Tài liệu Hướng Dẫn Học Tập Môn Luật Hành Chính Việt Nam | Trường đại học Mở Hà Nội

lOMoAR cPSD| 47028186
Viện Đại học Mở Hà Nội Cơ hội học tập cho mọi người
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN HỌC MÔN HỌC
LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAM TS. Nguyễn Thị Thủy GIỚI THIỆU
Chào mừng các bạn ã ến với môn học Luật Hành chính Việt Nam - ngành Luật
về quản lý nhà nước. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu nội dung môn học này.
Dưới góc ộ khoa học pháp lý ngành luật hành chính là môn khoa học pháp lý
cũng là môn học cần thiết và cơ bản trong ào tạo cử nhân luật, thạc sỹ luật và tiến sỹ luật
chuyên ngành hành chính nhà nước. Nghiên cứu ngành luật hành chính người học sẽ
ược trang bị những kiến thức lý luận cơ bản nhất cũng như những tri thức thực tiễn về
quản lý hành chính nhà nước. Những kiến thức cơ bản này là nền tảng quan trọng ể
người học tiếp cận pháp luật hành chính hiện hành, ánh giá những quy ịnh pháp luật về
quản lý nhà nước Việt Nam. Đặc biệt thong qua việc tìm hiểu nghiên cứu những nội
dung cơ bản mà môn học Luật hành chính Việt Nam cung cấp người học sẽ hiểu ược
khoa học quản lý gắn với việc xác lập nguyên tắc cơ bản trong quản lý nhà nước từ ó có
thể vận dụng thành thạo tri thức thu nhận ược trong những công việc lien quan ến quản
lý nhà nước. Môn học Luật Hành chính Việt Nam ược thiết kế thành 8 bài, mỗi bài sẽ là
những nội dung cơ bản nhất của ngành luật hành chính. Tuy nhiên từ bài 1 ến bài 4 tập
trung những vấn ề lý luận cơ bản nhất của Luật hành chính. Đây là những nội dung quan
trọng mà người học cần nắm vững nhằm tạo nền tảng ể tiếp cận những nội dung của các
bài học sau. Bài 5 và bài 6 sẽ là những nội dung không mới, ề cập ến ịa vị pháp lý của
các chủ thể trong quan hệ pháp luật hành chính. Ở hai bài học này kiến thức chủ yếu mà
chúng ta cần nắm vững là hiểu và phân tích ầy ủ các quyền và nghĩa vụ pháp lý của các
chủ thể ược pháp luật hành chính quy ịnh và bảo ảm thực hiện trong thực tiễn quản lý
hành chính nhà nước. Bài 7 ề cập ến một trong những hoạt ộng quản lý hành chính nhà
nước cơ bản nhằm bảo vệ và củng cố các trật tự quản lý nhà nước ược xác lập tại các
văn bản luật và văn bản dưới luật, ó là: Vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính.
Nội dung bài học thứ tám ề cập ến những biện pháp pháp lý bảo ảm sự tuân thủ pháp
luật trong quản lý hành chính nhà nước. Cả 8 bài học của môn học Luật hành chính Việt
Nam sẽ ề cập ến 5 hoạt ộng quản lý hành chính nhà nước cơ bản, cũng là 5 vấn ề chính
của ngành luật hành chính Việt Nam, bao gồm:
- Ban hành văn bản quy phạm pháp luật dưới luật;
- Áp dụng pháp luật trong quản lý hành chính nhà nước;
- Thanh tra, kiểm tra trong quản lý hành chính nhà nước; - Quy ịnh vi phạm hành
chính và xử lý vi phạm hành chính; - Tuyên truyền giáo dục ý thức pháp luật. lOMoAR cPSD| 47028186
Viện Đại học Mở Hà Nội Cơ hội học tập cho mọi người
Ở mỗi bài học chúng ta nên ọc các mục tiêu bài học, sau ó nghiên cứu bài học,
nghe giảng kết hợp làm bài tập và thảo luận nhóm ể nắm vững kiến thức của từng bài và
ạt ược những mục tiêu của mỗi bài học,
Để học tốt môn học, các bạn cần có thêm các tài liệu sau: 1. Hiến pháp 2013
2. Luật tổ chưc Chính phủ năm 2015
3. Luật tổ chức Chính quyền ịa phương năm 2015
4. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015
5. Sách giáo trình Quản lý nhà nước, NXB Chính trị, Học viện hành chính
6. Các bài báo liên quan ến quản lý NN
Ngoài các tài liệu trên, các bạn có thể tham khảo một số bài viết, chuyên ề trên
các trang Web hoặc tham gia các buổi tọa àm, diễn àn sinh viên, Ximêna,… về các vấn
ề thuộc nội dung bài học. Bên cạnh ó, việc ến lớp nghe giảng còn giúp các bạn ược cập
nhật những thông tin mới so với giáo trình và có kỹ năng giải thích các vấn ề cụ thể do môn học ặt ra.
Hy vọng phần hướng dẫn này sẽ áp ứng cơ bản nhu cầu học tập môn Luật hành
chính Việt Nam của các bạn.
Chúc các bạn khỏe mạnh, thành công trong cuộc sống và hoàn thành xuất sắc
môn học Luật hành chính Việt Nam.
BÀI 1: KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH VÀ
NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH GIỚI THIỆU
Bài 1 giới thiệu với các anh chị khái quát về Luật Hành chính với tư cách là một
ngành khoa học: Khoa học Luật hành chính và một ngành luật: Ngành Luật Hành chính. Nội dung chính bài học: 2
Luật hành chính Việt Nam – Bài 1 lOMoAR cPSD| 47028186
Viện Đại học Mở Hà Nội Cơ hội học tập cho mọi người
A: KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH
B. NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH I.
Khái quát chung về Luật Hành chính 1.
Luật hành chính và quản lý hành chính nhà nước 2.
Đối tượng iều chỉnh của Luật Hành chính 3.
Phương pháp iều chỉnh của Luật Hành chính 4.
Nguồn của Luật Hành chính
II. Quy phạm pháp luật hành chính 1. Khái niệm 2.
Nội dung cơ bản của Quy phạm pháp luật hành chính 3.
Thực hiện quy phạm pháp luật hành chính III. Quan hệ pháp luật hành chính 1. Khái niệm
2. Đặc iểm của quan hệ pháp luật hành chính
3. Chủ thể, khách thể của quan hệ pháp luật hành chính
4. Cơ sở làm phát sinh, thay ổi, chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính YÊU CẦU
Ở bài học này ể ạt ược những mục tiêu mà chúng tôi ã ề cập trong bài giảng chúng
ta cần ọc kỹ các mục tiêu. Chúng ta cần lưu ý chia các mục tiêu thành những cấp ộ khác
nhau ể kiểm tra lại mức ộ ạt ược mục tiêu bài học sau khi học xong bài học. Kết quả trả
lời các câu hỏi cũng góp phần khẳng ịnh mức ộ hoàn
thành mục tiêu của các bạn. NỘI DUNG.
A. KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH
Ở nội dung khoa học Luật hành chính chúng ta cần tìm hiểu về nhiệm vụ của khoa
học luật hành chính; phương pháp nghiên cứu của khoa học luật hành chính; ối tượng nghiên
cứu khoa học luật hành chính. Những nội dung này giúp chúng ta hiểu cơ sở lý luận của
ngành luật hành chính Việt Nam. Trên cơ sở ó hình thành cho chúng ta kỹ năng nghiên cứu, lOMoAR cPSD| 47028186
Viện Đại học Mở Hà Nội Cơ hội học tập cho mọi người
phân tích và ánh giá pháp luật thực ịnh về quản lý hành chính nhà nước. Những vấn ề lý
luận về quản lý nhà nước, về ối tượng iều chỉnh của luật hành chính, về phương pháp iều
chỉnh của Luật hành chính, về bộ máy hành chính, về cán bộ, công chức, về vi phạm và xử
lý vi phạm hành chính do khoa học Luật hành chính luận giải là nền tảng ể chúng ta tiếp
cận dễ dàng ngành luật hành chính Việt Nam.
B. NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH
Ngành luật hành chính bao gồm các vấn ề chính: Khái niệm về quản lý, ối tượng
iều chỉnh, phương pháp iều chỉnh,...
Vì Luật hành chính là ngành Luật về quản lý nhà nước nên trước khi nghiên cứu
ối tượng iều chỉnh của Luật hành chính và phương pháp iều chỉnh của Luật hành chính
chúng ta cần hiểu thấu áo các khái niệm về quản lý. Đặc biệt khái niệm quản lý hành
chính nhà nước cần ược hiểu kỹ bởi khái niệm này gắn liền với nội dung cơ bản của ngành Luật hành chính.
Khái niệm quản lý chúng ta cần trình bày và hiểu ược ịnh nghĩa quản lý, các iều
kiện tiến hành hoạt ộng quản lý, chủ thể và khách thể của quản lý. Tương tự khái niệm
quản lý, chúng ta cần nắm vững ịnh nghĩa quản lý nhà nước, ặc iểm quản lý nhà nước,
chủ thể và khách thể quản lý nhà nước. Đối với khái niệm quản lý hành chính nhà nước,
thuộc và phân tích chính xác ịnh nghĩa quản lý hành chính nhà nước. Hiểu, phân tích và
ví dụ cụ thể về từng ặc iểm quản lý hành chính nhà nước: tính chấp hành, iều hành, tính
quyền lực nhà nước ặc biệt, tính chủ ộng, sang tạo, tính thường xuyên lien tục. Bên cạnh
ó cũng phân tích và ưa ra ví dụ cụ thể về chủ thể và khách thể quản lý hành chính nhà
nước. Lưu ý, chúng ta cần phân biệt ba khái niệm quản lý, quản lý nhà nước, quản lý
hành chính nhà nước ở các tiêu chí phân tích trên. Từ ó phân biệt và ví dụ ược các hoạt
ộng: lập pháp, quản lý hành chính nhà nước và tư pháp.
Nội dung thứ hai trong phần ngành luật hành chính mà chúng ta phải nắm ược ó
là: ối tượng iều chỉnh của Luật Hành chính. Với ba nhóm ối tượng cơ bản: các quan hệ
quản lý phát sinh khi cơ quan hành chính nhà nước thực hiện hoạt ộng chấp hành - iều
hành; nhóm các quan hệ quản lý phát sinh trong quá trình các cơ quan xây dựng, củng
cố chế ộ công tác trong nội bộ cơ quan, nhóm quan hệ phát sinh khi cá nhân, tổ chức
ược trao quyền quản lý hành chính nhà nước trong các trường hợp cụ thể theo quy ịnh của pháp luật. 4
Luật hành chính Việt Nam – Bài 1 lOMoAR cPSD| 47028186
Viện Đại học Mở Hà Nội Cơ hội học tập cho mọi người
Nội dung thứ ba: phương pháp iều chỉnh của Luật Hành chính. Chúng ta cần nắm
vững ba vấn ề chính: ịnh nghĩa phương pháp iều chỉnh luật hành chính là phương pháp
mệnh lệnh ơn phương.; Chứng minh tính mệnh lệnh ơn phương trong quản lý hành chính
nhà nước, lấy ví dụ minh họa.
Nội dung thứ tư: Nguồn của Luật hành chính.
Cần lưu ý ịnh nghĩa về nguồn của luật hành chính là những văn bản quy phạm
pháp luật có nội dung chức ựng quy phạm pháp luật hành chính. Nghiên cứu Luật ban
hành văn bản quy phạm pháp luật ể hiểu và nắm ược các loại văn bản nguồn của Luật
hành chính do các chủ thể có thẩm quyền ban hành.
Nội dung thứ năm: quy phạm pháp luật hành chính: Chúng ta cần trình bày ịnh
nghĩa quy phạm pháp luật hành chính. Hiểu ược các ặc iểm của quy phạm pháp luật
hành chính cũng như nhớ ược ba nội dung của quy phạm pháp luật hành chính: quy
phạm hành chính quy ịnh cơ cấu tổ chức, ịa vị pháp lý hành chính của các chủ thể trong
quan hệ pháp luật hành chính. Quy phạm hành chính quy ịnh trình tự thr tục hành chính.
Quy phạm hành chính quy ịnh các biện pháp khen thưởng và cưỡng chế hành chính. Đây
chính là các yếu tố ể chúng ta có thể nhận diện quy phạm pháp luật hành chính.
Nội dung thứ sáu: quan hệ pháp luật hành chính. Bên cạnh việc phải hiểu thế nào
là quan hệ pháp luật hành chính. Chúng ta cần nhớ 5 ặc iểm của quan hệ pháp luật hành
chính trên cơ sở lấy ví dụ cụ thể về quan hệ pháp luật hành chính từ ó phân tích các ặc
iểm của quan hệ pháp luật hành chính, như: Trong quan hệ pháp luật hành chính luôn
có một bên chủ thể ại diện cho quyền lực nhà nước; quan hệ pháp luật hành chính có thể
phát sinh theo yêu cầu hợp pháp của các chủ thể;
Quyền và nghĩa vụ của hai chủ thể trong quan hệ pháp luật hành chính luôn gắn
với hoạt ộng chấp hành, iều hành; tranh chấp phát sinh trong quan hệ pháp luật hành
chính chủ yêu ược giải quyết theo thủ tục hành chính và bởi cơ quan hành chính nhà
nước; Bên vi phạm trong quan hệ pháp luật hành chính phải gánh chịu trách nhiệm trước
nhà nước. Chúng ta cũng cần tìm hiểu về các chủ thể quan hệ pháp luật hành chính gồm:
cơ quan nhà nước; cán bộ, công chức, viên chức, tổ chức ơn vị kinh tế và cá nhân.
Chúc Anh/Chị học tập tốt!