So sánh trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ trong Tư pháp La Mã và trong pháp luật Việt Nam hiện hành môn Luật La Mã | Trường Đại học Luật Hà Nội

lOMoAR cPSD| 40551442
Đề bài: So sánh trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ trong Tư pháp La Mã và
trong pháp luật Việt Nam hiện hành. Bài làm I. Giống nhau
Sự giống nhau cụ thể giữa trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ trong Tư pháp La Mã và pháp luật Việt Nam hiện hành:
1. Cơ sở phát sinh trách nhiệm
Cả hai hệ thống đều xác định trách nhiệm dân sự phát sinh từ hai nguồn chính: -
Từ hợp đồng (obligationes ex contractu trong Tư pháp La Mã, Điều 351 BLDS 2015
củaViệt Nam): Khi một bên vi phạm nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng. -
Từ hành vi ngoài hợp đồng (obligationes ex delicto trong Tư pháp La Mã, Điều 584
BLDS2015 của Việt Nam): Khi một người gây thiệt hại cho người khác mà không có hợp đồng,
dẫn đến trách nhiệm bồi thường. Ví dụ: -
Trong Tư pháp La Mã, nếu A vay tiền của B nhưng không trả đúng hạn, A phải chịu
tráchnhiệm do vi phạm nghĩa vụ hợp đồng. -
Trong pháp luật Việt Nam, nếu A ký hợp đồng thuê nhà nhưng không thanh toán tiền
thuêđúng hạn, A cũng phải chịu trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.
2. Nguyên tắc bồi thường thiệt hại
Cả hai hệ thống đều tuân theo nguyên tắc bồi thường thiệt hại toàn bộ và trực tiếp, nghĩa là:
- Bên vi phạm phải bồi thường toàn bộ thiệt hại thực tế do hành vi của mình gây ra.
- Thiệt hại bao gồm cả thiệt hại vật chất (tổn thất tài sản, chi phí phát sinh) và thiệt hại domất thu nhập. Ví dụ:
- Trong Tư pháp La Mã, nếu A làm hỏng xe của B, A phải bồi thường chi phí sửa chữa và
cảkhoản tiền B bị mất do không thể sử dụng xe.
- Trong pháp luật Việt Nam, nếu A làm hỏng tài sản của B, A phải bồi thường chi phí sửachữa
và khoản tiền lẽ ra B có thể kiếm được nhờ tài sản đó (Điều 589 BLDS 2015).
3. Hình thức trách nhiệm
Cả hai hệ thống đều quy định nhiều hình thức chịu trách nhiệm khi vi phạm nghĩa vụ, bao gồm:
a. Buộc thực hiện nghĩa vụ (hoặc khắc phục hậu quả): lOMoAR cPSD| 40551442
- Tư pháp La Mã: Nếu một bên không thực hiện nghĩa vụ, tòa án có thể buộc họ thực hiệnđúng cam kết.
- Pháp luật Việt Nam: Điều 351 và 358 BLDS 2015 cũng yêu cầu bên vi phạm phải tiếp tụcthực
hiện đúng nghĩa vụ (nếu có thể). b. Bồi thường thiệt hại:
- Cả hai hệ thống đều yêu cầu bên vi phạm phải bồi thường toàn bộ thiệt hại đã gây ra. c. Phạt
vi phạm hợp đồng (nếu có thỏa thuận):
- Tư pháp La Mã: Một số hợp đồng có điều khoản phạt vi phạm (poena).
- Pháp luật Việt Nam: Điều 418 BLDS 2015 cũng cho phép các bên thỏa thuận về phạt viphạm hợp đồng. Ví dụ:
- Trong Tư pháp La Mã, nếu một người thuê nô lệ mà không trả tiền đúng hạn, họ có thể bịphạt tiền theo thỏa thuận.
- Trong pháp luật Việt Nam, nếu A thuê nhà và có thỏa thuận sẽ chịu phạt 10% số tiền thuênếu
thanh toán chậm, thì A phải trả thêm tiền phạt nếu vi phạm.
4. Nguyên tắc xác định lỗi
Cả hai hệ thống đều yêu cầu xác định lỗi của bên vi phạm trước khi buộc họ chịu trách nhiệm: -
Lỗi cố ý (dolus trong Tư pháp La Mã, Điều 364 BLDS 2015 của Việt Nam): Khi một
ngườibiết rõ hành vi của mình sẽ gây thiệt hại nhưng vẫn làm. -
Lỗi vô ý (culpa trong Tư pháp La Mã, cũng được ghi nhận trong pháp luật Việt Nam):
Khimột người không cố ý nhưng do cẩu thả hoặc thiếu trách nhiệm dẫn đến vi phạm. Ví dụ: -
Trong Tư pháp La Mã, nếu A cố ý không trả nợ dù có khả năng, A bị coi là có lỗi cố ý(dolus). -
Trong pháp luật Việt Nam, nếu A không trả nợ do cố ý trốn tránh nghĩa vụ, A cũng bị coi làcó lỗi cố ý.
5. Mối quan hệ nhân quả giữa vi phạm và thiệt hại
- Cả hai hệ thống đều yêu cầu có mối quan hệ trực tiếp giữa hành vi vi phạm và thiệt hại xảyra.
- Nếu không có mối quan hệ nhân quả, bên vi phạm không phải chịu trách nhiệm. Ví dụ:
- Trong Tư pháp La Mã, nếu một người vô tình làm đổ giỏ hàng của người khác mà khôngcó
lỗi, họ không phải bồi thường.
- Trong pháp luật Việt Nam, nếu một người làm vỡ đồ của người khác do sự kiện bất khảkháng
(như thiên tai), họ cũng không phải bồi thường (Điều 584 BLDS 2015). lOMoAR cPSD| 40551442 II. Khác nhau Tiêu chí so sánh Tư pháp La Mã
Pháp luât Việ t Naṃ Phân loại nghĩa
Căn cứ trên những sự kiện Căn cứ theo cách thức mà các chủ vụ khác nhau, những cơ sở
thể tiến hành việc chuyển giao tài
pháp lý nhằm xác định mối sản, lợi ích cho chủ thể.
quan hệ phát sinh quyền và
nghĩa vụ của các bên chủ nợ và con nợ. Hình thức trách - Trách nhiêm dân ṣ ự: - Trách nhiêm bộ luậ nhiêṃ Bồi thường thiêt ḥ ại. -
t dân ṣ ự: Bồi thường thiệt Trách nhiêm ḥ ình sự: Trong môt ṣ ố trường
hại theo quy định tại Điều 584 và
hợp vi phạm nghiêm trọng các điều liên quan trong Bộ luật Dân sự. -
Trách nhiệm hình sự: Được
quy định trong Bộ luật Hình sự, áp
dụng cho các hành vi vi phạm nghiêm trọng. Căn cứ phát sinh - Hợp đồng: Trách -
Hợp đồng: Căn cứ vào các trách nhiêṃ
nhiêm ̣ phát sinh từ sự
điều khoản trong hợp đồng và quy
không thực hiên hoặ c tḥ định pháp luật. ực hiên không ̣ -
Hành vi vi phạm pháp luật: đúng hợp đồng.
Căn cứ vào các quy định của pháp luật hiện hành. - Hành vi trái pháp
luât:Tṛ ách nhiêm pḥ át
sinh từ hành vi gây thiêt ḥ ại cho người khác. Quy trình giải Thường thông qua các
Giải quyết thông qua Tòa án hoặc lOMoAR cPSD| 40551442 quyết
phiên tòa, nơi bên bị thiệt
trọng tài, bên bị thiệt hại có quyền
hại có thể yêu cầu bồi
khởi kiện yêu cầu bồi thường. Các thường.
cơ quan có thẩm quyền sẽ xử lý các vụ viêc theo ṭ ừng loại vi phạm