Tập giá trị và GTLN – GTLN của hàm số lượng giác
Tài liệu gồm 23 trang, được biên soạn bởi quý thầy, cô giáo nhóm Nhóm Word – Biên Soạn Tài Liệu, hướng dẫn phương pháp giải bài toán trắc nghiệm tìm tập giá trị và giá trị lớn nhất – giá trị nhỏ nhất (GTLN – GTLN / max – min)
Chủ đề: Chương 1: Hàm số lượng giác và phương trình lượng giác (KNTT)
Môn: Toán 11
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11
TẬP GIÁ TRỊ VÀ MAX - MIN CỦA HÀM SỐ LƯỢNG GIÁC PHƯƠNG PHÁP
1. Các kiến thức về giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất
Cho hàm số y f x xác định trên miền D R . f
x M , x D
a. Số thực M được gọi là giá trị lớn nhất của hàm số y f x trên D nếu x D, f x M 0 0 f
x m, x D
b. Số thực N được gọi là giá trị nhỏ nhất của hàm số y f x trên D nếu x D, f x m 0 0
2. Một số kiến thức ta sử dụng trong các bài toán này 2 1 sin x 1 0 sin x 1
a) Dựa vào tập giá trị của hàm số lượng giác, chẳng hạn : 2 1 cos x 1 0 cos x 1
b) Bảng biến thiên của hàm số lượng giác.
c) Kỹ thuật sử dụng máy tính cầm tay. MỨC ĐỘ 1 BÀI TẬP TỰ LUẬN
Bài 1. Tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của đồ thị hàm số y 3 sin x Lời giải
Tập xác định D .
Ta có: 1 sin x 1 x
1 sin x 1 x
3 1 3 sin x 3 1 x 4 y 2 x
Ta có: y 4 khi sin x 1
và y 2 khi sin x 1
Vậy min y 2 và max y 4 .
Bài 2. Tìm tập giá trị T của hàm số y 3cos 2x 5
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 1
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 Lời giải
Tập xác định D .
Ta có: 1 cos 2x 1 3 3cos 2x 3 3
5 3cos 2x 5 3 5 8 y 2
Vậy tập giá trị của hàm số y 3cos 2x 5 là T 8 ; 2
Bài 3. Tìm tập giá trị T của hàm số 2 2
y sin x 2 cos x 1 trên khoảng Lời giải Ta có: 2 2 2 y x x x 2 x 2 sin 2 cos 1 sin 2 1 sin 1 3 sin x Với x thì 2 2
0 sin x 1 0 sin x 1 2
3 3 sin x 3 1 2
Vậy tập giá trị của hàm số 2 2
y sin x 2 cos x 1 trên là T 2 ; 3 1
Bài 4. Tìm giá trị nhỏ nhất m của hàm số y cos x 1 Lời giải
ĐKXĐ: cos x -1 x k2 . TXĐ: D / k2 1 1 Ta có: x D : 1
cos x 1 0 1 cos x 2 1 cos x 2 1 Ta có: y khi cos x 1 . 2 1 Vậy, min y . 2
Bài 5. Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức P 2 sin x 1 3 Lời giải Ta có: sin x 1 2 sin x 2 2 sin x 1 1 3 3 3
Dấu " = " xảy ra khi và chỉ khi sin x 1 . 3
Vậy giá trị nhỏ nhất của biểu thức P là 1.
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 2
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 10
Câu 1. Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số: y 2017 cos 8 x 2016 2017
A. min y 1 ; maxy 4033
B. min y 1 ; maxy 4033
C. min y 1 ; maxy 4022
D. min y 1 ; max y 4022 Lời giải Chọn B
Hàm số xác định trên 10
Ta có 1 cos 8 x 1, x 2017 10
2017 2016 2017 cos 8 x
2016 2017 2016, x . 2017 10 1
2017 cos 8 x 2016 4033, x 2017 10 10 Ta có y 1 khi cos 8 x 1
; y 4033 khi cos 8 x 1 . 2017 2017
Vậy min y 1 ; maxy 4033 .
Câu 2. Giá trị nhỏ nhất và lớn nhất của hàm số y 4 cos x là: A. 0 và 4. B. 4 và 4. C. 0 và 1. D. 1 và 1. Lời giải Chọn B
Tập xác định: D 0 ; .
Ta có: 1 cos x 1 , x 0 ;
4 4 cos x 4 , x 0 ;
Ta có y 4 khi cos x 1
và y 4 khi cos x 1.
Vậy min y 4 ; max y 4
Câu 3. Cho hàm số y sin x .
Giá trị lớn nhất của hàm số là: 4 A. 1. B. 0 . C. 1. D. . 4 Lời giải Chọn C
Ta có: 1 sin x 1
. Suy ra giá trị lớn nhất của hàm số y sin x là 1. 4 4
Câu 4. Giá trị nhỏ nhất và giá trị lớn nhất của hàm số 2
y 1 cos x 2 là: A. 0 và 2 1. B. 1 và 2 1.
C. 2 và 1 D. 1 và 1 Lời giải
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 3
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 Chọn C Ta có 2 2
y 1 cos x 2 sin x 2 sin x 2
Mặt khác 0 sin x 1 2
sin x 2 1 2 y 1
Ta có: y 2 khi sin x 0 và y 1 khi sin x 1
Vậy giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của hàm số là 2 và 1.
Câu 5. Cho hàm số y 2 sin x 2
. Mệnh đề nào sau đây là đúng? 3 A. y 4 , x B. y 4 , x C. y 0 , x D. y 2 , x Lời giải Chọn C
Ta có 1 sin x 1 , x 3
2 2 sin x 2 , x 3
4 2 sin x 2 0 , x 3
Ta có: y 4 khi sin x 1
và y 0 khi sin x 0 3 3
Suy ra chọn đáp án C. MỨC ĐỘ 2 BÀI TẬP TỰ LUẬN 10
Bài 1. Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số: y 2017 cos 8x 2016 . 2017 Lời giải
Cách 1: Hàm số xác định trên . 10
Ta có : 1 cos 8x 1 , x 2017 10 2
017 2017 cos 8x 2017 , x 2017 10
1 2017 cos 8x 2016 4033 , x 2017 10 10
Ta có y 1 khi cos 8x 1
; y 4033 khi cos 8x 1 . 2017 2017
Vậy min y 1; maxy 4033 .
Bài 2. Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số: 2
y 2 cos x sin 2x 5 .
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 4
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 Lời giải Ta có 2
y 2 cos x sin 2x 5 cos 2x sin 2x 6 2 cos 2x 6 . 4 Do 2 2 cos 2x 2 nên 2 6 2 cos 2x 6 2 6 . 4 4
Vậy giá trị nhỏ nhất của hàm số 2
y 2 cos x sin 2x 5 là 6 2 .
Bài 3. Gọi M , m lần lượt là giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số y sin x cos x . Tính P M m . Lời giải
Ta có y sin x cos x 2 sin x . 4 M 2 Mà 1 sin x
1 2 2 sin x 2 P 2 2 . 4 4 m 2 Vậy P 2 2 . sin x 1
Bài 4. Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số y . cos x 2 Lời giải sin x 1
Cách 1 : cos x 2 0 , x
. Vậy y
sin x 1 y cos x 2 cos x 2
sin x y cos x 1 2 y 0 . 2 2 4 Ta có 2
1 y 1 2 y 2 2 2
y 1 4 y 4 y 1 3y 4 y 0 0 y . 3 Vậy min y 0 min. sin x 1 0
Cách 2 : Ta có
y 0 min y 0 sin x 1 . cos x 2 0
Bài 5. Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số: 2
y 2 cos x 2 3 sin x cos x 1 . Lời giải Cách 1: 2
y 2 cos x 2 3 sin x cos x 1 2
2 cos x 1 3 sin 2x 2 cos 2x 3 sin 2x 2 1 3 2 cos 2x
sin 2x 2 2 cos 2x 2 . 2 2 3
Mặt khác 0 2 cos 2x 2 4 , x
0 y 4 , x . 3 Cách 2: 2
y 2 cos x 2 3 sin x cos x 1 2
2 cos x 1 3 sin 2x 2 cos 2x 3 sin 2x 2 *
Ta có 1 3 2 y 1 3 2 0 y 4 .
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 5
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Câu 1.
Tìm giá trị lớn nhất M và giá trị nhỏ nhất m của hàm số 2 2
y sin x 2 cos x .
A. M 2 , m 0 .
B. M 2 , m 1.
C. M 3 , m 1.
D. M 3 , m 0. Lời giải Chọn B Ta có: 2 2 y x x 2 2 x x 2 2 sin 2 cos sin cos
cos x 1 cos x . M 2 Do 2 2 1
cosx 1 0 cos x 1 1 cos x 2 . Suy ra . m 1 Câu 2.
Gọi M , m lần lượt là giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số 2
y 8sin x 3cos 2x . Tính Tính 2
P 2M m .
A. P 1 .
B. P 2 . C. 112 .
D. P 130 . Lời giải Chọn A Ta có: 2 2 y x x x 2 x 2 8sin 3cos 2 8sin 3 1 2 sin 2 sin x 3 . M 5 Mà 1 sinx 1 2 2
0 sin x 1 3 2sin x 3 5 3 y 5 . Suy ra: . m 3 Do đó: 2
P 2M m 1. Câu 3.
Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số y 3sin x 4 cos x 1.
A. max y 8 , min y 6 .
B. max y 4 , min y 6 .
C. max y 6 , min y 8 .
D. max y 6 , min y 4 . Lời giải Chọn B
Ta có y 3sin x 4 cos x 1 3sin x 4 cos x y 1 * Ta coi
* như là phương trình cổ điển với a 3, b 4 , c y 1 . Phương trình
* có nghiệm khi và chỉ khi a b c y 2 2 2 2 9 16 1 6 y 4 .
Vậy max y 4 , min y 6 . Chú ý:
Ta có thể áp dụng bất đẳng thức BCS như sau: y x x 2 2 2 2 1 3sin 4 cos 3 4
sin x cos x 5 . Câu 4.
Tìm giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất của hàm số 2
y sin x sin x 2 . 7 7 A. min y ; max y 4 . B. min y ; max y 2 . 4 4
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 6
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 1
C. min y 1; max y 1. D. min y ; max y 2 . 2 Lời giải Chọn A
Đặt sin x u ; u 1 ;1 . Xét hàm số: 2
y u u 2 trên 1 ;1 . b 1 Ta có: 1;
1 . Từ đây có bảng biến thiên 2a 2 7
Ta kết luận: min f u
và max y 4 u 1 . 1 ; 1 4 1 ; 1 7 1 Hay min y sin x
và max y 4 sin x 1. 4 2
sin x 2 cos x 3 Câu 5.
Tìm giá trị nhỏ nhất và giá trị lớn nhất của hàm số y 2 cos x 2 2 A. min y ; max y 2 B. min y ; max y 2 . 3 3 1 3 1 3 B. min y ; max y . D. min y ; max y . 2 2 2 2 Lời giải Chọn B
Cách 1: Ta có cos x 2 0 , x .
sin x 2 cos x 3 y
sin x 2 cos x 3 2 y y cos x sin x 2 y cos x 3 2y 0 . 2 cos x 2 2 2 Ta có: 2
1 2 y 3 2 y 2 2
4 y 12 y 9 y 4 y 4 1 0 2
3y 8 y 4 0 y 2 . 3
Cách 2 : sử dụng máy tính cầm tay sin x 2 cos x 3
Tương tự như ở ví dụ 1 thì ta có thể sử dụng SHIFT SOLVE: 2 thì phương trình 2 cos x
có nghiệm. Do 2 là số lớn nhất trong các phương án A; B; C; D nên ta không cần thử trường hợp 3 max . 2 2
Lúc này chỉ còn A và B. Thử với min y thì không có nghiệm. 3
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 7
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 MỨC ĐỘ 1 BÀI TẬP TỰ LUẬN
Bài 1. Tìm tập giá trị của các hàm số sau: y 3cos x 2 3 Lời giải Vì 1 cos x 1
nên 3 3cos x 3 3
2 y 3 2 1 y 5 . 3 2
Vậy tập gái trị của hàm số là 1 ; 5 .
Bài 2. Tìm tập giá trị của các hàm số sau: y 3 2 sin 2x . Lời giải
Ta có: 1 sin 2x 1 2 2 sin 2x 2 1 3 2 sin 2x 5 1 3 2 sin 2x 5 .
Vậy tập giá trị của hàm số là 1 ; 5 .
Bài 3. Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số sau: y 4 sin x cos x 1 . Lời giải
Ta có y 2 sin 2x 1 . Do 1
sin 2x 1 2
2 sin 2x 2 1
2sin 2x 1 3 1 y 3 .
* y 1 sin 2x 1 2x
k 2 x k . 2 4
* y 3 sin 2x 1 x k . 4
Vậy giá trị lớn nhất của hàm số bằng 3 , đạt được khi x k . 4
giá trị nhỏ nhất bằng 1
, đạt được khi x k . 4
Bài 4. Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số sau: 2
y 4 3sin 2x . Lời giải Ta có: 2 2
0 sin x 1 1 4 3sin x 4 . * 2
y 1 sin x 1 cos x 0 x k . 2
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 8
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 * 2
y 4 sin x 0 x k .
Vậy giá trị lớn nhất của hàm số bằng 4 , đạt được khi x k .
giá trị nhỏ nhất bằng 1, đạt được khi x k . 2
Bài 5. Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số sau y 2 sin x 3 . Lời giải
Ta có 1 2 sin x 3 5 1 y 5 .
Vậy giá trị lớn nhất của hàm số bằng max y 5 , đạt được khi sin x 1 x k 2 . 2
Giá trị nhỏ nhất bằng min y 1, đạt được khi x 1 x k 2 . 2
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1. Tìm tập giá trị hàm số sau y 1 3sin 2x . 4 A. 2 ; 4 . B. 2 ; 2 . C. 1 ; 4 . D. 2 ; 3 . Lời giải Chọn A
Ta có: 1 sin 2x
1 3 3sin 2x 3 2
1 3sin 2x 4 . 4 4 4 2 y 4 .
Vậy tập giá trị của hàm số là 2 ; 4 .
Câu 2. Tìm tập giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số sau y 2 cos 3x 3 3
A. min y 2 , max y 5 .
B. min y 1, max y 4 .
C. min y 1, max y 5 .
D. min y 1, max y 3 . Lời giải Chọn C
Ta có: 1 cos 3x
1 2 2 cos 3x
2 1 2 cos 3x
3 5 1 y 5 . 3 3 3 4 2
min y 1 đạt được khi x k . 9 3 2
max y 5 đạt được khi x k . 9 3
Câu 3. Tìm tập giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số sau 2
y 1 2 cos x 1
A. max y 1 , min y 1 3 .
B. max y 3 , min y 1 3 .
C. max y 2 , min y 1 3 .
D. max y 0 , min y 1 3 .
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 9
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 Lời giải Chọn D Ta có 2
1 2 cos x 1 3 1 3 y 0 .
Vậy giá trị nhỏ nhất của hàm số bằng max y 0 , đạt được khi x k . 2
Giá trị nhỏ nhất của hàm số bằng min y 1 3 , đạt được khi x k .
Câu 4. Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số sau y 1 3sin 2x . 4
A. min y 2 , max y 4 .
B. min y 2 , max y 4 .
C. min y 2 , max y 3 . D. min y 1 , max y 4 . Lời giải Chọn A
Ta có: 1 sin 2x
1 2 y 4 4
y 2 sin 2x 1 x k min y 2 4 8 3
y 4 sin 2x 1 x k max y 4 4 8
Câu 5. Tìm tập giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số sau 2
y 3 2 cos 3x
A. min y 1, max y 2 .
B. min y 1, max y 3 .
C. min y 2 , max y 3 . D. min y 1 , max y 3 . Lời giải Chọn C Ta có: 2
0 cos 3x 1 1 y 3 . k 2
y 1 cos 3x 1 x min y 1. 3 k 2
y 3 cos 3x 0 x
max y 3 . 6 3
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 10
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 MỨC ĐỘ 2 BÀI TẬP TỰ LUẬN Bài 1.
Tìm giá trị lớn nhất của hàm số 2 y 3sin x 4 12 Lời giải Ta có 2 2 2 sin x 1 3sin x 3 3sin x 4 7 . 12 12 12
Vậy giá trị lớn nhất của hàm số bằng 7 . Bài 2.
Tìm giá trị lớn nhất của hàm số f x 2
2sin x sin 2x 10 . Lời giải
Ta có f x 2
2sin x sin 2x 10 11 sin 2x cos 2x 11 2 sin 2x . 4 Do 1 sin 2x 1 2 2 sin 2x 2
nên 11 2 sin 2x 11 2 . 4 4 4 3
Dấu " ' xảy ra khi sin 2x 1 x k
, k . Vậy max f x 11 2 . 4 8 Bài 3.
Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số 2
y 2 cos x sin 2x 5 . Lời giải Ta có 2
y 2 cos x sin 2x 5 cos 2x sin 2x 6 2 cos 2x 6 . 4
Do 2 2 cos 2x 2
nên 2 6 2 cos 2x 6 2 6 . 4 4
Vậy giá trị nhỏ nhất của hàm số 2
y 2 cos x sin 2x 5 là 6 2 . Bài 4.
Giả sử M là giá trị lớn nhất và m là giá trị nhỏ nhất của hàm số y 2 3sin x cos x . Tính
M m . Lời giải 2 2
Ta có: 2 3 1 2 3sin x cos x 2 3 1.
Vậy M m 0 . 12 5 Bài 5. Cho hàm số y
có giá trị lớn nhất M và giá trị nhỏ nhất m trên đoạn ; . Tìm 7 4 sin x 6 6 M , m . Lời giải Ta có: 5 1 1 x
sin x 1 1 sin x
4 4 sin x 2 3 7 4 sin x 9 6 6 2 2 4 12 4 4 . Hay y 4 . 3 7 4 sin x 3
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 11
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 4
Vậy M 4 , m . 3 5 Bài 6.
Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số y 2 sin x trên đoạn ; . 6 6 Lời giải
y 2 cos x 0 x
k , k . 2 5 Với x ; suy ra: x . 6 6 2 5 y 1 , y 2 , y 1 . 6 2 6
Vậy giá trị lớn nhất của hàm số là 2 và giá trị nhỏ nhất của hàm số là 1.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM MỨC ĐỘ 2
Câu 1. Tìm tập giá trị của hàm số y 3 sin x cos x 2 . A. 2 ; 3 .
B. 3 3; 3 1 . C. 4 ;0 . D. 2 ;0 . Lời giải Chọn C
Xét y 3 sin x cos x 2 2 sin . x cos cos . x sin 2 2 sin x 2 . 6 6 6
Ta có 1 sin x 1
4 2 sin x 2 0 4
y 0 với mọi x . 6 6
Vậy tập giá trị của hàm số là 4 ; 0 .
sin x 2 cos x 1
Câu 2. Giá trị nhỏ nhất m và giá trị lớn nhất M của hàm số y là
sin x cos x 2 1 A. m ; M 1 .
B. m 1 ; M 2 .
C. m 2 ; M 1 .
D. m 1 ; M 2 . 2 Lời giải Chọn C
sin x 2 cos x 1 Ta có y y
1 sin x y 2 cos x 1 2 y * .
sin x cos x 2 2 2 2
Phương trình * có nghiệm y y y 2 1 2 1 2
y y 2 0 2 y 1 .
Vậy m 2 ; M 1 . 12 5
Câu 3. Giá trị lớn nhất M và giá trị nhỏ nhất m của hàm số y trên đoạn ; là 7 4 sin x 6 6
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 12
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 12 4 4 12 12 12 A. M ; m .
B. M 4 ; m . C. M ; m
. D. M 4 ; m . 5 3 3 5 7 11 Lời giải Chọn B 5 1 12 Do x ;
sin x ;1 y 0 ; 6 6 2 7 4 sin x 12 7 y 12 1 4 y
7 y 4 y sin x 12 sin x ;1 y ; 4 . 7 4 sin x 4 y 2 3 1 4
Do đó M max f t f
1 4 và m min f t f . 1 1 ;1 2 3 ;1 2 2
Câu 4. Giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số y sin x trên đoạn ; lần lượt là 2 3 1 3 3 3 2 3 A. ; . B. ; 1. C. ; 2 . D. ; . 2 2 2 2 2 2 Lời giải Chọn B 3 Ta có: x sin sin x sin
1 sin x . 2 3 2 3 2 3 Vậy max y sin ; min y sin 1 . ; 3 2 2 ; 2 3 2 3 2 cos x 1
Câu 5. Gọi M , m tương ứng là giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số y . Khẳng định cos x 2 nào sau đây đúng?
A. M 9m 0 .
B. 9M m 0 .
C. 9M m 0 .
D. M m 0 . Lời giải Chọn C 2 cos x 1 5 Ta có y 2 . cos x 2 cos x 2 5 5 1 5 Mà
1 cos x 1 3 cos x 2 1 5 2 3 3 cos x 2 3 cos x 2 1 y 3 . 3 1 Vậy M
và 1 cos x 1 9M m 0 . 3
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 13
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 MỨC ĐỘ 3 BÀI TẬP TỰ LUẬN 10 Bài 1.
Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số: y 2020 cos 8x 2021 . 2019 Lời giải 10
Ta có 1 cos 8x 1, x . 2019 10 10 Nên 20 20 2020 cos 8x 2020
1 2020 cos 8x 2021 4041 . 2019 2019 10
Vậy min y 1 đạt được khi cos 8x 1 , 2019 10
max y 4041 đạt được khi cos 8x 1 . 2019 Bài 2. Tìm GTNN của hàm số 2
y cos x 2 cos x . Lời giải Ta có cos x 1
, dấu “ ” xảy ra khi cos x 1. (1) Mặt khác 2 2 2 0 cos x 1 1
cos x 0 1 2 cos x 2 . 2
2 cos x 1, dấu “ ” xảy ra khi cos x 1. (2) Từ (1) và (2) ta có 2
cos x 2 cos x 0 .
Suy ra min y 0 , đạt được khi cos x 1
x k 2 k . Bài 3.
Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số: y cos 2x 3 sin 2x 2 . Lời giải Ta có 1 3
y cos 2x 3 sin 2x 2 2 cos 2x sin 2x 2 2 2 2 cos cos 2x sin
sin 2x 2 2 cos 2x 2 . 3 3 3
Mặt khác 1 cos 2x 1 2 2 cos 2x
2 0 2 cos 2x 2 4 . 3 3 3
Vậy min y 0 đạt được khi cos 2x 1
, max y 4 đạt được khi cos 2x 1 . 3 3 7 Bài 4.
Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số 2
y 2 cos x 2 3 sin .
x cos x 1 trên đoạn 0; . 12
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 14
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 Lời giải
Ta có y cos 2x 3 sin 2x 2 2 cos 2x 2 . 3 7 3
Đặt t 2x
. Theo giả thiết x 0; t ; . 3 12 3 2 3
Ta lập BBT của hàm số f t 2cost 2 trên ; . 3 2
Từ bảng biến thiên ta có min y min f t 0 , đạt được khi t x
max y max f t 3 , 7 3 7 3 0; ; 3 0; ; 12 3 2 12 3 2
đạt được khi t x 0 3 Bài 5.
Tìm giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất của hàm số 2
y cos x cos x 2 . Lời giải
Đặt cos x t ; t 1 ;1
Xét hàm số bậc hai: f t 2
t t 2 trên 1 ; 1 . b 1 Ta có: 1; 1 . Từ đây có bảng biến thiên 2a 2 7 1
Ta kết luận: min y min f t
, đạt được khi cos x ; 1; 1 4 2
max y max f t 4 , đạt được khi cos x 1 . 1; 1
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 15
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Câu 1.
Tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số sau 2 2
y 2 sin x cos 2x . 3
A. max y 4 , min y .
B. max y 3 , min y 2 . 4 3
C. max y 4 , min y 2 .
D. max y 3 , min y . 4 Lời giải Chọn D Đặt 2
t sin x, 0 t 1 cos 2x 1 2t . 2 1 3
y 2t 1 2t 2 2
4t 2t 1 2t . 2 4 2 1 1 3 1 9 3
Cách 1: Do 0 t 1 2t 0 2t y 3 . 2 2 2 2 4 4 1
Cách 2: Có y ' 8t 2 y 0 t 0; 1 . 4 1 3
Ta có: y 0 1; y ; y 1 3. 4 4
Vậy max y 3 đạt được khi x k . 2 3 1 1 cos 2x 1 min y đạt được khi 2 sin x . 4 4 2 4 1 cos 2x 2x
k 2 x k . 2 3 6 Câu 2.
Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số sau 2 2
y tan x cot x 3tan x cot x 1.
A. min y 2 .
B. min y 4 .
C. min y 5 . D. min y 1 . Lời giải Chọn C 2
Ta có: y tan x cot x 3tan x cot x 3 . 2
Đặt t tan x cot x t 2 . sin 2x Suy ra 2
y t 3t 3 f t . Bảng biến thiên
Vậy min y 5 đạt được khi x k . 4
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 16
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 Câu 3.
Gọi giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của hàm số 2
y sin x 2 sin x là M , m . Tính M m . A. 3. B. 4 . C. 6 . D. 2 . Lời giải Chọn D
Ta có y 1 sin x 0 , x và 2 2
y 2 2sin x 2 sin x . Mà 2 2 2
2 sin x 2 sin x sin x 2 sin x 2 . Suy ra 2
0 y 4 0 y 2 .
Vậy min y 0 đạt được khi x k 2 . 2
max y 2 đạt được khi x k 2 . 2
Vậy M 2, m 0 hay M m 2 .
sin x 2 cos x 3 Câu 4.
Tìm giá trị nhỏ nhất và giá trị lớn nhất của hàm số y . 2 cos x 2 2
A. min y ; max y 2 . B. min y ; max y 2 . 3 3 1 3 1 3 C. min y ; max y .
D. min y ; max y . 2 2 2 2 Lời giải Chọn B
Cách 1: Ta có cos x 2 0 , x .
sin x 2 cos x 3 y
sin x 2 cos x 3 2 y y cos x s in x 2 y cos x 2y 3 2 cos x Ta có y 2
x y
x2 y2 2 2 x x 2 2 3 s in 2 cos 1 2 s in cos
5 4 y y 2 2 2
4 y 12 y 9 y 4 y 5 0 2
3y 8 y 4 0 y 2 3
Cách 2: (dùng sau khi học xong bài phương trình bậc nhất theo sin và cos).
Ta có cos x 2 0 , x .
sin x 2 cos x 3 y
sin x 2 cos x 3 2 y y cos x sin x 2 y cos x 3 2y 0 2 cos x 2 2 2 Ta có 2
1 2 y 3 2 y 2 2
4 y 12 y 9 y 4 y 4 1 0 2
3y 8 y 4 0 y 2 3 .
Cách 3: sử dụng máy tính cầm tay.
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 17
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11
sin x 2 cos x 3
Tương tự như ở ví dụ 1 thì ta có thể sử dụng SHIFT SOLVE: 2 thì phương trình 2 cos x
có nghiệm. Do 2 là số lớn nhất trong các phương án A; B; C; D nên ta không cần thử trường hợp 3 max . 2 2
Lúc này chỉ còn A và B Thử với min y thì không có nghiệm. 3 Từ đây chọn B. Câu 5.
Cho hàm số h x 4 4
sin x cos x 2m sin .
x cos x . Tất cả các giá trị của tham số m để hàm số xác
định với mọi số thực x (trên toàn trục số) là 1 1 1 1 1 A. m . B. 0 m . C. m 0 . D. m . 2 2 2 2 2 Lời giải Chọn A 2 2
Xét hàm số g x 2 x 2 sin
cos x msin 2x x x2 2 2 2 2 sin cos
2sin x cos x m sin 2x 1 2 1
sin 2x m sin 2x . 2
Đặt t sin 2x t 1 ;1 . 1
Hàm số h x xác định với mọi x g x 0, x 2
t mt 1 0, t 1 ; 1 2 2
t 2mt 2 0, t 1 ;1 .
Đặt f t 2
t 2mt 2 trên 1 ; 1 .
Đồ thị hàm số có thể là một trong ba đồ thị trên.
Ta thấy max f t f
1 hoặc max f t f 1 . 1; 1 1; 1 f 1 0 1 2m 0 Ycbt f t 2
t 2mt 2 0 , t 1 ;1
max f t 0 1; 1 f 1 0 1 2m 0 1 1 m . 2 2
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 18
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 MỨC ĐỘ 4 BÀI TẬP TỰ LUẬN
Bài 1. Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số y sin x cos x cos x sin x . Lời giải sin x 0
Điều kiện xác định: . c os x 0
Áp dụng bất đẳng thức Cô-si cho 2 số không âm sin x cos x và cos x sin x ta có : 1 1
sin x cos x cos x sin x 2 sin x cos x sin x cos x y 2 sin 2x sin 2x 0 . 2 2 k
Dấu bằng xảy ra khi và chỉ khi sin 2x 0 2x k , k x , k . 2 s inx 2 cos x 3
Bài 2. Tìm giá trị nhỏ nhất và giá trị lớn nhất của hàm số y . 2 cos x Lời giải
Ta có: cos x 2 0, x R . s inx 2 cos x 3 Khi đó: y
s inx 2 cos x 3 2 y y cos x s inx 2 y cos x 3 2y 0 * 2 cos x 2 2 Phương trình * có nghiệm 2
1 2 y 3 2 y 2 2 2
4 y 12 y 9 y 4 y 4 1 0 2
3y 8y 4 0 y 2 . 3 2 Vậy min y ; max y 2 . 3
Bài 3. Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức 4 4 2 2
P cot a cot b 2 tan .
a tan b 2 . Lời giải Ta có:
P cot a cot b2 2 2 2 2 2 2 2 cot .
a cot b 2 tan . a tan b 2
cot a cot b2 2 2 2 2 2 2 2 cot . a cot b tan .
a tan b 2 6
cot a cot b2 2 2 2 2 2 2 2 cot . a cot b tan .
a tan b 2 cot . a cotb.tan . a tan b 6
cot a cot b2 2cot .
a cot b tan . a tan b2 2 2 6 6 2 2 2
cot a cot b c ot a 1 k
Vậy min y 6 , đạt được khi a b , (k ) . 2 cot .
a cot b tan . a tan b c ot b 1 4 2 1 1
Bài 4. Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số 2 2 y 1 os c x 5 2 sin x . 2 2 Lời giải
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 19
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 1 1 1 5 1 Ta có 2 2 2 2 y 1 os c x
5 2sin x y 1 os c x sin x 2 2 2 4 2 1 5 1
Áp dụng bất đẳng thức Bunyakopvsky cho 4 số: 1; 1; 2 1 os c x ; 2 sin x ta có: 2 4 2 1 5 1 1 5 1 9 1 22 2 2 2 2 2 2 1. 1 os c x 1. sin x 1 1 . 1 os c x sin x 2. . 2 4 2 2 4 2 4 2.1 2 22 1 5 1 Vậy min y , xảy ra khi 2 2 1 os c x
sin x x
k , k . 2 2 4 2 6
Bài 5. Tìm giá trị lớn nhất của hàm số 4 4
y sin x cos x sin x cos x . Lời giải 1 1 Ta có 4 4
y sin x cos x sin x cos x 2 2
y 1 2sin x cos x sin x cos x 2 y 1 sin 2x sin 2x 2 2 2 2 1 1 1 9 1 1 9 y 1 sin 2x y sin 2x . 2 2 4 8 2 2 8 9 1 Vậy max y
, đạt được khi sin 2x . 8 2
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1. Cho x, y, z 0 và x y z
. Tìm giá trị lớn nhất của 2 y 1 tan .
x tan y 1 tan .
y tan z 1 tan . z tan x A. y 1 2 2 . B. y 3 3 . C. y 4 . D. y 2 3 . max max max max Lời giải Chọn D tan x tan y 1
Ta có x y z x y
z tan x y tan z 2 2 2 1 tan . x tan y tan z tan .
x tan z tan y. tan z 1 tan .
x tan y tan .
x tan z tan y. tan z tan . x tan y 1 Ta thấy tan . x tan z; tan . y tan z; tan .
x tan y lần lượt xuất hiện trong hàm số đề bài cho.
Khi đó, áp dụng bất đẳng thức Bunyakovsky cho 6 số ta có: 1. 1 tan .
x tan y 1. 1 tan .
y tan z 1. 1 tan . z tan x 2 2 2
1 1 1 . 1 tan .
x tan z 1 tan .
y tan z 1 tan . x tan y 3 3 tan .
x tan z tan .
y tan z tan .
x tan y 2 3 . Vậy y 2 3 . max 3 2 1 tan x 2 Câu 2:
Hàm số y 3cot 2x
đạt giá trị nhỏ nhất là tan x A. 1 . B. 3 2 3 . C. 2 2 2 . D. 0 . Lời giải Chọn A 2 1 tan x Ta có cot 2x . 2 tan x 2 3 2 1 tan x 2 Từ đó suy ra 2
y 3cot 2x
3cot 2x 2 3 cot 2x 2 tan x
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 20
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 x 2 3 cot 2 1 1 1 , x . 1 Vậy min y 1 cot 2x . 3 Câu 3:
Hàm số y 2 cos x sin x
đạt giá trị lớn nhất là 4 A. 5 2 2 . B. 5 2 2 . C. 5 2 2 . D. 5 2 2 . Lời giải Chọn C Ta có: 1 1
y 2 cos x sin x 2 cos x 2 sin x 2 cos x
sin x cos x 4 2 4 2 1 1 2 cos x sin x . 2 2 2 2 1 1
Áp dụng bất đẳng thức Bunyakovsky ta có: 2 2 y 2 y 5 2 2 . 2 2
Do đó 5 2 2 y 5 2 2 .
Vậy giá trị lớn nhất của hàm số là 5 2 2 . m sin x 1 Câu 4:
Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m để giá trị lớn nhất của hàm số y nhỏ hơn 2 . cos x 2 A. 3 . B. 5. C. 4 . D. 6 . Lời giải Chọn B m sin x 1 Ta có: y
y cos x 2 y m sin x 1 m sin x y cos x 2 y 1 * cos x 2
* có nghiệm khi m y y 2 2 2 2 2 2 1
3 y 4 y 1 m 0 2 2 2 1 3m 2 1 3m y 3 3 2 2 1 3m 2 2 y
2 1 3m 4 m 5 . max 3
Do m m 2 ; 1 ;0; 2
;1 . Vậy có 5 giá trị của m thỏa ycbt. Câu 5:
Số giờ có ánh sáng của một thành phố A trong ngày thứ t của năm 2020 được cho bởi một hàm số y 4 sin
t 60 10 , với t Z và 0 t 366 . Vào ngày nào trong năm thì thành phố A có 178
nhiều giờ ánh sáng mặt trời nhất ?.
A. 28 tháng 5. B. 29 tháng 5. C. 30 tháng 5. D. 31 tháng 5. Lời giải Chọn A Vì sin
t 60 1 y 4sin
t 60 10 14 . 178 178
Khi đó, ngày có ánh nắng mặt trời chiếu nhiều nhất là
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 21
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11 y 14 sin
t 60 1 t 60
k 2 t 149 356k . 178 178 2 149 217
Mà 0 t 366 0 149 356k 366 k . 356 356
Vì k nên k 0 .
Với k 0 t 149 tức rơi vào ngày 28 tháng 5 (vì ta đã biết tháng 1 và 3 có 31 ngày, tháng 4 có
30 ngày, riêng đối với năm 2020 là năm nhuận nên tháng 2 có 29 ngày hoặc dựa vào dữ kiện
0 t 366 thì ta biết năm này tháng 2 có 29 ngày).
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 22
NHÓM WORD – BIÊN SOẠN TÀI LIỆU
TÀI LIỆU TỰ HỌC TOÁN 11
LINK NHÓM: https://www.facebook.com/groups/nhomwordvabiensoantailieutoan/ Trang 23