Phân tích giao tiếp văn hóa - Tài liệu tham khảo | Đại học Hoa Sen
Phân tích giao tiếp văn hóa - Tài liệu tham khảo | Đại học Hoa Sen và thông tin bổ ích giúp sinh viên tham khảo, ôn luyện và phục vụ nhu cầu học tập của mình cụ thể là có định hướng, ôn tập, nắm vững kiến thức môn học và làm bài tốt trong những bài kiểm tra, bài tiểu luận, bài tập kết thúc học phần, từ đó học tập tốt và có kết quả cao cũng như có thể vận dụng tốt những kiến thức mình đã học.
Môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học(CN01)
Trường: Đại học Hoa Sen
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87
Phân ch giao tip liên vn a Nguyn a*
Trng i hc Ngoi ng, i hc Quc gia Hà Ni,
ng Phm Vn ng, Cu Giy, Hà Ni, Vit Nam
Nhn ngày 24 tháng 5 nm 2011
Tóm tt. Bài vit này bàn v cách tip cn “phân tích giao tip liên vn hóa - intercultural
communication analysis (ICA)” trong nghiên cu giao tip. Sau khi làm rõ khái nim “phân tích
giao tip liên vn hóa” cùng nhng khái nim có liên quan khác, bài vit cp n mt s giá tr
vn hoá mang tính ph quát và vai trò ca chúng trong giao tip liên vn hóa.
T khóa. Phân tích giao tip liên vn hoá, khong cách quyn lc, ng cnh cao/thp, n thi
gian/a thi gian, nam tính, thiên hưng lâu dài, giao vn hoá, giá tr vn hoá, thiên hưng giá tr,
mc chu tình trng không chc chn, chuyn di liên vn hoá.
*Tôi bt u bài vit này b ng mt câu
Tôi thc s ã không giao tip ư$c trong tình
chuyn xy ra vi mình trong chuyn i công tác
hung này và dưng như không tri nhn ư$c các
ti M! tháng 3/2011. Tôi và 3 ngưi bn n
giá tr vn hoá tim ,n. Nhng tình hung giao
thm mt gia ình bác s", ch#ng là ngưi Nht
tip không thành công tưng t chc c(ng không
ly v$ là ngưi M! sng ti thành ph nh% phi là ít.
Rochester, Minnesota. Ngoài chúng tôi ra còn có
Chúng ta ang chng kin s bùng n trong
bn ngưi khách na n thm. Chúng tôi ư$c
các hot ng di cư, buôn bán, du lch gia các
ón tip rt n#ng nhit. Khi chúng tôi ang ng
quc gia, các công ti a quc gia. Quá trình toàn
trong khu bp n nh& và ung thì bà v$ mi m'i
cu hoá ang din ra vi tc mnh m-. Tt c
ngưi vào phòng khách “Every one into the
các yu t này ã to ra nhu cu giao tip ngày
sitting room!”. Khi nghe vy, ngưi ch#ng nhìn
càng tng gia các cá nhân, t chc n t. các
tôi và nói: “Are you married? - Anh có v cha”.
quc gia, các nn vn hóa khác nhau. Trong mt
Tôi không hiu câu h%i, và c(ng không bit tr
bi cnh vn hóa - kinh t như vy, hi nhp
li th nào. Tôi thc s lúng túng, nhưng sau ó
và giao lưu vi th gii bên ngoài, s hiu bit
anh chàng ngưi Nht này li quay sang bn tôi
c(ng như nng lc giao tip ã tr/ thành nhu cu
và l)p li câu h%i. Bn tôi c(ng không nói gì và
ca rt nhiu ngưi trong chúng ta. Giao tip liên
ch* cưi. Sau ó, anh chàng ngưi Nht cưi và
vn hoá xy ra khi ngưi nói và ngưi nghe xut
nói r ng: “We are all Asians -Tt c chúng ta u
phát t. các nn vn hóa khác nhau. Vi ý ngh"a
là ngi châu Á mà”. +n lúc này thì tôi ã phn
như vy, giao tip liên vn hoá ã t#n ti t. xa
nào oán ra ư$c ý ca anh ch#ng: àn ông châu
xưa, song trong th k* XXI nó ã là mt vn
Á chc là s$ v$ hay u làm theo lnh ca v$?.
có ý ngh"a toàn cu. Mô hình giao tip liên vn
hóa phi là mô hình tưng tác vi vai trò quan
tr'ng ca tính liên ch th (intersubjectivity), ch +T: 84- .
không phi là mô hình kí hiu như F. de.
77 78
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87 Saussure ã ưa ra. (looking down)
Tr'ng tâm ca bài vit này là góp phn to li
J: Why do you say that, Anh. You’re doing
s cân b ng trong nghiên cu giao tip liên vn very well in class.
hóa da trên nn tng ngôn ng h'c. M.A.K.
A: No, I am not a good student.
Halliday ã t.ng phát biu r ng không da trên
nn tng ngôn ng h'c thì nhng nghiên cu ca
J: Anh, you’re making progress in this class.
chúng ta nhiu khi ch* là các li bình lun tràn
You should be proud of your English.
lan mà thôi. Thut ng “Giao tip liên vn hoá”
A: No, it’s not true. You are a good teacher,
hin nay ang ư$c ph bin s0 d1ng vi hai ni
but I am not a good student. .
dung. Mt là, quá trình giao tip gia các cá nhân
Khi nhn ư$c li khen ca giáo viên, Anh
t. các nn vn hoá khác nhau. Hai là, vic nghiên
liên t1c ph nhn vic mình h'c ting Anh gi%i.
cu quá trình này. Tuy nhiên, theo chúng tôi,
Kt qu là ngưi thy i t. ngc nhiên n ch3
thut ng thích h$p là “Phân tích giao tip liên
lúng túng không hiu ti sao anh sinh viên này li
vn hoá – intercultural communication
không chu th.a nhn r ng mình là mt h'c sinh
analysis”(ICA). Trong bài vit này, ICA ư$c
h'c gi%i. Thc ra ã có s chuyn di giá tr vn
nhìn nhn như là mt cách tip cn hn là mt lí
hoá trong quá trình giao tip này. Ngưi Vit
thuyt. Thc t cho thy, ICA phi s0 d1ng các
Nam có xu hưng th hin s khiêm tn khi tip
phưng pháp hay khái nim mang tính a ngành
nhn li khen, ngư$c li, ngưi M! thì li coi s
rt cao ca vn hóa h'c, nhân h'c, ngôn ng h'c,
thành công là mt cái gì áng ư$c khen và t
tâm lí h'c, qun tr kinh doanh, xã hi h'c, lch
hào. Ngưi giáo viên M" ã c gng kh2ng nh
s0 h'c . .Trong ting Anh, còn có mt thut ng
na là “Cross-cultural Communication - giao tip
r ng s tin b ca Anh là hin nhiên, không th
giao vn hoá”. Hai thut ng này nhiu khi ư$c
chi cãi. Giao tip / ây ã không thành công do
s0 d1ng thay th cho nhau. Tuy nhiên, theo nhiu
c hai ã áp d1ng giá tr vn hoá riêng ca mình
tác gi, “giao tip giao vn hóa” ư$c s0 d1ng
trong giao tip. + giao tip thành công, hai cá
ch* vic nghiên cu cách thc giao tip ca các
nhân trên (t. vn hoá A và vn hoá B) cn phi
nhóm vn hoá khác nhau mang tính cht so sánh,
to ra mt cái g'i là vn hoá thích ng C
còn thut ng “giao tip liên vn hoá” ư$c dùng (adaptive culture C).
ch* vic nghiên cu cách thc giao tip ca
Ngôn ng v.a là mt b phn ca vn hoá và
các nhóm vn hoá khác nhau trong mi tưng tác
#ng thi là s phn ánh vn hoá sâu sc nht.
vi nhau, như ngưi Nht giao tip vi ngưi
Tt c các thc th trên t#n ti trong tim thc
Vit b ng ting Anh hay ting Nht ch2ng hn.
ca ngưi nói và ư$c bc l / các mc khác
Như vy, ICA có th ư$c thc hin t. hai bình
nhau trong quá trình giao tip và tưng tác xã hi.
din trên. Mt gi thit quan tr'ng ca ICA là có
Mt s nhà nghiên cu gi thit s t#n ti ca
s chuyn di liên vn hoá (intercultural transfers -
“tim thc vn hoá”; nh vy m3i xã hi li có
IT) trong quá trình giao tip này. IT ư$c hiu là
cách thc nhìn nhn v( tr1 riêng ca mình, và h'
s áp dng các giá tr vn hoá ca các nhóm vn
có mt h thng các quy tc riêng thng nht v
hoá khác nhau trong quá trình giao tip liên vn
các hành vi, tc là các chu,n vn hoá. Tuy nhiên,
hoá. Sau ây là mt ví d1 minh ho ca Levine et
c(ng cn phi nhn mnh r ng ICA không phi là
al. (1987), trích trong H. Spencer-Oatey ([1: 115].
nghiên cu vn hoá thun tuý. T. góc vn hoá,
Jonathan là giáo viên ngưi M! khen trình
nó cn tìm hiu xem c s/ vn hoá hay tim thc
ting Anh ca mt sinh viên ngưi Vit Nam tên
vn hoá ã nh hư/ng n s hot ng ca ngôn là Anh ang h'c ti M".
ng (tc là din ngôn) như th nào. Clyne [2:
J: Anh, your English is improving. I am
1]ã nhn xét r ng: “Ngôn ng là s th hin sâu pleased with your work.
sc nht mt nn vn hoá, h thng giá tr bao
A: Oh, no, my English is not very good.
gm c nhng giá tr tha hng t cng ng
và có mt vai trò ln tác ng n cách thc s
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87 79
dng không ch ngôn ng th nht mà c nhng
vn hoá / ây ch yu ư$c bc l qua quan h
ngôn ng c tip th sau ó”.
liên nhân (interpersonal relations) gia các cá th,
Nhà nhân h'c Hall [3] ư$c xem là tác gi
các t chc và các nh ch. +ó chính là ng
u tiên ưa ra khái nim “giao tip liên vn hoá”
cnh xã hi mà / ó ngưi nói và ngưi nghe
trong công trình “The silent language”. Trong
tưng tác vi nhau. Quan h liên nhân tác ng
công trình này, Hall ch yu bàn v giao tip phi
ti hình thc din ngôn s0 d1ng th hin vn hóa
ngôn t. (non-verbal), trong ó ông tp trung bàn
và các giá tr vn hóa như s hài hòa, tính cách,
v ý ngh"a ca không gian và ca thi gian trong
tính trung thc, lòng khoan dung ca ngưi giao
giao tip. Giao tip xy ra gia các thành viên
tip. Như vây, ICA thc cht là phân tích din
trong cùng mt nn vn hoá ư$c g'i là giao tip
ngôn t. góc liên vn hoá. Nói cách khác, i
ni vn hoá (intracultural communication), còn
tư$ng ca nó là vic s0 d1ng các ngu#n lc ngôn
giao tip gia các thành viên n t. các nn vn
ng và phi ngôn ng trong các tình hung giao
hoá khác nhau ư$c g'i là giao tip liên vn hoá
tip liên vn hoá.Theo Porter và Samovar [6], có
(intercultural communication). Giao tip luôn xy
nhiu yu t vn hoá xã hi có tác ng n giao
ra trong mt không gian và thi gian nht nh.
tip liên vn hoá, song có th k n ba loi c
Ni dung giao tip có th là ni dung mnh , bn sau:
danh tính (identity - ta là ai? và làm th nào có (a). Tri nhn (perception)
th th hin din mo ca ngưi giao tip), và ni
(b). Các quá trình hu ngôn (verbal processes)
dung quan h gia các i tác. Ngoài ra, còn có
(c). Quá trình phi ngôn (non-verbal processes)
th có các nh ngh"a khác v giao tip liên vn
hoá như “mt quá trình trao i b ng kí hiu mà
Tri nh#n ư$c hiu như là cách thc chúng ta
trong ó hai cng ng vn hoá khác nhau
bin các nng lư$ng vt cht t. môi trưng thành
thơng lng ngh"a trong tình hung tơng
các kinh nghim có ý ngh"a trong u chúng ta.
tác(1)”, (Ting-Toomey, [4]), hay “giao tip liên
Ch2ng hn như cm nhn mt hành vi là lch s
vn hoá là mt quá trình hot ng nh#n thc,
hay thô l3. Có th k ra ba thành t có liên quan
hành vi, xúc cm có quan h v m$t vn hoá bao
n vic hình thành tri nhn ca chúng ta là h
gm vic thu và gi các thông ip ngôn t và
thng thái /nim tin/giá tr, th gii quan, và t
phi ngôn ng gia các cá nhân t các phông vn
chc xã hi. Nim tin ư$c hiu như là xác xut
hoá khác nhau trong mt ng cnh giao tip liên
mang tính ch quan (subjective probabilities)
nhân, nhóm, t chc hay công cng(2)” (Satoshi
r ng mt s vt hay thc th nào ó có th xy ra, Ishii, [5]).
xut hin hay mang mt s )c im nht nh.
Ch2ng hn chúng ta tin r ng ra cng g)p ph1 n
Trong vài thp k* qua, phân tích giao tip liên
là không may. Tuy nhiên, trong giao tip liên vn
vn hoá vi tư cách là mt phân ngành khoa h'c
hoá thì khái nim úng/sai ca nim tin không có
mi tr/ thành i tư$ng nghiên cu ư$c quan
ý ngh"a nhiu lm b/i l- cái ư$c coi là úng cho
tâm nhiu, và ngày càng tr/ thành mt ngành h'c
dân tc này thì chưa h2n ã ư$c ánh giá như
có tm quan tr'ng. V thc cht, khía cnh liên
vy / nn vn hoá khác. Có hai loi giá tr: giá tr
có ni hàm ánh giá (tt, xu, &p) g'i là giá tr
xã hi, và giá tr chu,n tc có vai trò iu tit
-.. the symbolic echange process whereby individuals
from two (or more) different cultural communities
hành vi ca con ngưi. Ví d1, ã là nhà sư thì
negotiate shared meaning in an interactive situation.
không ư$c n tht. Các nim tin và giá tr to
Intercultural communication is the culturally
nên ni dung ca thái . Th gii quan là mt
interrelated cognitive, affectivel, and behavioral activity
thành t quan tr'ng bc nht trong cu trúc cm
process of interactively sending and receiving verbal and
non-verbal messages between or among persons from
nhn ca chúng ta. Nó có liên quan n xu hưng
mutually differernt cultural backgrounds in an
ca c mt nn vn hoá i vi các phm trù như interpersonal, group, organizational, or public
v( tr1, con ngưi, Thn/Pht/Chúa, và các khái communication context. 80
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87
nim liên quan n t#n ti. Quan nim ca nhiu
nhn ư$c li khen, ngưi Vit có xu hưng h
dân tc châu Á chu nh hư/ng ca Pht giáo v
thp (ví d1 như: vi li khen “Áo &p th!” thì
th gii bên kia ã làm cho mt s ngưi cam
câu tr li có th là “Có gì âu, áo c( y mà.”,
phn vi tình trng hin hành ca h'. Cách nhìn
ho)c ôi khi ch* cưi m*m áp li), còn ngưi
nhn như vy nh hư/ng n ngôn ng mà h' s0
Anh li th hin s trân tr'ng li khen và thưng
d1ng. T chc xã hi c(ng có tác ng n cách
dùng hình thc cám n áp li. Tuy nhiên nu
thc các cá nhân cm nhn th gii. Hai loi t
ch* da vào hình thc ngôn ng như vy mà cho
chc xã hi có vai trò quan tr'ng là gia ình và
r ng ngưi Vit khiêm tn thì c(ng chưa hoàn
nhà trưng. +ây là hai ni mà các giá tr vn hoá toàn chính xác.
ư$c ư$c truyn t. th h này sang th h khác.
Tuy nhiên, c(ng cn phi lưu ý r ng các giá
Các quá trình hu ngôn là phưng tin giao tip
tr vn hoá nhiu khi không hoàn toàn tưng
và tư duy ch yu ca con ngưi, thưng gn vi
ưng trong các nn vn hoá khác nhau. Các giá các quá trình phi ngôn.
tr vn hoá cn phi )t trong ng cnh vn hoá
Các quá trình hu ngôn bao hàm không ch*
ca chúng và phi ư$c xem xét mt cách khách
ngôn ng và cách thc giao tip s0 d1ng ngôn
quan. Khi giao tip vi các cá nhân t. nhng nn
ng trong các tình hung xã hi mà c các hot
vn hóa khác, con ngưi d có xu hưng chuyn
ng tư duy và to ngh"a cho h thng ngôn ng.
di nhng mô hình, cách thc ca vn hóa ca
Ngôn ng ư$c s0 d1ng trong các ng cnh xã
mình vào quá trình này, và như vy giao tip có
hi chính là din ngôn, và hiu theo ý ngh"a n
th không thành công. Vn )t ra trong th
gin nht là h thng kí hiu ư$c s0 d1ng
gii thu nh% này không còn ch* là nng lc giao
giao tip, th hin ý nim, phn ánh kinh
tip nói chung (bao g#m nng lc ngôn ng,
nghim ca con ngưi. Ngôn ng không nhng
nng lc xã hi và nng lc tâm lí), mà phi là
là phưng tin ch yu phát trin, lưu tr và
nng lc giao tip liên vn hóa. Nng lc này òi
ph bin vn hoá và các giá tr vn hoá tích t1
h%i chúng ta phi có hiu bit v các giá tr vn
trong nhiu th h mà còn là s th hin bn sc
hóa c(ng như biu hin ca chúng có th tham
riêng ca c mt cng #ng ngôn ng hay t.ng
gia vào quá trình giao tip mt cách có hiu qu,
thành phn ca cng #ng ó. Cách thc tư duy,
ư$c hiu không ch* là vic thu/phát ni dung
mnh và còn c các giá tr vn hoá, quan h
hình thc lp lun, hay cách thc x0 lí vn
và tình cm na. Có th nhn thy ba cp ca
c(ng là nhng yu t ca vn hoá cn xem xét
nng lc này là (a). nhn thc (cognitive) bao
n trong giao tip liên ngôn.
g#m tri thc v các thc th tinh thn như giá tr,
Theo chúng tôi, ICA cn quan tâm n thc
các quy tc ng x0 xã hi, kì v'ng, (b). tình cm
t là cùng mt giá tr trong hai nn vn hoá có th
(affective) như nim tin, thái , cm giác an toàn,
ư$c biu hin khác nhau: / ngôn ng này giá tr
thoi mái, và (c). hành vi (behavioral), tc là các
ư$c th hin b ng quá trình hu ngôn song
hành ng, cách ng x0 c1 th. Có như vy mi
trong ngôn ng khác li ư$c th hin qua quá
có th to nên cái g'i là vn hoá thích ng trong
trình phi ngôn. Ví d1, ngưi Vit thay cho vic
giao tip. Tuy nhiên, khó có th nói nng lc giao
nói “xin l3i” có th nhìn vào i tác cưi. Hin
tip liên vn hoá bt u t. bình din nào.
tư$ng này ư$c chp nhn trong vn hoá Vit
Mô hình ICA cn ư$c )t trên c s/ “phn
Nam song trong giao tip vi ngưi Anh, iu
mm tinh thn - mental software” (Hostede [7])
này li mang li hiu ng tiêu cc. +i vi ngưi
bao g#m h thng giá tr vn hoá, nim tin, thái
thuc vn hoá Anh hay M", phi nói ư$c câu
, trong ó các giá tr vn hoá có vai trò ct yu
“I’m sorry - Tôi xin l3i”. Xin l3i phi ư$c th
nht. Chúng tôi cho r ng cn phi xác nh ư$c
hin b ng ngôn t., y là chưa k n vic la
các « phn mm tinh thn» này hot ng trong
ch'n s0 d1ng biu thc nào cho phù h$p. Hay,
giao tip liên vn hoá, và iu quan tr'ng hn là
cùng mt giá tr li ư$c th hin mt cách khác
phi miêu t ư$c hình thc hu ngôn (ho)c c
nhau trong các nn vn hoá khác nhau. Ví d1 khi
phi ngôn) th hin chúng. Có như vy, phân tích
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87 81
giao tip mi mang tính ngôn ng h'c. Tuy nhiên,
n s la chn phơng tin hay mc ích hành
c(ng nên lưu ý r ng các giá tr vn hoá t#n ti /
ng t nhng cách thc s&n có, $c trng ca
bc “vô thc - unconscious” và hot ng như
mt cá nhân hay ca mt nhóm ngi”. Rokeach các yu t m)c nh.
[9], ã nh ngh"a giá tr vn hoá như là: “(các)
Vn hoá và giao tip không th tách ri nhau
tiêu chu%n d'n dt hành ng ã c thm
ư$c. Hall (1959) trong tác ph,m ni ting ca
nhun … và mt nim tin lâu bn r ng mt
mình “The silent language - Ngôn ng thm
phơng thc c x hay tình trng tn ti cui
l)ng” [3] ã kh2ng nh vn hóa là giao tip, và
cùng nào ó c xã hi hay cá nhân a thích
giao tip là vn hoá. +ây là hai phm trù )c bit:
hơn các phơng thc c x hay tình trng tn ti
ngôn ng v.a là mt b phn cu thành vn hoá
khác”. Hostede [7] g'i giá tr vn hoá là các
và v.a là s th hin, lưu tr, và truyn bá vn
“phn mm tinh thn - mental software”. Tuy
hoá. Vn hoá quy nh cái chúng ta nói, nói vi ai
nhiên, khi nói v các giá tr vn hoá ca mt dân
và nói như th nào, tc là ni dung thông báo,
tc c(ng nên lưu ý r ng ây là nhng ni dung
phưng thc mã hoá thông ip, và iu kin gii
ư$c khái quát cho c mt nn vn hoá, còn các
mã thông ip. Có hai câu h%i cn tr li: (a). v
cá nhân v5n có th có các giá tr khác nhau. Ho)c
thc cht mi quan h gia vn hoá và giao tip
trong cùng mt nn vn hoá cá nhân ch2ng hn,
là gì? và (b). yu t gì trong vn hoá thc s có
có th có nhng con ngưi s/ hu nhng giá tr
tác ng n giao tip liên vn hoá?
)c trưng ca nn vn hoá tp th.
Như chúng ta ã bit, ngôn ng có mt mi
Hu ht tt c các nghiên cu v mi quan h
quan h bin chng ch)t ch- vi vn hoá. Có
gia ngôn ng, giao tip và vn hoá u da trên
hàng trm nh ngh"a khác nhau v vn hoá. Trên
vic tìm hiu các giá tr vn hoá. Tuy nhiên, mi
i th, có th nói r ng Vn hoá là li sng, là
quan tâm ch yu là các hành vi giao tip hn là
cách suy ngh", là cách ng x0, là tri thc kinh
s th hin qua ngôn ng. Có th thy hai xu
nghim, là ngôn ng chúng ta s0 d1ng, là các vt
hưng nghiên cu chính. Th nht là nghiên cu
th mà chúng ta to ra. Chia s4 vi Robinson3,
ni vn hoá (bên trong mt nn vn hoá) và th
chúng tôi quan nim r ng vn hoá bao g#m ba
hai là nghiên cu liên vn hoá. Chúng tôi cho yu t:
r ng vn hoá bao g#m rt nhiu thành t, song cái
(a). Các thc th tinh thn như giá tr vn hoá,
ct lõi nht ca vn hoá có tác ng n giao tip
th gii quan, ý nim, thái , nim tin..
và ư$c th hin trong giao tip chính là các giá
tr vn hóa. Bên trong mt nn vn hoá, các biu
(b). Cách thc ng x0 và t#n ti ca các
hin như vy thưng ít ư$c ngưi bn ng nhn
thành viên ca mt cng #ng xã hi
bit mt cách tưng minh, b/i vì ó là mt phn
(c). Các sn ph,m vn hoá, nh ch xã
ca vn hoá, ca cuc sng, và là máu tht ca h'. hi …
Song khi giao tip liên vn hoá tr/ thành mt nhu
Như vy, vn hoá t#n ti thông qua ba phm
cu thì so sánh ngôn ng ca các thành viên t.
trù trên, và n lư$t mình các phm trù này ư$c
các nn vn hoá khác nhau tr/ nên vô cùng quan
coi như là s th hin ca vn hoá. Kluckhohn [8]
tr'ng, và giá tr vn hoá li có c hi ư$c bc l.
và Rokeach [9] u cho r ng trong s các yu t
Chính vì vy ICA ngày càng có ý ngh"a, và ang
tinh thn thì các giá tr vn hoá óng vai trò quan
tr/ thành mt ưng hưng ch o trong vài
tr'ng nht, iu tit các hành vi ca con ngưi ch1c nm qua.
trong xã hi. Kluckhohn [8] quan nim r ng:
Có th thy r ng các nghiên cu giao tip
“Giá tr vn hoá là mt ý nim tng minh hay
liên vn hoá hin nay ch yu da trên truyn
hàm %n v nhng iu mong mun có tác ng
thng phưng Tây quá coi tr'ng nghiên cu kinh
nghim, s0 d1ng các phưng pháp nh lư$ng, ít
quan tâm n vai trò ca ngôn ng. Các nghiên
! "#$!!%&%$' $!& ("
)*$+,$ &-".
cu phn ln ch* dành mt chưng nói s qua v 82
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87
ngôn ng, và nu có nhc n vai trò ca ngôn
ng ngh"a giao din trc tip vi yu t ngoài
ng thì c(ng ch* bàn n gi thuyt Whorf - Sapir.
ngôn ng tc là i sng xã hi. +iu này có
Suy cho cùng, trong cái mô hình giao tip mà tt
ngh"a là tng ng ngh"a biu hin ni dung kinh
c chúng ta bit n, ngôn ng có vai trò vô cùng
nghim ca th gii bên ngoài. Còn cách thc
quan tr'ng. Các yu t phi ngôn ng dù có quan
biu t li giao din vi nhng quá trình vt cht
tr'ng n bao nhiêu i chng na trong giao tip
như c ch to âm trong mt ngôn ng. Tuy tng
nói c(ng không bao gi có th thay th vai trò
ng pháp - t. vng không giao din trc tip vi
ca ngôn t. trong vic trình bày, th hin ý nim,
m)t xã hi mà ch* giao din trc tip vi tng
tình cm, quan h, bn sc cá nhân hay vn hoá
ng ngh"a, song tng bc này li ư$c hình thành
ca chúng ta. Trong thc t, khi giao tip không
v m)t lch s0 qua quá trình hình thành, phát trin
thành công thì nguyên nhân ch yu li bt ngu#n
và thay i ca m)t kí hiu ca ngôn ng, và quá t. ngôn ng.
trình này làm cho tng bc này mang tính cht xã
+i vi ngưi h'c s0 d1ng ngôn ng thì
hi. Nói mt cách c1 th hn, tng bc ng pháp
chính vic nm vng h thng ngôn ng th
- t. vng ư$c hình thành trên cn c chc nng
hin các giá tr vn hoá mà chúng ta có mi quan
xã hi mà nó m nhn. Theo Halliday [11] ó
tr'ng. Thc t ging dy c(ng cho thy quá trình
chính là ba siêu chc nng ca ngôn ng. Th
nm vng h thng này thc s òi h%i nhiu
nht là chc nng ý nim/phn ánh
thi gian và sc lc. Vic hiu bit không chính
(ideation/representation) hay dng li th gii
xác c(ng như nng lc ngôn ng kém là mt
bên ngoài. Chc nng th hai là chc nng liên
trong nhng nguyên nhân khin mt s ngưi
nhân (interpersonal) th hin các mi quan h xã
Vit ít thành công trong vic thc hin các hành
hi và các vai xã hi gia nhng thành viên ca
ng ngôn ng trong giao tip vi ngưi Anh hay
cng #ng ngôn ng. Chc nng th ba là chc
Úc b ng ting Anh (Hà C,m Tâm, [10]). Vic
nng to vn bn, và ây chính là mt dng ca
tìm kim mt c s/ ngôn ng h'c trong phân tích
thc tin sn xut theo ý ngh"a trit h'c ca t.
giao tip liên vn hóa là mt iu cn làm. Ng
này. Kh nng ng d1ng lí thuyt SFG trong
pháp chc nng (Systemic Functional Grammar(3)
nghiên cu giao tip liên vn hoá là SFG v bn
- SFG) ca M.A.K. Halliday có th là mt ng
cht là ng pháp h hình, nhìn nhn ngôn ng
viên ư$c s0 d1ng trong vic nghiên cu liên vn
như là mt ngu#n lc to ngh"a, và vic s0 d1ng
hoá. SFG coi ngôn ng như là mt h thng kí
ngôn ng là s la ch'n các ngu#n lc. T. góc
hiu xã hi (social semiotic). Ngôn ng theo ó
miêu t bình din th hin ca các giá tr vn
ư$c t chc theo các tng bc theo các quan h
hoá trong giao tip liên vn hoá, có th tin hành
hin thc hoá và c1 th hoá. Các tng bc / lp các thao tác như sau:
dưi v.a hin thc hoá tng bc trên và li là mt
(a). Miêu t vic s0 d1ng các ngu#n lc ngôn
trưng h$p c1 th ca nó. Nói cách khác các tng
ng như các t. ng và các hin tư$ng ng pháp,
bc to ra mt ngu#n lc ngh"a, mt tp h$p các
d1ng h'c th hin giá tr vn hoá và cu trúc t
kh nng la ch'n. Halliday ã hình dung ngôn
chc ca din ngôn. +ây chính là vic t chc
ng như là mt thc th bao g#m bn tng: ng
din ngôn theo cu trúc quan yu và các quy ưc
cnh (các phm trù ca tình hung xã hi), ng
tưng tác vn hoá-xã hi.
ngh"a h'c (các h thng to ngh"a), ng pháp - t.
(b). Hiu vic s0 d1ng các ngu#n lc ngôn
vng (các h thng to t. ng), và âm v h'c (các
ng c(ng như t chc din ngôn nói trên theo h h thng to âm).
hình ca ng pháp chc nng.
Mô hình ca ng pháp chc nng cho thy
(c). Lí gii vic s0 d1ng chúng trên cn c
ngôn ng gn kt ng ngh"a vi cách biu t, và
các giá tr vn hoá (MS).
Nhiu nhà nghiên cu th.a nhn s t#n ti
SFG ã ư$c áp d ng 1
trong phân tích din ngôn phê
ca mt s giá tr vn hoá mang tính ph quát rt
phán (Critical Discourse Analysis)
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87 83
cao. Hall, ngưi ư$c coi là tác gi u tiên nói
nghiên cu so sánh nhiu nn vn hoá, và ưa ra
v IC như là mt l"nh vc h'c thut [3] ã trình
khái nim “thiên hưng giá tr - value
bày v cách thc các nn vn hoá hành ng và
orientation”. Các thiên hưng giá tr này ư$c
ng x0 trong mi quan h vi thi gian qua s
hiu như là “các nguyên tc phc tp mang tính
khác bit gia “n thi gian - monochronism”
khuôn m'u to nên nh hng và tr#t t cho
và “a thi gian - polychronism”. Các nn vn
dòng chy liên tc các hành ng và t tng
hoá “n thi gian” nhìn nhn thi gian theo
ca con ngi”. Chúng phn ánh các vn c
tuyn tính, có th ct on. Như vy, ti m3i thi
bn mà các nn vn hoá u quan tâm. Theo
im con ngưi ch* thc hin mt hành ng.
Kluckhohn và Strodtbeck [8], tt c các nn vn
“+a thi gian” cho phép thc hin nhiu hành
hoá u quan tâm n nm vn là:
ng cùng mt lúc. Ví d1 như mt lãnh o có
(a). Mi quan h ca con ngưi vi thiên
th tip nhiu khách cùng mt lúc vi nhng ni
nhiên (kim soát, hoà thun, hay ph1 thuc vào dung khác nhau.
thiên nhiên. Có th thy ngưi châu Âu có thiên
Hall [12] c(ng là ngưi có công ưa ra khái
thưng ch ng thiên nhiên, còn ngưi Vit hay
nim “giao tip ng cnh cao i lp vi giao
châu Á li thích sng hoà thun vi thiên nhiên.
tip ng cnh thp - high context vs. high context
Trompenaars (1994) ã làm mt th0 nghim vói
communication”. Theo Hall, trong nhng xã hi
hai phát ngôn sau: (i). “What happens to me is my
s0 d1ng giao tip ng cnh cao, nhiu phn ca
own doing - Tôi chu trách nhim vi nhng gì
ni dung thông ip ư$c kin to trong và t.
xy ra vi mình”, or (ii). “Sometimes I feel that I
ng cnh, nói cách khác thông êp ư$c din t
do not have enough control over the directions
ít tưng minh hn. Ngư$c li, vi nhng cá nhân
my life is taking - ôi khi tôi cm thy r ng mình
giao tip ng cnh thp, thì ni dung luôn ư$c
không kim soát c hng i ca mình". Phn
din t mt cách rõ ràng, hin ngôn. Vn hóa M"
ln các nhà qun lí ngưi M" (89%) ch'n phưng
có th ư$c coi là vn hóa giao tip ng cnh
án (i) coi ó là trách nhim ca mình, trong khi
thp. Theo Hall và nhiu tác gi khác, trong các
khong 65% nhà qun lí ngưi Trung Quc la
nn vn hóa giao tip ng cnh thp, con ngưi
ch'n (i ), cho r ng h' không kim soát ư$c các
hay s0 d1ng lô-gíc tuyn tính, làm vic theo quy
yu t khách quan. Trên mt phưng din nào ó,
trình hưng n m1c tiêu, có chu ng iu
h' d b nhìn nhn là không nhn trách nhim v
không rõ ràng thp, thích nói th2ng, tìm kim
mình và hay “ l3i” cho khách quan.
nhng khía cnh thông tin mang tính cá nhân,
(b). Mi quan tâm vi thi gian: vi quá kh,
tách bch gia cá nhân và các vn , quan h có
hin ti hay tưng lai. Ngưi Vit coi tr'ng quá
th bt u nhanh song c(ng kt thúc nhanh, bn
kh. Ngưi Vit thưng th cúng t i. Trong
sc cá nhân có ư$c nh thành công ca bn thân.
khi ngưi M" li quan tâm n tưng lai trưc
Các nn vn hóa giao tip ng cnh cao thích nói mt.
gián tip, quan h da trên ch “tín”, bn vng,
(c). Bn cht b,m sinh ca con ngưi (sinh ra,
tin hành công vic da trên quan h vi các cá
con ngưi là tt, xu, ho)c trung hoà). Vn hoá
nhân khác và tp th. Bn sc cá nhân có ư$c t.
Vit nam có câu “nhân chi s tính bn thin”, cho
t chc, gia ình, vn hóa hay công vic. Như
r ng con ngưi sinh ra bn cht là thin. Như vy,
vy, có th thy r ng trên phưng din giao tip,
ngưi Vit có thiên hưng “c tin”, hay d tin
vn hóa ng cnh thp có tưng minh cao hn,
tư/ng ngưi khác, làm vic ít khi phi thông qua
và giao tip c(ng trc tip tip hn, còn vn hóa cam kt hay h$p #ng.
giao tip ng cnh cao ưa chung s gián tip, ,n
ý, cho thy vic hiu thông ip giao tip không
(d). Thiên hưng hot ng (con ngưi hot
hoàn toàn d ràng do ph1 thuc nhiu vào các
ng thiên v ng, t"nh, hay t"nh trong quá trình
yu t ca tình hung giao tip.
chuyn hoá). Ngưi M" thiên v hành ng, và
i vi h' hot ng phi mang li kt qu.
Kluckhohn và Strodtbeck [8] là hai tác gi ã 84
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87
Ngưi Vit thưng có xu hưng tr'ng tình, tr'ng
Anh (89), Canada (80), còn các nưc có ch* s
quan h. (Trn Ng'c Thêm, [13]).
thp là các nn vn hoá / châu M"-Latin như
(e). Thiên hưng quan h: vn hoá tp trung
Quatemala (6), Ecuado (8), Hàn quc (34), Thái
vào quan h cá nhân, bên ngoài (collateral), hay
lan (20). Mc trung bình là 53. Sau ây là mt
dòng h' (lineal). Các nn vn hoá mang tính cá
s biu hin chính ca các nn vn hoá có ch* s
nhân thưng coi tr'ng s t do, t ch, còn vn
cá nhân cao hay thp trên cn c chu,n tc xã hi
hoá dòng h' li coi tr'ng vic di truyn ca ci, theo Hostede [7] :
chc v, thanh danh gia ình . . t. i này sang Ch s cá nhân thp Ch s cá nhân cao i khác. (tính tp th cao) (tính tp th thp)
Hostede [7] là mt h'c gi nghiên cu vn
V m)t xã hi, con ngưi V m)t xã hi, m'i
hoá t chc. Công trình ni ting ca ông
sinh ra trong các gia ình ngưi t lo cho chính
“Culture’s consequences” ã trình bày kt qu
m/ rng (extended), h' bn thân, hay gia ình
nghiên cu các giá tr vn hoá ca nhiu dân tc
ư$c bo v i li cho s trc tip ca mình
trong mt công ty a quc gia vi chi nhánh trên trung thành.
Ý thc v “chúng ta”
Ý thc v cái “tôi”
50 nưc, phân tích 116000 phiu iu tra. Công Tính cng #ng Tính xã hi
trình này kho cu h thng giá tr ca trên 50 (Gemeinschaft) (Gesellschaft)
nn vn hoá. Các h thng giá tr này ã tác ng
Thiên hưng theo tp th Thiên hưng theo
n cách thc tư duy, hành x0 ca con ngưi và bn thân
cách t chc. Ngày càng có nhiu b ng chng
Chu,n giá tr áp d1ng Chu,n giá tr áp d1ng
cho thy các giá tr này không ch* th hin trong
khác nhau vi nhng chung cho tt c
vn hoá t chc mà còn trong nhiu lãnh vc thành viên trong và ngoài nhóm
hot ng ca con ngưi nht là giao tip. Tuy
Bn sc da trên h Bn sc da trên cá
vy, như ã nhn xét, biu hin trong giao tip thng xã hi nhân
b ng ngôn ng nói chung hay giao tip liên vn
Vn hoá “Nh1c - shame” Vn hoá “ti - guilt”
hoá nói riêng chưa ư$c nghiên cu nhiu. Trong
Giao tip da nhiu vào Giao tip ít da vào
phn trình bày dưi ây, bài vit ch* nêu biu ng cnh ng cnh
hin ca các giá tr này trên phưng din chu,n
Cá nhân ph1 thuc v Cá nhân ít ph1 thuc
tc xã hi (social norms). Hostede [7]xác nh có
m)t xúc cm vào t chc v m)t tình cm vi
nm giá tr là khong cách quyn lc, tính cá và các nh ch t chc hay các nh ch
nhân/tp th, nam tính/n tính, tránh s không
Nhn mnh n tính cht Nhn mnh n sáng
chc chn, và thiên hưng dài hn/ngn hn.
là thành viên hay thuc kin hay thành tu cá
Trong nm giá tr này, Hostede và nhiu tác gi
v mt t chc nào ó nhân
khác như Ting-Toomey [4] u th.a nhn c)p giá
+i sng riêng tư b t +i sng riêng tư
tr i lp “cá nhân / tp th” là mt phm trù ct chc can thip vào ư$c tôn tr'ng
lõi ca các nn vn hoá. C)p giá tr này có m)t Sng t#n ti Sng hư/ng th1
trong nhiu l"nh vc hot ng ca con ngưi.
Hot ng do hoàn cnh Ch ng hot ng
Tính cá nhân có th ư$c hiu là xu hưng coi bt buc
Trình , trt t, ngh"a Coi tr'ng tính t ch,
tr'ng cá nhân trong mi quan h vi tp th như
v1, trách nhim, s an a dng, khoái cm,
tính t ch, t do và trách nhim cá nhân. Ngư$c
ninh do t chc mang li an ninh v m)t tài
li trong các nn vn hoá mang tính tp th, l$i chính ca cá nhân
ích hay quyn l$i ca cá nhn ư$c xp sau l$i Xã hi truyn thng Xã hi hin i, hay
ích ca tp th. Con ngưi chu trách nhim hu hin i
chung, chm lo cho cái chung ó. Hostede [7] ã
tính ch* s cá nhân ca 53 nn vn hoá mà ông
Giá tr th hai là “khong cách quyn lc”.
nghiên cu. Theo bng ch* s này, các nn vn
Hostede [7]da trên Mulder phát biu như sau v
hoá có ch* s cá nhân cao là M" (91), Úc (90),
giá tr này: “Khong cách quyn lc gia ông ch
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87 85
B và mt cp dưi S trong mt tng bc là mc
quyn lc và ngưi ngưi không có quyn
B có th quyt nh hành vi ca S, và mc không có quyn lc lc
mà S có th quyt nh hành vi ca B”. Nói mt
Tui già không ư$c Tôn tr'ng và n s$
cách n gin thì ây là mc các thành viên ít tr'ng hay n s$ ngưi có tui
quyn lc chp nhn s bt bình 2ng quyn lc
Ting - Toomey [4] nhn thy r ng các cá
trong các nh ch hay t chc như công ti, gia
nhân trong xã hi có ch* s khong cách quyn
ình. Như vy, theo Hostede [7], có th có các nn
lc thp thưng không coi tr'ng tính hình thc,
vn hoá vi mc khong cách quyn lc ln
còn trong xã hi có khong cách quyn lc ln
như Malaysia (104), Philippines (94), Hàn Quc
thì m'i ngưi nhn mnh tính hình thc trong
(64) và thp như Áo (11), Thu6 +in (31), M" (40).
ng x0. Vn hoá Vit Nam không là i tư$ng
Mc trung bình là 53. Trên phưng din chu,n
nghiên cu trong công trình ca Hostede, song
tc xã hi, khong cách quyn lc ư$c Hostede
da trên các biu hin ca tiêu chí v.a nêu, có th
[7: 98] th hin như sau:
nói r ng khong cách quyn lc trong xã hi Vit
Nam là cao. Brown và Levinson [14]) trong công Ch s khong cách Ch s khong cách
trình nghiên cu v chin lư$c lch s c(ng ã quyn lc thp quyn lc cao
cp n quyn lc (power) như là mt bin xã hi
M'i ngưi ph1 thuc Mt s cá nhân c lp, l5n nhau a s ph1 thuc
tác ng n vic s0 d1ng ngôn ng.
Gim ti thiu mc Nên có trt t xã hi,
Giá tr th ba là mc « tránh (hay gim) bt bình 2ng và m'i ngưi phi ng#i
tình trng không chc chn ». Giá tr này có th úng v trí ca mình
ư$c hiu như mc các cá nhân cm thy s
Tng bc có ngh"a là s Tng bc có ngh"a là s
e do t. các tình hung không rõ ràng và mc
bt bình 2ng ca các bt bình 2ng t#n ti vai, ư$c to ra ch* vì
h' tìm cách tránh các tình hung này (Ting- s thun tin mà thôi
Toomey, [4]). Mt s quc gia có mc chu
Cp dưi c(ng như Cp trên nhìn cp dưi
ng thp là M" (46), Anh (35), +an Mch (23), “tôi” khác
Singapore (8), còn mt s quc gia có mc
Cp trên c(ng như Cp dưi nhìn cp trên
chu ng cao là Hy Lp (112), B# +ào Nha (104), “tôi” khác
Hàn Quc (85). Ch* s trung bình là 53. Hostede
Vic s0 d1ng quyn Quyn lc là thc t
[7] ưa ra mt s biu hin chính ca giá tr này
lc phi ư$c h$p ca xã hi tt ho)c xu,
trong các tình hung công vic như sau:
thc, và ph1 thuc vào tính h$p thc ca nó
s phán oán gia tt không có ý ngh"a và xu Kh nng Kh nng
M'i ngưi u có Nhng ngưi có quyn chu ng thp chu ng cao quyn bình 2ng
lc ư$c hư/ng )c ân
S trung thành vi ch Mc trung thành
Ngưi có quyn lc Ngưi có quyn lc
thp, thi gian làm vic vi ch cao, làm lâu
không nên th hin r ng cn phi th hin r ng ngn vi ch
mình là ngưi có quyn mình là ngưi có quyn
Thích làm vic / t Thích làm vic / t
Nhn mnh n phn Nhn mnh n quyn
chc nh%, nhưng ít t chc ln, nhưng #ng
thư/ng, quyn lc h$p lc áp bc, thư/ng theo
làm vic theo ý ca thi thích t làm vic
thc và quyn lc ca tui tác, v trí, a v xã mình theo mình chuyên gia hi
Nhng ngưi sáng to ít Nhng ngưi sáng to
L3i luôn là l3i ca h L3i luôn là l3i ca k4 ph1 thuc vào quy tc cm thy b quy tc thng dưi ràng buc
Cách thc thay i h Cách thc thay i h
Lãnh o cp cao tham Lãnh o cp cao
thng xã hi là tái thng xã hi là lt gia vào chin lư$c tham gia vào vic phân phi quyn lc ngưi cm quyn iu hành
Mi quan h hoà thun Mâu thu5n tim ,n gia
Quyn lc ca lãnh o Quyn lc ca lãnh
,n gia ngưi có ngưi có quyn lc và
ph1 thuc vào v trí và o ph1 thuc vào kh quan h nng kim soát tình 86
N. a / Tạp chí Khoa học ĐQGN, Ngoại ngữ 27 (2011) 77-87 trng không chc chn
Trung Quc là nn vn hoá có ch* s thiên hưng
Có thái nghi ng vi 7a thích gii pháp
lâu dài ln nht (118), tip sau ó là Hong Kong gii pháp công ngh công ngh.
(96). Thp nht là Pakistan (0), Nigeria (16), M"
Không thích thi gian 7a thích thi gian
ng / ch* s 29. Hostede c(ng ã tính toán mc linh hot linh hot
tưng liên ca phm trù này vi bn giá tr ã
Da trên mt s )c im trên, có th thy
nêu / trên. Thiên hưng lâu dài ư$c hiu như là
Vit Nam n m / khu vc chu ư$c tình trng
vic nuôi dư8ng nhng giá tr hưng v tưng lai không rõ ràng cao.
như tính kiên trì, chu khó, tit kim, hi sinh hin
ti vì tưng lai. Ngư$c li vi thiên hưng này là
Giá tr th tư là “nam tính”và “n tính” ca
nhng giá tr có liên quan n quá kh hay hin
vn hoá. Phm trù này thuc v các xã hi có s
ti như tôn tr'ng truyn thng, gi gìn “th din”,
phân bit rõ rt gia các vai ca àn ông và vai
thc hin trách nhim xã hi, hay sng vì hin ti.
ca ph1 n. +àn ông thì phi mnh, coi tr'ng s
(Hostede, [7]). Mt s biu hin khác ca thiên
nghip, còn ph1 n thì phi nh& nhàng, khiêm tn.
hưng lâu dài là kiên trì, gi gìn th din ca
Như vy, có th có xã hi mang tính nam tính
chung, tôn tr'ng trt t xã hi, tit kim, u tư
cao như Nht Bn (95), Ý (70), và có xã hi
cho tưng lai. Ngư$c li, các nn vn hoá có ch*
mang tính nam tính thp như Thu6 +in (5), Na
s này thp li coi tr'ng kt qu nhanh chóng,
Uy (8), Phn Lan (26) (Hostede, [7: 286]). Ch* s
bo v th din ca riêng mình, chu chi tiêu,
trung bình là 53. Mt s biu hin chính ca giá
“vay tưng lai” cho hin ti…
tr này theo chu,n tc xã hi, theo Hostede, là:
Như vy vic xác nh vn hoá Vit Nam Ch s nam tính thp Ch s nam tính cao
da trên nm giá tr mà Hostede ưa ra và hai Thiên v quan h Thiên v bn ngã
phm trù mà Hall trình bày s- là mt công vic
Cht lư$ng cuc sng Tin và vt là quan
rt thú v. S cm nhn ca chúng tôi v vn hoá
và con ngưi là quan tr'ng
Vit Nam có th là hàm s ca các bin sau. Tuy tr'ng
nhiên, cn phi tin hành nghiên cu có nhng Làm vic sng Sng làm vic
minh chng xác áng cho nhn xét này.
S phân bit vai xã hi S phân bit vai xã hi
và tình cm thp gia và tình cm cao gia HALL: các gii các gii
a. Thi gian: A thi gian
+àn ông nên mm +àn ông nên mnh,
b. Ng cnh: trong gii CAO
m%ng, nh& nhàng, quan quan tâm n công
tâm n s công vic vic; còn ph1 n nên HOSTEDE
và quan h. Ph1 n mm mi, và chú tr'ng
c. Khong cách quyn lc: trong gii CAO c(ng như vy. n quan h
+àn ông và ph1 n nên +àn ông nên mnh và
d. Nam tính: trong gii THP khiêm tn có hoài bão, còn ph1
e. Mc chu s không chc chn: trong
n thì có th như vy gii CAO
+#ng cm vi ngưi yu Thích chi vi ngưi
f. Thiên hưng: trong gii LÂU DÀI. mnh
Nh% và chm là ưu To và nhanh là ưu im
Tóm li, phân tích giao tip liên vn hoá im
chính là nghiên cu các giá tr vn hoá th hin
trong hot ng ca giao tip hay din ngôn. +ây
Hostede [7] ã b sung thêm mt c)p giá tr
là mt l"nh vc nghiên cu quan tr'ng, ngày càng
g'i là “Confucian dynamism - có thiên hưng lâu
có nhiu ngưi quan tâm, th hin mi quan h
dài - long term orientation” da trên kt qu
gia ngôn ng - giao tip - vn hoá. Ba phm trù
nghiên cu ca M. H. Bond phân tích câu tr li
này có tác ng qua li vi nhau. Cách thc
t. phiu iu tra ca sinh viên 23 quc gia i
chúng ta giao tip, hay giao tip ni dung gì c(ng
vi công c1 iu tra giá tr vn hoá Trung Quc
như cách tư duy ca chúng ta chu s tác ng
(tin hành nm 1985). Theo kt qu iu tra này,
ca vn hoá, và ngư$c li ni dung, cách thc