Slide bài giảng môn Bệnh truyền nhiễm về "Bệnh quai bị" | Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh

lOMoARcPSD| 38841209 lOMoARcPSD| 38841209
Bệnh nhân này bệnh gì? lOMoARcPSD| 38841209
MỤC TIÊU HỌC TẬP
1. Mô tả đặc điểm dịch tễ của bệnh quai bị
2. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh quai bị
3. Biết cách chẩn đoán, điều trị bệnh nhân quai bị
4. Nêu được biện pháp phòng ngừa bệnh quai bị lOMoARcPSD| 38841209 ĐẠI CƯƠNG
 Bệnhtruyềnnhiễmcấptínhdosiêuvi
 Hyppocratesmôtảlàmộtbệnhtruyềnnhiễmtừ
nhữngnămđầutrướccôngnguyên
 1934: JohnsonvàGoodpasturetìmraNNdosiêuvi
 CóthểgâydịchởcộngđồngdâncưchưacóMD
 Bệnhthườngtựgiớihạn,1/3sốTHkhôngcóTC lOMoARcPSD| 38841209 TÁC NHÂN GÂY BỆNH
 Thuộchọ Paramyxoviridae  RNAvirus  Mộttypekhángnguyên
 Bịbấthoạtnhanhchóngbởicáchóachất(formalin,
ether,chloroform…),nhiệtvàtiacựctím lOMoARcPSD| 38841209 DỊCH TỄ
 Lâytừ ngườisangngườiquađườnghôhấp
 CóthểlâygiántiếpdotiếpxúcvớibềmặtvậtdínhSV
 Bệnh lây6ngàytrướckhiviêmtuyếnmangtai ,kéodài2tuần,
lâymạnhnhấtvàokhoảng2–4ngàysaukhikhởiphát
 Bệnhlâycaonhấttrongtậpthểđôngđúcnhưtrườnghọc,gia đình,nhàtrẻ
 Khảnănglây:thấphơnbệnhsởivàthủyđậu lOMoARcPSD| 38841209
LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG GIỌT BẮN lOMoARcPSD| 38841209 SINH LÝ BỆNH
 Xâmnhậpquađườnghôhấp Tăngsinhtrongtế
bàobiểumôđườnghôhấptrênvà hạchvùng
 Sau12-25ngày,vàomáuđiđếncáccơnhưmàng
não,cácquantuyến:nướcbọt,tụy,tinhhoàn,buồng trứng lOMoARcPSD| 38841209 LÂM SÀNG  THỜIKÌỦBỆNH  THỜIKÌKHỞIPHÁT  THỜIKÌTOÀNPHÁT  THỜIKÌHỒIPHỤC lOMoARcPSD| 38841209 Thời kì ủ bệnh Thường16-18ngày Thayđổitừ2–4tuần lOMoARcPSD| 38841209
Thời kì khởi phát
 Sốtnhẹ,mệtmỏi,đauđầu,kémăn  Đaugóchàm
 Đau3điểmRillet-Barthez:mỏmchũm-khớptháidươnghàm- gócdướicủaxươnghàm
 Sauđó tuyếnmangtaitodần
vàđaunhức,đaugiatăngkhithăm khámhoặckhinhai lOMoARcPSD| 38841209 lOMoARcPSD| 38841209 Thời kì toàn phát
 Tuyếnmangtaisưngtovàđaunhức
mộtbên,lanquabênđốidiện,
tuyếnnướcbọtkhác,#1tuần, bị2bêntrong3/4TH
 Tuyếnsưnglanravùngtrướctai,mỏmchũm,datrêntuyến không
đỏ , hơi nónghoặcbìnhthường ,ấnvàocócảmgiácđànhồi
 Tuyếndướihàm,dướicằm,lưỡigàcóthểbịsưng  0 Sốt 38-40
Ctrong3ngàyđầucủabệnh,sốtcaogặptrongVMN hoặcviêmtinhhoàn lOMoARcPSD| 38841209 Thời kì toàn phát Thămkhám:
 LỗStenonsưngđỏ,cókhicógiảmạc
 Dấuhiệutrismusdotuyếnmangtaisưng,đaugâycứnghàm
 Hạchtrướctai,góchàmcũngtovàđau Quaibịtrong GĐtoànphát lOMoARcPSD| 38841209
Thời kì hồi phục Sau1tuần
Cáctriệuchứnggiảmdầnvàkhỏihẳn
Thườngkhôngđểlạidichứng lOMoARcPSD| 38841209
Bệnh quai bị có nguy hiểm không? Trẻem:Bệnhthườngnhẹ
Ngườilớn:bệnhnặnghơn,cónhiềubiếnchứnghơn Tỉlệtửvongrấtthấp lOMoARcPSD| 38841209 Biến chứng 1. Viêmtinhhoàn
 Khoảng20-30%namgiớisautuổidậythì
 Sốt,sưng,đau,buồnnôn,nôn
 Kéodài8-10ngày,khôngtụmủ,hiếmkhigâyvôsinh.THtinh
hoànbịteocảhaibêncóthểdẫnđếnvôsinh.B/cnguyhiểm
nhất:nhồimáuphổidothuyêntắcTMtiềnliệttuyếnvàđámrối vùngchậu lOMoARcPSD| 38841209
Biếnchứngthầnkinh
Viêmmàngnão : 10-35 %THquaibị,chỉkhoảng1-10%cóTCLSVMN .
Thườngdiễntiếntốt,khôngđểlạidichứnglâudài
Viêm não: hiếm 1/6000-1/400 TH quai bị, viêm não sớm và viêm não muộn
Tổn thương dây thần kinh sọ:
Điếc tần số cao thoáng qua (4,4%), điếc vĩnh viễn 1 bên khoảng 1/20.000
Thất điều tiểu não, liệt mặt, viêm dây thần kinh số VIII, mù, hội chứng
Guillain-Barre, viêm tủy cắt ngang, rối loạn thị giác… lOMoARcPSD| 38841209 Biến chứng
3 .Viêmbuồngtrứng±viêmtuyếnvú :
Cóthểxảyraởphụnữtuổidậythì
Phụnữbịquaibịtrong3thángđầucủathaikìdễbịsẩythai,dị
dạngthai.Mắcbệnhtrong3thángcuốicóthểlàmtăngkhả
năngthaichếtlưuhoặcsinhnon. 4 .Viêmtụy : 3-7 %TH 5.Viêmcơtim lOMoARcPSD| 38841209 Biếnchứng
• Viêmtuyếngiápbáncấp
• Viêmtuyếnlệ, viêmthầnkinhthịgiác, màngbồđào, võngmạc, kết mạc • Tổnthươnggan • Viêmthanhkhíphếquản
• Xuấthuyếtgiảmtiểucầu • Viêmđakhớp • Viêmvi cầuthận lOMoARcPSD| 38841209 CẬN LÂM SÀNG  Côngthứcmáu Amylase/máu:tăng
 Lipase/máu:sẽtăngcaotrongviêmtụy Đườ
nghuyếtvàđườngniệucóthểtăng  BấtthườngDNT
 XNhuyếtthanhhọcvàsiêuvihọc lOMoARcPSD| 38841209 CHẨN ĐOÁN
Kết hợp DTH, lâm sàng và xét nghiệm  Phânlậpsiêuvi  PCRtìmsiêuvi
 HuyếtthanhchẩnđoántìmIgM lOMoARcPSD| 38841209
Chẩn đoán phân biệt
1 .Viêmtuyếnnướcbọt,mangtai :
 Siêuvi: Influenza,coxsackie
 Vitrùng: S.aureus ,liêncầu:sưng,nóng,đỏ,đau,chảymủ  Laohạch
 Viêmtuyếnmangtai2bên,to,khôngđau,khôngsốt:nghiện rượumạn,ĐTĐ
 H/CSjogren:viêmtuyếnmangtai,khôgiácmạc,viêmkhớp,TM
tánhuyết,giảmBC(PNmãnkinh) lOMoARcPSD| 38841209
Chẩn đoán phân biệt
2 .Viêmtinhhoàn :  Lao  Melioidosis
 Lậu(kèmviêmtiềnliệttuyến,túitinh)
 Chlamydiatrachomatis ( viêmmàotinhhoàn ) lOMoARcPSD| 38841209 ĐIỀU TRỊ
Chủyếulàđiềutrịtriệuchứngvàbiếnchứng 1 :
.VIÊMTUYẾNNƯỚCBỌT
Chămsócrăngmiệng,chếđộăndễnuốt,nằm
nghỉ,đắpấmvùngtuyếnsưng,thuốchạnhiệt,giảmđau,cáchlytránhlây lan 2 : .VIÊMTINHHOÀN
Mặcquầnlótnângtinhhoànđểgiảmđau,giảmcăng,
dùngthuốchạnhiệt,giảmđaukhángviêmnhưSteroid,DiethylStilbestrol
hoặcrạchgiảiéptúitinhnhằmgiảiáptinhhoànkhỏichènépvàngănngừa teotinhhoànthứphátsauđó
Cácbiếnchứngkhác: điềutrịnângđỡ lOMoARcPSD| 38841209 PHÒNG NGỪA
1 .PHÒNGNGỪACHUNG:CÁCHLY
BNđượccáchly->tuyếnmangtaihếtsưng
Tuynhiên:hiệuquảcònhạnchếvì
•BNđãcóthểthảisiêuvikhichưacóTCLS
•Nhiễmtrùngkhôngtriệuchứng lOMoARcPSD| 38841209 lOMoARcPSD| 38841209 PHÒNG NGỪA
2 .PHÒNGNGỪACHỦĐỘNG :
 Vắcxinlàsiêuvisốnggiảmđộclực(JezylLynnstrain)
 Cóthểsửdụngđơnđộchayphốihợpvớirubellavớivắcxinsiêu
visởisốnggiảmđộclực(MMR)
 Trẻnhỏ:Lúc12thángtuổi,táichủnglúc4-6tuổi.
 Ngườilớn:1mũi,sauđótiêmnhắcmỗi5năm lOMoARcPSD| 38841209
Phòng ngừa chủ động Chỉđịnh :
 Trẻ>1tuổi,chủngMMRlúc12-15tháng,khôngtươngtácvới
vắcxinsởi,bạiliệt,thủyđậuđượcchíchcùnglúc
 NgườinhiễmHIVkhôngtriệuchứng
 Táichủngởngườiđãchủngngừavắcxinquaibịdùngsiêuvi chết lOMoARcPSD| 38841209
Phòng ngừa chủ động
Khôngdùngtrongcáctrườnghợp:  Trẻ<1tuổi  Đangsốt
 Ngườinhạycảmvớithànhphầnthuốcchủng
 ĐangRxthuốcUCMD,thuốcchốngbiếndưỡngTB
 PNcóthai,ngườimắcbệnhvềmáu,đangRxphóngxạ lOMoARcPSD| 38841209
Phòng ngừa chủ động Tácdụngphụ:
 VMNvôtrùng(0,05-0,3%)sau2-6tuầnsauchủng.
 Viêmtuyếnmangtai:hiếmvànhẹ,đasốviêm1bên,#1%, khoảng2tuầnsaukhichủng
 Sốt,suynhược,buồnnôn,sẩnđỏởthân,đầuchi
 Viêmnão,xuấthuyếtgiảmtiểucầu lOMoARcPSD| 38841209
Phòng ngừa chủ động Vắcxin:
 Thànhphần:Virútsống(JezylLynnstrain)  Hiệuquả:95%(90-97%)
 Thờigianmiễndịch:suốtđời
 Sốmũichích:Ítnhấtlà1lần
 Nênphốihợpvắcxinphòngsởi,rubella lOMoARcPSD| 38841209 Cám ơn Câu hỏi?