Soạn bài Tản Viên từ Phán sự lục - Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 10

Soạn văn 10: Tản Viên từ Phán sự lục
Soạn bài Tản Viên từ Phán sự lục - Mẫu 1 Trước khi đọc
Câu 1. Bạn có thích đọc những truyện kể chứa đựng các yếu tố kì ảo không? Vì sao? - Gợi ý trả lời: Có
- Nguyên nhân: Những truyện kể chứa đựng yếu tố kì ảo giúp cho câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn.
Câu 2. Trong cuộc sống hằng ngày, đôi khi chúng ta phải chứng kiến hoặc trải
qua những sự việc ngang trái, bất công. Lúc đó, bạn cảm thấy như thế nào và mong muốn điều gì?
Khi phải chứng kiến hoặc trải qua những sự việc ngang trái, bất công, chúng ta
thường cảm thấy khó chịu, bực tức và mong muốn đòi lại công bằng. Đọc văn bản
Câu 1. Chú ý lời giới thiệu về nhân vật Tử Văn.
- Tên: Ngô Tử Văn tên Soạn
- Quê quán: Huyện Yên Dũng đất Lạng Giang
- Tính tình: khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không chịu được
- Hoàn cảnh: cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, bộ tướng của Mộc
Thạch có viên Bạch hộ họ Thôi, tử trận ở gần đền, từ đấy làm yêu quái trong dân gian.
- Hành động của Tử Văn: tắm rửa sạch sẽ, khấn trời, rồi châm lửa đốt đền.
=> Cách giới thiệu trực tiếp và ngắn gọn.
Câu 2. Từ Văn có những suy nghĩ, cảm xúc gì khi nghe câu chuyện của Thổ Công?
Sau khi nghe câu chuyện của Thổ Công, Tử Văn vô cùng tức giận trước việc
“hung yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
Câu 3. Dự đoán kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn dưới cõi âm.
Dự đoán: Ngô Tử Văn đã đòi được công lý cho bản thân, còn bộ mặt xảo trá của kẻ thù bị lật tẩy.
Câu 4. Sự việc nào có tác dụng xoay chuyển tình thế của cuộc xử án?
Tử Văn đã được Thổ Công dặn dò “Hễ ở Minh ty có tra hỏi, thầy cứ khai ra
những lời nói của tôi. Nếu hắn chối, thầy kêu xin tư giấy đến đền Tản Viên, tôi
sẽ khai rõ thì nó phải đớ miệng”.
Câu 5. Diễn biến và kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn có giống như suy đoán của bạn không?
Diễn biến và kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn giống như suy đoán của người đọc.
Câu 6. Vì sao Tử Văn đồng ý nhận chức phán sự đền Tản Viên?
Đó là phần thưởng cho sự khẳng khái, cương trực và dũng cảm của Ngô Tử Văn.
Đồng thời cũng gửi gắm khát vọng của nhân dân về một vị quan thanh liêm…
Câu 7. Ai là người đưa ra lời bình? Nội dung chính của lời bình là gì?
Tác giả là người đưa ra lời bình. Nội dung chính: Khuyên nhủ con người phải
biết đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm
mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa. Sau khi đọc
Câu 1. Xác định người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên.
Những lời kể nào giúp bạn có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn?
- Người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên: tác giả - ngôi thứ ba.
- Những lời kể giúp người đọc có được sự hình dung ban đầu về tính cách của
nhân vật Tử Văn: “Chàng vốn khẳng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không chịu được…”
Câu 2. Nêu các sự kiện chính của câu chuyện. Các sự kiện đó được trình bày theo trình tự nào? - Các sự kiện chính: ⚫
Tử Văn tắm rửa sạch sẽ, khấn trời, rồi châm lửa đốt đền. ⚫
Tử Văn trở về thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi
nổi lên cơn sốt rét, gặp tên bách hộ họ Thôi mắng mỏ, đe dọa. ⚫
Thổ công đến gặp, kể lại toàn bộ câu chuyện và bày cách giúp Tử Văn
chống lại tên hung thần. ⚫
Tử Văn bệnh nặng thêm, bị quỷ sứ bắt đi. Ở Minh ti, Tử Văn vạch trần tội
ác của tên tướng giặc. ⚫
Tử Văn được giải oan, được giữ chức phán sự đền Tản Viên.
- Các sự kiện được trình bày theo trình tự thời gian.
Câu 3. Tóm tắt diễn biến của chuyện xử án. Chỉ ra các yếu tố góp phần làm nên
chiến thắng của Tử Văn trong phiên tòa. Theo bạn, yếu tố nào đóng vai trò
quyết định trong chiến thắng đó?
- Tóm tắt diễn biến câu chuyện xử án: ⚫
Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống Minh ti. ⚫
Diêm Vương trách mắng Tử Văn. ⚫
Người đội mũ trụ bịa đặt, vu khống Tử Văn. ⚫
Hai bên cãi cọ nhau mãi vẫn không phân phải trái, vì thế Diêm Vương sinh nghi. ⚫
Tử Văn xin tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi. ⚫
Diêm Vương sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực như đúng lời Tử Văn nói. ⚫
Tử Văn được trả lại công bằng, người đội mũ trụ bị bỏ vào ngục Cửu U.
- Các yếu tố góp phần làm nên chiến thắng của Tử Văn trong phiên tòa: ⚫
Tử Văn là một người khảng khái, cương trực, không bị khuất phục bởi uy quyền. ⚫
Sự giúp đỡ của Thổ thần. ⚫
Quyết định đúng đắn của Diêm Vương.
- Yếu tố tiên quyết: Tử Văn là một người khảng khái, cương trực, không bị
khuất phục bởi uy quyền.
Câu 4. Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết nào? Chọn
phân tích một số chi tiết tiêu biểu, từ đó nhận xét khái quát về tính cách của nhân vật này?
- Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết:
⚫ Tính tình khẳng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không chịu được.
⚫ Tử Văn vô cùng tức giận trước việc “hung yêu tác quái” của tên hung thần
và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
⚫ Không sợ hãi trước lời đe dọa của tên tướng giặc.
⚫ Một mực kêu oan, đưa ra dẫn chứng thuyết phục để vạch trần tội ác của tên tướng giặc.
- Tích cách của Tử Văn: khẳng khải, dũng cảm, chính trực.
Câu 5. Sáng tạo chi tiết người đi đường gặp Tử Văn ngồi trên “xe quan Phán
sự” và việc người đời sau truyền nhau về “nhà quan phán sự”, tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Là phần thưởng cho sự khẳng khái, cương trực và dũng cảm của Ngô Tử Văn.
Đồng thời cũng gửi gắm khát vọng của nhân dân về một vị quan thanh liêm, chính trực.
Câu 6. Thế giới tâm linh, ma quỷ trong truyện là sản phẩm hư cấu của nghệ
thuật của Nguyễn Dữ. Khám phá thế giới đó, bạn hiểu thêm được điều gì về chủ đề của tác phẩm?
Thế giới tâm linh, ma quỷ giúp người đọc hiểu thêm về chủ đề tác phẩm: Ngay
cả ở cõi âm cũng có tham quan, nhận đút lót để bao che cho kẻ ác và cái ác lộng
hành. Diêm Vương và các Phán quan đại diện cho công lí cũng bị che mắt.
Câu 7. Nêu quan niệm về kẻ sĩ được thể hiện trong lời bình cuối truyện. Bạn có
đồng tình với quan niệm đó không? Vì sao?
- Quan niệm về kẻ sĩ: Người dũng cảm, bản lĩnh và dám chống lại cái ác.
- Đồng tình với quan niệm trên. Vì chỉ có dũng cảm đấu tranh mới có được chính nghĩa.
Kết nối đọc - viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của
câu chuyện trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Gợi ý:
Có rất nhiều yếu tố làm nên sự hấp dẫn của Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.
Một trong số đó phải kể đến nhưng chi tiết tưởng tượng kì ảo đã góp phần làm
cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, lôi cuốn hơn. Vào cuối đời nhà Hồ, quân Ngô
sang lấn cướp, bộ tướng của Mộc Thạch có viên Bạch hộ họ Thôi, tử trận ở gần
đền, từ đấy làm yêu quái trong dân gian. Ngô Tử Văn vốn là người dũng cảm,
khẳng khái vì không chịu được việc hắn tác oai, tác quái nên đã quyết định đốt
đền trừ hại cho dân. Sau khi về nhà, chàng lên cơn sốt rét. Trong cơn mê, tướng
giặc hiện lên đe dọa Tử Văn và kiện chàng ở âm phủ. Chàng còn được Thổ
công mách bảo về tung tích và tội ác của tên tướng giặc. Đồng thời bày cho
cách đối phó với hắn. Tử Văn bị bắt xuống âm phủ. Đứng trước Diêm Vương,
chàng đã không hề run sợ mà dũng cảm vạch trần mọi tội ác của tên hung thần.
Tử văn yêu cầu đối chất với lời khai của Thổ thần. Tên tướng giặc bị trừng trị,
thổ thần được phục chức, Tử Văn được sống lại. Một tháng sau, Thổ thần bày tổ
ý muốn Tử Văn nhận chức phán sự đền Tản Viên chuyên trông coi việc xử án.
Tử Văn vui vẻ nhận lời, rồi không bệnh mà mất. Yếu tố tưởng tượng kì ảo được
thể hiện qua thế giới tâm linh, ma quỷ cũng như những nhân vật hồn ma của tên
tướng giặc, Diêm Vương, Thổ công. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm rằng ngay
cả ở cõi âm cũng có tham quan, nhận đút lót để bao che cho kẻ ác và cái ác lộng
hành. Diêm Vương và các Phán quan đại diện cho công lí cũng bị che mắt.
Soạn bài Tản Viên từ Phán sự lục - Mẫu 2 Tác giả
- Nguyễn Dữ - có sách phiên âm là Nguyễn Tự (chưa rõ năm sinh - năm mất).
- Người huyện Trường Tân, nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương.
- Ông là học trò của Tuyết Giang Phu Tử - Nguyễn Bỉnh Khiêm.
- Ông sống ở thế kỉ XVI là thời kì triều đình nhà Lê đã bắt đầu khủng hoảng,
các tập đoàn phong kiến Lê, Mạc và Trịnh tranh giành quyền binh, gây ra các
cuộc nội chiến kéo dài.
- Nguyễn Dữ là một người học rộng, tài cao nhưng chỉ làm quan có một năm rồi
xin về quê nuôi mẹ già và viết sách, sống ẩn dật như nhiều trí thức đương thời khác. Tác phẩm 1. Xuất xứ
- Truyền kì mạn lục (ghi chép tản mạn những chuyện kỳ lạ được lưu truyền ) là
tác phẩm được viết bằng chữ Hán. Tác phẩm này có chịu ảnh hưởng của truyện
truyền kỳ Trung Quốc - một thể loại truyện thường có yếu tố kỳ lạ, hoang
đường. Nhưng điểm khác là Nguyễn Dữ đã biết khai thác các truyện cổ dân gian,
các truyền thuyết lịch sử, dã sử của Việt Nam để sáng tạo ra tác phẩm của mình.
- Nhân vật chính của truyện thường là những người phụ nữ bất hạnh, khao khát
hạnh phúc nhưng bị các thế lực bạo tàn và cả lễ giáo khắc nghiệt xô đẩy vào
hoàn cảnh éo le, oan khuất và bất hạnh.
- Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên (Tản Viên từ phán sự lục) là một trong hai
mươi truyện của Truyền kì mạn lục. 2. Bố cục Gồm 4 phần:
⚫ Phần 1. Từ đầu đến “nhưng chàng vẫn vung tay không cần gì cả ”: giới thiệu
về Ngô Tử Văn cùng hành động đốt đền.
⚫ Phần 2. Tiếp theo đến “mà thầy cũng khó lòng thoát nạn ”: cuộc nói chuyện
của Tử Văn với viên Bạch hộ họ Thôi và Thổ công.
⚫ Phần 3. Tiếp theo đến “nên chia cho Tử Văn một nửa và sai lính đưa Tử
Văn về ”: Tử Văn thắng trong vụ kiện.
⚫ Phần 4. Còn lại: việc Tử Văn trở thành phán sự đền Tản Viên. 3. Bố cục
Vào cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, bộ tướng của Mộc Thạch có
viên Bạch hộ họ Thôi, tử trận ở gần đền, từ đấy làm yêu quái trong dân gian.
Ngô Tử Văn vốn là người dũng cảm, khẳng khái vì không chịu được việc hắn
tác oai, tác quái nên đã quyết định đốt đền trừ hại cho dân. Sau khi về nhà,
chàng lên cơn sốt rét. Trong cơn mê, tướng giặc hiện lên đe dọa Tử Văn và kiện
chàng ở âm phủ. Chàng còn được Thổ công mách bảo về tung tích và tội ác của
tên tướng giặc. Đồng thời bày cho cách đối phó với hắn. Tử Văn bị bắt xuống
âm phủ. Đứng trước Diêm Vương, chàng đã không hề run sợ mà dũng cảm vạch
trần mọi tội ác của tên hung thần. Tử Văn yêu cầu đối chất với lời khai của Thổ
thần. Tên tướng giặc bị trừng trị, thổ thần được phục chức, Tử Văn được sống
lại. Một tháng sau, Thổ thần bày tổ ý muốn Tử Văn nhận chức phán sự đền Tản
Viên chuyên trông coi việc xử án. Tử Văn vui vẻ nhận lời, rồi không bệnh mà mất. 4. Nội dung
Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực,
dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn, một người trí
thức nước Việt. Đồng thời thể hiện niềm tin vào công lý, chính nghĩa. 5. Nghệ thuật
Nhân vật được xây dựng sắc nét, nghệ thuật kể chuyện lôi cuốn, diễn biến
truyện giàu kịch tính…