Ngân hàng câu hỏi Quản lý kinh tế | Đại học Thương Mại

lOMoAR cPSD| 46342576
NGÂN HÀNG CÂU HỎI ÔN THI HỌC PHẦN KINH TẾ THƯƠNG MẠI ĐẠI CƯƠNG
BỘ MÔN QUẢN LÝ KINH TẾ I. NHÓM CÂU HỎI 1
1. Luận giải quan điểm cho rằng: “Lưu thông hàng hóa ra đời phủ định trao đổi hàng
hóa trực tiếp, thương mại ra đời không phủ định lưu thông hàng hóa mà còn thúc đẩy
lưu thông hàng hóa phát triển”.
Dựa vài đặc điểm hoạt động và vai trò của mỗi hình thái trao đổi hàng hóa , ta có thể thấy:
“Lưu thông hàng hóa ra đời phủ định trao đổi hàng hóa trực tiếp, thương mại ra đời không
phủ định lưu thông hàng hóa mà còn thúc đẩy lưu thông hàng hóa phát triển”
A. Lí giải quan hệ trao đổi hàng hóa trực tiếp
Về mặt lịch sử, kinh tế loài người đã trải qua 2 quá trình là kinh tế tự nhiên và kinh tế hàng
hóa. Xã hội loài người bắt đầu bằng kinh tế tự nhiên. Trong nền kinh tế đó, con người sản
xuất ra sản phẩm và dịch vụ nhằm mục dịch phục vụ cho nhu cầu của bản thân họ vì thế
chưa có trao đổi hàng hóa và dịch vụ.
Trao đổi hàng hóa chỉ xuất hiện trong nền kinh tế hàng hóa khi phân công lao động xã hội
đang tương đối phát triển và chế độ tư hữu hình thành. Trong lịch sử phát triển loài người
trao đổi hàng hóa xuấ hiẹn vào giai đoạn cuối của xã hội cộng đồng nguyên thủy và thời kì
đầu của chế độ chiếm hữu nô lệ . Lúc đầu trao đổi mang tính ngẫu nhiên và được tiến hành
trực tiếp thao hình thức trao đổi hàng với hàng (H-H’_
Khi xã hội cuấ hiện tiền teẹ thì từ đó trao đổi được tiến hành thông qua môi giới tiền tệ (H-
T-H’) và lưu thông hàng hóa ra đời.
B. Khái niệm lưu thông hàng hóa
Lưu thông hàng hóa là hình thái phát triển của trao đổi hàng hóa đó là sự trao đổi hàng hóa
trông qua môi giới của tiền tệ
Làm cho quá trình trao đổi, mua bán dễ dàng, thuận tiện, mở rộng hơn cả về không gian lẫn
thời gian. THúc đẩy sự phát triển của trao đổi và đưa đến sự phủ định trao đổi hàng hóa trực tiếp.
Tuy nhiên sự tách rời giữa quá trình mua bán cũng làm xuất hiện mầm mống của mâu thuẫn
giữa sản xuất và tiêu dùng. Do vậy cũng làm nảy sinh những điều kiện dẫn tới khủng hoảng sản xuất và tiêu thụ. lOMoAR cPSD| 46342576
Trong trao đổi hàng hóa trực tiếp và lưu thông hàng hóa, chủ thể là người sản xuất và những
người tiêu dùng, không có sự tham gia của những người trung gian. Mục đích của hoạt động
này là giá trị sử dụng.
C. Khái niệm thương mại
Là hoạt động kinh tế của những người thương gia thông qua mua bán để kiếm lời (T-H-T’)
D. Tại sai thương mại lại thúc đẩy lưu thông phát triển
Thương mại hàng hóa là hình thức phát triển cao nhất của trao đổi
Khác với 2 hình thái trên, hoạt động thương mại bắt đầu bằng tiền với hành vi mua và kết
thúc cũng bằng tiền với hành vi bán. Mục đích hoạt đọng thương mại không phải giá trị sử
dụng mà là giá trị cụ thể là lợi nhuận .
Thương mại ra đời là kết quả tất yếu của sự phát triển trao đổi và phân công lao động xã hội.
Vừa là 1 tiến bộ của lịch sử, 1 nấc thang phát triển của trao đổi hàng hóa vừa là điều kiện
thúc đẩy sự phát triển sản xuất hàng hóa.
2. Phân biệt trao đổi dưới hình thái lưu thông hàng hóa và thương mại. Tại sao nói
thương mại ra đời không phủ định lưu thông hàng hóa mà còn thúc đẩy lưu thông hàng hóa phát triển? A. Phân biệt Lưu thông hàng hóa Hoạt động thương mại Điều kiện ra đời
Giới hạn trao đổi của hình
Phân công lao động xã hội
thái trao đổi hàng hóa trực
ngày càng phát triển, đòi tiếp
hỏi trao đổi chuyên nghiệp
và nâng cao hiệu quả hơn
Phân công lao động xã hội phát triển
Tiền tệ mới bắt đầu xuất hiện Đặc điểm
Thông qua môi giới tiền tệ
Một bộ phận lao động xã
hội tách ra khỏi sản xuất :
Phạm vi trao đổi được mửo
thương gia (sự xuất hiện bộ
rộng hơn so với trao đổi phận thương gia trong xã hàng hóa hội)
Không gian, thời gian, số
Mục đích: lợi nhuận (kiếm
lượng trao đổi thuận tiện lời hơn lOMoAR cPSD| 46342576
Mục đích là giá trị sử dụng Công thức chung H-T-H’ T-H-T’ Ý nghĩa
Khắc phục được phần nào
Là hình thái phát triển cao
hạn chế của trao đổi hàng nhất của trao đổi hóa trực tiếp
Xuất hiện một ngành kinh
Tạo ra sự tách rời quá trình
tế mới: ngành thương mại mua bán về không gian, Hình thành nền kinh tế thời gian, số lượng
hàng hóa : nền kinh tế thị trường B. Giống câu 1
3. Trình bày các cách phân loại tác động của thương mại. Ý nghĩa nghiên cứu vấn đề
này trong quản lý nhà nước về thương mại ở Việt Nam?
A. Phân loại tác động của thương mại
Tác động thương mại rất phức tạp và đa chiều. Chúng có thể phân loại tác động của thương
mại trên những tiêu chí cơ bản sau:
1. Theo xu hướng ảnh hưởng của tác động
Tác động tiêu cực là những tác động của thương mại mà đem lại kết quả xấu, những tổ thất
về vất chất cũng như tinh thần hoặc tạo ra xu hướng kìm hãm, đẩy lùi sự vận động của các
quá trình kinh tế- xã hội
Tác động tích cực là những tác động của thương mại mà mang lại lợi ích hoặc tạo sự thúc
đẩy vận động của các quá trình kinh tế- xã hội theo chiều hướng tiến bộ
Tuy nhiên một hoạt động thương mại cụ thể, một chính sách thương mại nhất định có thể
vừa chứa trong đó những tác động tích cực và cả những tác động tiêu cực. Rất ít trường hợp
tác động thương mại chỉ thuần tủy mang tính tiêu cực hay tích cực.
VD: Buôn lậu là hiện tưởng phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà còn ở tất các các nước có
nền kinh tế thị thường. Buôn lậu gây ra tác động tiêu cực là làm thất thu nguồn thu nhà nước,
gây tổn thất kinh doanh cho các doanh nghiệp làm ăn chính đáng vì sự cạnh tranh không
lành mạnh, người tiêu dùng khi mua hàng hóa, sản phẩm không chính hãng phải chịu nhiều
rủi ro về vật chất và tinh thần mà không đựoc pháp luật bảo vệ ... Nhưng xét theo khía cạnh
khác, buôn lậu đem lại giá rẻ và theo đó một số tầng lớp dân cư có thể tiếp cận với hàng hóa
đó dễ dàng hơn. Xét về mặt tổng thể, buôn lâij gây tổn thất nhiêu hơn là lợi ích vì thế trong
quản lý kinh tế vĩ mô, tất cả các cơ quan nhà nước đều phải kiên quyết thực hiện chính sách buôn lậu. lOMoAR cPSD| 46342576
2. Theo phạm vi ảnh hưởng
Tác động của thương mại được phân thành các tác động vĩ mô và vi mô
Những tác động vi mô là ảnh hưởng của thương mại đến phạm vi doanh nghiệp, gia đonhj
Những tác động vĩ mô là những tác động mà ảnh hưởng của nó vượt khỏi khuôn khổ các
doanh nghiệp, các đơn vị kinh doanh, những tác đọng này có thể ở phạm vi toàn cầu, hoặc
một khu vực kinh tế (ASEAN, EU..), phạm vi quốc gia hoặc địa phương trong mỗi nước
Hoạt động kinh doanh ở đơn vị kinh tế ngoài việc xem xét tác động vi mô mà còn phải xem
tác động vĩ mô . Ngược lại, các cấp quản lý nhà nước ở phạm vi vĩ mô cần xem xét toàn
diện ảnh hường của tác dộng thương mại ở cả phạm vi vi- vĩ mô.
VD: dịch bệnh gia súc, gia cầm,.. có thể lây lan mạnh từ vũng này sang vũng khác trong 1
quốc gia hoặc từ quốc gia này sang quốc gia khác và trở thành đại dịch thông qua con đường
buôn bán thương mại quốc tế. Trong bối cảnh này, cần yêu cầu quản lí, kiểm soát chặt chẽ
các hoạt động xuất nhập khẩu để chống sự lây lan dịch bệnh qua con đường thương mại.
Hay như trong tình hình dịch bệnh covid-19 hiện nay, các quốc gia, các địa phương đã thực
hiện rất nghiêm ngặt các yêu cầu của nhà nước về phương thức phòng chống dịch. Tuy nhiên
dẫn đến hiện tượng không xuất khẩu được hàng hóa gây ứ đọng làm tổn thất nền kinh tế của
người dân, của địa phương và nhà nước ( dưa hấu, thanh long, ...)
3. Theo lĩnh vực tác động
Tác động của thương mại được phân thành các tác động kinh tế, tác động xã hội, và tác
động môi trường tự nhiên
Tác động kinh tế bao gồm những ảnh hường của thương mại đến tốc độ tăng trưởng kinh
tế, sự thay đổi cơ cấu kinh tế, hoạt động đầu tư và các cân đói kinh tế vi mô trong nền kinh tế.
Tác động xã hội bao gồm những ảnh hường của thương mại tới sự ổn định chính trị của
quốc gia, tới thực hiện đường lối, chính sách của nhà nước, ảnh hưởng tới hệ thống luật
pháp của quốc gia. Ngoaì ra, còn bao gồm cả những tác dộng thương mại tới yếu tố dân
cư, hôn nhân và tổ chức gia đình, mức sống và trình độ giáo dục, phong tịc, tập quán lối
sống và hệ thống giá trị trong xã hội
Tác động đến môi trường tự nhiên bao gồm những ảnh hưởng cùa thương mại tới môi
trường sống: bảo tồn các yếu tố tự nhiên, các yếu tộ hạ tầng....
Con người ngày càng nhận thưcs được sự cần thiết và quan trọng của sứ phát triển bền
vững. Vì vậy nghiên cứu các tác động thương mại cần xem xét toàn diện không chỉ ảnh
hường về kinh tế mà cả những khía cạnh tác động thương mại về xã hội, môi trường cũng
ngày càng được chú trọng trong việc hoạch định chíến lược và chính sách thương mại phát triển các quốc gia. lOMoAR cPSD| 46342576
4. Trình bày khái niệm, các cách phân loại thương mại hàng hóa? Ý nghĩa nghiên cứu
vấn đề này trong hoạt động kinh doanh thương mại?
5. Trình bày khái niệm, sự cần thiết và các cách phân loại dự trữ hàng hóa trong lưu
thông. Ý nghĩa nghiên cứu vấn đề này trong hoạt động kinh doanh/quản lý nhà nước về thương mại?
6. Trình bày khái niệm chi phí và tỷ suất chi phí lưu thông hàng hóa. Các cách
phânloại chi phí lưu thông hàng hóa và ý nghĩa hạ thấp tỷ suất chi phí lưu thông hàng hóa?
7. Trình bày khái niệm và các cách phân loại thương mại dịch vụ. Cho biết 12 ngành
chính theo phân loại thương mại dịch vụ của WTO/GATS. Ý nghĩa nghiên cứu vấn đề
này trong quản lý vĩ mô của nhà nước với hoạt động thương mại ở Việt Nam?
8. Trình bày các phương thức cung ứng trong thương mại dịch vụ nói chung và trong
thương mại dịch vụ quốc tế. Hãy chỉ ra xu hướng phát triển của các phương thức trên.
Ý nghĩa nghiên cứu vấn đề này trong quản lý vĩ mô của nhà nước với hoạt động thương mại ở Việt Nam.
9. Trình bày khái niệm, tính tất yếu khách quan hội nhập kinh tế thương mại. Các nội
dung chủ yếu của hội nhập kinh tế thương mại?
10. Trình bày khái niệm và các cách phân loại nguồn lực thương mại? Ý nghĩa nhận thức
vấn đề này trong quản lý vĩ mô của nhà nước về thương mại ở Việt Nam?
11. Trình bày các cách phân loại hiệu quả kinh tế thương mại. Ý nghĩa nghiên cứu vấn đề
này trong quản lý nhà nước về thương mại? II. NHÓM CÂU HỎI 2
1. Trình bày các cách tiếp cận nghiên cứu bản chất của thương mại. Ý nghĩa nghiên cứucác
cách tiếp cận này trong quản lý nhà nước về thương mại?
2. Phân tích chức năng chung và biểu hiện chức năng thương mại trong lĩnh vực thươngmại
hàng hóa/thương mại dịch vụ. Ý nghĩa nghiên cứu vấn đề này trong quản lý nhà nước về thương mại?
4. Phân tích tác động về kinh tế, xã hội và mội trường của thương mại? Liên hệ vấn đềnày
với thực tiễn ở Việt Nam. Ý nghĩa nghiên cứu vấn đề này trong quản lý nhà nước về thương mại?
5. Các phương thức mua bán chủ yếu trong thương mại hàng hóa? Hãy cho biết xu
hướngphát triển của các phương thức mua bán này trong giai đoạn hiện nay.
6. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến dự trữ trong lưu thông. Mối quan hệ giữa dự trữhàng
hóa và thời gian lưu thông hàng hóa, giải pháp rút ngắn thời gian lưu thông hàng hóa? lOMoAR cPSD| 46342576
7. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí lưu thông hàng hóa. Hãy cho biết một sốgiải
pháp giúp tiết kiệm chi phí lưu thông hàng hóa?
8. Phân tích khái niệm và các chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động thương mại hàng hóa.Lấy
ví dụ minh họa các chỉ tiêu này trong thực tiễn phát triển thương mại hàng hóa ở Việt Nam.
9. Phân tích các xu hướng phát triển của thương mại hàng hóa. Liên hệ các xu hướng nàyvới thực tiễn ở Việt Nam. 10.
Phân tích những đặc điểm có tính đặc thù và vai trò của thương mại dịch vụ. Liên
hệgiải pháp của nhà nước nhằm phát triển thương mại dịch vụ ở Việt Nam giai đoạn hiện nay? 11.
Phân tích các xu hướng phát triển của thương mại dịch vụ. Ý nghĩa nhận thức vấn
đềnày trong quản lý nhà nước về thương mại? 12.
Phân tích vai trò của nguồn lực với sự phát triển thương mại. Ý nghĩa nghiên cứu
vấnđề này trong quản lý nhà nước về thương mại ở Việt Nam? 13.
Phân tích vai trò của nguồn lực lao động thương mại, nguồn lực tài chính
thươngmại, nguồn lực cơ sở vật chất hạ tầng kỹ thuật thương mại với phát triển thương
mại. Liên hệ thực tiễn vai trò này trong phát triển thương mại ở Việt Nam. 14.
Phân tích những nguyên tắc cơ bản nhằm khai thác và sử dụng nguồn lực thương
mạitheo hướng phát triển bền vững. Ý nghĩa của việc nhận thức vấn đề này trong khai thác
và sử dụng nguồn lực thương mại ở Việt Nam? 15.
Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế thương mại. Hãy cho biết
mộtsố giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả kinh tế thương mại.