Nguyệt cầm | Soạn văn 11 Chân trời sáng tạo

 Hình ảnh trăng nhập vào dây đàn ở khổ thơ đầu tiên có gì độc đáo so với hình ảnh trăng và đàn trong tác phẩm nghệ thuật (văn học hoặc hội hoạ, âm nhạc) mà bạn biết?

Thông tin:
3 trang 9 tháng trước

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Nguyệt cầm | Soạn văn 11 Chân trời sáng tạo

 Hình ảnh trăng nhập vào dây đàn ở khổ thơ đầu tiên có gì độc đáo so với hình ảnh trăng và đàn trong tác phẩm nghệ thuật (văn học hoặc hội hoạ, âm nhạc) mà bạn biết?

72 36 lượt tải Tải xuống
Son bài Nguyt cm
Trước khi đọc
Hãy hình dung cm giác ca bn khi lng nghe tiếng đàn trong một đêm trăng.
Gi ý:
Cm giác khi lng nghe mt tiếng đàn trong đêm trăng là bâng khuâng, xao
xuyến và có chút bun.
Đọc văn bản
Câu 1. Hình ảnh “mỗi giọt rơi tàn” gợi t điu gì?
Hình ảnh “mi giọt rơi tàn” gi t âm thanh ca tiếng đàn như kết li thành tng
giọt, rơi xuống.
Câu 2. Bạn hình dung âm thanh “long lanh tiếng sỏi” như thế nào?
T láy “long lanh” gợi t hình ảnh nhưng lại dùng để din t âm thanh vang
vng, trầm đục ca tiếng si.
Câu 3. Hình ảnh “biển” và “chiếc đảo” có mi quan h như thế nào?
Hình ảnh “biển” rộng lớn, còn “chiếc đảo” thì chật hẹp. “Biển” bao chứa c
chiếc đảo”.
Sau khi đọc
Câu 1. Hình ảnh trăng nhập vào dây đàn ở kh thơ đầu tiên có gì độc đáo so với
hình ảnh trăng đàn trong tác phm ngh thuật (văn học hoc hi ho, âm
nhc) mà bn biết?
Trăng và đàn giao hòa vào nhau (không tn tại độc lập), trăng nhập vào dây đàn
như thể linh hn nhp vào th xác, trăng mang lại s sng, linh hồn cho đàn.
Câu 2. K bng sau vào v lit kê vào ct [1], ct [2] mt s chi tiết ngh
thuật đã kết hợp để to nên các hình nh th hin s tương giao của các giác
quan trong ct [3]:
Kh
thơ
Ánh sáng (trăng) [1]
Âm thanh (đàn - âm
nhc) [2]
Hình nh th hin s
tương giao của các
giác quan [3]
1
- git ánh sáng (git
c lp lánh)
- rơi tàn (giọt nước
sáng rơi tan thành tng
ht nh)
- ngân (bc)
- giọt đàn (âm vang
tng tiếng)
- rơi tàn (âm thanh
vang vng và lng
dn)
- ngân (âm vang)
... giọt rơi tàn như l
ngân
2
bóng hình sáng m,
chuyển động
âm thanh ngân rung
... bóng sáng bng rung
mình
3
viên si trng sáng
phn chiếu ánh trăng
âm thanh nhng viên
si va vào nhau tron
vt
Long lanh tiếng si...
4
ánh nhc: không gian
ta sáng
bin pha lê: không gian
trong tro, lnh lo
ánh nhc: âm thanh
réo rt
bin pha lê: âm thanh
vang vng khp
không gian
... ánh nhc: bin pha
lê...
T bng trên, cho biết: bn cm nhn thế nào v s kết hp gia các cm giác
tác dng ngh thut ca s kết hp ấy trong bài thơ; từ đó, giải thích ý nghĩa
của nhan đề Nguyt cm.
- Cm nhn v s kết hp gia các cm giác tác dng ngh thut ca s kết
hp ấy trong bài thơ: không gian trong tro, vng lng; càng v cui càng sáng,
bao la rng ln; âm thanh trong vt, cm giác lnh lo, rợn người; hình nh
na thc, nửa hư;...
- Nhan đề Nguyt cm: s kết hp gia nguyệt (trăng - ấn tượng th giác)
cầm (đàn - ấn tượng thính giác), đồng thi s giao thoa với ý nghĩa của t
ghép nguyt cm (mt loi đàn dây cổ).
Câu 3. Các cảm giác “lạnh” (khổ 1), “rùng mình” (khổ 2), “ghê như nước” (khổ
3), “rợn” (khổ 4),... là cm giác ca ai và toát ra t đâu?
- Cảm giác “lạnh” (khổ 1) và “ghê như nước” (khổ 3) có th t dây đàn kim loại
(cm nhn xúc giác ca người chơi đàn khi chạm vào dây đàn) hoặc cũng có thể
đến t âm sc trong vt, cao vút ca tiếng đàn (cm nhn thính giác ca ch th
tr tình khi lng nghe tiếng đàn cất lên trong đêm vng). Tiếng đàn chậm rãi,
buông tng nt kh 1 (to cm giác lạnh đột ngt) nhanh, réo rt kh 3
(to ấn tượng như dòng nước chy).
- Cảm giác rùng mình” (khổ 2) đến t s m nhòe ca của “bóng sáng”, đó
th là bóng trăng m o, huyn hoặc trong không gian đêm khuya.
- Cảm giác rợn” (khổ 4) cm giác ca ch th tr tình khi bn b xung
quanh “ánh nhc: biển pha lê” tràn ngập ánh sáng (cm nhn th giác) tràn
ngp mt dòng âm thanh trong trẻo như pha với tiết tu nhanh, hi h (cm
nhn thính giác).
Câu 4. Ch th tr tình trong bài thơ đã th hin cm xúc gì khi lng nghe tiếng
đàn? Các chi tiết nào trong bài thơ cho thấy điều đó?
Câu 5. Xác định ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh người ph n kh thơ thứ
hai, bến Tầm Dương kh thơ thứ ba sao Khuê kh thơ cuối. Ch ra mi
liên h gia nhng hình nh này, t đó xác định cu t của bài thơ.
Câu 6. Xác định cách ngt nhp và phi hợp thanh điệu trong bài thơ. Cách ngắt
nhp và phi hợp thanh điệu đó đã to nên nhạc điệu như thế nào cho bài thơ
giúp bạn hình dung như thế nào v tiếng đàn nguyệt trong đêm lạnh?
Bài tp sáng to: V mt bc tranh th hin hình dung ca bạn sau khi đc bài
thơ hoặc viết một đoạn văn (khoảng 200 ch) nêu ấn tượng sâu sc nht ca bn
v bài thơ.
| 1/3

Preview text:


Soạn bài Nguyệt cầm Trước khi đọc
Hãy hình dung cảm giác của bạn khi lắng nghe tiếng đàn trong một đêm trăng. Gợi ý:
Cảm giác khi lắng nghe một tiếng đàn trong đêm trăng là bâng khuâng, xao xuyến và có chút buồn. Đọc văn bản
Câu 1. Hình ảnh “mỗi giọt rơi tàn” gợi tả điều gì?
Hình ảnh “mỗi giọt rơi tàn” gợi tả âm thanh của tiếng đàn như kết lại thành từng giọt, rơi xuống.
Câu 2. Bạn hình dung âm thanh “long lanh tiếng sỏi” như thế nào?
Từ láy “long lanh” gợi tả hình ảnh nhưng lại dùng để diễn tả âm thanh vang
vọng, trầm đục của tiếng sỏi.
Câu 3. Hình ảnh “biển” và “chiếc đảo” có mối quan hệ như thế nào?
Hình ảnh “biển” rộng lớn, còn “chiếc đảo” thì chật hẹp. “Biển” bao chứa cả chiếc đảo”. Sau khi đọc
Câu 1. Hình ảnh trăng nhập vào dây đàn ở khổ thơ đầu tiên có gì độc đáo so với
hình ảnh trăng và đàn trong tác phẩm nghệ thuật (văn học hoặc hội hoạ, âm nhạc) mà bạn biết?
Trăng và đàn giao hòa vào nhau (không tồn tại độc lập), trăng nhập vào dây đàn
như thể linh hồn nhập vào thể xác, trăng mang lại sự sống, linh hồn cho đàn.
Câu 2. Kẻ bảng sau vào vở và liệt kê vào cột [1], cột [2] một số chi tiết nghệ
thuật đã kết hợp để tạo nên các hình ảnh thể hiện sự tương giao của các giác quan trong cột [3]:
Hình ảnh thể hiện sự Khổ Âm thanh (đàn - âm
Ánh sáng (trăng) [1]
tương giao của các thơ nhạc) [2] giác quan [3] 1
- giọt ánh sáng (giọt - giọt đàn (âm vang ... giọt rơi tàn như lệ nước lấp lánh) từng tiếng) ngân
- rơi tàn (giọt nước - rơi tàn (âm thanh
sáng rơi tan thành từng vang vọng và lặng hạt nhỏ) dần) - ngân (bạc) - ngân (âm vang) 2
bóng hình sáng mờ, âm thanh ngân rung ... bóng sáng bỗng rung chuyển động mình 3
viên sỏi trắng sáng âm thanh những viên Long lanh tiếng sỏi... phản chiếu ánh trăng sỏi va vào nhau tron vắt 4
ánh nhạc: không gian ánh nhạc: âm thanh ... ánh nhạc: biển pha tỏa sáng réo rắt lê...
biển pha lê: không gian biển pha lê: âm thanh trong trẻo, lạnh lẽo vang vọng khắp không gian
Từ bảng trên, cho biết: bạn cảm nhận thế nào về sự kết hợp giữa các cảm giác
và tác dụng nghệ thuật của sự kết hợp ấy trong bài thơ; từ đó, giải thích ý nghĩa
của nhan đề Nguyệt cầm.
- Cảm nhận về sự kết hợp giữa các cảm giác và tác dụng nghệ thuật của sự kết
hợp ấy trong bài thơ: không gian trong trẻo, vắng lặng; càng về cuối càng sáng,
bao la và rộng lớn; âm thanh trong vắt, cảm giác lạnh lẽo, rợn người; hình ảnh nửa thực, nửa hư;...
- Nhan đề Nguyệt cầm: sự kết hợp giữa nguyệt (trăng - ấn tượng thị giác) và
cầm (đàn - ấn tượng thính giác), đồng thời có sự giao thoa với ý nghĩa của từ
ghép nguyệt cầm (một loại đàn dây cổ).
Câu 3. Các cảm giác “lạnh” (khổ 1), “rùng mình” (khổ 2), “ghê như nước” (khổ
3), “rợn” (khổ 4),... là cảm giác của ai và toát ra từ đâu?
- Cảm giác “lạnh” (khổ 1) và “ghê như nước” (khổ 3) có thể từ dây đàn kim loại
(cảm nhận xúc giác của người chơi đàn khi chạm vào dây đàn) hoặc cũng có thể
đến từ âm sắc trong vắt, cao vút của tiếng đàn (cảm nhận thính giác của chủ thể
trữ tình khi lắng nghe tiếng đàn cất lên trong đêm vắng). Tiếng đàn chậm rãi,
buông từng nốt ở khổ 1 (tạo cảm giác lạnh đột ngột) và nhanh, réo rắt ở khổ 3
(tạo ấn tượng như dòng nước chảy).
- Cảm giác “rùng mình” (khổ 2) đến từ sự mờ nhòe của của “bóng sáng”, đó có
thể là bóng trăng mờ ảo, huyền hoặc trong không gian đêm khuya.
- Cảm giác “rợn” (khổ 4) là cảm giác của chủ thể trữ tình khi bốn bề xung
quanh là “ánh nhạc: biển pha lê” tràn ngập ánh sáng (cảm nhận thị giác) và tràn
ngập một dòng âm thanh trong trẻo như pha lê với tiết tấu nhanh, hối hả (cảm nhận thính giác).
Câu 4. Chủ thể trữ tình trong bài thơ đã thể hiện cảm xúc gì khi lắng nghe tiếng
đàn? Các chi tiết nào trong bài thơ cho thấy điều đó?
Câu 5. Xác định ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh người phụ nữ ở khổ thơ thứ
hai, bến Tầm Dương ở khổ thơ thứ ba và sao Khuê ở khổ thơ cuối. Chỉ ra mối
liên hệ giữa những hình ảnh này, từ đó xác định cấu tứ của bài thơ.
Câu 6. Xác định cách ngắt nhịp và phối hợp thanh điệu trong bài thơ. Cách ngắt
nhịp và phối hợp thanh điệu đó đã tạo nên nhạc điệu như thế nào cho bài thơ và
giúp bạn hình dung như thế nào về tiếng đàn nguyệt trong đêm lạnh?
Bài tập sáng tạo: Vẽ một bức tranh thể hiện hình dung của bạn sau khi đọc bài
thơ hoặc viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu ấn tượng sâu sắc nhất của bạn về bài thơ.