Svdh1 - Khái niệm và Đặc điểm của Sinh viên năm 2021

1.2.1 .Khái niệm sinh viên
*Thuật ngữ: “Sinh viên” có gốc từ tiếng Latinh “ Studens", nghĩa là người làm việc,
người tìm kiếm, khai thác tri thức - sinh viên là những người đang chuẩn bị cho một hoạt
động mang lại lợi ích vật chất hay tinh thần của xã hội. Các hoạt động học học, tập,
nghiên cứu khoa sản xuất hay hoạt động xã hội của họ đều phục vụ cho việc chuẩn bị tốt
nhất cho hoạt động mang tính nghề nghiệp của mình sau khi kết thúc quá trình học trong các trường nghề.
*Khái niệm: “thanh niên - sinh viên” Thanh niên thường được xem như một nhóm xã hội
lứa tuổi hoặc một “lát cắt chu kì sống” của con người (tuổi thanh xuân) hoặc một tiềm
năng, một đội ngũ dự bị, một tương lai hay hiện tại của đất nước. Một vấn đề thường
được đặt ra khi xem xét vấn đề thanh niên là giới hạn của tuổi thanh niên trong đời sống con người.
*Theo Từ điển Giáo dục học: Sinh viên là người học của cơ sở giáo dục cao đẳng, đại học.
*Theo Luật Giáo dục đại học: Sinh viên là người đang học tập và nghiên cứu khoa học tại
cơ sở giáo dục đại học, theo học chương trình đào tạo cao đẳng, chương trình đào tạo đại học.
*Sinh viên trước hết mang đầy đủ những đặc điểm chung của con người, là tổng hoà của các quan hệ xã hội.
*SV còn mang những đặc điểm riêng: Tuổi đời còn trẻ, thường từ 18 đến 25 dễ thay đổi,
chưa định hình rõ rệt về nhân cách, ưa các hoạt động giao tiếp, có tri thức đang được đào tạo chuyên mộn.
*Lứa tuổi SV có những mét tâm lý điển hình, đây là thế mạnh của họ so với các lứa tuổi
khác như: tự ý thức cao, có tình cảm nghề nghiệp, có năng lực và tình cảm trí tuệ phát
triển (khao khát đi tìm cái mới, thích tìm tòi, khám phá), có nhu cầu, khát vọng thành đạt,
thích trải nghiệm, dám đối mặt với thử thách. Sinh viên là một nhóm xã hội đặc biệt,
đang tiếp thu những kiến thức, kỹ năng chuyên môn ở các trường cao đẳng, đại học để
chuẩn bị cho hoạt động nghề nghiệp sau khi ra trường,
*Xét ở góc độ thông tin, sinh viên Việt Nam cũng giống như sinh viên các nước trên thế
giới, họ vừa là người sử dụng thông tin và đồng thời vừa là người tham gia sáng tạo
thông tin. Đây là đặc điểm nổi trội của sinh viên đại học. Họ là người dùng tin hiện tại và
cũng là người dùng tin tiềm năng quan trọng trong cơ quan thông tin thư viện.
*Một trong những đặc điểm tâm lý quan trọng nhất ở lứa tuổi thanh niên - sinh viên là sự
phát triển tự ý thức. Nhờ có tự ý thức phát triển, sinh viên có những hiểu biết, thái độ, có
khả năng đánh giá bản thân để chủ động điều chỉnh sự phát triển bản thân theo hướng phù
hợp với xu thế xã hội. Nhờ khả năng tự đánh giá phát triển mà sinh viên có thể nhìn nhận,
xem xét năng lực học tập của mình, kết quả học tập cao hay thấp phụ thuộc vào ý thức,
thái độ, vào phương pháp học tập của họ.
*Một đặc điểm tâm lý nổi bật nữa ở lửa tuổi này là tình cảm ổn định của SV, trong đó
phải để cập đến tình cảm nghề nghiệp - một động lực giúp họ học tập một cách chăm chỉ,
sáng tạo, khi họ thực sự yêu thích và đam mê với nghề lựa chọn. Sinh viên là lứa tuổi đạt
đến độ phát triển sung mãn của đời người. Họ là lớp người giàu nghị lực, giàu ước mơ và hoài bão.
*Tuy nhiên, do quy luật phát triển không đồng đều về mặt tâm lý, do những điều kiện,
hoàn cảnh sống và cách thức giáo dục khác nhau, không phải bất cử sinh viên nào cũng
được phát triển tối ưu, độ chín muồi trong suy nghĩ và hành động còn hạn chế. Điều này
phụ thuộc rất nhiều vào tính tích cực hoạt động của bản thân mỗi sinh viên. Bên cạnh đó,
sự quan tâm đúng mực của gia đình, phương pháp giáo dục phù hợp từ nhà trường sẽ góp
phần phát huy ưu điểm và khắc phục những hạn chế về mặt tâm lý của SV. Sinh viên
Việt Nam là những trí thức tương lai của đất nước, không ai hết mà chính họ sẽ là những
người đóng vai trò chủ chốt trong công cuộc CNH, HĐH đất nước. Thế kỷ XXI là thế kỷ
của văn minh trí tuệ, của sự phát triển KHKT, nên rất cần có những con người trẻ tuổi, có
trình độ và năng lực sáng tạo cao, có khả năng tiếp nhận cái mới rất nhanh và biết thay
đổi linh hoạt, thích nghỉ kịp thời với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại, đại
diện cho một thế hệ tiên tiến mới.
*Tuy nhiên, trước thực tế là trong số SV hiện nay đang diễn ra quá trình phân hoa, với
hai nguyên nhân cơ bản: Tác động của cơ chế thị trường dẫn đến khác biệt giàu nghèo; sự
mở rộng quy mô đào tạo khiến trình độ SV chênh lệch lớn ngay từ đầu vào.
*Dù vậy, vẫn có thể nhìn thấy những đặc điểm tương đồng dưới đây.
• Tính thực tế: Thể hiện ở việc chọn ngành chọn nghề, ở việc hưởng đến lựa chọn những
kiến thức để học sao cho đáp ứng nhu cầu thực tế, chuẩn bị kinh nghiệm làm việc cho
tương lai, định hướng công việc sau khi ra trưởng, thích những công việc đem lại thu nhập cao.
• Tính năng động: Nhiều SV vừa đi học vừa đi làm, hình thành tư duy kinh tế trong thế hệ
mới, thể hiện sự tích cực chủ động (tham gia phong trào tình nguyện).
• Tính cụ thể của lý tưởng: Đang có một sự thay đổi trong lý tưởng sống gắn liền với sự
định hướng cụ thể. Lý tưởng hôm nay không phải là sự lựa chọn những mục đích xa xôi,
mà hướng đến những mục tiêu cụ thể, gắn liền với lợi ích cá nhân.
• Tính liên kết: Những người trẻ luôn có xu hướng mở rộng các mối quan hệ, đặc biệt là
những quan hệ đồng đẳng, cùng nhóm. Sự thay đổi của đời sống tinh thần trong SV trước
xu hướng toàn cầu hoá đang hướng mạnh đến tính cộng đồng.
• Tính cá nhân: Trào lưu dân chủ hoá, làn sóng công nghệ thông tin và việc nâng cao dân
trí đã làm ý thức cá nhân ngày càng rõ, đặc biệt rõ trong những người trẻ có học vấn là
SV. Họ tự ý thức cao về bản thân mình và muốn thể hiện vai trò cá nhân. Dường như có
sự để cao lợi ích hơn nghĩa vụ cá nhân. Xuất hiện thái độ bàng quan với xung quanh ở
một bộ phận SV. Sự phân tách các đặc điểm trên chỉ có tính tương đối để phục vụ công
tác nghiên cứu, còn trên thực tế các đặc điểm ấy đan xen và có tác động qua lại lẫn nhau.
Tính cá nhân không tách rời tính liên kết, tính năng động gần liền với tính thực tế. Mỗi
đặc điểm qua những biểu hiện cụ thể của nó, luôn bộc lộ tính hai mặt. Vừa có những tác
động tích cực, vừa có những tác động tiêu cực.
=> Từ những quan điểm trên, thống nhất khái niệm SV là những công dân có độ tuổi từ
18-25 đang học tập ở bậc đại học, cao đẳng. SV có những đặc điểm cơ bản sau:
- Những người đã tốt nghiệp phổ thông trung học, bổ túc trung học hoặc trung cấp
chuyên nghiệp, xuất thân từ các tầng lớp xã hội khác nhau đang trong quá trình học tập,
chuẩn bị nghề nghiệp chuyên môn tại các trường đại học, cao đẳng
- Là lớp người năng động, nhạy cảm và sẵn sàng tiếp thu cái mới,
- Là bộ phận trí tuệ và ưu tú trong các thế hệ thanh niên, là nơi kết tinh nhiều tài năng
sáng tạo, là nguồn lao động có học vấn cao, có chuyên sâu và đại bộ phận sinh viên sẽ trở
thành người trí thức của đất nước;
- Do đặc điểm lửa tuổi, SV là lớp người đang hình thành và khẳng định nhân cách, còn
thiếu kinh nghiệm sống, có xu hướng chung là tính tích cực chính trị - xã hội, tính tự lập,
độc lập và nhu cầu tự khẳng định phát triển khá cao;
- Đối với xã hội, SV là một nhóm xã hội được quan tâm. So với thanh niên đang đi làm
(có thu nhập) thì SV là một nhóm xã hội trong phạm vi nhất định được xã hội hoặc gia
đình bảo trợ trong quá trình học tập.