Lý luận của chủ nghĩa Marx - Lenin về nhà nước xã hộ i chủ nghĩa. Liên hệ thực tiễn | Tiểu luận môn nghĩa xã hội khoa học

Mối quan hệ giữa sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân theo chủ nghĩa Marx Lenin và khái niệm nhà nước xã hội chủ nghĩa có liên hệ mật thiết với nhau. Chủ nghĩa Marx Lenin coi giai cấp công nhân là lực lượng lãnh đạo trong cách mạng xã hội chủ nghĩa. Nói cách khác, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là bãi bỏ hệ thống tư bản, Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!

19 10 lượt tải Tải xuống
Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học (LLCT120405)

Trường: Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh

Thông tin:

35 trang 1 tháng trước

Tác giả:

Profile Lê Kim Dung
B Ộ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠ ỌC SƯ PHẠI H M KỸ THUẬT TP.HCM
KHOA CHÍNH TRỊ VÀ LUẬT
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
LÝ LUẬ NGHĨA N CỦA CHỦ MARX – LENIN
V I CH Ề NHÀ NƯỚC XÃ HỘ Ủ NGHĨA.
LIÊN HỆ THỰC TIỄN
Tiểu luận cu i k I KHOA H C ố ỳ môn: CHỦ NGHĨA XÃ HỘ Ọ
MÃ MÔN HỌC & MÃ LỚP: LLCT120405_22_2_92CLC
NHÓM THỰ BÌNH DƯƠNGC HIỆN:
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS. Trần Ngọc Chung
Tp. Hồ 05 2023 Chí Minh, tháng năm
DANH SÁCH NHÓM THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KÌ II, NĂM HỌC: 2022-2023
Nhóm Bình Dương Buổi: . học và tiết học: Thứ tiết 4 11, 12
Tên đề tài: Lý luận của ch ủ nghĩa Marx – Lenin v ề nhà nước xã hội ch ủ nghĩa. Liên
h thc tin.
STT
H Ọ VÀ TÊN SINH
VIÊN
MÃ SỐ SINH
VIÊN
T L % Ỷ Ệ
HOÀN
THÀNH
SĐT
1
Huỳnh Minh Quý
22119125
100%
0901427112
2
Hồ Gia Huyên
22119083
100%
0357083822
3
Trần Hoàng Tấn
22119132
100%
0862504353
4
Võ Quang Huy
22119082
100%
0865692716
5
Đỗ u Văn Hiế
22119071
100%
0337111798
6
Phạm Thanh Bình
22119046
100%
0335724562
7
Nguyễn Th Thanh Mai ị
22119100
100%
0352547271
8
Đỗ ị ọ Th Ng c Yến
22119159
100%
0908186164
Ghi chú:
− T l 100% ỷ ệ % =
− Trưởng nhóm: Huỳnh Minh Quý
Nhận xét của giáo viên:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Ngày tháng 17 05 năm 2023
m Giáo viên chấ điểm
MỤC L CỤ
PHẦ ĐẦN MỞ U ............................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................... 1
2. M u .............................................................................................. 2ục tiêu nghiên cứ
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ NGHĨA MARX LÝ LUẬ ỦN CỦA CH - LENIN VỀ NHÀ
NƯ NGHĨAỚC XÃ HỘI CHỦ ..................................................................................... 3
1.1. S i ch ......................................................... 3 ra đời của nhà nước xã hộ ủ nghĩa
1.1.1. Ngu ................................... 3ồn gốc hình thành nhà ớc xã hộnư i chủ nghĩa
1.1.2. Các yế ảnh hưở hình thành của nhà nước xã hộu tố ng đến s i chủ
nghĩa ........................................................................................................................ 4
1.2. B n ch i ch .......................................................... 6ả ất của nhà nước xã hộ ủ nghĩa
1.3. Ch ...................................................... 8ức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa
1.4. Tính tấ ng nhà nướt yếu của vic xây d c xã hội chủ nghĩa ........................... 9
CHƯƠNG 2: LIÊN HỆ THỰC TIỄN LÝ LUẬN NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA TRONG XÃ HỘI HIỆN NAY ..................................................................... 12
2.1. Th i ch gi i ............................... 12c tin nhà nước xã hộ ủ nghĩa trên toàn thế ớ
2.2. Th i ch ......................................... 13c tin nhà nước xã hộ ủ nghĩa ở Vit Nam
2.2.1. Tính tấ c xây dng mô hình nhà nướ nghĩa ởt yếu của vi c xã hội chủ
Vit Nam ............................................................................................................... 13
2.2.2. B n chả ất và đặc trưng của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Vit
Nam ....................................................................................................................... 14
2.2.3. Nh c ....................................................................... 16ững thành t ạt đượu đ
2.2.4. Nh n chững hạ ế, khó khăn trong quá trình xây dng nhà nước xã hội
chủ nghĩa ở Vit Nam .......................................................................................... 17
2.2.5. Vai trò của sinh viên trong công cuộc xây dng mô hình nhà nước xã
h t Nam hi .................................................................... 18ội chủ nghĩa ở Vi n nay
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚ ẢI PHÁP XÂY DỰNG, GI NG HIỆU QUẢ MÔ
HÌNH NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA ............................................................. 20
3.1. Phương hướ ải pháp đố ới nhà nướng, gi i v c ................................................... 20
3.2. Phương hướ ải pháp đố ới sinh viênng, gi i v .................................................... 24
K T N .................................................................................................................. 26Ế LUẬ
PHỤ L C - B M V ......................... 28Ụ ẢNG PHÂN CÔNG NHIỆ Ụ TRONG NHÓM
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 30
1
PHẦN M U Ở ĐẦ
1. Lý do chọn đề tài
M i quan h gi a s m nh l ch s c a giai c - ố ệ ữ ứ ệ ị ử ủ ấp công nhân theo chủ nghĩa Marx
Lenin và khái niệm nhà nướ nghĩa có liên hệ nghĩa c xã hội chủ mật thiết với nhau. Chủ
Marx - Lenin coi giai c i ch ấp công nhân là lực lượng lãnh đạo trong cách mạng xã hộ ủ
nghĩa. Nói cách khác, sứ mệnh lịch sử c a giai củ ấp công nhân là bãi bỏ ống tư bả hệ th n,
gi ng m ng, t t c ải phóng bản thân và xây dự ột xã hội công bằ ự do và hạnh phúc cho tấ ả
m ọ ời ngư i.
Nhà nước xã hội ch ủ nghĩa là công cụ để thực hi n s m nh l ch s c a giai cệ ứ ệ ị ử ủ ấp công
nhân. Nhà nước này không chỉ b o v quy n l i c a giai cả ệ ề ợ ủ ấp công nhân mà còn đảm bảo
quy n c b t o v l a c ng. V i bề ủa các nhóm dễ ị ổn thương khác và bả ệ ợi ích củ ộng đồ ớ ối
cảnh th giế ới đang chịu tác độ ấn đềng của nhiều v toàn cầ ệc tìm kiế ột mô hình u, vi m m
kinh t i b n v n thi n c a chế và xã hộ ề ững và công bằng là vô cùng cầ ết. Lý luậ ủ ủ nghĩa
Marx - Lenin v i ch t trong nh t quan tr ng ề nhà nước xã hộ ủ nghĩa là mộ ững lý thuyế ọ
trong vi i bệc phát triển một xã hộ ền v ng. ững và công bằ
Đặc bi n vệt, khi đây là lý luậ ề một loại hình nhà nước mà chính quyền nước ta cũng
đang áp dụ ệc phân tích liên hệ ữa lý luậ nhà nước xã hộng, vi gi n Marx - Lenin về i chủ
nghĩa và hiện thực xã hộ ệt Nam ngày nay sẽi Vi giúp sinh viên có cái nhìn tổng quan v ề
tác độ ớng c n ủa lý luận này đế Việt Nam và cả các nước khác trên thế gi i.
B n ra t m quan tr ng cởi vì đã nhậ ầ ọ ủa lý luận này nên nhóm chúng em đã quyết định
chọn đề tài “Lý luậ nghĩa Marx nhà nước xã hộ nghĩa. n của chủ - Lenin về i chủ
Liên h thc tin” để nghiên cứu. Việc nghiên cứu đề tài này cũng giúp chúng em phát
triển k i ch ỹ năng nghiên cứu, phân tích và đánh giá các vấn đề liên quan đến xã hộ ủ
nghĩa, từ đó nâng cao chất lượ ập và phát triể ản thân. Ngoài ra, đề tài cũng ng học t n b
mang tính chấ ời đạ y, giúp chúng ta hiểu rõ hơn vềt rất thực tiễn trong th i hiện na tầm
quan tr ng c a vi ng mọ ủ ệc xây dự ột xã hội công bằng và dân chủ, đóng góp vào sự phát
triển b n v ng c ề ữ ủa đất nước.
2
2. Mục tiêu nghiên cứu
M a ti u lu u v n c a ch - Lenin v ục tiêu củ ể ận này là nghiên cứ ề lý luậ ủ ủ nghĩa Marx ề
nh i ch c ti n à nước xã hộ ủ nghĩa và tìm hiểu cách thức áp dụng lý luận này vào thự ễ ở
Việt Nam và các nước khác. Nghiên cứ ập trung vào việc phân tích các yếu sẽ t u tố ảnh
hưởng đến s ự phát triể ủa nhà nước xã hộn c i ch ủ nghĩa ở các quốc gia khác nhau và đưa
ra những bài học và giải pháp cho Việt Nam và các nước đang xây dựng h ệ thống xã hội
chủ nghĩa. Bên cạnh đó, tiể ận cũng sẽu lu đề xuất nh ng cữ ải ti u chến và điề ỉnh lý luận
của ch - Lenin vủ nghĩa Marx ề nhà nước xã hội chủ nghĩa, phù hợ ới hoàn cảnh và p v
tình t Nam và các nưhình thực tế của Việ ớc khác.
3
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬ NGHĨA : N CỦA CHỦ
MARX - LENIN V I CH Ề NHÀ NƯỚC XÃ HỘ Ủ NGHĨA
1.1. S ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa
1.1.1. Ngu n gồ ốc hình thành nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nguồn gốc hình thành nhà nước xã hội ch ủ nghĩa có thể được truy v t t l ch s phong ế ừ ị ử
trào cách mạng và sự phát triể ấp công nhân. Cụ ể, nhà nước xã hộ n của giai c th i chủ
nghĩa được hình thành như là mộ ứng chính trị ấp công nhân đốt phản của giai c i với sự
bóc lột và áp bứ ấp tư sảc của giai c n.
Trong quá trình phát triể c đấn lịch sử, giai c i qua nhiấp công nhân đã trả ều cuộ u tranh
và chiến đấu để đòi lạ ợi và sự công bằng. Đặ ệt, các cuộc cách mạ i quyền l c bi ng lớn
như Cách mạng Công nghiệp Anh và Cách mạng Nga đã đánh dấ ởng thành và u sự trư
phát triể ấp công nhân và cũng là những bước đệ ệc hình n của giai c m quan trọng cho vi
thành nhà nước xã hộ ủ nghĩa.i ch
Nhà nước xã hộ nghĩa đầu tiên được thành lập là Liên Xô Soviet vào năm 1917, i chủ
sau khi Cách mạng Tháng Mườ ật đổ quân chủ tư sả đó, nhà i Nga l chế độ n tại Nga. Từ
nước xã hội chủ nghĩa đã trở thành một hình thứ ức chính trị cơ bả c tổ ch n của các nước
xã hộ nghĩa trên thếi chủ giới.
Có thể nói rằng, nhà nước xã hộ nghĩa được hình thành như mộ i chủ t sự cần thiết của
giai c p ấ công nhân trong việc b o v quy n lả ệ ề ợi và lợi ích của mình. Nó không chỉ là mộ t
hình thứ ức chính trị, mà còn là công cụ giúp đẩ phát triể ế, xã c tổ ch y mạnh sự n kinh t
h ộ ủi và văn hoá trong các quốc gia xã hội ch nghĩa.
Nhà nước xã hộ nghĩa là một hình ức xã hội mà trong đó tấ các i chủ thức tổ ch t cả
ngu n lồ ực và sản phẩm trong xã hội đều được sở hữu chung và quản lý bởi toàn bộ c ng ộ
đồ ớ ống, v i m i l t sục đích đem lạ ợi ích cho toàn bộ xã hội thay vì chỉ riêng mộ cá nhân
hay t ng l p c i ch n l ầ ớ ụ thể. Trong nhà nước xã hộ ủ nghĩa, quyề ực chính trị và kinh tế
n m trong tay c a nhằ ủ ững người đại di n cho cệ ộng đồng, và không có tầng lớp b o v lả ệ ợi
ích cá nhân.
4
Giai c t trong nh ng giai c p quan tr ng nh t cấp công nhân là mộ ữ ấ ọ ấ ủa xã hội trong nhà
nướ ộ ủc xã h i ch nghĩa. Giai cấp công nhân bao gồ ộng có tư cách m các nhân công lao đ
thuộc nhóm lao động chính thức và được tr n kinh t i ch ả lương. Trong nề ế xã hộ ủ nghĩa,
các công nhân không chỉ là những người bán sức lao động mà còn là những ngườ i sở
h n s n xu nh ữu và quản lý các phương tiệ ả ất, cũng như có quyền tham gia vào quyết đị
v s n xu ề ả ất và phân phối.
S m nh l ch s c a giai c i ch ng ứ ệ ị ử ủ ấp công nhân trong nhà nước xã hộ ủ nghĩa là xây dự
một xã hội công bằng, bình đẳng và tiến b n cộ, đóng góp vào sự phát triể ủa đất nước và
đấu tranh cho quyền lợi và sự công bằng c ủa mình.
1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đế hình thành của nhà nước xã hộn s i chủ
nghĩa
Để hiểu rõ hơn về yếu t n s ố ảnh hưởng đế ự hình thành của nhà nước xã hộ nghĩa, i chủ
ta cần phân tích kỹ hơn từ và cách chúng tác động vào quá trình này.ng yếu tố
Các yếu tố kinh tế:
S n d ch t s n xu t th s n xu u ự chuyể ị ừ chế độ ả ấ ủ công sang chế độ ả ất công nghiệp là điề
ki t cho s ện tiên quyế ự hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Vớ ất trên i việc sản xu
quy mô lớn, công nhân tr ở thành lực lượng ch ủ chốt trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên,
trong cách sả ất cũ, công nhân không đượ công bằng và phản xu c đối xử i chịu sự áp bức
t nh ng t ng l p cai tr y nh ng cu u tranh cừ ữ ầ ớ ị. Điều này đã thúc đẩ ữ ộc đấ ủa công nhân và
làm nề ản t ng cho sự n c phát triể ủa nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Ngoài ra, sự khai thác tàn bạo và phi nhân đạ ến công nhân o của tầng lớp cai trị khi
s ng trong cố ảnh nghèo đói, bất công và bị kìm hãm quyền t do. Nh ng vự ữ ấn đề này càng
đẩy m u tranh c ạnh các cuộc đấ ủa công nhân.
Các yế xã hộu tố i:
Các sự như cuộc Cách mạng Pháp năm 1789 và các cuộc cách mạng khác kiện lịch sử
đã khơi dậ ọng và khát khao giải phóng của nhân dân khắp nơi, bao gồy sự hy v m cả
công nhân. Nhữ ộc đấu tranh này đã dẫn đế thay đổi tư tưởng và tạng cu n sự o điều kiện
cho sự hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
5
Những t ng l p cai tr b o v phong ki n, gi l i quy n h n cầ ớ ị ả ệ chế độ ế ữ ạ ề ạ ủa mình và cản
trở sự tiến b ộ xã hội. Điều này khiến công nhân không thể đạt được bình đẳng xã hội và
giúp giai cấp công nhân nhậ ức đượ ộc đấ ải phóng n th c tầm quan trọng của cu u tranh gi
và xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Các yếu tố lịch sử:
Các yế cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nhà nướu tố lịch sử c
xã hộ nghĩa. Trong lị loài người, đã có nhữ ện đại đã i chủ ch sử ng thế lực cổ đại hoặc hi
đóng góp vào việc hình thành và phát triể ủa nhà nướn c c xã hội chủ nghĩa.
Ví dụ ủ, ch nghĩa Marx và Engels đã khám phá và phát triể ết lý cộ đó đã n tri ng sản, từ
đưa ra những lý luận và chính sách cách mạ ới. Các bộ ạc và đại cũng ng m l quốc gia cổ
đã đóng góp vào sự phát triể ủa xã hội loài người, đặ ệt là qua các hình thứ n c c bi c tổ
chức c n xu a m t s i ch ộng đồng và sả ất, giúp cho sự hình thành củ ộ ố quốc gia xã hộ ủ
nghĩa.
Tuy nhiên, trong lịch sử, các đế khác cũng đã ngăn cản và quốc và các thế lực bảo thủ
đối đầ ới các cách mạ ản. Ví dụ như các cuộ ữa các nước xã u v ng cộng s c chiến tranh gi
h i ch qu n, hay cu c kh ng ho ng tộ ủ nghĩa với các nước đế ốc và tư bả ộ ủ ả ại Liên Xô vào
nh n s n c ững năm 1980 đã gây ảnh hưởng đế ự phát triể ủa nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Ngoài ra, các yếu tố kinh tế, văn hóa, xã hội cũng có ảnh hưở ớn đế hình thành ng l n sự
và phát triể ủa nhà nước xã hộ nghĩa. Ví dụ như sự ủa các nền c i chủ thất bại c n kinh tế
tư bản, các cuộ toàn cầ bùng nổ ủa các phong trào cách c khủng hoảng kinh tế u, sự c
m n b o ra b i c nh thu n l i cho s n cạng và các nền văn hóa tiế ộ, đều đã tạ ố ả ậ ợ ự phát triể ủa
nhà nước xã hội chủ nghĩa.
T ng hổ ợp lại, các yếu t l ch số ị ử, chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa đều có ảnh hưởng
l n s n c i chớn đế ự hình thành và phát triể ủa nhà nước xã hộ ủ nghĩa. Trong đó, sự ảnh
hưở ủng c a giai c m ng nấp công nhân và sứ ệnh phát triển, xây dự ền kinh tế xã hội chủ
nghĩa là rấ ấp công nhân đã đóng vai trò chủ ộc cách t quan trọng. Giai c đạo trong cu
m ng ch l s n c n kinh t ạng và cũng là lực lượ ủ ực trong ự phát triể ủa nề ế xã hội chủ nghĩa.
Đặ ộc biệt, việc tạo ra m t l o vực lượng lao động chuyên nghiệp và được đào tạ ề chủ
6
nghĩa Marx - Lenin để lãnh đạo các hoạt động cách mạng cũng là một yếu t quan tr ng ố ọ
trong s i ự thành công củ ớc xã hộa nhà nư chủ nghĩa.
Ngoài nhữ trên, sự hình thành của nhà nước xã hộ nghĩa còn có liên hệng yếu tố i chủ
sâu sắ ấp công nhân. Giai cấp công nhân được coi là lực lược với giai c ng chủ lực của
cách mạng xã hộ nghĩa, có sứ ệnh tiên phong trong việc đánh bạ hĩa tư i chủ m i chủ ng
b i c ng s n. ản và xây dựng xã hộ ộ ả
Giai c t nhi n cấp công nhân đã đóng góp rấ ều vào việc hình thành và phát triể ủa nhà
nước xã hộ nghĩa. Như đã đề trên, sự phát triể ủa các xã hộ đại đã mởi chủ cập ở n c i cổ
ra cơ hộ hình thành của nhà nước xã hộ nghĩa. Tuy nhiên, chỉi cho sự i chủ khi giai cấp
công nhân xuất hiện và phát triể ẽ, nhà nước xã hộn mạnh m i ch ủ nghĩa mới có thể được
hình thành.
S m nh l ch s c a giai c i chứ ệ ị ử ủ ấp công nhân trong cách mạng xã hộ ủ nghĩa cũng rất
quan tr u tranh c l p, t do, ch quy ng, giai ọng. Trong quá trình đấ cho độ ậ ự ủ ền và bình đẳ
cấp công nhân đã đứng ra làm lực lượng tiên phong, dẫn đầ ộc cách mạng và chiếu cu n
thắng ch c quy n l c, giai c c hiủ nghĩa tư bản. Sau khi giành đượ ề ự ấp công nhân đã thự ện
nhi m ph n kinh t ng cều chính sách và biện pháp nhằ át triể ế, nâng cao đời số ủa nhân dân
và xây dựng xã hội cộng sản.
Tóm lại, s ự hình thành của nhà nước xã hội ch ủ nghĩa phụ thuộc vào nhiều y u t ế ố khác
nhau, trong đó có sự ảnh hưở ấp công nhân và sứ ng của giai c mệnh lịch sử của họ. Giai
cấp công nhân đã đóng góp không nhỏ vào việc xây dựng xã hộ i cộng sản và phát triển
nhà nước xã hội chủ nghĩa.
1.2. Bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nhà nước xã hộ nghĩa là nhà nướ ới, có bả ất khác biệt hoàn toàn so i chủ c kiểu m n ch
v t trong l ch s i chới các nhà nước bóc lộ ị ử. Nhà nước xã hộ ủ nghĩa được xây dựng trên
n n t ng c a ch kinh t i ch a giai cề ả ủ ế độ ế xã hộ ủ nghĩa và phản ánh ý chí củ ấp công nhân
- lực lượng tiên phong trong công cuộc đổi mới xã hội. Tính ưu việt về m t b n ch t cặ ả ấ ủa
nhà nướ nghĩa đượ ện trên các phương diệc xã hội chủ c thể hi n:
V i ch n ch t giai cề chính trị: Nhà nước xã hộ ủ nghĩa mang bả ấ ấp công nhân và phản
ánh ý chí chung của nhân dân lao độ ực nhà nướ nhân dân, thông ng. Quyền l c thuộc về
7
qua đó họ ền làm chủ và lợi ích củ mình. Giai cấp công nhân trong nhà thực hiện quy a
nước xã hộ nghĩa có sự khác biệt rõ ràng so vớ ững nhà nước bóc lột trước đây i chủ i nh
cả về n l vai trò và quyề ợi. Trong nhà nước bóc lộ ớc đây, giai cấp công nhân chỉt trư là
m t trong nhi u lộ ề ực lượng lao động và bị áp đặt các điều kiện lao động kh c nghiắ ệt. Còn
v i ch ng ch o trong s n xuề nhà nước xã hộ ủ nghĩa, giai cấp công nhân là lực lượ ủ đạ ả ất
và đại di n cho lệ ợi ích của mình trong quản lý nhà nước. Công dân được coi là chủ nhân
của quyền l o ra s ực và có quyền tham gia vào quá trình ra quyết định và tạ ự thống nhất
trong quá trình quản lý nhà nước.
Đảng c ng s n gi ộ ả ữ vai trò lãnh đạo nhà nước và toàn xã hội. Đảng C ng sộ ản được xem
là đ i ích cại diện cho lợ ủa giai cấp công nhân và nhân dân lao động nói chung. Đảng có
trách nhi c hi m bệm xây dựng và thự ện chính sách của nhà nước, đả ảo sự phát triển của
kinh t o quy n l i c ế, văn hóa, xã hội và đảm bả ề ợ ủa nhân dân.
V kinh t i ch n t ng ch s hề ế: Nhà nước xã hộ ủ nghĩa được xây dựng trên nề ả ế độ ở ữu xã
h i ch c lộ ủ nghĩa, không có quan hệ bó ột. Trong các kiểu nhà nước bóc lột trong lịch sử,
nhà nước thường là bộ máy củ a thi u s ể ố những kẻ bóc lột để ấn áp và khố đa số tr ng chế
nhân dân lao động, v i mớ ục đích bảo v ệ và duy trì địa v c a t ng lị ủ ầ ớp bóc lột. Tuy nhiên,
nhà nước xã hộ nghĩa khác biệt hoàn toàn. Nó không chỉ là mộ máy chính trịi chủ t bộ -
hành chính và cơ quan cưỡ mà còn là mộ ản lý kinh tế xã hộng chế t tổ chức qu - i của
nhân dân lao động. Nhà nước xã hộ nghĩa không chỉ ện cho các lợi ích củi chủ đại di a
giai c m b o l ng. ấp công nhân mà còn đả ả ợi ích của toàn bộ quần chúng nhân dân lao độ
V mề ặt văn hóa - xã hội: nhà nước xã hội ch ủ nghĩa tạo điều kiện cho mọi người có cơ
h ng. Qua vi c lo i b ội phát triển bình đẳ ệ ạ ỏ các mâu thuẫn xã hội, nhà nước này xóa bỏ
s t giai c p, t ng l p c ti p c n lự phân biệ ấ ầ ớ , và giới tính trong việ ế ận các nguồ ực và cơ hội
phát triển. Điều này đồng nghĩa vớ ọi thành viên trong xã hội có thểi việc m tham gia
vào quá trình sả ất và góp phần xây dự ộng đồ ột cách công bằng và bình n xu ng c ng m
đẳng.
Nhà nước xã hộ ệc phát triển và bả các giá trị văn hóa tiên i chủ nghĩa đảm bảo vi o vệ
tiến c ng, t do, s c, y t , ngh ủa nhân loại, như sự công bằ ự ự phát triển cá nhân, giáo dụ ế ệ
thu i.ậ ểt, văn hóa th ng githao, và quyền bình đẳ ớ
8
Qua đó, nhà nước xã hộ nghĩa thúc đẩy quá trình phân hóa giai cấp và tầi chủ ng lớp
thu h ng th i khuy ng trong vi c ti p c n ngu n lẹp, đồ ờ ến khích sự bình đẳ ệ ế ậ ồ ực và cơ hội
phát triể ục tiêu của nhà nước xã hộ nghĩa trong lĩnh vực văn hóa xã hội là n. M i chủ -
xây dựng một xã hội công bằng, văn minh, tiế ộ, và đồ ời tôn trọng và bản b ng th o v ệ các
giá trị văn hóa đặc trưng củ a dân tộc.
1.3. Chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nhà nước xã hộ nghĩa có các chức năng quan trọ ện và duy i chủ ng trong việc thực hi
trì quyề ủa nhân dân lao động và xây dựng xã hội công bằng, dân chủ và phát n lực c
triển. Dưới đây là mộ ớc xã hột số chức năng cơ bản của nhà nư i chủ nghĩa:
Quyền và điều hành kinh tế: Nhà nước xã hộ nghĩa đả ận vai trò quản lý và i chủ m nh
điều hành kinh tế qu c gia dố ựa trên nguyên tắc chủ nghĩa xã hội, với mục tiêu tạo ra một
xã hộ ằng, bình đẳng và phát triể ững. Để ện vai trò này, nhà nưới công b n bền v thực hi c
xã hội ch ủ nghĩa thực hiện m t s nhi m v quan trộ ố ệ ụ ọng như: chính sách kinh tế ản lý , qu
ngân sách, quy đị ữu và sử ụng tài nguyên quốnh về sở h d c gia.
B o v quy i ch ả ệ ền và lợi ích của công nhân và nhân dân lao động: Nhà nước xã hộ ủ
nghĩa có trách nhiệm b o v quyả ệ ền và lợi ích của công nhân và nhân dân lao động. Chức
năng quan trọng này bao gồm đả ền lao độ ỏe và an toàn lao m bảo quy ng, bảo vệ sức kh
động, đả ống cơ bản và quyề ập vào giáo dục và chăm sóc y tế. Nhà m bảo mức s n truy c
nước xã hộ nghĩa thự ện các chính sách và biện pháp để ảo công bằng xã i chủ c hi đảm b
hội và loạ ất công và mất cân đối. Điều này đạt đượi bỏ b c bằng cách đảm bảo bình đẳng
xã hộ ộc và các yế phân i và không phân biệt đối xử dựa trên giai cấp, giới tính, sắc t u tố
bi ệt khác.
Thúc đẩ công bằng xã hội: Nhà nước xã hộ nghĩa đả ảo thúc đẩ công y sự i chủ m b y sự
b i b b c th c hiằng xã hội và loạ ỏ ất công và mất cân đối trong xã hội. Điều này đượ ự ện
thông qua ạo ra chính sách và biện pháp nhằm đả ọi công dân có cơ hộ việc t m bảo m i
phát triển công bằng, không phân biệt đố ựa trên giai cấ ới tính, sắi xử d p, gi c tộc hoặc
các yếu t ố phân biệt khác.
Nhà nước xã hộ nghĩa đặ công bằng lên hàng đầu, đả công dân i chủ t sự m bảo tất cả
đều có quyền truy cập công bằng vào các dị cơ bản như giáo dục và chăm sóc y tếch vụ .
9
Bằng cách loại b ỏ các rào cản xã hộ ọi người được đải, m m bảo nh c nh ng quyận đượ ữ ền
l ch v c n thi n b c ợ ịi và d ụ ầ ết để phát triển cá nhân và góp phần vào tiế ộ ủ ộa xã h i.
B o v quyả ệ ền dân chủ và tham gia của công dân: Công dân có quyền tham gia vào
quy nh v quan tr i th o, h i nghết đị ề các vấn đề ọng trong xã hội thông qua các hộ ả ộ ị, đại
h m b o r ng mội công dân và các tổ chức xã hội khác. Điều này đả ả ằ ọi người đều có cơ
h i th hiộ ể ện ý kiến và tham gia vào việc xây dựng xã hội theo hướng mà họ mong mu n. ố
Quyền t ự do ngôn luận và tự do tập h p c c bợ ủa công dân đượ ảo đảm, cho phép họ tham
gia vào các cuộ ận và hoạt động công dân một cách tự do và trung c tranh luận, thảo lu
th ực.
Trong nhà nước xã hộ nghĩa, công dân được coi là nhân vật chính trong quyếi chủ t
định chính sách và quản lý xã hộ ến khích tham gia vào việc đưa ra ý i. Họ được khuy
ki xu i vến, đề ất và phản đố ề các chính sách và biện pháp của chính phủ. Các cơ chế và
q c thi t l m b o r ng ti n l i cuy trình tham gia dân chủ đượ ế ập để đả ả ằ ếng nói và quyề ợ ủa
công dân đư ằợc nghe và xem xét một cách công b ng.
Như vậy, nhà nước xã hộ nghĩa có chức năng quan trọ ện và i chủ ng trong việc thực hi
duy trì quyề ủa nhân dân lao độ và xây dự ột xã hội công bằng, dân chủ và n lực c ng ng m
phát triển. Chức năng của nhà nước xã hội ch ủ nghĩa bao gồm quản lý và điều hành kinh
t , b o v quy y s ng ế ả ệ ền và lợi ích của công nhân và nhân dân lao động, thúc đẩ ự công bằ
xã hội và bả ền dân chủ và tham ủa công dân. Ngoài ra, nhà nước xã hộo vệ quy gia c i
chủ nghĩa còn đả ảo an ninh và trậm b t tự công cộng, bảo vệ và phát triể ền và tựn quy
do cá nhân. Tổ ộng, nhà nước xã hộ nghĩa đóng vai trò quan trọng trong xây ng c i chủ
d n cho t t cựng và duy trì một xã hội công bằng, dân chủ và phát triể ấ ả các thành viên
trong xã hội.
1.4. Tính tất yếu của vic xây dng nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nhà nước xã hộ nghĩa xuấ ện trong quá trình cách mạng xã hộ nghĩa, là i chủ t hi i chủ
công cụ c a giai củ ấp công nhân liên minh với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động
khác nhằm ch ng l i giai cố ạ ấp bóc lột và xây dựng ch ủ nghĩa xã hội. Trong ch ế độ xã hội
chủ nghĩa, giai cấp công nhân và nhân dân lao động là chủ thể thực hiện quyền lực nhà
nướ ộ ủc. Quyền l c thuực nhà nướ c về nhân dân dướ lãnh đại sự o c a giai cấp công nhân
10
thông qua Đả ệc xây dựng nhà nước xã hộ nghĩa là một yêu cầng Cộng sản. Vi i chủ u
khách quan, tấ ếu đố ốn đi lên chủ nghĩa xã hột y i với mọi quốc gia mu i.
Thứ nh u t c hi n m n b cho ất, đó là yêu cầ ất yếu để thự ệ ục tiêu công bằng xã hội và tiế ộ
m i ch m v u ti t s n kinh tọi người. Nhà nước xã hộ ủ nghĩa có nhiệ ụ điề ế ự phát triể ế - xã
h ng c a c i v t ch i sội, phân phối công bằ ủ ả ậ ất và tinh thần trong xã hội, nâng cao đờ ống
nhân dân. Đây chính là bả ấp công nhân của nhà nước xã hộn chất giai c i chủ nghĩa.
Xây dựng nhà nước xã hộ nghĩa là một yêu cầ ếu và quan trọi chủ u tất y ng trong việc
t o ra m n b i ch t hạ ột xã hội công bằng và tiế ộ. Xã hộ ủ nghĩa là mộ ệ thống xã hội mà
trong đó, tấ các tài sản, tài nguyên và sả ẩm đượ ất đều đượ ụng và t cả n ph c sản xu c sử d
phân phối công bằng, không có sự chênh lệch giàu nghèo và mọi người đều được đối x ử
bình đẳng.
Thứ hai, đó là yêu cầu để bảo vệ và phát huy thành quả cách mạng, bảo vệ quyền lợi
của nhân dân lao động. Nhà nước xã hộ nghĩa là công cụ ấp công nhân và i chủ để giai c
nhân dân lao độ xã hộ ới, ngăn chặ đe dọ các thế ực thù ng bảo vệ ế ch độ i m n sự a từ l
địch. Ngoài ra, nhà nước xã hộ nghĩa cũng phải đả ọi người trong xã i chủ m bảo rằng m
h ho ng cội đều có quyền và trách nhiệm tham gia vào việc quản lý và điều hành ạt độ ủa
nhà nước. Điều này giúp đả ọi người đều đượ và m bảo rằng quyền lợi của m c bảo vệ
quy n c c ng. ế a trên ý kiết định được đưa ra dự ủa toàn bộ ộng đồ
Việc xây d c xã h ảựng nhà nướ ội chủ đả nghĩa không chỉ m b o sự n bcông bằng và tiế ộ
cho tất cả các thành viên trong xã hội, mà còn giúp giải quy t nhiế ều v ấn đề xã hội phức
t p. V i s cạ ớ ự quan tâm và hỗ trợ ủa nhà nước, các vấn đề như nghèo đói, bất công và
phân biệ ữa các tầ ấp các dị cơ bảt đối xử gi ng lớp, sự thiếu hụt trong việc cung c ch vụ n,
v v t m ấn đề ề môi ờng và sứtrư c khỏe cộng đồng có thể được giải quyế ột cách tốt nhất.
Thứ ba, đó là yêu cầu để nâng cao vai trò lãnh đạ ủa Đảng và sứ ủa Nhà o c c mạnh c
nước. Xây dựng nhà nước xã hộ nghĩa mạ ững và ngày càng hoàn thiện là điềi chủ nh v u
kiện để Đảng có thể thực hiện vai trò lãnh đạo toàn diện đối v i s nghiớ ự ệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội.
M i ch u qu i sột nhà nước xã hộ ủ nghĩa hiệ ả cũng đòi hỏ ự tham gia và tương tác giữa
nhà nước và cộng đồng. Việc t o ra mạ ột xã hội công bằng và tiến b ộ không thể đạt được
11
n c chếu nhà nướ ỉ đơn thuần là một bên quyết định mà không đưa ra cơ hội cho người
dân tham gia vào quá trình quyế ịnh và thự ện các chính sách của nhà nướt đ c hi c.
Do đó, trong một nhà nước xã hộ nghĩa, cầ ống phân i chủ n thiết phải tạo ra một hệ th
quy n quy n l c xu ng c m b o s tham gia c a c ng ề ết định và đưa quyề ự ố ấp để đả ả ự ủ ộng đồ
vào việ ết định và điều hành hoạt độc quy ng của nhà nước. Điều này cũng giúp đảm bảo
tính minh bạch và trách nhiệ ản lý và sử ụng tài nguyên củm trong việc qu d a nhà nước.
Như vậy, xây dựng nhà nước xã hộ nghĩa là yêu cầu khách quan và tấi chủ t yếu nhằm
thực hi n m c mệ ục tiêu dân giàu, nướ ạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đây chính là
con đườ ải đi để đi lên chủ nghĩa xã hộ ệc xây dự ột nhà nước xã hộng ph i. Vi ng m i chủ
nghĩa không phải là một quá trình đơn giản và có thể gặp nhiều khó khăn và thách thức.
Tuy nhiên, nếu đượ ện đúng cách, nó sẽ đem lạ ợi ích cho toàn bộ xã c thực hi i nhiều l
h o ra m ng s ng tội, giúp tạ ột môi trườ ố ốt hơn cho mọi người và đóng góp cho sự phát
triển b n v ng c ề ữ ủa đất nước.
12
CHƯƠNG 2: LIÊN HỆ THỰC TIỄN LÝ LUẬN NHÀ NƯỚC XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA TRONG XÃ HỘI HIỆN NAY
2.1. Thc tin nhà nước xã hội chủ nghĩa trên toàn thế giới
Có thể ế ế ng, sau chinói rằ n tranh th giới lần thứ 2, rõ hơn là cuộc cách mạng tháng 10
Nga, nhà nước xã hội ch ủ nghĩa ra đời. Đầu tiên là Liên bang Cộng hòa xã hội ch ủ nghĩa
Xô Viế ế ất (1922). Và sau đó đã đạ ều thành tựu phát triểt được nhi n kinh t - xã hội r t ấn
tượng, nêu ra một hình mẫu về hoà bình hữ ữa các dân tộ văn minh và tiếu nghị gi c; về n
b n ch i, giộ xã hội; Xoá bỏ chế độ tư bả ủ nghĩa, xoá bỏ chế độ người bóc lột ngườ ải
phóng gi ấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể nhân loạai c i khỏi mọi sự áp bức,
bóc lột, nghèo nàn lạ ậu; xây dựng xã hộc h i mới th c s tự ự ốt đẹ nghĩa xã hội và chủp chủ
nghĩa cộ ản. Đó cũng chính nhờ góp sứ ấp công nhân. Mộng s sự c to lớn của giai c t cột
m c l t qu c gia i Chố ớn giúp cho hàng loạ ố ở Châu u theo con đường Xã Hộ ủ Nghĩa (Ba
Lan, Hungary,…). Ở Châu Á (Việt Nam, Lào, Trung Quốc,…).
Song song v i ch ng ho ng ới đó vẫn có thời gian các nước xã hộ ủ nghĩa lâm vào khủ ả
n ng n i ch t sặ ề, và lần lượt các quốc gia xã hộ ủ nghĩa lần lượ ụp đổ như các quân bài
domino. M t l n n a, l ch s l i ph i d y cho h m c c n thiộ ầ ữ ị ử ạ ả ạ ọ ột bài họ ầ ết: Thông qua cải
cách, đổ nghĩa xã hội vượ ảng và phát triể ất đặi mới, chủ t qua khủng ho n r c sắc trong
b i c nh m a th i. C Trung Quố ả ới củ ời đạ ải cách chủ nghĩa xã hội ở ốc (từ năm 1978), đổi
m t Nam (t i chới ở Việ ừ năm 1986) và các quá trình tương tự ở các nước xã hộ ủ nghĩa
khác đượ ắc đúng đắ ện, đồc triển khai với các nguyên t n; vừa toàn di ng bộ vừa có trọng
tâm, trọng điểm, lộ trình, giải pháp phù hợ ịnh và sáng tạ ừa và phát p; vừa kiên đ o, kế th
triển, g n v i th c ti n, g n qu c gia v i th gi i. Nh v y, Trung Qu ắn lý luậ ớ ự ễ ắ ố ớ ế ớ ờ ậ ốc đã trở
thành nề ới và cườ ất đang trỗ ệt Nam đạn kinh tế thứ hai thế gi ng quốc lớn nh i dậy; Vi t
nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử; Cuba hiên ngang trước bao vây cấ ận, kiên m v
định xây dự ốc gia xã hộ nghĩa độ ập, có chủ ền, dân chủ ịnh vượng qu i chủ c l quy , th ng
và bề ững; các nước xã hộ nghĩa khác đều có nhiều thành công trong xây dựn v i chủ ng
và bả xã hộo vệ chế độ i.
13
Đây thậ là ột quá trình cải cách, đổ ới thành công cả tư duy lý luật sự m i m về n, nhận
thức, t c ti c c a chầm nhìn và thự ễn, ch nh xung lủ trương, chính sách, khẳng đị ự ủ ủ nghĩa
xã hội trước mọi sóng cồn, gió cả c a th i cuủ ờ ộc. Không chỉ thể hi n s c s ng ệ ứ ố ở các quốc
gia xã hội chủ nghĩa, chủ nghĩa xã hội còn hiệ ện trong các phong trào đấu tranh nhân n di
dân rộ ớn trên toàn thế ới đang phê phán, bác bỏ mô hình tự ới tư bảng l gi do m n chủ
nghĩa và năng động đưa ra các phương án thay thế vì mộ t th giế ới khác tốt đẹp hơn. Nói
theo ngôn t cừ ủa K.Marx, đây chính là “những ô cửa s nhổ ỏ” trong xã hội tư bản để nhìn
v ng sề xã hội cộ ản tương lai.
2.2. Thc tin nhà nước xã hội chủ nghĩa ở Vit Nam
2.2.1. t y u cTính tấ ế ủa vic xây dng mô hình nhà nước xã hội chủ
nghĩa ở Vit Nam
Ở Việt Nam, th i k ờ ỳ quá độ đi lên xã hộ i chủ nghĩa ột bướ- m c chuy ển mình từ thời kì
này sang thờ khác. Xen kẽ vào đó là nhiề tác độ ồng vào nhau. Với kỳ u sự ng, l i Lenin,
ông khẳng đị ằng: “Tấ các dân tộc đề đi lên chủ nghĩa xã hội. Đó là điềnh r t cả u sẽ u
không trá quá độ đó còn phù hợ ới xu hướ ời đại ngày nay nh khỏi. Sự p v ng chung của th
- y t thời đại mà nói chung chủ ếu là sự quá độ ừ chủ nghĩa tư bản lên xã hội chủ nghĩa”.
Với l ch s ng minh: T khi thị ử đã chứ ừ ực dân Pháp xâm lược nước ta đến năm 1930 các
phong trào ứu nướ ủa nhân dân ta theo ý thứ năm 1930 đảc c c c hệ phong kiến. Từ ng
cộng sản Vi n c c l i. ệt Nam ra đời đã giương cao ngọ ờ độ ập dân tộc và chủ nghĩa xã hộ
Dướ ọ ờ ối ng n c ấy. Đảng đã đoàn kết đượ dân tộc. Phát huy cao độc cả truyền th ng bất
khu t c t g n n a th kấ ủa dân tộc. Lãnh đạo nhân dân ta ròng rã suố ầ ử ế ỷ đấu tranh giành
độ ố ộc lập th ng nhất tổ quốc. Cách mạng nước ta do đảng c ng sản Vi o. ệt Nam lãnh đạ
Đảng có cơ sở xã hộ ắc trong nhân dân. Như vậy qua hàng ngàn năm lị i vững ch ch sử,
v i nh u ki n t u c a l ch s t a chớ ững điề ệ ất yế ủ ị ử ạo nên cho chúng ta niềm tin và lự ọn đúng
đắn khi có bướ ển mình tớ nghĩa xã hội. Ngày nay chúng ta cầc chuy i chủ n phải nỗ lực
và phát triển không ngừng để luôn nâng cao chất lượ ủa người dân, và vươn ng sống c
t m qu c t . M ng m t ch m i tầ ố ế ục tiêu cuối cùng là xây dự ộ ế độ ớ ốt hơn chế độ cũ là mục
đích cuối cùng củ nghĩa xã hội. Đó là mộ ệp vĩ đại, nhưng đồa chủ t sự nghi ng thời vẫn
có nhữ ủi ro, khó khăn bấ ần có nhiều phương pháp và hướng r t cập. C ng giải quyết cho
v ấn đề này.
14
2.2.2. B n ch c C i chả ất và đặc trưng của nhà nướ ộng hòa xã hộ ủ nghĩa
Vit Nam
C a qu n ộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là tên gọi chính thức củ ốc gia chúng ta hiệ
nay, đạ ữa hai hình thức nhà nước: Nhà nước Xã hộ nghĩa i diện cho sự kết hợp gi i chủ
và Nhà nước pháp quyền.
B n ch t c c C i ch t Nam theo Hiả ấ ủa Nhà nướ ộng hòa xã hộ ủ nghĩa Việ ến pháp 2013 là
nhà nướ ủa dân, do dân và vì dân. Cụ ể: Nhân dân là chủc c th thể tối cao của quyền lực
nhà nước; Nhà nướ ộng hòa xã hộ nghĩa Việt Nam là nhà nướ các c C i chủ c của tất cả
dân tộc trên lã ệt Nam, là biể ối đại đoàn kết toàn dân nh thổ Vi u hiện tập trung của kh
t c C i ch c tộc; Nhà nướ ộng hòa xã hộ ủ nghĩa Việt Nam đượ ổ chức và hoạt động trên cơ
s ở nguyên tắc bình đẳng trong m i quan h giố ệ ữa nhà nước và công dân; Nhà nước C ng ộ
hòa xã hội ch a Viủ nghĩ ệt Nam là nhà nước dân chủ và pháp quyền. Nhà nước Cộng hoà
xã hộ nghĩa Việt Nam là kiểu nhà nước xã hộ nghĩa. Nhà nướ ộng hòa xã i chủ i chủ c C
h i ch t Nam n m trong tay giai cộ ủ nghĩa Việ ằ ấp công nhân và nhân dân lao động. Đó là
ki n ch i ki c cao nhểu nhà nước có bả ất khác vớ ểu nhà nước bóc lột và là kiểu nhà nướ ất
trong l ch s c c t c quy n l c thuị ử, là nhà nướ ủa dân, do dân và vì dân. Tấ ả ề ực nhà nướ ộc
v n tề nhân dân và vì dân mà nề ảng là liên minh giai cấp công nhân với nhà nước đảm
b n t n p v n ch t cảo cho nhân dân mà nề ả g là liên minh giai cấ ới công nhân. Bả ấ ủa Nhà
nước Cộng hoà xã hội ch ủ nghĩa Việt Nam th hi n c b n chể ệ ụ thể ả ất nhà nước xã hội ch ủ
nghĩa bao gồ đặc trưng sau: m một số
Thứ nhất, tính giai cấp công nhân của Nhà nướ ộng hòa xã hộc C i ch ủ nghĩa Việt Nam.
Tính giai cấp công nhân của Nhà nước ta được quy định bởi tính tiên phong và sự lãnh
đạ ủo c a giai c a giai c c thấp này. Tính tiên phong củ ấp công nhân đượ ể hiện trong quá
trình đấu tranh cách mạ trung thành với lý tưởng cách mạ năng nhậng, ở sự ng, ở khả n
thức và tư tưởng đổi mới, phát triển. B n ch t giai c p cả ấ ấ ủa Nhà nước ta th hi n b n chể ệ ả ất
của giai c n nh ng nhấp công nhân, là giai cấp tiên tiế ất, cách mạ ất, phấn đấu vì lợi ích
của nhân dân lao động và của toàn xã hội.
Thứ c C t Nam. hai, tính dân tộc củ ớa Nhà nư ộng hòa xã hội chủ nghĩa Việ
15
Nhà nước ta là nhà nướ các dân tộ ống trên đất nướ ệt Nam, là biểc của tất cả c s c Vi u
hi n t p trung cệ ậ ủa khối đoàn kế ộc. Các dân tộ ều bình đẳng trước pháp t dân t c anh em đ
lu trật. M c Nh c t u ki n, hỗi dân tộc đều có ngôn ngữ riêng, đượ à nướ ạo điề ệ ỗ ợ ọ về m i
m i th hiặt để phát triển văn hóa, kinh tế, xã hội. Các chính sách xã hộ ể ện tính dân chủ,
nhân đạ ủa nhà nước xã hộ nghĩa đang đượ vùng đồo c i chủ c triển khai thực hiện ở ng
bào các dân tộc. Ngày nay, tính dân tộc đó đượ hát huy nhờ ới tính giai cấc p kết hợp v p,
tính nhân dân và tính th i đờ ại.
Thứ c C t Nam. ba, tính nhân dân của Nhà nướ ộng hòa xã hội chủ nghĩa Việ
Nhà nướ ộng hòa xã hộ nghĩa Việt Nam là nhà nướ ủa nhân dân, do nhân c C i chủ c c
dân và vì nhân dân. Điề ến pháp năm 1992 quy định: “Nhà nướ ộng hòa xã hộu 2 Hi c C i
chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tất c quyả ền
l c thu c v n t i giai ực nhà nướ ộ ề nhân dân mà nề ảng là liên minh giai cấp công nhân vớ
cấp nông dân và tầ ớp trí thức”. Quyề ực nhà nướng l n l c thuộc về nhân dân: Nhân dân
thiết l c b ng quy n b u c c h d ng ập nên Nhà nướ ằ ề ầ ử Quố ội và Hội đồng nhân dân, sử ụ
quy n l c ch y c hề ực nhà nướ ủ ếu thông qua Quố ội và Hội đồng nhân dân các cấp. Ngoài
ra, nhân dân còn thự ực nhà nướ các hình thức giám sát, khiếc hiện quyền l c bằng u nại,
t u kiố cáo, khiế ện các quyết định, hành vi của các cơ quan nhà nước và các cá nhân có
thẩm quyền làm thiệ ại đết h n quyền l i c a hợ ủ ọ; tham gia góp ý vào các dự án chính sách,
pháp luật. Tính nhân dân không phủ nhận các biện pháp cương quyết, m nh m cạ ẽ ủa Nhà
nướ ốc nhằm ch ng l , vi phại các hành vi gây mất ổn định chính trị ạm pháp luật, xâm hại
đến lợi ích của Nhà nước, t p th ậ ể và công dân. Vì vậy, cùng với việc đổi mới, tăng cường
hi u l u qu ệ ực, hiệ ả quản lý của các cơ quan nhà nước, Nhà nướ ần tăng cườ máy c c ng bộ
cư ếỡng ch để đảm bảo an ninh, an toàn cho xã hộ ừng cá nhân con người và cho t i.
Thứ t Nam. tư, tính thời đại c i chủa Nhà nước Cộng hòa xã hộ ủ nghĩa Việ
Nhà nước ta là một Nhà nước xã hội chủ nghĩa, thực hiện thiết ch c a nế ủ ền dân chủ xã
h i ch c ta hi c hi n kinh ộ ủ nghĩa. Vì vậy, Nhà nướ ện nay đang thự ện chính sách phát triể
t qu i ch ế hàng hóa nhiều thành phần có sự ản lý của Nhà nước theo định hướng xã hộ ủ
nghĩa, đồng th i th c hiờ ự ện dân chủ hóa đời sống xã hội. Nhà nước ta thừa nh n n n kinh ậ ề
t ế thị trường theo định hướng xã hội ch ủ nghĩa là phương tiện để đạt mục tiêu “dân giàu,
nước m nh viạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Bên cạ ệc chăm lo phát triển
16
kinh t c Vi n vi c gi i quyế, Nhà nướ ệt Nam còn quan tâm đế ệ ả ết các vấn đề xã hội, chú
trọng phát triển giáo dụ ế, văn hóa… Tính thời đạ ủa Nhà nước ta còn được, y t i c c thể
hi i ngo t Nam muện sinh động trong chính sách đố ại với phương châm: “Việ ốn làm bạn
v i t t c gi c Vi t Nam th c hiớ ấ ả các nước trên thế ới”. Nhà nướ ệ ự ện chính sách hòa bình,
h u ngh , h c l p, ch quyữ ị ợp tác trên cơ sở tôn trọng độ ậ ủ ền và toàn vẹn lãnh thổ, không
can thi a nhau.ệp vào nội bộ củ
2.2.3. Những thành tu đạt được
Sau khi được thành lập đến nay, dướ lãnh đạ ủa Đảng và Nhà nưới sự o c c kết hợp với
đường l n c i chối đúng đắ ủa Bác, mô hình nhà nước xã hộ ủ nghĩa ở ệt Nam đã đạ Vi t
được nhiều thành tựu vô cùng quan trọng.
Đầu tiên và cũng như quan trọng hơn cả là giành thắ ng lợi trong hai cuộc kháng chiến
chố ố ống th quực dân Pháp và đế c M c thỹ, hoàn thành công cuộ ng c, Bnhất đất nướ ắc -
Nam v chung m o n n t ng cho vi ề ột nhà, tạ ề ả ệc đưa cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i,
hoàn thành một nhà nướ nghĩa “củ đó, từng bước xã hội chủ a dân, do dân, vì dân”. Từ c
duy trì sự ổn định và đảm b o an ninh qu c gia, tr ả ố ở thành một trong những nước an toàn
nh gi ất thế ới.
N n kinh t tề ế ừng bướ ển đổc chuy i t n n kinh t ừ ề ế nông nghiệp sang n n kinh t ề ế đa dạng
hóa, kéo theo sự phát triể ủa công nghiệ và đặ ệt là xuấ n c p, dịch vụ c bi t khẩu. Những
năm gần đây, Việt Nam có tốc độ tăng trưở ng kinh t v i nh ng con s ế ớ ữ ố ấn tượng, là một
trong những qu ng nhanh nh t trong khu v ốc gia có tốc độ tăng trưở ấ ực Đông Nam Á.
V c c i thi n, trong nhiới chính sách an sinh xã hội và xóa đói giảm nghèo đượ ả ệ ều năm
trở lại đây, tỷ l h ệ ộ nghèo giảm nhanh. Cùng với đó, vấn đề việc làm cũng được c i thiả ện
kéo theo mức s ng cố ủa người dân cũng được nâng cao. Ngoài ra, cơ sở h t ng dạ ầ ần được
cải thiện. Việc quy ho ng hạch xây dự ạ t i nhiầng giao thông, cầu đường, cùng vớ ều d ự
án đườ ốc, tàu điện,... góp phầ ối các vùng miền, thu hút du lịng cao t n kết n ch cả trong
và ngoài nước. Cùng với đó, nhiều người nước ngoài chọ ệt Nam là quê hương thứn Vi
hai, tr ở thành nơi sinh sống và làm việc lâu dài.
N l h c ti p c m t ền giáo dục được đầu tư, tỷ ệ ọc sinh đượ ế ận giáo dục tăng nhanh, giả ỷ
l ng th v t ch c c i thiệ người mù chữ. Đồ ời, cơ sở ậ ất giáo dục cũng đượ ả ện, thu hút nhiều
| 1/35
| | Tải xuống

Có thể bạn quan tâm:

Preview text:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM
KHOA CHÍNH TRỊ VÀ LUẬT
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
LÝ LUẬN CỦA CHỦ NGHĨA MARX – LENIN
VỀ NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA.
LIÊN HỆ THỰC TIỄN
Tiểu luận cuối kỳ môn: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
MÃ MÔN HỌC & MÃ LỚP: LLCT120405_22_2_92CLC
NHÓM THỰC HIỆN: BÌNH DƯƠNG
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS. Trần Ngọc Chung
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 05 năm 2023
DANH SÁCH NHÓM THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KÌ II, NĂM HỌC: 2022-2023
Nhóm: Bình Dương. Bu
ổi học và tiết học: Thứ 4 tiết 11, 12
Tên đề tài: Lý luận của chủ nghĩa Marx – Lenin về nhà nước xã hội chủ nghĩa. Liên
h thc tin. TỶ LỆ % STT
HỌ VÀ TÊN SINH MÃ SỐ SINH HOÀN SĐT VIÊN VIÊN THÀNH 1 Huỳnh Minh Quý 22119125 100% 0901427112 2 Hồ Gia Huyên 22119083 100% 0357083822 3 Trần Hoàng Tấn 22119132 100% 0862504353 4 Võ Quang Huy 22119082 100% 0865692716 5 Đỗ Văn Hiếu 22119071 100% 0337111798 6 Phạm Thanh Bình 22119046 100% 0335724562 7 Nguyễn Thị Thanh Mai 22119100 100% 0352547271 8 Đỗ Thị Ngọc Yến 22119159 100% 0908186164 Ghi chú: − Tỷ lệ % = 100%
− Trưởng nhóm: Huỳnh Minh Quý
Nhận xét của giáo viên:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Ngày 17 tháng 05 năm 2023
Giáo viên chấm điểm MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 2
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CHỦ NGHĨA MARX - LENIN VỀ NHÀ
NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA ..................................................................................... 3
1.1. S ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa ......................................................... 3
1.1.1. Nguồn gốc hình thành nhà n ớ
ư c xã hội chủ nghĩa ................................... 3
1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến s hình thành của nhà nước xã hội chủ
nghĩa ........................................................................................................................ 4
1.2. Bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa .......................................................... 6
1.3. Chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa ...................................................... 8
1.4. Tính tất yếu của vic xây dng nhà nước xã hội chủ nghĩa ........................... 9
CHƯƠNG 2: LIÊN HỆ THỰC TIỄN LÝ LUẬN NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA TRONG XÃ HỘI HIỆN NAY ..................................................................... 12
2.1. Thc tin nhà nước xã hội chủ nghĩa trên toàn thế giới ............................... 12
2.2. Thc tin nhà nước xã hội chủ nghĩa ở Vit Nam ......................................... 13
2.2.1. Tính tất yếu của vic xây dng mô hình nhà nước xã hội chủ nghĩa ở
Vit Nam ............................................................................................................... 13
2.2.2. Bản chất và đặc trưng của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Vit
Nam ....................................................................................................................... 14
2.2.3. Những thành tu ạ
đ t được ....................................................................... 16
2.2.4. Những hạn chế, khó khăn trong quá trình xây dng nhà nước xã hội
chủ nghĩa ở Vit Nam .......................................................................................... 17
2.2.5. Vai trò của sinh viên trong công cuộc xây dng mô hình nhà nước xã
hội chủ nghĩa ở Vit Nam hin na
y .................................................................... 18
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP XÂY DỰNG HIỆU QUẢ MÔ
HÌNH NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA ............................................................. 20
3.1. Phương hướng, giải pháp đối ớ
v i nhà nước ................................................... 20
3.2. Phương hướng, giải pháp đối ớ
v i sinh viên .................................................... 24
KẾT LUẬN .................................................................................................................. 26
PHỤ LỤC - BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ TRONG NHÓM ......................... 28
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 30
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Mối quan hệ giữa sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân theo chủ nghĩa Marx -
Lenin và khái niệm nhà nước xã hội chủ nghĩa có liên hệ mật thiết với nhau. Chủ nghĩa
Marx - Lenin coi giai cấp công nhân là lực lượng lãnh đạo trong cách mạng xã hội chủ
nghĩa. Nói cách khác, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là bãi bỏ hệ t ố h ng tư bản,
giải phóng bản thân và xây dựng một xã hội công bằng, tự do và hạnh phúc cho tất cả mọi ng ờ ư i.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa là công cụ để thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân. Nhà nước này không chỉ bảo vệ quyền lợi của giai cấp công nhân mà còn đảm bảo
quyền của các nhóm dễ bị tổn thương khác và bảo vệ lợi ích của cộng đồng. Với bối
cảnh thế giới đang chịu tác động của nhiều vấn đề toàn cầu, việc tìm kiếm một mô hình
kinh tế và xã hội bền vững và công bằng là vô cùng cần thiết. Lý luận của chủ nghĩa
Marx - Lenin về nhà nước xã hội chủ nghĩa là một trong những lý thuyết quan trọng
trong việc phát triển một xã hội bền vững và công bằng.
Đặc biệt, khi đây là lý luận về một loại hình nhà nước mà chính quyền nước ta cũng
đang áp dụng, việc phân tích liên hệ giữa lý luận Marx - Lenin về nhà nước xã hội chủ
nghĩa và hiện thực xã hội Việt Nam ngày nay sẽ giúp sinh viên có cái nhìn tổng quan về
tác động của lý luận này đến Việt Nam và cả các nước khác trên thế giới.
Bởi vì đã nhận ra tầm quan trọng của lý luận này nên nhóm chúng em đã quyết định
chọn đề tài “Lý luận của chủ nghĩa Marx - Lenin về nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Liên h thc tin” để nghiên cứu. Việc nghiên cứu đề tài này cũng giúp chúng em phát
triển kỹ năng nghiên cứu, phân tích và đánh giá các vấn đề liên quan đến xã hội chủ
nghĩa, từ đó nâng cao chất lượng học tập và phát triển bản thân. Ngoài ra, đề tài cũng
mang tính chất rất thực tiễn trong thời đại hiện nay, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tầm
quan trọng của việc xây dựng một xã hội công bằng và dân chủ, đóng góp vào sự phát
triển bền vững của đất nước. 1
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của tiểu luận này là nghiên cứu về lý luận của chủ nghĩa Marx - Lenin về
nhà nước xã hội chủ nghĩa và tìm hiểu cách thức áp dụng lý luận này vào thực tiễn ở
Việt Nam và các nước khác. Nghiên cứu sẽ tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh
hưởng đến sự phát triển của nhà nước xã hội chủ nghĩa ở các quốc gia khác nhau và đưa
ra những bài học và giải pháp cho Việt Nam và các nước đang xây dựng hệ thống xã hội
chủ nghĩa. Bên cạnh đó, tiểu luận cũng sẽ đề xuất những cải tiến và điều chỉnh lý luận
của chủ nghĩa Marx - Lenin về nhà nước xã hội chủ nghĩa, phù hợp với hoàn cảnh và
tình hình thực tế của Việt Nam và các nước khác. 2
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CHỦ NGHĨA
MARX - LENIN VỀ NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1.1. S ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa
1.1.1. Nguồn gốc hình thành nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nguồn gốc hình thành nhà nước xã hội chủ nghĩa có thể được truy vết từ lịch sử phong
trào cách mạng và sự phát triển của giai cấp công nhân. Cụ thể, nhà nước xã hội chủ
nghĩa được hình thành như là một phản ứng chính trị của giai cấp công nhân đối với sự
bóc lột và áp bức của giai cấp tư sản.
Trong quá trình phát triển lịch sử, giai cấp công nhân đã trải qua nhiều cuộc đấu tranh
và chiến đấu để đòi lại quyền lợi và sự công bằng. Đặc biệt, các cuộc cách mạng lớn
như Cách mạng Công nghiệp Anh và Cách mạng Nga đã đánh dấu sự tr ởng ư thành và
phát triển của giai cấp công nhân và cũng là những bước đệm quan trọng cho việc hình
thành nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên được thành lập là Liên Xô Soviet vào năm 1917,
sau khi Cách mạng Tháng Mười Nga lật đổ chế độ quân chủ tư sản tại Nga. Từ đó, nhà
nước xã hội chủ nghĩa đã trở thành một hình thức tổ chức chính trị cơ bản của các nước
xã hội chủ nghĩa trên thế giới.
Có thể nói rằng, nhà nước xã hội chủ nghĩa được hình thành như một sự cần thiết của
giai cấp công nhân trong việc bảo vệ quyền lợi và lợi ích của mình. Nó không chỉ là một
hình thức tổ chức chính trị, mà còn là công cụ giúp đẩy mạnh sự phát triển kinh tế, xã
hội và văn hoá trong các quốc gia xã hội c ủ h nghĩa.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa là một hình thức tổ chức xã hội mà trong đó tất cả các
nguồn lực và sản phẩm trong xã hội đều được sở hữu chung và quản lý bởi toàn bộ cộng
đồng, với mục đích đem lại lợi ích cho toàn bộ xã hội thay vì chỉ riêng một số cá nhân
hay tầng lớp cụ thể. Trong nhà nước xã hội chủ nghĩa, quyền lực chính trị và kinh tế
nằm trong tay của những người đại diện cho cộng đồng, và không có tầng lớp bảo vệ lợi ích cá nhân. 3
Giai cấp công nhân là một trong những giai cấp quan trọng nhất của xã hội trong nhà nước xã hội c ủ
h nghĩa. Giai cấp công nhân bao gồm các nhân công lao động có tư cách
thuộc nhóm lao động chính thức và được trả lương. Trong nền kinh tế xã hội chủ nghĩa,
các công nhân không chỉ là những người bán sức lao động mà còn là những người sở
hữu và quản lý các phương tiện sản xuất, cũng như có quyền tham gia vào quyết định
về sản xuất và phân phối .
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong nhà nước xã hội chủ nghĩa là xây dựng
một xã hội công bằng, bình đẳng và tiến bộ, đóng góp vào sự phát triển của đất nước và
đấu tranh cho quyền lợi và sự công bằng của mình.
1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến s hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa
Để hiểu rõ hơn về yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa,
ta cần phân tích kỹ hơn từng yếu tố và cách chúng tác động vào quá trình này. Các yếu tố kinh tế:
Sự chuyển dịch từ chế độ sản xuất thủ công sang chế độ sản xuất công nghiệp là điều
kiện tiên quyết cho sự hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Với việc sản xuất trên
quy mô lớn, công nhân trở thành lực lượng chủ chốt trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên,
trong cách sản xuất cũ, công nhân không được đối xử công bằng và phải chịu sự áp bức
từ những tầng lớp cai trị. Điều này đã thúc đẩy những cuộc đấu tranh của công nhân và
làm nền tảng cho sự phát triển của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Ngoài ra, sự khai thác tàn bạo và phi nhân đạo của tầng lớp cai trị khiến công nhân
sống trong cảnh nghèo đói, bất công và bị kìm hãm quyền tự do. Những vấn đề này càng
đẩy mạnh các cuộc đấu tranh của công nhân. Các yếu tố xã hội:
Các sự kiện lịch sử như cuộc Cách mạng Pháp năm 1789 và các cuộc cách mạng khác
đã khơi dậy sự hy vọng và khát khao giải phóng của nhân dân khắp nơi, bao gồm cả
công nhân. Những cuộc đấu tranh này đã dẫn đến sự thay đổi tư tưởng và tạo điều kiện
cho sự hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa. 4
Những tầng lớp cai trị bảo vệ chế độ phong kiến, giữ lại quyền hạn của mình và cản
trở sự tiến bộ xã hội. Điều này khiến công nhân không thể đạt được bình đẳng xã hội và
giúp giai cấp công nhân nhận thức được tầm quan trọng của cuộc đấu tranh giải phóng
và xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa. Các yếu tố lịch sử:
Các yếu tố lịch sử cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nhà nước
xã hội chủ nghĩa. Trong lịch sử loài người, đã có những thế lực cổ đại hoặc hiện đại đã
đóng góp vào việc hình thành và phát triển của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Ví dụ, chủ nghĩa Marx và Engels đã khám phá và phát triển triết lý cộng sản, từ đó đã
đưa ra những lý luận và chính sách cách mạng mới. Các bộ lạc và quốc gia cổ đại cũng
đã đóng góp vào sự phát triển của xã hội loài người, đặc biệt là qua các hình thức tổ
chức cộng đồng và sản xuất, giúp cho sự hình thành của một số quốc gia xã hội chủ nghĩa.
Tuy nhiên, trong lịch sử, các đế quốc và các thế lực bảo thủ khác cũng đã ngăn cản và
đối đầu với các cách mạng cộng sản. Ví dụ như các cuộc chiến tranh giữa các nước xã
hội chủ nghĩa với các nước đế quốc và tư bản, hay cuộc khủng hoảng tại Liên Xô vào
những năm 1980 đã gây ảnh hưởng đến sự phát triển của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Ngoài ra, các yếu tố kinh tế, văn hóa, xã hội cũng có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành
và phát triển của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Ví dụ như sự thất bại của các nền kinh tế
tư bản, các cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, sự bùng nổ của các phong trào cách
mạng và các nền văn hóa tiến bộ, đều đã tạo ra bối cảnh thuận lợi cho sự phát triển của
nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Tổng hợp lại, các yếu tố lịch sử, chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa đều có ảnh hưởng
lớn đến sự hình thành và phát triển của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Trong đó, sự ảnh
hưởng của giai cấp công nhân và sứ mệnh phát triển, xây dựng nền kinh tế xã hội chủ
nghĩa là rất quan trọng. Giai cấp công nhân đã đóng vai trò chủ đạo trong cuộc cách
mạng và cũng là lực lượng chủ lực trong sự phát triển của nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
Đặc biệt, việc tạo ra một lực lượng lao động chuyên nghiệp và được đào tạo về chủ 5
nghĩa Marx - Lenin để lãnh đạo các hoạt động cách mạng cũng là một yếu tố quan trọng
trong sự thành công của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Ngoài những yếu tố trên, sự hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa còn có liên hệ
sâu sắc với giai cấp công nhân. Giai cấp công nhân được coi là lực lượng chủ lực của
cách mạng xã hội chủ nghĩa, có sứ mệnh tiên phong trong việc đánh bại chủ nghĩa tư
bản và xây dựng xã hội cộng sản.
Giai cấp công nhân đã đóng góp rất nhiều vào việc hình thành và phát triển của nhà
nước xã hội chủ nghĩa. Như đã đề cập ở trên, sự phát triển của các xã hội cổ đại đã mở
ra cơ hội cho sự hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, chỉ khi giai cấp
công nhân xuất hiện và phát triển mạnh mẽ, nhà nước xã hội chủ nghĩa mới có thể được hình thành.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa cũng rất
quan trọng. Trong quá trình đấu tranh cho độc lập, tự do, chủ quyền và bình đẳng, giai
cấp công nhân đã đứng ra làm lực lượng tiên phong, dẫn đầu cuộc cách mạng và chiến
thắng chủ nghĩa tư bản. Sau khi giành được quyền lực, giai cấp công nhân đã thực hiện
nhiều chính sách và biện pháp nhằm phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân
và xây dựng xã hội cộng sản.
Tóm lại, sự hình thành của nhà nước xã hội chủ nghĩa phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác
nhau, trong đó có sự ảnh hưởng của giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của họ. Giai
cấp công nhân đã đóng góp không nhỏ vào việc xây dựng xã hội cộng sản và phát triển
nhà nước xã hội chủ nghĩa.
1.2. Bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nhà nước xã hội chủ nghĩa là nhà nước kiểu mới, có bản chất khác biệt hoàn toàn so
với các nhà nước bóc lột trong lịch sử. Nhà nước xã hội chủ nghĩa được xây dựng trên
nền tảng của chế độ kinh tế xã hội chủ nghĩa và phản ánh ý chí của giai cấp công nhân
- lực lượng tiên phong trong công cuộc đổi mới xã hội. Tính ưu việt về mặt bản chất của
nhà nước xã hội chủ nghĩa được thể hiện trên các phương diện:
Về chính trị: Nhà nước xã hội chủ nghĩa mang bản chất giai cấp công nhân và phản
ánh ý chí chung của nhân dân lao động. Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, thông 6
qua đó họ thực hiện quyền làm chủ và lợi ích của mình. Giai cấp công nhân trong nhà
nước xã hội chủ nghĩa có sự khác biệt rõ ràng so với những nhà nước bóc lột trước đây
cả về vai trò và quyền lợi. Trong nhà nước bóc lột tr ớ
ư c đây, giai cấp công nhân chỉ là
một trong nhiều lực lượng lao động và bị áp đặt các điều kiện lao động khắc nghiệt. Còn
về nhà nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân là lực lượng chủ đạo trong sản xuất
và đại diện cho lợi ích của mình trong quản lý nhà nước. Công dân được coi là chủ nhân
của quyền lực và có quyền tham gia vào quá trình ra quyết định và tạo ra sự thống nhất
trong quá trình quản lý nhà nước.
Đảng cộng sản giữ vai trò lãnh đạo nhà nước và toàn xã hội. Đảng Cộng sản được xem
là đại diện cho lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động nói chung. Đảng có
trách nhiệm xây dựng và thực hiện chính sách của nhà nước, đảm bảo sự phát triển của
kinh tế, văn hóa, xã hội và đảm bảo quyền lợi của nhân dân.
Về kinh tế: Nhà nước xã hội chủ nghĩa được xây dựng trên nền tảng chế độ sở hữu xã
hội chủ nghĩa, không có quan hệ bóc lột. Trong các kiểu nhà nước bóc lột trong lịch sử,
nhà nước thường là bộ máy của thiểu số những kẻ bóc lột để trấn áp và khống chế đa số
nhân dân lao động, với mục đích bảo vệ và duy trì địa vị của tầng lớp bóc lột. Tuy nhiên,
nhà nước xã hội chủ nghĩa khác biệt hoàn toàn. Nó không chỉ là một bộ máy chính trị -
hành chính và cơ quan cưỡng chế mà còn là một tổ chức quản lý kinh tế - xã hội của
nhân dân lao động. Nhà nước xã hội chủ nghĩa không chỉ đại diện cho các lợi ích của
giai cấp công nhân mà còn đảm bảo lợi ích của toàn bộ quần chúng nhân dân lao động.
Về mặt văn hóa - xã hội: nhà nước xã hội chủ nghĩa tạo điều kiện cho mọi người có cơ
hội phát triển bình đẳng. Qua việc loại bỏ các mâu thuẫn xã hội, nhà nước này xóa bỏ
sự phân biệt giai cấp, tầng lớp, và giới tính trong việc tiếp cận các nguồn lực và cơ hội
phát triển. Điều này đồng nghĩa với việc mọi thành viên trong xã hội có thể tham gia
vào quá trình sản xuất và góp phần xây dựng cộng đồng một cách công bằng và bình đẳng.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa đảm bảo việc phát triển và bảo vệ các giá trị văn hóa tiên
tiến của nhân loại, như sự công bằng, tự do, sự phát triển cá nhân, giáo dục, y tế, nghệ thuật, văn hóa t ể
h thao, và quyền bình đẳng giới. 7
Qua đó, nhà nước xã hội chủ nghĩa thúc đẩy quá trình phân hóa giai cấp và tầng lớp
thu hẹp, đồng thời khuyến khích sự bình đẳng trong việc tiếp cận nguồn lực và cơ hội
phát triển. Mục tiêu của nhà nước xã hội chủ nghĩa trong lĩnh vực văn hóa - xã hội là
xây dựng một xã hội công bằng, văn minh, tiến bộ, và đồng thời tôn trọng và bảo vệ các
giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc.
1.3. Chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nhà nước xã hội chủ nghĩa có các chức năng quan trọng trong việc thực hiện và duy
trì quyền lực của nhân dân lao động và xây dựng xã hội công bằng, dân chủ và phát
triển. Dưới đây là một số chức năng cơ bản của nhà nước xã hội chủ nghĩa:
Quyền và điều hành kinh tế: Nhà nước xã hội chủ nghĩa đảm nhận vai trò quản lý và
điều hành kinh tế quốc gia dựa trên nguyên tắc chủ nghĩa xã hội, với mục tiêu tạo ra một xã hội công ằ
b ng, bình đẳng và phát triển bền vững. Để thực hiện vai trò này, nhà nước
xã hội chủ nghĩa thực hiện một số nhiệm vụ quan trọng như: chính sách kinh tế, quản lý
ngân sách, quy định về sở hữu và sử dụng tài nguyên quốc gia.
Bảo vệ quyền và lợi ích của công nhân và nhân dân lao động: Nhà nước xã hội chủ
nghĩa có trách nhiệm bảo vệ quyền và lợi ích của công nhân và nhân dân lao động. Chức
năng quan trọng này bao gồm đảm bảo quyền lao động, bảo vệ sức khỏe và an toàn lao
động, đảm bảo mức sống cơ bản và quyền truy cập vào giáo dục và chăm sóc y tế. Nhà
nước xã hội chủ nghĩa thực hiện các chính sách và biện pháp để đảm bảo công bằng xã
hội và loại bỏ bất công và mất cân đối. Điều này đạt được bằng cách đảm bảo bình đẳng
xã hội và không phân biệt đối xử dựa trên giai cấp, giới tính, sắc tộc và các yếu tố phân biệt khác .
Thúc đẩy sự công bằng xã hội: Nhà nước xã hội chủ nghĩa đảm bảo thúc đẩy sự công
bằng xã hội và loại bỏ bất công và mất cân đối trong xã hội. Điều này được thực hiện
thông qua việc tạo ra chính sách và biện pháp nhằm đảm bảo mọi công dân có cơ hội
phát triển công bằng, không phân biệt đối xử dựa trên giai cấp, giới tính, sắc tộc hoặc
các yếu tố phân biệt khác.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa đặt sự công bằng lên hàng đầu, đảm bảo tất cả công dân
đều có quyền truy cập công bằng vào các dịch vụ cơ bản như giáo dục và chăm sóc y tế. 8
Bằng cách loại bỏ các rào cản xã hội, mọi người được đảm bảo nhận được những quyền lợi và ị
d ch vụ cần thiết để phát triển cá nhân và góp phần vào tiến bộ của xã hội.
Bảo vệ quyền dân chủ và tham gia của công dân: Công dân có quyền tham gia vào
quyết định về các vấn đề quan trọng trong xã hội thông qua các hội thảo, hội nghị, đại
hội công dân và các tổ chức xã hội khác. Điều này đảm bảo rằng mọi người đều có cơ
hội thể hiện ý kiến và tham gia vào việc xây dựng xã hội theo hướng mà họ mong muốn.
Quyền tự do ngôn luận và tự do tập hợp của công dân được bảo đảm, cho phép họ tham
gia vào các cuộc tranh luận, thảo luận và hoạt động công dân một cách tự do và trung thực.
Trong nhà nước xã hội chủ nghĩa, công dân được coi là nhân vật chính trong quyết
định chính sách và quản lý xã hội. Họ được khuyến khích tham gia vào việc đưa ra ý
kiến, đề xuất và phản đối về các chính sách và biện pháp của chính phủ. Các cơ chế và
quy trình tham gia dân chủ được thiết lập để đảm bảo rằng tiếng nói và quyền lợi của
công dân được nghe và xem xét một cách công ằ b ng.
Như vậy, nhà nước xã hội chủ nghĩa có chức năng quan trọng trong việc thực hiện và
duy trì quyền lực của nhân dân lao động và xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và
phát triển. Chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa bao gồm quản lý và điều hành kinh
tế, bảo vệ quyền và lợi ích của công nhân và nhân dân lao động, thúc đẩy sự công bằng
xã hội và bảo vệ quyền dân chủ và tham gia của công dân. Ngoài ra, nhà nước xã hội
chủ nghĩa còn đảm bảo an ninh và trật tự công cộng, bảo vệ và phát triển quyền và tự
do cá nhân. Tổng cộng, nhà nước xã hội chủ nghĩa đóng vai trò quan trọng trong xây
dựng và duy trì một xã hội công bằng, dân chủ và phát triển cho tất cả các thành viên trong xã hội.
1.4. Tính tất yếu của vic xây dng nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nhà nước xã hội chủ nghĩa xuất hiện trong quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, là
công cụ của giai cấp công nhân liên minh với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động
khác nhằm chống lại giai cấp bóc lột và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong chế độ xã hội
chủ nghĩa, giai cấp công nhân và nhân dân lao động là chủ thể thực hiện quyền lực nhà
nước. Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân 9
thông qua Đảng Cộng sản. Việc xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa là một yêu cầu
khách quan, tất yếu đối với mọi quốc gia muốn đi lên chủ nghĩa xã hội.
Thứ nhất, đó là yêu cầu tất yếu để thực hiện mục tiêu công bằng xã hội và tiến bộ cho
mọi người. Nhà nước xã hội chủ nghĩa có nhiệm vụ điều tiết sự phát triển kinh tế - xã
hội, phân phối công bằng của cải vật chất và tinh thần trong xã hội, nâng cao đời sống
nhân dân. Đây chính là bản chất giai cấp công nhân của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa là một yêu cầu tất yếu và quan trọng trong việc
tạo ra một xã hội công bằng và tiến bộ. Xã hội chủ nghĩa là một hệ thống xã hội mà
trong đó, tất cả các tài sản, tài nguyên và sản phẩm được sản xuất đều được sử dụng và
phân phối công bằng, không có sự chênh lệch giàu nghèo và mọi người đều được đối xử bình đẳng.
Thứ hai, đó là yêu cầu để bảo vệ và phát huy thành quả cách mạng, bảo vệ quyền lợi
của nhân dân lao động. Nhà nước xã hội chủ nghĩa là công cụ để giai cấp công nhân và
nhân dân lao động bảo vệ chế độ xã hội mới, ngăn chặn sự đe dọa từ các thế lực thù
địch. Ngoài ra, nhà nước xã hội chủ nghĩa cũng phải đảm bảo rằng mọi người trong xã
hội đều có quyền và trách nhiệm tham gia vào việc quản lý và điều hành hoạt động của
nhà nước. Điều này giúp đảm bảo rằng quyền lợi của mọi người đều được bảo vệ và
quyết định được đưa ra dựa trên ý kiến của toàn bộ cộng đồng.
Việc xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa không chỉ đảm ả
b o sự công bằng và tiến bộ
cho tất cả các thành viên trong xã hội, mà còn giúp giải quyết nhiều vấn đề xã hội phức
tạp. Với sự quan tâm và hỗ trợ của nhà nước, các vấn đề như nghèo đói, bất công và
phân biệt đối xử giữa các tầng lớp, sự thiếu hụt trong việc cung cấp các dịch vụ cơ bản,
vấn đề về môi tr ờng ư
và sức khỏe cộng đồng có thể được giải quyết một cách tốt nhất.
Thứ ba, đó là yêu cầu để nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng và sức mạnh của Nhà
nước. Xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa mạnh vững và ngày càng hoàn thiện là điều
kiện để Đảng có thể thực hiện vai trò lãnh đạo toàn diện đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Một nhà nước xã hội chủ nghĩa hiệu quả cũng đòi hỏi sự tham gia và tương tác giữa
nhà nước và cộng đồng. Việc tạo ra một xã hội công bằng và tiến bộ không thể đạt được 10
nếu nhà nước chỉ đơn thuần là một bên quyết định mà không đưa ra cơ hội cho người
dân tham gia vào quá trình quyết ị
đ nh và thực hiện các chính sách của nhà nước.
Do đó, trong một nhà nước xã hội chủ nghĩa, cần thiết phải tạo ra một hệ t ố h ng phân
quyền quyết định và đưa quyền lực xuống cấp để đảm bảo sự tham gia của cộng đồng
vào việc quyết định và điều hành hoạt động của nhà nước. Điều này cũng giúp đảm bảo
tính minh bạch và trách nhiệm trong việc quản lý và sử dụng tài nguyên của nhà nước.
Như vậy, xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa là yêu cầu khách quan và tất yếu nhằm
thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đây chính là
con đường phải đi để đi lên chủ nghĩa xã hội. Việc xây dựng một nhà nước xã hội chủ
nghĩa không phải là một quá trình đơn giản và có thể gặp nhiều khó khăn và thách thức.
Tuy nhiên, nếu được thực hiện đúng cách, nó sẽ đem lại nhiều lợi ích cho toàn bộ xã
hội, giúp tạo ra một môi trường sống tốt hơn cho mọi người và đóng góp cho sự phát
triển bền vững của đất nước. 11
CHƯƠNG 2: LIÊN HỆ THỰC TIỄN LÝ LUẬN NHÀ NƯỚC XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA TRONG XÃ HỘI HIỆN NAY
2.1. Thc tin nhà nước xã hội chủ nghĩa trên toàn thế giới
Có thể nói rằng, sau chiến tranh thế giới lần thứ 2, rõ hơn là cuộc cách mạng tháng 10
Nga, nhà nước xã hội chủ nghĩa ra đời. Đầu tiên là Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Xô Viết (1922). Và sau đó đã đạt được nhiều thành tựu phát triển kinh tế - xã hội ấ r t ấn
tượng, nêu ra một hình mẫu về hoà bình hữu nghị giữa các dân tộc; về văn minh và tiến
bộ xã hội; Xoá bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xoá bỏ chế độ người bóc lột người, giải
phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể nhân loại khỏi mọi sự áp bức,
bóc lột, nghèo nàn lạc hậu; xây dựng xã hội mới thực sự tốt đẹp chủ nghĩa xã hội và chủ
nghĩa cộng sản. Đó cũng chính nhờ sự góp sức to lớn của giai cấp công nhân. Một cột
mốc lớn giúp cho hàng loạt quốc gia ở Châu u theo con đường Xã Hội Chủ Nghĩa (Ba
Lan, Hungary,…). Ở Châu Á (Việt Nam, Lào, Trung Quốc,…).
Song song với đó vẫn có thời gian các nước xã hội chủ nghĩa lâm vào khủng hoảng
nặng nề, và lần lượt các quốc gia xã hội chủ nghĩa lần lượt sụp đổ như các quân bài
domino. Một lần nữa, lịch sử lại phải dạy cho họ một bài học cần thiết: Thông qua cải
cách, đổi mới, chủ nghĩa xã hội vượt qua khủng hoảng và phát triển rất đặc sắc trong
bối cảnh mới của thời đại. Cải cách chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc (từ năm 1978), đổi
mới ở Việt Nam (từ năm 1986) và các quá trình tương tự ở các nước xã hội chủ nghĩa
khác được triển khai với các nguyên ắ
t c đúng đắn; vừa toàn diện, đồng bộ vừa có trọng
tâm, trọng điểm, lộ trình, giải pháp phù hợp; vừa kiên định và sáng tạo, kế t ừ h a và phát
triển, gắn lý luận với thực tiễn, gắn quốc gia với thế giới. Nhờ vậy, Trung Quốc đã trở
thành nền kinh tế thứ hai thế giới và cường quốc lớn nhất đang trỗi dậy; Việt Nam đạt
nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử; Cuba hiên ngang trước bao vây cấm vận, kiên
định xây dựng quốc gia xã hội chủ nghĩa độc lập, có chủ quyền, dân chủ, thịnh vượng
và bền vững; các nước xã hội chủ nghĩa khác đều có nhiều thành công trong xây dựng
và bảo vệ chế độ xã hội. 12
Đây thật sự là một quá trình cải cách, đổi mới thành công cả về tư duy lý luận, nhận
thức, tầm nhìn và thực tiễn, chủ trương, chính sách, khẳng định xung lực của chủ nghĩa
xã hội trước mọi sóng cồn, gió cả của thời cuộc. Không chỉ thể hiện sức sống ở các quốc
gia xã hội chủ nghĩa, chủ nghĩa xã hội còn hiện diện trong các phong trào đấu tranh nhân
dân rộng lớn trên toàn thế giới đang phê phán, bác bỏ mô hình tự do mới tư bản chủ
nghĩa và năng động đưa ra các phương án thay thế vì một thế giới khác tốt đẹp hơn. Nói
theo ngôn từ của K.Marx, đây chính là “những ô cửa sổ nhỏ” trong xã hội tư bản để nhìn
về xã hội cộng sản tương lai.
2.2. Thc tin nhà nước xã hội chủ nghĩa ở Vit Nam
2.2.1. Tính tất yếu của vic xây dng mô hình nhà nước xã hội chủ
nghĩa ở Vit Nam
Ở Việt Nam, thời kỳ quá độ đi lên xã hội chủ nghĩa - một bước chuyển mình từ thời kì
này sang thời kỳ khác. Xen kẽ vào đó là nhiều sự tác động, lồng vào nhau. Với Lenin,
ông khẳng định rằng: “Tất cả các dân tộc đều sẽ đi lên chủ nghĩa xã hội. Đó là điều
không tránh khỏi. Sự quá độ đó còn phù hợp với xu hướng chung của thời đại ngày nay
- thời đại mà nói chung chủ yếu là sự quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên xã hội chủ nghĩa”.
Với lịch sử đã chứng minh: Từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta đến năm 1930 các
phong trào cứu nước của nhân dân ta theo ý thức hệ phong kiến. Từ năm 1930 đảng
cộng sản Việt Nam ra đời đã giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Dưới ngọn cờ ấy. Đảng đã đoàn kết được cả dân tộc. Phát huy cao độ truyền thống bất
khuất của dân tộc. Lãnh đạo nhân dân ta ròng rã suốt gần nửa thế kỷ đấu tranh giành
độc lập thống nhất tổ quốc. Cách mạng nước ta do đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Đảng có cơ sở xã hội vững chắc trong nhân dân. Như vậy qua hàng ngàn năm lịch sử,
với những điều kiện tất yếu của lịch sử tạo nên cho chúng ta niềm tin và lựa chọn đúng
đắn khi có bước chuyển mình tới chủ nghĩa xã hội. Ngày nay chúng ta cần phải nỗ lực
và phát triển không ngừng để luôn nâng cao chất lượng sống của người dân, và vươn
tầm quốc tế. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một chế độ mới tốt hơn chế độ cũ là mục
đích cuối cùng của chủ nghĩa xã hội. Đó là một sự nghiệp vĩ đại, nhưng đồng thời vẫn
có những rủi ro, khó khăn bất cập. Cần có nhiều phương pháp và hướng giải quyết cho vấn đề này. 13
2.2.2. Bản chất và đặc trưng của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Vit Nam
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là tên gọi chính thức của quốc gia chúng ta hiện
nay, đại diện cho sự kết hợp giữa hai hình thức nhà nước: Nhà nước Xã hội chủ nghĩa
và Nhà nước pháp quyền.
Bản chất của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo Hiến pháp 2013 là
nhà nước của dân, do dân và vì dân. Cụ t ể
h : Nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực
nhà nước; Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của tất cả các
dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam, là biểu hiện tập trung của khối đại đoàn kết toàn dân
tộc; Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức và hoạt động trên cơ
sở nguyên tắc bình đẳng trong mối quan hệ giữa nhà nước và công dân; Nhà nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước dân chủ và pháp quyền. Nhà nước Cộng hoà
xã hội chủ nghĩa Việt Nam là kiểu nhà nước xã hội chủ nghĩa. Nhà nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam nằm trong tay giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Đó là
kiểu nhà nước có bản chất khác với kiểu nhà nước bóc lột và là kiểu nhà nước cao nhất
trong lịch sử, là nhà nước của dân, do dân và vì dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc
về nhân dân và vì dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với nhà nước đảm
bảo cho nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp với công nhân. Bản chất của Nhà
nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thể hiện cụ thể bản chất nhà nước xã hội chủ
nghĩa bao gồm một số đặc trưng sau:
Thứ nhất, tính giai cấp công nhân của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tính giai cấp công nhân của Nhà nước ta được quy định bởi tính tiên phong và sự lãnh
đạo của giai cấp này. Tính tiên phong của giai cấp công nhân được thể hiện trong quá
trình đấu tranh cách mạng, ở sự trung thành với lý tưởng cách mạng, ở khả năng nhận
thức và tư tưởng đổi mới, phát triển. Bản chất giai cấp của Nhà nước ta thể hiện bản chất
của giai cấp công nhân, là giai cấp tiên tiến nhất, cách mạng nhất, phấn đấu vì lợi ích
của nhân dân lao động và của toàn xã hội.
Thứ hai, tính dân tộc của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 14
Nhà nước ta là nhà nước của tất cả các dân tộc sống trên đất nước Việt Nam, là biểu
hiện tập trung của khối đoàn kết dân ộ
t c. Các dân tộc anh em đều bình đẳng trước pháp
luật. Mỗi dân tộc đều có ngôn ngữ riêng, được Nhà nước tạo điều kiện, hỗ trợ về mọi
mặt để phát triển văn hóa, kinh tế, xã hội. Các chính sách xã hội thể hiện tính dân chủ,
nhân đạo của nhà nước xã hội chủ nghĩa đang được triển khai thực hiện ở vùng đồng
bào các dân tộc. Ngày nay, tính dân tộc đó được phát huy nhờ kết hợp với tính giai cấp,
tính nhân dân và tính thời đại.
Thứ ba, tính nhân dân của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của nhân dân, do nhân
dân và vì nhân dân. Điều 2 Hiến pháp năm 1992 quy định: “Nhà nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tất cả quyền
lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai
cấp nông dân và tầng lớp trí thức”. Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân: Nhân dân
thiết lập nên Nhà nước bằng quyền bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân, sử dụng
quyền lực nhà nước chủ yếu thông qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. Ngoài
ra, nhân dân còn thực hiện quyền lực nhà nước bằng các hình thức giám sát, khiếu nại,
tố cáo, khiếu kiện các quyết định, hành vi của các cơ quan nhà nước và các cá nhân có
thẩm quyền làm thiệt hại đến quyền lợi của họ; tham gia góp ý vào các dự án chính sách,
pháp luật. Tính nhân dân không phủ nhận các biện pháp cương quyết, mạnh mẽ của Nhà nước nhằm c ố
h ng lại các hành vi gây mất ổn định chính trị, vi phạm pháp luật, xâm hại
đến lợi ích của Nhà nước, tập thể và công dân. Vì vậy, cùng với việc đổi mới, tăng cường
hiệu lực, hiệu quả quản lý của các cơ quan nhà nước, Nhà nước cần tăng cường bộ máy
cưỡng chế để đảm bảo an ninh, an toàn cho xã hội và cho ừ t ng cá nhân con người.
Thứ tư, tính thời đại của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Nhà nước ta là một Nhà nước xã hội chủ nghĩa, thực hiện thiết chế của nền dân chủ xã
hội chủ nghĩa. Vì vậy, Nhà nước ta hiện nay đang thực hiện chính sách phát triển kinh
tế hàng hóa nhiều thành phần có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ
nghĩa, đồng thời thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội. Nhà nước ta thừa nhận nền kinh
tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa là phương tiện để đạt mục tiêu “dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Bên cạnh việc chăm lo phát triển 15
kinh tế, Nhà nước Việt Nam còn quan tâm đến việc giải quyết các vấn đề xã hội, chú
trọng phát triển giáo dục, y tế, văn hóa… Tính thời đại của Nhà nước ta còn được thể
hiện sinh động trong chính sách đối ngoại với phương châm: “Việt Nam muốn làm bạn
với tất cả các nước trên thế giới”. Nhà nước Việt Nam thực hiện chính sách hòa bình,
hữu nghị, hợp tác trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không
can thiệp vào nội bộ của nhau.
2.2.3. Những thành tu đạt được
Sau khi được thành lập đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước kết hợp với
đường lối đúng đắn của Bác, mô hình nhà nước xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đã đạt
được nhiều thành tựu vô cùng quan trọng.
Đầu tiên và cũng như quan trọng hơn cả là giành thắng lợi trong hai cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, hoàn thành công cuộc thống nhất đất nước, Bắc -
Nam về chung một nhà, tạo nền tảng cho việc đưa cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội,
hoàn thành một nhà nước xã hội chủ nghĩa “của dân, do dân, vì dân”. Từ đó, từng bước
duy trì sự ổn định và đảm bảo an ninh quốc gia, trở thành một trong những nước an toàn nhất thế giới .
Nền kinh tế từng bước chuyển đổi từ nền kinh tế nông nghiệp sang nền kinh tế đa dạng
hóa, kéo theo sự phát triển của công nghiệp, dịch vụ và đặc biệt là xuất khẩu. Những
năm gần đây, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng kinh tế với những con số ấn tượng, là một
trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á.
Với chính sách an sinh xã hội và xóa đói giảm nghèo được cải thiện, trong nhiều năm
trở lại đây, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh. Cùng với đó, vấn đề việc làm cũng được cải thiện
kéo theo mức sống của người dân cũng được nâng cao. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng dần được
cải thiện. Việc quy hoạch xây dựng hạ tầng giao thông, cầu đường, cùng với nhiều dự
án đường cao tốc, tàu điện,... góp phần kết nối các vùng miền, thu hút du lịch cả trong
và ngoài nước. Cùng với đó, nhiều người nước ngoài chọn Việt Nam là quê hương thứ
hai, trở thành nơi sinh sống và làm việc lâu dài.
Nền giáo dục được đầu tư, tỷ lệ học sinh được tiếp cận giáo dục tăng nhanh, giảm tỷ
lệ người mù chữ. Đồng thời, cơ sở vật chất giáo dục cũng được cải thiện, thu hút nhiều 16