Ôn tập phần tự luận - Chủ nghĩa xã hội khoa học | Học viện Chính sách và Phát triển

Ôn tập phần tự luận
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC PHẦN 3 ĐIỂM
1. Nêu khái quát đối tượng nghiên cứu của chủ nghĩa khoa học?
- Đối tượng nghiên cứu:
Con đường, phương pháp đấu tranh để giai cấp công
nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình và giải
phóng giai cấp công nhân và người lao động.
2. Phân tích những điều kiện, tiền đề cho sự ra đời của
chủ nghĩa xã hội khoa học?
- Gồm 3 tiền đề Điều kiện KT-XH:
 Từ những năm 40 của thế kỉ 19, cuộc CM công
nghiệp làm xuất hiện lực lượng sản xuất mới, đó là
nền đại công nghiệp. Nền đại công nghiệp phát triển
đã làm cho phương thức sản xuất tư bản công nghiệp
có bước phát triển vượt bậc, lực lượng sản xuất đồ
sộ. Đây là nguyên nhân xuất hiện mâu thuẫn giữa
lực lượng sản xuất mang tính xã hội hóa >< quan hệ
sản xuất lỗi thời. Cùng với đó là sự ra đời của hai giai
cấp có lợi ích cơ bản đối lập nhau: giai cấp tư sản và
giai cấp vô sản. Cũng từ đây xảy ra những mâu
thuẫn giai cấp và ngày càng có nhiều cuộc khởi
nghĩa, phong trào đấu tranh.
 Đòi hỏi bức thiết phải có 1 hệ thống lý luận soi
đường, làm kim chỉ nam cho hoạt động -> ra đời lý luận mới.
Tiền đề khoa học tự nhiên:
3 phát minh vĩ đại đầu thế kỉ 19:
 Học thuyết tiến hóa Đác Uyn (chống lại quan điểm cũ lạc hậu)
 Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng  Học thuyết tế bào
Tiền đề về tư tưởng lý luận
 Tiếp thu triết học cổ điển Đức
 Tiếp thu tư tưởng kinh tế chính trị cổ điển Anh
 Chủ nghĩa không tưởng phê phán ở Pháp
 Là nguồn gốc tư tưởng lý luận trực tiếp ra đời
CNXHKH là tư tương XHCN không tưởng Pháp
3. Trình bày khái niệm giai cấp công nhân và sứ mệnh
lịch sử tổng quát của giai cấp công nhân theo quan
điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin? So với giai cấp
công nhân ở thế kỷ 19, giai cấp công nhân hiện nay
có những điểm tương đồng, khác biệt, biến đổi mới nào?
K/n: Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội, hình
thành và phát triển cùng với quá trình phát triển của
nền công nghiệp hiện đại; họ bằng lao động phương thức
công nghiệp ngày càng hiện đại gắn liền với quá trình sản
xuất vật chất hiện đại, là biểu tượng cho phương thức sản
xuất mang tính xh hóa ngày càng cao. Họ là người làm
thuê do không có tư liệu sx, buộc phải bán sức lao động
để sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; vì
vậy lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản.
Sứ mệnh lịch sử: phủ định chế độ tư bản chủ nghĩa, giải
phóng tầng lớp nhân dân lao động và gccn; xây dựng
thành công CNXH và CNCS trên toàn thế giới.
So với giai cấp công nhân ở thế kỉ 19, gccn hiện nay:
Điểm tương đồng:
 Là lực lượng sx hàng đầu của xh hiện đại
 Lao động bằng pthuc công nghiệp
 Tình trạng bóc lột vẫn tồn tại
 Xung đột lợi ích cơ bản giữa giai cấp tư sản và vô sản
vẫn tồn tại, vẫn là nguyên nhân sâu xa dẫn tới đấu
tranh giai cấp trong xh hiện đại ngày nay.
Điểm khác biệt và biến đổi:
 Xu hướng “trí tuệ hóa” tăng nhanh
Gắn liền với cm khoa học và công nghệ hiện đại
Có hao phí trí lực chứ không còn đơn thuần là hao phí về sức lực cơ bắp.
Có nhu cầu tinh thần và văn hóa tinh thần của công nhân ngày càng cao.
 Xu hướng “trung lưu hóa” gia tăng
Họ không còn là “vô sản”, một bộ phận công nhân đã
tham gia vào sở hữu một lượng tư liệu sản xuất của xã hội
thông qua chế độ cổ phần hóa.
 Là giai cấp giữ vai trò lãnh đạo, Đảng Cộng sản ở một
số quốc gia xã hội chủ nghĩa.
4. Theo chủ nghĩa Mác – Lênin, sứ mệnh lịch sử của
GCCN là gì? Những điều kiện nào quy định sứ mệnh
lịch sử trên thuộc về giai cấp công nhân? Vai trò của
nhân tố chủ quan quan trọng nhất đối với quá trình
thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân?
- Theo chủ nghĩa Mác – lênin, sứ mệnh lịch sử của gccn là
chống lại, xóa bỏ chế độ bóc lột giá trị thặng dư trên
phạm vi thế giới; giải phóng tầng lớp nhân dân lao động
và gccn; xây dựng CNXH & CNCS.
- Điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử trên thuộc về giai cấp công nhân: Khách quan:
 Kinh tế: sản phẩm, chủ thể, người làm thuê,
phương thức sản xuất công nghiệp
 Chính trị - xã hội: không sở hữu tư liệu sản xuất, tổ
chức, kỉ luật, đoàn kết đấu tranh, giải phóng nhân dân lao động, gccn. Chủ quan:
 Sự phát triển về số lượng và chất lượng
 Thông qua chính đảng ( đc dẫn dắt bởi chính đảng, đảng cộng sản )
 Liên minh với các giai cấp khác.
- Vai trò của nhân tố chủ quan quan trọng nhất đối với
quá trình thực hiện sứ mệnh lsu của gccn là liên kết,
đoàn kết với các giai cấp khác và thông qua sự
dẫn dắt của chính đảng để gccn có thể hoàn thành
được sứ mệnh lịch sử.
5. Đặc điểm và sự biến đổi của giai cấp công nhân Việt
Nam hiện nay? Khái quát sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân Việt Nam hiện nay?
- Đặc điểm của gccn VN:
 Ra đời trc giai cấp tư sản, là giai cấp trực tiếp đối
kháng với tư bản thực dân Pháp.
 Là lực lượng chính trị tiên phong để lãnh đạo cuộc
đấu tranh giải phóng dân tộc, giải quyết mâu
thuẫn cơ bản giữa dân tộc VN >< đế quốc thực
dân và phong kiến thống trị.
 Là giai cấp trưởng thành nhanh chóng về ý thức
chính trị giai cấp, sớm giác ngộ lý tưởng, mục tiêu
cm, tức là giác ngộ về sứ mệnh lịch sử giai cấp mình.
- Sự biến đổi của gccn VN hiện nay:
 Tăng nhanh về số lượng và chất lượng, là gcap đi
đầu trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, gắn liền với sự phát triển kinh tế tri
thức, bảo vệ tài nguyên môi trường.
 Đa dạng về cơ cấu nghê nghiệp.
 Công nhân tri thức nắm vững khoa học – công
nghệ tiên tiến và công nhân trẻ được đào tạo theo chuẩn nghề.
- Sứ mệnh lịch sử của gccn VN hiện nay:
Là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong
là ĐCS VN; giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên
tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng CNXH;
là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh.
6. Thế nào là thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội? Việt
Nam quá độ lên chủ nghĩa xã hội theo hình thức
nào? Đặc điểm cơ bản của thời kỳ quá độ lên CNXH?
Các hình thức quá độ lên chủ nghĩa xã hội?
- Thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội là