Môi trường trong khoa học quản lí | Môn Khoa học quản lý - Đại học Văn hóa Hà Nội

lOMoAR cPSD| 60857655
KHQL – MÔI TRƯỜNG TRONG KHOA HỌC QUẢN LÍ
Môi trường là gì?
Môi trường là các yếu tố tựu nhiên và yêus tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với
nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người
Môi trường trong khoa học Quản lí là gì ?
Thông thường khi nói đến môi trường người ta thường nói đến các yếu tố bên ngoài có
tác động đến hoạt động và thành quả của một tổ chức. nhưng trên thực tế, những vấn đề
môi trường bên trong tổ chức cũng tác động mạnh đến hoạt động và thành quả của tổ chức.
Môi trường quản lý có những đặc trưng cơ bản:
• Môi trường quản lý là các yếu tố hoặc tập hợp các yếu tố ở bên ngoài hệ thống quản lý.
+ Các yếu tố hoặc tập hợp các yếu tố của môi trường quản lý tồn tại khách quan, nghĩa
là không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của nhà quản lý.
+ Tuỳ thuộc vào từng loại hình tổ chức, từng hệ thống quản lý cụ thể mà có các yếu tố
hoặc tập hợp các yếu tố của môi trường tương ứng.
• Môi trường quản lý không phải là tĩnh tại mà luôn vận động biến đổi. Sự biến đổi có thể là:
+ Liên tục, thường xuyên, đột biến
+ Tuần tự, tương đối ổn định, ngắt quãng.
• Môi trường quản lý có tác động tới hệ thống quản lý. Sự tác động này có thể diễn ra theo hai hướng:
+ Tác động tích cực (thuận lợi)
+ Tác động tiêu cực (khó khăn)
• Chủ thể quản lý phải nhận thức được quy luật biến đổi của môi trường để có sự
ứng phó thích hợp (thiết kế “rào chắn”, “bước đệm”…) nhằm hạn chế mặt tiêu
cực, phát huy mặt tích cực, giúp cho sự phát triển của tổ chức một cách ổn định và bền vững. lOMoAR cPSD| 60857655 Môi Trường Môi trường tổng quát Môi trường đặc thù
1. môi trường tổng quát
Môi trường tổng quát là tập hợp các yếu tố bên ngoài tổ chức, có thể ảnh hưởng đến hoạt
động của tổ chức một cách gián tiếp. Các yếu tố này bao gồm môi trường kinh tế, môi
trường chính trị, pháp luật, môi trường tự nhiên, môi trường xã hội và dân cư, và môi trường công nghệ
- Môi tường kinh tế : cá yếu tố này liên quan đến tất cả các tổ chức trong quá trình
hoạt động. đó là các yếu tố: tổng sản phẩm quốc nội, vốn cơ bản nguồn lao động,
năng suất lao động, tiền lương và thu nhập, nhân lực quản lí
- Môi trường kỹ thuật công nghệ : khoa học đưua lại tri thức, kỹ thuật công nghệ
liên quan đến việc sử dụng tri thức vào các hoạt động thực tiễn. điều đó ảnh hưởng
tới cách thức làm việc, đến việc thiết kế, sản xuất , phân phôis và bán các sản phẩm,
dịch vụ. điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quản lí của mọi tổ chức
- Môi trương xã hội : tách các vấn đề xã hội khỏi lĩnh vực khác để nghiên cứu, là
một việc không dễ dàng. Tuy nhien cần tách ra để thấy được sự khác nhau trong
quá trình tác động của các yếu tố bên ngoài. Môi trường xã hội thường gắn liền với
các vấn đề xã hội theo ngĩa hẹp của từ này: cách cư xử, những mong muốn , kỳ
vọng , quan niệm về đẳng cấp xã hội niềm tin, giá trị thói quen, phong tục , tập quán, truyền thống,…
- Môi trường chính trị và pháp luật : tính chất của thể chế chính trị và luật pháp có
tác động mạnh mẽ đến tất cả các ván đề của cuộc sống, trong đó có quản lý . sự
thay đổi của chính sách nhà nước thường tác động rất rõ đến quá trình quản lí.
Chính nhà nước cũng thường tác động rất rõ đến quá trình tâm lí . chính phủ cũng
tác động mạnh đến các vấn đề khác nhau trong quản lí . pháp luật trở thành công
cụ quản lí và hiệu quả quản lí lại phụ thuộc vào hệ thống luật pháp. Với từng lĩnh
vực hoạt động, ứng với lĩnh vực quản lí, phải có quy định, luật lệ để quản lí
- Môi trường văn hoá : yếu tố này liên quán đến nhiều vấn đề nếu xét theo nghĩa
rộng của từ này. Trong phần này, chỉ xét với các chiều cạnh tấch ra khỏi các vấn đề lOMoAR cPSD| 60857655
của các cộng đồng dân tộc khác nhau, biểu hiện ra trong văn hoá ứng xử, văn hoá
quản lý, văn hoá chính trị, văn hoá tôn giáo, văn hoá đạo đức, văn hoá gia đình,…
các yếu tố văn hoá khác nhau tác động tới quản lí cũng khác nhau. Trong lịch sử tư
tưởng quản lí xuất hiện các thuyết văn hoá quản lý nhật bản. càng ngày người ta
càng nhận ra ảnh hưởng to lớn của văn hoá trong quá trình toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế.
(Những nhân tố như phong tục tập quán, lối sống, những giá trị truyền thống, những
giá trị văn hoá tinh thần, là những nhân tố co ảnh hưởng đến quản lí, nhuw lựa chọn
phương pháp, công cụ , phương tiện quản lí, phải tính đến những yếu tố đó)
- Môi trường tự nhiên : thiên nhiên là toàn bộ thế giới xung quanh con người, có
trước con người, tạo nên môi trường sôngs cho con người bao gồm kí hậu, thuỷ
văn, rừng núi, sông ngòi, hệ động thực vật, tài nguyên khoáng sản, đát đai,… các
yếu tố thiên nhiên đã tạo nên những cộng đồng người với những bản sắc tuỳ thuộc
vào các điều kiện tự nhiên và dần dần con ng mới biết cách thay đổi thế giới tự
nhiên và thích ứng một cách có lợi cho con người. các nhà quản lí luôn hiểu rõ
những tác động của thien nhiên đến các hoạt động của con người, luôn tìm những
giải pháp thích hợp nhát, tránh những tác động tiêu cực của thiên nhiên, bảo vệ
thiên nhiên như môi trường sống của chính con người. càng ngày sự cạn kiệt tài
nguyên thiên nhiên, sự ô nhiễm môi trường, thiên tai liên miên, biến đổi khí hậu,..
càng làm cho quá trình quản lí trở nên phức tạp, khó khăn hơn
Một ví dụ về môi trường tổng quát là sự gia tăng của tỷ lệ lạm phát hay phần trăm tỷ lệ
thất nghiệp. Đây là những yếu tố có ảnh hưởng rộng và không trực tiếp đến tổ chức,
nhưng chúng có thể gây tác động trực tiếp đến bất kỳ lực lượng nào đó trong ngành, vì
vậy, làm chuyển đổi sức mạng tương đối đến các yếu tố khác và chính bản thân nó, thế
là dẫn đến thay đổi tính thu hút của một ngành môi trường tổng quát đối với xã hội là
các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường. Các quy định này có thể bao gồm việc giới
hạn khí thải, giảm thiểu lượng chất thải, và bảo vệ các khu vực sinh thái. Những quy
định này có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp và cộng đồng xung quanh
Một ví dụ về môi trường tổng quát đối với văn hoá là các giá trị và thói quen của người
tiêu dùng. Các giá trị này có thể bao gồm sự ưa chuộng sản phẩm của các thương hiệu
nổi tiếng, sự quan tâm đến các sản phẩm được sản xuất bằng cách bảo vệ môi trường,
hoặc sự ưa chuộng các sản phẩm được sản xuất trong nước. Các doanh nghiệp phải cân
nhắc các giá trị này để sản xuất ra sản phẩm phù hợp với mong muốn của khách hàng 2. môi trường đặc thù
Những yếu tố môi trường vi mô bao gồm: (i)Đối thủ cạnh tranh; (ii) Khách hàng; (iii)
Nhà cung ứng: (iv) Chính phủ; và (v) Nhóm áp lực. lOMoAR cPSD| 60857655
- các yếu tố bên trong tổ chức như nguồn nhân lực, tài chính, cơ sở vật chất, văn hoá tổ
chức,.. những yếu tố này tạo nên bản sắc của chính tổ chức đó, tạo ra sự khác biệt trong
quản lý gây dựng những giá trị quan trọng của tổ chức. có thể nhiều người vẫn cho rằng
“ khách hàng là thượng đế “, phục vụ khách hàng là ưu tiên số một . nhưng nhiều nhà
lãnh đạo và quản lí giù kinh nghiệm cũng khẳng định rõ, muốn thực hiện được điều đó,
phải có một đội ngũ nhân viên tài ba, giàu kinh nghiệm và cống hiến hết mình cho tổ
chức, chính họ tạo nên tất cả những giá trị của tổ chức, tạo nên môi trường nội bộ của
bổ chức, đảm bảo cho mọi thành công của tổ chức Ví dụ về môi trường đặc thù có thể là:
Đối với các công ty sản xuất điện thoại di động, Apple và Samsung là hai đối thủ cạnh
tranh lớn nhất của nhau. Các công ty này cạnh tranh với nhau trong việc sản xuất các
sản phẩm mới, giá cả, quảng cáo, và nhiều yếu tố khác.
Khách hàng của một công ty sản xuất xe hơi có thể yêu cầu các tính năng khác nhau cho
xe của họ, ví dụ như tiết kiệm nhiên liệu, an toàn, hoặc hiệu suất cao. Công ty phải cân
nhắc các yêu cầu này để sản xuất ra sản phẩm phù hợp với mong muốn của khách hàng.
Nhà cung ứng của một công ty sản xuất máy tính có thể không cung cấp các linh kiện
theo yêu cầu hoặc không đáp ứng được số lượng linh kiện được yêu cầu. Điều này có
thể dẫn đến việc gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của công ty