NGHIÊN CỨU TÌNH HUỐNG II: XÓA NỢ CHO CÁC NƯỚC THU NHẬP THẤP
Do đó, chính phệ ủ ph i th n tr ng khi thu hút hả ậ ọ ọ. H có thọ
ể lên ti ng và cam k t, nh ng ch đ i di n cho m t quan đi m thi u sế ế ư ỉ ạ ệ ộ ể ể ố trong c nả ước nói chung. Các bộ tham kh o ý ki n c a chuyên gia, bao g m các h c giả ế ủ ồ ọ ả và nhóm nghiên c u chuyên v các v n đ chính sách. Tài liệu giúp bạn tham khảo ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Tài liệu liên quan:
Preview text:
lOMoARcPSD| 49221369
NGHIÊN CỨU TÌNH HUỐNG II: XÓA NỢ CHO CÁC NƯỚC THU NHẬP THẤP
Nghiên c u tình hu ng thứ ố ứ hai t p trung vào vi c xóa n cho các nậ ệ ợ ước nghèo,
như đã th o lu n t i h i ngh thả ậ ạ ộ ị ượng đ nh G7 và G8. Nó ch ra ba t p phim nêuỉ ỉ ậ
b t vai trò c a các t ch c phi chính ph , c quan l p pháp và ngậ ủ ổ ứ ủ ơ ậ ười đ ng đ uứ
ầ chính ph . Trong g n hai th p k , đã có nh ng cu c đàm phán đ nh kỳ v vi củ ầ ậ ỷ ữ ộ ị
ề ệ xóa nợ mà các nước nghèo nợ chính phủ và các tổ ch c qu c t . Nh ng cu cứ ố ế ữ ộ
đàm phán này ch y u di n ra gi a các b trủ ế ễ ữ ộ ưởng tài chính và các quan ch c c aứ
ủ họ ướ d i sự ả b o trợ ủ c a IMF và Ngân hàng Thế gi i. Nh ng nh ng cu c đàmớ ư ữ ộ
phán này thường b phá v , vì các b trị ỡ ộ ưởng tài chính và các quan ch c c a hứ ủ ọ
theo b n năng mu n nh n m nh r ng các kho n n ph i đả ố ấ ạ ằ ả ợ ả ược tr h t. Do đó,ả
ế v n đ này sẽ đấ ề ược đ a lên c p h i ngh thư ấ ộ ị ượng đ nh, n i nh ng ngỉ ơ ữ ười đ
ngứ đ u chính ph c i m h n v i các l p lu n v đ o đ c và nhân đầ ủ ở ở ơ ớ ậ ậ ề ạ ứ ạo. Vi
c xóa nệ ợ đã thúc đ y m t liên minh r ng rãi g m các t ch c tẩ ộ ộ ồ ổ ứ ừ thi n, nhóm
tôn giáo vàệ các tổ ch c phi chính phứ ủ khác, được nhóm l i thành chi n dạ ế ịch Jubilee
2000 (Dent và Peters 1999). Chi n d ch này nh m m c tiêu vào các h i ngh thế ị ắ ụ ộ ị
ượng đ nh có kh năng ti p thu các cách ti p c n c a h , m c dù m t s thành viênỉ ả ế ế ậ ủ
ọ ặ ộ ố G7 ti p thu h n nh ng thành viên khác. Pháp, Canada và Vế ơ ữ ương qu c Anh l
nố ầ đ u tiên nêu v n đầ ấ ề này t i h i ngh thạ ộ ị ượng đ nh Toronto năm 1988, n i đãỉ
ơ nh t trí xóa m t ph n ba s n c a các nấ ộ ầ ố ợ ủ ước nghèo đ i v i chính ph . T l nàyố ớ
ủ ỷ ệ tăng lên m t n a t i London (năm 1991) và hai ph n ba t i Naples (năm 1994),ộ ử ạ
ầ ạ khi Hoa Kỳ và Ý giành được sự ủ ng h . Nh ng vi c xóa n cho các t ch c nhộ ư ệ ợ ổ ứ
ư Quỹ Ti n t Qu c t (IMF) và Ngân hàng Th gi i ch có hi u l c vào năm 1996ề ệ ố ế ế ớ ỉ ệ
ự theo chương trình Các nước nghèo m c n n ng n (HIPC) (Bayne 2005: 26–31).ắ ợ ặ ề
Các h i ngh thộ ị ượng đ nh năm 1998 và 1999 T i h i ngh thỉ ạ ộ ị ượng đ nh G8 đ uỉ ầ
tiên t i Birmingham năm 1998, Thạ ủ ướ t ng Anh Tony Blair mu n chố ế ộ đ HIPC hào
phóng h n và có hi u l c nhanh h n. Chi n d ch Jubilee 2000 cũng có cùngơ ệ ự ơ ế ị m c
tiêu và bao quanh đ a đi m tụ ị ể ổ ch c h i ngh thứ ộ ị ượng đ nh b ng m t cu cỉ ằ ộ ộ bi
u tình hòa bình l n. Trên th c t , Birmingham đ t để ớ ự ế ạ ược r t ít ti n tri n, vìấ ế ể Đ
c và Nh t B n ph n đ i. Nh ng ngứ ậ ả ả ố ữ ười v n đ ng cho chi n d ch Jubilee, m cậ ộ ế lOMoARcPSD| 49221369
ị ặ dù th t v ng, bây gi nh m đ n Đ c v i t cách là ch t ch c a h i ngh thấ ọ ờ ắ ế ứ ớ ư ủ ị ủ
ộ ị ượng đ nh ti p theo, v i các cu c b u cỉ ế ớ ộ ầ ử sẽ di n ra trễ ước khi đó. Nh ng t m
b uữ ấ ư thi p b ng ti ng Đ c l p lu n v vi c gi m n t t h n tràn ng p trong b tàiế ằ ế ứ ậ ậ ề
ệ ả ợ ố ơ ậ ộ chính và văn phòng c a Thủ ủ ướ t ng Helmut Kohl và Gerhard Schroeder,
lãnh đ oạ phe đ i l p. Chi n lố ậ ế ược này đã vượt quá mong đ i: Schroeder đợ ược b u
làm Thầ ủ tướng Liên bang và tuyên bố ằ r ng cách ti p c n c a Đ c sẽ hào phóng h nế ậ
ủ ứ ơ nhi u. Nh t B n cũng làm theo, đ tránh b cô l p. S can thi p c a các t ch cề ậ ả ể ị ậ
ự ệ ủ ổ ứ phi chính phủ đã r t hi u qu (Nhà kinh t h c 1999). Tuy nhiên, B tài chínhấ ệ ả
ế ọ ộ Đ c không b thuy t ph c và ti p t c trì hoãn. Sứ ị ế ụ ế ụ ự can thi p ti p theo di n ra
ệ ế ễ ở c p chính ph . Blair khi đó r t thân thi t v i Schroeder và đã báo cho ông bi tấ ủ ấ
ế ớ ế về nh ng gì đang x y ra. Schroeder đã chuy n trách nhi m gi m n tữ ả ể ệ ả ợ ừ ộ b
tài chính sang nhóm Thủ ướ t ng c a chính mình và nhân c h i này đ lo i b bủ ơ ộ ể ạ ỏ ộ
trưởng tài chính c a mình, Oskar Lafontaine, ngủ ười đã gây ra nhi u v n đ . Sauề ấ ề
đó, vi c xóa n di n ra suôn s và h i ngh thệ ợ ễ ẻ ộ ị ượng đ nh Cologne năm 1999 đãỉ c
i thi n đáng k ch đ cho các nả ệ ể ế ộ ước nghèo. Gi đây, đã xóa nờ ợ hoàn toàn cho các
chính ph và xóa n nhi u h n, m c dù v n m t ph n, cho IMF và Ngân hàngủ ợ ề ơ ặ ẫ ộ ầ
Th gi i (Bayne 2005: 69–74). H i ngh thế ớ ộ ị ượng đ nh năm 2002 Vi c xóa n choỉ ệ ợ
Ngân hàng Th gi i đế ớ ược tài tr thông qua quỹ tín thác tr giá 2,5 t đô la, do G7ợ ị ỷ và
các qu c gia khác đóng góp. Đ n năm 2002, quỹ này c n thêm 1t đô la n a.ố ế ầ ỷ ữ T t c
các nấ ả ước G7 đ u đ ng ý đóng góp ngo i tr Hoa Kỳ, vì Qu c h i sẽ khôngề ồ ạ ừ ố ộ cho
phép đóng góp. Làm th nào đ Qu c h i có th thay đ i? V n đ đã đế ể ố ộ ể ổ ấ ề ược đ a
ra t i h i ngh thư ạ ộ ị ượng đ nh G8 Kananaskis, n i đ a ra m t giỉ ơ ư ộ ải pháp. Qu cố h
i đã b phi u 10 t đô la cho m t chộ ỏ ế ỷ ộ ương trình giúp d n s ch vũ khí h t nhânọ ạ ạ
và hóa h c ọ ở Nga. Bush mu n ph n còn l i c a G7 đóng góp 10 t đô la tố ầ ạ ủ ỷ ương
ứng. H đã s n sàng th c hi n đi u này, nh ng th y ngọ ẵ ự ệ ề ư ấ ười Nga cản tr c p đở ở
ấ ộ trong nước. T i h i ngh thạ ộ ị ượng đ nh, Bush đã nói chuy n tr c ti p v i T ngỉ ệ ự ế
ớ ổ th ng Vladimir Putin, ngố ười đã cam k t xóa b các tr ng i, đ các thành viên G7ế ỏ ở
ạ ể khác công b l i cam k t tố ờ ế ương ng c a h . Sau đó, Qu c h i đã sứ ủ ọ ố ộ ẵn sàng
đ ng ýồ đóng góp c a Hoa Kỳ vào quỹ tín thác c a Ngân hàng Th giủ ủ ế ới. Đây là lo i th
aạ ỏ thu n liên v n đậ ấ ề có thể ạ đ t được t i các h i ngh thạ ộ ị ượng đ nh. Nó trao choỉ lOMoARcPSD| 49221369
Bush m t kho n thanh toán phộ ả ụ mà ông có thể ử ụ s d ng v i Qu c h i (Bayneớ ố ộ
2005: 130–133).H i ngh thộ ị ượng đ nh năm 2005 Giai đo n cu i cùng trong viỉ ạ ố ệc
xóa n di n ra t i h i ngh thợ ễ ạ ộ ị ượng đ nh G8 năm 2005 t i Gleneagles, m t l nỉ ạ ộ ầ
n a do Tony Blair chữ ủ trì. Chương trình ngh sị ự ậ t p trung vào chính sách vi nệ tr , ti
p c n thợ ế ậ ương m i và xóa n cho Châu Phi. H i ngh thạ ợ ộ ị ượng đ nh m t l nỉ ộ ầ n
a thu hút m t chi n d ch phi chính phữ ộ ế ị ủ ớ l n, v i kh u hi u 'Bi n đói nghèoớ ẩ ệ ế
thành l ch s ', thu hút sị ử ự quan tâm m nh mẽ c a công chúng. M t gói n m i,ạ ủ ộ ợ ớ
v i vi c xóa nớ ệ ợ hoàn toàn cho các tổ ch c, đã đứ ược th ng nh t trố ấ ước; nh ngư m
c tiêu v kh i lụ ề ố ượng vi n tr v n gây tranh cãi khi h i ngh thệ ợ ẫ ộ ị ượng đ nh di nỉ ễ
ra.Ở ấ c p độ chính th c, Hoa Kỳ, Đ c và Nh t B n sẽ không đ ng ý tăng t ngứ ứ ậ ả ồ ổ vi
n tr 50 t đô la m t năm vào năm 2010, v i m t n a trong s đó dành choệ ợ ỷ ộ ớ ộ ử ố
Châu Phi. Vì v y, Blair đã đích thân kêu g i Bush, Schroeder và Thậ ọ ủ ướ t ng Junichiro
Koizumi c a Nh t B n. M i ngủ ậ ả ỗ ười đ u đ ng ý, vì không ai mu n b coiề ồ ố ị là tr ng i
cho th a thu n sâu r ng này. Đ i v i nh ng ngở ạ ỏ ậ ộ ố ớ ữ ười đ ng đ u chínhứ ầ ph ,
chính s công khai r ng rãi do v n đ này t o ra đã khi n h b qua nh ngủ ự ộ ấ ề ạ ế ọ ỏ ữ
nghi ng mang tính kỹ thu t h n c a các quan ch c c a h (Baynene 2007: 263–ờ ậ ơ ủ ứ ủ ọ 280).
7 BƯỚC TIẾN TRÌNH ĐÀM PHÁN 1. D n đ uẫ ầ
Giai đo n đ u tiên trong chu i trong nạ ầ ỗ ước là xác đ nh b ph n d n đ u cho chị ộ ậ ẫ ầ
ủ đ đang đ c p. Đây là b ph n mà các thành viên sẽ ti n hành đàm phán qu cề ề ậ ộ ậ ế
ố t , b trế ộ ưởng sẽ tr l i t i c quan l p pháp và ngân sách sẽ chi tr m i chi phí.ả ờ ạ ơ ậ ả
ọ Trong ngo i giao chính tr , b ph n d n đ u h u nh luôn là bạ ị ộ ậ ẫ ầ ầ ư ộ ngo i giao.
Tuyạ nhiên, trong ngo i giao kinh t , ít nh t là ạ ế ấ ở các nước phát tri n, b ph n d nể ộ
ậ ẫ đ u thầ ường thu c v b n i vộ ề ộ ộ ụ ch u trách nhi m v lĩnh v c chính sách: b tàiị ệ ề
ự ộ chính, b môi trộ ường, v.v.Nguyên t c này không b nh hắ ị ả ưởng nhi u b i sề ở ự
phát tri n c a chể ủ ủ ề đ ngo i giao kinh tạ ế do toàn c u hóa t o ra. Khi m t chầ ạ ộ ủ ề
đ chính sách trong nước v.v., gi ng nhố ư vi c làm ho c giáo d c, tr thành chệ ặ ụ ở ủ ề lOMoARcPSD| 49221369
đ quan tâm c a qu c t , thông thủ ố ế ường sẽ có m t b ph n n i vộ ộ ậ ộ ụ ẵ s n sàng đ
mả nhi m vai trò lãnh đ o. Đôi khi, m t b ph n sẽ c g ng đ m nhiệ ạ ộ ộ ậ ố ắ ả ệm vai trò
lãnh đ o tạ ừ người n m giắ ữ truy n th ng c a m t chề ố ủ ộ ủ ề đ , nh ng đi u này hiư ề
ếm khi thành công n u không có sế ự h u thu n chính tr tậ ẫ ị ừ người đ ng đ u chínhứ
ầ ph .B ngo i giao n m quy n lãnh đ o trong ngo i giao kinh t khi nó đủ ộ ạ ắ ề ạ ạ ế ược
sử d ng cho m c đích chính tr , nh v i các l nh tr ng ph t áp đụ ụ ị ư ớ ệ ừ ạ ặt đ i v i Nga
sauố ớ khi nước này sáp nh p Ukraine. Trong các lĩnh v c khác, bậ ự ộ ngo i giao v n làạ
ẫ m t bên chộ ủ ch t ngay c khi không ph i là bên lãnh đ o. Đi u này là do b nàyố ả ả ạ ề
ộ truy n t i thông tin tình báo và l i khuyên do các phái b ngo i giao cung c p,ề ả ờ ộ ạ ấ
thường r t quan tr ng đ i v i các th a thu n qu c t . Không có công th c duyấ ọ ố ớ ỏ ậ ố ế
ứ nh t nào đ phân b vai trò lãnh đ o trong các cu c đàm phán thấ ể ổ ạ ộ ương m i qu
cạ ố t , v n n m trên ranh gi i gi a chính sách đ i ngo i và đ i nế ố ằ ớ ữ ố ạ ố ộ Ởi. nhi u
qu cề ố gia, vai trò này thu c v b ph n ch u trách nhi m v công nghi p ho c kinh t .ộ ề ộ ậ
ị ệ ề ệ ặ ế Nh ng m t s qu c gia, như ộ ố ố ư Nh t B n, giao quy n lãnh đ o cho b ngo i
giao,ậ ả ề ạ ộ ạ trong khi các qu c gia khác, nhố ư Brazil, Canada và Úc, tích h p trách
nhi m vợ ệ ề các v n đ đ i ngo i và thấ ề ố ạ ương m i qu c t vào m t b ph n duy nh t. Hoa
Kỳạ ố ế ộ ộ ậ ấ và Liên minh châu Âu đ u giao phó các cu c đàm phán thề ộ ương m i
cho m t cạ ộ ơ quan riêng: Đ i di n Thạ ệ ương m i Hoa Kỳ (USTR), có văn phòng là m t
c quanạ ộ ơ c a Nhà Tr ng; và ủ ắ Ủy viên Thương m i EU, đạ ược T ng c c Thổ ụ ương
mại (DG Trade) c a ủ Ủy ban h tr (Destler 2005; Wallace và nh ng ngỗ ợ ữ ười khác
2015).Vai trò ngày càng tăng c a h i ngh thủ ộ ị ượng đ nh trong ngo i giao kinh t có
nghĩa làỉ ạ ế người đ ng đ u chính phứ ầ ủ có th tể ự mình lãnh đ o các chạ ủ ề ụ đ c thể
và giao trách nhi m cho nhân viên c a mình. Các h i ngh thệ ủ ộ ị ượng đ nh G7 và G20
đỉ ược chu n b b i các nhóm nh do m t 'sherpa' đ ng đ u, ngẩ ị ở ỏ ộ ứ ầ ười có thể vi n
d nệ ẫ th m quy n c a ngẩ ề ủ ười đ ng đ u chính phứ ầ ủ ể đ th c hi n m i vi c. Điự ệ ọ ệ
ều này thường có th c i thi n t c đ ra quy t đ nh và vể ả ệ ố ộ ế ị ượt qua các rào c n
quan liêu.ả Nh ng các b ph n chính có th b m t tinh th n vì các kỹ năng và chuyên mônư
ộ ậ ể ị ấ ầ c a h b lãng phí, trong khi đ i ngũ nhân viên c a t ng th ng tr nên quá t i. ủ ọ ị ộ ủ ổ ố ở ả lOMoARcPSD| 49221369
2. Tham v n bên ngoài ấ
Sau khi được ch n, b ph n chọ ộ ậ ủ trì sẽ tri n khai hai quy trình song song: thamể v n
bên ngoài, v i các bên ngoài chính ph ; và ph i h p n i b , v i các b ph nấ ớ ủ ố ợ ộ ộ ớ ộ
ậ và c quan chính phơ ủ khác. C hai quá trình đ u tả ề ương tác v i nhau. Tham v nớ ấ
bên ngoài đã trở nên có ảnh hưởng h n nhi u kơ ề ể ừ t khi áp d ng chi n lụ ế ược ngo i
giao kinh t m i. Các s thạ ế ớ ở ường xuyên tham v n các l i ích kinh doanh đấ ợ ể có
được quan đi m c a nh ng ngể ủ ữ ười có sinh kế ị ả b nh hưởng tr c ti p và đự ế ể ki m
tra xem các ý tể ưởng chính sách c a h sẽ đủ ọ ược th trị ường xem xét nh thư ế nào.
Ngượ ạc l i, doanh nghi p thệ ường được t ch c t t đ đ a ra quan đi m c aổ ứ ố ể ư ể ủ
mình, thông qua các liên đoàn công nghi p toàn qu c, các hi p h i theo ngànhệ ố ệ ộ ho
c các công ty riêng l (xem Chặ ẻ ương 6). Áp l c tự ừ doanh nghi p có th theoệ ể các
hướng xung đ t. Các công ty nh có th có l i ích khác vộ ỏ ể ợ ới các công ty l n.ớ Nông
dân mu n giá cao cho s n ph m c a h , nh ng ngành ch bi n th c ph mố ả ẩ ủ ọ ư ế ế ự ẩ
mu n giá đ u vào đố ầ ược gi m c th p. M t s ngành kinh doanh đã thành côngữ ở ứ ấ ộ
ố vang d i trong vi c 'chi m gi ' các s , khi n h tr nên ph thu c. Đi u này đ cộ ệ ế ữ ở ế ọ ở
ụ ộ ề ặ bi t đúng v i các nhóm v n đ ng hành lang nông nghi p trên toàn thệ ớ ậ ộ ệ ế gi
i vàớ đ i v i ngành d ch vố ớ ị ụ tài chính ở nhi u qu c gia trong th i gian trề ố ờ ước cu
cộ kh ng ho ng g n đây.Cácsủ ả ầ ở ngày càng tham v n nhi u tấ ề ổ ch c phi l i nhu n,ứ
ợ ậ t c là,các t ch c phi chính phứ ổ ứ ủ ủ c a xã h i dân s . Nh ng tộ ự ữ ổ ch c này bao g
mứ ồ các công đoàn lao đ ng, m c dù tác đ ng c a h đang gi m d n; các nhóm v nộ ặ ộ ủ
ọ ả ầ ậ đ ng và t ch c tộ ổ ứ ừ thi n có nh hệ ả ưởng l n h n, đ c bi t là trong lĩnh v c phátớ
ơ ặ ệ ự tri n, môi trể ường và l i ích c a ngợ ủ ười tiêu dùng (xem Chương 5). Các t ch c
phiổ ứ chính ph có th là nh ng ngủ ể ữ ườ ủi ng h m nh mẽ và hùng bi n: nhóm v n đ
ngộ ạ ệ ậ ộ hành lang v môi trề ường đã n m b t đắ ắ ược chính sách c a chính phủ ủ ở
m t sộ ố qu c gia và th m chí còn tham gia vào chính trố ậ ường v i t cách là‘các đ ng
xanh’.ớ ư ả Nh ng các t ch c phi chính phư ổ ứ ủ thường tr nên tích c c vì h không hài
lòngở ự ọ v i đớ ường l i c a chính ph , trong khi hố ủ ủ ọ cũng thường ph n đ i l i ích c
aả ố ợ ủ doanh nghi p. Do đó, chính phệ ủ ph i th n tr ng khi thu hút hả ậ ọ ọ. H có thọ
ể lên ti ng và cam k t, nh ng ch đ i di n cho m t quan đi m thi u sế ế ư ỉ ạ ệ ộ ể ể ố trong lOMoARcPSD| 49221369
c nả ước nói chung. Các bộ tham kh o ý ki n c a chuyên gia, bao g m các h c giả ế ủ ồ ọ
ả và nhóm nghiên c u chuyên v các v n đ chính sách. Các v n đ trong ngo i giaoứ ề ấ ề ấ
ề ạ kinh t thế ường ph c t p và mang tính kỹ thu t, do đó các b không th t mìnhứ ạ ậ ộ
ể ự th c hi n t t c các chuyên môn c n thi t. Các chuyên gia h c thu t có th cóự ệ ấ ả ầ ế
ọ ậ ể ảnh hưởng r t l n. Ví d , ý tấ ớ ụ ưởng đ ng sau vi c chuy n đ i Hi p đằ ệ ể ổ ệ ịnh
chung về Thu quan và Thế ương m i (GATT) thành WTO xu t phát t Giáo sạ ấ ừ ư John
Jackson, m t h c gi t i Đ i h c Michigan. 3 T t c nh ng tác nhân này – doanh nghi p,ộ ọ ả
ạ ạ ọ ấ ả ữ ệ t ch c phi chính ph và chuyên gia – sẽ không ch đ a ra quan đi m c a h choổ
ứ ủ ỉ ư ể ủ ọ chính phủ trong quá trình ra quy t đ nh trong nế ị ước, mà còn tìm cách
tác đ ngộ tr c ti p đ n các cu c đàm phán qu c t . ự ế ế ộ ố ế Ở nhi u lĩnh v c, có nh ng
kênh đãề ự ữ được thi t l p cho vi c này, nh Ban liên chính ph v Bi n đ i khí h u, n i huyế
ậ ệ ư ủ ề ế ổ ậ ơ đ ng l i khuyên khoa h c t t nh t. H i ngh thộ ờ ọ ố ấ ộ ị ượng đ nh G20
hi n đỉ ệ ược bao quanh b i B20 (dành cho doanh nghi p), Civil 20 (dành cho các t ch c
phi chínhở ệ ổ ứ ph ) và Think 20 (dành cho h c gi ), trong s nh ng nhóm khác(Hajnal 2014). ủ ọ ả ố ữ 3. Phố ợi h p nộ ội b
M c đích c a ph i h p n i b là đ có đụ ủ ố ợ ộ ộ ể ược quan đi m th ng nh t trên toàn bể
ố ấ ộ chính ph , ủ ở ấ c p chính th c. Bứ ước đ u tiên trong quá trình này là b ph n chầ
ộ ậ ủ trì quy t đ nh chi n lế ị ế ược c a riêng mình và gi i quy t m i b t đủ ả ế ọ ấ ồng n i
b . Víộ ộ d , trong các b kinh t , b ph n ch u trách nhi m đàm phán thụ ộ ế ộ ậ ị ệ ương
m i trongạ WTO có thể mu n th y các rào c n thố ấ ả ương m i đạ ược d b . Nh ng bỡ ỏ
ư ộ ph nậ ch u trách nhi m vị ệ ề ngành d t may có thệ ể mu n duy trì các rào c n, đ có
số ả ể ự căng th ng gi a áp l c qu c tẳ ữ ự ố ế và trong nước. Khi các v n đấ ề ố đ i ngo i
vàạ thương m i qu c tạ ố ế ượ đ c xử lý b i cùng m t bở ộ ộ ph n, nhậ ư ở Brazil, b ph
nộ ậ này ph i đi u hòa các m c tiêu chính tr và kinh tả ề ụ ị ế ủ c a mình. Bộ chủ trì ti pế
theo tìm cách thuy t ph c các b ph n khác có liên quan áp d ng quan đi m c aế ụ ộ ậ ụ ể
ủ mình. M t cu c đàm phán ph c t p, gi ng nhộ ộ ứ ạ ố ư m t vòng đàm phán thộ ương
m iạ đa phương bao g m nông nghi p, công nghi p và d ch v , có thồ ệ ệ ị ụ ể liên quan
đ nế h u h t m i b ph n c a chính ph . Nh ng ngay c trong m t lĩnh v c cầ ế ọ ộ ậ ủ ủ ư ả ộ lOMoARcPSD| 49221369
ự ụ thể h n, ch ng h n nhơ ẳ ạ ư bi n đ i khí h u, b ph n ch u trách nhi m v chính sáchế ổ
ậ ộ ậ ị ệ ề môi trường, đ ng đ u, sẽ tham kh o ý ki n các b kinh t , tài chính, phát tri nứ
ầ ả ế ộ ế ể và ngo i giao. M i b sẽ có nh ng m i quan tâm riêng c a mình: b kinh t v iạ ỗ ộ
ữ ố ủ ộ ế ớ các c h i và chi phí cho doanh nghi p; b tài chính v i giá tr đ ng ti n; b phátơ
ộ ệ ộ ớ ị ồ ề ộ tri n v i tác đ ng đ n các nể ớ ộ ế ước nghèo; và b ngo i giao v i nh ng hàm
ý chínhộ ạ ớ ữ sách đ i ngo i r ng h n. M i b sẽ có nh ng m i liên h riêng vố ạ ộ ơ ỗ ộ ữ ố
ệ ới các l c lự ượng bên ngoài – doanh nghi p, t ch c phi chính ph , h c gi và các bên
khác. Ví d ,ệ ổ ứ ủ ọ ả ụ ngành năng lượng sẽ g n v i b kinh t h n là b môi trầ ớ ộ ế ơ ộ
ường. Trong nhi u lĩnhề v c, các c quan công bên ngoài chính quy n trung ự ơ ề ương
đã trở thành m t ph nộ ầ thi t y u c a quá trình ph i h p. Các c quan qu n lý tế ế ủ ố ợ ơ
ả ự chủ đóng vai trò chủ ch t trong an toàn th c ph m, s c kh e và môi trố ự ẩ ứ ỏ ường,
cũng như trong tài chính.Các ngân hàng trung ương luôn tham gia vào các v n đ ti n t
qu c t vàấ ề ề ệ ố ế hi n nay h đã tr thành c quan có th m quy n d n đ u trong vi c qu n
lý tàiệ ọ ở ơ ẩ ề ẫ ầ ệ ả chính. Đôi khi các c quan có trách nhi m n m c p dơ ệ ằ ở ấ ưới
quốc gia trong các hệ th ng liên bang. Do đó, các c quan qu n lý b o hi m nhà nố ơ ả ả ể
ước t i Hoa Kỳ và cácạ c quan an toàn th c ph m t i Bang Đ c tham gia vào ho t đ ng ngo
i giao kinhơ ự ẩ ạ ứ ạ ộ ạ t . Vai trò ngày càng tăng c a các c quan đ c l p này đôi khi có
th làm ph cế ủ ơ ộ ậ ể ứ t p quá trình ra quy t đ nh do hạ ế ị ọ mi n cễ ưỡng xem xét các
y u tế ố ằ n m ngoài ph m vi đạ ược xác đ nh h p c a mình.Trong m t trị ẹ ủ ộ ường h p
đ n gi n, b ph nợ ơ ả ộ ậ ch trì m i nh ng b ph n khác đ ng ý v m t l p trủ ờ ữ ộ ậ ồ ề ộ ậ
ường chung thông qua thư t . Khi có quan đi m xung đ t, nh ng quan đi m này sẽ đừ ể
ộ ữ ể ược gi i quy t t i cácả ế ạ cu c h p c a các viên ch c, do bộ ọ ủ ứ ộ ph n chậ ủ trì ho
c m t cặ ộ ơ quan trung l pậ tri u t p và ch trì. T i Vệ ậ ủ ạ ương qu c Anh, Văn phòng N
i các thố ộ ường đóng vai trò là chủ ị t ch và ban thư ký trung l p trong ngo i giao kinh
tậ ạ ế. H u h t các chínhầ ế ph khác đ u có các c quan tủ ề ơ ương đương. B t kỳ th a thu
n liên b nào v l pấ ỏ ậ ộ ề ậ trường đàm phán thường sẽ là m t sộ ự th a hi p. Không b
nào đ t đỏ ệ ộ ạ ược t t cấ ả các m c tiêu c a mình, nh ng m i b sẽ ph i đi u ch nh ho c t
b m t s m cụ ủ ư ỗ ộ ả ề ỉ ặ ừ ỏ ộ ố ụ tiêu. Khi đã đ t đạ ược th a thu n, các b nên t b nh
ng tham vỏ ậ ộ ừ ỏ ữ ọng không n mằ trong l p trậ ường đã th a thu n, đ t t c các b ph
n c a chính phỏ ậ ể ấ ả ộ ậ ủ ủ ề đ u nói nh nhau. Đi u này t o nên s c m nh cho l p trư ề lOMoARcPSD| 49221369
ạ ứ ạ ậ ường đàm phán và góp ph n r tầ ấ l n vào ngo i giao kinh t hi u qu . Khi các qu c
gia không th đ t đớ ạ ế ệ ả ố ể ạ ược k lu tỷ ậ liên b , các qu c gia khác sẽ tìm cách hộ ố
ưởng l i t s m t đoàn k t c a h . Đi uợ ừ ự ấ ế ủ ọ ề này khi n các qu c gia nh Đ c và Hoa
Kỳ g p b t l i. C u trúc liên bang và vi cế ố ư ứ ặ ấ ợ ấ ệ sử ụ d ng các cu c b nhi m chính
tr vào các v trí quan ch c cộ ổ ệ ị ị ứ ấp cao khi n hế ọ d r i vào 'cu c chi n giành đ a bàn'
nhễ ơ ộ ế ị ư th này. 4 Tuy nhiên, k lu t nghiêmế ỷ ậ ng t cũng có m t trái c a nó. N u th
a thu n ch đ t đặ ặ ủ ế ỏ ậ ỉ ạ ược v i khó khăn v m tớ ề ộ l p trậ ường mà t t c m i ngấ ả
ọ ười đ u có th b o v , thì có th r t khó đ đi uề ể ả ệ ể ấ ể ề ch nh nó trong quá trình đàm
phán. Đi u này đ c bi t nh hỉ ề ặ ệ ả ưởng đ n Liên minhế châu Âu. Tìm ki m m t l p trế ộ
ậ ường chung gi a các T ng c c ữ ổ ụ Ủy ban và 28 thành viên các ti u bang r t t n công,
nên quá trình ra quy t đ nh c a châu Âu thể ấ ố ế ị ủ ường sẽ làm c n ki t m i sạ ệ ọ ự
linh ho t mà nhà đàm phán EU có th hy v ng có đạ ể ọ ược (ngo i giao kinh t EU đạ ế
ược gi i thích thêm trong Chả ương 10). Là m t ph n c aộ ầ ủ quá trình ph i h p, bố ợ ộ
ph n chậ ủ trì sẽ tìm cách th ngnh t m t đố ấ ộ ường l i vố ề cách th c thu hút gi i truy n
thông, vì tính minh b ch cao h n là m t chi n lứ ớ ề ạ ơ ộ ế ược đượ ưc a chu ng khác
trong ngo i giao kinh t m i. Đây là m t quy t đ nh khóộ ạ ế ớ ộ ế ị khăn khác đ i v i chính
ph . M t m t, số ớ ủ ộ ặ ự ủ ng h c a gi i truy n thông sẽ r tộ ủ ớ ề ấ quan tr ng sau này,
đ có đọ ể ược sự ủ ng h c a công chúng đ i v i b t kỳ th aộ ủ ố ớ ấ ỏ thu n qu c t nào đ t
đậ ố ế ạ ược. Vì v y, vi c chu n b trậ ệ ẩ ị ước cho gi i truy n thông làớ ề r t đáng giá. Nh
ng n u l p trấ ư ế ậ ường c a chính phủ ủ ượ đ c công khai bi t đ n ế ế ở giai đo n đ u
này, thì có thạ ầ ể sẽ khó thay đ i nó sau này trong quá trình đàmổ phán. Th c hành
truy n th ng là tóm t t các liên h đáng tin c y mà không nêuự ề ố ắ ệ ậ rõ: h sẽ có đọ ược
thông tin và có th công b thông tin đó, nh ng không nên gánể ố ư thông tin đó cho
chính phủ ho c trình bày nhặ ư m t l p trộ ậ ường cố ị đ nh. Tuy nhiên, khi có quá nhi u
thông tin trên internet và tình tr ng rò r tài li u m tề ạ ỉ ệ ậ di n ra tràn lan, thì các chính
phễ ủ ngày càng khó có th làm hài lòng gi i truy nể ớ ề thông, đ ng th i v n gi đồ ờ ẫ ữ
ược s linh ho t trong đàm phán. ự ạ lOMoARcPSD| 49221369
4. Quy t đ nh chính tr ế ị ị
Theo như báo cáo cho đ n nay, các viên ch c thế ứ ường tr c đã thúc đ y quá trìnhự ẩ
này Giai đo n ti p theo nâng quá trình này lên c p chính tr và liên quan đ n cácạ ế ấ ị ế
b trộ ưởng. Có th chia thành ba ho t đ ng riêng bi t. Theo yêu c u t i thi u, cácể ạ ộ ệ ầ
ố ể viên ch c ph i trình công vi c c a mình lên các b trứ ả ệ ủ ộ ưởng đ chể ấp thu n, nh
mậ ằ trao cho h th m quy n chính tr . N u các viên ch c đã đ ng ý v m t v trí,thìọ ẩ ề ị ế
ứ ồ ề ộ ị thường thì bộ trưởng chính có thể xin được sự ch p thu n đ n gi n cấ ậ ơ ả ủa
bộ trưởng b ng cách vi t thằ ế ư cho các đ ng nghi p ho c báo cáo trong N i các. 5ồ ệ ặ
ộ Ho t đ ng thạ ộ ứ hai dành cho các b trộ ưởng liên quan đ n vi c gi i quy t tranhế ệ ả
ế ch p. Các viên ch c có th không th đ ng ý; ho c các b trấ ứ ể ể ồ ặ ộ ưởng có th khôngể
đ ng ý v i l i khuyên c a các viên ch c c a mình. Trong trồ ớ ờ ủ ứ ủ ường h p đó, chínhợ
các b trộ ưởng ph i h p. H u h t cácchính ph đ u có b máy ph c v cho m cả ọ ầ ế ủ ề ộ ụ
ụ ụ đích này; ví d , t i Vụ ạ ương qu c Anh, có m t h th ng các ố ộ ệ ố ủy ban b trộ ưởng
c aủ Văn phòng N i các. Các b trộ ộ ưởng sẽ có các tiêu chí đánh giá khác nhau so v i
cácớ viên ch c c a mình và sẽ ph n ứ ủ ả ứng t t h n v i các áp l c c a qu c h i và dânố ơ ớ
ự ủ ố ộ chúng. Khi b t đ ng v n t n t i ngay c sau khi th o lu n v i các b trấ ồ ẫ ồ ạ ả ả ậ ớ
ộ ưởng, thì các nguyên thủ qu c gia sẽ tham gia gi i quy t các v n đố ả ế ấ ề và đóng vai
trò là tr ng tài. Tuy nhiên, th i gian c a h r t quý báu và các b sẽ c g ng h t s cọ ờ ủ ọ ấ ộ
ố ắ ế ứ đ gi i quy t các v n đ mà không c n sể ả ế ấ ề ầ ự tham gia c a h . Hoủ ọ ạt đ ng
thộ ứ ba bao g m sáng ki n c a bồ ế ủ ộ trưởng. Cho đ n nay, chế ương này đã phân tích
về ngo i giao kinh tạ ế đang di n ra, trong đó th m quy n c a b trễ ẩ ề ủ ộ ưởng ch đỉ ược
tìm ki m sau khi các quan ch c gi i quy t m t v n đế ứ ả ế ộ ấ ề hi n có. Nh ng các bệ ư ộ
trưởng có thể quy t đ nh đ a ra các chính sách m i và tế ị ư ớ ự mình can thi p s mệ ớ h
n nhi u trong trình t . Đ c bi t, các nguyên th qu c gia có th s d ng th mơ ề ự ặ ệ ủ ố ể ử
ụ ẩ quy n c a mình đ thúc đ y các v n đ , không ch đề ủ ể ẩ ấ ề ờ ược vi n d n làm tr ng
tài.ệ ẫ ọ Sự tham gia nhi u h n c a các b trề ơ ủ ộ ưởng là m t khía c nh khác c a chi n lộ
ạ ủ ế ược đượ ưc a chu ng trong ngo i giao kinh t m i. ộ ạ ế ớ lOMoARcPSD| 49221369
5. Hợp pháp hóa dân chủ
Trong các chính phủ phi dân ch , quy t đ nh c a các bủ ế ị ủ ộ trưởng ho c ngặ ười đ ng
đ u chính phứ ầ ủ sẽ gi i quy t v n đ . Nh ng trong các n n dân ch , c n cóả ế ấ ề ư ề ủ ầ
m t quá trình ti p theo độ ế ể ợ h p pháp hóa l p trậ ường đã th ng nh t cố ấ ủa chính
ph và đáp ng trách nhi m gi i trình c a chính ph đ i v i củ ứ ệ ả ủ ủ ố ớ ử tri. Đi u này
liênề quan đ n m t báo cáo g i đ n c quan l p pháp đế ộ ử ế ơ ậ ược b u, c quan này đ a
raầ ơ ư s xác nh n c a mình v quy t đ nh c a chính ph , thự ậ ủ ề ế ị ủ ủ ường là b ng m t
cu c bằ ộ ộ ỏ phi u. ế Ở các qu c gia có hố ệ th ng ngh vi n, đi u này thố ị ệ ề ường diễn
ra mu nộ trong chu i ngo i giao kinh t . Nh ng ỗ ạ ế ư ở nh ng n i khác, đ c bi t là ữ ơ ặ ệ
ở Hoa Kỳ, các c quan đơ ược b u có th tham gia s m h n nhi u. S h p pháp hóa dân chầ
ể ớ ơ ề ự ợ ủ đ a nh ng ngư ữ ười tham gia vào ngo i giao kinh tạ ế ậ t p trung nhi u nh
t vàoề ấ chính tr trong nị ước. Để giành được phi u b u ế ầ ủy quy n trong cề ơ quan l
pậ pháp, chính phủ ự d a vào sự ủ ng h c a đ ng ho c các đ ng c m quy n, nh ngộ ủ ả ặ ả
ầ ề ữ đ ng này ph i tin r ng quy t đ nh sẽ có tác đ ng tích c c đ n vả ả ằ ế ị ộ ự ế ị thế ầ b
u cử c ah . Nh ng chính tr b u c ph thu c vào l ch s và thông l , thay vì logic. Víủ ọ ư ị ầ ử
ụ ộ ị ử ệ d , các khu v c b u cụ ự ầ ử nông thôn thường có tr ng s l n h n trong s h c b uọ
ố ớ ơ ố ọ ầ cử so v i dân s c a h . Đi u này đã khi n Hoa Kỳ, Nh t B n, Pháp, ớ ố ủ ọ ề ế ậ
ả Ấn Đ vàộ nhi u qu c gia khác quy t tâm ph n đ i b t kỳ bi n pháp qu c t nào gây thi tề ố
ế ả ố ấ ệ ố ế ệ h i cho nông dân c a h . Th a thu n trong các cu c đàm phán v nông nghi
pạ ủ ọ ỏ ậ ộ ề ệ luôn khó đ t đạ ược, ngay c khi t t c các l p lu n kinh tả ấ ả ậ ậ ế ề đ u bi
n minh choệ đi u đó (xem Chề ương 9). Các thủ ụ t c trong c quan l p pháp thơ ậ ường
sẽ đi kèm v i các tuyên b chính th c và tài li u tóm t t d ki n sẽ đớ ố ứ ệ ắ ự ế ược các
phương ti nệ truy n thông sề ử ụ d ng. Chính phủ chính th c công bứ ố ậ l p trường c a
mình vàủ ch u trách nhi m vị ệ ề ậ l p trường đó. Ph n ả ứng c a qu c h i và phủ ố ộ ương
ti nệ truy n thông sẽ có tác đ ng m nh h n đ n các b trề ộ ạ ơ ế ộ ưởng so v i các quan
ch c.ớ ứ Do đó, các tác nhân phi nhà nước, như doanh nghi p và các tệ ổ ch c phi chínhứ
ph , sẽ c g ng tác đ ng đ n các quy t đ nh c a chính phủ ố ắ ộ ế ế ị ủ ủ thông qua qu c h
iố ộ và phương ti n truy n thông, ngoài các m i liên h tr c ti p v i các quan ch c.ệ ề ố ệ ự
ế ớ ứ Qu c h i Hoa Kỳ có ph m vi r t r ng quy n l c trong ngo i giao kinh t . Chínhố ộ ạ ấ ộ lOMoARcPSD| 49221369
ề ự ạ ế quy n ph i n l c huy đ ng các l p lu n qu c tề ả ỗ ự ộ ậ ậ ố ế ể đ bù đ p cho áp l c
trongắ ự nước đang di n ra. M t phễ ộ ương pháp là tăng cường tham v n bên ngoài.
Do đó,ấ các công ty đa qu c gia có nhi u c h i đ nâng cao quan đi m c a mình và th yố ề
ơ ộ ể ể ủ ấ chúng được ph n ánh trong chính sách. Dả ưới th i T ng th ng Obama, các
tờ ổ ố ổ ch c phi chính ph v môi trứ ủ ề ường và các công đoàn lao đ ng cũng đã giành
độ ược nhi u thành t u. M t phề ự ộ ương pháp khác là trao nhi u tr ng lề ọ ượng chính
tr h nị ơ cho b máy hành chính, nhộ ư đã l u ý. T i Hoa Kỳ, không có s phân bi t rõ ràngư
ạ ự ệ gi a b trữ ộ ưởng và viên ch c nh nh ng n i khác. Ngoài các b trứ ư ở ữ ơ ộ ưởng
c p n iấ ộ các, các c p cao c p trong m i b đ u do nh ng ngấ ấ ỗ ộ ề ữ ười được b nhi m
chính trổ ệ ị được ch n vì m i liên h c a h v i chính quy n n m quy n, thay vì các viênọ ố
ệ ủ ọ ớ ề ắ ề ch c thứ ường tr c. Đi u này có xuhự ề ướng khi n m i quan h gi a các b tr
nênế ố ệ ữ ộ ở c nh tranh, do đó k lu t gi a các b y u và Nhà Tr ng thạ ỷ ậ ữ ộ ế ắ
ường ph i can thi pả ệ đ gi i quy t 'cu c chi n giành đ a bàn'. ể ả ế ộ ế ị
6. Đàm phán quố ếc t
Chính ph hi n đã s n sàng đàm phán. M c dù đây là c t lõi c a ti n trình qu củ ệ ẵ ặ ố ủ ế
ố t , nh ng c p đ trong nế ư ở ấ ộ ước, sẽ có sự ặ l p l i liên t c c a các giai đo n trạ ụ ủ ạ
ước đó. Khi các cu c đàm phán di n ra, sẽ có sộ ễ ự ph i h p n i bố ợ ộ ộ thường xuyên,
thường là hàng ngày; tham v n bên ngoài thấ ường xuyên; đ i m i th m quy nổ ớ ẩ ề
chính tr các giai đo n quan tr ng; và th m chí là sị ở ạ ọ ậ ự tham gia c a c quan l pủ ơ ậ
pháp, đ c bi t là ặ ệ ở Hoa Kỳ. N u quá trình ra quy t đ nh trong nế ế ị ước ph c t p,ứ ạ
nhà đàm phán qu c tố ế sẽ có r t ít 'sấ ự ỏ l ng l o c a tác nhân', t c là kh năngẻ ủ ứ ả
hành đ ng mà không có th m quy n rõ ràng t trong nộ ẩ ề ừ ước. 7. Phê chu n thẩ ỏa thu n ậ
Khi quá trình đàm phán đã di n ra và đã đ t đễ ạ ược th a thu n qu c t , vi c phêỏ ậ ố ế
ệ chu n sẽ hoàn t t trình tẩ ấ ự trong nước. Đi u này bao g m vi c l p l i chính th cề ồ ệ ặ
ạ ứ t t c các giai đo n trấ ả ạ ước đó. Nhà đàm phán c a b ph n chính báo cáo v i cácủ ộ lOMoARcPSD| 49221369
ậ ớ b ph n khác có liên quan và tìm ki m sộ ậ ế ự ồ đ ng thu n c a h . Bậ ủ ọ ộ trưởng
chính tóm t t cho các đ ng nghi p khác trong N i các, đắ ồ ệ ộ ể xác nh n l i th m quy nậ
ạ ẩ ề chính tr trị ước đó. Th a thu n đỏ ậ ược báo cáo lên qu c h i và thố ộ ường sẽ có
lu tậ được đ a ra đư ể chính phủ có thể th c hi n các cam k t đã đ a ra. Chính phự ệ ế ư
ủ phát đ ng m t chi n d ch truy n thông đ đ m b o th a thu n giành độ ộ ế ị ề ể ả ả ỏ ậ
ược sự ch p thu n c a công chúng. Không chính phấ ậ ủ ủ nào mu n th y th a thu n mà
hố ấ ỏ ậ ọ đã ký k t trên ph m vi qu c t b đ v ế ạ ố ế ị ổ ỡ ở giai đo n phê chu n này. Do
đó, cácạ ẩ chính phủ sẽ th c hi n các bi n pháp phòng ng a trự ệ ệ ừ ước đ tránh nguy c
này.ể ơ Đôi khi, đây có th là các bi n pháp phòng ng a chính thể ệ ừ ức, ch ng h n nhẳ ạ
ư khi chính quy n Hoa Kỳ tìm ki m th m quy n trề ế ẩ ề ước cho các cu c đàm phán thộ
ương m i, nghĩa là Qu c h i có thạ ố ộ ể xác nh n ho c bác bậ ặ ỏ m t th a thuộ ỏ ận, nh
ngư không th s a đ i các đi u kho n c a th a thu n đó. Các nhà đàm phán qu c tể ử ổ ề ả
ủ ỏ ậ ố ế khéo léo sẽ đi u ch nh chi n thu t c a h đề ỉ ế ậ ủ ọ ể ự d đoán b t kỳ v n đấ ấ ề
nào v iớ vi c phê chu n và th m chí tìm cách bi nchúng thành l i th c a mình (Putnamệ ẩ
ậ ế ợ ế ủ 1988). Tuy nhiên, ngay c v i nh ng bi n pháp phòng ng a này, t t c các nhàả ớ
ữ ệ ừ ấ ả đàm phán đ u đang đánh cề ược khi h quay l i đ tìm ki m sọ ạ ể ế ự phê chu n
choẩ nh ng gì h đã đ ng ý.ữ ọ ồ