Thách thức về rào cản thương mại và chính sách xuất khẩu | Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp

Giải pháp vs dự báo - Thảo luận về bài học *Thách thức
Công ty Vĩnh Hoàn, một trong những nhà xuất khẩu cá tra hàng đầu Việt Nam, đã
và đang đối mặt với nhiều khó khăn trong quá trình xuất khẩu cá tra. Dưới đây là
một số thách thức chính và giải pháp khả thi:
1. Thách thức về rào cản thương mại và chính sách xuất khẩu 
Rào cản thuế quan và phi thuế quan: Nhiều thị trường quốc tế, như Mỹ và
EU, áp đặt các biện pháp thuế quan và phi thuế quan nhằm bảo vệ ngành
thủy sản nội địa. Ví dụ, thuế chống bán phá giá mà Bộ Thương mại Hoa Kỳ
áp dụng đối với cá tra Việt Nam có thể ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của Vĩnh Hoàn. 
Chính sách xuất khẩu phức tạp: Các yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn thực
phẩm, chứng nhận chất lượng (HACCP, ISO), và các quy định kiểm dịch từ
các thị trường xuất khẩu có thể gây khó khăn cho việc tuân thủ và chi phí vận hành. Giải pháp: 
Đàm phán và tuân thủ: Tăng cường hợp tác với các cơ quan chính phủ để
đàm phán giảm thuế quan, đồng thời cải thiện các tiêu chuẩn nội bộ để đáp
ứng các quy định quốc tế.
Tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA): Tận dụng các FTA giữa Việt
Nam với các đối tác như EVFTA (EU-Việt Nam FTA) và CPTPP (Hiệp định Đối
tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) để giảm bớt gánh nặng thuế
quan.mời các nhà đầu tư nước ngoài, gia tăng số lượng đầu tư vào Việt Nam thông
qua FDI, từ đó sẽ nâng tầm cho các doanh nghiệp trong nước, đôi bên sẽ cùng có lợi.
2. Biến động giá nguyên liệu đầu vào 
Chi phí thức ăn thủy sản tăng cao: Nguyên liệu đầu vào như thức ăn thủy
sản, con giống, và năng lượng có thể chịu ảnh hưởng từ sự biến động của thị
trường thế giới và sự phụ thuộc vào nhập khẩu, dẫn đến chi phí sản xuất cao.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), thiếu
nguyên liệu vẫn đang là thách thức lớn nhất với xuất khẩu thủy sản trong những tháng cuối năm. 
Sản lượng cá tra: Dịch bệnh trong ngành nuôi trồng và biến đổi khí hậu
cũng có thể làm giảm sản lượng cá tra, ảnh hưởng đến nguồn cung xuất khẩu. Giải pháp: 
Tự chủ về nguồn cung: Đầu tư vào chuỗi cung ứng tự sản xuất nguyên liệu,
đặc biệt là thức ăn thủy sản và con giống, để giảm phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài. 
Ứng dụng công nghệ: Tăng cường sử dụng công nghệ trong nuôi trồng thủy
sản để quản lý tốt hơn môi trường nuôi, giúp kiểm soát dịch bệnh và giảm
thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
3. Biến động tỷ giá và rủi ro tài chính 
Tỷ giá ngoại tệ: Sự biến động của tỷ giá tiền tệ có thể ảnh hưởng đến lợi
nhuận xuất khẩu, đặc biệt khi Vĩnh Hoàn xuất khẩu sang nhiều thị trường quốc tế. 
Rủi ro thanh toán: Việc giao dịch với các đối tác quốc tế cũng tiềm ẩn rủi
ro liên quan đến thanh toán chậm hoặc không thanh toán. Giải pháp:
Lựa chọn đồng tiền thanh toán có lợi, giảm dần việc chỉ sử dụng đồng USD. Để
phòng ngừa rủi ro tỷ giá,
Tăng cường quản lý tài chính: doanh nghiệp có thể lựa chọn những ngân hàng
có khả năng tài trợ thương mại tốt, sử dụng những công cụ tài chính phái sinh...
đảm bảo cho các hoạt động xuất nhập khẩu được kế hoạch hóa một cách khoa học
4. Thay đổi nhu cầu tiêu dùng và xu hướng thị trường 
Sự thay đổi trong nhu cầu tiêu dùng: Người tiêu dùng ở các thị trường
phát triển ngày càng yêu cầu sản phẩm thủy sản có tính bền vững và thân thiện với môi trường. 
Cạnh tranh quốc tế: Vĩnh Hoàn không chỉ cạnh tranh với các đối thủ trong
nước mà còn phải đối đầu với các quốc gia khác như Ấn Độ, Trung Quốc,
hay Thái Lan trong lĩnh vực xuất khẩu thủy sản. Giải pháp: 
Phát triển sản phẩm giá trị gia tăng: Đổi mới sản phẩm bằng cách phát
triển các sản phẩm chế biến sẵn, thân thiện với môi trường và có tính bền
vững để đáp ứng nhu cầu thị trường. 
Chiến lược tiếp thị xanh: Xây dựng chiến lược tiếp thị tập trung vào sản
phẩm bền vững, chú trọng vào lợi ích sức khỏe và bảo vệ môi trường, nhằm
nâng cao giá trị thương hiệu.
5.Chi phí vận chuyển và nhân công
Chi phí vận tải biển và nhân công hiện nay vẫn đang giữ ở mức cao. Cước đến Bờ
Tây Mỹ hiện nay đang ở mức 400 triệu đồng cho một container, đến châu Âu cũng
tăng đến 4 lần, từ 10.000-12.000 USD. Các chi phí đầu vào khác như bao bì, hóa chất… đều tăng. *Cơ hội
-Nhu cầu tiêu thụ thủy sản trên thế giới ngày càng tăng.
Tháng 8/2024, XK cá tra Việt Nam sang các thị trường đạt gần 191 triệu USD,
tăng 12% so với tháng 8/2023. Lũy kế XK cá tra 8 tháng đầu năm nay đạt gần 1,3
tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, các sản phẩm cá tra GTGT
đạt gần 6 triệu USD trong tháng 8/2024, tăng 75% và đạt 27 triệu USD trong 8
tháng đầu năm nay, tăng 38% so với cùng kỳ năm 2023.
-Tính đến hết tháng 8/2024, XK cá tra GTGT sang khối thị trường CPTPP đạt hơn
8 triệu USD, tăng 31% so với cùng kỳ năm ngoái.
- Australia là thị trường tiêu thụ sản phẩm này nhiều nhất, chiếm 39% trong tổng
cá tra GTGT mà khối thị trường CPTPP NK từ Việt Nam, với hơn 3 triệu USD,
tăng 21% so với cùng kỳ năm 2023.
- Từ đầu năm 2024, Mỹ liên tục tăng NK sản phẩm cá tra GTGT từ Việt Nam.
Tháng 8/2024 ghi nhận là tháng XK cá tra GTGT Việt Nam sang Mỹ đạt giá trị cao
nhất kể từ đầu năm, với gần 3 triệu USD, tăng gấp 15 lần so với tháng 8/2023.
Trước đó, một số tháng cũng ghi nhận mức tăng XK cá tra GTGT kỷ lục sang Mỹ,
tháng 4/2024 tăng gấp gần 67 nghìn lần, tháng 7 tăng gấp gần 42 nghìn lần. Tính
đến hết tháng 8/2024, XK sản phẩm này sang Mỹ đạt gần 6 triệu USD, tăng gấp 14
lần so với cùng kỳ năm ngoái.
- Sau Mỹ, Thái Lan là thị trường NK nhiều thứ 3 cá tra GTGT của Việt Nam.
Tháng 8/2024, XK cá tra GTGT sang thị trường này đạt gần 600 nghìn USD, tăng
17% so với tháng 8/2023. Tám tháng đầu năm, tổng XK sản phẩm này sang xứ sở
chùa Vàng đạt hơn 4 triệu USD, tăng 1% so với cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù tăng
trưởng nhẹ nhưng tháng 5/2024 chứng kiến giá trị NK cá tra GTGT từ Việt Nam
của Thái Lan bằng 0, quốc gia này gần như không NK trong tháng 5 năm nay.
- XK cá tra GTGT sang Anh mặc dù giảm 1% trong 8 tháng đầu năm nay, nhưng
vẫn duy trì vị trí thứ 4 về tiêu thụ sản phẩm này từ Việt Nam, và đạt gần 4 triệu
USD. Tháng 8/2024 ghi nhận là tháng có giá trị XK cá tra GTGT sang Anh cao
nhất kể từ đầu năm nay, nhưng vẫn giảm 21% so với tháng 8/2023, đạt hơn 726 nghìn USD.
Tính đến hết tháng 8/2024, XK cá tra GTGT sang EU đạt hơn 2,3 triệu USD, giảm
5% so với cùng kỳ. Hà Lan là thị trường tiêu thụ nhiều nhất sản phẩm này trong
khối, chiếm 86% tỷ trọng, giá trị XK đạt hơn 2 triệu USD, tăng 29% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trung Quốc & HK là “khách hàng” lớn nhất của cá tra Việt Nam, chủ yếu là cá tra
phile đông lạnh. Tám tháng đầu năm nay, các sản phẩm cá tra GTGT cũng dần phổ
biến hơn tại quốc gia tỷ dân này. Số liệu của Hải quan Việt Nam cho thấy, tháng
8/2024, XK cá tra GTGT sang Trung Quốc tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm
ngoái, đồng thời đạt giá trị cao nhất kể từ đầu năm nay, với hơn 200 nghìn USD.
Tính đến hết tháng 8/2024, XK cá tra GTGT sang thị trường này đạt 791 nghìn
USD, tăng 50% so với cùng kỳ năm 2023. Mặc dù giá trị còn “khiêm tốn” so với
các quốc gia NK khác, tuy nhiên với tốc độ tăng trưởng và nhu cầu lớn, Trung
Quốc sẽ là điểm đến giàu tiềm năng cho các sản phẩm cá tra GTGT Việt Nam.
https://vasep.com.vn/san-pham-xuat-khau/ca-tra/xuat-nhap-khau/tang-truong-xuat-
khau-ca-tra-gtgt-viet-nam-ra-the-gioi-31533.html
2.Các hiệp định thương mại tự do tạo ra nhiều cơ hội xuất khẩu.
Theo đánh giá của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), Vĩnh Hoàn sẽ hưởng
lợi trực tiếp từ việc Chính phủ Mỹ mở rộng lệnh cấm nhập khẩu cá minh thái có xuất xứ từ Nga.
Tương tự, xuất khẩu cá tra của Vĩnh Hoàn sang EU cũng sẽ hưởng lợi nhờ EU đã
áp mức thuế 13,7% lên sản phẩm cá có xuất xứ từ Nga kể từ đầu năm 2024.
https://nhipcaudautu.vn/kinh-doanh/luc-do-tuan-hoan-cua-vinh-hoan-3358661/
https://thufico.com/tin-tuc/thi-truong-thuan-loi-xuat-khau-ca-tra-them-co-hoi/
3.Đổi mới sản phẩm và phát triển các dòng sản phẩm mới 
Phát triển các sản phẩm chế biến sẵn: Với xu hướng tiện lợi và nhu cầu về
thực phẩm chế biến sẵn ngày càng gia tăng, Vĩnh Hoàn có thể phát triển các
dòng sản phẩm chế biến sẵn từ cá tra như fillet đông lạnh, cá tra tẩm bột,
hoặc các loại sản phẩm đóng hộp. Điều này không chỉ mở rộng danh mục
sản phẩm mà còn tăng giá trị xuất khẩu. 
Đáp ứng nhu cầu về thực phẩm chức năng: Cá tra có nhiều giá trị dinh
dưỡng, giàu omega-3 và các dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Vĩnh Hoàn có
thể tận dụng tiềm năng này để phát triển các sản phẩm thực phẩm chức năng,
phục vụ cho xu hướng chăm sóc sức khỏe toàn cầu.
4.Sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức quốc tế 
Hỗ trợ từ chính phủ Việt Nam: Chính phủ Việt Nam đã và đang có nhiều
chính sách hỗ trợ cho ngành thủy sản, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp
xuất khẩu như Vĩnh Hoàn. Các chính sách này bao gồm hỗ trợ về pháp lý,
giảm chi phí sản xuất, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, cũng như các
chương trình xúc tiến thương mại quốc tế. 
Hợp tác quốc tế: Các chương trình hợp tác với các tổ chức quốc tế như
FAO, World Bank, và các tổ chức phi chính phủ về phát triển bền vững giúp
Vĩnh Hoàn có thêm cơ hội nâng cao chất lượng sản phẩm và phát triển thị trường.
Dự báo thị trường xuất khẩu cá tra
Được tổng kết bằng 1 video https://youtu.be/mgPNxz7kEPA