1. Chuẩn bị
Yêu cầu trang 83 SGK Ngữ văn 12 tập 1
- Xem lại phần Kiến thức Ngữ Văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
- Khi đọc hiểu văn bản nhật kí các em cần chú ý:
+ Tính xác thực của việc ghi chép hằng ngày được biểu hiện ở những yếu tố nào?
Sự trải nghiệm của người viết đem lại hiệu quả gì cho văn bản?
+ Văn bản sử dụng hình thức trần thuật ở ngôi thứ mấy? Chi tiết nào của văn bản
gây ấn tượng đối với người đọc?
+ Văn bản gửi gắm tư tưởng, tình cảm gì của người viết? Điều ấy có liên quan như
thế nào đến cuộc sống hiện nay? Trả lời:
- Tính xác thực của việc ghi chép hằng ngày được biểu hiện ở những sự kiện có
thực (về thời gian, địa điểm, số liệu,...) mà người viết cung cấp trong bài viết.
- Trải nghiệm, thái độ và đánh giá của người viết khiến văn bản không chỉ làm tròn
chức năng thông tin mà còn chứa đựng tư tưởng.
- Văn bản sử dụng hình thức trần thuật ngôi thứ nhất, số ít. Chi tiết của văn bản gây
ấn tượng đối với người đọc là số liệu ngày tháng năm cụ thể, chính xác, xuất hiện
trước mỗi đoạn văn.
- Người viết gửi gắm tư tưởng, tình cảm về một lớp trẻ đã rất anh dũng, hi sinh biết
bao ước mơ và khát vọng cho chiến tranh loạn lạc. Họ không chỉ hi sinh tuổi thanh
xuân hay sức lực mà thậm chí là cả tính mạng của mình cho Tổ quốc.
- Từ tư tưởng và những tình cảm ấy, những con người đang được sống trong thời kì
hòa bình, cần phải luôn nhớ ơn, tưởng nhớ đến sự hi sinh lớn lao của những người
đã hi sinh vì Tổ quốc. Đặc biệt lớp trẻ cần noi theo, trở nên mạnh mẽ, kiên cường,
không ngừng vươn lên để đưa đất nước đi lên, phát triển. 2. Đọc hiểu
* Nội dung chính: Văn bản là những đoạn nhật kí ghi chép chân thực cuộc sống
thường ngày nơi tuyến đầu chống Mỹ cứu nước của nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm.
Trong đó, văn bản đề cập đến những công việc mệt nhọc, vất vả do thiếu nhân lực,
những cô cậu thanh niên đã hi sinh rất nhiều vì Tổ quốc và những cảm xúc sâu lắng,
nỗi đau nhớ nhà luôn âm ỉ trong chính tác giả.
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu hỏi trang 84 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Công việc hằng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm có gì đặc biệt ? Trả lời:
Công việc hằng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm vô cùng vất vả và nặng nhọc. Khối
lượng công việc quá lớn nhưng thiếu nhân lực, vì vậy, cô vừa phải phụ trách bệnh
xá, vừa lo điều trị, vừa giảng dạy.
Câu hỏi 1 trang 85 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Chú ý suy nghĩ và ước mơ của tác giả Trả lời:
Suy nghĩ, ước mơ tác giả : Mong muốn tận hưởng tuổi hai mươi đẹp đẽ, những hạnh
phúc thanh xuân vốn có, không phải chôn vùi tuổi xuân vào bom lửa chiến tranh
Câu hỏi 2 trang 85 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Chú ý tình cảm của tác giả đối với gia đình và quê hương Trả lời:
Dẫu phải rời xa gia đình đến chiến trận và trong muôn vàn âm thanh của chiến
trường, tác giả bao giờ cũng nhớ đến “tiếng nói của miền Bắc” – âm thanh thân
thuộc của quê hương. Qua đó cho thấy tình yêu gia đình, tình yêu quê hương nồng
nàn trong lòng tác giả.
3. Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 86 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Văn bản trên gồm ba phần, được trích từ ba đoạn khác nhau của Nhật kí Đặng Thuỳ
Trâm nhưng giữa chúng vẫn có mạch lô gích gắn kết nội dung. Em hãy nêu nội dung
của từng phần và chỉ ra mạch lô gích gắn kết đó. Trả lời:
- Nội dung từng phần:
+ Phần 1: Những công việc hằng ngày của tác giả và câu chuyện về những thanh
niên hiếu học, mạnh mẽ, kiên cường – những người anh hùng vô danh
+ Phần 2: Sự hi sinh, đánh mất những ước mơ, hoài bão cá nhân và tuổi thanh xuân
cống hiến cho chiến trận.
+ Phần 3: Nỗi nhớ nhà da diết sâu thẳm trong trái tim tác giả và sự kiên cường vượt
qua những cảm xúc cá nhân và bao gian khó trên chiến trận
- Mạch lô gích gắn kết : suy nghĩ, cảm xúc của tác giả ngày một sâu sắc hơn. Nếu
ban đầu, tác giả suy nghĩ trước thực tại về cuộc sống và con người, về những cô cậu
thanh niên vất vả, thì phần sau tác giả suy tư sâu lắng về chính bản thân mình cũng
đã hi sinh rất nhiều những ước vọng cá nhân. Sâu xa hơn nữa, tác giả nghĩ đến gia
đình, để tình cảm cá nhân len lỏi, bủa vây – nỗi nhớ quê hương da diết.
Câu 2 trang 86 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Hãy chỉ ra những sự kiện và suy nghĩ của tác giả được thể hiện trong từng phần văn
bản và nêu nhận xét của em về chủ thể trần thuật. Thực hiện theo bảng sau: Ngày Sự kiện
Suy nghĩ của tác giả
Nhận xét của em về
chủ thể trần thuật Trả lời: Ngày Sự kiện
Suy nghĩ của tác giả
Nhận xét của em về
chủ thể trần thuật 20/07/1968 Những
Cảm thấy vất vả và vô Chủ thể trần thuật là
ngày bận cùng khó khăn. Nhớ đến người trực tiếp tham gia
rộn, công những người học trò thân vào sự kiện. Qua đó, bộc tác
dồn yêu – những người anh lộ suy nghĩ, về sự việc và dập hùng vô danh con người xung quanh 01/01/1970 Đầu
năm Suy nghĩ về những ước Chủ thể trần thuật bộc lộ mới.
Tác mơ còn dang dở, về thanh suy nghĩ, thái độ về cuộc giả
thêm xuân đã qua đi trong lửa đời và chính bản thân một tuổi đạn. mình đời
19/05/1970 Nhân ngày Nỗi nhớ nhà, tình cảm sâu Chủ thể trần thuật là
nhận được nặng với gia đình và quê người trực tiếp tham gia thư
của hương. Suy nghĩ về bản vào các sự kiện được hồi mẹ
thân đã vượt qua bao gian tưởng ( địch tập kích,
khổ nhưng vẫn không ngủ rừng). Bộc lộ suy
khiến bản thân đau lòng nghĩ, thái độ về cuộc đời như nỗi nhớ nhà.
và chính bản thân mình.
Câu 3 trang 86 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Tính phi hư cấu của đoạn trích Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm được thể hiện ở những yếu
tố nào? Điều đó có tác dụng gì đối với nội dung của văn bản? Trả lời:
- Tính phi hư cấu thể hiện ở những sự kiện có thựcmà tác giả đã trực tiếp tham gia
hay chứng kiến, biểu hiện ở các mốc thời gian cụ thể, địa điểm cụ thể (bệnh xá, căn cứ, rừng)
- Tác dụng: Giúp câu chuyện trở nên xác thực hơn, cung cấp các thông tin sự kiện
đến người đọc. Thông qua miêu tả địa điểm cụ thể, người đọc có thể hình dung ra
bối cảnh câu chuyện
Câu 4 trang 86 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Hãy chỉ ra một đoạn văn có sự kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật trong văn
bản. Việc sử dụng kết hợp các thủ pháp đó có tác dụng gì? Trả lời:
- Đoạn văn có sử dụng kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật : “Thuận vừa mới
khóc cha chết, hai chiếc tang còn nặng trên ngực nhưng nụ cười đã trở lại trên đôi
môi nhợt nhạt...cũng là một hình ảnh mà mình cần học tập” - Tác dụng:
+ Giúp sự kiện và con người trong tác phẩm hiện lên sinh động.
+ Sự kết hợp giữa miêu tả và trần thuật không chỉ cung cấp sự kiện, mà còn cho ta
hiểu được về hoàn cảnh, tính cách nhân vật. Cả hai nhân vật Thuận và Liên đều có
hoàn cảnh vất vả, gian nan, nhưng ở họ vẫn giữ vững nụ cười – nụ cười của sự lạc
quan, tiếp thêm sức mạnh cho mọi người. Ta nhận thấy ở họ một tính cách ngang
tàng, kiên cường và vô cùng lạc quan, yêu đời.
Câu 5 trang 86 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Em có suy nghĩ và cảm xúc gì sau khi đọc văn bản? Chi tiết nào trong văn bản để lại
ấn tượng đặc biệt đối với em? Vì sao? Trả lời: Đang cập nhật...
Câu 6 trang 86 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Theo em, văn bản trên có ý nghĩa như thế nào đối với thế hệ trẻ ngày nay? Trả lời: Đang cập nhật...