Soạn bài Sống hay không sống - Đó là vấn đề | Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo

Trước khi đọc
Câu hỏi: Theo bạn, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên
(hay giải điên) và của một người bình thường khác nhau như thế nào? Hãy
chia sẻ ý kiến với các bạn trong lớp. Bài làm
Theo em, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên (hay giải
điên) sẽ khó hiểu một người bình thường. Cách diễn đạt và lối suy nghĩ
của họ khác và khó hiểu hơn so với người bình thường. Đọc văn bản
Câu 1: Động cơ nào khiến vua Clo-đi-ut quan tâm, hỏi han về nguyên do
dẫn đến tình trạng tinh thần của Hăm-lét. Bài làm
- Do Hăm-lét là thái tử, là người mà vua sẽ truyền lại ngôi sau này do đó
mà ông muốn Hăm-lét khỏe mạnh, bình thường.
Câu 2: Đây là lời đối thoại hay độc thoại? Có mối liên hệ gì giữa câu
thoại trên đây của Pô-lô-ni-út với câu thoại này của nhà vua? Bài làm
Đây là lời đối thoại thể hiện quan điểm của nhà vua khi thấy những gì mà
Pô-lô-ni-út nói với Ô-phê-li-a.
Câu 3: Đây là lời đối thoại hay độc thoại? Lời thoại này cho thấy điều gì
trong tâm trí và tính cách của Hăm-lét? Bài làm
Đây là lời đối thoại. Lời thoại này cho thấy Hăm-lét có suy nghĩ sâu sắc
về vấn đề sống và chết. của thời đại ngày nay.
Câu 4: Từ đây cho đến hết, cuộc thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét dùng lời
lẽ như thế nào để che mắt những kẻ đang theo dõi chàng? Bài làm
Từ đây cho đến hết, cuộc thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét dùngnhững câu
hỏi để khiến mọi người không tin vào lời nói của Hăm-lét nữa giúp che
mắt những kẻ đang theo dõi chàng.
Câu 5: Lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự suy đoán
của bạn từ đầu đúng hay sai? Giải thích do đâu bạn suy đoán đúng hoặc suy đoán chưa đúng. Bài làm
Lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự suy đoán từ đầu
chưa đúng. Qua lời thoại này có thể thấy vua lo cho sức khỏe của Hăm-
lét không phải vì bệnh tật mà lo vì khung cảnh hoàn cảnh mà Hăm-lét
đang sống ảnh hưởng đến chàng. Sau khi đọc
Câu 1: Dựa vào nội dung tóm tắt cốt truyện ở phần đầu văn bản, hãy lí
giải tình thế của Hăm-lét và mục đích giả điên của chàng. Bài làm
Hồn ma vua cha hiện về kể cho chàng nghe sự thật về cái chết của mình -
kẻ thủ phạm chính là Claudius, giết vua và chiếm ngai vàng . Hồn ma đòi
Hamlet phải trả thù. Từ đó lòng chàng đầy căm phẫn, ghê tởm và chán
ghét cuộc đời nhưng chàng cố gắng làm tròn bổn phận người con trai.
-> Hamlet giả điên để che mắt kẻ thù. Kẻ thù và lũ tay sai cũng cố gắng
dò xét xem Hamlet có thật điên khùng hay giả tạo. Hamlet bắt đầu điều
tra xác minh lại lời báo mộng của vua cha. Qua cơn hoảng loạn, vua khẩn
trương hành động. Hắn và tên cận thần Polonius bố trí cho tiểu thư
Ophelia, hoàng hậu lần lượt gặp gỡ Hamlet để chúng theo rình dò xét
chàng. Với Ophelia là người yêu của mình, chàng cố gắng giả điên chót
lọt, nhưng khi gặp mẹ thì Hamlet không kìm được nỗi giận hờn, nổi nóng
bộc lộ tâm trạng thật của mình
Câu 2: Xác định xung đột trong văn bản và cho biết những giằng xé nội
tâm của Hăm-lét( liên quan đến việc lựa chọn giữa sống và chết, giữa
những thái độ sống và nhân cách đối lập,...) có tác dụng như thế nào trong
việc khơi sâu và phát triển xung đột trong các lớp kịch. Bài làm
Hamlet thể hiện xung đột giữa lí tưởng với hiện thực xã hội : sự mâu thuẫn
đối kháng giữa hiện thực xấu xa với lý tưởng nhân văn đã được ông thể
hiện rất rõ qua tấn bị kịch của nhân vật.
+ Nhìn nhận về thực tại cuộc sống, về sự bất công tàn bạo và đầy rẫy
những thủ đoạn của lòng người, Hamlet đã lựa chọn con đường “cầm vũ
khí đứng lên” bằng kế hoạch chàng đã vạch sẵn. Việc phân tích nhân vật
Hamlet đã cho chúng ta nhìn nhận được thực tế trong con mắt của Hamlet,
để rồi từ đó thấy rằng trong tâm hồn chàng toàn những đớn đau, bi quan mà đầy trăn trở.
- Hiện thực xấu xa của xã hội hiện lên sinh động qua việc phân tích nhân
vật Hamlet: Việc Hamlet giả viên điên, nhưng thực chất tâm hồn chàng bị
chấn động dữ dội. Tình trạng trì trệ tù túng của thời trung cổ với cái bể
khổ của tội ác lừa đảo đã khiến trí tuệ phải “phát điên. Bên cạnh Hamlet
chỉ có duy nhất Hôraxiô là người bạn thân, nhưng chàng ko đơn độc.
Chàng đại diện cho cái thiện để đấu tranh với Clodiuts và tay chân của
hắn. Hamlet dũng cảm đương đầu với tất cả.
+ Nhận thấy thế lực lớn lao hùng hậu của kẻ thù, Hamlet biết mình phải
dùng vận dụng trí thông minh thay vì công khai trực chiến. Điều này sẽ
giúp chàng giảm tránh đi sự hoài nghi của Clodius và tay chân của hắn.
Đây chính là một kế hoạch mang tính chiến thuật cao. Tác giả đã để cho
nhân vật của mình có đất để bộc lộ tài năng, ông tin vào nhân vật của
mình, tin ở công lý và chiến thắng.
-> Có thể nói, khi phân tích nhân vật Hamlet, chúng ta sẽ thấy được tính
cách phức tạp của nhân vật. Đại thi hào đã thổi vào nhân vật của mình
tinh thần của thời đại, vẻ đẹp của sự kiên cường cũng như ước mơ về sự
công bằng và chân lý cho thời đại lúc bấy giờ.
Câu 3: Phân tích đoạn độc thoại nội tâm và những lời dối thoại của Hăm-
lét với Ô-phê-lia-a để làm rõ:
a, Nguyên nhân làm nảy sinh mối xung đột giữa Hăm-lét với các nhân vật
khác và với xã hội Đan Mạch thời bấy giờ.
b, Thái độ, tình cảm của Hăm-lét trong những lời thoại với Ô-phê-lia-a về người nữ. Bài làm
a, Nguyên nhân nảy sinh xung đột là: Hamlet, hoàng tử Đan Mạch đang
du học nước ngoài, trường đại họcWitternburg, được tin cha chết vội trở
về triều đình. Chú ruột là Claudius lên ngôi vua,sau đám tang chưa đầy
tháng mẹ chàng, Gertrude vội vàng tái giá với gã em chồng. Dân chúng
nghi ngờ về cái chết của vua Trở về nước Hamlet đau buồn khôn tả . Hồn
ma vua cha hiện về kể cho chàng nghe sự thật về cái chết của mình – kẻ
thủ phạm chính là Claudius, giết vua và chiếm ngai vàng . Hồn ma đòi
Hamlet phải trả thù. Từ đó lòng chàng đầy căm phẫn, ghê tởm và chán
ghét cuộc đời nhưng chàng cố gắng làm tròn bổn phận người con trai.
-> amlet giả điên để che mắt kẻ thù. Kẻ thù và lũ tay sai cũng cố gắng dò
xét xem Hamlet có thật điên khùng hay giả tạo.
b, Qua các lời nói với Ô-phê-li-a, Hăm-lét đã thể hiện thái độ coi thường
và căm ghét xã hội lúc bấy giờ như: Sống hay không sống - đó là vấn đề;
nếu cô vừa là người đức hạnh lại vừa nhan sắc, thì đức hạnh làm sao có
thể nói chuyện với nhan sắc của cô....... -> HVới Ophelia là người yêu của
mình, chàng cố gắng giả điên chót lọt, nhưng khi gặp mẹ thì Hamlet không
kìm được nỗi giận hờn, nổi nóng bộc lộ tâm trạng thật của mình.
Câu 4: Kẻ bảng sau vào vở, liệt kê một số biểu hiện " hành động bên
trong", " hành động bên ngoài" của nhân vật vua Clo-di-út và Hăm-lét: Nhân vật
Hành động bên ngoài
Hành động bên trong Vua Cloo-đi-út Hăm-lét
Từ bảng trên, hãy lí giải sự khác biệt giữa con người qua " hành động bên
trong" và con người qua " hành động bên ngoài" của mỗi nhân vật. Nhận
xét vè cách xây dựng nhân vật và hành động kịch của tác giả trong văn bản. Bài làm Nhân
Hành động bên ngoài
Hành động bên trong vật Vua
Quan tâm, hỏi han tình hình sức Cho người theo dõi, ngấm ngầm Clô-đi-
khỏe và thể hiện sự lo lắng với tình lên kế hoạch muốn trừ khử Hăm- út trạng của Hăm-lét lét
Căm ghét, phẫn nộ, tức giận tột
Giả khùng giả điên, chịu sự kiểm Hăm-lét
cùng và muốn tìm cách trả thú, soát của vua tránh tai mắt của vua
-> Sự khác biệt của hai nhân vật:
Vua Clô-đi-út: Bên ngoài giả tạo để che đi sự xấu xa của con người bên
trong, bản chất độc ác được che đậy bằng con người hiền lành bao dung
Hăm-lét: Bên ngoài giả khùng nhưng bên trong lại tỉnh táo, suy nghĩ thấu
đáo. Mặc dù không muốn nhưng vì hoàn cảnh mà phải đóng giả người
điên để có thể bảo toàn mạng sống
-> Tác giả đã xây dựng thành công hai tuyến nhân vật độc ác và thiện
lương qua tình huống truyện, ạo nên nhiều nhân vật chân thật mà như đời
thực bước ra vậy. Những nhân vật đó mang nhiều ý nghĩa vượt ra khỏi
giới hạn của thời gian và không gian.
Câu 5: Nhận xét về nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản. Bài làm
Nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản đã thể
hiện được các xung đột được đẩy lên. Nhân vật Hamlet trong tác phẩm
cùng tên của đại thi hào Shakespeare mang đầy những suy tư nặng nề
cùng với các mối quan hệ xung đột. Sự mâu thuẫn đối kháng giữa hiện
thực xấu xa với lý tưởng nhân văn đã được ông thể hiện rất rõ qua tấn bị kịch của nhân vật.
Câu 6: Xác định chủ đề và cho biết qua văn bản trên, tác giả muốn gửi
đến người đọc/ người xem thông điệp gì. Bài làm
Chủ đề : Cốt truyện của tác phẩm phản ánh chế độ dã man thời trung cổ.
Qua nhân vật Hamlet, có thể thấy được một hiện thực khốc liệt trong một
xã hội đầy hoang mang lo âu.
-> Thông điệp mà tác giả muốn gửi tới: Mâu thuẫn giữa tư tưởng và hành
động cũng do hoàn cảnh mà hình thành. Các nhân vật bước ra từ bị kịch
này, đều là sản phẩm của hoàn cảnh. Mặc dù là bị xã hội đưa đẩy, bị hoàn
cảnh chèn ép nhưng hoàng tử Đan Mạch ấy vẫn khẳng định được lý tưởng
của bản thân – lý tưởng anh hùng nghĩa hiệp. Không chỉ cố gắng vì mục
đích trả thù cho vua cha đã mất và tiếp nối ngai vàng, mà hơn hết đó chính
là sự quan tâm đến lẽ sống và phẩm giá của con người. Dù trước hoàn
cảnh gì thì con người cũng phải giữ lấy lý trí và niềm tin của mình.
Câu 7: Từ việc đọc văn bản Sống hay không sống - Đó là vấn đề và Vĩnh
biệt Cửu Trùng Đài, bạn rút ra được những lưu ý gì khi đọc một văn bản bi kịch? Bài làm Một số lưu ý như:
- Cần đọc kĩ từ 2-3 lần.
- Chú ý những từ ngữ, hình ảnh đặc biệt trong câu thoại của từng nhân vật.
- Xác định được đề tài, cảm hứng chủ đạo của văn bản.
- Hiểu được ý nghĩa, quan điểm mà tác giả muốn gửi gắm.
*Bài tập sáng tạo: Thành lập nhóm kịch và sân khấu hoá (một phần hoặc
toàn phần) một trong hai văn bản Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, Sống hay
không sống - đó là vấn đề. Cho biết bạn dự định vào vai nhân vật nào
trong màn sân khấn hoá của nhóm và giải thích lí do. Bài làm Học sinh tự thực hiện