Lưỡng Hà cổ đại - Thành tựu kiến trúc, nghệ thuật - Lịch sử văn minh thế giới | Học viện Ngoại giao Việt Nam
Nghệ thuật tạo hình của Lưỡng Hà cổ đại bao gồm 2 mặt chính: Kiến trúc và Điêu khắc (đặc biệt là kiến trúc).- Công trình kiến trúc chủ yếu: tháp, đền, miếu, cung điện, thành,vườn hoa
Môn: Lịch sử văn minh thế giới (FC.007.02)
Trường: Học viện Ngoại giao
Thông tin:
Tác giả:
Tài liệu liên quan:
Preview text:
21:17 5/8/24
Lưỡng Hà cổ đại - Thành tựu kiến trúc, nghệ thuật
THÀNH TỰU NGHỆ THUẬT
- Nghệ thuật tạo hình của Lưỡng Hà cổ đại bao gồm 2 mặt chính: Kiến
trúc và Điêu khắc (đặc biệt là kiến trúc).
- Công trình kiến trúc chủ yếu: tháp, đền, miếu, cung điện, thành, vườn hoa.
- Kiến trúc Lưỡng Hà cổ đại đạt nhiều thành tựu rực rỡ, các công trình
hùng vĩ, nhưng vì nhiều nguyên nhân, chủ yếu là do thời đó không
có đá, vật liệu xây dựng chủ yếu là gạch không nung hoặc gạch
nung làm từ đất sét => hầu hết các công trình không còn nguyên vẹn đến nay. I.
KIẾN TRÚC LƯỠNG HÀ 1. Đặc điểm
- Bắt đầu: kiến trúc người Sume - Ác-cát
- Kết hợp với nhau trong quần thể kiến trúc => kết hợp vương quyền & thần quyền
- Đền đài & cung điện: xây trên nền được nâng cao (tới 12-15m) để tránh lụt lội
+ Đền thờ: hình dáng theo quy tắc
+ Cung điện: bố cục tự do thoải mái, gồm nhiều phòng hẹp, dài, sân trong
- Tường & nội thất: trang trí bằng họa tiết, hình mẫu khảm bằng đất
nung hoặc tranh sự tích thần thánh
- Từ khoảng năm 3000 TCN, các hình thức trang trí cho công trình
kiến trúc phát triển. Gạch ốp lát lưu ly với độ bền cao và màu men
óng ánh được sử dụng để trang trí mặt tường kiến trúc
2. Một số thành tựu kiến trúc tiêu biểu
a. Tháp đền của thành bang Ua (khoảng XXII TCN) - Công trình
tiêu biểu loại sớm
- Nền tháp: hình chữ nhật
- Gồm 4 tầng (bên trong là lõi đất, bên ngoài là gạch), mỗi tầng có 1 màu:
+ Tầng 1: màu đen => thế giới dưới đất
+ Tầng 2: màu đỏ => thế giới của con người about:blank 1/5 21:17 5/8/24
Lưỡng Hà cổ đại - Thành tựu kiến trúc, nghệ thuật
+ Tầng 3: màu xanh => thiên đường
+ Tầng 4 (đồng thời là một đền nhỏ): màu trắng => mặt trời
- Có bậc cấp bên ngoài để đi lên đến đỉnh, là nơi cúng thần, quan sát thiên văn -
Ngoài tháp đền thành Bang Ua, di tích của các Di-gu-rát còn được
thấy ở nhiều nơi: U-rúc, Ê-ri-đu, Nin-rút, Ni-ni-vơ,... - mỗi thành phố
đều có một vài Di-gu-rát.
b. Thành tựu kiến trúc nổi bật nhất - hệ thống công trình gồm:
thành quách, cung điện, tháp, vườn hoa của Tân Babylon.
- Tân Babylon là thời kỳ kiến trúc Lưỡng Hà đạt thành tựu rực rỡ nhất
(dưới sự trị vì của hoàng đế Na-bu-cô-đô-nô-xơ)
b. 1. Thành của Tân Babylon:
- Phía Nam Thủ đô Bát-đa, Iraq ngày nay
- Toàn bộ thành màu vàng
- Dài 13,2km - cứ 44m lại có 1 tháp canh => tổng cộng có hơn 300 tháp
- Thành có 3 lớp và có công trình phòng ngự bằng nước phức tạp: nếu
địch tấn công => tháo nước làm ngập xung quanh => quân địch không đến gần được.
- Thành có tổng 8 cổng, mang tên 8 vị thần, trong đó cổng phía Bắc:
Nơi thờ thần Ixta => được gọi là cửa Ixta + Cửa có 2 lớp, cao 12m
+ Ốp gạch men xanh, trên gạch có phù điêu bò rừng, rồng, màu sắc rực rỡ
+ Từ cửa có một đường rất thẳng đi đến phía Nam của thành.
Đây là con đường để đám rước đi qua trong dịp lễ tế - gọi là “đường thánh”.
+ Cuối con đường thành là đền thờ thần Mácđúc.
- Đền Mácđúc: (thần Mácđúc là thần tối cao của Lưỡng hà và bảo hộ thành Babylon)
+ Trước đền: một cái hồ xây bằng đá cẩm thạch => tượng trưng
cho vực thẳm đã sinh ra thế giới about:blank 2/5 21:17 5/8/24
Lưỡng Hà cổ đại - Thành tựu kiến trúc, nghệ thuật
+ Trong đền có tượng thần Mácđúc và đồ dùng: giường, bàn, ghế bằng vàng
+ Ngoài đền Mácđúc, thành phố Babylon còn có nhiều đền thờ lớn nhỏ
Phần lớn các đền này đều được xây dựng trước thời Tân
Babylon và bị tàn phá, nên đã được kiến tạo lại dưới thời Tân Babylon
b. 2. Tháp gần đền Mácđúc:
- Cao 90m, đáy hình vuông cạnh ~90m
- Gồm 7 tầng, mỗi tầng có một màu riêng, tượng trưng cho bảy ngôi sao
- Tầng trên cùng: ngôi đền nhỏ xây bằng gạch men xanh nhạt, bốn góc mạ vàng
- Có một bà cốt thường xuyên ở trong đền vì mọi người tin đêm đến,
thần Mácđúc lại về ở trong đến - bà cốt cũng được coi như một vị thần.
b. 3. Cung điện Tân Babylon: tráng lệ nhưng ngày nay chỉ biết được
rằng, riêng phòng đặt ngai vàng đã rộng 1200m2 => thấy được quy mô tòa cung điện.
b. 4. Vườn hoa trên không (vườn treo):
- Là một công trình rất độc đáo
- Toàn bộ vườn treo thực chất là một vườn hoa, được tạo dựng trên
một cái đài lớn cao 25m, có 4 tầng, mỗi tầng cách nhau 25m, toàn
bộ vườn cao 100m => người ta trồng hoa thơm cỏ lạ, tạo thành vườn thượng uyển - Đài có 4 tầng: + Tầng dưới cùng: đá + Tầng thứ hai: gạch
+ Tầng thứ ba: những tấm chì + Tầng trên cùng: đất
- Tương truyền rằng, vườn hoa là do vua Na-bu-sô-đô-nô-xô ra lệnh
kiến tạo để chiều lòng vương hậu của ông (một công chúa nước Mê-
di chỉ quen với phong cảnh của đất nước nhiều vùng núi, chứ không about:blank 3/5 21:17 5/8/24
Lưỡng Hà cổ đại - Thành tựu kiến trúc, nghệ thuật
thích cảnh đồng bằng ở Babylon) => Tạo ra khu rừng nhân tạo cách
biệt với khu vực xung quanh để vương hậu dạo chơi giải buồn.
- Vườn hoa trên không và thành Babylon về sau được người Hy Lạp
coi là một trong bảy kỳ quan thế giới.
- Toàn bộ các công trình đã đổ nát, bị chôn vùi do lũ lụt, nay chỉ còn
di tích mà khảo cổ học khai quật được.
II. ĐIÊU KHẮC & HỘI HỌA - Gồm tượng và phù điêu
- Tác phẩm tương đối tiêu biểu: “Bia diều hâu”, “Bia luật
Hammurabi”, “Cột đá Naramxin”, các tượng thần Atxiri,...
- Không đạt nhiều thành tựu như kiến trúc, không giữ lại được nhiều
tác phẩm đến ngày nay => những gì còn lại cho thấy được tài năng
người Lưỡng Hà cổ đại 1. Bia diều hâu:
+ Tấm bia ghi sự tích vua La-gát đánh thắng quân Uma
+ Mặt sau của bia chạm cảnh thần Ni-nghiếc-xu cầm lưới tung
vào quân địch, bãi chiến trường đầy tử thi, diều hâu bay lượn,
cảnh vua La-gát đi trên xe ngựa dẫn đầu quân đội được trang
bị bằng vũ khí, cảnh chôn cất người chết, cảnh hiến tế tù binh,...
2. Bia luật Hammurabi: Phần trên chạm hình Hammurabi đang
đứng trang nghiêm trước thần Mặt Trời (cũng là thần Công lý) và Sa- mát (thần Tư pháp)
Hiện vật bảo tàng Louvre, Pháp (Bộ luật được coi là cổ xưa nhất của loài người)
3. Các tượng thần Atxiri:
+ Thường cao lớn (3-4m), quái dị
+ Đầu người mình sư tử hoặc là mình bò có cánh
+ Tác phẩm sinh động nhất: sư tử bị bắn 4. Bia Naramxin:
- Bia cao 2m, làm bằng sa thạch màu hồng about:blank 4/5 21:17 5/8/24
Lưỡng Hà cổ đại - Thành tựu kiến trúc, nghệ thuật
- Diễn tả trận thắng của vua Naramxin với bộ lạc Lu-lu-bây: nhà vua
dẫn đầu quân men theo sườn núi truy kích địch, trước mặt vua là tên
địch bị ngã xuống, và một tên xin tha chết => Niềm vui của kẻ
chiến thắng & nỗi sợ của kẻ bại diễn ra rất sinh động 5. Hội họa
- Thời Tân Babylon, nghệ thuật Lưỡng Hà nặng về trang trí
- Những bức ảnh được miêu tả: thú vật, chim muông, cây cỏ - vừa thực vừa hư
- Hội họa Lưỡng Hà mang những nét riêng
- Người Lưỡng Hà cổ đại là người đầu tiên trong lịch sử biết làm tranh
ghép bởi nhiều mảnh đá nhỏ với nhiều màu sắc khác nhau, gọi là
Mosaique - tranh ghép mảnh màu about:blank 5/5