Phân tích nguyên lý sự phát triển Môn Triết học Mác Lênin | Đại học Gia Định

lOMoAR cPSD| 60776878
Phân tích nguyên lý về sự phát triển
Nguyên lý là gì? Là những luận điểm về học thuyết lý luận mà tính chân
lý của chúng là hiển nhiên không cần chứng minh được xác định trong tư
duy của con người có chức năng lý giải mọi sự vật hiện tượng.
Ví dụ: Trái đất tự xoay quanh trục của nó.
I. Khái niệm về sự phát triển -
Theo quan điểm siêu hình, phát triển chỉ là sự tăng lên hoặc giảm đi
về mặt lượng, chỉ là sự tuần hoàn, lặp đi, lặp lại mà không có sự thay đổi
về chất, không có sự ra đời của sự vật, hiện tượng mới và nguồn gốc của
sự “phát triển” đó nằm ngoài chúng -
Theo quan điểm biện chứng, sự phát triển được coi là sự vận động
đi lên, là quá trình tiến lên thông qua bước nhảy; sự vật hiện tượng cũ mất
đi, sự vật hiện tượng mới ra đời thay thế; phát triển là đấu tranh giữa các
mặt đối lập bên trong sự vật, hiện tượng. Các sự vật hiện tượng của thế giới
tồn tại trong sự vận động, phát triển và chuyển hóa không ngừng
→ Phát triển là quá trình vận động từ thấp đến cao, từ kém hoàn thiện đến
hoàn thiện hơn, từ chất cũ đến chất mới ở trình độ cao hơn. Vận động nào
theo khuynh hướng đi lên mới là phát triển. Ví dụ:
+ Quá trình phát triển của một con người, từ khi sinh ra cho đến lúc trưởng
thành, con người ngày càng hoàn thiện về mặt thể chất và phát triển mạnh
mẽ về mặt tư duy nhận thức của mình.
+ Quá trình phát triển của công nghệ thông tin, ngày càng có nhiều loại
công nghệ hiện đại ra đời thay thế cho những công nghệ đã dần lạc hậu.
II. Tính chất của sự phát triển -
Tính khách quan: Nguồn gốc của sự phát triển nằm trong chính
bản thân sự vật, hiện tượng, không phải do tác động từ bên ngoài và không
phụ thuộc vào ý thích, ý muốn chủ quan của con người.
Ví dụ: Hạt lúa, hạt đầu khi có nước, đất, chất dinh dưỡng, ánh sáng dù
không có con người nhưng nó vẫn phát triển. -
Tính phổ biến: Sự phát triển có mặt ở khắp mọi nơi trong lĩnh vực
tự nhiên, xã hội và tư duy+ Trong tự nhiên : Tăng cường khả năng thích
nghi cơ thể trước sự biến đổi của môi trường.
Ví dụ: Người ở Miền Nam ra công tác làm việc ở Bắc thời gian đầu với khí
hậu thay đổi họ sẽ khó chịu nhưng dần họ quen và thích nghi. - Tính đa
dạng, phong phú: Phát triển là khuynh hướng chung của mọi sự vật, hiện
tượng, song mỗi sự vật, hiện tượng, mỗi lĩnh vực hiện thực lại có quá trình
phát triển không hoàn toàn giống nhau. lOMoAR cPSD| 60776878
Ví dụ: Ngày nay trẻ em phát triển nhanh hơn cả về thể chất lẫn trí tuệ so
với trẻ em ở thế hệ trước.
Do tồn tại ở thời gian, không gian khác nhau, sự vật sẽ phát triển khác nhau. -
Tính kế thừa: là quá trình tích lũy về lượng, thay đổi về chất lâu
dài. Mỗi giai đoạn phát triển đều kế thừa những thành tựu của giai đoạn
trước, đồng thời phủ định những hạn chế của giai đoạn trước để tiến lên giai đoạn mới cao hơn.
Ví dụ: xã hội ta ngày nay kế thừa những thành tựu khoa học, kỹ thuật của
các thế hệ trước, đồng thời phủ định những hạn chế của xã hội cũ để tiến
lên xây dựng xã hội chủ nghĩa văn minh, hiện đại.
Tại sao trong cuộc sống chúng ta phải có quan điểm phát triển? - Khi xem
xét sự vật, hiện tượng, phải luôn đặt nó trong khuynh hướng vận động, biến
đổi, chuyển hóa nhằm phát hiện ra xu hướng biến đổi. - Để nhận thức sự
vật, hiện tượng trong tính biện chứng để thấy được tính quanh co, phức tạp của sự phát triển. -
Để biết phát hiện và ủng hộ cái mới; chống bảo thủ, trì trệ định kiến.-
Để biết kế thừa các yếu tố tích cực từ đối tượng cũ và phát triển sáng tạo
chúng trong điều kiện mới.
Vận dụng vào quá trình học tập của bản thân -
Mỗi sinh viên có sự phát triển về trí tuệ và thể chất khác nhau, sẽ có
cácphương pháp học tập rèn luyện khác nhau để nâng cao trí tuệ, cảm xúc.
Mỗi người có một thước đo cuộc sống khácnhau không thể từ đó mà áp
vào bản thân mình rồi cảm thấy tự ti, áp lực cùng trang lứa. -
Nhận diện và phê phán quan điểm bảo thủ, trì trệ, định kiến trong
nhậnthức và hành động, sinh viên cần rèn luyện ý thức tự chủ, độc lập ham
học hỏi tiếp thu các tư tưởng, văn hóa, khoa học công nghệ tiến bộ một
cách chọn lọc phù hợp với văn hóa của dân tộc. Chúng ta cần bỏ đi những
phương pháp cũ, những tư duy lạc hậu. Ý nghĩa sự phát triển Về mặt triết học: -
Phát triển là một quy luật khách quan: Theo quan điểm duy vật
biện chứng, phát triển là quy luật chung của mọi vật chất, là sự vận động
tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ chưa hoàn thiện đến
hoàn thiện hơn. Quy luật này chi phối mọi quá trình biến đổi trong vũ trụ,
từ sự hình thành các thiên hà, tinh túy đến sự tiến hóa của các loài sinh vật,
sự phát triển của xã hội và tư duy con người. -
Là kết quả của giải quyết mâu thuẫn: Mâu thuẫn là nguồn gốc,
động lực thúc đẩy sự phát triển. Khi mâu thuẫn nảy sinh và được giải quyết,
sự vật, hiện tượng sẽ chuyển sang trạng thái mới, có chất lượng cao hơn.
Quá trình giải quyết mâu thuẫn diễn ra liên tục, lặp đi lặp lại, tạo nên sự
phát triển theo đường xoắn ốc. lOMoAR cPSD| 60776878 -
Phát triển mang tính chủ quan và khách quan: Sự phát triển vừa
mang tính khách quan, vừa mang tính chủ quan. Khách quan là do nó xuất
phát từ quy luật vận động của chính bản thân sự vật, hiện tượng, không
phụ thuộc vào ý thức con người. Chủ quan là do con người có thể nhận
thức, tác động và thúc đẩy sự phát triển theo hướng tích cực.
Về mặt thực tiễn: -
Là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và tiến bộ: Mọi sự vật, hiện
tượng đều không ngừng vận động và phát triển. Nếu không phát triển,
chúng sẽ thoái hóa và diệt vong. Con người cũng vậy, nếu không ngừng
học hỏi, rèn luyện, phát triển bản thân sẽ trở nên lạc hậu, thụt lùi. -
Phát triển là mục tiêu phấn đấu của mọi hoạt động: Con người
luôn hướng đến sự phát triển về mọi mặt: kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo
dục, khoa học kỹ thuật,... để nâng cao chất lượng cuộc sống, xây dựng một
xã hội văn minh, tiến bộ. -
Phát triển là động lực thúc đẩy mọi hoạt động: Khi con người
nhận thức được ý nghĩa của sự phát triển, họ sẽ có động lực mạnh mẽ để
học tập, lao động, sáng tạo, góp phần xây dựng đất nước, phát triển xã hội.
Nguyên lý về sự phát triển:
Nguyên lý về sự phát triển là một trong hai nguyên lý cơ bản của phép biện
chứng duy vật, khẳng định rằng mọi sự vật, hiện tượng khách quan trong vũ trụ
đều luôn vận động và phát triển. Quá trình phát triển này diễn ra theo xu hướng
tiến lên từ thấp lên cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. •
Khi xem xét sự vật hiện tượng cần đặt nó vào sự vận động, phát triển và
phát hiện ra các xu hướng biến đổi, chuyển hóa. Sự vận động, biến đổi
này là cái vốn có của thế giới thực, nó diễn ra đa dạng, phong phú và tuân
theo những khuynh hướng khác nhau, thậm chí là trái ngược. Trong đó,
phát triển vẫn là xu hướng chính chi phối các xu hướng khác. Quá trình
nhận thức của con người cần phát hiện ra xu hướng chính để thúc đẩy sự
vật, hiện tượng phát triển. •
Trong quá trình phát triển và thay đổi của các sự vật và hiện tượng trong
thế giới khách quan, chúng ta cần nhận thức rằng có sự tồn tại của nhiều
mâu thuẫn. Sự biến đổi không chỉ theo hướng tích cực mà còn bao gồm
các biến đổi tiêu cực. Do đó, quá trình nhận thức cần nhìn nhận rõ tính
phức tạp và đa chiều của quá trình phát triển là một hiện tượng phổ biến. •
Trong việc nhận thức về sự vật và hiện tượng, chúng ta luôn cập nhật và
điều chỉnh để phản ánh sự thay đổi của chính chúng. Quá trình nhận thức
không ngừng đổi mới và bổ sung, đồng thời điều chỉnh để phù hợp với sự
biến đổi của sự vật và hiện tượng đó.