Tiểu luận cuối kỳ môn Chủ nghĩa xã hội khoa học đề tài "Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội"

lOMoARcPSD| 36443508
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ VÀ LUẬT
BỘ MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HÔI KHOA HỌC
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ ***
Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kì
quá độ lên chủ nghĩa xã hội
MÃ MÔN HỌC & MÃ LỚP: LLCT120405 _ 22 _2_92CLC
THỰC HIỆN: Barcelona
LỚP: THỨ 4 TIẾT 11-12
GVHD: TH.S Trần Ngọc Chung
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2023 lOMoARcPSD| 36443508 MỤC LỤC ꧁ ༺༺༺꧂
Phần 1: Mở đầu............................................................................................................1
Lý do chọn đề tài.......................................................................................................1 Mục
tiêu nghiên cứu.................................................................................................1 Phương
pháp nghiên cứu..........................................................................................1
Bố cục nội dung.........................................................................................................1
Phần 2: Nội dung.........................................................................................................3
Chương 1: Một số quan niệm chung về gia đình và gia đình hiện nay..............3
1.1. Khái niệm và đặc điểm...................................................................................3
1.2. Vị trí, vai trò của gia đình trong xã hội........................................................3
1.3. Chức năng cơ bản của gia đình.....................................................................4
Chương 2: Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
................................................................................................................................5
2.1 Cơ sở kinh tế xã hội.........................................................................................5
2.2 Cơ sở chính trị xã hội......................................................................................5
2.3 Cơ sở văn hóa..................................................................................................6
2.4 Chế độ hôn nhân tiến bộ.................................................................................7
Chương 3: Liên hệ thực tiễn xây dựng gia đình Việt Nam trong thời kì quá độ
lên chủ nghĩ xã hội................................................................................................8
3.1 Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã
hội...........................................................................................................................8
3.1.1 Biến đổi quy mô, kết cấu của gia đình........................................................8
3.1.2 Biến đổi các chức năng của gia đình...........................................................9
3.1.3 Biến đổi chức năng kinh tế và tổ chức tiêu d甃ng.......................................9
3.1.4 Biến đổi chức năng giáo d甃⌀ c (xã hội hóa)...................................................9
3.2 Liên hệ thực tiễn phương hướng cơ bản xây dựng và phát triển gia đình
Việt Nam hiện đại................................................................................................11
3.2.1 Cơ sở thực tiễn của xây dựng gia đình Việt Nam.....................................11
3.2.2 Giải quyết vấn đề kinh tế ở các gia đình trên thành phố:.......................12 Phần
3: Kết luận........................................................................................................13
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................15 Phần 1: Mở đầu lOMoARcPSD| 36443508
Lý do chọn đề tài
Việc chọn đề tài "Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội"
có rất nhiều lý do Một trong những lý do là vì gia đình được coi là tâm điểm của xã
hội, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển xã hội. Trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội, khi mà xã hội đang chuyển đổi từ mô hình kinh tế truyền
thống sang mô hình kinh tế xã hội chủ nghĩa, việc tìm hiểu về cách xây dựng gia đình
trong bối cảnh mới này là rất cần thiết. Ngoài ra, việc nghiên cứu về cơ sở xây dựng
gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội cũng giúp chúng ta hiểu rõ hơn về
thực trạng xây dựng gia đình ở Việt Nam trong giai đoạn này. Từ đó, chúng ta có thể
đưa ra các giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng cuộc sống của gia đình và đóng góp
tích cực vào sự phát triển của xã hội.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu cơ bản của việc nghiên cứu chủ đề này chính là làm rõ vai trò của gia đình,
những cơ sở, những yếu tố góp phần xây dựng và phát triển gia đình đồng thời nghiên
cứu rõ hơn về phương hướng cơ bản để phát triển tạo nên những gia đình mới xã hội chủ nghĩa.
Phương pháp nghiên cứu
Tìm hiểu sơ lược về quan niệm chung về gia đình và gia đình hiện nay.
Nghiên cứu các tài liệu, sách vở, báo cáo và các nguồn tư liệu khác về cơ sở xây dựng
gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Phân tích, xem xét các yếu tố, dữ liệu thu thâp được để lọc ra những nội dung giúp
người đọc dễ hiểu hơn, các đặc điêm, cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội cũng như của VIệt Nam.
Với phương pháp nghiên cứu này, , chúng ta có thể liên kết thực tiễn xây dựng gia
đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và đi sâu vào những yếu tố
đã ảnh hưởng đến quá trình này. Kết quả của nghiên cứu này có thể giúp cho chúng ta
có được cái nhìn tổng quan và chi tiết hơn về cách xây dựng gia đình trong quá khứ và
từ đó có những đóng góp cho việc xây dựng gia đình trong hiện tại.
Bố cục nội dung
Phần 1: Mở đầu
Lý do chọn đề tài, phương pháp nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu. Phần 2: Nội dung
Chương 1: Một số quan niệm chung về gia đình và gia đình hiện nay.
1.1 Khái niệm và đặc điểm
1.2 Vị trí, vai trò của gia đình trong xã hội
1.3 Chức năng cơ bản của gia đình
Chương 2: Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
2.1 Cơ sở kinh tế xã hội. lOMoARcPSD| 36443508
2.2 Cơ sở chính trị xã hội. 2.3 Cơ sở văn hóa.
2.4 Chế độ hôn nhân tiến bộ.
Phần 3: Liên hệ thực tiễn xây dựng gia đình Việt Nam trong thời kì quá độ lên chủ nghĩ xã hội.
Chương 3: Liên hệ thực tiễn xây dựng gia đình Việt Nam trong thời kì quá độ lên chủ nghĩ xã hội.
3.1 Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
3.1.1 Biến đổi quy mô, kết cấu của gia đình
3.1.2 Biến đổi các chức năng của gia đình
3.1.3 Biến đổi chức năng kinh tế và tổ chức tiêu d甃ng
3.1.4 Biến đổi chức năng giáo dục (xã hội hóa)
3.2 Liên hệ thực tiễn phương hướng cơ bản xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam hiện đại
3.2.1 Cơ sở thực tiễn của xây dựng gia đình Việt Nam
3.2.2 Giải quyết vấn đề kinh tế ở các gia đình trên thành phố: Phần 2: Nội dung
Chương 1: Một số quan niệm chung về gia đình và gia đình hiện nay.
1.1. Khái niệm và đặc điểm
Gia đình đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của xã hội. Theo C.Mác
và Ph.Ăngghen, khi đề cập đến gia đình đã cho rằng:”… hàng ngày tái tạo ra đời sống
của bản thân mình, con người bắt đầu tạo ra những người khác, sinh sôi, nảy nở. Đó là
quan hệ giữa chồng và vợ, cha mẹ và con cái, đó là gia đình”.
Cơ sở hình thành gia đình là hai mối quan hệ cơ bản, quan hệ hôn nhân và quan hệ huyết thống.
Trong gia đình, ngoài hai mối quan hệ cơ bản là quan hệ giữa vợ và chồng, quan hệ
giữa cha mẹ với con cái. Ngoài ra, trong gia đình còn có các quan hệ khác như ông bà
cháu, anh chị em, cô, dì, chú bác với cháu, quan hệ cha mẹ nuôi với con nuôi, và các
quan hệ này phụ thuộc vào sự phát triển kinh tế và thể chế chính trị - xã hội. Các quan
hệ này có mối liên hệ chặt chẽ với nhau và biến đổi, phát triển phụ thuộc vào trình độ
phát triển kinh tế và thể chế chính trị -xã hội.
Như vậy, gia đình là một loại cộng đồng xã hội đặc biệt, được xây dựng và duy trì trên
cơ sở hôn nhân, quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng, với các quy định quyền
lợi và nghĩa vụ của mỗi thành viên.
1.2. Vị trí, vai trò của gia đình trong xã hội. Vị trí: lOMoARcPSD| 36443508
-Gia đình là tế bào của xã hội
Có thể ví xã hội là một cơ thể sống hoàn chinh và không ngừng biển đổi. Đuợc “sắp
xếp, tổ chức” theo nhiêu mối quan hệ trong đó gia đinh được xem là một tế bào, một
thiết chế cơ so đầu tiên. Mỗi một chể độ xã hội được sinh thành, vận động và biển đổi
trên cơ sở một phương thức sản xuất xác định và có vai trò quy định đôi với gia đình.
Nhưng xã hội ây lại tôn tại thông qua các hinh thúc kết cấu và quy mô gia đinh. Mỗi
gia đinh hạnh phúc, hoà thuận thì cả cộng đồng và xã hội ton tại và vận động một cách êm thấm
-Gia đình là tổ ấm, mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống cá nhân của mỗi thành viên
Từ thuở lọt lòng cho đến suốt cuộc đời, mỗi thành viên được nuội dưỡng, chăm sóc để
trở thành công dân của xã hội, lao động cống hiến và hưởng thụ, đóng góp cho xã hội
trước hết và chủ yếu là thông qua gia đình và với gia đình. Sự yên ổn, hạnh phúc mối
gia đình là tiền đề, điều kiện quan trọng cho sự hình thành, phát triển nhân cách, bảo
đảm đạt hiệu quả cho các hoạt động lao động của xă hội. Muốn xây dựng xã hội phải
chú ý xây dựng gia đình. Xây dựng gia đinh là trách nhiệm, là một bộ phận cấu thành
trong chỉnh thể các mục tiêu phân đầu của xã hội, vì sự ổn định và phát triển của chính xã hội.
-Gia đình là cầu nối giữa cá nhân với xã hội Vai trò:
Gia đình chịu trách nhiệm về việc nuôi dưỡng, giáo dục, bảo vệ, và rèn luyện những
thành viên trẻ tuổi. Gia đình cũng là nơi để các thành viên chia sẻ những niềm vui, nỗi
buồn, và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống.
Gia đình còn đóng vai trò quan trọng trong việc truyền lại giá trị văn hóa, truyền thống
từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Gia đình cũng góp phần giúp tăng cường sức khỏe tinh thần và thể chất cho các thành
viên thông qua sự yêu thương, quan tâm và hỗ trợ lẫn nhau.
1.3. Chức năng cơ bản của gia đình
Chức năng tái sản xuất ra con người
Chức năng đặc th甃 của gia đình, đáp ứng nhu cầu tâm, sinh lý tự nhiên của con người, đáp ứng nhu cầu
Duy trì nòi giống của gia đình, sức lao động và duy tri sự truờng tồn xã hội.
Chức năng nuôi dưỡng giáo d甃⌀ c
Thể hiện tình cảm thiêng liêng. Trách nhiệm của cha mẹ với con cái, đồng thời thể
hiện trách nhiệm của gia đình với xã hội
Hình thành nhân cách đạo đức, lối sống của mỗi người.
Chức năng kinh tế và tổ chức tiêu d甃ng lOMoARcPSD| 36443508
Gia đình tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất và tái sản xuất ra tư liệu sản xuất và tư liệu tiêu d甃ng.
Gia đình còn là một đơn vị tiêu d甃ng trong xã hội
T甃y theo giai đoạn phát triển của xã hội mà chức năng kinh tế của gia đinh có sự khác nhau.
Gia đình đảm bảo nguồn sinh sống, đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần của các thành viên trong gia đinh.
Chức năng thỏa mãn nhu cấu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình
Gia đình là chỗ dựa tình cảm cho mỗi cá nhân là nơi nương tựa về mặt tinh thần, vật chất của con người.
Gia đình có ý nghĩa quyết định đến sự ổn định và phát triển của xã hội.
Chức năng văn hóa, chính trị…
Gia đình là nơi lưu truyền truyền thống văn hóa dân tộc cũng như tộc người.
Gia đình là nơi sáng tạo và thụ hưởng những giá trị văn hóa đạo đức xã hội.
Gia đình là một tổ chức chính trị của xã hội, là nơi tổ chức thực hiện chính sách, pháp
luật của nhà nước và quy chế làng xā, hưởng lợi từ hệ thống pháp luật.
Chương 2: Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
2.1 Cơ sở kinh tế xã hội.
Cơ sở kinh tế là một trong những yếu tố quan trọng nhất để xây dựng một gia đình
vững mạnh và hạnh phúc trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Nền kinh tế đang
được đổi mới và phát triển, do đó, gia đình cần phải có một nguồn thu nhập ổn định để
duy trì cuộc sống và xây dựng tương lai cho con cái.
Trong thời kỳ này, một số gia đình có thể đang gặp khó khăn về tài chính do các thay
đổi trong nền kinh tế. Do đó, các gia đình cần phải tìm kiếm những cơ hội để tăng thu
nhập, bao gồm việc tìm kiếm việc làm ổn định và có thu nhập tốt, kinh doanh hoặc đầu
tư vào các dự án tiềm năng.
Tuy nhiên, để đảm bảo một nguồn thu nhập ổn định, các gia đình cũng cần phải có sự
phân chia công việc hợp lý giữa nam và nữ trong gia đình. Điều này sẽ giúp giảm thiểu
sự căng thẳng và stress trong gia đình, đồng thời giúp cho các thành viên trong gia
đình có thể tập trung vào công việc của mình một cách hiệu quả.
Ngoài ra, các gia đình cũng cần phải học cách quản lý tài chính hiệu quả để có thể sử
dụng nguồn tài nguyên một cách tiết kiệm và thông minh. Điều này sẽ giúp cho gia
đình có thể tiết kiệm được chi phí, đồng thời có thể đầu tư vào các mục tiêu lâu dài
như mua nhà, tiết kiệm cho con cái học đại học hoặc chuẩn bị hưu trí
Ngoài ra, cơ sở kinh tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ
giữa các gia đình. Khi các gia đình có một nguồn thu nhập ổn định và có thể tự cân lOMoARcPSD| 36443508
bằng được ngân sách gia đình, điều này sẽ giúp cho các gia đình có thể giúp đỡ nhau
trong những thời điểm khó khăn và c甃ng nhau chia sẻ những niềm vui trong cuộc sống.
2.2 Cơ sở chính trị xã hội.
Cơ sở chính trị xã hội trong quá trình xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội đóng vai trò vô c甃ng quan trọng và cần thiết. Trong quá trình đổi mới và
phát triển kinh tế, xã hội cũng phải thay đổi và phát triển theo, và đó là lý do tại sao cơ
sở chính trị xã hội cũng cần phải được thay đổi và phát triển.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, việc chuyển đổi từ chế độ phong kiến sang
chủ nghĩa xã hội là một quá trình phức tạp và có nhiều khó khăn. Việc xây dựng gia
đình trong thời kỳ này cũng đặt ra nhiều thách thức cho các gia đình. Vì vậy, cơ sở
chính trị xã hội là yếu tố vô c甃ng quan trọng để giúp các gia đình vượt qua những khó khăn này.
Đầu tiên, cơ sở chính trị xã hội giúp cho các gia đình có thể hiểu rõ hơn về quyền lợi
và nghĩa vụ của mình trong xã hội. Trong quá trình chuyển đổi từ chế độ phong kiến
sang chủ nghĩa xã hội, quyền lợi của mỗi người và gia đình đã được định nghĩa rõ ràng
hơn. Các gia đình cần phải hiểu rõ những quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong xã hội
để có thể đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
Thứ hai, cơ sở chính trị xã hội cũng giúp cho các gia đình có thể tham gia vào các hoạt
động chính trị xã hội và đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Đó là một cách để
các gia đình có thể tìm hiểu về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong xã hội, cũng như
thể hiện sự đóng góp của mình cho xã hội. Việc tham gia vào các hoạt động chính trị
xã hội cũng giúp cho các gia đình có thể xây dựng mối quan hệ với các gia đình khác
và tăng cường sự đoàn kết trong xã hội.
Thứ ba, cơ sở chính trị xã hội còn đòi hỏi gia đình phải có ý thức về trách nhiệm của
mình đối với xã hội và tham gia vào các hoạt động cộng đồng để đóng góp cho sự phát
triển của đất nước. Điều này có thể được thể hiện qua việc tham gia vào các tổ chức
tôn giáo, các tổ chức từ thiện, các hội đoàn thể thao, văn hóa, giáo dục và các hoạt
động xã hội khác. Gia đình cũng nên khuyến khích con em mình tham gia vào các hoạt
động này để rèn luyện kỹ năng và giá trị tốt đẹp, đồng thời hình thành tư tưởng và ý
thức tốt đối với xã hội.
Ngoài ra, trong giai đoạn này, quyền lợi và nghĩa vụ của các thành viên gia đình cũng
được xác định rõ ràng hơn. Chính phủ và các cơ quan chức năng đưa ra các chính
sách, pháp luật để bảo vệ quyền lợi của các thành viên trong gia đình, đồng thời tạo
điều kiện cho gia đình có thể phát triển tốt hơn. Ví dụ như chính sách bảo vệ người lao
động, chính sách giáo dục, chính sách về an sinh xã hội, chính sách về tài chính ngân sách gia đình, v.v.
Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng gia đình, các vấn đề phát sinh trong chính trị xã
hội như chiến tranh, khủng hoảng kinh tế, thiên tai, v.v. cũng có thể ảnh hưởng đến sự lOMoARcPSD| 36443508
phát triển của gia đình. Điều này yêu cầu gia đình phải có ý thức về tình hình xã hội và
thích ứng với các thay đổi để có thể vượt qua khó khăn và phát triển tiếp tục.
Tóm lại, cơ sở chính trị xã hội đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình xây dựng gia
đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đó là nền tảng để gia đình có thể phát
triển và đóng góp cho xã hội.
2.3 Cơ sở văn hóa.
Cơ sở văn hóa là yếu tố quan trọng trong xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các giá trị và quan
niệm của mỗi thành viên trong gia đình. Trong gia đình, các thành viên thường được
truyền tải các giá trị văn hóa của gia đình qua các nghi thức, truyền thống, tôn giáo và
các hành động trong cuộc sống hàng ngày.
Truyền thống và nghi thức trong gia đình rất quan trọng để giúp các thành viên trong
gia đình hình thành ý thức về tình cảm và sự quan tâm đến nhau. Những truyền thống
như sinh nhật, ngày kỷ niệm cưới, Tết Nguyên Đán, Lễ Giáng Sinh và các ngày lễ
khác đều là cơ hội để các thành viên trong gia đình có thể quan tâm, chia sẻ và thể hiện
tình cảm của mình với nhau.
Ngoài ra, tôn giáo cũng là yếu tố quan trọng trong cơ sở văn hóa của một gia đình. Tôn
giáo giúp cho các thành viên trong gia đình có được một nền tảng đạo đức và giúp họ
hình thành ý thức về trách nhiệm xã hội và quan tâm đến những người khác trong cộng đồng.
Hành động và tình cảm của các thành viên trong gia đình cũng rất quan trọng trong cơ
sở văn hóa của một gia đình. Các hành động như giúp đỡ, chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau
giúp cho các thành viên trong gia đình có được một mối quan hệ tốt đẹp với nhau.
Điều này rất quan trọng đối với việc xây dựng một gia đình hạnh phúc và vững mạnh.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, cơ sở văn hóa trong gia đình cũng đang trải
qua sự thay đổi và phát triển. Với sự phát triển của xã hội, các giá trị và quan niệm về
hạnh phúc, tình yêu và sự tôn trọng lẫn nhau trong gia đình cũng đang thay đổi và phát
triển và nhiều gia đình đã phải thay đổi cách suy nghĩ và hành động của mình để ph甃
hợp với xu hướng của xã hội. Việc này đặt ra những thách thức và cũng là cơ hội để
mỗi gia đình có thể tìm hiểu và lựa chọn cho mình những giá trị, tôn giáo và quan
niệm ph甃 hợp để có thể sống hòa thuận và yêu thương nhau.
Một cơ sở văn hóa vững mạnh sẽ giúp cho gia đình có thể tạo ra một môi trường ấm
áp, yên bình và an toàn cho các thành viên. Những giá trị chung sẽ giúp cho mỗi người
trong gia đình hiểu và tôn trọng nhau hơn, cũng như giúp cho việc giải quyết mâu
thuẫn và xung đột được dễ dàng hơn.
2.4 Chế độ hôn nhân tiến bộ. lOMoARcPSD| 36443508
Chế độ hôn nhân tiến bộ là một khái niệm mới được đưa ra trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội. Nó là một sự tiến bộ trong quan điểm về hôn nhân và gia đình so với
các chế độ hôn nhân trước đó.
Trong chế độ hôn nhân tiến bộ, nam và nữ có quyền lựa chọn người bạn đời của mình
theo ý muốn. Không có bất kỳ sự ép buộc nào từ phía gia đình hay xã hội. Điều này
giúp cho các cặp đôi có thể tìm kiếm một người mà họ thực sự yêu và ph甃 hợp với
nhau. Chính vì vậy, chế độ hôn nhân tiến bộ giúp cho các cặp đôi có thể sống hạnh
phúc và yêu thương nhau lâu dài hơn.
Ngoài ra, chế độ hôn nhân tiến bộ còn có sự tôn trọng đối với quyền lợi của cả nam và
nữ trong hôn nhân. Trong quá khứ, hôn nhân thường bị xem như là một thỏa thuận
giữa hai gia đình. Phần lớn các quyết định quan trọng đều được gia đình quyết định
thay vì các cặp đôi. Điều này thường dẫn đến sự thiếu hiểu biết và thiếu sự tôn trọng
giữa các thành viên trong gia đình. Chế độ hôn nhân tiến bộ giúp cho cả nam và nữ có
quyền lựa chọn và tham gia vào các quyết định quan trọng trong hôn nhân. Điều này
giúp tăng cường mối quan hệ tình cảm giữa các thành viên trong gia đình và giữ được
mối quan hệ lâu dài hơn.
Bên cạnh đó, chế độ hôn nhân tiến bộ còn đặt nặng vấn đề về sự công bằng giữa nam
và nữ trong hôn nhân. Trong quá khứ, nữ thường bị coi là vật sở hữu của nam và phụ
thuộc vào người chồng của mình. Chế độ hôn nhân tiến bộ đặt ra nguyên tắc về sự
bình đẳng giữa nam và nữ trong hôn nhân. Điều này giúp cho phụ nữ có quyền tự
quyết định về cuộc sống của mình và không bị ép buộc phải tuân theo những quyết
định của người chồng.
Như vậy, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, chế độ hôn nhân tiến bộ có vai trò
quan trọng trong việc xây dựng gia đình vững mạnh và hạnh phúc. Đây là một trong
những cơ sở quan trọng để xây dựng một xã hội tiến bộ, phát triển và công bằng hơn.
Chế độ này giúp tăng cường quyền lợi của phụ nữ, đảm bảo quyền lợi của con cái và
tạo ra một môi trường gia đình tốt cho sự phát triển và hạnh phúc của mọi thành viên trong gia đình.
Chương 3: Liên hệ thực tiễn xây dựng gia đình Việt Nam trong thời kì quá độ lên chủ nghĩ xã hội.
3.1 Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
3.1.1 Biến đổi quy mô, kết cấu của gia đình
Trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội gia đình Việt Nam đã trải qua nhiều biến
đổi đáng kể. Trước đây gia đình Việt Nam thường có cấu trúc gia đình mở rộng với
nhiều thế hệ sống chung với nhau. Tuy nhiên với sự phát triển của kinh tế và xã hội
c甃ng với sự thay đổi trong tư tưởng của người dân gia đình Việt Nam đã dần chuyển
sang cấu trúc gia đình hạt nhân với các thành viên sống riêng lẻ và độc lập hơn.
Gia đình Việt Nam ngày nay có thể nói là một “gia đình quá độ” đang chuyển từ xã
hội nông nghiệp truyền thống sang xã hội công nghiệp hiện đại. Trong quá trình này, sự lOMoARcPSD| 36443508
tan rã của cấu trúc gia đình truyền thống và sự hình thành cấu trúc gia đình mới là tất
yếu. Gia đình đơn thân hoặc gia đình hạt nhân đã trở nên rất phổ biến ở cả thành thị và
nông thôn, thay thế cho các kiểu gia đình truyền thống từng thống trị.
Quy mô gia đình ngày nay tồn tại với xu hướng nhỏ hơn trước kia, số thành viên trong
gia đình trở nên ít đi. Khác với gia đình truyền thống xưa có thể tồn tại đến ba bốn thế
hê c甃ng chung sống dưới mộ t mái nhà, thì hiệ n nay quy mô gia đình hiệ n đạị đã ngày
càng được thu nhỏ lại.
Gia đình Việt Nam ngày càng quy mô nhỏ hơn đáp ứng nhu cầu và điều kiện của thời
đại mới. Bình đẳng nam nữ được tăng lên, quyền riêng tư của con người được tôn trọng
hơn, tránh được những xung đột trong đời sống gia đình truyền thống. Sự biến đổi của
gia đình thể hiện ở chỗ nó thực hiện nhiệm vụ tích cực, làm thay đổi bản thân gia đình
và cả hệ thống xã hội, làm cho xã hội thích ứng và ph甃 hợp hơn với tình hình mới, một kỷ nguyên mới.
3.1.2 Biến đổi các chức năng của gia đình
Trong khi trước đây, nhu cầu có con trong các gia đình Việt Nam truyền thống thể
hiện ở ba mặt dưới tác động của phong tục, tập quán và nhu cầu sản xuất nông nghiệp:
sinh con, càng nhiều con càng tốt. con trai, ngày nay nhu cầu này đã thay đổi, thể hiện
ở việc giảm mức sinh của phụ nữ, giảm số con mong muốn và giảm nhu cầu sinh con
trai. Trong gia đình ngày nay, sự bền vững của hôn nhân phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố
tâm lý, tình cảm và tài chính chứ không chỉ là có con hay không, có con hay không có
con trai như một gia đình truyền thống.
3.1.3 Biến đổi chức năng kinh tế và tổ chức tiêu d甃ng
Thứ nhất, từ kinh tế tự cấp tự túc thành kinh tế hàng hóa, tức là từ môt đơn vị kinḥ tế
khép kín sản xuất để đáp ứng nhu cầu của gia đình thành đơn vị mà sản xuất chủ yếu để
đáp ứng nhu cầu của người khác hay của xã hôi. ̣
Thứ hai, từ đơn vị kinh tế mà đặc trưng là sản xuất hàng hóa đáp ứng nhu cầu của thị
trường quốc gia thành tổ chức kinh tế của nền kinh tế thị trường hiên đại đáp ứng nhụ
cầu của thị trường toàn cầu.
Hiện nay kinh tế gia đình đang trở thành một bộ phận quan trọng của nền kinh tế
quốc dân. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập kinh tế và cạnh tranh sản phẩm với các
nước trong khu vực và thế giới, kinh tế gia đình gặp không ít khó khăn, trở ngại khi phát
triển theo hướng chuyên môn hóa sản xuất hàng hóa và quản lý trong nền kinh tế thị
trường hiện đại. Nguyên nhân là do phần lớn kinh tế gia đình có quy mô nhỏ, lao động
ít và mang tính chất tự cung tự cấp. Sự phát triển của nền kinh tế hàng hoá và sự gia
tăng thu nhập tiền tệ của gia đình đã làm cho gia đình trở thành một đơn vị tiêu d甃ng
quan trọng trong xã hội. Những hộ gia đình Việt Nam đang tiến tới “Chủ nghĩa tiêu
d甃ng”, tức là sử dụng hàng hóa và dịch vụ xã hội.
3.1.4 Biến đổi chức năng giáo d甃⌀ c (xã hội hóa)
Trong xã hội Việt Nam truyền thống, giáo dục gia đình là cơ sở của giáo dục xã hội,
nhưng ngày nay Giáo dục xã hội bao gồm giáo dục gia đình và đặt ra mục tiêu, yêu cầu
của giáo dục xã hội. Sự giống nhau giữa giáo dục gia đình truyền thống và giáo dục
trong xã hội mới tiếp tục đề cao sự hy sinh cá nhân vì cộng đồng. lOMoARcPSD| 36443508
Giáo dục gia đình hiện nay đang phát triển theo xu hướng gia đình ngày càng đầu tư tài
chính cho giáo dục con cái. Nội dung giáo dục gia đình hiện nay không chỉ tập trung
vào giáo dục đạo đức, cách ứng xử trong gia đình, dòng tộc, làng xóm mà còn hướng
tới giáo dục tri thức khoa học hiện đại, cho con trẻ hành trang để hội nhập thế giới.
Tuy nhiên, sự phát triển của hê thống giáo dục xã hộ i, c甃ng với sự phát triển kinh tệ́
hiên nay, vai trò giáo dục của các chủ thể trong gia đình có xu hướng giảm. Nhưng sự̣
gia tăng của các hiên tượng tiêu cực trong xã hộ i và trong nhà trường, làm cho sự kỳ ̣
vọng và niềm tin của các bâc cha mẹ vào hệ thống giáo dục xã hộ i trong việ c rèn luyệ
ṇ đạo đức, nhân cách cho con em của họ đã giảm đi rất nhiều so với trước đây. Mâu
thuẫn này là môt thực tế chưa có lời giải hữu hiệ u ở Việ t Nam hiệ n nay. Những tác ̣
đông trên đây làm giảm sút đáng kể vai trò của gia đình trong thực hiệ n chức
năng xã ̣ hôi hóa, giáo dục trẻ em ở nước ta thời gian qua. Hiệ n tượng trẻ em hư, bỏ
học sớm,̣ lang thang, nghiên hút ma túy, mại dâm… cũng cho thấy phần nào sự bất lực
của xã ̣ hôi và sự bế tắc của mộ t số gia đình trong việ c chăm sóc, giáo dục trẻ em.̣
Phương hướng xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên CNXH:
-Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao nhận thức của nhân dân đối với việc xây
dựng và phát triển gia đình Việt Nam. Tiếp tục tuyên truyền để cấp ủy, tổ chức, đoàn
thể các cấp, từ trụ sở Đảng đến cơ sở nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, tầm quan trọng
của quê hương và công trình. Sự phát triển của gia đình Việt Nam ngày nay trở thành
một trong những động lực quan trọng nhất, quyết định thắng lợi của sự phát triển kinh
tế - xã hội bền vững trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng và
giữ nước và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩaViệt Nam. Các cơ quan, tổ chức đảng các
cấp cần đưa nội dung, mục tiêu giáo dục và phát triển gia đình vào chiến lược phát triển
kinh tế - xã hội và kế hoạch công tác hàng năm của cấp sở, ngành và cộng đồng.
-Thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, kinh tế gia đình. Xây
dựng và hoàn thiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội góp phần củng cố, ổn định và
phát triển kinh tế hộ gia đình. Có biện pháp ưu tiên hỗ trợ phát triển kinh tế gia đình đối
với gia đình liệt sĩ, gia đình thương bệnh binh, gia đình đồng bào dân tộc thiểu số, hộ
nghèo, gia đình v甃ng sâu, v甃ng xa, v甃ng đặc biệt khó khăn. Các chính sách kịp thời
hỗ trợ phát triển kinh tế gia đình, sản xuất, kinh doanh sản phẩm mới, sản phẩm sử dụng
nguyên liệu tại chỗ giúp các gia đình tham gia sản xuất phục vụ xuất khẩu. Tạo điều
kiện thuận lợi để các hộ chủ động sử dụng vốn vay ngắn hạn và dài hạn nhằm xóa đói,
giảm nghèo, tái thiết sản xuất, mở rộng phát triển kinh tế, đẩy mạnh loại hình kinh tế nông nghiệp.
-Kế thừa những giá trị của gia đình truyền thống và tiếp thu những thành tựu tiến bộ
của nhân loại vào gia đình gia đình Việt Nam ngày nay. Vì vậy, cả nhà nước và các cơ
quan văn hóa, cũng như các ban ngành liên quan nên xác định và bảo tồn những nét đẹp lOMoARcPSD| 36443508
hữu ích. Khám phá những giới hạn của bạn và đồng thời vượt qua những thói quen cũ
của gia đình. Xây dựng gia đình Việt Nam ngày nay chính là xây dựng một mô hình gia
đình hiện đại, ph甃 hợp với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội
nhập kinh tế quốc tế. Việc xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam hiện nay kế thừa
và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam, kết hợp
với những giá trị tiến bộ của gia đình hiện đại, ph甃 hợp với sự phát triển tất yếu của xã
hội là việc làm cần thiết. Tất cả nhằm thực hiện mục tiêu đưa gia đình thực sự trở thành
tế bào lành mạnh của xã hội, là tổ ấm của cả loài người.
-Phát triển và nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa, gia đình văn
hóa là hình mẫu gia đình tiến bộ là danh hiệu hay mục tiêu mà nhiều gia đình Việt Nam
hướng tới. Tóm lại, gia đình ấm no, hoà thuận, tiến bộ, khoẻ mạnh, hạnh phúc.
Thực hiện tốt nghĩa vụ công dân, kế hoạch hóa gia đình. Đoàn kết, tương trợ trong cộng
đồng. Phong trào xây dựng gia đình văn hóa đã có tác động đáng kể đến việc hình thành
gia đình do các quy tắc ứng xử đề cao các giá trị đạo đức truyền thống của gia đình Việt
Nam. Chất lượng cuộc sống gia đình ngày một nâng cao. Vì vậy, để phát triển gia đình
Việt Nam hiện nay, cần tiếp tục tìm tòi, nhân rộng, xây dựng các mô hình gia đình văn
hóa trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tiếp thu những giải pháp cho những
thách thức của gia đình, có những giá trị mới tiến bộ cần được phát triển.
3.2 Liên hệ thực tiễn phương hướng cơ bản xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam hiện đại
3.2.1 Cơ sở thực tiễn của xây dựng gia đình Việt Nam
Cơ sở thực tiễn của việc hình thành và phát triển gia đình là sự tồn tại, hoạt động của
gia đình qua các thời đại lịch sử. Việc thực hiện các chức năng cơ bản của gia đình là
cơ sở thực tiễn để hoạch định chính sách, xây dựng các chuẩn mực và định hướng các
giá trị gia đình tốt đẹp. Một gia đình phát triển không chỉ củng cố các mối quan hệ gia
đình, hình thành nhân cách con người mà còn tạo môi trường xã hội thuận lợi cho sự
phát triển hài hòa, toàn diện của mỗi cá nhân. Về phương diện này, gia đình là cơ sở đầu
tiên để tái sản xuất ra con người và xã hội.
Thứ nhất, chức năng kinh tế của gia đình khẳng định rằng gia đình không chỉ kiếm thu
nhập để tồn tại mà còn cung cấp cho xã hội việc làm, của cải và tham gia vào các quá
trình kinh tế của xã hội, từ sản xuất và phân phối đến trao đổi và tiêu d甃ng. Tất cả những
hiền tài của đất nước những anh h甃ng, vĩ nhân, cán bộ, chiến sĩ và giai cấp công, nông,
sĩ, trí thức đều xuất thân từ gia đình. Vượt qua ngưỡng cửa gia đình, họ có mặt ở mọi
cương vị, điều hành, chỉ đạo guồng máy của xã hội.
Chức năng văn hóa của gia đình giúp hình thành những chuẩn mực, giá trị đạo đức,
phong tục, lối sống văn hóa, giáo dục của xã hội. Gia đình là sợi dây liên kết quan trọng
giữa con người với con người với làng xã, cộng đồng, đất nước. Đây là những nhân tố
“phi kinh tế” không thể thiếu để thúc đẩy và định hướng sự phát triển kinh tế.
Chức năng tâm lý, tình cảm của gia đình là một chức năng đặc biệt. Tình yêu gia đình
bắt nguồn từ tình yêu cộng đồng, xã hội, đất nước. Chính tình yêu thương đó là nền tảng
vững chắc để đất nước tồn tại và phát triển trước những biến động lịch sử to lớn. Người
Việt Nam giải quyết mọi quan hệ không chỉ theo pháp luật mà còn trên cơ sở tình nghĩa. lOMoARcPSD| 36443508
Chức năng sinh sản, duy trì và phát triển nòi giống cũng được quan tâm hơn trước.
Các gia đình không còn lo sinh nhiều con kém mà lo sinh ít con chất lượng cao. Chất
lượng cuộc sống, chất lượng con người đang là vấn đề được quan tâm hàng đầu của hầu
hết các gia đình hiện nay.
Chức năng giáo dục của gia đình giữ vai trò cốt lõi quan trọng trong chức năng giáo
dục của xã hội. Nó là cơ sở giáo dục xã hội để hình thành nhân cách, hành vi, đạo đức
của con người. Các hình mẫu thường xuất thân từ những gia đình có học thức cao, ngược
lại, những gia đình có khủng hoảng, con cái bị bỏ rơi, các mối quan hệ phức tạp gây khó
chịu về thể chất, tâm lý, hoặc sa vào tệ nạn xã hội, thậm chí phạm pháp, phạm tội. lOMoARcPSD| 36443508
3.2.2 Giải quyết vấn đề kinh tế ở các gia đình trên thành phố: 1.
Gia đình là nơi truyền thống văn hóa từ đời này sang đời khác. Việc xây dựng
vàphát triển gia đình hiện đại sẽ giúp duy trì và phát triển các giá trị và văn hóa truyền
thống của Việt Nam đồng thời giúp các thành viên trong gia đình có một môi trường tốt
để phát triển bản thân góp phần vào việc phát triển kinh tế. 2.
Gia đình là nơi cung cấp nguồn lực tài chính cho các thành viên. Việc xây dựng
vàphát triển gia đình hiện đại sẽ giúp gia đình có thêm nguồn lực tài chính để đầu tư vào
các hoạt động kinh tế giúp gia đình tăng thu nhập và cải thiện đời sống. 3.
Gia đình, nhất là các gia đình ở các thành phố là nơi cung cấp lao động cho xã
hội.Việc xây dựng và phát triển gia đình hiện đại sẽ giúp gia đình có thêm nguồn lao
động có tri thức cao để đóng góp vào nền kinh tế đất nước đồng thời giúp giảm thiểu
tình trạng thất nghiệp và nghèo đói. 4.
Ở các thành phố lớn,việc xây dựng và phát triển gia đình hiện đại sẽ giúp gia
đìnhcó thêm nguồn nhân lực để đóng góp vào các hoạt động xã hội đồng thời giúp giảm
thiểu tình trạng thiếu hụt nhân lực trong các lĩnh vực quan trọng. 5.
Gia đình là nơi cung cấp nguồn lực tinh thần cho các thành viên sẽ giúp gia đình
có một môi trường tốt để phát triển tinh thần giúp các thành viên trong gia đình có sức
khỏe tốt để đối mặt với các thách thức trong cuộc sống. lOMoARcPSD| 36443508 Phần 3: Kết luận
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, cơ sở xây dựng gia đình đóng vai trò quan trọng
trong việc phát triển và thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội. Gia đình được coi là nơi khởi đầu của
mỗi con người, nơi mà họ học hỏi và định hướng cho cuộc sống của mình.
Ở Việt Nam, trong thời kỳ này, gia đình đã trải qua nhiều thay đổi và điều chỉnh để ph甃 hợp
với tinh thần của chủ nghĩa xã hội. Trong giai đoạn đầu, những thay đổi này đặc biệt liên
quan đến việc cải tổ hệ thống tài sản và tiêu chuẩn cuộc sống. Nhà nước đã ưu ái cho các gia
đình có nhiều người con để c甃ng nhau đóng góp cho sự phát triển toàn diện của đất nước.
Tuy nhiên, sau đó, khi chính sách kinh tế mới được triển khai, gia đình trở thành một tâm
điểm quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế. Những thay
đổi xã hội và tăng trưởng kinh tế đã thúc đẩy các gia đình phải thích nghi với những thay
đổi này, đặc biệt là trong việc cân bằng giữa cuộc sống gia đình và sự nghiệp cá nhân.
Tóm lại, cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là một quá trình
phức tạp và đòi hỏi sự thay đổi liên tục để ph甃 hợp với tình hình xã hội hiện tại. Việc phát
triển gia đình và đảm bảo cuộc sống của từng cá nhân là cơ sở quan trọng để phát triển toàn diện cho đất nước. lOMoARcPSD| 36443508
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tiểu luận chủ nghĩa xã hội khoa học – Theo Luận Văn Tốt
h 琀琀 ps://luanvantot.com/琀椀 eu-luan-chu-nghia-xa-hoi-khoa-hoc/
2. Một số quan niệm chung về gia đình và gia đình hiện nay – Luật Minh Khuê
2022 ( Luật sư Lê Kiều Hoa)
h 琀琀 ps://luatminhkhue.vn/gia-dinh-la-gi---khai-niem-gia-dinh-duoc-hieu-nhu-the-nao-chodung-- .aspx
3. Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội – Theo Cửu Dương thần công
h 琀琀 ps://cuuduongthancong.com/atc/1352/co-so-xay-dung-gia-dinh-trong-thoi-ky-qua-do- lenchu-nghia-xa-hoi
4. Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội –
Theo tạp chí cộng sản năm 2020 ( PGS, TS. Trần Thị Minh Thi)
h 琀琀 ps://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/van_hoa_xa_hoi/-/2018/816737/nhung-
biendoi-cua-gia-dinh-viet-nam-hien-nay-va-mot-so-khuyen-nghi-chinh-sach.aspx
5. Phương hướng xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ
lên CNXH – Theo tạp chí mặt trận 2022 (TS Phạm Văn Nghĩa)
h 琀琀 p://tapchima 琀琀 ran.vn/thuc-琀椀 en/xay-dung-gia-dinh-viet-nam-trong-giai-doan-hien- nay43103.html
6. Phương hướng xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam hiện đại – Theo
TuyênGiáo ( PGS, TS. Trần Thị Minh Thi)
h 琀琀 ps://tuyengiao.vn/dan-so-va-phat-trien/xay-dung-gia-tri-gia-dinh-viet-nam-trong-quatrinh-
hien-dai-hoa-va-bien-doi-van-hoa-135926