Ngôn ngữ lập trình là gì? Có mấy loại ngôn ngữ lập trình phổ biến?
1. Ngôn ngữ lập tình là gì?
Ngôn ngữ lập trình được định nghĩa là loại ngôn ngữ viết nên các chương trình để máy tính có thể đọc hiểu
và thực hiện những lệnh được yêu cầu. Có thể coi ngôn ngữ lập trình là phương thức mà máy tính và con
người có thể "giao tiếp" được với nhau. Mỗi loại ngôn ngữ lập trình được xem như là một tập hợp hoàn
chỉnh của các chi tiết kỹ thuật từ cú pháp câu cho tới từ vựng nhằm diễn tả chi tiết câu lệnh.
2. Có mấy loại ngôn ngữ lập trình?
Ngôn ngữ máy: Hay còn được gọi là ngôn ngữ lập trình thế hệ thứ nhất (1 GL). Đây là hình thức ngôn
ngữ lập trình sơ khai nhất, trong đó lập trình việc sẽ viết từng câu lệnh dưới dạng số. Với ngôn ngữ
lập trình thế hệ 1, phần cứng có thể thực thi ngay mà không cần tới các tình biên dịch (compiler)
Hợp ngữ: Hợp ngữ là ngôn ngữ lập trình thế hệ thứ hai (2GL), tuy vẫn còn gắn chặt với kiến trúc tập
lệnh của máy tính song hợp ngữ đã giảm thiểu các tính toán và lỗi khi viết câu lệnh, giúp chương trình
dễ đọc hơn rất nhiều.
Ngôn ngữ lập trình bậc cao (3 GL) ra đời vào khoảng những năm 50 của thế kỉ 20 và cho tới nay đã
có hàng nghìn ngôn ngữ lập trình bậc cao khác nhau được phát triển. Ngôn ngữ lập trình bậc cao
3. Các ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay
Dựa trên một nghiên cứu bởi TIOBE và PYPL, đây là danh sách của 10 ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất.
PYPL sử dụng dữ liệu từ Google Trends để tính toán ra kết quả này. Nó dựa trên số lần tìm kiếm của các từ
khóa liên quan và ngôn ngữ lập trình phổ biến sẽ là những ngôn ngữ có lượt tìm kiếm cao nhất.
Theo công bố của TIOBE, Java vẫn là một ngôn ngữ phổ biến nhất và phía sau đó là C/C++. Python tiếp tục
là ngôn ngữ có độ phổ biến tăng lên trong khi đó các ngôn ngữ như PHP, C# và Ruby đang giảm dần thứ hạng.
Java: Java là một trong các ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất, là ngôn ngữ được sử dụng bởi hàng
trăm triệu lập trình viên và được phát triển trên hàng tỷ thiết bị trên toàn cầu. Java là ngôn ngữ lập
trình hướng đối tượng và nó được thiết kế chạy đa nền tảng, đa hệ điều hành. Java có thể xây dựng
các ứng dụng Desktop, các trò chơi. Thêm nữa, Java còn được sử dụng rộng rãi trong lập trình phía
server, thường được sử dụng bởi các doanh nghiệp, xây dựng các hệ thống back-end.
Python: Python đang là một trong các ngôn ngữ lập trình bậc cao phổ biến được sử dụng rộng rãi cho
mọi chương trình máy tính. Đây là một ngôn ngữ dễ tiếp cận nhất cho người mới học lập trình. Python
cũng được sử dụng nhiều trong các bài toán về trí tuệ nhân tạo và học máy.
C: C được phát triển bởi Dennis Ritchie vào năm 1972 để sử dụng trong hệ điều hành UNIX. Nó là
tiền thân của ngôn ngữ C++. Đây là một ngôn ngữ hướng chức năng cà thủ tục (hướng đối tượng
được bổ sung thâm ở C++). Ban đầu, nó được sử dụng nhiều trong lập trình hệ thống nhưng do tính
hiệu quả và mạnh mẽ nên nó đã được sử dụng trong nhiều ứng dụng khác nữa.
C++: Đây là ngôn ngữ kế thừa của ngôn ngữ lập tình C. C++ có thêm lập trình hướng đối tượng, bổ
sung thêm các thư viện, hàm và một số tính năng mới chưa có ở C++. C++ là một ngôn ngữ có hiệu
năng cao nên được sử dụng xây dựng các ứng dụng desktop, các phần mềm hệ thống và các chương trình game.
PHP: đây là một ngôn ngữ lập kịch bản dùng ở phía server (back - end) và sử dụng chủ yếu trong lập
trình web. Hiện nay, hơn 80% website được xây dựng bằng PHP bao gồm Wikipedia, WordPress,
Facebook, Tumblr,... Bên cạnh tính phổ biến, nó cũng dễ để sử dụng và cung cấp nhiều tính năng
nâng cao cho các lập trình viên có kinh nghiệm.
Javascript: Javascript đang ngày càng phổ biến và có thứ hạng cao trong các ngôn ngữ lập trình phổ
biển, đây là một ngôn ngữ kịch bản mạnh mẽ và linh hoạt. Phần lớn cú pháp giống như ngôn ngữ lập
trình C. Hơn nữa, nó có khả năng tương thích trên mọi trình duyệt web và có hơn 90% các website
hiện nay đang sử dụng ngôn ngữ kịch bản này. Với sự ra đời của Node.js, nó đang là một công nghệ
lập trình phía server và cho phép tương tác thời gian thực.
Ruby: Ruby là một ngôn ngữ linh động, hướng đối tượng và là một ngôn ngữ kịch bản đa chức năng.
Được sử dụng phổ biến bởi nó là một web framework - Rais
C# (C Sharp): C# là một ngôn ngữ đơn giản, hiện đại, hướng đối tượng được phát triển bởi Microsoft
nằm trong bộ framework.NET. Nó được thiết kế là một ngôn ngữ nền tảng chúng, bao gồm chương
trình thực thi và môi trường thực thi cho phép sử dụng các ngôn ngữ lập trình bậc cao khác để lập
trình cho các nền tảng và kiến trúc khác nhau.
Swift: Swift được kế thừa từ Objective-C. Nó khá clean (dễ hiểu), nhanh và có thể giảm độ dài của
dòng lệnh, tiết kiệm thời gian và năng lượng. Swift được phát triển bởi Apple. Swift dùng để xây dựng
các ứng dụng cho hệ điều hành Mac, IOS, tvOS và watchOS. Thêm nữa, sau khi trở thành mã nguồn
mở, nó cũng có thể sử dụng trên hệ điều hành Linux hoặc windows để chạy các ứng dụng tương
thích với các thiết bị của Apple.
R: là một ngôn ngữ lập trình mã nguồn mở. R được sử dụng chủ yếu trong môi trường phần mềm bao
gồm cả tính toán thống kê và đồ họa. Bạn có thể dùng R để tính toán số học qua sử dụng các
package bổ sung. R dùng để sử dụng trong khai phá dữ liệu và khoa học thống kê, xây dựng các
phần mềm thống kê cho phân tích dữ liệu.
4. Tại sao người ta phải xây dựng các ngôn ngữ lập trình bậc cao
Ngôn ngữ lập trình bậc cao có tính đồng nhất và độc lập cao, nó không phụ thuộc vào thiết bị, do đó
cùng một chương trình phần mềm có thể được thực hiện và chạy trên các loại thiết bị khác nhau mà không sợ xung đột.
Ngôn ngữ lập trình bậc cao gần với ngôn ngữ tự nhiên của con người, do đó những chương trình viết
bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao dễ hiểu, dễ thao tác và thân thiện với người dùng.
Đối với lập trình viên, ngôn ngữ lập trình bậc cao dễ fix bug, chỉnh sửa cấu trúc cũng như hoàn thiện
và nâng cấp chương trình.
Ngôn ngữ lập trình bậc cao cho phép lập trình viên có thể làm việc với nhiều kiểu data và cách tổ
chức data đa dạng, từ đó giúp việc mô tả thuật toán thuận tiện hơn.
5. Nên chọn học ngôn ngữ lập trình nào?
Mối ngôn ngữ lập trình đều có đặc điểm riêng và phục vụ một nhu cầu nhất định. Bạn có thể chọn ngôn ngữ
lập trình dựa theo mục đích (thiết kế web, lập trình ứng dụng di động Android/ iOS, phần mềm cho máy tính,
lập trình vi điều khiển, machine learning/ deep learning, big data,...) hoặc dựa trên xu hướng phát triển của
ngôn ngữ đó trong tương lai. Tuy nhiên, để bắt đầu học bất cứ ngôn ngữ nào bạn phải hiểu bản chất tưng
fngoon ngữ lập trình là gì và ứng dụng của chúng.
Tuy nhiên, bởi ngôn ngữ nào cũng bắt đầu từ những kiến thức cơ bản như vòng lặp, hằng số, biến số, hàm,
thuật toán,... nên nếu bạn nắm chăcs tư duy lập trình cơ bản và thành thạo một ngôn ngữ thì việc học
những ngôn ngữ lập trình khác không khó.