Phân tích vai trò của lợi ích kinh tế và các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế | Môn kinh tế chính trị

lOMoAR cPSD| 47879361 Mục lục Lời mở đầu
Phần 1. Phân tích vai trò của lợi ích kinh tế và các nhân tố ảnh hưởng đến
quan hệ lợi ích kinh tế.
1. Vai trò của lợi ích kinh tế.
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế.
2.1 Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. 2.2 Địa vị chủ thể.
2.3 Chính sách phân phối thu nhập.
2.4 Hội nhập kinh tế quốc tế.
Phần 2. Bằng những dẫn chứng cụ thể, hãy làm rõ vai trò của nhà nước trong
đảm bảo hài hòa các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam thời gian qua.
1. Một số quan hệ lợi ích cơ bản
2. Vai trò của nhà nước trong đảm bảo hài hoà lợi ích giữa các chủ thể kinh tế
Phần 3 Những biện pháp xử lý hài hòa mối quan hệ: lợi ích cá nhân, lợi ích
nhóm và lợi ích xã hội ở Việt Nam hiện nay. Phần 4 Kết luận
Tài liệu tham khảo Lời mở đầu
Lợi ích kinh tế là khái niệm cơ bản trong lĩnh vực kinh tế, đóng vai trò quan trọng trong
các quan hệ kinh tế của mỗi quốc gia, lãnh thổ hay thị trường. Lợi ích kinh tế không chỉ
liên quan đến việc sản xuất, tiêu thụ, mà còn đến việc phân phối tài nguyên, đầu tư, tạo ra
giá trị gia tăng cho xã hội.
Vai trò của lợi ích kinh tế trong nền kinh tế là không thể phủ nhận. Lợi ích kinh tế được
đánh giá cao là một trong những yếu tố quyết định đến sự phát triển của một nền kinh tế.
Nó đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế, tạo ra thu nhập cho
các chủ thể kinh tế, tăng cường sức mạnh đối ngoại và thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
Việc tăng trưởng kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào sự cân bằng giữa các lợi ích khác nhau
của các chủ thể kinh tế. Nếu quan hệ lợi ích không hài hòa, sự phát triển kinh tế sẽ gặp lOMoAR cPSD| 47879361
nhiều khó khăn. Do đó, cần phải có sự quản lý, điều tiết và kiểm soát nhằm đảm bảo sự
cân bằng giữa các hệ thống quan hệ lợi ích khác nhau.
Nhưng cũng cần lưu ý rằng, lợi ích kinh tế không phải là mục đích cuối cùng của nền
kinh tế. Mục tiêu của nền kinh tế là đảm bảo sự phát triển bền vững, cải thiện chất lượng
cuộc sống của người dân, giảm nghèo đói và tạo ra môi trường xã hội công bằng và
tương đối. Do đó, cần có sự đồng thuận về mục tiêu của mỗi chủ thể kinh tế để đảm bảo
lợi ích kinh tế được phân phối hợp lý và bền vững.
Phần 1. Phân tích vai trò của lợi ích kinh tế và các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế.
1. Khái niệm lợi ích kinh tế và quan hệ lợi ích kinh tế -
Lợi ích kinh tế là sự thỏa mãn nhu cầu của con người mà sự thỏa mãn nhu cầu
này phải được nhận thức và đặt trong mối quan hệ xãhội ứng với trình độ phát triển nhất
định của nền sản xuất xã hộiđó.Lợi ích kinh tế là lợi ích vật chất, lợi ích thu được khi
thực hiệncác hoạt động kinh tế của con người. -
Quan hệ lợi ích kinh tế là sự thiết lập những tương tác giữa con người với con
người, giữa các cộng đồng người, giữa các tổ chức kinh tế, giữa các bộ phận hợp thành
nền kinh tế, giữa con người với tổ chức kinh tế, giữa quốc gia với phần còn lại của thế
giới nhằm mục tiêu xác lập các lợi ích kinh tế trong mối liên hệ với trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng tương ứng của một giai đoạn phát triển xã hội nhất định.
2 Vai trò của lợi ích kinh tế đối với các chủ thể kinh tế, xã hội.
Lợi ích kinh tế là một khái niệm quan trọng trong kinh tế, nó thể hiện mức hưởng lợi từ
các hoạt động kinh tế của các chủ thể kinh tế, từ cá nhân đến các tập đoàn đa quốc gia.
Vai trò của lợi ích kinh tế là vô cùng quan trọng, không chỉ ảnh hưởng đến các chủ thể
kinh tế mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ xã hội.
Về cơ bản, lợi ích kinh tế đóng vai trò là động lực thúc đẩy các chủ thể kinh tế hoạt động,
đầu tư và phát triển kinh tế. Các chủ thể kinh tế sẽ chỉ đầu tư và hoạt động khi họ có lợi
ích kinh tế từ hoạt động của mình, làm điều đó, lợi ích kinh tế đóng vai trò quan trọng
trong việc kích thích sự phát triển kinh tế và tạo ra nhiều cơ hội làm việc, tăng thu nhập
cho các cá nhân và gia tăng nguồn thu ngân sách.
Ngoài ra, lợi ích kinh tế còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa các mối quan hệ
giữa các chủ thể kinh tế. Khi mỗi chủ thể kinh tế chỉ tập trung vào lợi ích của mình, các
mối quan hệ giữa các chủ thể sẽ không hài hòa và có thể gây ra những dị biệt. Tuy nhiên,
nếu các chủ thể kinh tế có thể hòa nhập lợi ích của mình vào lợi ích của cộng đồng, thì
các mối quan hệ giữa các chủ thể sẽ được cân bằng hơn, đồng thời hợp tác để đạt được lợi ích chung.
- Các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế bao gồm:
Các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế là một chủ đề quan trọng trong lĩnh
vực kinh tế. Những nhân tố này góp phần tạo nên sự phát triển kinh tế và hình thành các
quan hệ có lợi giữa các chủ thể kinh tế. Sau đây là những nhân tố quan trọng ảnh hưởng
đến quan hệ lợi ích kinh tế: lOMoAR cPSD| 47879361
2.1 Trình độ phát triển lực lượng sản xuất:
Trình độ phát triển lực lượng sản xuất là yếu tố cơ bản quyết định đến sức mạnh kinh tế
của một quốc gia. Một quốc gia có lực lượng sản xuất phát triển, có khả năng sản xuất
các sản phẩm có chất lượng cao với giá thành hợp lý sẽ thu hút được sự quan tâm của các
chủ thể kinh tế khác nhau. Điều này sẽ tạo ra mối quan hệ có lợi giữa các chủ thể kinh tế
trong việc mua bán, trao đổi hàng hóa và dịch vụ.
2.2 Địa điểm chủ thể:
Địa điểm chủ thể trong nền kinh tế cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quan hệ
lợi ích kinh tế. Các chủ sở hữu có thể có vị trí cao trong nền kinh tế sẽ có nhiều lợi thế
trong các quan hệ có lợi với các chủ sở hữu có thể khác. Điều này có thể dẫn đến một số
bất cập trong việc phân phối lợi ích kinh tế và tạo ra sự bất đồng trong các quan hệ lợi ích.
2.3 Chính sách phân phối thu nhập:
Chính sách phân phối thu nhập cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quan hệ có
lợi cho kinh tế. Việc phân phối thu nhập hợp lý và công bằng sẽ giúp tạo ra các quan hệ
lợi ích giữa các chủ thể kinh tế và đồng thời cũng đóng góp tích cực vào sự ổn định và
phát triển của nền kinh tế. Nếu chính sách phân phối thu nhập không hợp lý, có thể tạo ra
sự chênh lệch lớn giữa các chủ thể kinh tế và gây ra sự bất bình đẳng trong các quan hệ có lợi.
2.4. Hội nhập kinh tế quốc tế. ví dụ và dẫn chứng cụ thể
Ví dụ, theo số liệu của Tổng cục Hải quan, tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam trong năm
2020 đạt 281,5 tỷ USD, tăng 6,5% so với năm trước. Trong đó, các sản nông, lâm, thủy
sản chiếm Tỷ lệ lớn, đứng đầu là điện thoại và linh kiện điện tử, đồng thời các sản phẩm
của Việt Nam cũng đã xuất khẩu sang hơn 200 quốc gia và lãnh thổ trên thế giới. Điều
này cho thấy sự tăng cường trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, tạo điều kiện thuận
lợi cho các doanh nghiệp trong nước tiếp cận các thị trường mới và tăng cường khả năng
Cạnh tranh của các sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Phần 2. Vai trò của nhà nước trong đảm bảo hài hoà giữa các chủ thế trong lợi ích kinh tế
1. Một số quan hệ lợi ích cơ bản trong nền kinh tế
Quan hệ giữa người lao động và doanh nghiệp: Người lao động đóng góp sức lao động và
kỹ năng cho doanh nghiệp, trong khi doanh nghiệp cung cấp việc làm và trả lương cho
người lao động. Điều này đảm bảo sự phát triển của cả hai bên và cùng nhau đóng góp
vào sự phát triển của nền kinh tế.
Quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng: Doanh nghiệp cung cấp sản phẩm hoặc dịch
vụ cho khách hàng, khi khách hàng trả tiền cho sản phẩm hoặc dịch vụ đó. Điều này tạo
ra lợi ích tương đồng cho cả hai bên, đảm bảo sự duy trì và phát triển của doanh nghiệp
cũng như đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
2. Vai trò của nhà nước trong đảm bảo hài hoà lợi ích giữa các chủ thể trong nền kinh tế
- Bảo vệ lợi ích hợp pháp, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động tìm kiếm lợi ích
của các chủ thể kinh tế: lOMoAR cPSD| 47879361
Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích hợp pháp cho các chủ thể kinh
tế. Qua đó, các nhà nước có thể tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi, tạo điều kiện
để các doanh nghiệp phát triển và tạo ra những giá trị mới cho nền kinh tế.
Một ví dụ cụ thể là việc đưa ra các chính sách, quy định Hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và
nhỏ (SMEs), Giúp các doanh nghiệp có cơ hội truy cập vào nguồn vốn, giải quyết các
vấn đề về nhân lực, tăng trưởng cường đào tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh. Chính
sách này giúp tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi và tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp phát triển.
- Điều hòa lợi giữa cá nhân – doanh nghiệp – xã hội:
Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa lợi ích giữa các chủ thể kinh tế.
Một cách biểu diễn để thể hiện vai trò này là thông qua việc thiết lập các cơ chế phân
phối thu nhập và các chính sách hỗ trợ cho các nhóm có hoàn cảnh khó khăn.
Một ví dụ có thể là việc áp dụng chính sách giảm thuế đối với các doanh nghiệp hoạt
động trong các lĩnh vực có liên quan đến xã hội và môi trường. Chính sách này giúp các
doanh nghiệp không chỉ đóng góp vào phát triển kinh tế, mà còn đóng góp vào sự phát
triển bền vững và chia sẻ các phần nhiệm vụ xã hội.
- Trong việc kiểm soát và ngăn ngừa các quan hệ lợi ích có ảnh hưởng tiêu cực đối
với sự phát triển xã hội, nhà nước đã đưa ra nhiều chính sách, quy định nhằm giải
quyết các vấn đề nổi lên. Một trong những ví dụ cụ thể là việc kiểm soát giá điện, giá
xăng dầu, giá nhà đất để đảm bảo được sự ổn định của giá cả và không gây tác động
tiêu cực đến lợi ích của người dân và doanh nghiệp. Theo số liệu của Báo cáo Chỉ số
cạnh tranh kinh tế 2021 của Việt Nam, chỉ số giá cả ở Việt Nam đã tăng từ 38,5 điểm
năm 2009 lên 59,3 điểm vào năm 2020, đồng thời chỉ số giá cả ở Việt Nam được xếp
hạng thứ 105/140 quốc gia.
- Việc giải quyết mâu thuẫn trong quan hệ lợi ích kinh tế cũng là một trong những vai
trò của nhà nước. Nhà nước đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm giải quyết các mâu
thuẫn, tranh chấp trong quan hệ lợi ích kinh tế. Một trong số đó là việc thành lập các cơ
quan quản lý nhà nước để giải quyết tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của các chủ thể
kinh tế. Ví dụ như Ủy ban Giải quyết tranh chấp về Bất động sản, Ủy ban Giải quyết
tranh chấp thương mại, Ủy ban Giải quyết tranh chấp lao động,... Một trong những kết
quả đạt được của việc giải quyết các mâu thuẫn trong quan hệ lợi ích kinh tế là tạo ra
một môi trường kinh doanh ổn định và thuận lợi cho các chủ thể kinh tế.
Phần 3. Đề xuất những biện pháp xử lý hài hoà mối quan hệ: lợi ích cá nhân, lợi ích
nhóm và lợi ích xã hội ở việt nam hiện nay
Thúc đẩy công bằng xã hội và tăng cường vai trò của nhà nước trong phân phối thu nhập.
Điều này có thể được thực hiện thông qua chính sách giảm bớt khoảng cách thu nhập và
tăng cường hỗ trợ cho những người thu nhập thấp. Ví dụ, chương trình mở rộng hỗ trợ
tiền trợ cấp thất nghiệp (Covid-19) đã giúp cho hàng triệu người dân có thu nhập thấp tại
Việt Nam vượt qua khó khăn trong đại dịch Covid-19.
Tăng cường vai trò của các tổ chức xã hội và giáo dục về tư duy đa dạng và trung lập để
ngăn ngừa định kiến và kỳ thị. Ví dụ, chương trình giáo dục phổ thông tại Việt Nam đã
tạo điều kiện để học sinh học tập và hiểu biết về các giá trị đa dạng và trung lập. lOMoAR cPSD| 47879361
Tăng cường kiểm soát của nhà nước đối với các hoạt động kinh doanh và giám sát quá
trình sản xuất, phân phối và tiêu thụ các sản phẩm để đảm bảo tính an toàn cho người tiêu
dùng. Ví dụ, Quyết định số 107/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban
hành Quy chế quản lý sản xuất kinh doanh sản phẩm dược tiết trên cơ sở tài liệu bằng
chữ ký số đã tăng cường giám sát và kiểm soát chất lượng sản phẩm dược tại Việt Nam.
Tăng cường sự tham gia của công dân trong việc quản lý quyền lợi của họ, bằng cách đẩy
mạnh các hoạt động của các tổ chức và cộng đồng dân cư. Ví dụ, các tổ chức phi chính
phủ tại Việt Nam, như GreenID, đã thúc đẩy việc phát triển năng lượng tái tạo và cộng
đồng phản đối việc sử dụng than đá để sản xuất điện. Phần 4. Kết luận
Quan hệ lợi ích kinh tế đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của một quốc
gia. Tuy nhiên, nếu không được quản lý và điều hành một cách hiệu quả, nó có thể dẫn
đến những hậu quả tiêu cực như chênh lệch giàu nghèo, phân hoá xã hội, mất cân bằng
giữa các lĩnh vực và vấn đề an ninh kinh tế. Do đó, nhà nước có vai trò quan trọng trong
đảm bảo hài hòa các quan hệ lợi ích kinh tế bằng cách thực hiện các biện pháp như:
Tạo ra môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch cho tất cả các chủ thể kinh tế, từ
cá nhân đến doanh nghiệp. Điều này giúp đảm bảo rằng mỗi chủ thể có thể tìm kiếm lợi
ích của mình một cách hợp pháp và có trách nhiệm đối với cộng đồng.
Điều hòa lợi ích giữa các cá nhân, doanh nghiệp và xã hội để đảm bảo rằng các quan hệ
lợi ích được thực hiện một cách cân bằng và công bằng.
Kiểm soát và ngăn ngừa các quan hệ lợi ích có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển xã
hội. Nhà nước có trách nhiệm đảm bảo rằng các quan hệ lợi ích không gây ra những hậu
quả tiêu cực đối với cộng đồng và môi trường sống.
Giải quyết các mâu thuẫn trong quan hệ lợi ích kinh tế để đảm bảo rằng các bên liên quan
có thể tìm kiếm giải pháp hợp lý và công bằng.
Tài liệu tham khảo
Bộ giáo dục và đào tạo (2021), Giáo trình triết học Mác-Lênin, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
Khoa Lý luận chính trị, UEH (2022, LHNB),Tài liệu HDHT Triết học MácLênin,TP.HCM
https://www.studocu.com/vn/document/dai-hoc-ton-duc-thang/kinh-te-chinh-tri-
maclenin/phan-tich-cac-quan-he-loi-ich-kinh-te-o-viet-nam-hien-nay/19248952