Tiểu luận môn Chủ nghĩa xã hội khoa học đề tài "Quan điểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin về vấn đề dân tộc, bình đẳng dân tộc và ý nghĩa trong quá trình thực hiện bình đẳng dân tộc ở Việt Nam hiện nay"

Tiểu luận môn Chủ nghĩa xã hội khoa học đề tài "Quan điểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin về vấn đề dân tộc, bình đẳng dân tộc và ý nghĩa trong quá trình thực hiện bình đẳng dân tộc ở Việt Nam hiện nay" của Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh với những kiến thức và thông tin bổ ích giúp sinh viên tham khảo, ôn luyện và phục vụ nhu cầu học tập của mình cụ thể là có định hướng ôn tập, nắm vững kiến thức môn học và làm bài tốt trong những bài kiểm tra, bài tiểu luận, bài tập kết thúc học phần, từ đó học tập tốt và có kết quả cao cũng như có thể vận dụng tốt những kiến thức mình đã học vào thực tiễn cuộc sống. Mời bạn đọc đón xem!

86 43 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

lOMoARcPSD|36443508

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

Quan điểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin

về vấn đề dân tộc, bình đẳng dân tộc

và ý nghĩa trong quá trình thực hiện

bình đẳng dân tộc ở Việt Nam hiện nay

lOMoARcPSD|36443508

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1

1. Lý do chọn ề tài ................................................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 1

PHẦN NỘI DUNG......................................................................................................... 2

CHƯƠNG 1: Quan iểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin về vấn ề dân tộc và bình

ẳng dân tộc ................................................................................................................... 2

1.1. Quan iểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin về vấn ề dân tộc ................................ 2

1.1.1 . Khái niệm dân tộc.......................................................................................... 2

1.1.2. Xu hướng hình thành dân tộc

........................................................................ 3

1.1.3. Đặc trưng dân tộc

........................................................................................... 4

1.2. Quan iểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin về vấn ề bình ẳng dân tộc .............. 5

1.2.1. Khái niệm bình ẳng dân tộc

......................................................................... 5

1.2.2. Quan iểm Mác- Lênin về vấn ề bình ẳng dân tộc

..................................... 6 CHƯƠNG 2: Ý nghĩa trong quá trình thực hiện

bình ẳng dân tộc ở Việt Nam

hiện nay ........................................................................................................................ 10

2.1. Các chủ trương chính sách của Đảng trong việc xây dựng con người ...........

2.2. Thực trạng thực hiện chính sách bình ẳng dân tộc ....................................... 13

2.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả của chính sách bình ẳng dân tộc ở Việt Nam 14

KẾT LUẬN .................................................................................................................. 18

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 19

lOMoARcPSD|36443508

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn ề tài

Từ ngàn ời nay Việt Nam là quốc gia với 54 dân tộc cùng chung sống. Với tỷ lệ dân số

không ồng ều, dân tộc ít người chỉ chiếm 14,3% dân số, khoảng hơn 12,3 triệu người trong

tổng số hơn 90 triệu dân Việt Nam. Việc các dân tộc, dù ít hay nhiều người, dù da màu hay

da trắng thì vẫn luôn chung sống bình ẳng như anh em ruột thịt trên ất nước Việt Nam, là

một chỉ dấu về sự ảm bảo nhân quyền ở Việt Nam. Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng chính

sách dân tộc, ặc biệt là ảm bảo quyền bình ẳng giữa các dân tộc; quan tâm chăm lo, tạo iều

kiện tốt nhất ể ồng bào các dân tộc phát triển và thụ hưởng các quyền lợi ược pháp luật ghi

nhận. Trong suốt chiều dài lịch sử, chính quyền nhà nước luôn ề cao ến vấn ề bình ẳng, trải

dài từ miền xuôi cho ến miền ngược, từ ồn dân cho ến thiểu số các vùng ều ược nhà nước

ta ưu tiên ể ảm bảo quyền lợi và hỗ trợ hết mình cho ồng bào thiếu số phát triển về kinh tế

- xã hội và cũng như giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Với quan iểm mọi công dân

khi sinh ra ều có quyền lợi ngang nhau trong mọi cương lĩnh chính trị tham gia quản lí Nhà

nước và xã hội, ứng cử vào Quốc hội và Hội ồng nhân dân các cấp, những năm gần ây tỷ lệ

người dân tộc thiểu số tham gia vào bộ máy chính trị ngày càng tăng. Chúng ta hưởng quyền

lợi từ Nhà nước thì cũng ồng nghĩa với việc thực hiện nghĩa vụ i kèm. Chính vì mỗi người

chúng ta ều ang cùng chảy trong người một dòng máu thiên liêng và cao cả mang tên Việt

Nam nên vấn ề công bằng giữa các dân tộc là vô cùng quan trọng nên nhóm chúng em chọn

“Quan iểm của Chủ nghĩa Mác – Lenin về vấn ề dân tộc và ý nghĩa trong quá trình thực

hiện bình ẳng dân tộc ở Việt Nam hiện nay” làm ề tài tiểu luận

2. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu nghiên cứu của bài tiểu luận này là tìm hiểu tổng quan về quan iểm của Chủ

nghĩa Mác – Lenin về các vấn ề dân tộc và ý nghĩa trong quá trình thực hiện bình ẳng dân

tộc ở Việt Nam hiện nay.

lOMoARcPSD|36443508

PHẦN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1: QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN

VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ BÌNH ĐẲNG DÂN TỘC

1.1. Quan iểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin về vấn ề dân tộc

1.1.1 . Khái niệm dân tộc

Cũng như nhiều hình thức cộng ồng khác, dân tộc là sản phẩm của một quá trình phát

triển lâu dài của xã hội loài người. Trước khi dân tộc xuất hiện, loài người ã trải qua những

hình thức cộng ồng từ thấp ến cao: thị tộc, bộ lạc, bộ tộc. Ở phương Tây, dân tộc xuất hiện

khi phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa ược xác lập và thay thế vai trò của phương thức

sản xuất phong kiến. Chủ nghĩa tư bản ra ời trên cơ sở của sự phát triển sản xuất và trao ổi

hàng hoá ã làm cho các bộ tộc gắn bó với nhau. Nền kinh tế tự cấp, tự túc bị xoá bỏ, thị

trường có tính chất ịa phương nhỏ hẹp, khép kín ược mở rộng thành thị trường dân tộc.

Cùng với quá trình ó, sự phát triển ến mức ộ chín muồi của các nhân tố ý thức, văn hoá,

ngôn ngữ, sự ổn ịnh của lãnh thổ chung ã làm cho dân tộc xuất hiện. Chỉ ến lúc ó tất cả lãnh

ịa của các nước phương Tây mới thực sự hợp nhất lại, tức là chấm dứt tình trạng phong kiến

và dân tộc ược hình thành. Ở một số nước phương Đông, do tác ộng của hoàn cảnh mang

tính ặc thù, ặc biệt do sự thúc ẩy của quá trình ấu tranh dựng nước và giữ nước, dân tộc ã

hình thành trước khi chủ nghĩa tư bản ược xác lập. Loại hình dân tộc tiền tư bản ó xuất hiện

trên cơ sở một nền văn hoá, một tâm lý dân tộc ã phát triển ến ộ tương ối chín muồi, nhưng

lại dựa trên cơ sở một cộng ồng kinh tế tuy ã ạt tới một mức ộ nhất ịnh nhưng nhìn chung

còn kém phát triển và còn ở trạng thái phân tán.

Khái niệm dân tộc ược hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, trong ó có hai nghĩa ược dùng

phổ biến nhất:

Nghĩa thứ nhất: Dân tộc hay quốc gia dân tộc là cộng ồng người ổn ịnh hợp thành nhân

dân một nước, có lãnh thổ, quốc gia, nền kinh tế thống nhất, quốc ngữ chung và có ý thức

về sự thống nhất quốc gia của mình, gắn bó với nhau bởi lợi ích chính trị, kinh tế, truyền

thống văn hóa và truyền thống ấu tranh chung trong suốt quá trình lịch sử lâu dài dựng nước

và giữ nước.

lOMoARcPSD|36443508

Nghĩa thứ hai: Dân tộc - tộc người : là một cộng ồng người ược hình thành lâu dài trong

lịch sử, có mối liên hệ chặt chẽ và bền vững, có sinh hoạt kinh tế chung, có ngôn ngữ riêng

và những nét văn hóa ặc thù.

1.1.2. Xu hướng hình thành dân tộc

Có 2 xu hướng hình thành dân tộc:

Xu hướng thứ nhất: Do sự thức tỉnh của ý thức dân tộc về quyền sống, các dân tộc ấu

tranh chống áp bức dân tộc ể thành lập các quốc gia dân tộc ộc lập. Trong thời kỳ tư bản

chủ nghĩa, ở các quốc gia gồm nhiều cộng ồng dân cư có nguồn gốc tộc người khác nhau.

Khi mà các tộc người ó có sự trưởng thành về ý thức dân tộc, ý thức về quyền sống của

mình, các cộng ồng dân cư ó muốn tách ra thành lập các dân tộc ộc lập. Vì họ hiểu rằng,

chỉ trong cộng ồng ộc lập, họ mới có quyền quyết ịnh vận mệnh của mình mà quyền cao

nhất là quyền tự do lựa chọn chế ộ chính trị và con ường phát triển. Trong thực tế, xu hướng

này ã biểu hiện thành phong trào ấu tranh chống áp bức dân tộc, thành lập các quốc gia dân

tộc ộc lập. Xu hướng này nổi lên trong giai oạn ầu của chủ nghĩa tư bản và vẫn còn tác ộng

trong giai oạn ế quốc chủ nghĩa.

Xu hướng thứ hai: các dân tộc trong cùng quốc gia, thậm chí các dân tộc ở nhiều quốc

gia muốn liên hiệp lại với nhau. Xu hướng này phát huy tác ộng trong giai oạn ế quốc chủ

nghĩa. Chính sự phát triển của lực lượng sản xuất, của khoa học và công nghệ, của giao lưu

kinh tế và văn hóa trong xã hội tư bản ã xuất hiện nhu cầu xóa bỏ hàng rào ngăn cách giữa

các dân tộc, tạo nên mối liên hệ quốc gia và quốc tế rộng lớn giữa các dân tộc, thúc ẩy các

dân tộc xích lại gần nhau vì lợi ích chung.

Hai xu hướng này vận ộng trong iều kiện của chủ nghĩa ế quốc gặp nhiều trở ngại. Bởi

vì, nguyện vọng của các dân tộc ược sống ộc lập, tự do bị chính sách xâm lược của chủ

nghĩa ế quốc xoá bỏ. Chính sách xâm lược của chủ nghĩa ế quốc ã biến hầu hết các dân tộc

nhỏ bé hoặc còn ở trình ộ lạc hậu thành thuộc ịa và phụ thuộc của nó. Xu hướng các dân

tộc xích lại gần nhau trên cơ sở tự nguyện và bình ẳng bị chủ nghĩa ế quốc phủ nhận. Thay

vào ó họ áp ặt lập ra những khối liên hiệp nhằm duy trì áp bức, bóc lột ối với các dân tộc

khác, trên cơ sở cưỡng bức và bất bình ẳng.

1.1.3. Đặc trưng dân tộc

lOMoARcPSD|36443508

Những ặc trưng cơ bản của dân tộc theo nghĩa thứ nhất:

Có chung một phương thức sinh hoạt kinh tế. Đây là một trong những ăc trưng quan

trọng nhất của dân tộc. Các mối quan hệ kinh tế là cơ sở liên kết các bộ phận, các thành

viên của dân tộc, tạo nên nền tảng vững chắc cho cộng ồng dân tộc.

Có thể tập trung cư trú trên một vùng lãnh thổ của một quốc gia hoặc hoặc cư trú an xen

với nhiều dân tộc anh em. Vận mệnh dân tộc một phần rất quan trọng gắn với việc xác lập

và bảo vệ lãnh thổ ất nước.

Có ngôn ngữ riêng hoặc có thể có chữ viết riêng (trên cơ sở ngôn ngữ chung của quốc

gia) làm công cụ giao tiếp trên mọi lĩnh vực: kinh tế, văn hóa, tình cảm...

Có nét tâm lí riêng (nét tâm lí dân tộc) biểu hiện kết tinh trong nền văn hóa dân tộc và

tạo nên bản sắc riêng của nền văn hóa dân tộc, gắn bó với nền văn hóa của cả cộng ồng các

dân tộc.

Những ặc trưng cơ bản của dân tộc theo nghĩa thứ hai:

Cộng ồng về ngôn ngữ: Bao gồm ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết, hoặc chỉ riêng ngôn ngữ

nói. Đây là tiêu chí cơ bản ể phân biệt các tộc người khác nhau và là vấn ề luôn ược các dân

tộc coi trọng giữ gìn. Tuy nhiên trong quá trình phát triển tộc người vì nhiều nguyên nhân

khác nhau, có những tộc người không còn ngôn ngữ mẹ ẻ mà sử dụng ngôn ngữ khác (ngoại

lai) làm công cụ giao tiếp.

Cộng ồng về văn hóa: Bao gồm văn hóa vật thể và phi vật thể ở mỗi tộc người phản ánh

truyền thống, lối sống, phong tục, tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo của tộc người ó. Lịch sử

phát triển của mỗi tộc người gắn liền với truyền thống văn hóa của tộc người ó. Ngày nay,

cùng với xu thế giao lưu văn hóa song song tồn tại xu thế bảo tồn và phát huy bản sắc văn

hóa của mỗi tộc người.

Ý thức tự giác tộc người: Đây là ặc trưng quan trọng nhất, là tiêu chỉ ể phân ịnh một tộc

người với tộc người khác, và có vai trò quyết ịnh ối với sự tồn tại và phát triển của mỗi tộc

người. Sự hình thành và phát triển của ý thức tự giác tộc người liên quan trực tiếp ến các

yếu tố của ý thức, tình cảm, tâm lý tộc người.

Ba ặc trưng nói trên tạo nên sự ổn ịnh trong mỗi tộc người trong quá trình phát triển.

1.2. Quan iểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin về vấn ề bình ẳng dân tộc

lOMoARcPSD|36443508

1.2.1. Khái niệm bình ẳng dân tộc

Bình ẳng dân tộc là quyền ngang nhau của các dân tộc, không phân biệt dân tộc ó là a số

hay thiểu số, trình ộ văn hoá, dân trí cao hay thấp, không phân biệt chủng tộc màu da. Các

dân tộc ều bình ẳng về quyền lợi và nghĩa vụ trên tất cả các lĩnh vực trong ời sống chính trị,

kinh tế, văn hoá, xã hội và mọi người có cơ hội phát triển, ược bảo ảm bằng pháp luật.

Theo V.I.Lênin, bình ẳng dân tộc thực chất là xóa bỏ tình trạng người bóc lột người ể từ

ó xóa bỏ tình trạng dân tộc này có ặc quyền, ặc lợi so với dân tộc khác, dân tộc này i áp bức

dân tộc khác.

Bình ẳng giữa các dân tộc bao gồm tất cả các lĩnh vực trong ời sống kinh tế, chính trị,

văn hóa, xã hội. Đây là cơ sở pháp lý chung giải quyết các quan hệ dân tộc trên thế giới,

trong khu vực hay trong một quốc gia. Điều ó ược công pháp quốc tế và pháp luật quốc gia

ghi nhận. Bình ẳng giữa các dân tộc cũng chính là kết quả ấu tranh của nhân dân lao ộng

các nước trên thế giới.

Bình ẳng dân tộc phải ược thể hiện trong nội dung kinh tế hay bình ẳng về kinh tế. Ở

phương diện này, bình ẳng dân tộc phụ thuộc vào sự ồng ều về trình ộ phát triển kinh tế của

các dân tộc, cốt lõi là sự phát triển ồng ều về lực lượng sản xuất. Theo V.I.Lênin, lợi ích

kinh tế gắn liền với lợi ích giai cấp, dân tộc, quốc gia. Bất cứ sự áp ặt nào trong hợp tác,

giao lưu liên kết, bất kỳ ặc quyền kinh tế nào giành riêng cho các dân tộc, tộc người ều dẫn

ến việc vi phạm lợi ích của các dân tộc, dẫn ến sự bất bình ẳng

dân tộc.

Bình ẳng chính trị cũng là quyền của các dân tộc, tộc người. Bình ẳng về chính trị óng

vai trò là tiền ề, là iều kiện tiên quyết và là cơ sở ể thực hiện quyền bình ẳng trên các lĩnh

vực khác trong quan hệ giữa các dân tộc. Đối với các dân tộc bị áp bức, bị lệ thuộc, ấu tranh

giành quyền bình ẳng về dân tộc, chính là iều kiện ể có bình ẳng trên các phương diện khác

của ời sống xã hội. Mọi biểu hiện của tư tưởng dân tộc cực oan, sự kỳ thị, phân biệt, ối xử

giữa các dân tộc – tộc người; mọi biểu hiện nhằm can thiệp vào công việc nội bộ của các

quốc gia, dân tộc ều vi phạm quyền bình ẳng chính trị của các quốc gia, dân tộc. Như vậy,

bình ẳng về chính trị là quyền của mỗi dân tộc tự quyết ịnh vận mệnh của dân tộc mình, bao

gồm: quyền lựa chọn chế ộ, con ường phát triển của dân tộc mình, quyền quyết ịnh chính

sách dân tộc mình trong lĩnh vực quan hệ với các dân tộc khác.

lOMoARcPSD|36443508

Bình ẳng trên lĩnh vực văn hóa có tầm quan trọng ặc biệt và liên quan ến nhiều yếu tố

dân tộc – tộc người. Chính trên lĩnh vực văn hóa, các yếu tố tộc người – những yếu tố mà

nhờ ó phân biệt ược dân tộc này với dân tộc khác – ược biểu hiện ầy ủ nhất. Văn hóa của

mỗi dân tộc tạo nên sức sống bền vững của mỗi dân tộc. Trong quan hệ dân tộc, văn hóa là

một nhân tố có ý nghĩa quyết ịnh ịa vị bình ẳng của một dân tộc này với dân tộc khác.

V.I.Lênin khẳng ịnh “Đối với những người mác xít, vấn ề khẩu hiệu “văn hóa dân tộc” có

một ý nghĩa to lớn, chẳng những vì nó xác ịnh nội dung tư tưởng của toàn bộ công tác tuyên

truyền và cổ ộng của chúng ta về vấn ề dân tộc, là công tác khác với công tác tuyên truyền

tư sản, mà còn vì toàn bộ cái cương lĩnh về tự trị dân tộc về văn hóa trứ danh ều dựa trên

khẩu hiệu ó”. Vấn ề bình ẳng trong văn hóa phải luôn luôn gắn liền với bình ẳng về kinh tế,

chính trị.

1.2.2. Quan iểm Mác- Lênin về vấn ề bình ẳng dân tộc

V.I.Lênin luôn tuyến bố và khẳng ịnh dứt khoát việc bảo ảm nguyên tắc bình ẳng giữa

các dân tộc trong một quốc gia trong mọi iều kiện, hoàn cảnh. Bình ẳng dân tộc là bình ẳng

về mặt quyền lợi và nghĩa vụ, trong ó, V.I.Lênin nhấn mạnh việc bảo ảm bình ẳng về quyền

lợi cho các dân tộc, ặc biệt là những dân tộc ít người: “Chúng ta òi hỏi một sự bình ẳng

tuyệt ối về mặt quyền lợi cho tất cả các dân tộc trong quốc gia và sự bảo vệ vô iều kiện các

quyền lợi của mọi dân tộc ít người”. Như vậy, bình ẳng dân tộc gắn với việc bảo vệ quyền

của người dân tộc thiểu số trong một quốc gia. Để bảo ảm sự bình ẳng về quyền lợi cho các

dân tộc, ặc biệt là dân tộc ít người, V.I.Lênin phản ối bất cứ một ặc quyền dành cho một

dân tộc nào: “Không có một ặc quyền nào cho bất cứ dân tộc nào, mà là quyền bình ẳng

hoàn toàn của các dân tộc”; “Tất cả các dân tộc trong nước ều tuyệt ối bình ẳng và mọi ặc

quyền của bất cứ dân tộc nào hoặc ngôn ngữ nào ều bị coi là không thể dung thứ và trái với

hiến pháp”. Về nội dung của bình ẳng giữa các dân tộc, theo V.I.Lênin phải bảo ảm trên tất

cả các lĩnh vực của ời sống xã hội: “Một Nhà nước dân chủ không thể dung thứ một tình

trạng áp bức, kiềm chế của một dân tộc này ối với bất cứ dân tộc nào khác trong bất cứ lĩnh

vực nào, trong bất cứ ngành hoạt ộng xã hội nào”. Bình ẳng dân tộc gắn với việc bảo ảm

quyền lợi của dân tộc thiểu số phải ược thể hiện trong mọi lĩnh vực. Bình ẳng trong kinh tế

là bảo ảm quyền lợi, lợi ích kinh tế, quyền ược phân phối công bằng tư liệu sản xuất cũng

như thành quả của sự phát triển cho tất cả các dân tộc. Bình ẳng trong chính trị là bảo ảm

lOMoARcPSD|36443508

quyền của các dân tộc trong tham gia vào ời sống chính trị, hệ thống chính trị của ất nước.

Bình ẳng trong văn hóa, xã hội là bảo ảm quyền hưởng các thành quả phát triển văn hóa, xã

hội của ất nước, quyền ược bảo vệ bản sắc văn hóa riêng của mỗi dân tộc. Trong khi khẳng

ịnh sự toàn diện, ầy ủ trong thực hiện bình ẳng giữa các dân tộc, V.I.Lênin nhấn mạnh ến

việc thực hiện bình ẳng dân tộc trong lĩnh vực văn hóa: “Một Nhà nước dân chủ phải thừa

nhận vô iều kiện quyền tự do hoàn toàn của các ngôn ngữ dân tộc khác nhau và gạt bỏ bất

cứ ặc quyền nào của một trong những ngôn ngữ ó”. Văn hóa của một dân tộc tộc người thể

hiện ở phong tục, tập quán, tín ngưỡng và các sinh hoạt hằng ngày, trong ó thể hiện rõ nét

ở ngôn ngữ riêng của tộc người ó. Ngôn ngữ là một thành tố của văn hóa, ồng thời là phương

tiện truyền tải các giá trị, sinh hoạt văn hóa của tộc người ó. V.I.Lênin khẳng ịnh quyền tự

do sử dụng ngôn ngữ riêng của các tộc người chính là quyền bình ẳng về văn hóa giữa các

dân tộc. Quyền này thể hiện ở chỗ không có ngôn ngữ quốc gia nào có tính chất bắt buộc,

các dân tộc ược học ngôn ngữ của mình trong trường học, ược sử dụng ngôn ngữ của mình

trong mọi trường hợp ví dụ như tòa án... “Đảm bảo sự bình ẳng hoàn toàn giữa các dân tộc

và không có một ngôn ngữ quốc gia có tính chất bắt buộc, ảm bảo cho dân cư có các trường

học dạy bằng tất cả các ngôn ngữ ịa phương”. Theo V.I.Lênin, bình ẳng dân tộc về mặt văn

hóa không chỉ là việc các dân tộc ược tự do sử dụng ngôn ngữ của mình, ược bảo vệ bản

sắc văn hóa riêng của mình mà còn là ược hưởng công bằng các giá trị, thành tựu phát triển

văn hóa chung của ất nước: “Tỷ lệ kinh phí chi tiêu cho nhu cầu văn hóa - giáo dục của các

dân tộc ít người của một ịa phương không thể thấp hơn tỷ lệ mà dân tộc ít người ó chiếm so

với toàn bộ dân số của ịa phương ó”.

Theo V.I.Lênin, ể bảo ảm sự bình ẳng giữa các dân tộc, trước hết phải bằng việc ban

hành và hoàn thiện hệ thống pháp luật quốc gia, trong ó ghi nhận ầy ủ sự bình ẳng trước hết

là về quyền lợi giữa các dân tộc: “Vấn ề bảo vệ quyền của một dân tộc thiểu số chỉ có thể

ược giải quyết bằng cách ban bố một ạo luật chung của Nhà nước, trong một nước dân chủ

triệt ể, không xa rời nguyên tắc bình quyền”. Pháp luật chính là cơ sở chắc chắn và có hiệu

quả nhất ể bảo vệ quyền của các dân tộc thiểu số. Do ó, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật

quốc gia, thừa nhận sự bình ẳng về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các dân tộc trong mọi lĩnh

vực là yêu cầu ầu tiên ể bảo ảm bình ẳng dân tộc. Theo V.I.Lênin, không chỉ pháp luật trên

mọi lĩnh vực ều phải thừa nhận sự bình ẳng giữa các dân tộc mà cần phải có một ạo luật

lOMoARcPSD|36443508

riêng về vấn ề dân tộc, thừa nhận sự bình ẳng giữa các dân tộc. Pháp luật ó còn phải bảo ảm

tính hiệu lực và hiệu quả cao, có chế tài loại bỏ những bất bình ẳng quyền lợi giữa các dân

tộc. “Đảng dân chủ - xã hội òi ban bố một ạo luật chung cho cả nước ể bảo vệ các quyền

của mọi dân tộc ít người ở bất kỳ nơi nào trong nước. Theo ạo luật ó, mọi biện pháp mà

thông qua ó dân tộc nhiều người ịnh tạo ra cho mình một ặc quyền dân tộc hoặc giảm bớt

quyền của dân tộc ít người ều phải ược tuyên bố là không có hiệu lực, và kẻ nào thi hành

biện pháp ấy sẽ bị trừng trị”.

Theo V.I.Lênin, việc xây dựng vùng tự trị dân tộc ở một số nơi trong quốc gia cũng là ể

bảo ảm quyền bình ẳng giữa các dân tộc: “Hiển nhiên là người ta không thể quan niệm ược

một quốc gia hiện ại thật sự dân chủ mà lại không có một quyền tự trị cho mọi vùng có

những ặc iểm quan trọng ôi chút về kinh tế hoặc về lối sinh sống và có một thành phần dân

tộc riêng trong dân cư”. Thực hiện quyền tự trị ở một số vùng là ể bảo ảm cho những chính

sách là phù hợp với dân tộc ó, song không phải chỗ nào cũng có thể thiết lập quyền tự trị

dân tộc mà V.I.Lênin ã ưa ra iều kiện ể thành lập quyền tự trị là những vùng phải có những

ặc thù riêng biệt về kinh tế, văn hóa hoặc một vùng rộng lớn chỉ có một thành phần dân tộc:

“Một vùng gồm nhiều ịa phương có những iều kiện ịa lý, sinh hoạt hay kinh tế riêng hoặc

có thành phần dân tộc ặc biệt, có quyền thành lập một khu tự trị với một nghị viện tự trị của

khu”. Như vậy, không nhất thiết phải thành lập những vùng tự trị ở những nơi không có

những iều kiện trên. Việc thực hiện vùng tự trị cũng phải diễn ra một cách hòa bình và theo

ý kiến của nhân dân vùng ó: “chỉ có dân cư ịa phương mới có thể có ý kiến một cách hoàn

toàn chính xác về tất cả những iều kiện ấy, và chính dựa vào ý kiến ó mà nghị viện trung

ương của Nhà nước sẽ quy ịnh biên giới của những khu tự trị và quyền hạn của các xây mơ

tự trị”.

Theo V.I.Lênin, quyền tự trị này không mâu thuẫn và phá hoại tính thống nhất quốc gia:

“Một nhà nước dân chủ phải thừa nhận quyền tự trị của các vùng khác nhau, nhất là những

vùng và những khu có thành phần dân tộc khác nhau. Quyền tự trị ó không hề mâu thuẫn

với chế ộ tập trung dân chủ; trái lại, chỉ có nhờ quyền tự trị của các vùng mới có thể thực

hiện ược chế ộ tập trung dân chủ thực sự ở một quốc gia lớn có nhiều thành phần dân tộc

khác nhau”. Trên cơ sở luật pháp chung thống nhất, các vùng tự trị có thể xây dựng những

lOMoARcPSD|36443508

biện pháp phù hợp với ặc thù dân tộc mình ể bảo ảm tốt hơn quyền lợi của họ, thực hiện

bình ẳng dân tộc.

V.I.Lênin còn ưa ra một vấn ề có tính nhân văn trong việc thực hiện quyền bình ẳng giữa

các dân tộc tộc người, ó là việc thực hiện chính sách ưu tiên, ưu ái hơn ối với một dân tộc

nhỏ hơn, kém phát triển. Bình ẳng dân tộc không có nghĩa là bình quân chủ nghĩa, cào bằng

về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các dân tộc, nhất là khi các dân tộc ang có sự chênh lệch lớn

trên thực tế. Khi các dân tộc có trình ộ phát triển không ều nhau, òi hỏi chia ều về nghĩa vụ

sẽ ngày càng làm gia tăng khoảng cách giữa các dân tộc.

V.I.Lênin chỉ rõ cần có sự ưu tiên ối với các dân tộc kém phát triển hơn trong thực hiện

một số nghĩa vụ hoặc trong phân bổ quyền lợi: “Không chỉ là ở chỗ tôn trọng quyền bình

ẳng về hình thức của các dân tộc, mà còn ở chỗ phải chịu ựng sự không bình ẳng mà các

dân tộc i áp bức, dân tộc lớn phải chịu, ể bù lại cho sự không bình ẳng ang hình thành thực

tế trong cuộc sống. Người nào không hiểu iều ó, thì người ó không hiểu thái ộ vô sản thực

sự ối với vấn ề dân tộc, người ó về thực chất vẫn ứng trên quan iểm tiểu tư sản và do ó

không thể không từng giờ từng phút trượt xuống quan iểm tư sản”. V.I.Lênin chỉ rõ, khi sự

bất bình ẳng ang tồn tại trên thực tế, khi giữa các dân tộc, tộc người có sự phát triển không

ồng ều thì việc ưu tiên cho dân tộc kém phát triển hơn cũng chính là thực hiện bình ẳng dân

tộc.

CHƯƠNG 2: Ý NGHĨA TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN

BÌNH ĐẲNG DÂN TỘC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

2.1. Các chủ trương chính sách của Đảng trong việc xây dựng con người

Việt Nam là quốc gia a dân tộc với 54 dân tộc cùng sinh sống. Trong ó có 53 dân tộc

thiểu số, với gần 14 triệu người (chiếm khoảng 14,3% dân số cả nước). Đồng bào các dân

tộc thiểu số a phần sinh sống ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng ặc biệt khó khăn.

Trong suốt quá trình xây dựng và phát triển ất nước, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn

quan tâm ến các vấn ề dân tộc, nhất là vấn ề bình ẳng dân tộc, oàn kết dân tộc trong hoạch

ịnh ường lối, chủ trương và chính sách của mình. Tại Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Việt

Nam tiếp tục khẳng ịnh vị trí chiến lược của chính sách oàn kết các dân tộc trên cơ sở “bảo

ảm các dân tộc bình ẳng, oàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển”.

lOMoARcPSD|36443508

Trong bối cảnh ất nước ang ẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện ại hóa và hội nhập quốc tế

sâu rộng, các chủ trương, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước ã và ang cho thấy sự nỗ

lực của Việt Nam trong việc bảo ảm quyền bình ẳng, cơ hội phát triển của ồng bào các dân

tộc thiểu số và miền núi trên tinh thần "anh em như thể chân tay".

Việc chấp thuận và triển khai các khuyến nghị theo Cơ chế rà soát ịnh kỳ phổ quát về

quyền con người (UPR) chu kỳ III của Hội ồng Nhân quyền Liên hợp quốc, liên quan ến

các quyền bình ẳng cho dân tộc thiểu số và miền núi, là một trong những nỗ lực ó. Các

khuyến nghị này tập trung vào lĩnh vực chống sự phân biệt ối xử, bảo ảm các quyền cơ bản

cho người dân tộc thiểu số như giáo dục, văn hóa, tín ngưỡng tôn giáo, phát triển kinh tế -

xã hội.

Bảo ảm quyền tiếp cận giáo dục là mục tiêu cơ bản trong chính sách phát triển của Việt

Nam. Pháp luật Việt Nam quy ịnh Nhà nước ưu tiên phát triển giáo dục ở miền núi, hải ảo,

vùng dân tộc thiểu số và vùng có iều kiện kinh tế xã hội ặc biệt khó khăn. Hiện nay có 5.766

trường mầm non và 100% số trường, nhóm lớp thực hiện chương trình giáo dục mầm non

mới. Các tỉnh vùng dân tộc thiểu số và miền núi ều ược công nhận ạt chuẩn phổ cập giáo

dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, ạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học và phổ cập trung học cơ sở.

Năm 2019, tại Việt Nam, tỷ lệ i học úng ộ tuổi ở tiểu học là 96,9%; cấp trung học cơ sở là

81,6%; cấp trung học phổ thông là 47%.

Trong những năm qua, Chính phủ ã có nhiều chương trình, chính sách, dự án ầu tư phát

triển cơ sở hạ tầng thiết yếu ở vùng ồng bào dân tộc thiểu số và miền núi như: Chương trình

mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai oạn 2016-2020, Chương trình mục tiêu quốc

gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình 135…

Công tác bảo tồn, phát huy tiếng nói, chữ viết của nhiều dân tộc thiểu số ngày càng ược

chú trọng. Phong trào “toàn dân oàn kết xây dựng ời sống văn hóa” ược ồng bào dân tộc

thiểu số hưởng ứng, ạt kết quả tốt. Nhờ ó, một số phong tục tập quán lạc hậu dần ược xóa

bỏ. Hằng năm, Việt Nam tổ chức nhiều ngày hội văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của

các dân tộc ặc trưng cho từng vùng, miền. Chương trình phát thanh, truyền hình bằng tiếng

dân tộc ược chú trọng hơn, tăng cả số lượng ài và thời lượng phát sóng. Bên cạnh ó, các ấn

phẩm báo chí phong phú, a dạng ã góp phần chuyển tải chủ trương ường lối, chính sách

lOMoARcPSD|36443508

pháp luật của Đảng và Nhà nước ến với ồng bào dân tộc thiểu số và nâng cao mức hưởng

thụ văn hóa của người dân.

Mạng lưới y tế ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi tiếp tục phát triển, hệ thống bệnh

viện tỉnh - huyện và trạm y tế xã ã ược quan tâm ầu tư. Nhờ ó, ồng bào dân tộc thiểu số,

phụ nữ, trẻ em dưới 6 tuổi, người dân vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải ảo...

ngày càng có nhiều cơ hội ược tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khoẻ cơ bản. Mạng lưới y tế

cơ sở vùng dân tộc thiểu số và miền núi ngày càng hoàn thiện; cơ sở vật chất và trình ộ ội

ngũ y, bác sỹ ngày một nâng lên. Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội

vùng ồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai oạn 2021-2030 cũng ưa ra mục tiêu và tập

trung ầu tư phát triển chăm sóc sức khỏe, phát triển nguồn nhân lực vùng dân tộc thiểu số

và miền núi một cách toàn diện trong giai oạn tới.

Chính phủ ã ban hành Chương trình “Bảo vệ và phát triển các dân tộc thiểu số rất ít người

giai oạn 2021-2030” tập trung vào các nhiệm vụ duy trì, phát triển và nâng cao vị thế của

các dân tộc thiểu số rất ít người. Cụ thể là xóa ói, giảm nghèo, cải thiện và nâng cao ời sống

vật chất, tinh thần một cách bền vững nhằm giảm dần sự chênh lệch về khoảng cách phát

triển giữa ồng bào các dân tộc thiểu số rất ít người với các ồng bào dân tộc thiểu số khác

trong vùng.

Theo thống kê của Ban Tôn giáo Chính phủ và ngành quản lý nhà nước về tôn giáo, hiện

nay nước ta có khoảng 2,8 triệu người dân tộc thiểu số theo tôn giáo (chiếm khoảng 20%

dân số là người dân tộc thiểu số) với 16 tôn giáo ược nhà nước cấp phép hoạt ộng và 10.239

cơ sở sinh hoạt. Trong những năm qua, chính quyền ịa phương vùng ồng bào dân tộc thiểu

số và miền núi luôn thực hiện nhất quán chủ trương, ường lối của Đảng, chính sách, pháp

luật của nhà nước tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và quyền tự do không theo tín

ngưỡng, tôn giáo của công dân, quan tâm tạo iều kiện thuận lợi cho các tổ chức tôn giáo

hoạt ộng theo úng quy ịnh của pháp luật. Đời sống vật chất, tinh thần cho ồng bào tôn giáo

ược chăm lo. Các nhu cầu chính áng về tín ngưỡng, tôn giáo ã ược các cấp chính quyền

quan tâm hướng dẫn, giải quyết.

Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội, Chương trình mục tiêu

quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng ồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai oạn 2021-

2030 ã ược triển khai xây dựng gồm 10 dự án, tiểu dự án phát triển cơ sở hạ tầng trên ịa bàn

lOMoARcPSD|36443508

ặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Các hạng mục ầu tư cơ sở hạ tầng thiết

yếu, phục vụ sản xuất, ời sống trong vùng ồng bào dân tộc thiểu số và miền núi bao gồm

công trình giao thông nông thôn phục vụ sản xuất, kinh doanh và dân sinh; công trình cung

cấp iện phục vụ sinh hoạt và sản xuất, kinh doanh trên ịa bàn thôn, bản; trạm chuyển tiếp

phát thanh xã, nhà sinh hoạt cộng ồng; trạm y tế xã ạt chuẩn…

Trợ giúp pháp lý cho người dân tộc thiểu số ở ịa bàn khó khăn là một trong những chủ

trương nhất quán từ trước ến nay của Việt Nam. Đến nay, 100% các tỉnh, thành phố trực

thuộc trung ương hiện ã thành lập Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước trực thuộc Sở Tư

pháp. Trong 2 năm 2019 và 2020, ã thực hiện trợ giúp pháp lý cho 17.694 người dân tộc

thiểu số và hỗ trợ thực hiện các vụ việc tham gia tố tụng cho người dân tộc thiểu số có tính

chất phức tạp hoặc iển hình là 6.890 người. Ngoài ra, Việt Nam cũng nỗ lực ẩy mạnh công

tác truyền thông cho các tổ chức, cá nhân ặc biệt là người dân tộc thiểu số cư trú ở vùng ịa

bàn khó khăn ể họ biết về quyền ược trợ giúp pháp lý của mình.

Trong thời gian qua, Việt Nam ã xây dựng và triển khai các chính sách bảo vệ và thúc ẩy

quyền của người dân tộc thiểu số ặc biệt là vận ộng không tảo hôn và hôn nhân cận huyết

thống. Các cơ quan công tác dân tộc ịa phương ã tổ chức ược 7.245 lớp tập huấn, bồi dưỡng

kiến thức pháp luật và kỹ năng truyền thông cho 478.298 người tại các xã triển khai mô

hình iểm, ồng thời tổ chức các hoạt ộng truyền thông về tác hại của tảo hôn và hôn nhân

cận huyết thống.

Triển khai Báo cáo quốc gia lần thứ 5 thực thi Công ước xóa bỏ mọi hình thức phân biệt

chủng tộc (CERD). Cuối năm 2020, Báo cáo quốc gia lần thứ 5 thực thi Công ước CERD ã

ược Việt Nam gửi lên Ủy ban Nhân quyền của Liên hợp quốc và ang chờ xếp lịch bảo vệ

báo cáo. Năm 2021, Ủy ban Dân tộc ã phối hợp với các Bộ ngành liên quan rà soát, tổng

hợp, cập nhật thông tin về các thành tựu trong thực hiện chính sách dân tộc; triển khai công

tác tuyên truyền về báo cáo CERD. Bên cạnh ó, Ủy ban Dân tộc tăng cường phối hợp với

các Bộ ngành triển khai thực thi các công ước, iều ước, thỏa thuận quốc tế trên ịa bàn vùng

dân tộc thiểu số và miền núi, tiếp tục trao ổi hợp tác với các nước bạn ể nâng cao sự hiểu

biết và cùng phát triển, nhằm bảo ảm quyền con người nói chung và quyền cho người dân

tộc thiểu số nói riêng.

2.2. Thực trạng thực hiện chính sách bình ẳng dân tộc

lOMoARcPSD|36443508

Ủy ban Dân tộc tiếp tục thực hiện tốt các chương trình, ề án, chính sách ược giao quản

lý hoặc chủ trì triển khai thực hiện có nội dung liên quan giới, bình ẳng giới vùng

DTTS&MN như: Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong

ồng bào DTTS giai oạn 2015 - 2025” (Quyết ịnh số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015); Đề án

“Hỗ trợ hoạt ộng bình ẳng giới vùng DTTS giai oạn 2018 - 2025” (Quyết ịnh số 1898/QĐ-

TTg ngày 28/11/2017). Đặc biệt, từ năm 2022, Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển

kinh tế - xã hội vùng ồng bào DTTS&MN giai oạn 2021 - 2030, giai oạn I: từ năm 2021 -

2025 ược triển khai thực hiện. Chương trình gồm 10 dự án, trong ó có dự án 8 “Thực hiện

bình ẳng giới và giải quyết những vấn ề cấp thiết ối với phụ nữ và trẻ em” và Tiểu dự án

9.2 “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng ồng bào

DTTS&MN”. Giai oạn 2012 - 2022, Ủy ban Dân tộc ã phối hợp với Ban Quản lý Dự án

“Nâng cao năng lực lãnh ạo của cán bộ nữ phục vụ triển khai hội nhập quốc tế” - Bộ Ngoại

giao, do Tổ chức Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tài trợ và cơ quan của Liên hợp quốc

về Bình ẳng giới và trao quyền cho Phụ nữ (UNWomen) tổ chức các lớp tập huấn nhằm

mục ích cùng nhau chia sẻ, thảo luận những kiến thức, kỹ năng về bình ẳng giới.

2.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả của chính sách bình ẳng dân tộc ở Việt Nam

Bảo ảm quyền tiếp cận giáo dục

Bảo ảm quyền tiếp cận giáo dục là mục tiêu cơ bản trong chính sách phát triển của Việt

Nam. Pháp luật Việt Nam quy ịnh Nhà nước ưu tiên phát triển giáo dục ở miền núi, hải ảo,

vùng dân tộc thiểu số và vùng có iều kiện kinh tế xã hội ặc biệt khó khăn. Hiện nay có 5.766

trường mầm non và 100% số trường, nhóm lớp thực hiện chương trình giáo dục mầm non

mới. Các tỉnh vùng dân tộc thiểu số và miền núi ều ược công nhận ạt chuẩn phổ cập giáo

dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, ạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học và phổ cập trung học cơ sở.

Năm 2019, tại Việt Nam, tỷ lệ i học úng ộ tuổi ở tiểu học là 96,9%; cấp trung học cơ sở là

81,6%; cấp trung học phổ thông là 47%. Trong những năm qua, Chính phủ ã có nhiều

chương trình, chính sách, dự án ầu tư phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu ở vùng ồng bào dân

tộc thiểu số và miền núi như: Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai

oạn 2016-2020, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình

135…

lOMoARcPSD|36443508

Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số