Nghị luận xã hội: Cách tổ chức cuộc sống cá nhân có vai trò như thế nào trong việc hoàn thiện nhân cách | Văn mẫu 11 Kết nối tri thức

1. Cách tổ chức cuộc sống cá nhân có vai trò như thế nào trong việc hoàn thiện nhân cách mẫu 1
“Cái răng, cái tóc là góc con người” là câu tục ngữ quen thuộc của người
Việt Nam, cho thấy tầm quan trọng của việc chăm sóc bản thân. Nếu người
xưa có thể nhìn vào “cái răng”, “cái tóc” để đánh giá về một cá nhân thì
ngày nay, nhân cách của con người còn được thể hiện ở cách chúng ta tổ chức cuộc sống.
“Nhân cách” là phẩm chất, tính cách của con người được thể hiện thông
qua suy nghĩ, hành động và lời nói. Một người có nhân cách tốt là người
có nhiều đức tính cao đẹp, có thể kể đến như: chăm chỉ, trung thực, dũng
cảm, nhân ái, trách nhiệm,… Còn “tổ chức cuộc sống cá nhân” bao gồm
rất nhiều khía cạnh. Đó có thể là nề nếp sinh hoạt hằng ngày, việc hoạch
định kế hoạch trong đời hay cách ta chăm sóc cho thể chất và tinh thần
của bản thân,… Cách tổ chức cuộc sống có ý nghĩa quan trọng và mối
quan hệ mật thiết với việc kiến tạo nhân cách của mỗi người.
“Gieo hành động, bạn sẽ gặt thói quen, gieo thói quen bạn sẽ gặt tính
cách, gieo tích cách bạn sẽ gặt số phận”. Một hành động nhỏ tưởng chừng
như vô nghĩa nhưng nếu được lặp đi lặp lại với tần suất nhất định sẽ trở
thành lề thói quen thuộc. Theo thời gian, điều này giống như mưa dầm
thấm lâu, ăn sâu vào tâm trí con người và khó lòng thay đổi. Lời nói, hành
vi, phong cách sinh hoạt thể hiện cách chúng ta tư duy về đời sống, ngầm
bộc lộ quan điểm của ta về những sự kiện xung quanh. Từ tính cách, lý
tưởng, đam mê đến sở thích, sở ghét,…đều được hiện hữu rõ ràng. Bộ đồ
lôi thôi, bàn làm việc bừa bộn thường là sản phẩm của một người cẩu thả.
Căn buồng cũ kĩ nhưng được quét tước sạch sẽ, sắp đặt gọn gàng sẽ nói
lên tính ngăn nắp cùng phẩm chất khiêm tốn của chủ nhân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là minh chứng điển hình cho thấy sự gắn bó chặt
chẽ giữa thói quen sống với nhân cách. Đôi dép cao su, bộ quần áo ka ki,
căn nhà sàn với ao cá đã trở thành biểu tượng cho tâm hồn thanh cao, giản
dị của Người. Xa quê hương nhiều năm, đặt chân đến biết bao xứ sở nhưng
khi trở về quê hương, Người vẫn yêu thích những món ăn dân dã. Thói
quen tập thể thao hằng ngày của Bác còn cho thấy tinh thần kỉ luật, không
ngại tôi luyện bản thân. Hồ Chí Minh không chỉ là cái tên mà còn trở thành
một phong cách sống đáng noi theo.
Cách tổ chức đời sống cá nhân có quan hệ trực tiếp đến việc hoàn thiện
nhân cách của con người nên ta cần ý thức được tầm quan trọng của nó.
Mọi yếu tố trong con người ta luôn xoay vần như một vòng tuần hoàn.
Hành động tạo ra thói quen, suy nghĩ và chính lối tư duy cùng quan niệm
nhân sinh của ta lại tác động đến cách hành xử. Thói quen tốt gieo mầm
cho lối tư duy hiện đại, hạnh phúc. Thói quen xấu đem đến hành vi vô
phép tắc, ảnh hưởng đến chính mình và cộng đồng xung quanh. Tư duy
cổ hủ dẫn đến định kiến sai lệch, tư duy cởi mở mang đến nhiều cơ hội
bất ngờ. Không chỉ đúng đắn với cá nhân mà chân lí này còn có thể áp
dụng lên phạm vi toàn xã hội.
Như vậy, để có một nhân cách tốt, con người cần rèn luyện cách tổ chức
cuộc sống tích cực từ khi còn nhỏ. Cẩn thận trong từng hành động, nói
năng khiêm tốn sẽ hình thành cung cách ứng xử văn hóa. Biết chăm chút
cho vẻ đẹp ngoại hình, tìm ra phong cách ăn mặc phù hợp và học tập chăm
chỉ, không ngừng bồi đắp tri thức sẽ giúp ta tìm được sự cân bằng giữa
thể xác và tâm hồn. Nghiêm khắc với bản thân, sống có kỉ luật là cách ta
tạo dựng sự tự tôn và được người khác tôn trọng.
Lê – nin từng nói: “Chiến thắng bản thân là chiến thắng vẻ vang nhất”.
Con người không ai là hoàn hảo nhưng luôn có thể trở thành phiên bản tốt
hơn của chính mình bằng cách thiết lập lối sống lành mạnh.
2. Cách tổ chức cuộc sống cá nhân có vai trò như thế nào trong việc hoàn thiện nhân cách mẫu 2
Nhân cách là một trong những yếu tố quan trọng làm nên giá trị con người.
Thật vậy, từ xa xưa con người đã luôn chú ý đến việc rèn luyện nhân cách,
đạo đức và đối với con người trong xã hội hiện đại việc trau dồi, rèn luyện
càng quan trọng hơn cả. Đặc biệt, các tổ chức cuộc sống cá nhân là một
trong yếu tố quyết định đến việc hình thành các nhân cách đó.
Vậy các tổ chức cuộc sống cá nhân là gì? Vì sao các tổ chức lại có vai trò
quan trọng trong việc hoàn thiện nhân cách? Tổ chức cuộc sống cá nhân
là bộ phận thứ hai trong văn hóa tổ chức cộng đồng. Nó bao gồm những
vấn đề vĩ mô, liên quan đến cuộc sống của từng cá nhân. Đời sống mỗi cá
nhân trong cộng đồng tuân theo những phong tục lâu đời và, khi trình độ
hiểu biết còn thấp, họ tôn sùng những thần thánh do họ nghĩ ra (tín
ngưỡng). Mặt khác, các cá nhân đều có nhu cầu giao tiếp (quan trọng nhất
là giao tiếp bằng ngôn từ) với mọi người xung quanh. Ngoài ra để cho
cuộc sống tinh thần phong phú, con người còn có nhu cầu thưởng thức
nghệ thuật – hai nhóm loại hình nghệ thuật quan trọng nhất là nghệ thuật
thanh sắc (sân khấu, ca nhạc…) và nghệ thuật hình khối (hội họa, điêu
khắc…). Tất cả những lĩnh vực trên đều có tác dụng làm cho cuộc sống
mỗi cá nhân được tổ chức quy củ hơn, đồng thời cũng phong phú hơn, “người” hơn.
Có thể nói rằng, nhiều phong tục tập quán và các nét tâm lí bản địa đều có
nguồn gốc từ điều kiện và hoàn cảnh sống tự nhiên trong việc hình thành
nhân cách con người. Bởi nhân cách như là một thành viên xã hội, chịu
ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên thông qua những giá trị vật chất và tinh
thần, qua phong tục tập quán của dân tộc, của địa phương, của nghề
nghiệp. Ví dụ, ở nhiều vùng quê Việt Nam ngày nay vẫn còn truyền thống
làm lễ cầu mưa hay mừng gặt … phong tục này bắt nguồn từ điều kiện tự
nhiên của nước ta (thích hợp trồng lúa nước, nhiệt đới có mưa theo mùa).
Ngoài ra, việc mỗi cá nhân có nhu cầu giao tiếp vô cùng quan trọng trong
quá trình hình thành và phát triển nhân cách. Có thể nói vậy là bởi nếu
không có sự tiếp xúc với con người thì cá thể lớn lên và phát triển trong
trạng thái động vật, nó không thể trở thành một con người, một nhân cách.
Nhân cách đó là một sản phẩm của xã hội. Như thế có nghĩa là đứa trẻ
muốn trở thành nhân cách phải có sự tiếp xúc với người lớn để nắm vững
tri thức, kinh nghiệm lịch sử xã hội, để được chuẩn bị trước vào cuộc sống
và lao động trong văn hóa của thời đại.
Đồng thời, môi trường sống cũng là những điểu kiện có ảnh hưởng trực
tiếp hay gián tiếp, nhiều hay ít, đều phụ thuộc vào mối quan hệ của chủ
thể với môi trường đó (quan tâm, thích thú, đáp ứng nhu cầu, nguyện
vọng,…). Một ví dụ điển hình như, một đứa trẻ sống ở Mỹ - đất nước phát
triển, đa sắc tộc, đa văn hóa sẽ khác một đứa trẻ sống ở Việt Nam – đất
nước đang phát triển với nền văn hóa phương Đông đậm nét. Đứa trẻ sống
ở Mỹ sẽ có lối sống phóng khoáng hơn, tự do hơn và cũng có thể năng
động hơn, đứa trẻ sống ở Việt Nam sẽ có lối sống khuôn phép, kín đáo hơn.
Tóm lại, các tổ chức cuộc sống cá nhân có vai trò vô cùng quan trọng, tác
động mạnh mẽ đến việc hoàn thiện nhân cách. Bởi vậy mỗi người trong
chúng ta cần không ngừng nâng cao nhận thức, học tập và rèn luyện nhằm
nâng cao nhân của bản thân mình, trở thành một người có ích cho xã hội.
3. Cách tổ chức cuộc sống cá nhân có vai trò như thế nào trong việc hoàn thiện nhân cách mẫu 3
Nhân cách là biểu hiện những yếu tố đặc trưng bản chất một người được
định hình và không ngừng bổ sung, hoàn chỉnh, là căn cứ để khẳng
định:thiện, ác, chính, tà, trung, gian, thật, giả, cao thượng, thấp hèn, tốt,
xấu, hay, dở, trọng, khinh, yêu, ghét, là thước đo giá trị cả kiếp sống. Nhân
cách không tự nhiên có mà là kết quả tác động môi trường, từ thiên nhiên,
gia đình, cộng đồng, nhà trường, xã hội cùng với nhận thức và quá trình tu dưỡng, rèn luyện.
Do đó, nhân cách mang màu sắc cá nhân. Nhân cách động chứ không tĩnh,
khả biến chứ không bất biến. Vì vậy, việc không ngừng bổ sung hoàn
thiện và giữ gìn nhân cách vô cùng quan trọng. Ngoài những yếu tố cơ
bản mang tính ổn định, nhân cách diễn biến theo lịch sử cho phù hợp với
từng thời đại, từng quốc gia. Bởi thế nhân cách không chỉ là thước đo giá
trị một người, mà còn là căn cứ để đánh giá bản chất một chế độ, xã hội và dân tộc.
Nhân cách định hình và phát triển, bổ sung, hoàn thiện theo từng giai đoạn
phụ thuộc vào độ tuổi và môi trường sống. Rồi từ nhân cách mở rộng tiếp
nhận Đạo làm người ở tuổi trưởng thành. Đạo làm người là nền tảng xác
lập phẩm giá đạo đức cho cả đời người. Cổ nhân dạy: Đi hỏi già, về nhà
hỏi trẻ. Ra ngoài xã hội muốn khôn ngoan, trưởng thành phải hỏi, phải
nghe những lời răn bảo của người già, vì họ nhiều kinh nghiệm. Còn về
nhà muốn biết sự thật những việc đã diễn ra thì hỏi trẻ, trẻ con chưa biết
nói dối. Nếu ở tuổi ấu thơ, trong giai đoạn hình thành tính cách, các cháu
được nuôi dưỡng, dạy dỗ trong môi trường gia đình và học đường tốt, ông
bà, cha mẹ anh chị em mẫu mực có nề nếp gia phong, có chí lớn thì đức
tính tốt như thật thà được duy trì và định hình trong sự phát triển nhân cách.
Ngược lại nếu khi còn thơ ấy để các cháu nhiễm phải các thói hư tật xấu,
không trung thực, lừa gạt, xuyên tạc, vu khống thậm chí bất chấp thủ đoạn
xấu xa bỉ ổi sẽ rất nguy hiểm. Nhân cách, phẩm giá là vô cùng cao quý.
Người nào có nhân cách cao thượng, phẩm giá sáng trong thì sẽ được mọi
người yêu mến, quý trọng và được xã hội nể phục, tôn vinh.
4. Cách tổ chức cuộc sống cá nhân có vai trò như thế nào trong việc hoàn thiện nhân cách mẫu 4
Khi mỗi người trong chúng ta làm một việc tốt, bất kể là việc gì, có ai biết
rằng chúng ta đang thể hiện đức hạnh của chính mình. Hay nhà văn Pháp
M. Xi-xê-rông từng nói: "Mọi phẩm chất của đức hạnh là ở trong hành động".
Mỗi con người khi sinh ra đều có mặt tốt và mặt xấu. Trong mặt tốt, một
phần chính là đức hạnh của mỗi người. Đức hạnh là đạo đức, là phẩm
chất, là những đức tính tốt đẹp của con người, có sẵn hay phải trải qua quá
trình rèn luyện mới có được. Mọi phẩm chất tốt đẹp cần được thể hiện ở
trong những hành động cụ thể. Một người không phải tự nhiên được biết
đến là có đức hạnh, mà điều đó còn phụ thuộc vào những việc làm ý nghĩa
mà người ấy đã làm. Đơn giản hơn, đó chỉ là những công việc bình thường,
như giúp đỡ người già qua đường nhường chỗ cho phụ nữ và trẻ em trên
xe buýt hay biết quan tâm đến người khác và đối xử tốt với mọi người
xung quanh. Đó chỉ là những công việc nhỏ hằng ngày được xuất phát từ
một tâm hồn trong sáng, người như vậy là người có nhân cách tốt, phẩm giá tốt.
Tuy vậy, vẫn có một số trường hợp cần được xem xét trong từng hoàn
cảnh. Nói dối được xem là một hành động xấu và sai. Nhưng trong trường
hợp một bác sĩ phải nói dối về bệnh tình của bệnh nhân để người ấy yên
tâm tiếp tục điều trị, đó lại là một hành động cao cả. Thế nhưng vẫn còn
tồn tại rất nhiều những kẻ thiếu đức hạnh. Họ nói ra những điều lớn lao,
cao cả nhưng hành động thì ngược lại, vì thực chất, họ làm vậy vì những
mục đích ích kỷ riêng cho chính họ. Chúng ta không loại bỏ họ mà phải
làm thay đổi được những con người ấy. Một xã hội tốt đẹp là một xã hội
có những con người làm nhiều việc tốt, biết tu dưỡng bản thân, hoàn thiện
tâm hồn. Điều đó được xuất phát từ nhân cách hay cũng chính là sự thể
hiện của một con người có phẩm chất tốt. Câu nói "Trong cuộc sống,
không có gì cao quý và tốt đẹp hơn là đem hạnh phúc cho người khác"
của Beethoven thể hiện quan niệm sống đẹp, khẳng định, ca ngợi quan
niệm sống hướng về cống hiến, vị tha… Trong cuộc sống, ai cũng tìm
kiếm hạnh phúc nhưng quan niệm về hạnh phúc của mỗi người khác nhau.
Có người coi sự thỏa mãn vật chất, tình cảm của riêng mình là hạnh phúc.
Nhưng cũng có không ít người quan niệm hạnh phúc là cống hiến, là trao
tặng. Đối với họ, cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi con người biết hi sinh cho hạnh phúc nhân loại.
Thật vậy, trong cuộc sống nếu chúng ta đem lại được hạnh phúc cho người
khác thì quả là tuyệt vời. Hạnh phúc đó có thể dễ dàng có được khi ta giúp
đỡ một cụ già qua đường, hay nhường chỗ cho một phụ nữ có thai trên xe
buýt… Tất cả những điều đó thật đơn giản nhưng đã mang lại hạnh phúc
cho người khác, làm mọi người vui vẻ. Và không dừng ở đó, hạnh phúc
cũng ở tại với chúng ta khi ta làm được một điều tốt đẹp, có ích cho người
khác, cho xã hội. Trong gia đình, chúng ta cần lên án những người chồng
vũ phu, đánh đập vợ con hoặc những đứa con bất hiếu chỉ ăn chơi, thỏa
mãn nhu cầu cá nhân, làm cha mẹ đau lòng. Tại sao những con người ấy
lại nhẫn tâm đem lại bất hạnh cho chính những người thân yêu nhất của mình?…
Ngoài xã hội, hiện có một lớp thanh niên, thay vì giúp đỡ người già yếu,
họ lại lợi dụng để cướp giật, móc túi… những kẻ đó là những người sống
thiếu nhân cách. Mỗi người trong chúng ta phải không ngừng nâng cao
nhận thức, học tập và rèn luyện nhằm nâng cao nhân cách và phẩm giá
của bản thân mình, trở thành một người có ích cho xã hội.
-----------------------------------------------------------