Top 30 câu tự luận - Chủ nghĩa xã hội khoa học | Học viện Chính sách và Phát triển

LOẠI CÂU 1ĐIỂM
1.Nêu khái quát đối tượng nghiên cứu của cnxh khoa học
+ là những quy luật ctri-xh của qtr phát sinh, hình thành và phát triển hình thái
kte-xh cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn thấp là cnxh.
+ những nguyên quy tắc cơ bản, những điều kiện, con đường, hình thức và
phương pháp đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân
 Nhằm hiện thực hóa sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản ( và các chế độ tư
hữu) lên cnxh,chủ nghĩa cộng sản.
2.Trình bày khái niệm gc công nhân theo quan điểm của chủ nghĩa mác lenin
Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội, hình thành và phát triển cùng với quá
trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại; Họ lao động bằng phương thức
công nghiệp ngày càng hiện , là đại biểu cho phương thức sản xuất mang tính xã
hội hóa ngày càng cao. Họ là người làm thuê do không có tư liệu sản xuất, buộc
phải bán sức lao động để sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; vì vậy
lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản.Đó là giai cấp có
sứ mệnh phủ định chế độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội
và chủ nghĩa cộng sản trên toàn thế giới.
3.Trình bày khái quát sứ mệnh lịch sử của gc công nhân VN hiện nay
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là xoá bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xoá bỏ
chế độ người bóc lột người, giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động và
toàn thể nhân loại khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn lạc hậu; xây dựng xã hội
mới thực sự tốt đẹp chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
4.Nêu đặc điểm cơ bản của thời kì quá độ lên CNXH? Trình bày các hình thức quá độ lên CNXH?
- Đặc điểm của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là thời kỳ cải tạo Cách mạng
sâu sắc, triệt để xã hội tư bản chủ nghĩa trên các lĩnh vực: kinh tế, chính trị,tư
tưởng - văn hóa, xã hội:
+ Trên lĩnh vực kinh tế: tất yếu tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó có
thành phần đối lập.Tồn tại 5 thành phần kt:kt gia trường, kt hàng hoá nhỏ, kt tư
bản, kt tư bản nhà nc, kt xhcn
+ Trên lĩnh vực chính trị: là việc thiết lập, tăng cường chuyên chính vô sản mà
thực chất của nó là việc giai cấp công nhân nắm và sử dụng quyền lực nhà nước
trấn áp giai cấp tư sản, tiến hành xây dựng một xã hội không giai cấp. Đây là sự
thống trị về chính trị của giai cấp công nhân với chức năng thực hiện dân chủ đối với nhân dân
+ Trên lĩnh vực tư tưởng – văn hóa: tồn tại nhiều tư tưởng khác nhau, chủ yếu là
tư tưởng vô sản và tư tưởng tư sản. Giai cấp công nhân tiếp thu giá trị văn hóa
dân tộc và tinh hóa văn hóa nhân loại, đảm bảo đáp ứng nhu cầu văn hóa - tinh
thần ngày càng tang của nhân dân
+ Trên lĩnh vực xã hội: trong thời kỳ quá độ còn tồn tại nhiều giai cấp, tầng lớp
và sự khác biệt giữa các giai cấp tầng lớp xã hội, các giai cấp, tầng lớp vừa hợp tác, vừa đấu tranh với nhau.
-Có 2 hình thức quá độ lên chủ nghĩa xã hội:
+ Quá độ trực tiếp từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản đối với những
nước đã trải qua chủ nghĩa tư bản phát triển.
+ Quá độ gián tiếp từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản đối với những
nước chưa trải qua chủ nghĩa tư bản phát triển.
5.Nêu những đặc trưng cơ bản của CNXH ở VN? ( xác định trong cương lĩnh…)
Dự thảo cương lĩnh ( vổ sung, phát triển năm 2011) đã chỉ ra 8 đặc trưng
+ “ dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” + “ do dân làm chủ”
+ “ có nền kinh tế phát triển cao dựa trê lực lượng sx hiện đại và chế độ công hữu
về các tư liệu sx chủ yếu”
+ “ có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”
+ “ con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện”
+ “ các dtoc trong cộng đồng VN bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển”
+ “ có nhà nước pháp quyền xhcn của dân, do nhân dân, vì nhân dân do ĐCS lãnh đạo”
+ “ có qhe hữu nghị và hợp tác với nhân dân các nước trên thế giới
6.Nêu quan điểm cơ bản của chủ nghĩa mác lenin về dân chủ?
-Dân chủ là sp và là thành quả của quá trình đấu tranh giai cấp cho những giá trị
tiến bộ của nhân loại, là 1 hình thức tổ chức nhà nước của giai cấp cầm quyền, là
1 trong những nguyên tắc hđ của các tổ chức chính trị-xh.
-Theo quan điểm của cn mac lenin dân chủ có 1 số nd cơ bản sau:
+về phương diện quyền lực, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, nhân dân là chủ nhân của nhà nước
+trên phương diện cđxh và trong lĩnh vực ctri, dân chủ là 1 hình thức hay hình
thái nhà nước, là chính thể dân chủ hay cđộ dân chủ
+trên phương diện tổ chức và quản lý xh, dân chủ là 1 nguyên tắc-nguyên tắc dân
chủ.Nguyên tắc này kết hợp với nguyên tắc tập trung để hình thành nguyên tắc
tập trung dân chủ trong tổ chức và quản lý xh
7.Trình bày bản chất của nền dân chủ xh chủ nghĩa ở VN hiện nay?
Cũng như bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa nói chung, ở Việt Nam, bản
chất dân chủ xã hội chủ nghĩa là dựa vào Nhà nước XHCN và sự ủng hộ giúp đỡ
của nhân dân. Đây là nền dân chủ mà con người là thành viên trong xã hội với tư
cách công dân, tư cách người làm chủ.
Dân chủ gắn liền với kỷ cương và phải thể chế hoá bằng pháp luật, được pháp luật
bảo đảm,… Nội dung này được hiểu là:
- Dân chủ là mục tiêu của chế độ XHCN (dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh)
- Dân chủ là bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa (do nhân dân làm chủ,
quyền lực thuộc về nhân dân)
- Dân chủ là động lực để xây dựng chủ nghĩa xã hội (phát huy sức mạnh
của nhân dân, của toàn dân tộc)
- Dân chủ gắn với pháp luật (phải đi đôi với kỷ luật, kỷ cương)
- Dân chủ phải được thực hiện trong đời sống thực tiễn ở tất cả các cấp,
mọi lĩnh vực của đời sống xã hội về lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội.
Bản chất dân chủ XHCN ở VN được thực hiện thông qua 2 hình thức là
dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp.
8.Trình bày những biến đổi có tính quy luật của cơ cấu xh-gc trong thời kì quá độ
lên CNXH? Kể tên một số gc,tầng lớp cơ bản ở VN hiện nay.
Một là, cơ cấu xh-gc biến đổi gắn liền và bị quy định bởi cơ cấu kte của thời kì quá độ lêm cnxh
Hai là, cơ cấu xh-gc biến đổi phức tạp, đa dạng, làm xuất hiện các tầng lớp xã hội mới
Ba là, cơ cấu xh-gc biến đổi trong mqh vừa đấu tranh, vừa liên minh, từng bước
xóa bỏ bất bình đẳng xã hội dẫn đến sự xích lại gần nhau.
trong cơ cấu giai cấp - xã hội của nước ta hiện nay, ngoài giai cấp công nhân, nông
dân, tầng lớp trí thức và các tầng lớp nhân dân lao động khác, còn có tầng lớp tư sản
9.đặc trưng cơ bản của dtoc theo nghĩa rộng? lấy vd minh họa cho các đặc trưng đó?
- theo nghĩa rộng: dtoc chỉ có một cộng đồng người ổn định làm thành nhân dân
một nước, có lãnh thổ riêng, nền kte thống nhất, có ngôn ngữ chung và có ý thức
về sự thống nhất của mình gắn bó vs nhau bởi quyền lợi ctri, kte,truyền thống văn
hóa và truyền thống đấu tranh trong suốt qtr lịch sử lâu dài dựng nước và giữ nước.
- Đặc trưng của dân tộc ( theo nghĩa rộng)
 Có chung một vùng lãnh thổ ổn định
Vd: dấu hiệu xđ không gian sinh tồn, vị trí địa lý của một dtoc, biểu thị vùng đất,
vùng trời,vùng biển mà mỗi dtoc được quyền sở hữu
 Có chung một phương thức sinh hoạt kte ( đtrung qtrong nhất)
Vd: là cơ sở để gắn kết các bộ phận, các thành viên trong dtoc, tạo nên tính thống
nhất, ổn định, bền vững của dtoc.
 Có chung một ngôn ngữ làm công cụ giao tiếp
Vd: mỗi dtoc cõ ngôn ngữ riêng, bao gồm cả ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết, làm
công cụ giao tiếp giữa các thành viên trên mọi lĩnh vujwjc kte,vhoa,xh và tình cảm…
 Có chung một nền văn hóa và tâm lý
Vd: văn hóa dtoc đc biểu hiện thông qua tâm lý, tính cách, phong tục, tập
quán, lối sống dtoc, tạo nên bản sắc riêng của từng dtoc
 Có chung một nhà nước ( nhà nước dân tộc)
10. trình bày các đặc điểm dtoc VN hiện nay
VN là 1 quốc gia đa tộc người có những đặc điểm nổi bật sau đây:
- Thứ nhất, có sự chênh lệch về số dân giữa các tộc người
Nước ta có 54 dtoc anh em, dtoc kinh là chủ yếu chiếm 85,3%. Trong 53 dtoc
thiểu số, 6 dtoc có số dân trên 1trieu người là: Tày, Thái, Mường, Mông,
Khmer, Nùng ( trong đó dtoc Tày có số dân đông nhất với 1,85trieu người);
11dtoc có số dân dưới 5 nghìn người, trong đó Ơ Đu là dtoc có số dân thấp
nhất (428ng). Địa bàn sinh sống chủ yếu của ng dtoc thiểu số là vùng trung du
và miền núi phía Bắc và Tây Nguyên.
- Thứ hai, các dtoc cư trú xen kẽ nhau
- Thứ ba, các dtoc thiểu số ở VN phân bố chủ yếu ở địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng.
- Thứ tư, các dtoc VN có trình độ phát triển ko đều
- Thứ năm, các dtoc VN có truyền thống đoàn kết, gắn bó lâu đời trong
cộng đồng dtoc-quốc gia thống nhất
- Thứ sáu, mỗi dtoc có bản sắc vhoa riêng, góp phần tạo nên sự phong
phú, đa dạng của nền vhoa VN thống nhất
11. Nêu các nguyên tắc giải quyết vấn đề tôn giáo trong thời kỳ quá độ lên chủ nghãi xh?
--Tôn trọng, bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng của nhân dân
– Khắc phục dần những ảnh hưởng tiêu cực của tôn giáo phải gắn liền với quá trình
cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới
– Phân bi t hai mặt chính trị và tư tưởng; tín ngưỡng, tôn giáo và lợi dụng tín
ngưỡng, tôn giáo trong quá trình giải quyết vấn đề tôn giáo
-Quan điểm lịch sử cụ thể trong giải quyết vấn đề tín ngưỡng, tôn giáo
12. Trình bày các đặc điểm của tôn giáo ở Việt Nam hiện nay?
-Việt Nam là quốc gia có nhiều tôn giáo: Việt nam là quốc gia đa dân tộc, có
54 dân tộc.13 tôn giáo đc công nhận tư cách pháp nhân
- Tôn giáo ở Việt Nam đa dạng, đan xen, chung sống hòa bình và gần như không
có xung đột, đấu tranh tôn giáo
- Tín đồ các tôn giáo VN phần lớn là nhân dân lao động, có lòng yêu nc, tinh thần dân tộc
- Hàng ngũ chức sắc các tôn giáo có vai trò, vị trí quan trọng trong giáo
hội, có uy tín, ảnh hưởng vs tín đồ.
- Các tôn giáo ở VN đều có quan hệ vs các tổ chức, cá nhân tôn giáo ở nc ngoài
13. Thế nào là chế độ hôn nhân tiến bộ?
-Hôn nhân tự nguyện: là hôn nhân xuất phát từ tình yêu giữa nam và nữ, còn bao
hàm cả quyền tự do ly hôn khi tình yêu giữa nam và nữ không còn nữa.
-Hôn nhân 1 vợ 1 chồng, vợ chồng bình đẳng: thực hiện hôn nhân 1 v 1 c là đk
đảm bảo hạnh phúc gđ, đồng thời phù hợp vs quy luật tự nhiên, với tâm lý, tc,
đạo đức con ng.Quan hệ vợ chồng bình đẳng là vợ và chồng đều có quyền lợi và
nghĩa vụ ngang nhau về mọi vấn đề trong cs gđ.
-Hôn nhân được đảm bảo về pháp lý:Thực hiện thủ tục pháp lý trong hôn nhân là
thể hiện sự tôn trọng trong tình yêu, trách nhiệm giuwxa nam và nữ, trách nhiệm
của cá nhân vs gđ và xh và ngc lại.
14. Nêu khái niệm gia đình và các chức năng cơ bản của gia đình trong xã hội?
- Gia đình là 1 hình thức cộng đồng xh đặc biệt, đc hình thành, duy trì và củng cố
chủ yếu dựa trên cơ sở hôn nhân, quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng,
cùng vs quy định về quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gđ -Các chức năng cơ bản:
+Chức năng tái sx ra con ng
+Chức năng nuôi dưỡng giáo dục
+chức năng kt và tổ chức tiêu dùng
+Chức năng thảo mã nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tc gđ
15. Trình bày khái niệm gia đình và vị trí của gia đình trong xã hội?
- Gia đình là 1 hình thức cộng đồng xã hội đặc biệt, được hình thành, duy trì và
củng cố chủ yếu dựa trên cơ sở hôn nhân, quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi
dưỡng, cùng với những quy định về quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình.
- Vị trí của gia đình trong xã hội:
+ Gia đình là tế bào xã hội.
 Với việc sản xuất ra tư liệu tiêu dùng, tư liệu sản xuất, tái sản xuất ra con
người, gia đình như một tế bào tự nhiên, là một đơn vị cơ sở để tạo nên cơ thể - xã hội.
 Không có gia đình để tái tạo ra con người thì xã hội không thể tồn tại và phát triển được.
+ Gia đình là tổ ấm, mang lại các gia trị hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống cá
nhân của mỗi thành viên.
 Gia đình là môi trường tốt nhất để mỗi cá nhân được yêu thương, nuôi
dưỡng, chăm sóc, trưởng thành, phát triển.
 Sự yên ổn, hạnh phúc của gia đình là tiền đề cho sự hình thành và phát
triển nhân cách, thể lực, trí lực để trở thành công dân tốt cho xã hội.
+ Gia đình là cầu nối giữa cá nhân và xã hội.
 Gia đình là một trong những cộng đồng người tác động đến cá nhân.
 Nhiều thông tin, hiện tượng của xã hội thông qua lăng kính gia đình mà tác
động tích cực hoặc tiêu cực đến sự phát triển của cá nhân. LOẠI CÂU 3ĐIỂM
16. Phân tích những điều kiện, tiền đề cho sự ra đời cnxh khoa học? * điều kiện kte-xh:
-Đk ktế: Mâu thuẫn giữa lực lượng xh hiện đại với quan hệ sx lạc hậu dựa trên
cđộ chiếm hữu tư nhân TBCN
-Đk xh:Mâu thuẫn giữa gc công nhân với gc tư sản
*Tiền đề khoa học tự nhiên:3 phát minh vĩ đại dầu thế kỉ XIX : học thuyết tiến
hoá, định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng, học thuyết tế bào
*Tiền đề tư tưởng lí luận:
Lý luận triết học cổ điển của Đức: Với triết học cổ điển của Đức nhất là triết học
của Hêghen và Phoiơbắc, đã có sự ảnh hưởng rất sâu sắc đến quá trình hình
thành thế giới quan cũng như phương pháp luận của chủ nghĩa Mác.
Lý luận kinh tế chính trị cổ điển của Anh
Với kinh tế chính trị cổ điển của Anh thì A.Smith và D.Ricácđô chính là người có
công rất lớn trong việc nghiên cứu về lĩnh vực kinh tế chính trị. Mác và Ăngghen
đã kế thừa các quan điểm hợp lý khoa học có trong thuyết trên. Từ đó phê phán
và khắc phục những tính chất chưa triệt để trong học thuyết giá trị về mặt lao
động và những phương pháp siêu hình
Lý luận chủ nghĩa xã hội không tưởng của Pháp
Đối với những đại biểu như S.Simin, R.Owen và Fourier, thì Mác cùng Ăngghen đã
kế thừa các tư tưởng nhân đạo, cùng sự phê phán mạnh mẽ của chủ nghĩa tư bản
đã đưa ra những dự báo về xã hội của tương lai.
Hơn nữa hai ông đã có những khắc phục về những hạn chế có trong học thuyết
đó, đây chính là tính chất không tưởng có trong những học thuyết này. Điều này
đã tạo nên tiền đề lý luận quan trọng, đối với sự ra đời của lý luận khoa học đối
với chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa Mác.
17.Trình bày khái niệm gc công nhân theo quan điểm của chủ nghĩa Mác lenin? So
với gc công nhân ở TK XIX, gc công nhân hiện nay có những điểm tương đồng,
khác biệt biến đổi mới nào?
Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội, hình thành và phát triển cùng với quá
trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại; Họ lao động bằng phương thức
công nghiệp ngày càng hiện , là đại biểu cho phương thức sản xuất mang tính xã
hội hóa ngày càng cao. Họ là người làm thuê do không có tư liệu sản xuất, buộc
phải bán sức lao động để sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; vì vậy
lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản.Đó là giai cấp có
sứ mệnh phủ định chế độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội
và chủ nghĩa cộng sản trên toàn thế giới.
b. Làm rõ điểm tương đồng và khác biệt về đặc điểm của gc công nhân….
So vs gccn truyền thống ở tk XIX thì gccn hiện nay vừa có điểm tương đồng vừa
có những điểm khác biệt:
-Về những điểm tương đối ổn định so vs TK XIX:
+GCCN hiện nay vẫn đang là lực lượng sx hàng đầu của xh hiện đại.Họ là chủ thể
của quá trình sx cn hiện đại mang tính xh hoá ngày càng cao.
+Cũng giống như tk XIX ở các nc tư bản chủ nghĩa hiện nay, công nhân vẫn bị gcts
và cntb bóc lột gt thặng dư.
+Phong trào cộng sản và công nhân ở nhiều nc vẫn luôn là lực lượng đi đầu trong
các cuộc đấu tranh vì hoà bình, hợp tác, tiến bộ, vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ xh.
-Những biến đổi và khác biệt của GCCN hiện nay:
+Xu hướng “trí tuệ hoá “ tăng nhanh:Gắn liền vs cmkh và công nghệ hiện đại, vs
syhw ot kt tri thức, công nhân hiện đại có xu hướng trí tuệ hoá
+Xu hướng “trùn lưu hoá” gia tăng
+Là giai cấp giữ vai trò lãnh đạo, Đảng cộng sản-đội tiên phong của gccn, giữ vai
trò cầm quyền trong quá trình xây dựng cbxh ở 1 số quốc gia xhcn.
18. Theo chủ nghĩa mác SMLS của GCCN là gì? Những ddkien nào khi quy định SMLS trên thuộc về GCCN?
- Theo chủ nghĩa Mác thì SMLS tổng quát của GCCN là: Sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân là xoá bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xoá bỏ chế độ người bóc lột
người, giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể nhân loại
khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn lạc hậu; xây dựng xã hội mới thực sự tốt
đẹp chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
-Điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp cn: +Đk khách quan:
Thứ nhất, do địa vị kinh tế của giai cấp cn: Giai cấp công nhân là con đẻ, là sản
phẩm của nền đại công nghiệp có tính xã hội hóa ngày càng cao, là chủ thể của
quá trình sản xuất vật chất hiện đại. Vì thế, giai cấp công nhân đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến và lực lượng sản xuất hiện đại.
Thứ hai, do địa vị chính trị -xã hội của giai cấp công nhân quy định
 Giai cấp công nhân là giai cấp tiên phong cách mạng.
 Giai cấp công nhân là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để nhất thời đại ngày nay. 
Giai cấp công nhân là giai cấp có ý thức tổ chức kỷ luật cao.
Thứ ba, giai cấp công nhân có bản chất quốc tế: Chủ nghĩa Mác -Lênin cho rằng,
giai cấp tư sản là một lực lượng quốc tế. Giai cấp tư sản không chỉ bóc lột giai cấp
công nhân ở chính nước họ mà còn bóc lột giai cấp công nhân ở các nước thuộc địa
+Đk chủ quan: Sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân cả về sổ lượng và
chất lượng. Thông qua sự phát triển này có thể thấy sự lớn mạnh của giai cấp
công nhân cùng với quy mô phát triền của nền sản xuất vật chất hiện đại trên nền
tảng của công nghiệp, của kỹ thuật và công nghệ.
19. phân tích vtro của ĐCS đvs qtr thực hiện SMLS của GCCN?
-Đcs là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để gccn thực hiện thắng lợi sứ mệnh ls của mình
-Đcs-đội tiên phong của gccn ra đời và đảm nhận vai trò lãnh đjao cuộc cm là dấu
hiệu về sự trưởng thành vượt bậc của gccn vs tư cách là gc cm
-Gccn là cơ sở xh và nguồn bổ sung lực lượng quan trọng nhất của Đảng làm cho
đảng mang bản chất gccn.
-Đảng cộng sản đại biểu trung thành cho lợi ích của gccn, của dân tộc, của xh.Sức
mạnh của đảng k chỉ thể hiện ở bản chất gccn mà còn ở mối liên hệ mật thiết giữa
đảng vs nhân dân, vs đông đảo quần chúng lđ trong xh, thực hiện cuộc cm do
đảng lãnh đạo để giải phóng gc, giải phóng xh
20. Phân tích đặc điểm và sự biến đổi của GCCN VN hiện nay
So vs gccn truyền thống ở tk XIX thì gccn hiện nay vừa có điểm tương đồng vừa có những điểm khác biệt:
-Về những điểm tương đối ổn định so vs TK XIX:
+GCCN hiện nay vẫn đang là lực lượng sx hàng đầu của xh hiện đại.Họ là chủ thể
của quá trình sx cn hiện đại mang tính xh hoá ngày càng cao.
+Cũng giống như tk XIX ở các nc tư bản chủ nghĩa hiện nay, công nhân vẫn bị gcts
và cntb bóc lột gt thặng dư.
+Phong trào cộng sản và công nhân ở nhiều nc vẫn luôn là lực lượng đi đầu trong
các cuộc đấu tranh vì hoà bình, hợp tác, tiến bộ, vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ xh.
-Những biến đổi và khác biệt của GCCN hiện nay:
+Xu hướng “trí tuệ hoá “ tăng nhanh:Gắn liền vs cmkh và công nghệ hiện đại, vs
syhw ot kt tri thức, công nhân hiện đại có xu hướng trí tuệ hoá
+Xu hướng “trùn lưu hoá” gia tăng
+Là giai cấp giữ vai trò lãnh đạo, Đảng cộng sản-đội tiên phong của gccn, giữ vai
trò cầm quyền trong quá trình xây dựng cbxh ở 1 số quốc gia xhcn.
21. Nêu các giai đoạn phát triển của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa?
Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội diễn ra theo các hình thức nào? Tư duy mới
của Đảng Cộng sản Việt Nam về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ
tư bản chủ nghĩa được hiểu như thế nào?
* các giai đoạn phát triển của hình thái kte-xh
(1) thời kì quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên cnxh
(2) xã hội xã hội chủ nghĩa
(3) giai đoạn cao của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa
* có 2 hình thức thời kỳ quá độ lên cnxh: trực tiếp và gián tiếp
* Quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa là sự lựa chọn đúng đắn của
Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng và nhân dân ta, phù hợp với xu thế vận động tiến
bộ của thời đại và điều kiện lịch sử cụ thể của Việt Nam. Nhờ đó, đất nước ta đã
giành được những thắng lợi vĩ đại trong sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc
và xây dựng đất nước, đặc biệt là những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử trong
hơn 35 năm đổi mới. Bài viết góp phần làm rõ quan điểm của Đảng về thời kỳ quá
độ lên CNXH; nội dung và phương hướng đi lên CNXH; khái quát những bước
chuyển căn bản trong thời kỳ quá độ đi lên CNXH ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay.
22. Thế nào là thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội? Việt Nam quá độ lên chủ nghĩa
xã hội theo hình thức nào? Làm rõ tư duy mới của Đảng Cộng sản Việt Nam về con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa?
- Là thời kì cải tạo cách mạng xã hội tư bản chủ nghĩa thành xã hội xã hội chủ
nghĩa, bắt đầu từ khi giai cấp công nhân giành được chính quyền và kết thúc khi
xây dựng xong các cơ sở của chủ nghĩa xã hội. Đặc trưng kinh tế của thời kì quá độ
lên CNXH là cơ cấu kinh tế nhiều thành phần
- Nước ta đi lên xhcn theo hình thức quá độ gián tiếp (từ chủ nghĩa tư bản lên chủ
nghĩa cộng sản đvs nước chưa trải qua chủ nghĩa tư bản phát triển) -
23. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam ra đời từ khi nào? Trình bày bản
chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam? Liên hệ trách nhiệm của sinh
viên trong việc góp phần xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay?
- Nền dân chủ VN ra đời gắn liền vs thành công của CM tháng 8
Những đặc trưng bản chất của cnxh
- Cnxh giải phóng giai cấp, giải phóng dtoc, giải phóng xh, giải phóng cng, tạo
ddkien để cng phát triển toàn diện
- cnxh có nền kte phát triển cao dựa trên lực lượng sx hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sx chủ yếu
- cnxh là chế độ xh do nhân dân lao động làm chủ
- cnxh có nhà nước kiểu mới mang bản chất GCCN, đại biểu cho lợi ích, quyền lực
và ý chí của nhân dân lao động
- cnxh có nền văn hóa phát triển cao, kế thừa và phát huy những giá trị của văn
hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại
- cnxh đảm bảo bình đẳng, đoàn kết giữa các dtoc và có qhe hữu nghị, hợp tác với
nhân dân các nước trên TG
Trách nhiệm các nhân góp phần xd dân chủ xhcn
24. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam có những đặc điểm cơ
bản nào? Liên hệ trách nhiệm của sinh viên trong việc góp phần xây dựng Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay?
* Những đặc trưng cơ bản:
Thứ nhất, xd nhà nước do nhân dân lđ làm chủ, đó là Nhà nước của dân, do dân, vì dân
Thứ hai, Nhà nước đc tổ chức và hđ dựa trên cơ sở của Hiến pháp và pháp luật.
trong tất cả các hoạt động của xh, pháp luật dc đặt ở vị trí tối thượng để điều
chỉnh các quan hệ xã hội
Thứ ba, quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công rõ ràng, có cơ chế
phối hợp nhịp nhàng và kiểm soát giữa các cơ quan: lập pháp, hành pháp và tư pháp
Thứ tư, Nhà nước pháp quyền xhcn ở VN phải do ĐCS Vn lãnh đạo, phù hợp với
điều 4 Hiến pháp năm 2013. Được giám sát bởi nhân dân với phương châm “ dân
biết, dân bàn, dân làm, dân ktra” thông qua các tổ chức cá nhân đc nhân dân ủy nhiệm
Thứ năm, Nhà nước pháp quyền xhcn ở VN tôn trọng quyền con người, coi cng là
chủ thể, là trung tâm của sự phát triển
Thứ sáu, tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước theo ngtac tập trung dân
chủ, có sự phân công, phân cấp, phối hợp và kiểm soát lẫn nhau, nhưng đảm bảo
quyền lực là thống nhất và sự chỉ đạo thống nhất của Trung ương
25. Nêu quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lenin về dân chủ? Bản chất của nền dân
chủ xh ở VN đc hiểu ntn? Trách nhiệm của sv trong xd nền dân chủ xh chủ nghĩa ở nước ta hiện nay?
-Dân chủ là sp và là thành quả của quá trình đấu tranh giai cấp cho những giá trị
tiến bộ của nhân loại, là 1 hình thức tổ chức nhà nước của giai cấp cầm quyền, là
1 trong những nguyên tắc hđ của các tổ chức chính trị-xh.
-Theo quan điểm của cn mac lenin dân chủ có 1 số nd cơ bản sau:
+về phương diện quyền lực, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, nhân dân là chủ nhân của nhà nước
+trên phương diện cđxh và trong lĩnh vực ctri, dân chủ là 1 hình thức hay hình
thái nhà nước, là chính thể dân chủ hay cđộ dân chủ
+trên phương diện tổ chức và quản lý xh, dân chủ là 1 nguyên tắc-nguyên tắc dân
chủ.Nguyên tắc này kết hợp với nguyên tắc tập trung để hình thành nguyên tắc
tập trung dân chủ trong tổ chức và quản lý xh
- Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở VN được hiểu là
+ Dân chủ là mục tiêu của chế độ xã hội chủ nghĩa ( dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh)
+ Dân chủ là bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa ( do nhân dân làm chủ, quyền
lực thuộc về nhân dân).
+ Dân chủ là động lực để xây dựng chủ nghĩa xã hội (phát huy sức mạnh của
nhân dân, của toàn dân tộc).
+ Dân chủ gắn với pháp luật ( phải đi đôi với kỷ luật, kỉ cương).
+ Dân chủ phải được thực hiện trong đời sống thực tiễn ở tất cả các cấp, mọi
lĩnh vực của đời sống xã hội về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.
-Bản thân là một sinh viên, em cần làm gì để phát huy quyền dân chủ của bản
thân, từ đó góp phần xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam? Phải tự mình
phấn đấu,jk tự trau dồi cho bản thân những kỹ năng cần thiết, không ngừng nâng
cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nỗ lực rèn luyện vì lợi ích chung của cộng
đồng và vì chính sự phát triển của cá nhân. cần xây dựng bản lĩnh văn hóa, sẵn
sàng đấu tranh với những hoạt động, sản phẩm văn hóa không lành mạnh
26. Trình bày những biến dổi mang tính quy luật của cơ cấu xh-gc trong thời kì
quá độ lên cnxh? Cơ cấu xh-gc ở VN hiện nay có biến đổi theo quy luật đó không?
Vị trí, vai trò của các gc, tầng lớp cơ bản ở VN đc thể hiện ntn?
* Cơ cấu xh-gc của thời kí quá độ lên cnxh thường xuyên có những biến đổi mang tính quy luật sau đây:
-Một là, cơ cấu xh-gc biến đổi gắn liền và bị quy định bởi cơ cấu kte của thời kì quá độ lên cnxh
-Hai là, cơ cấu xh-gc biến đổi phức tạp, đa dạng, làm xuất hiện các tầng lớp xh mới.
- Ba là, cơ cấu xh-gc biến đổi trong mqh vừa đtranh, vừa liên minh, từng bước xóa
bỏ bất bình đẳng xh dẫn đến sự xích lại gần nhau
* Sự biến đổi cơ cấu xh-gc vừa đảm bảo tính quy luật phổ biến vừa mang tính đặc thù của xã hội VN
* Trong sự biến đổi cơ cấu xh-gc, vtri, vtro của các gc, tầng lớp xh ngày càng đc
khẳng định. Cơ cấu xh-gc VN ở thời kỳ quá độ lên cnxh bao gồm các gc, tầng lớp cơ bản sau:
- GC công nhân VN có vtro qtrong đặc biệt, là gc lãnh đạo CM thông qua đội tiên
phong là ĐCS VN, đại diện cho phương thức sx tiên tiến, giữ vtri tiên phong trong
sự nghiệp xd cnxh, là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp cnghiep hóa, hiện đại hóa
đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và lực
lượng nòng cốt trong liên minh gc công nhân vs gc nông dân và đội ngũ tri thức
- GC nông dân cùng vs nông nghiệp, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự ngiệp
cnghiep hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn gắn vs xd nông thôn mới, góp
phần xd và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực lượng qtrong để phát triển kte-xh bền
vững, giữ vững ổn định ctri , đảm bảo an ninh, quốc phòng, giữ gìn phát huy bản sắc vhoa dtoc
- Đội ngũ tri thức là lực lượng lao động sáng tạo đặc biệt qtrong trong tiến trình
đẩy mạnh cnghiep hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập qte, xd kte tri thức,
phát triển nền vhoa VN tiên tiến, đậm đà bản sắc dtoc là một lực lượng trong khối liên minh
- Đội ngũ doanh nhân: hiện nay ở VN, đội ngũ doanh nhân phát triển nhanh cả về
số lượng và quy mô với vtro không ngừng tăng lên. Đây là tầng lớp xh đặc biệt đc
Đảng ta chủ trương xd thành một đội ngũ vững mạnh
27. Vì sao phải thực hiện liên minh gc, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên cnxh? Các
gc, tầng lớp cơ bản trong cơ cấu xh-gc VN có vtri vtro ntn?
- Liên minh gc, tầng lớp trong thời kì quá độ lên cnxh là sự liên kết, hợp tác, hỗ trợ
lẫn nhau… giữa các gc, tầng lớp xh nhằm thực hiện nhu cầu và lợi ích của các chủ
thể trong khối liên minh, đồng thời tạo động lực thực hiện thắng lợi mực tiêu của cnxh
28. Trình bày khái quát đặc điểm dtoc VN? Tại sao nói chính sách dtoc của Đảng,
Nhà nước VN là toàn diện, CM tiến bộ và nhân văn sâu sắc?
* VN là một quốc gia đa tộc người có những đặc điểm nổi bật sau đây:
- Thứ nhất, có sự chênh lệch về dân số giữa các dân giữa các tộc người
- Thứ hai, các dtoc cư trú xen kẽ nhau
- Thứ ba, các dtoc thiểu số ở VN phân bố chủ yếu ở địa bàn có vij trí chiến lược qtrong
- Thứ tư, các dân tộc ở VN có trình độ phát triển không đều
- Thứ năm, các dtoc VN có truyền thống đoàn kết, gắn bó lâu đời trong cộng đồng dtoc-quốc gia thống nhất
- Thứ sáu, mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa riêng, góp phần tạo nên sự phong phú,
đa dạng của nền văn hóa VN thống nhất
* Chính sách dtoc của Đảng và Nhà nước ta mang tính chất toàn diện, tổng hợp,
bao trùm tất cả các lĩnh vực của đời sống xh, liên quan đến mỗi dtoc và qhe giữa
các dtoc trong cộng đồng quốc gia. Do vậy, chính sách dtoc của Đảng và Nhà nước
ta mang tính cách mạng và tiến bộ, đồng thời còn mang tính nhân văn sâu sắc, ko
bỏ xót bất kì dtoc nào, ko cho phép bất cứ tư tưởng kì thị chia rẽ dtoc nào, đồng
thời phát huy nội lực của mỗi dtoc kết hợp với sự giúp đỡ có hiệu quả của các dân tộc anh em trong nước.
29. Nêu đặc điểm của tôn giáo ở VN hiện nay? Tôn giáo còn tồn tại trong thời kì quá độ không? Tại sao?
* Đặc điểm tôn giáo ở Vn hiện nay
- Thứ nhất, VN là một quốc gia có nhiều tôn giáo
- Thứ hai, tôn giáo ở VN đa dạng, đan xen, chung sống hòa bình và ko có xung đột, chiến tranh tôn giáo.
- Thứ ba, tín đồ các tôn giáo VN phần lớn là nhân dân lao động, có lòng yêu nước, tinh thần dtoc
- Thứ tư, hàng ngũ chức sắc các tôn giáo có vtro,vị trí qtrong trong giáo hội, có uy
tín, ảnh hưởng với tín đồ
- Thứ năm, các tôn giáo ở VN đều có qhe với các tổ chức, các nhân tôn giáo ở nước ngoài
* Trong tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, tôn giáo vẫn còn tồn tại bởi các nguyên nhân sau: - Nguyên nhân nhận thức:
Trong qtrinh xd cnxh, trình độ dân trí của nhân dân còn hạn chế do đó trc những
sức mạnh của tự nhiên và xh con người vẫn ch thể nhân thức và chế ngự đc đã
khiến 1 bọ phần ndân đi tìm sự an ủi, che chở, lí giải từ sức mạnh của đấng siêu nhiên - Nguyên nhân tâm lý
Tôn giáo tồn tại lâu đời và ăn sâu trong tiềm thức của nhiều người. nó là một
trong những hình ý thức xã hội bảo thủ nhất in đậm trong đời sống tinh thần của
nhiều người, kể cả trong chủ nghĩa xã hội -Ngnhan ctri-xh
Do đạo đức, văn hóa của tôn giáo có nhiều điểm còn phù hợp với chủ nghĩa xã
hội và đáp ứng nhu cầu tinh thần của một bộ phận quần chúng nhân dân. Ví dụ
như tính hướng thiện, bình đẳng, thương người của Phật giáo, ước muốn về một
xã hội hòa mục của Nho giáo -Nguyên nhân kte
Thời kì quá độ lên chủ nghĩa còn tồn tại nhiều thành phần kte, trong đó có cả
những thành phần kte, trong đó có cả những thành phần kte dựa trên chế độ sở
hueux tư nhân nên còn hiện tượng bóc lột người lđ bất công, bất bình xh…đời
sống vật chất và tinh thần của nhân dân chưa cao. Điều đó làm cho cng còn tin
tưởng vào lực lượng siêu nhiên -Ngnhan về vhoa
Tôn giáo có khả năng đáp ứng ở một mức độ nhất định nhu cầu vhoa tình thần có
ý nghĩa nhất định về giáo dục ý thức cộng đồng, đạo đức, lối sống. Do đó, bảo tồn
và phát huy các gtri đạo đức tôn giáo là cần thiết
30. Gia đình là gì? Nêu khái quát vị trí và những chức năng cơ bản của gđ? Gđ VN
trong thời kỳ quá độ lên cnxh đã có sự biến đổi ra sao?
* Gia đình là một hình thức cộng đồng xh đặc biệt, được hình thành, duy trì và
củng cố chủ yếu dựa trên cơ sở hôn nhân, qhe huyết thống và qhe nuôi dưỡng,
cùng vs những quy định về quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gđ * Vị trí của gđ trong xh - gđ là tế bào của xh
- gđ là tổ ấm, mang lại các gtri hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống cá nhân của mỗi tv
-gđ là cầu nối giữa cá nhân vs xh * Chức năng của gđ - chức năng tái sx ra cng
- chức năng nuôi dưỡng giáo dục
- chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng
- chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gđ
* Gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội đã có những biến đổi:
+ Gia đình đơn ( hay gia đình hạt nhân) đang trở nên rất phổ biến – thay thế cho
kiểu gia đình truyền thống từng giữ vai trò chủ đạo trước đây.
+ Quy mô gia đình tồn tại xu hướng thu nhỏ hơn so với trước kia, số thành viên
trong gia đình trở nên ít đi.
+ Sự bình đẳng nam – nữ được đề cao hơn, cuộc sống riêng tư của con người
được tôn trọng hơn, tránh được những mâu thuẫn trong đời sống gia đình truyền thống.
+ Quá trình biến đổi này gây ra những phản chức năng như tạo ra ngăn cách
không gian giữa các thành viên trong gia đình, tạo khó khăn, trở lực trong việc giữ
gìn tình cảm cũng như các giá trị văn hóa truyền thống của gia đình.