khăn, đáng thương. Đó còn là khả năng chia sẻ và thấu hiểu những cảm xúc, nỗi đau
của người khác. Lòng trắc ẩn giúp cho mọi người thêm gần nhau hơn. Mọi người
không chỉ cảm thấy mình tốt hơn mà còn có thái độ sống lạc quan hơn, thoải mái hơn,
làm cho cuộc sống trở nên tươi đẹp hơn.
2.Điều gì tạo thành Lòng trắc ẩn
Từ những trải nghiệm trong cuộc sống, từ những mối quan hệ giữa người với những
người xung quanh và đặc biệt và quan trọng hơn cả là một trái tim đầy ấm áp, chính
những yếu tố này sẽ tạo nên lòng trắc ẩn trong mỗi người.
Khi con người đã có những trải nghiệm, đã trải qua những vấp ngã trong cuộc sống con
người ta rất dễ bị khơi gợi lại những cảm xúc đó. Vì vậy, họ thấu hiểu được nỗi đau mà
những người khác đang phải gánh chịu như họ đã từng trải qua.
Hay chỉ cần một cái ôm, một nụ hôn hay rủ bạn bè cùng tham gia trò chơi,… đây đều là
những hành động nhỏ thể hiện được lòng trắc ẩn. Mọi hành động hướng đến việc chia
sẻ cảm xúc với người khác đều là biểu hiện cho lòng trắc ẩn.
Lòng trắc ẩn được tạo nên bởi hai trụ cột – sự liên kết với người giữa người với người
và ý nghĩa mà việc đối tốt với người khác đem lại. NHÓM MĂNG C T Ụ 3
Một mảnh ghép khác tạo nên lòng trắc ẩn chính là ý nghĩa của việc làm việc thiện. Loài
người chúng ta ai cũng phải đối mặt với những vấn đề như nhau: nhu cầu và ham muốn
không được đáp ứng, đau khổ, tiếc nuối và sợ hãi. Nhận ra điều này sẽ giúp bạn nuôi
dưỡng lòng trắc ẩn trong chính bản thân mình.
Lòng trắc ẩn cần phải được mài giũa qua thời gian. Mỗi con người chúng ta ai cũng có
lòng trắc ẩn, mặc dù đôi khi nó bị vùi lấp dưới thành kiến và sự ích kỉ.
Lòng trắc ẩn không phải chỉ nảy sinh với những người quen biết mà nó có thể nảy sinh
với bất kỳ ai kể cả những người bạn không quen biết. Ví dụ, bạn hoàn toàn có thể nảy
sinh lòng trắc ẩn với một người bạn hoàn toàn không quen biết gặp tai nạn trên đường.
Đó chính là sự liên kết giữa con người với con người.
Điều quan trọng nhất để tạo nên lòng trắc ẩn chính là một trái tim nhân ái. Khi bạn biết
đặt bản thân mình vào hoàn cảnh, vị trí của người khác thì lúc đó bạn sẽ thấu hiểu được
nỗi đau mà họ đã phải trải qua.
3. Biểu hiện Lòng trắc ẩn
Lòng trắc ẩn được thể hiện thông qua những hành động nhỏ nhất như giúp đỡ những
người có hoàn cảnh khó khăn cả về vật chất lẫn tinh thần.
Lòng trắc ẩn được xuất phát từ sự chân thành, thật tâm muốn giúp đỡ người khác, đặc
biệt, trong tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp hiện nay thì tình yêu thương và lòng
trắc ẩn là vô cùng quan trọng. Có cái nhìn hiểu biết, thấu đáo, trọn vẹn giúp ta biết cảm
thông và chia sẻ với niềm vui, nỗi buồn; vị tha với lỗi lầm của người khác.
Đồng cảm, thẩu hiểu, cảm thông đối với người khác, đặt cá nhân mình vào vị thế, suy
nghĩ của người khác để hiểu sâu sắc tình cảm, hành động của người đó.
Có cái nhìn hiểu biết, thấu đáo, trọn vẹn; giúp ta biết cảm thông và chia sẻ với niềm
vui, nỗi buồn; vị tha với lỗi lầm của người khác.
Đồng cảm, thẩu hiểu, cảm thông đối với người khác, đặt cá nhân mình vào vị thế, suy
nghĩ của người khác để hiểu sâu sắc tình cảm, hành động của người đó. II.
NHỮNG LẦM TƯỞNG VỀ LÒNG TRẮC ẨN
Hầu hết mọi người đều coi lòng trắc ẩn là một phẩm chất đáng khen ngợi. Đối với
nhiều người, lòng trắc ẩn tự thân là tự thương hại, tự cho mình là trung tâm, hay nói
đơn giản là ích kỷ. Một số người vẫn tin rằng nếu không khiển trách và trừng phạt bản
thân, chúng ta sẽ có nguy cơ tự mãn về mặt đạo đức, tự cao, kiêu ngạo và giả dối.
Dưới đây là những lầm tưởng phổ biến về lòng trắc ẩn: NHÓM MĂNG C T Ụ 4  Lầm tưởng 1: T
rắc ẩn tự thân là một dạng tự thương hại
Nhiều người lầm tưởng rằng trắc ẩn tự thân là tự thương hại chính mình. Trên thực
tế, trắc ẩn tự thân chính là “liều thuốc giải độc” cho sự tự thương hại hay xu hướng
than vãn về những điều không may.
Sự tự trắc ẩn khiến chúng ta sẵn sàng chấp nhận, trải nghiệm và thừa nhận những
cảm xúc khó khăn một cách tử tế hơn. Từ đó, có thể xử lý và buông bỏ chúng theo cách trọn vẹn hơn.
Nghiên cứu cho thấy những người có lòng tự trắc ẩn ít khi bị “giam cầm” bởi những
suy nghĩ tự thương hại bản thân. Đó là một trong những lý do khiến những người
mang lòng trắc ẩn tự thân có sức khỏe tinh thần tốt hơn.
Một nghiên cứu của Filip Raes tại Đại học Leuven đã xem xét mối liên hệ giữa lòng
tự trắc ẩn với suy nghĩ trong sức khỏe tinh thần. Trước tiên, ông đánh giá cách
những người tham gia sử dụng thang đo lòng trắc ẩn mà ông đã phát triển vào năm
2003, yêu cầu họ cho biết mức độ thường xuyên thực hiện các hành vi tương ứng
với các yếu tố chính về lòng trắc ẩn tự thân. Một số ví dụ về những câu nói như
“Tôi cố gắng kiên nhẫn để thấu hiểu những khía cạnh tính cách mà tôi không thích
ở bản thân”. Raes phát hiện ra rằng những người có mức độ trắc ẩn tự thân cao có
xu hướng ít than vãn hơn về những bất hạnh của họ. Hơn nữa, họ cho thấy ít triệu
chứng lo lắng và trầm cảm hơn.  Lầm tưởng 2. T
rắc ẩn tự thân là yếu đuối
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện lòng tự trắc ẩn chính là một trong những cách
mạnh mẽ nhất giúp chúng ta đối phó và phục hồi. Khi trải qua những khủng hoảng
lớn trong cuộc sống, lòng tự trắc ẩn tạo ra sự khác biệt trong khả năng tồn tại và
thậm chí phát triển của chúng ta. Ví dụ, người ta cho rằng việc trở thành một người
cứng rắn trong cuộc ly hôn - kìm nén cảm xúc và không thừa nhận mình đã đau đớn
đến mức nào - là điều đã giúp họ vượt qua. Nhưng thực tế, họ đã bị mắc kẹt với nó.
Và lòng trắc ẩn với bản thân là mảnh ghép còn thiếu mà họ cần có.
David Sbarra và các đồng nghiệp tại Đại học Arizona đã nghiên cứu liệu lòng tự trắc
ẩn có giúp tăng mức độ thích nghi của những người ly hôn. Nghiên cứu phát hiện ra
rằng những người thể hiện lòng tự trắc ẩn có sự điều chỉnh tâm lý tốt hơn khi nói về các cuộc chia tay/ly hôn. NHÓM MĂNG C T Ụ 5  Lầm tưởng 3: T
rắc ẩn tự thân sẽ khiến bản thân tự mãn
Có lẽ trở ngại lớn nhất đối với lòng trắc ẩn tự thân là niềm tin rằng nó sẽ làm suy
yếu động lực của chúng ta. Nếu không chỉ trích bản thân vì đã không sống theo các
tiêu chuẩn của mình, thì chúng ta sẽ tự động khuất phục trước chủ nghĩa thất bại lười biếng.
Nhưng hãy suy nghĩ một chút về cách cha mẹ thúc đẩy thành công con cái của họ.
Ví dụ, vào một ngày nọ, bạn về nhà với điểm tiếng Anh kém, bố mẹ bạn có thể tỏ ra
ghê tởm và hét lên, “Tao xấu hổ về mày!" (Điều đó làm bạn chùn bước, phải không?
Tuy nhiên, đó chính xác là điều mà bố mẹ bạn tự nhủ khi bạn không đáp ứng được
những kỳ vọng cao của họ). Thay vì động viên con mình, bố mẹ lại làm con xấu hổ.
Điều này sẽ chỉ khiến đứa con cảm thấy thua cuộc, mất niềm tin vào bản thân, và
cuối cùng đứa bé ấy sẽ hoàn toàn ngừng cố gắng.
Những bậc cha mẹ có thể áp dụng cách tiếp cận trắc ẩn bằng cách cần thừa nhận
thành thật về sự thất bại, sự cảm thông cho nỗi đau của con trai và khuyến khích để
vượt qua. Phản ứng quan tâm này giúp chúng ta duy trì sự tự tin và cảm thấy được
hỗ trợ về mặt cảm xúc.
Rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rõ ràng rằng trắc ẩn tự thân là động lực thúc đẩy mỗi cá
nhân hiệu quả hơn so với việc tự trừng phạt. Trong một nghiên cứu, những người
tham gia được yêu cầu nhớ lại một hành động gần đây mà họ cảm thấy tội lỗi (gian
lận trong thi cử, nói dối người yêu, nói điều gì đó không tốt). Khi nghĩ về điều đó,
họ vẫn cảm thấy bản thân thật tồi tệ.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, những người tham gia được giúp đỡ để biết
cách tự trắc ẩn về hành vi của họ có động cơ xin lỗi về những tổn hại đã gây ra và
cam kết không lặp lại hành vi đó nhiều hơn, so với những người thuộc điều kiện thứ
2 và 3. Tự trắc ẩn, không phải là một cách để trốn tránh trách nhiệm cá nhân.
Khi chúng ta có thể nhìn xa hơn lăng kính méo mó của sự tự phán xét khắc nghiệt,
chúng ta sẽ tiếp xúc với những phần khác của bản thân, những phần quan tâm và
muốn mọi người, bao gồm cả chính chúng ta, được khỏe mạnh và hạnh phúc nhất
có thể. Điều này cung cấp sự khuyến khích và hỗ trợ cần thiết để chúng ta cố gắng hết sức và thử lại.  Lầm tưởng 4: T
rắc ẩn tự thân là tự ái NHÓM MĂNG C T Ụ 6
Sự nhấn mạnh vào lòng tự trọng trong xã hội Mỹ đã dẫn đến một xu hướng đáng lo
ngại. Nhưng lòng trắc ẩn với bản thân khác với lòng tự trọng. Mặc dù cả hai đều có
mối liên hệ chặt chẽ với sức khỏe tâm lý, nhưng lòng tự trọng là sự đánh giá tích
cực về giá trị bản thân, trong khi lòng trắc ẩn không phải là sự phán xét hay đánh giá nào cả.
Đã có nghiên cứu cho rằng lòng trắc ẩn giúp ích cho chúng ta trong thời điểm thuận
lợi cũng như khó khăn. Mark Leary và các đồng nghiệp tại Đại học Wake Forest đã
thực hiện một nghiên cứu kiểm tra xem mức độ tự trắc ẩn của người tham gia (được
đo bằng điểm số trên Thang đo lòng tự trọng), có dự đoán các phản ứng đối với
phản hồi khác với mức độ tự trọng của họ (được đo bằng Thang đo lòng tự trọng
Rosenberg hay không). ).yêu cầu những người tham gia làm một video giới thiệu và mô tả về bản thân họ
Họ phát hiện ra rằng những người có lòng trắc ẩn tự thân đã có những phản ứng
cảm xúc vui, buồn, tức giận hoặc căng thẳng, bất kể phản hồi đó là tích cực hay
trung tính. Tuy nhiên, những người có lòng tự trọng cao có xu hướng khó chịu khi
họ nhận được phản hồi trung lập, có xu hướng phủ nhận rằng phản hồi. Điều này
cho thấy rằng những người có lòng trắc ẩn tự thân có khả năng duy trì cảm xúc ổn
định tốt hơn, bất kể mức độ khen ngợi mà họ nhận được từ người khác.  Lầm tưởng 5: T
rắc ẩn tự thân là ích kỷ
Nhiều người nghi ngờ về lòng trắc ẩn tự thân vì họ nhầm lẫn nó với sự ích kỷ.
Nhưng lòng trắc ẩn có thực sự là ích kỷ? Hãy nghĩ lại về những lần bạn chìm đắm
trong sự tự kiểm điểm bản thân. Bạn đang tập trung vào bản thân hay tập trung vào
người khác trong thời điểm này? Bạn có nhiều hay ít tài nguyên để cung cấp cho
người khác? Hầu hết mọi người thấy rằng khi họ mải mê phán xét bản thân, họ thực
sự có rất ít khả năng để suy nghĩ về bất cứ điều gì khác ngoài bản thân vô dụng,
kém cỏi của họ. Tuy nhiên, khi chúng ta có thể tử tế và nuôi dưỡng bản thân, nhiều
nhu cầu tình cảm của chúng ta sẽ được đáp ứng, giúp chúng ta tập trung vào người khác tốt hơn.
Thật không may, lý tưởng khiêm tốn và quan tâm đến lợi ích của người khác thường
đi kèm với hệ lụy là chúng ta phải đối xử tệ bạc với chính mình. Đối xử tốt với bản
thân thực sự giúp bạn đối xử tốt với người khác. Nhưng đối xử tệ với chính mình thì
bạn càng khó trắc ẩn với người khác. NHÓM MĂNG C T Ụ 7
Sức mạnh nuôi dưỡng lòng trắc ẩn tự thân hiện đang được soi sáng bằng các
phương pháp thực tế của khoa học thực nghiệm, và ngày càng có nhiều tài liệu
nghiên cứu chứng minh một cách thuyết phục rằng lòng trắc ẩn tự thân không chỉ là
trung tâm đối với sức khỏe tinh thần, nhưng có thể trở nên phong phú hơn thông qua
việc học tập và thực hành, giống như nhiều thói quen tốt khác. Từ lâu, các nhà trị
liệu đã biết rằng đối xử tốt với bản thân không phải là một sự xa xỉ ích kỷ, mà là
thực hiện một món quà khiến chúng ta hạnh phúc hơn. Cuối cùng thì bây giờ, khoa
học đã chứng minh điều đó rồi.
Ví dụ: Chẳng hạn, Linh dành phần lớn thời gian trong ngày để chăm sóc gia đình.
Vào nhiều đêm cuối tuần, cô làm tình nguyện viên cho các tổ chức từ thiện mà cô
ủng hộ. Lớn lên trong một gia đình coi trọng của việc phục vụ người khác, cô ấy
cho rằng việc dành thời gian và sức lực để đối xử tốt và quan tâm đến bản thân đồng
nghĩa với việc cô ấy ích kỷ.
III. LÒNG TRẮC ẨN- ĐIỀU KHÔNG THỂ THIẾU TRONG CUỘC SỐNG.
Lòng trắc ẩn là một trong những phẩm chất tốt đẹp của mỗi người. Phẩm chất của một
con người có lòng trắc ẩn là trí tuệ và một trái tim nhân ái. Lòng trắc ẩn sẽ thường dẫn
đến các hành động tích cực tốt đẹp, giúp đời và giúp người. Nguyên do vì lòng trắc ẩn
cho phép chúng ta bị lay động trước sự đau khổ của người khác, và là động lực để chúng
ta có mong muốn cảm thông, giảm bớt cảm xúc tiêu cực của ai đó.
Lòng trắc ẩn giúp con người nâng cao sức khỏe tinh thần
Có thể nói rằng ngày càng có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng ảnh hưởng tích cực của lòng
tự trắc ẩn tới sức khỏe tâm lý của con người. Một nghiên cứu với sự tham gia của 46
người nữ quản lý tại Brazil chứng minh rằng, lòng tự trắc ẩn đã giúp người tham gia ít bị
căng thẳng và trầm cảm hơn, cũng như đồng cảm hơn với người xung quanh. Trong một
nghiên cứu khác được thực hiện ở Úc với sự tham gia của 2448 trẻ vị thành niên, lòng tự
trắc ẩn cho thấy khả năng giảm thiểu những tác hại của việc thiếu tự tin. Những người trẻ
có sự tự tin thấp cũng ít bị ảnh hưởng tiêu cực về mặt tâm lý hơn nhiều nếu có lòng trắc
ẩn cao. Như vậy, việc thiếu tự tin trong cuộc sống không phải là một điều tốt. Tuy nhiên,
những ảnh hưởng tiêu cực của nó có thể được giảm thiểu tối đa nếu bạn rèn cho mình
khả năng thấu cảm và lòng trắc ẩn với chính bản thân. Ngoài ra, đối với những ai cảm
thấy khó khăn trong việc trở nên tự tin, lòng tự trắc ẩn có thể sẽ là một phương thức khác
giúp bạn nâng cao sức khỏe tinh thần. NHÓM MĂNG C T Ụ 8
Lòng trắc ẩn là sợi dây kết nối bản thân với mọi người xung quanh
Tình thương nhân loại sẽ sinh ra sự cảm thông và biết suy nghĩ, yêu thương người khác,
đặt lợi ích của chung lên trên bản thân mình. Khi biết sống vì cộng đồng, bạn sẽ thấy đời
mình ý nghĩa và hạnh phúc hơn. Khi bản thân kết nối với cộng đồng, ta sẽ nhận thấy
được những giá trị của bản thân. Khi gặp những mảnh đời bất hạnh ta sẽ càng thêm trân
quý những gì mình đang có. Thấy được sự bất hạnh và khó khăn của người khác, nội tâm
của ta sẽ dâng lên tình yêu thương, sự đồng cảm mong muốn được chia sẻ phần nào
những khó khăn mà người khác đang cần được giúp đỡ. Khi đó ta sẽ thấy đời nhẹ nhàng
hơn, hạnh phúc khi được giúp đỡ, gắn kết với mọi người.
Lòng trắc ẩn giúp mỗi cá nhân trở nên thật đặc biệt. Giúp tập thể đoàn kết, để tồn tại và
phát triển, bất kỳ ai cũng theo đuổi ba mục tiêu cơ bản đó là ăn uống, tự vệ và sinh sản.
Ba mục tiêu này được tạo bởi áp lực của sự thèm ăn, phòng thủ và trách nhiệm duy trì
nòi giống. Khác với muôn thú, con người chúng ta không có móng vuốt, răng nanh, vây,
cánh, tốc độ hay áo giáp để bảo vệ cơ thể. Vậy làm thế nào để con người lại trở thành
loài lớn mạnh nhất trên hành tinh này? Câu trả lời là nằm ở sức mạnh của sự đoàn kết.
Để có thể trở thành một khối thống nhất luôn sẵn sàng tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, bên
cạnh trí tuệ, trí tưởng tượng và ngôn ngữ, chính lòng trắc ẩn và sự cảm thông đã tách biệt
con người khỏi thế giới hoang dã của thú vật.
Lòng trắc ẩn của con người được hình thành qua việc chăm sóc những trẻ sơ sinh. Thể
trạng của trẻ khi mới sinh ra rất mềm mại và yếu, hoàn toàn không có khả năng tự vệ,
không thể tự ăn hoặc bước đi. Khả năng giao tiếp và tương tác của trẻ cũng bị hạn chế
nhiều. Không như con non của những loài khác, trẻ con thậm chí không thể bám vào mẹ
mà phải được bồng bế. Chính việc động lòng với điều “bất lợi” của trẻ và bằng tình
thương của mình, người lớn đã chăm sóc và bảo vệ sinh linh bé bỏng ấy, bất chấp nguy
cơ có thể làm tổn thương chính mình.
Lòng trắc ẩn mang lại hạnh phúc cho con người
Hạt giống của lòng trắc ẩn luôn cần phải được vun trồng và chăm sóc thì nó mới có thể
phát triển và đơm hoa kết trái. Một số nhà khoa học còn tin là lòng trắc ẩn dành cho
những người thân yêu sẽ giúp tăng cơ hội truyền tải thành công mã gen của các bạn cho đời sau.
Lòng trắc ẩn giúp bản thân kết nối với chính mình
Điều này gồm có việc tự chấp nhận bản thân, kể cả những mặt tốt và chưa tốt, từ đó tự
hoàn thiện bản thân mình. Con người không phải là một sinh vật sinh ra đã hoàn hảo.
Chúng ta có thể mắc rất nhiều lỗi lầm ở trong quá khứ, có thể dở tệ ở đa số những lĩnh
vực và chỉ giỏi hơn một chút ở một số ít lĩnh vực còn lại. Điều đó hoàn toàn bình thường. NHÓM MĂNG C T Ụ 9
Theo Kristin Neff, “Không phải lúc nào chúng ta cũng có được, hoặc trở thành chính xác
những gì mà chúng ta muốn. Khi bạn chấp nhận điều này, bạn sẽ vượt qua được cảm xúc
tiêu cực với tâm thế bình thản hơn. Nhưng nếu chối bỏ sự thật này, bạn sẽ cảm thấy tệ
hại, chán nản và căng thẳng hơn nhiều.”
Như vậy, có thể thấy giá trị của lòng trắc ẩn đem lại cho mỗi người là vô cùng ý nghĩa.
Mỗi con người chúng ta đều cần rèn luyện để trở thành một người có lòng trắc ẩn. Việc
rèn luyện lòng trắc ẩn là một quá trình liên tục, vì thế đừng nóng vội muốn trở nên hoàn
hảo ngay lập tức. Bạn đừng quá khắc nghiệt với chính bản thân mình. Hãy cho phép bản
thân mắc sai lầm, học hỏi từ đó, và dần bạn sẽ nhận ra sự tiến bộ của mình. Tóm lại, điều
gì cũng có hai mặt tốt xấu. Bạn có thể có lòng trắc ẩn thế nhưng, đừng biến cảm xúc tiêu
cực của người khác lại ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn quá nhiều. Hãy sống hạnh phúc
với những gì mình đang có và biết chia sẽ yêu thương. IV. DẪN CHỨNG
Ngoài những chỉ số như EQ hay IQ thì còn có có cái gọi là LQ - chỉ số chấp nhận và
hạnh phúc. Những cá thể có chỉ số LQ cao bên trong luôn tìm tàng lòng trắc ẩn. Họ dễ
dàng thấu cảm những nỗi đau đời hơn bất cứ một người nào khác, như thể là người đi
trước đưa lối dẫn đường cho người đi sau đến bến bờ hạnh phúc. Tình cảm ấy xuất
phát từ trái tim, không như lửa rơm bạo phát bạo tàn, không chuyển dời, suy suyễn.
Đúng như câu nói “Chỉ có trái tim yêu thương mới gieo mầm hạnh phúc”.
Như Tiến sĩ tôn giáo Hàn Quốc - Đại đức Hae Min từng hạ bút: “Như dòng chảy của
con sông sâu, tình yêu thương luôn chảy trong sâu thẳm trái tim mỗi người”. Liệu rằng
bạn có từng dành ra một khoảng lặng giữa dòng đời nghiệt ngã để lắng nghe và cảm
nhận trái tim của một người nào đó hay chưa? Bạn hiểu thế nào về một trái tim biết
yêu thương vậy? Cảm nhận hạnh phúc của tâm thức bạn từ đâu mà ra? Lần lượt hồi
đáp được tất cả câu hỏi trên tức bạn hiểu về trái tim mình và người bạn để tâm hơn bao
giờ hết. Sẽ chẳng ai nhắc đến khái niệm hạnh phúc khi trái tim chỉ biết đập để duy trí
sự sống, sẽ chẳng mang lại hạnh phúc cho ai khi ta mang một trái tim cằn cỗi. Duy trái
tim yêu thương tự khi nào đã trở thành khởi nguồn của sự hạnh phúc. Một ánh mắt biết
cảm thương trước những dòng đời bất hạnh, một lời nói, cử chỉ hành động gửi gắm sự
chân thành, hoài cảm gửi đến người thân xuất phát không vụ lợi luôn khiến con người
ta rung cảm hơn là có sự sắp đặt và ẩn sau nó một mục đích. Như một lời khen buổi
sớm mai thức dậy, một cái bắt tay nhiệt thành, một cái ôm ấm áp,… Sẽ chẳng trở nên NHÓM MĂNG C T Ụ 10
vô nghĩa khi chúng thật sự hướng đến hạnh phúc thông qua trái tim mang lòng trắc ẩn.
Hạnh phúc tuy là cảm giác nhất thời, sẽ chóng quên khi cuộc sống không ngừng chồng
chất lên ta những muộn phiền, cay đắng nhưng nào vô nghĩa khi sự thuần khiết trong
tim mìỗi con người không ngừng góp phần tăng thêm chỉ số hạnh phúc. Thay vì đắm
mình trong sự u uất, bi lụy trước những khổ đau, bạn và tôi - chúng ta nếu không quên
được hãy gác sang một bên, cùng ngẩng mặt ngắm trời sao bởi “Hạnh phúc cũng giống
như bầu trời này vậy, đâu chỉ dành cho một riêng ai”(Thơ tự sự).
Và cho đến giờ phút này tôi mới nhận ra và ngầm hiểu cho nỗi lòng của một số người
vì hạnh phúc của chính mình và với khát khao kiến tạo nên niềm hạnh phúc mang đến
cho kẻ khác, con người ta đôi khi nuôi dưỡng “hạt mầm hạnh phúc” mà đã không tiếc
đến bản thân. Như “Trái tim Đanko” - một phần trong kiệt tác “Bà lão Idécghin” của
đại văn hào Nga Mác-xim Gorki. Trong lúc dân làng tưởng chừng lâm vào ngõ cùng,
gần như kiệt quệ và gục ngã trước đầm lầy đêm đen thì chàng trai Đanko xuất hiện
dũng cảm xé toang lòng ngực, nắm lấy trái tim giơ lên cao, kì lạ thay trái tim phát sáng
như ngọn đuốc soi sáng con đường, giúp dân làng vượt qua đầm lầy tâm tối. Để rồi
chàng chết đi trong sự vô cảm của mọi người. Tưởng chừng không nhận lại được gì
nhưng chàng thực chất đã nhận lại rất nhiều, trái tim chàng không cho phép mình
nhuốm màu thù hận khi dân làng đổ dồn vào chàng mà chỉ trích và chàng đã thực hiện
được mong muốn của chính mình rằng mang đến bình an và niềm hạnh phúc. Ôi trái
tim Đanko - trái tim sáng ngời chất sử thi, hào hùng, trái tim mang dòng máu tình nhân
loại. Và khi soi chiếu về cuộc sống nơi thực tại, xoay vần trong những thay đen đổi
trắng tôi bắt gặp không ít người cũng đang nuôi dưỡng “hạt mầm hạnh phúc”. Khi
Nhật Bản bị sóng thần xâm chiếm, thiệt hại khủng khiếp về người lẫn của thì tình yêu
thương đã được nhân rộng lên toàn thế giới khi phong trào ủng hộ giúp đỡ những
người dân Nhật Bản khắc phục phần nào nỗi đau thương cũng như mất mát. Hay công
tác thiện nguyện của Nguyễn Thúc Thùy Tiên - Hoa hậu Hòa Bình quốc tế tại Ăng-go-
la cũng đã phần nào xoa dịu được sự thiếu thốn về vật chất của người dân nơi đây.
Chính họ - những cá thể biệt lập đều biết cảm khái cho nhau trước những khó khăn bất
hạnh, nâng bước cho nhau, cùng nhau dùng trái tim để“gieo mầm hạnh phúc”.
Và chúng ta biết rằng con người trao nhau yêu thương ngay cả khi đau đớn đọa đày,
ươm lên những tình cảm thiết thực trong dòng đời nghiệt ngã, nhưng có chắc rằng
những tình cảm ấy lúc nào cũng có thể tạo nên niềm hạnh phúc hay không? Đôi khi
chúng ta đặt tình thương không đúng chỗ khiến cho mọi chuyện ngày càng đi quá xa,
tạo nên sai lầm, khó lòng sửa chữa. Cha mẹ nuông chiều con cái với lí do xót xa đứa
con đang tập dần nhận thức, hay vì quá để tâm đến người khác mà quên mất bản thân
mình cũng cần được yêu thương, trong tình yêu giữa nam và nữ chẳng hạn cần có sự
cân bằng về tâm thức và chỉ yêu đến mức đủ đầy, có những trường hợp bởi vì quá điên
cuồng trước tình yêu mà sinh ra ích kỷ, thù hận,…Thế thì sau tất cả những tình yêu NHÓM MĂNG C T Ụ 11
thương ấy có tạo ra được hạnh phúc hay không? Có chăng cũng chỉ là tạm bợ. Ngoài
ra, ngay cả khi trưởng thành những người trẻ cũng không tránh khỏi việc nhận thức sai
về chính những tình cảm ấy, cho rằng sự yêu thương mà người khác dành cho mình đó
chính là bổn phận và mình không có trách nhiệm phải đáp trả,…Tình yêu thương
không có khái niệm đổi chác nhưng vẫn cần được hồi đáp, bởi chẳng ai không cảm
thấy thiệt thòi khi hết lòng vì một người luôn thờ ơ vô cảm với chính mình cả. Đặc biệt
khi chúng ta yêu thương hãy yêu luôn những điều không hoàn hảo, những điều nhỏ bé,
bởi đâu đó trên thế giới này, nơi ngõ nhỏ những con đường trên khu phố vẫn có những
điều bé nhỏ cần được hạnh phúc, yêu thương.
Như Tố Hữu từng đặt bút dệt nên những vần thơ: “Có gì đẹp trên đời hơn thế/ Người
với người sống để yêu nhau” (Bài ca mùa xuân 1961). Yêu thương bằng cả trái tim là
thứ tình cảm đẹp đẽ nhất trên cõi đời này. Cùng sinh ra dưới vòm trời con người chẳng
dễ gì để yêu một cá thể không giống mình, sẽ đến một lúc nào đó ta chợt nhận ra tại
sao ông trời lại bất công ban cho mình cõi lòng nhiều khổ tâm đến thế, đó chính là lúc
bạn cần được yêu thương, hạnh phúc và người khác cũng vậy.
Sáng nay, Lớp có dịp ghé thăm Trung Tâm Nuôi Dưỡng Bảo Trợ Trẻ Em Gò Vấp, đến
đây tôi lại được nhìn thấy những hoàn cảnh của các em, được lắng nghe những câu
chuyện, nghe những ước mơ cũng như những suy nghĩ tôi lại cảm thấy những trở ngại
và khó khăn trong cuộc sống của tôi vẫn thường than vãn chẳng thấm tháp gì so với
những mất mát, khó khăn và những thiệt thòi mà các bé ở đây đã trải qua. Bạn vẫn còn
hạnh phúc và may mắn hơn rất nhiều, điều mà không phải lúc nào bạn cũng nhận ra.
Chính vì thế, khi chúng ta cho đi một nụ cười, chúng ta sẽ nhận lại được gấp lần nhiều
những nụ cười, những lời cảm ơn. Chúng ta sẽ cảm thấy nhẹ nhàng hơn, tĩnh tâm hơn,
mọi căng thẳng học tập và công việc bỗng nhiên tan biến. Hạnh phúc chỉ đơn giản là
giúp được người và mình được thoải mái. Hành trình ý nghĩa này chính là động lực lớn
giúp bản thân tôi không ngừng rèn luyện bản thân mình để tiếng nói cũng như những
gì mình làm có thể giúp các em thực hiện một phần nào đó ước mơ của mình và hơn thế nữa… V.
LIỆU CÓ THƯỚC ĐO VỀ LÒNG TRẮC ẨN
Ta có thể thấy khi con người có lòng trắc ẩn sẽ có những thuận lợi nhất định. Vậy ta
có khi nào tự hỏi đối với ngành tâm lý cũng vậy, các nhà tâm lý học khi có lòng trắc ẩn
sẽ hổ trợ công việc như thế nào, còn không có lòng trắc ẩn sẽ gặp những khó khăn
trong quá trình hành nghề ra sao? Như ta đã biết, lòng trắc ẩn như một sợi dây gắn kết
mọi người với nhau. Tình thương nhân loại sẽ sinh ra sự cảm thông và biết suy nghĩ,
yêu thương người khác, đặt lợi ích của chung lên trên bản thân mình. Khi biết sống vì
cộng đồng, bạn sẽ thấy đời mình ý nghĩa và hạnh phúc hơn. Lòng trắc ẩn là như thế, NHÓM MĂNG C T Ụ 12
vậy liệu có hay không thước đo hay phép thử để chứng minh điều đó? Đức tính này
không thể thử được bởi nó có trong mỗi con người dưới những hình thức khác nhau.
Nhưng đừng vì không đo được mà đổ lỗi cho hoàn cảnh, tự mình khước từ đi bản chất
vốn có. Một người không có lòng trắc ẩn có thể đồng nghĩa với việc người đó “vô
cảm”. “Vô cảm” là từ một từ có thể nói là khá quen thuộc nhưng nếu phân tích rõ ràng
thì từ ngữ đó nó quá nặng để đánh giá một con người. Vì một người vô cảm là người
có lối sống thờ ơ, không quan tâm tới mọi người. Nhắc đến nó, ta cũng cảm nhận được
sự đau đớn vô hình, lối sống ích kỷ, đơn độc. A. Lòng
trắc ẩn cần thiết như thế nào đối với mỗi Sinh viên Khoa Tâm lý học trong
học tập và làm việc?
 Là tiền đề tạo sự kết nối giữa con người với nhau
 Là cơ sở để nhà tâm lý học tự nhận thức mình
 Là con đường tích cực để hướng đến những giá trị hoàn hảo, tốt đẹp hơn
 Xây dựng những mối quan hệ lạc quan
Khi đối mặt với những lời chỉ trích, không có gì lạ khi chúng ta phản ứng lại như một
cách phòng thủ, hạ thấp những lời tiêu cực và khẳng định sự đúng đắn của bản thân,
nhưng đôi khi chúng ta có thể bỏ lỡ những thông tin hữu ích. Lòng trắc ẩn giúp chúng
ta tư duy và chấp nhận sự không hoàn hảo của bản thân, điều này sẽ khiến những
thông tin tiêu cực dễ được chấp nhận hơn, đồng thời giúp ta đánh giá bản thân giống
như cách ta đánh giá những người xung quanh, từ đó có những quan điểm về chính
mình một cách chính xác hơn. Nếu bạn cảm thấy hài lòng về bản thân nhưng không
thể đối mặt với bất kì khía cạnh nào mà mình cần cải thiện thì đó chưa phải là lòng trắc
ẩn, mà thay vào đó bạn đang quá khắt khe và không cho phép bản thân mình mắc sai lầm.
Lòng trắc ẩn không phải là chỉ dành tất cả cho bạn. Nó bắt nguồn từ ý thức chung của
con người, đó là sự thừa nhận rằng đau khổ là một phần của con người, không phải là
điều mà chỉ có chúng ta trải qua. Trong một nghiên cứu khoa học, những người giàu
lòng trắc ẩn được xem là những người quan tâm và hỗ trợ nhiều hơn, cũng như ít cố
gắng kiểm soát và gây hấn bằng lời nói với người xung quanh mình. Họ cũng được
chứng minh là chấp nhận nhiều hơn, không chỉ là khiếm khuyết của bản thân mà cả
những thiếu sót của người khác.
B. Những khó khăn của Sinh viên Khoa
Tâm lý khi không có lòng trắc ẩn là gì?
Bên cạnh đó, nếu một nhà tâm lý học không chạm đến được lòng trắc ẩn thì sẽ vấp phải nhiều khó khăn:
Trong học tập, ngay từ khi còn là sinh viên tâm lý học mà lại không có trong mình
lòng trắc ẩn thì thật là một thiếu sót to lớn bởi không có lòng trắc ẩn thì không thể rèn NHÓM MĂNG C T Ụ 13
giũa đức tính cao đẹp của ngành Tâm lý. Không có lòng trắc ẩn, con người sẽ trở nên
khô khan, khó đồng cảm và thấu hiểu với người khác. Khi một người có thể rèn cho
mình lòng trắc ẩn thì chắc chắn người đó sẽ biết cách cân bằng cảm xúc. Đây là một
điều cần thiết đối với người học và làm việc trong lĩnh vực tâm lý.
Khi làm việc, hãy nghĩ thử xem khi bạn đi tham vấn cho thân chủ mà bạn không có
lòng trắc ẩn thì thật là một điều tồi tệ bởi bạn không thể lắng nghe, chia sẻ và đồng
cảm cùng thân chủ. Hơn thế, bạn cũng chẳng thể nào thấu hiểu được bên trong những
con người ngoài kia - những người thân của bạn hay những con người suốt đời chỉ
chạm mặt vài lần cũng đang có những nỗi đau cần được vỗ về, hoặc tệ hơn thế nữa là
bạn cũng chẳng thể thấu hiểu cho chính mình.
C. .Vì sao trẻ cần được giáo dục về lòng trắc ẩn?
Trẻ em là những vị chủ nhân tương lai của đất nước, do đó, việc hình thành nhân cách
từ sớm cho trẻ là một việc làm thiết yếu.
Trẻ có lòng trắc ẩn thường có xu hướng hạnh phúc và vui vẻ, dễ hài lòng với cuộc
sống hơn. Trẻ có động lực học tập; các mối quan hệ và sức khỏe thể chất cũng phát
triển toàn diện hơn. Đồng thời, trẻ sẽ hồn nhiên, vô tư, ít lo lắng và trầm cảm hơn.
Khi đối diện với một vấn đề nào đó, bài toán khó hay không biết cách phát âm từ
tiếng Anh chuẩn như thế nào,…, trẻ có lòng trắc ẩn thường sẽ nhẫn nại và bình tĩnh
nhìn nhận vấn đề, từ đó có cách giải quyết cho riêng mình mà không có nhiều sự lúng
túng, lo lắng hay bực dọc.
Quý phụ huynh không nên thờ ơ với việc giáo dục nhân cách từ sớm cho trẻ. Có
nhiều cha mẹ lầm tưởng rằng lòng trắc ẩn sẽ khiến cho con của họ trở nên yếu đuối
và dễ mềm lòng hơn nhưng sự thật không phải vậy! Lòng trắc ẩn sẽ là nguồn sức
mạnh nội tâm thôi thúc lòng dũng cảm cũng như khả năng đối phó của trẻ đối với
những tình huống khó khăn, những vấn đề phức tạp.
Việc giáo dục trẻ về lòng trắc ẩn từ sớm còn giúp cho quá trình lớn khôn được hoàn
thiện nhanh hơn, giúp trẻ có thể trở thành một công dân tốt, có ích cho gia đình và xã hội.
VI. PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC ĐỂ HÌNH THÀNH LÒNG TRẮC ẨN Ở TRẺ
1. Tập cho trẻ biết gọi tên cảm xúc
Thông qua những hoạt động hằng ngày tại nhà và tại trường, các bậc cha mẹ và thầy
cô có thể tạo điều kiện cho trẻ được nói ra những cảm nhận của mình, gọi tên cảm NHÓM MĂNG C T Ụ 14
xúc. Hãy đặt những câu hỏi như “hôm nay con cảm thấy thế nào?”, “các hoạt động
vui chơi này có làm các con vui không”, … Trước khi để trẻ thấu hiểu cảm xúc của
người khác, cha mẹ và thầy cô cũng cần phải làm cho con trẻ nhận ra được cảm xúc
của chính mình, từ đó làm nền tảng để trẻ có thể hình dung và đồng cảm với người khác.
Không chỉ giáo dục cho trẻ về lòng trắc ẩn giữa người với người, cha mẹ và thầy cô
còn cần hướng dẫn và xây dựng cho trẻ thương cảm với các loài động vật, sự vật,…
“Con có thương em cún không?”, “em Miu bị đau chân đấy, con nhớ nhẹ nhàng với em nha”,…
Việc liên tục đặt ra câu hỏi và nhắc nhở con trẻ về cảm xúc của những loài vật, sự vật
xung quanh sẽ giúp bé ghi nhớ và dần hình thành nhân cách từ bi cho trẻ. Và với độ
tuổi tăng dần, mức độ khó của câu hỏi cũng nên tăng dần theo, ví dụ như “tại sao con
lại cảm thấy như thế”,… Cách dạy này sẽ giúp trẻ nói ra được cảm nhận của bản
thân, biết được cảm xúc thật sự đang hiện diện trong trẻ.
Ngoài ra, những trang sách, hình ảnh và con chữ cũng sẽ là công cụ hữu ích được
nhiều chuyên gia khuyến khích cha mẹ, thầy cô nên sử dụng trong việc xây dựng và
giáo dục nhân cách, lòng trắc ẩn cho trẻ. Thông qua những câu chuyện, cha mẹ có thể
rèn luyện cho trẻ dự đoán được cảm xúc, biết đặt mình vào vị trí của người khác để cảm nhận và chia sẻ.
2. Cho trẻ thực hành lòng trắc ẩn từ những hà
nh động nhỏ nhất
Chỉ cần một cái ôm, một nụ hôn hay rủ bạn bè cùng tham gia trò chơi,… đây đều là
những hành động nhỏ thể hiện được lòng trắc ẩn ở trẻ. Mọi hành động hướng đến
việc chia sẻ cảm xúc với người khác của trẻ đều là biểu hiện cho lòng trắc ẩn.
Phụ huynh có thể hướng dẫn trẻ thực hiện những hành động đơn giản như giúp đỡ
người lớn tuổi sang đường, nhường ghế ngồi xe buýt cho người khuyết tật, lớn tuổi,
có thai,… Những hành động nhân văn nhỏ nhặt nhất nên được giáo dục và khuyến khích trẻ thực hiện.
Những cảm xúc lúc thực hiện hành động sẽ tạo nên cho trẻ sự đồng cảm, thấu hiểu
được niềm vui, nỗi buồn của con người, loài vật, sự vật xung quanh. Rèn luyện lòng
trắc ẩn từ những việc nhỏ nhặt nhất sẽ xây dựng lên một người công dân tốt, có ích và có tài. NHÓM MĂNG C T Ụ 15
Để trẻ có thể hoàn thiện lòng trắc ẩn của mình nhiều hơn nên tổ chức các buổi thăm
quan, để trẻ chứng kiến và nhìn nhận rõ hơn về tình yêu thương bên trong con người
của mình, nhận lại những cung bậc cảm xúc khác nhau khi trẻ gặp gỡ và giao lưu như
buổi học sáng nay thầy Quân đã tổ chức, giúp ta nhìn nhận, cảm nhận và thấu hiểu
nhiều hơn so với bề mặt lý thuyết phim, ảnh. Từ đó có cách thể hiện đúng và càng
phát triển hoàn thiện bản thân hơn, cảm nhận được ý nghĩa cuộc sống, biết đồng cảm,
yêu thương và trân trọng mọi người xung quanh hơn đặc biệt là bản thân mình. LỜI KẾT
Lòng trắc ẩn chẳng phải là thứ trang sức để trang trí cho có nơi cửa miệng mà ấy là thước
đo của lòng thương người và thương chính cả bản thân mình. Trắc ẩn ấy như một liều
thuốc quý để dẹp trừ những sự kiêu căng, ngạo nghễ của bản thân trước những cái mình đã
có và khiêm cung hơn trước người khác. Trong ngành nghề này lòng trắc ẩn là tiền đề
không thể thiếu cho sự phát triển của chính bản thân, là cơ sở để giúp ta có đầy đủ lòng
yêu thương, trân trọng bản thân, sự kiên nhẫn trong nghề, nhẫn nại với những gì mình kiên định.
Bài học được đặt ra ở đây với lòng trắc ẩn là phải thật sự mở lòng trước những điều mà ta
cho rằng là khó, dung dị, chân thành mà đơn phương. Có lẽ ở đó những nhà Tâm lý học
nói riêng và tất cả mọi người nói chung đều phải chia yêu thương, sớt san sẻ. Ước mơ ấy
sẽ luôn là con đường tích cực để đưa con người đến với những điều tốt đẹp hơn.
Cảm ơn thầy Bùi Hồng Quân và Trung tâm Nuôi dưỡng và Bảo trợ Trẻ em Gò Vấp đã cho
lớp có một ngày tham quan và trải nghiệm vô cùng ý nghĩa và may mắn. Qua buổi học
ngày hôm nay có lẽ rằng mỗi Sinh viên chúng em đều có cho mình những suy nghĩ, những
dòng cảm xúc đặc biệt riêng cho mình, và tin chắc rằng sẽ có lòng trắc ẩn ở bên trong mỗi
người trước sự bất hạnh của các em nơi đây. Chính các em tại Trung tâm đã cho các bạn
sinh viên chúng em nhiều khung bậc cảm xúc, truyền những năng lượng tích cực của các
bạn ấy đến mọi người, và hơn hết, đó là bài học là “BIẾT ƠN”. Biết ơn những gì mình
đang có ở hiện tại, để thấy được rằng, đối với chúng ta thì rất bình thường đến đỗi tầm
thường, nhưng với các em, đó là ƯỚC MƠ mà các em hằng khao khát có được. NHÓM MĂNG C T Ụ 16
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
https://www.issp.edu.vn/vi/long-trac-an-la-gi/
https://tamlyvietphap.vn/tong-hop-kien-thuc-tam-ly-a-z-/su-khac-biet-giua-long-tot-va-
long-trac-an-2562-62427-article.html
https://hellobacsi.com/tam-ly-tam-than/moi-quan-he/long-trac-an-su-yeu-thuong/
https://voh.com.vn/song-dep/long-trac-an-la-gi-435662.html
https://hanhtrinhtramhuong.com/long-trac-an
https://123job.vn/bai-viet/long-trac-an-la-gi-tai-sao-long-trac-an-la-dieu-khong-the-thieu- trong-cuoc-song-2895.html NHÓM MĂNG C T Ụ 17