Vai trò của Triết học Mac-Lenin đối với đời sống xã hội và sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam | Đại học Gia Định

MỤC LỤC
Mở đầu..……………………………………………………………….2
Nội dung……………………………………………………………….2
I.Khái niệm Triết học Mác Lê-nin………………………………..….2
II.Vai trò của triết học Mác Lê-nin đối với đời sống xã hội………..2
III.Vai trò của triết học Mác Lê-nin đối với sự nghiệp đổi mới ở
Việt Nam……………………………………………………………………...4
Kết luận.……………………………………………………………….9
Danh mục tài liệu tham khảo……………………………………….10 1 MỞ ĐẦU
Xã hội ngày càng phát triển, đất nước đang trên con đường hội nhập,
mở cửa đất nước. Con người cũng ngày càng quan tâm hơn đến các vấn đề về
đời sống xã hội, về sự nghiệp đổi mới của Tổ quốc Việt Nam. Hiện nay, triết
học, đặc biệt là triết học Mác Lê-nin ngày càng được coi trọng bởi con người
đã nhận ra những vai trò thiết thực của nó trong cuộc sống. Sau đây, em chọn
Đề số 1: “Vai trò của triết học Mác Lê-nin đối với đời sống xã hội và sự
nghiệp đổi mới ở Việt Nam” . Có thể trong quá trình làm bài, em còn nhiều
thiếu sót, rất mong thầy, cô sẽ cùng đưa ra lời nhận xét và bổ sung để bài viết
của em được hoàn chỉnh hơn. NỘI DUNG I.
Khái niệm Triết học Mác Lê-nin
Triết học là một hình thái ý thức xã hội, là hệ thống quan điểm lí luận
chung nhất về thế giới, về vị trí và vai trò của con người trong thế giới đó, là
khoa học về những quy luật vận động, phát triển chung nhất của thế giới tự
nhiên, xã hội và tư duy. Mọi học thuyết triết đều nghiên cứu những vấn đề
chung nhất của thế giới tự nhiên, xã hội và mối quan hệ của con người nói
chung và tư duy của con người xung quanh nói riêng.Triết học là hạt nhân của
thế giới quan. Bản thân triết học chính là thế giới quan. Thế giới quan triết
học đóng vai trò cốt lõi trong các loại thế giới quan. Mọi thế giới quan dù tự
giác hay không đều bị chi phối bởi một thế giới quan triết học nhất định. Thế
giới quan triết học thế nào sẽ quy định thế giới quan khác và các quan niệm
khác nhau như thế ấy.Triết học Mác Lê-nin là hệ thống quan điểm duy vật
biện chứng về tự nhiên, xã hội và tư duy- thế giới quan và phương pháp luận
khoa học, cách mạng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các lực
lượng xã hội tiến bộ trong nhận thức và cải tạo thế giới. 2
II. Vai trò của triết học Mác Lê-nin đối với đời sống xã hội
Mục đích của triết học Mác Lê-nin là nâng cao hiệu quả của quá trình
nhận thức và hoạt động thực tiễn phục vụ lợi ích của con người.Triết học Mác
Lê-nin đem lại thế giới quan duy vật biện chứng, là hạt nhân của thế giới quan
cộng sản. Nó giúp cho con người có cơ sở khoa học để đi sâu nhận thức bản
chất của tự nhiên, xã hội và nhận thức được mục đích ý nghĩa của cuộc sống,
nâng cao vai trò tích cực, sáng tạo của con người. Thế giới quan đúng đắn là
tiền đề để xác lập nhân sinh quan tích cực.
Triết học Mác Lê-nin thể hiện chức năng phương pháp luận chung nhất,
phổ biến nhất cho nhận thức và hoạt động thực tiễn. Nó còn trang bị cho con
người hệ thống các khái niệm, phạm trù, quy luật làm công cụ nhận thức khoa
học, giúp con người phát triển tư duy khoa học, đó là tư duy ở cấp độ phạm
trù, quy luật.Triết học Mác Lê-nin kế thừa và phát triển những thành tựu quan
trọng nhất của tư duy triết học nhân loại, nó được các mác và Ph. Ăng-ghen
sáng tạo ra và V.I.Lê-nin phát triển một cách xuất sắc. Đó là chủ nghĩa duy vật
biện chứng trong việc xem xét thế giới tự nhiên cũng như xem xét đời sống xã
hội và tư duy con người.
Với tư cách là một hệ thống nhận thức khoa học có sự thống nhất hữu
cơ giữa lý luận và phương pháp, triết học Mác Lê-nin là cơ sở triết học của
một thế giới quan khoa học, là nhân tố định hướng cho hoạt động nhận thức
và hoạt động thực tiễn, là nguyên tắc xuất phát của phương pháp luận. Trong triếết h c ọ Mác Lế-nin, lý lu n ậ và phư n
ơ g pháp thốếng nhấết h u ữ c ơ v i ớ nhau. Chủ nghĩa duy v t ậ là ch ủ nghĩa duy v t ậ bi n ệ ch n ứ g và phép bi n ệ ch n ứ g là phép bi n ệ ch n ứ g duy v t ậ . s ự thốếng nhấết gi a ữ ch ủ nghĩa duy v t ậ và phép bi n ệ ch n ứ g làm cho ch ủ nghĩa duy v t ậ tr ở nến tri t ệ đ , ể và phép bi n ệ ch n ứ g tr ở thành lý lu n ậ khoa h c ọ , nh ờ đó, tếết h c ọ Mác-xít có kh ả năng nh n ậ th c ứ c đúng đăến cả gi i ớ t ự nhiến cũng nh ư đ i ờ sốếng xã h i ộ và t ư duy con ngư i. ờ . 3
Nắm vững triết học Mác Lê-nin không chỉ là tiếp nhận một thế giới
quan đúng đắn mà còn là xác định một phương pháp luận khoa học. Nguyên
tắc khách quan trong sự xem xét đòi hỏi phải biết phân tích cụ thể theo tinh
thần biện chứng, đồng thời nó ngăn ngừa thái độ chủ quan tuỳ tiện trong việc
vận dụng lý luận vào hoạt động thực tiễn.
Trong quan hệ với các khoa học cụ thể, mối quan hệ giữa triết học Mác
Lê-nin và các khoa học cụ thể là mối quan hệ biện chứng, cụ thể là: các khoa
học cụ thể là điều kiện tiên quyết cho sự phát triển của triết học. Đến lượt
mình, triết học Mác Lê-nin cung cấp những công cụ, phương pháp luận phổ
biến, định hướng sự phát triển của các khoa học cụ thể. Mối quan hệ này càng
đặc biệt quan trọng trong kỷ nguyên cách mạng khoa học công nghệ.
Chính vì vậy, để đẩy mạnh phát triển khoa học cụ thể cũng như bản
thân triết học ,sự hợp tác chặt chẽ giữa những người nghiên cứu lý luận triết
học , sự hợp tác chặt chẽ giữa những người nghiên cứu lý luận triết học và các
nhà khoa học khác là hết sức cần thiết. điều đó đã được chứng minh bởi lịc
hsuwr phát triển của khoa học và bản thân triết học
Thế giới quan có giá trị định hướng quan trọng cho con người trong
nhận thức và hoạt động thực tiễn. Nó gắn bó hết sức mật thiết với cuộc sống,
thực tiễn, là các định hướng, cái chỉ đạo cho chúng ta trong hành động, để giải
quyết những vấn đề cụ thể của cuộc sống một cách có hiệu quả, không một ai
có thể lảng tránh. Ngày nay trong kỷ nguyên cách mạng khoa học công nghệ,
sự gắn bó càng trở nên dặc biệt qua trọng. trong kỷ nguyên này, cuộc đấu
tranh chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm không bị thủ tiêu mà vẫn tiếp
tục diễn ra với những nội dung và hình thức biểu hiện mới.
III. Vai trò của triết học Mác Lê-nin đối với sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam
Trong hàng loạt nhân tố tạo nên sự thành công của sự nghiệp đổi mới ở
Việt Nam hiện nay, triết học Mác Lê-nin có vai trò đặc biệt quan trọng. Trong 4
điều kiện hiện nay, triết học Mác Lê-nin vẫn giữ được tính khoa học và đúng
đắn , vẫn giữ được nguyên giá trị định hướng cho những người cách mạng, nó
giúp cho đảng Cộng sản và nhân dân Việt Nam nhận thức đúng các vấn đề
của thời đại có liên quan chặt chẽ đến sự nghiệp đổi mới; đồng thời là cơ sở lý
luận và phương pháp tư duy đúng đắn về con đường phát triển của Việt Nam.
Trên cơ sở đó, nắm vững các vấn đề cơ bản của triết học Mác-xít và không
ngừng hoàn thiện phương pháp tư duy có ý nghĩa vô cùng to lớn trong đổi
mới nhận thức, đổi mới tư duy lý luận.
+Vào cuối những năm 70 đầu những năm 80 của thế kỷ XX, sau khi đã
hoàn thành nhiệm vụ giải phóng dân tộc, đất nước nằm trong thế bị bao vây,
cấm vận của các lực lượng thù địch; sản xuất xã hội chậm phát triển, đời sống
nhân dân rất khó khăn, đây đó đã manh nha xuất hiện dấu hiệu của cuộc
khủng hoảng toàn diện. Lúc đó, tình hình chính trị thế giới có biến động dữ
dội – sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu, sự thoái trào của
phong trào cách mạng thế giới đã tạo nên một cơn động đất chính trị.
Dư chấn của nó, nếu không được ngăn chặn, có thể làm cho mọi thành
quả của cách mạng Việt Nam tiêu tan, giống như ở phần đông các nước trong
hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới.
+Trong bối cảnh đó đại hội VI của đảng (năm 1986) vẫn kiên định chủ
nghĩa mác lê nin, với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đã đề ra
đường lối đổi mới toàn diện đất nước, đặc biệt nhấn mạnh đổi mới trong tư
duy, trước hết là tư duy kinh tế.
Năm 1991, Đại hội VII thông qua cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kì quá độ lên Chủ Nghĩa xã hội, khẳng định rõ: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác
Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho
hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản.”
+Trên cơ sở nền tảng tư tường, kim chỉ nam đó, Đảng ta đã giải quyết
thành công một loạt vấn đề lý luận và thực tiễn mà sự nghiệp đổi mới đặt ra. 5
Những vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên xã hội chủ nghĩa đã
ngày càng rõ hơn. Nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn mới đã nhận thức ngày càng
đúng đắn qua các kì đại hội và vận dụng sáng tạo vào công cuộc đổi mới, thu
được những thành tựu quan trọng, trở thành xương sống lý luận của sự nghiệp
đổi mới. Đó là các vấn đề: kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;
chủ động hội nhập quốc tế và giữ vững độc lập, tự chủ; xây dựng nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước; xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong điều kiện mới, phát
huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc; xây dựng Đảng ngang tầm
nhiệm vụ,... Nhờ đó, sự nghiệp đổi mới đất nước của nhân dân ta hai mươi
lăm năm qua đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.
Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử ấy, được mọi người dân Việt
Nam cảm nhận rõ ràng, hưởng thụ thật sự trong cuộc sống hàng ngày, được cả
thế giới ngưỡng mộ và lạc quan tin tưởng: Việt Nam sẽ trở thành một quốc
gia cường thịnh trong tương lai. Những ngưỡng mộ và ấn tượng sâu sắc đó
của thế giới đối với việt Nam đã nói lên một cách rõ ràng khả năng lãnh đạo
kinh tế, xây dựng đất nước của Đảng ta, một Đảng Mác Lê-nin chân chính.
+Những thành tựu trong công cuộc đổi mới công cuộc đổi mới đất nước
của nhân dân ta hai mươi lăm năm qua có được là do sự nghiệp đổi mới được
dẫn dắt và soi sáng bởi chủ nghĩa Mác Lê-nin; là do Đảng ta luôn trung thành
và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác Lê-nin trong thực tiễn cách mạng.
+Triết học Mác Lê-nin có tác dụng to lớn đối với việc nâng cao năng
lực tư duy lý luận cho cán bộ, đảng viên, công chức Nhà nước và các thành
viên, hội viên của xã họi dân sự. Tư duy triết học không chỉ là cơ sở để nâng
cao tư duy lý luận cho cán bộ, đảng, công chức nhà nước, mà còn góp phần
xây dựng các đề án trong xây dựng, chỉnh đống đảng để ngang tầm với nhiệm
vụ lãnh đạo cách mạng việt nam trong thời kỳ mới. Quá trình hoàn thiện lý
luận và thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở việt nam 6
không thể không có sự tham gia của lý luân triết học. Đồng thời, việc phát
triển một xã hội dân sự việt nam lành mạnh, hiện đại, giàu bản sắc dân tộc
cũng là trách nhiệm nặng nề của tư duy triết học...
+Đại hội XI của đảng đã rút ra một bài học kinh nghiệm quan trọng:
“Trong bất kỳ điều kiện và tình huống nào, phải kiên trì thực hiện đường lối
và mục tiêu đổng mới, kiên định và vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa
Mác Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
+Khẳng định kinh nghiệm nêu lên trong giai đoạn hiện nay là vấn đề có
ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp bách, chẳng những góp phần củng cố niềm tin
vào chủ nghĩa Mác Lê-nin, vào con đường đi lên xã hội chủ nghĩa mà còn
trực tiếp làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, chống phát chủ nghĩa
mác leenin của các thế lực thù địch. Tầm quan trọng của chủ nghĩa Mác Lê-
nin đối với xã hội Việt Nam được quy định bởi yêu cầu phát triển của sự
nghiệp đổi mới và sự vận động của lịch sử cách mạng Việt Nam; bởi yêu cầu
phát triển của sự nghiệp đổi mới và sự vận động của lịch sử cách mạng Việt
Nam; bởi yêu cầu đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc trong thế giới hiện nay.
+Vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam của chủ nghĩa Mác Lê-nin đối
với sự nghiệp đổi mới đất nước của nhân dân ta là khách quan, vốn có chứ
không phải là do chúng ta cố tình gán ghép như sự bịa đặt của một số người.
Vai trò đó không phải thể hiện ở câu chữ, ở những mỹ từ mà thể hiện sinh
động trong cuộc sống, thông qua hoạt động thực tiễn của dân tộc và của đảng cộng sản việt Nam.
+Những nguyên lý của chủ nghĩa Mác Lê-nin luôn là ngọn đuốc soi
đường cách mạng Việt Nam. Hơn tám thập kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của đảng
cộng sản Việt Nam, do chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, cách
mạng việt Nam đi từ tháng lợi này đến thắng lợi khác, hoàn thành cách mạng 7
dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất Tổ quốc, cả nước đi lên xã hội chủ
nghĩa. Và ngày nay, trước những biến động phức tạp của tình hình thế giới, sự
nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta
vẫn tiếp tục phát triển và đạt được những thành tựu rất đáng khích lệ trên tất
cả các lĩnh vực. Thế giới biết đến và ngưỡng mộ Việt Nam không phải chỉ vì
sự anh dũng ngoan cường của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến chống
ngoại xâm mà còn bởi những thành tựu to lớn và toàn diện của nhân dân ta
trong công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước;
bởi ý chí vươn lên, tinh thần lao động sáng tạo vượt nghèo khó, đưa đất nước
tiến lên trên con đường xã hội chủ nghĩa, phấn đấu vì mục tiêu dân giàu nước
mạnh, dân chủ công bằng văn minh. Đó là bằng chứng hùng hồn khẳng định
tính đúng đắn của việc lựa chọn con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, con đường của chủ nghĩa Mác Lê-nin mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội tiếp tục khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí
Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của chúng ta không
phải do ý muốn chủ quan mà là tất yếu khách quan, phản ánh quy luật phát
triển của đất nước, của dân tộc Việt Nam trong thời đại mới; là do bản chất
cách mạng khoa học và giá trị to lớn, bền vững của chủ nghĩa Mác Lê-nin”.
Khẳng định điều đó đòi hỏi chúng ta càng phải nhận thức đúng bản chất cách
mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác Lê-nin, kiên định và vận dụng sáng tạo
trong sự nghiệp đổi mới, đòi hỏi phải phát triển và đối xử chủ nghĩa đó với tư
cách thực sự là nền tảng, kim chỉ nam cho hành động.
+“Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chân
chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lê-nin”. Lời chỉ giáo
của chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc nhở chúng ta phải trung thành, kiên định chủ
nghĩa Mác Lê-nin, với lý tưởng xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đang thực 8
hiện. Mặc dù có những biến động to lớn của tình hình, sự tiến công của các
thế lực thù địch nhưng chủ nghĩa Mác Lê-nin, cùng với tư tưởng Hồ Chí
Minh vẫn là cơ sở, phương pháp luận để giải quyết và soi sáng những vấn đề
cơ bản của thời đại chúng ta, của sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam. Trong giai
đoạn hiện nay, chúng ta cần quán triệt sâu sắc quan điểm của Đại hội XI:
“Đảng phải nắm vững, vận dụng sự sáng tạo của chủ nghĩa Mác Lê-nin và tư
tưởng Hồ Chí Minh, không ngừng làm giàu trí tuệ, nâng cao bản lĩnh chính
trị, phẩm chất, đạo đức và năng lực tổ chức để đủ sức giải quyết các vấn đề do
thực tiễn cách mạng đề ra”
+Làm thế nào để phát triển đất nước mà vẫn giữ được mình trong điều
kiện toàn cầu hoá và tình hình chính trị, quân sự trên thế giới rất phức tạp như
hiện nay là vấn đề đặc biệt hệ trọng đối với Đảng, nhà nước và nhân dân ta.
Nội dung cơ bản của câu trả lời cho vấn đề nêu trên nằm ở việc chúng ta kiên
định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, trung thành và
vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác Lê-nin. Dù trong thế kỉ này sẽ có những
biến động bất trắc khó lường nhưng chủ nghĩa Mác Lê-nin vẫn tiếp tục soi
sáng những vấn đề cơ bản của thời đại và sự nghiệp đổi mới của chúng ta, vẫn
là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng và nhân dân ta;
độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội vẫn là giá trị cơ bản của nhân
loại, là con đường, mục tiêu, lý tưởng mà Đảng và nhân dân ta phấn đấu.Chỉ
có đi theo con đường cách mạng dưới ánh sáng của chủ nghĩaMác Lê-nin, thì
dân tộc Việt Nam mới có thể ngẩng cao đầu, vững bước tiến lên trong thế kỉ XX. KẾT LUẬN
Như vậy, các ý tưởng đổi mới đất nước, con người và tổ chức thực hiện
sự đổi mới ở Việt Nam theo những mục tiêu nhất định: làm cho đời sống xã
hội ngày càng tốt đẹp văn minh, đổi mới hoàn thiện và đồng bộ nhất thiết phải 9
có tư duy lý luận, trong đó tư duy triết học là chìa khoá phương pháp luận
khoa học. Từ những thành công của chúng ta trong 20 năm đổi mới vừa qua,
có thể khẳng định rằng, Triết học Mác Lê-nin có vai tròto lớn và đặc biệt quan
trọng đối với đời sống xã hội và sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.
Giáo trình triết học Mác Lê-nin, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Nxb.
Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2019. 2.
Đảng Cộng sản Việt Nam, văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XI, Nxb. CTQD, H.2011, trang 21. 3.
Đảng cộng sản Hồ Chí Minh, Sđd, trang 88. 4.
Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 2, nxb. CTQG, 2000, trang 268. 5.
Đảng Cộng sản Việt Nam, Sđd, trang 66. 6.
Tạp chí triết học, số 8 (183), Lê Văn Quang, tháng 8-2006. 10