Tiểu luận: "Chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí trong xã hội hiện nay"

lOMoARcPSD|37752136
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA PHÁT THANH TRUYỀN HÌNH 
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
MÔN: CƠ SỞ LÝ LUẬN BÁO CHÍ TÊN ĐỀ TÀI:
“CHỨC NĂNG THÔNG TIN – GIAO TIẾP CỦA BÁO CHÍ
TRONG XÃ HỘI HIỆN NAY ” Giảng viên : Nguyễn Thị Hằng Thu Học viên : Bùi Ngọc Trà Mã sinh viên : 2056040053
Lớp hành chính: Phát Thanh K40 Số báo danh : 52 HÀ NỘI – 2021 lOMoARcPSD|37752136
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN VIỆN BÁO CHÍ 
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
MÔN: CƠ SỞ LÝ LUẬN BÁO CHÍ TÊN ĐỀ TÀI:
“CHỨC NĂNG THÔNG TIN – GIAO TIẾP CỦA BÁO CHÍ
TRONG XÃ HỘI HIỆN NAY ” Giảng viên : Nguyễn Thị Hằng Thu Học viên : Bùi Ngọc Trà Mã sinh viên : 2056040053
Lớp hành chính: Phát Thanh K40 Số báo danh : 52 HÀ NỘI – 2021 lOMoARcPSD|37752136 MỤC LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1
PHẦN II: NỘI DUNG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Chương I: Chức năng thông tin – giao tiếp của báo chí. . . . . . . . . . . . . . . . 2
1. Chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí là gì?. . . . . . . . . . . . . . . . . .2
2. Đặc tính thông tin - giao tiếp của báo chí. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
3. Phương thức thực hiện chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí. . . . 7
Chương II: Những vấn đề xoay quanh chức năng thông tin - giao tiếp. . . 8 1.
Những yêu cầu khi thực hiện chức năng thông tin - giao tiếp của báo
chí. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.1. Yêu cầu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2. Thực trạng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
1.3. Khảo sát quá trình tiếp nhận thông tin của đọc giả hiện nay. . . . 11
2. Nhận diện một số thông tin báo chí. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Chương II: Đề xuất giải pháp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
PHẦN III: KẾT LUẬN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 lOMoARcPSD|37752136 PHẦN I: MỞ ĐẦU
Hiện nay, Đất nước chúng ta đang trên đà phát triển của quá trình công
nghiệp hiện đại hóa, hòa nhập với xu thế toàn cầu. Điều đó đã đặt ra nhiều cơ hội
và thách thức đối với nền Báo chí Việt Nam. Với thời đại bùng nổ của cuộc cách
mạng công nghệ, Báo mạng điện tử ra đời khẳng định rõ nét hơn chức năng của
báo chí đối với cuộc sống của con người. Cùng với đó là nhu cầu cập nhập tin tức
của chúng ta ngày càng lớn, nên chức năng thông tin - giao tiếp dường như đã trở
thành chức năng cơ bản, quan trọng nhất của báo chí. Với nhu cầu tiếp nhận thông
tin của con người ngày càng cao, đòi hỏi báo chí phải làm tốt các chức năng của
mình, đặc biệt là chức năng thông tin.
Với chức năng thông tin - giao tiếp, báo chí sẽ là phương tiện giúp con
người nắm bắt được tất cả những vấn đề xã hội. Để thực hiện tốt chức năng này,
đòi hỏi báo chí phải đảm bảo những yêu cầu như: Tính mới mẻ, tính kịp thời, tính
lợi ích, tính công khái, …. bằng nhiều phương pháp khác nhau. Tuy nhiên, trên
thực tế hiện nay có rất nhiều tờ báo không chính thống hay còn gọi là báo “lá cải”
làm xáo trộn thông tin. Thông tin mà báo “lá cải” cung cấp thường không có giá
trị tuyệt vì nội dung được cung cấp đã qua xử lý bằng cách giật tít, thêm bớt với
mục đích “câu khách”.
Vì vậy, trong bài tập cơ sở lý luận báo chí này tôi đã chọn đề tài, “Chức
năng thông tin - giao tiếp của báo chí trong đời sống xã hội hiện nay”. Bằng
những kiến thức của mình, tôi sẽ tổng hợp nội dung khái quát quát nhất về chức
năng thông tin – giao tiếp của báo chí. Làm rõ khái niệm chức năng thông tin -
giao tiếp của báo chí. Phân tích đặc tính và phương thức thực hiện chức năng
thông tin. Đồng thời nêu nên một số thực trạng, trong vấn đề tiếp nhận và cung
cấp thông tin hiện nay. Qua đó, đề xuất một số giải pháp giúp báo chí thực hiện
tốt chức năng thông tin - giao tiếp của mình, đảm bảo người đọc tiếp nhận thông
tin khách quan, trung thực nhất.
Nội dung của bài tập bao gồm:
Chương I: Chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí
Chương II: Những vấn đề xoay quanh chức năng thông tin - giao tiếp
Chương III: Đề xuất và giải pháp 1 lOMoARcPSD|37752136 PHẦN II: NỘI DUNG
Chương I: Chức năng thông tin – giao tiếp của báo chí
Thông tin nói chung và thông tin báo chí nói riêng đều xuất phát từ nhu cầu
thực tiễn của con người. Xã hội ngày càng phát triển con người càng muốn biết
những thông tin xung quanh mình, đó chính là cơ sở giúp thông tin báo chí tồn tại
và phát triển. Bên cạnh đó thông tin báo chí còn giúp cải thiện diện mạo văn hóa,
góp phần tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội.
Để đáp ứng, thỏa mãn nhu cầu thông tin - giao tiếp của con người nhiều
quốc gia đã ban hành luật tạo dựng hành lang pháp lý đảm bảo quyền thông tin,
quyền được biết của công dân.
1. Chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí là gì?
Thông tin là chức năng khởi nguồn, chức năng cơ bản nhất của báo chí. Là
nhu cầu sống còn, nhu cầu phát triển của con người và xã hội, đồng thời là động
lực kích thích sự phát triển. Cuộc đấu tranh kinh tế thị trường và chính trị ngày
càng phức tạp, dẫn đến tính chất thông tin ngày càng đa dạng và phức tạp. Các
loại hình thông tin báo chí đã không chỉ trở thành sức mạnh chính trị, hình thành
diện mạo văn hóa quốc gia, nhân cách con người mà còn đi sâu vào mọi ngóc
ngách của đời sống xã hội.
Tin tức hay chính là thông tin báo chí, được bao hàm trong khái niệm báo
chí được các nhà nghiên cứu cố gắng định nghĩa trên nhiều bình diện khác nhau
từ: Thuyết thực tại, thuyết hành động, thuyết chức năng. . Khái niệm gần nhất
được Trịnh Bảo Vệ đưa ra đã định nghĩa tin tức: là những thông tin vừa xảy ra
được công chúng quan tâm, là hoạt động truyền thông quảng bá các thông tin đó
tới quảng đại quần chúng, là sự đăng tải những bản tin mới nhất. Tuy nhiên, thực
tế cho thấy không phải tất cả những gì mà báo chí đăng tải hay phát sóng đều là
tin tức báo chí, càng không phải tất cả những tin tức đều được công chúng quan
tâm. Có nhiều vấn đề công chúng quan tâm nhưng báo chí không đăng tải.
2. Đặc tính thông tin - giao tiếp của báo chí
2.1. Thông tin gắn với sự kiện có thật
Trên thực tế phải có sự kiện thì mới có thông tin, đặc tính đầu tiên của thông
tin báo chí đó chính là phải gắn với những sự kiện có thật, không thổi phồng, hư 2 lOMoARcPSD|37752136
cấu,. . dù chỉ là một chi tiết nhỏ. Sự kiện đó phải mang ý nghĩa xã hội và được
con người tiếp nhận, tái hiện, lan truyền trên các kênh thông tin khác thì sẽ trở
thành tin tức, thông tin báo chí. Cái có thật ấy trong đời sống thường ngày được
gọi là sự việc, trong thông tin báo chí gọi là sự kiện.
Trong Quý 2 của năm 2021, sự kiện Bầu cử Quốc hội khóa mới được đông
đảo người dân quan tâm. Đây là một sự việc có thật trong đời sống và đã được
các trang báo đã kịp thời đưa tin trở thành thông tin báo chí. Nội dung thông tin
giúp cho quần chúng không thể đến tận nơi diễn ra đại hội có thể biết về sự kiện
đó. Trong thời gian Quốc hội khóa mới được diễn ra, hầu hết các tờ báo đều đưa
tin nhằm cung cấp thông tin đầy đủ nhất cho độc giả.
2.2. Tính mới mẻ
Tức là sự kiện mới xảy ra, mới biết, hoặc xảy ra đã lâu nhưng mang ý nghĩa
xã hội mới. Đây là một trong những yếu tố cơ bản tạo nên giá trị tin tức, đồng thời
tính mới mẻ chính là vai trò lớn của chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí.
Ở đây thông tin được hiểu như chất lượng thông báo. Ở khía cạnh khác, thông tin
cũng được hiểu như phương tiện, cách thức truyền thông báo, hoặc phương thức
tác động đến đối tượng tiếp nhận.
Báo Vietnamnet đưa tin phát hiện bom trên tuyến đường sắt
Vào ngày 04/06 sau khi phát hiện bom trên tuyến đường sắt Bắc - Nam các
tờ báo trong đó có Vietnamnet đã kịp thời lên bài, đảm bảo được tính mới mẻ của
thông tin. Bài báo trên cho biết sau khi phát hiện bom ở khu vực Quảng Bình, các
tuyến tàu đã phải nghỉ ở gas dọc đường để chờ xử lý. 3 lOMoARcPSD|37752136
2.3.Tính kịp thời
Khoảng cách thời gian từ khi xuất hiện trong cuộc sống đến khi công chúng
nhận được thông tin về nó trên báo chí được gọi là kịp thời. Đây là điều kiện bên
ngoài của tin tức cấu thành chức năng thông tin-giao tiếp của báo chí. Tin tức dù
chân thực, mới mẻ nhưng không kịp thời chuyển tải tới người đọc, người nghe thì
cũng trở thành tin cũ, mất đi giá trị.
Trong thời gian từ đầu tháng 5 năm 2021, khi đợt dịch COVID - 19
thứ 4 vừa bùng phát trở lại Việt Nam người dân đã vô cùng quan tâm. Theo như
khảo sát trên báo Nhân Dân các tin bài được cập nhập thường xuyên liên tục, với
tần suất dày đặc chỉ tính trong vòng 2 tiếng từ 16h00 - 19h30 ngày 5/6, có đến
trên 10 bài báo đề cập tới các vấn đề xoay quanh dịch bệnh. Các thông tin được
cung cấp kịp thời, ít sai sót không có sự thiếu hụt thông tin.
Báo Nhân dân đưa tin về Covid - 19
2.4. Tính lợi ích
Tất cả những thông tin mà báo chí đăng tải phải phù hợp với lợi ích công
chúng. Nếu những sự kiện có thật được cung cấp kịp thời, nhưng không có giá trị
đối với người tiếp nhận thì sẽ không diễn ra quá trình thông tin. Ý nghĩa và lợi
ích sẽ do công chúng đánh giá và do chủ thể thông tin thẩm định, từ đó tạo nên 4 lOMoARcPSD|37752136
giá trị cơ bản của của tin tức hay chính là giá trị của chức năng thông tin - giao tiếp trong báo chí.
Ngày 09/4 trên báo VnExpress có đăng bài “Hà Nội lùi lịch thi vào lớp 10”.
Với thông tin này, sẽ chỉ có giá trị đối với người dân Hà Nội đặc biệt là thí sinh
thi tuyển vào 10 chứ không có giá trị đối với đối tượng tại các khu vực khác. Như
vậy, giá trị của chức năng thông tin còn tùy thuộc vào đối tượng tiếp nhận. Nhóm
công chúng tiếp nhận nội dung thông tin càng lớn, giá trị và tính lợi ích của thông tin đó càng cao.
Báo VnExpress đưa tin lùi lịch thi vào lớp 10
2.5. Tính công khai
Tin tức, thông tin báo chí phải mang tính công khai, lan rộng cho nhiều
người biết đến. Khác với tin tức tình báo hay nội bộ, được công khai hay không
công khai, phụ thuộc vào ý nghĩa xã hội và lợi ích của công chúng cũng như chủ
thể thông tin quyết định.
Những phản hồi công khai của đọc giả trên 1 bài báo VnExpress 5 lOMoARcPSD|37752136
Không giống với những thông tin mật, báo chí phải có tính công khai ví dụ
một nội dung thông tin được nhiều bài báo, các phương tiện truyền thông khác
nhau đưa tin và tất cả mọi người đều có thể nắm bắt và xem được. Nhằm đảm bảo
tính công khai của báo chí, hiện nay dưới mỗi bài báo đều có phần bình luận, phản
hồi giúp đọc giả bày tỏ trực tiếp quan điểm của mình về vấn đề đã đề cập trong nội dung bài báo.
2.6. Tính liên tục
Chức năng thông tin - giáo tiếp của báo chí được hình thành một dòng thông
tin liên tục nhằm cung cấp những thông tin chân thực, mới mẻ nhất, không nên
ngừng nghỉ, ngắt quãng. Đặc tính này vừa tạo điều kiện thuận tiện, vừa áp lực cho
nhật báo trong xử lý thông tin.
Tính liên tục đòi hỏi người làm báo phải nhanh nhạy, bền bỉ theo dõi và
nắm bắt thông tin. Ví dụ trong đợt lũ lụt năm 2020 vừa qua tại miền trung, báo
chí đã cung cấp thông tin từng giờ, từng phút kể từ khi miền Trung bước vào đợt
lũ đến khi nước rút trả lại cuộc sống bình thường cho người dân, báo chí luôn đưa
tin theo một dòng chảy không ngắt quãng, gián đoạn.
2.7. Tính dễ đổ vỡ và thay thế
Do tác động của nhiều yếu tố từ xã hội, của tính tức thì, kịp thời, tin tức
báo chí có thể đổ vỡ, thay thế - cần đính chính, cải chính. Thông tin báo chí khó
có thể bảo đảm độ chính xác ngay từ đầu, mà là một quá trình.
Xử phạt cơ quan báo chí đưa tin sai sự thật
Đối với tin bài "Khởi tố, bắt tạm giam ông Tất Thành Cang, cựu Phó Bí
thư TP. Hồ Chí Minh", ngày 19/06/2020, Báo Điện tử Dân Việt đã xác nhận việc
đăng nội dung thông tin bài viết trên chưa chính xác, xuất phát từ một lỗi kỹ thuật
nghiêm trọng. Ban Biên tập Báo Điện tử Dân Việt đã rút tin bài này khỏi hệ thống
điện tử và có hình thức xử lý kỷ luật các cá nhân liên quan tới lỗi này. Báo Điện
tử Dân Việt xin gửi lời cáo lỗi chân thành tới ông Tất Thành Cang và độc giả của báo. 6 lOMoARcPSD|37752136
2.8. Thuộc tính hàng hóa của thông tin báo chí
Sản phẩm báo chí là một loại hàng hóa đặc biệt. Nhưng tin tức được cung
đều là sản phẩm do con người lao động tạo nên, sau đó được lên bài cung cấp
thông tin cho người đọc trên diện rộng, mang tính công khai trong cộng đồng
người. Giá trị của báo chí càng cao khi có càng nhiều người biết đến, sử dụng làm nguồn cung cấp thông tin.
Như vậy, báo chí chính thông luôn đảm bảo 8 đặc tính cơ bản nêu trên với
mục đích cung cấp nguồn tin chất lượng nhất cho đọc giả. Trong trường hợp xảy
ra sai sót, phải lập tức thu hồi bài viết và lên tiếng đính chính lại thông tin.
3. Phương thức thực hiện chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí
3.1. Thông tin sự kiện và vấn đề thời sự.
Hàng ngày hàng giờ, các sự kiện trên mọi lĩnh vực của đời sống diễn ra như
dòng thác, công chúng muốn biết nhưng chưa biết hoặc thậm chí có hiện tượng
loạn, nhiễu thông tin cần báo chí thông tin để đáp ứng nhu cầu nhận thức và ứng
xử phù hợp. Thông tin sự kiện thời sự là tiêu chí đầu tiên quan trọng nhất đánh
giá chất lượng sản phẩm báo chí. Giải thích Cung Bày tỏ quan giải đáp cấp thông điểm thông vấn đề tin sự kiện và qua bình luận đang diễn ra vấn đề thời sự
Phương thức thực hiện chức năng thông tin
Nhu cầu cập nhập thông tin của công chúng rất lớn, nhưng hiện nay thông
tin trên mạng xã hội: Youtube, facebook,. . lại được ưa chuộng. Tuy nhiên, trên
nền tảng này, báo chí nước ta chưa thực hiện một cách bài bản, thậm chí chưa
được quan tâm, mà hầu hết báo chí thực hiện chức năng thời sự. 7 lOMoARcPSD|37752136
3.2. Giải thích, giải đáp những sự kiện đã và đang diễn ra
Trước những sự kiện và vấn đề kinh tế - xã hội, thường có nhiều ý kiến
khác nhau hoặc chứa đựng những vấn đề ẩn chứa đằng sau đó mà công chúng
muốn được nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn, báo chí cần phải thông tin và giải thích,
giải đáp và thông qua đó, góp phần tạo nên sự đồng thuận xã hội.
3.3. Báo chí bày tỏ quan điểm, thái độ thông qua bình luận
Bình luận là cách thức chủ yếu, tập trung nhất mà cơ quan báo chí bày tỏ
quan điểm, thái độ về những sự kiện và vấn đề thời sự. Thông qua bình luận góp
phần làm sáng tỏ những vấn đề dư luận xã hội quan tâm và đấu tranh chống các
quan điểm tư tưởng sai trái đối lập. Ngày nay thông tin báo chí là nguồn lực của
sự phát triển là sức mạnh và là phương cách để thể hiện quyền lực chính trị. Thông
tin báo chí do đó trở thành yếu tố không thể thiếu của quyền lực chính trị. Nhu
cầu thông tin - giao tiếp được thể chế hóa thành quyền được thông tin quyền trực tiếp của nhân dân.
Tóm lại, để làm tốt chức năng thông tin - giáo tiếp của mình báo chí thực
hiện 3 phương thức cơ bản: Thông tin thời sự kiện thời sự, giải thích những vấn
đề đang diễn ra, bày tỏ quan điểm thái độ qua việc bình luận.
Chương II: Những vấn đề xoay quanh chức năng thông tin giao tiếp
1. Những yêu cầu khi thực hiện chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí 1.1. Yêu cầu
Thông tin phải nhanh chóng, hợp thời: Đó là những thông tin nóng, “hot”
được đông đảo công chúng quan tâm. Tuy nhiên, để sản phẩm báo chí có giá trị
cao cần đảm bảo hai yếu tố: Tính mới mẻ và tính hữu dụng (hai yếu tố này phải
thể hiện đồng thời). Bên cạnh đó giá trị của sản phẩm báo chí phải đảm bảo tính
gần gũi, gần gũi về không gian địa lý, gần gũi về lợi ích,. . Tính hấp dẫn của thông
tin được quy định bởi tính khác lạ, khác thường, “chệch chuẩn”. “Chệch chuẩn”
trong tâm lý tiếp nhận chứ không phải chỉ trong ngôn ngữ giao tiếp. Tính hợp thời
là yếu tố quan trọng, tác động mạnh tới hiệu quả của tin tức. 8 lOMoARcPSD|37752136
Thông tin phải đảm bảo tính phong phú, đa dạng và nhiều chiều: Thông
tin cung cấp phải đảm bảo sự đa dạng từ nhiều nguồn tin, không chấp nhận sự
nghèo nàn, lạc hậu. Cách thức thực hiện, truyền đạt nội dung phải khác nhau, cách
phản ánh phải đa dạng nhiều chiều. Sự trùng lặp thông tin giữa hàng loạt sản phẩm
báo chí sẽ gây cảm giác nhàm chán, trên thực tế đó là sự lãng phí xã hội.
Hiện nay, trên mỗi website của bất cứ cơ quan báo chí nào ta cũng có thể
thấy các mục tin tức được cập nhập rất phong phú, bạn đọc có thể lựa chọn mục
thông tin mà mình quan tâm. Bên cạnh đó các website còn cho phép tìm kiếm
theo từ khóa và ngày đăng bài. Như vậy, ta có thể thấy các tờ báo chính thống đã
và đang cố gắng thực hiện đúng những yêu cầu chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí.
Website báo Nhân Dân phân chia nội dung bài đăng theo từng hạng mục
đảm bảo tính đa dạng của nội dung
Thông tin phải phù hợp với các quy tắc và các giá trị xã hội: Các sản
phẩm báo chí phải đảm bảo giá trị văn hóa và đạo lý dân tộc, phù hợp với sự phát
triển của Đất nước, dân tộc.
Thông tin phải đảm bảo tính trung thực: Sự kiện phải được thông báo xác
thực, đúng bản chất của nó không thêm thắt các chi tiết để làm sự kiện bị biến
chất, sai lệch. Sự kiện thông tin được đặt trong tình hình, bối cảnh và tác động
tích cụ tới các mối quan hệ đang đặt ra của công tác tư tưởng và tâm lý xã hội.
Những sự kiện, vấn đề thông tin trên báo chí có ảnh hưởng tích cực đến nhóm công chúng. 9 lOMoARcPSD|37752136 1.2. Thực trạng
Báo chí Việt Nam hiện nay đã vô cùng đa dạng với những hình thức truyền
tải thông điệp khác nhau như: Hình ảnh, âm thanh,video,. . được cung cấp bởi
nhiều loại hình báo chí khác nhau. Chính vì vậy, báo chí Việt Nam ngày càng làm
tốt vai trò phản biện xã hội của mình. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay ra đời nhiều
loại hình báo lá cải, không đáp ứng được những yêu cầu của báo chí: Nhanh
chóng, phong phú, phù hợp quy tắc, trung thực.
Đối với những tờ báo chính thống, nhìn chung có ít sai phạm vì được kiểm
duyệt chặt chẽ. Nhưng với những tờ báo mạng hiện nay, việc kiểm duyệt thông
tin còn lỏng lẻo. Có lẽ chính vì tính kịp thời, mới mẻ là nguyên nhân khiến cho
quá trình kiểm duyệt trên các tờ báo mạng nới lỏng. Các sai phạm mà các tờ báo
mạng hay gặp phải đó chính là đưa tin sai sự thật, độ chuẩn xác chưa cao, … hay
những thông tin xâm phạm đến đời tư cá nhân. Bên cạnh đó các trang báo mạng
còn giật tít tiêu đề nhằm câu lượt người đọc
Theo báo Nhân Dân đưa tin ngày 07/09/2020: “Chiều 7-9, Bộ Thông tin và
Truyền thông cho biết: Vừa qua, cơ quan chức năng của Bộ Thông tin và Truyền
thông, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Công an, Hội Nhà báo Việt Nam đã tăng
cường phối hợp trong công tác chỉ đạo, định hướng, rà soát, kiểm tra, xử lý
nghiêm minh các vi phạm trong lĩnh vực báo chí. Cơ quan chức năng của Bộ
Thông tin và Truyền thông đã ban hành bốn quyết định xử phạt vi phạm hành
chính đối với hành vi thông tin sai sự thật của bốn cơ quan báo chí.”
Báo Nhân dân đưa tin xử phạt cơ quan báo chí
Sau đêm 7/8 Việt Nam đã có màn thi đấu thắng đậm Indonesia ở trận lượt
về. Bình luận viên Ngô Quang nói: “Tuyển Việt Nam có kết quả rất xứng đáng
nhưng các cầu thủ vẫn có thể rút ra được một số kinh nghiệm để chuẩn bị cho
trận đấu kế tiếp của vòng loại World Cup 2022, vì ngày 11.6, đối thủ Malaysia sẽ 10 lOMoARcPSD|37752136
rất khác”. Ngay ngày hôm sau trên báo Thanh Niên online đã có một bài báo với
tiêu đề giật tít dùng các từ ngữ nhấn mạnh quá mức “cảnh báo”, “tỉ lần” gây hoang mang người đọc.
Báo Thanh Niên Online giật tít tiêu đề
Bên cạnh đó, ngày nay xuất hiện rất nhiều tờ báo “lá cải”. Theo như quan
điểm của người đọc, báo lá cải là loại báo không chính thống, hay đưa những
thông tin sai lệch, giật gân, nhiều nguồn tin không đúng với quy tắc và chuẩn mực.
Nhiều lúc, ranh giới giữa báo chính thống và “lá cải” bị xóa nhòa, người đọc dễ
tiếp cận báo “lá cải” hơn, vì báo “lá cải” có lượng thông tin hấp dẫn, giật gân gây
tò mò thị hiếu của người đọc. Vì vậy, lượng thông tin người đọc tiếp nhận sẽ bị
sai lệch với chuẩn mực và những yêu cầu cơ bản của báo chí, điều này dẫn đến nhiễu thông tin.
Báo “lá cải” khai thác quá sâu đời sống riêng tư của Sao Việt
1.3. Khảo sát quá trình tiếp nhận thông tin của đọc giả hiện nay
Theo như khảo sát “Bạn tiếp nhận thông tin từ nguồn phát nào?” do tôi thực
hiện với 60 đối tượng tham gia giải đều từ độ tuổi 18 đến 35 đã cho kết quả sơ đồ dưới đây.
Kết quả khảo sát cho thấy có tới 42% đọc giả tiếp nhận nguồn thông tin từ
mạng Internet (ở đây được hiểu là mạng xã hội): Zalo, Facebook, đọc qua link bài
được đăng tải. Với 42% tương ứng với 25 người hầu hết là giới trẻ từ 18 - 25 tuổi,
lượng thông tin họ cập nhập từ mạng xã hội là rất lớn. Con số 33% với 20 người,
họ thường tiếp nhận thông tin trên báo lá cải, lý do họ đưa ra chính là “Vì nhanh 11 lOMoARcPSD|37752136
chóng, tiêu đề hấp dẫn và bắt gặp nhiều trên trang cá nhân”. Vì thời gian không
có nhiều nên họ thường nắm bắt những nguồn thông tin nhanh, không quan tâm
lắm tới nguồn phát tin tức.
Còn lại chỉ có 25% tức 15 người hay đọc báo chính thống (chủ yếu là báo
mạng điện tử), lý do họ đưa ra chính là “do công việc nên chỉ vào đọc khi cần
nắm bắt thông tin, họ đọc qua app đọc báo.” Lý do này đưa ra khá hợp lý vì đối
tượng từ 30 - 35 họ coi mạng xã hội là phương tiện liên lạc là chính chứ không
phải để cập nhập tin tức.
Như vậy, ta có thể thấy báo chí chính thống ít được quan tâm hơn so với
các thông tin ngắn gọn trên mạng xã hội hay những trang báo “lá cải” giật gân.
Báo chí chính thống thường tập trung chủ yếu vào trang web, chứ chính chuyên
phát triển trên mạng xã hội. Tuy nhiên, suy cho cùng báo chí vẫn giữ vai trò quan
trọng trong quá trình phát triển và xây dựng đất nước, báo chí chính thống không
chỉ nhắm đến những nội dung “hot” mà còn cập nhập tất cả các vấn đề trong xã
hội. Báo chí chính thống luôn là nơi cập nhập thông tin chính xác nhất, không bị
hiện tượng nhiễu dẫn đến thông tin bị sai lệch. Hơn thế nữa, báo chí chính thống
luôn hoạt động đúng tiên chỉ của Đảng và Nhà nước đề ra. 12 lOMoARcPSD|37752136
2. Nhận diện một số thông tin báo chí
Từ nhiều phương diện được đưa ra, có thể thấy thông tin, tin tức chính là
thành phần quan trọng, yếu tố quyết định việc thực hiện chức năng thông tin – giao tiếp của báo chí.
● Tiếp cận từ tính chất và khả năng tác động, chúng ta có thể phân
loại thông tin báo chí theo khuynh hướng chính trị: Thông tin khách
quan, thông tin định hướng, thông tin thủ đoạn, thông tin xuyên tạc, phản thông tin.
● Tiếp tục tiếp cận từ tính khả dụng thiết thực của báo chí, ta có thể
chia thông tin thành các phân mục: Thông tin thời sự, chính trị, thông
tin chỉ dẫn, thông tin tư vấn, thông tin quảng cáo, thông tin giải trí, thông tin cảnh báo.
Việt Nam xuất khẩu nước uống tinh khiết AVINAA-3A
Đây là một ví dụ về tính khả dụng của báo chí. Vào ngày 08/06/2021 vừa
qua báo Dân Việt có đăng tin bài về sản phẩm nước uống tính khiết AVINAA, có
thể nói đây là một thông tin quảng cáo nhằm quản bá sản phẩm nước uống
AVINAA. Tuy nhiên, đây cũng chính một bài báo có thông tin khách quan với
mục đích cho mọi người biết nước uống tinh khiết AVINAA đã được xuất khẩu.
Như vậy để tiếp nhận thông tin báo chí một cách khách quan nhất đòi hỏi
người đọc phải tỉnh táo, phân biệt được các loại thông tin khác nhau. Có như vậy
nội dung thông tin tiếp nhận được mới có giá trị, và chức năng thông tin báo chí
mới làm tốt được nhiệm vụ của mình. 13 lOMoARcPSD|37752136
Chương II: Đề xuất giải pháp
Nhìn chung báo chí đã thực hiện tốt chức năng thông tin – giao tiếp của
mình, đảm bảo được sự chân thực, chính xác trong mỗi nguồn tin. Những nội
dung thông tin được phát ra đáp ứng được những yêu cầu cơ bản. Tuy nhiên bên
cạnh đó còn xuất hiện những nguồn tin không chính thống, làm nhiễu thông tin
ảnh hưởng đến tâm lý người đọc. Để có thể phát huy vai trò, chức năng của báo
chí ngày càng tốt hơn nữa đòi hỏi yêu cầu cao hơn từ người làm báo và người tiếp nhận thông tin.
 Đối với cơ quan báo chí
 Kiểm soát tốt hơn nữa nguồn tin được phát ra.
 Yêu cầu cao hơn đối với người làm báo, đòi hỏi người cung cấp thông tin
phải đủ năng lực, phẩm chất, trí tuệ và nhanh nhạy với thời cuộc.
 Bộ thông tin cần nghiêm tức trong việc kiểm soát tin bài trên các kênh
truyền thông như: Facebook, youtube,. . Đưa ra mức xử phạt thích đáng với
những trường hợp tung tin sai lệch.
 Phát triển đăng tải nội dung chính thông trên các phương tiện khác nhau,
đảm bảo thông tin nhanh chóng, ngắn gọn, kịp thời.
 Đối với người tiếp nhận thông tin
 Nên chọn nguồn tiếp nhận thông tin một cách sáng suốt, biết cách phân biệt
nhận diện một số loại thông tin báo chí.
 Tố cáo những cá nhân, tổ chức có hành vi tung tin sai sự thật.
 Không tung tin sai sự thật hoặc những nguồn tin chưa được xác minh. 14 lOMoARcPSD|37752136
PHẦN III: KẾT LUẬN
Trên đây là nội dung chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí mà tôi đã
khái quát và phân tích. Để nắm rõ về chức năng thông tin – giao tiếp của báo chí,
ta có thể cụ thể hóa theo sơ đồ sau:
Để chức năng thông tin – giao tiếp của báo chí thực hiện đúng vai trò và
trách nhiệm của mình trong quá tình truyền đạt thông tin cần đảm bảo những yếu
tố nêu trên. Hiện nay, có rất nhiều nguồn tin từ những tờ báo “lá cải” không chính
xác làm quá trình nhiễu quá trình truyền tải thông tin. Vì vậy, để đảm bảo nguồn
tin phát ra được minh bạch, chính xác nhất đòi hỏi người làm báo cần nêu cao vai
trò và trách nhiệm của mình. Để làm được điều đó, các cơ quan báo chí nói riêng
và nhà báo nói chung cần đưa ra những quy định sát sao hơn nữa trong quá trình
kiểm định thông tin, đề xuất những quy tắc “cứng” để kiểm soát những tin bài sai
lệch. Trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa như hiện nay nhu cầu tiếp
nhận thông tin ngày càng lớn. Vì vậy, báo chí đã hết sức đáp ứng nhu cầu tiếp
nhận thông tin của con người. Tôi tin rằng, với sự cố gắng phát triển của các cơ
quan báo chí chức năng thông tin – giao tiếp sẽ ngày càng phát huy đúng vai trò của mình. 15 lOMoARcPSD|37752136 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Văn Dũng, Cơ sở lý luận báo chí, Nxb Lao Động, 2012
2. Dương Xuân Sơn, Cơ sở lý luận báo chí truyền thông, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2007
3. E. P. Prôkhôrốp, Cơ sở lý luận của báo chí. tập 2 (dành cho sinh viên các
trường cao đẳng và đại học), Hà Nội – Thông Tấn, 2004
4. Bế Kim Cương, Nguyễn Văn Dũng, Tạp chí Người Làm báo Việt Nam
với những vấn đề lý luận – thực tiễn nghề nghiệp báo chí hiện nay, Học
viện Báo chí và Tuyên truyền, 2017
5. 123doc, Chức năng thông tin báo chí và những vấn đề được đặt ra, 2016
6. Vietnamnet, Phát hiện bom sát đường tàu, phong toả đường sắt Bắc Nam, 2021.
7. Báo VnExpress, Hà Nội lùi lịch thi vào lớp 10, 2021
8. Báo Nhân Dân, Xử phạt bốn cơ quan báo chí vì thông tin sai sự thật, 2020
9. Trung Ninh, Cảnh báo cho tuyển Việt Nam khi sắp đấu Malaysia còn
mạnh gấp 'tỉ lần' Indonesia, báo Thanh Niên Online, 2021 16
Document Outline

• TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
• TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
• MỤC LỤC
  • PHẦN I: MỞ ĐẦU
  • PHẦN II: NỘI DUNG
    • Chương I: Chức năng thông tin – giao tiếp của báo
      • 1.Chức năng thông tin - giao tiếp của báo chí là gì?
      • 2.Đặc tính thông tin - giao tiếp của báo chí
      • 2.2.Tính mới mẻ
      • 3
        • 2.3.Tính kịp thời
        • 2.4.Tính lợi ích
      • 4
        • 2.5.Tính công khai
      • 5
        • 2.6.Tính liên tục
        • 2.7.Tính dễ đổ vỡ và thay thế
      • 6
        • 2.8.Thuộc tính hàng hóa của thông tin báo chí
        • 3.Phương thức thực hiện chức năng thông tin - giao t
        • Phương thức thực hiện chức năng thông tin
      • 7
        • 3.2.Giải thích, giải đáp những sự kiện đã và đang diễn
        • 3.3.Báo chí bày tỏ quan điểm, thái độ thông qua bình l
    • Chương II: Những vấn đề xoay quanh chức năng thông
      • 1.Những yêu cầu khi thực hiện chức năng thông tin -
      • chí
      • 1.1.Yêu cầu
      • 9
        • 1.2.Thực trạng
      • 10
        • 1.3.Khảo sát quá trình tiếp nhận thông tin của đọc giả
      • 11
      • 12
        • 2.Nhận diện một số thông tin báo chí
    • Chương II: Đề xuất giải pháp
      • Đối với cơ quan báo chí
      • Đối với người tiếp nhận thông tin
  • PHẦN III: KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
  • 16