Tổng hợp Tình huống sư phạm thường gặp và cách giải quyết | Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Tổng hợp Tình huống sư phạm thường gặp và cách giải quyết | Đại học Sư phạm Hà Nội 2. Tài liệu được biên soạn dưới dạng file PDF gồm 106 trang, giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem!

7 4 lượt tải Tải xuống
Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Môn: Thực hành sư phạm

Trường: Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Thông tin:

106 trang 1 tuần trước

Tác giả:

Profile 48 Nguyễn Thị Anh Thơ
1
TUYN CHN CÁC TÌNH HU NG S PH M TH NG G P 
VÀ CÁCH GI I QUY T
15 tình hu ng s ph m th ng g p khi b n tr thành giáo viên 
TH 1:
Bn là giáo viên ch nhi m c a m t l p h c, trong l p c a b n ch nhim có m t h c
sinh h c kém, l i th ng xuyên i h c mu n, trong các gi h c l i không chú ý l ng 
nghe giáo viên gi ng bài và th g t. Khi b n n g p ph huyenh c a h c sinh ng ng 
ó   trao i v tình hình h c tp ca em và mu n ph i h p v i gia ình c a em nh m
 ơ  ra ph ng án tt nh t cái thi n tình trng hc tp ca em thì m c a em l i xin
cho em thôi h c. Lý do mà m c a em a ra là vì b em m t s m, nhà l i còn có em 
nh. Nên m c a em mu n xin cho em thôi h c giúp m   trong nom em nh ,
m em i kim ti n nuôi các con.
V i c ng v là m t giáo viên ch nhi m c a hcoj sinh ó, thì b n c n làm gì ơ 
giúp  h c sinh ó v n có th i h c và v n có th giúp gia ình c ph n nào ?  
H t:ng gi i quy
Bn c n n g p ph huynh h c sinh và trao i rõ rang c th v v n này, nh   
nhàng ng viên m c a h c sinh h t s c t o i u ki n cho em em có th h c ti p vì
chính t ng lai c a em. Ngoài ra, trong nh ng gi ra ch i b n có th c t c các h c ơ ơ
sinh khác trong l p thay phiên nhau n giúp gia ình em y, em y có th i    
gian i h c. C n ph i h p v i h i ph huynh c a l p, tr ng và a ph ng giúp   ơ  
gia ình em v t qua khó kh n và qua tr ng là t o u ki n cho em có th ti p t c !  i
i h ơc vì t ng lai c a em.
TH 2:
2
Trong l p có m t h c sinh r t hay làm m t tr t t trong các gi h " c và iu ó làm nh
h#ng n giáo viên b môn và các b n trong l p. B n là cán b trong l p thì b n c n
phi làm gì gi i quy t tình trng ó ?
H t:ng gi i quy
Trc tiên b n c n ph i tìm hi u rõ xem vì sao h c sinh ó l i r t hay làm m t trt t"
trong l p và môn h c nào c ng th hay ch là m t sô môn h c. N u lý do h c sinh a $ % 
ra là không h p lý thì b n c n ph i gi i thích rõ c th cho h c sinh ó. Ch ng h n nh : &
không thích h c môn h c ó. Hay là do th y, cô b môn ó d y không hay ho c môn
hc ó khó hi u, thì b n c n phân tích cho h c sinh ó hi u vai trò và tác d ng c a môn
hc ó. Ho c trao i v i giáo vi n b môn ó tìm ra ph ng pháp d y khác phù   ơ
hp h n,… ơ
TH 3:
Trong gi h c, giáo viên có a ra m  t câu hi và g i m t hc sinh tr l i, nh ng mà
c l p không ai gi tay tr l i. Cô g i b n Thiên ng d y tr l i câu h i mà cô h i. ơ  
Em Thiên ng lên nh ng không tr l i mà ch ng im, m t tròn xoe nhìn cô giáo,  % 
ming mím ch t và tay chân không c ng. 
Trc tình hung này, b n là giáo viên ó thì b n s làm gì và t i sao b n l i làm '
nh v y ?
H t:ng gi i quy
Cn nhc l i câu h i cho h c sinh và ng viên em tr l i câu h i ó. N u h c sinh v n 
không tr l i thì g i m t em khác khá h n tr l i câu h i. Sau ó yêu c u, khích l em ơ
nhc l i câu tr l i c a b n. Khi em nh c l i c thì cho em ng i xu ng. Sau gi h c,  (
bn c n tìm ra nguyên nhân vì sao em y l i nh v y và c n tìm ra ph ng án giúp . ơ 
Cn ch ra rõ cho em r ng n u em không tr l i và n u ti p t c tình tr ng này thì k t %
qu c a em s nh th nào ?. em có th nh n ra và s a ch a. ' )
TH 4:
Bn ang là ch nhi m c a m t l p. Vào u h c k II, có m t h c sinh trong l p xin  *
 c chuyn l p.
Bn c n ph i làm gì trong tình hu ng này ?
Hng gi i quy t :
) ( u tiên không nên ng ý cho hc sinh ó chuy n l p v i. Tìm hi u xem lý do vì sao
hc sinh ó l i có ý nh chuy n l p. N u lý do là do m  i quan h c a hc sinh ó v i
các b n trong l p là không c t t, h c sinh ó b cô l p trong t p th l p, thì giáo 
viên c n phân tích cho h c sinh ó rõ nguyên nhân vì sao l i x y ra m i quan h xâu
th. Và nguyên nhân d n n m  i quan h x u ó là do t+ cá nhân h c sinh ó hay là t +
tp th l p t ó tìm cách c i thi n m i quan h theo h ng tích c c, nâng cao tinh  +  "
thn oàn k t trong h c t p c ng nh trong các m $ i quan h . Bên c ó, giáo viên nh
ch nhi m c ng c n h p v i ban các s l p giúp các b n khác trong l p t b các $ "  +
thói quen x u trong ng x . T+ ó, cái thi n phong trào h c t p và ho t ng c a l p. 
3
Còn n u lý do mà h c sinh ó a ra là h p lý, không ph i vì l i ích cá nhân hay vì các 
m i quan h không c t t thì giáo viên ch nhim nên t o u ki n và giúp h c i 
sinh ó trong vi c chuy n l p.
TH 5:
Trong trng có mt hc sinh cá bi t, ã r t nhi u l n vi ph m n i quy c a nhà tr ng. 
Nhng l n này là m t sai l m nghiêm tr ng. Ban giám hi u nhà t ng yêu c u giáo 
viên ch nhi m c n a h c sinh v g p gia ình và trao i v v n này. Khi a    
hc sinh v nhà, tr c khi giáo viên gi i thích xong thì b c a h c sinh ã ng d y tát  
ti t p vào m t hc sinh và nói vì ã “làm x u m t” gia ình. V i a v  là mt ng i 
giáo viên ch nhi m c a h c sinh ó, thì trong tr ng h p này b n s x lý tình hu ng  '
này nh th nào ?
H t:ng gi i quy
Vic u tiên b n ph i làm là can thi p vào không cho b c a h c sinh ti p t c ánh 
hc sinh n a, trong khi ó b n c ng ng th i dùng nh ng l i l thích h p gi i $ ( ' 
thích cho ph huynh c a em bi t r c giáo d c con cái b ng b o l c khong ng trong vi "
bao gi mang l i k t qu t t p th m chí nó còn ph n tác d ng khi n cho m  i quan h
trong gia ình tr nên x u i và u ó là không ai trong gia ình mong mu n. # i
Sau khi b n ã can thi p vào và v ph huynh h c sinh có v bình t nh h n, b n s quay , - ơ '
li câu chuy n ca mình mt cách nh nhàng, nim n và vui v . Bên c nh ó b n c n # ,
làm cho ph huynh h c sinh hi u r ng nhà tr ng luôn luôn coi tr ng vai trò c a gia 
ình trong vic giáo dc hc sinh c bi t là khi các em m c sai l m. Dù cho ó là h c 
sinh th nào thì không bao gi c giáo d c các em b ng b o l c hay dung nh ng l i "
l' n ng n , xúc ph m th m chí làm nh h ng n danh d c a h c sinh. tu i c a #  " . 
các em, các em ã ý th c c cái tôi cá nhân và các em c n c tôn tr ng. Chính vì  
vy, vi c dùng cách giáo d c b ng b o l c hay dùng l " i l không hay ch làm nh ' %
h#ng n các em th m chí nó còn có h u qu t i t h n. Cu i cùng thì b n c n yêu c u  ( ơ
gia ình ph i h p v i nhà tr ng có h ng giáo d c t t nh t cho em.   
TH 6:
Tùng!tùng!tùng………… ti ng tr ng báo hi u gi sinh ho t cu i tu n v a m. + i
Thy Hùng ngh h c sinh trong l p phát hi n u và nh c m c a l p trong tu n  i
qua.) trêu b n Vinh nhanh nh u gi tay phát bi u ý ki n : “ Em th a th y! Th ng ơ
Tun nó b o cóc s th y !”
Trc tình hu ng khó x nh v y, Th y Hùng s x lí nh th nào? '
Hng gi i quy t:
4
Sau m t h i yên l ng, th y bình t nh nói: “Th y cô ã làm gì các em ph i s nào? ( - 
Thy cô giáo ch mong mu n các em kính tr ng và l phép ch không mu n các em s % /
hãi!… Tu n nói úng! Nh ng cách nói n ng c a Tu n không c p” !  
TH 7:
Là mt thy giáo tr !… Th y Hùng c các b n n trong tr,  ng quý mn và c bi t
có mt trong s các em h c sinh ó là Hoa bày t ý c m m n. Th m chí, Hoa ã vi t
th b c l tình c m yêu ng r t sâu s c. N u b n là ng i th y trong tình hu ng này ơ 
bãn s ch n cách c x nào trong b n cách d i ây?……. ' 
Hng gi i quy t
• Vit th l i cho Hoa c m n ng th i xin l i .  
• B n coi nh không bi t. Ti p t c i x v i Hoa bình th ng nh m i h c  
sinh khác!
• Phê bình Hoa tr c l p vì t i trêu th y giáo. 
• Lung cu ng tr c m t cô bé, cô y hi u nh m.  
TH 8:
Thy các em h c sinh trêu nhau và là m t th y giáo ch nhi m l p ó – b n phát hi n
m t ôi ang yêu nhau và có nh ng bi u hi n h c t p i xu ng r t t i. C hai u (
không chú ý nghe gi ng , r t hay ch ng c m m màng!……. B n hi u rõ, tình tr ơ ng
này là r t áng lo , c bi t i v i h c sinh cu i c p. B n x x lí ra sao trong tình   '
hung này.
H t:ng gi i quy
Bn khéo léo và l ng l tìm g p riêng t ng h c sinh m t , nh c nh nh nhàng , t nh ' + #
 #  chúng không sao nhãng vic hc t p. Không nh h ng n k t qu ca b n thân
v+a không nh h ng n thành tích chung c a c l p. # 
TH 9:
Mt s thanh niên ngoài tr ng có xích mích v i m t h c sinh l p b n ch nhi m. 
)c các em hc sinh khác báo cho chuy /n “… T u ang b ánh ngoài c ng
trng…”. Là th y giáo r t th ng h c sinh- b n s ph i làm th nào? ơ '
H t:ng gi i quy
Gi i b o v c a tr ng ra làm nhi m v . Sau ó g  i in v cho ng i nhà n ón  
bn h c sinh ó, n u có có d u hi u nguy hi m thì báo cho công an a ph s  ơng nh "
can thi p.
TH 10 :
5
Trong gi tr bài ki m tra , có m t h c sinh th c m c v i th y v k t qu bài ki m
tra: “Th a th y! Bài c a em làm gi ng h t bài c a b n Th ng, sao b n y l i  c im
8 mà em ch c có 5?”. N u b n là th y thì b n s hành x nh nào? %  '
H t:ng gi i quy
Nh nhành và nói: “ Em ã nhìn k ch a! Mang bài c a em và Th ng lên ây cho tôi -
kim tra!” . Sau khi ki m tra xong . N u b n sai thì n gi n là b n hãy nói l i xin l i ơ 0
vi c l p c bi t là em h c sinh b b n ch m nh m. Sau ó, b n s ch m l i bài ki m  '
tra. Nh ng là do em ó không ý thì b n hãy gi i thích cho em hi u l i sai c a mình. 0
Bn có th phê bình em ó, l n sau em ó c n th  1 n h n. ơ
TH 11:
Nu có m t b n h c sinh c a l p b n ch nhi m , tham gia vào vi c phá ho i tài s n
ca nhà tr ng . n khi b n h i v s vi ) " c này thì không có em nào nh n l i nh ng 0
bn l i không có b ng ch ng chính xác v vi c em ó ã làm ? B n s x lý nh th '
nào trong tr ng h p này ? 
Hng gi i quy t
Nu tôi là ch nhi m c a l p g p ph i tình hu ng trên . Vào gi sinh ho t l p , tôi s '
nói v i các em r ng : “ Các em ã bi t r ng tài s n c a nhà tr ng không ch có riêng  %
các em s h u mà nó là c a chung . N u các em bi t gìn gi thì nó luôn p có th s # 
dng trong r t nhi u n m mà nó v n nh m i . N u l ! p mình có b n nào ã chót tham
gia vào vi c phá ho i tài s n c a nhà tr ng thì hãy ng lên nh n l i thì các em ch b   0 %
pht nh . N u bây gi các em mà s hay ng i không nh n thì sau gi có th g p riêng
cô ( th y ) thú nh n v vi c mình ã làm . Cô ( th y ) s không nói ra tên ng i làm ' 
trc l p . Các em mà không thú nh n l i l m mình ã gây ra thì nhà tr ng v n có 0 
cách tìm ra và a ra các quy t nh k lu t n em ó vì ã vi ph m quy nh nhà  2
trng mà không trung th c , không dám ch u trách nhi m v hành vi c a mình s " '
không bao gi có th ti n b c ’’. Tôi tin r ng khi nói v i các em nh v y thì ch c 
chn các em sexnhaanj ra l i mà mình ã g y ra và thú nh n v vi c mình ã làm .
TH 12:
Lp b n ch nhi m có m t em nhu m tóc vàng ( , xanh ) và c t ki u không gi ng ai 
. N u là b n , b n s làm gì ? '
H tng gi i quy :
Nu tôi là ch nhi m c a em h c sinh ó , thì s nói chuy ' n nh nhàng v i c l p trong
gi sinh ho t : “ Trong xã h i hi n nay , h u h t ai c ng ch y theo xu h ng và mu n $ 
ging th n t ng c a mình . Các em hi n ang là h c sinh ng i trên gh nhà tr ng thì  ( 
không nên nhu m tóc vàng ( , xanh ) , nên màu tóc t nhiên mà khi sinh ra ã có   "
. Nh v y s phù h p v i l a tu i c a các em mà nhìn l p ai c ng gi ng ai không có s ' $ "
khác bi t ,không phân chia giàu nghèo ,.. T o nên m t t p th oàn k t hòa ng , luôn (
giúp d l n nhau ’’.
TH 13:
6
Khi b n m i nh n l p mình ch nhi m , có m t hc sinh trong l p ngh  bn hát
nhng b n không có n ng khi u hát . M c dù b n ã có nói v i h c sinh là có th k !
chuyn nh ng em h c sinh ó v n ngh b n hát cho b ng c . B n s x lý th nào   '
trong tình hu ng này ?
Hng gi i quy t:
Nu là tôi g p ph i tr ng h p trên , tôi s t i c i vui v v i h c sinh và nói v i c ' ơ  ,
lp r ng : “ Cô ( th y ) hát không hay âu các em ng c i cô ( th y ) nhé . Các em + 
có th hát cùng cô c không ?” . Tôi s b t nh p và hát cùng v i c l p .  '
TH 14:
Trên ng n tr ng , b n b t g p m t em h c sinh l p b n ch nhi m ang ánh bi   
a m c dù ã n gi l p . N u b n g p ph i tình hu ng này , b n s x lý th nào ?  '
Hng gi i quy t:
Nu tôi là cô ( th y ) ch nhi m c a em h c sinh ó , tôi s d ng xe m i em lên xe và ' +
   a em hc sinh ó n tr ng em vào l p h c bình th  ) ng . n gi sinh ho t l p ,
tôi s nói tr c l p r ng : “ Các em ph i bi t r ng b m các em r t v t v có th nuôi ' 
các em và cho các em i h c l y ki n th c , bi t cái ch . Các em ph i c g ng h c 
tht t t , nghe l i b m , không nên b h c i ch i nh v y các em s m t kiên  ơ '
thc bài h c hôm ó , không theo k p các b n trong l p , k t qu h c t p kém , s làm '
cho b m bu n và chính các em c ng c m th y thua kém các b n khác trong l p có ( $
thành tích cao trong h c t p . Cô ( th y ) hi v ng l p mình s không có ai nh v y n a . '
’’.
TH 15:
Mt l n cô ( th y ) giáo tr s liên l c cho h c sinh , yêu c u các em mang v nhà cho
b m xem và ký tên . Khi cô ( thy ) giáo thu l i s phát hi n ch ký trong s liên l c
ca m t em h c sinh có ch gi m o . Là cô ( th y ) giáo ó b n s làm gì ? '
H tng gi i quy :
Nu tôi là cô ( th y ) giáo trong tr ng h p trên s g p riêng em h c sinh ó yêu c u  '
gii thích : “t i sao em l i làm nh v y ? ’’ và phân tích cho h c sinh ó hi u r ng vi c
làm c a em là không úng , khuyên nh em l n sau không c tái ph m n a . 
40 TÌNH HU NG S PH M TH NG G P PH N I
Là ng i giáo viên, c bi t v i các th y, cô giáo ch nhi m, vi c ti p c n và x lý  
các tình hu ng s ph m là vi c di n ra h ng ngày. Làm th nào a ra cách x lý  
linh ho t, v a m b o nh ng nguyên t c giáo d c và làm cho các em h c sinh tin 
tng vào th y, cô giáo c a mình. D i ây là m t s tình hu ng s ph m và cách 
gii quy t mà b n thân tôi ã g p và s u t m  c, xin chia s cùng các th y, cô và
bn c. 
7
* Tình hu ng 1: Trong gi h c, m t nhóm h c sinh m t tr t t -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Tm ng ng bài gi ng, nghiêm nét m t, h ng m t v phía có HS m t 
trt t , i l p tr t t r i ti p t c gi ng. 
* Tình hu ng 2: Khi ang gi ng bài, phát hi n m t HS ang c truy n -> làm th nào? 
=> Cách gi i quy t: Yêu c u HS a quy n truy n cho giáo viên, cu i gi g p riêng HS 
 c truyn góp ý.
* Tình hu ng 3: Mt hc sinh khá c a l p b t ng sa sút v l c h c -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Tìm hi u nguyên nhân, th m h i gia ình, ph i h p v i ph huynh h c
sinh cùng tìm cách gi i quy t.
* Tình hu ng 4: Khi ki m tra bài c , m t h c sinh không thu c bài vì lý do t i hôm tr c b 
mt n nên không h c c bài -> làm th nào? i 
=> Cách gi i quy t: Nghiêm túc nh c nh , khuyên b o h c sinh, sau ó t nh tìm hi u
nguyên nhân và tính trung th c c a h c sinh.
* Tình hu ng 5: Sau bài ki m tra 1 ti t, do bài quá khó, m c a h c sinh quá th p -> i
làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Hu bài ki m tra, thay khi có u ki n, ng th i quán tri t h c sinh i 
phi ch u khó h c vì s không có l n th hai nh v y n ! " #a.
* Tình hu ng 6: Trong gi h c có 2 h c sinh ùa ngh ch -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Yêu c u l p gi tr t t , nh c 2 h c sinh ùa ngh ch cu i gi l i. #
* Tình hu ng 7: Bu i t i i ch i, ang hút thu$ c thì g p h c sinh -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: T ý không nh n ra, ngày hôm sau g p riêng h c sinh trao i và  $
nhc nh .
* Tình hu ng 8: H c sinh g p giá viên trên  ng i nhng không chào -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Coi nh không có gì x y ra, nhân d p nào ó s a ra bài h c giáo ! 
dc.
* Tình hu ng 9: M t bu i t i i ch i, giáo viên ch nhi m g p 2 h c sinh c a l p mình yêu $
nhau -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Hôm sau gp riêng t%ng em khuyên b o, ph i h p v i gia ình
cùng b o ban…
* Tình hu ng 10: ang gi h c, 1 h c sinh nam ném th cho h c sinh n -> làm th nào? & #
=> Cách gi i quy t: Xu ng ch h c sinh n , yêu c u a t gi y, xem và c t i, ti p t c # 
ging bài, sau ó g p riêng 2 h c sinh nh c nh . 
* Tình hu ng 11: L p 11 ang ch n h c sinh làm l p tr ng, m t em h c gi i nh ng ho t 
 $ ng cha nng n , m t em ho t ng r t nng n nh ng l c h c h i h n ch -> làm th $
nào?
=> Cách gi i quy t: B phi u kín, sau ó giáo viên ch nhi m ki m phi u và l y theo a s
phiu.
* Tình hu ng 12: Trong gi h c giáo viên phát hi n có 2 h c sinh ang s t s t khóc -> làm
th nào?
=> Cách gi i quy t: Nh nhàng nh' c l p t p trung h c, a m t nhìn v phía 2 h c sinh, 
cui gi s g p riêng tìm hi u nguyên nhân và cách kh c ph c. ! 
* Tình hu ng 13: Gi ki m tra, nh c nh m tên -> h c sinh ph n ng-> làm th nào? "
=> Cách gi i quy t: Yêu c u l p tr t t , xu ng ch h c sinh nh c tên ki m tra tên và 
nhc nh thái làm bài, yêu c u l p kh n tr ng làm bài.  ( 
* Tình hu ng 14: Khi h c sinh gi m o ch ký c a ph huynh -> làm th # nào?
=> Cách gi i quy t: G p riêng h c sinh nh c nh , rút kinh nghi m, ng th i bí m t liên  
h v i gia ình.
* Tình hu ng 15: Gi chào c , có 5 h c sinh không m c ng ph c, ban giám hi u bi t và 
nói v i GVCN -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: H i lý do và phê bình 5 h c sinh tr c l p, yêu c u làm b n ki m 
i m.
* Tình hu ng 16: Khi h c sinh n có tình c m v i th y giáo ch nhi m -> làm th nào? #
=> Cách gi i quy t: Coi nh không bi t và v n c x bình th ng, nhân d p nào ó có th ) 
8
k chuy n v m i quan h th y trò úng m c.
* Tình hu ng 17: Có 1 hc sinh nhi u l n không ng d y chào giáo viên -> làm th nào? "
=> Cách gi i quy t: Xu ng t n n i h i lý do, nh c nh em h c sinh ó n u tái ph m s !
báo v i giáo viên ch nhi m.
* Tình hu ng 18: Giáo viên m ng h c sinh quá m c, h c sinh c m c p b v -> làm th "
nào?
=> Cách gi i quy t: Th y xin l i c l p vì ã quá nóng n y, nh ng các em yên tâm, th y
s! tìm cách g p riêng b n h c sinh ó.
* Tình hu ng 19: H c sinh trong l p c chê t t x u c a b n mình, ví d nói ng ng “n và l” - "
> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Khi không có m t h c sinh ó thì nh c l p không c c i b n mình,  
 ng thi tích cc giúp em h c sinh ó sa ch#a.
* Tình hu ng 20: Trong khi gi ng bài, m t h c sinh nh i l i giáo viên -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: T m ng ng, h ng v phía h c sinh: “  &iu em nói là th a, vì các b n %
trong l p nghe l i th y gi ng h n là nghe e nói”.
* Tình hu ng 21: Phê bình 1 h c sinh, sau ó phát hi n em ó không có l i -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Nhân d p nào ó, nói v i h c sinh ó: “Hôm tr c th y phê bình em 
nhng em không có l i, ng i l n ôi khi c ng m c sai l m”. 
* Tình hu ng 22: ang gi ng bài, 2 h c sinh nam ánh nhau -> làm th nào? &
=> Cách gi i quy t: Yêu c u 1 trong 2 chuy n ch khác r i ti p t c gi ng.
* Tình hu ng 23: Gi ch a bài t p, h c sinh tìm ra cách gi i khác -> làm th nào? #
=> Cách gi i quy t: Nói v i l p: “1 bài t p có th có nhi u cách gi i khác nhau, bài gi ng
ca th y ch là m t cách gi i, các em hãy c g ng tìm ra nhi u cách gi i cho m t bài t p”. * 
* Tình hu ng 24: Gi ch a bài t p, giáo viên b nh m d u + thành d u – và h c sinh phát #
hin ra -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Xin l i c l p, c m n em h c sinh ã phát hi n ra s nh m l n c a )
mình, r i s a l i và ti p t c gi ng.
* Tình hu ng 25: Giáo viên vào l p, c l p ng chào, có m y h c sinh v n còn ùa " )
nghch -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Giáo viên ng nghiêm, a m t v phía h c sinh ùa ngh ch, n khi "  
lp im l ng thì nói: “Th y chào các em. M i các em ng i”.
* Tình hu ng 26: ang gi ng bài, m t h c sinh n kêu rú lên vì có h c sinh nam b con & #
thch sùng vào ng n bàn -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Yêu c u h c sinh ó t giác nh t con th ch sùng em ra hành lang b
vào thùng rác và tr l i l p h c.
* Tình hu ng 27: Trong l p có h c sinh h c y u, hay ngh ch, nhng l i c l  p ngh
gi# ch c i tr ng i bóng -> làm th"    nào?
=> Cách gi i quy t: Yêu c u h c sinh ó không c ùa ngh ch, và ph i v n lên trong  
hc t p thì m i xem xét có cho làm i tr ng hay không.
* Tình hu ng 28: H c sinh X là em tháo vát, nh ng hay n ti n, c ngh gi qu cho   # +
lp -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Trao i v i ban cán s l p v tr ng h p này r i i n quy t nh $   
có c X gi qu l p hay không. # +
* Tình hu ng 29: S p h t gi , h c sinh th c m c, giáo viên gi i quy t ch a tho áng ->
làm th nào?
=> Cách gi i quy t: G i h c sinh h c gi i nh t l p tr l i th c m c, sau ó nh n xét câu
tr l i tr c l p và h i l i em th c m c xem ã hi u ch a. 
* Tình hu ng 30: H c sinh b rách qu n -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: n c nh em h& c sinh ó và nói nh : “Em hãy v thay trang ph c i,
thy cho phép em n mu n m t chút cng c”.
* Tình hu ng 31: Trong gi h c, l p tr ng quay xu ng h i b n -> làm th nào? 
=> Cách gi i quy t: H t gi nh c riêng em ó: “Trong l p em c ng nói chuy n riêng li u
có b o c các b n không”. 
9
* Tình hu ng 32: Trong gi h c, 1 h c sinh " ng d y: “Thy d y nhanh quá” -> làm th
nào?
=> Cách gi i quy t: Bài h c hôm nay h i dài, th y s c g ng nói ch m h n, nh ng các !
em c ng c n t p trung nghe nhé.
* Tình hu ng 33: Do s xu t, vào l p quên không cài khoá qu n -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Xin l i, các em i th y m t lát -> ra ngoài s a l i qu n áo và vào d y 
bình th ng. 
* Tình hu ng 34: Khi ki m tra bài c , phát hi n 1 h c sinh quên không cài khoá qu n ->
làm th nào?
=> Cách gi i quy t: “Em có th v ch ”. Sau gi h c nh c h c sinh này l i g p: “Em 
có bi t vì sao th y cho em v ch không?”...
* Tình hu ng 35: Trong gi h c, phát hi n h c sinh ang làm bài t p c a môn h c khác ->
làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Nghiêm túc nh c nh h c sinh: “Gi nào vi c n y”. Chúng ta ph i bi t
sp x p th i gian m t cách khoa h c thì vi c h c t p m i t k t qu , s p thi h c k r i y.  , 
* Tình hu ng 36: N m h c m i ã b t u c 1 tháng nh ng v n có 3 h c sinh l p ch   )
nhim không m c ng ph c -> làm th nào? 
=> Cách gi i quy t: Cu i gi h c nh c c l p: “K t ngày mai, các em ph i m c ng % 
phc khi i h c, em nào có lý do c bi t thì g p th y”. 
* Tình hu ng 37: G i h c sinh lên b ng làm bài t p, h c sinh loay hoay, quay xu ng d i 
cu c u -> làm th nào? "
=> Cách gi i quy t: t m t s& câu h i g i ý cho h c sinh tìm ra cách gi i.
* Tình hu ng 38: Gi ki m tra di n ra c 5 phút thì phát hi n 1 h c sinh dùng tài li u -> - 
làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Thu tài li u và nói: “Th y phê bình em, n u em còn tái ph m th y s !
buc ph i ánh d u bài làm c a em”.
* Tình hu ng 39: Tr ng vào l p, 1 h c sinh ngh ch ch t c a, giáo viên ph i gõ c a m i
cho vào -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: Chc là em nào óng c a th y vào l p s không còn th i gian  !
kim tra bài c n a ch gì, n u hôm qua i dã ngo i thì c nói, th y s không ki m tra. Em # " " !
nào óng c a không cho th y vào là hành ng vô l  - y.
* Tình hu ng 40: Trong gi h c, có 1 h c sinh g c khóc trong l p -> làm th nào?
=> Cách gi i quy t: H t gi h c, nh c em h c sinh ó l i, h i xem có chuy n gì x y ra
ri tìm cách khuyên b o.
Nhng tình hu ng ng x s ph m thông minh !
Trong chuy n ng x v i h c trò, kinh nghi m ng i này không th truy n cho !  "
ngi khác, th m chí, cùng m t giáo viên c ng không th nh t nh t s d ng m t # $ $
phơng pháp này hay gi i pháp kia. M i tình hu ng th c s là m t th thách & ' ' 
ngi giáo viên t trau d i b n l nh ngh nghi p c a mình. Câu chuy n c a m t giáo ' ( ) "
viên ch nhi m d i ây t ra tình hu ng áng suy ngh .   )
Tr c m t h c trò, giáo viên th  ng ph i "ng x úng mc, khuôn phép, không thái
quá. Vì th , s ki m ch c m xúc, c bi t là nh ng c n nóng gi n là vô cùng c n thi t.  #
Hi h c c p 2, tôi có m t c u b n r t ngh ch ng m, hay tìm cách chc phá trong các gi
hc.
Tên c u là Minh, trùng tên v i th y giáo d y môn toán. M t l n, th y ang gi ng bài, c u ta
ngi không yên, c quay lên, quay xu ng nói chuy n, làm n. "
Thy giáo b c l m, i th ng xu ng, xách tai c u ta ng lên, h i: "T i sao em làm n trong . "
gi h c?”. Không ng , c u áp ngay: “Th a th y, t i b n T nh ch i em là tiên s th ng / 0
10
Minh" M t b ng, ngay l p t c, th y cho m t cái tát nh tr i giáng, h n 5 ngón tay lên  % " 0
má, i c u ra kh i l p. C l p chúng tôi s xanh m t, còn c u kia i ra kh i l p nh ng u$
v)n ng m ng m thách th c sau l ng th y. "
Gn 20 n m sau, tôi g p l i câu chuy n này chính l p h c sinh mình ch nhi m.
Trong gi môn V t lý, khi cô giáo ang gi ng bài, em H ng Loan v n ng i d i l p ngh ch ) 
ngm, m t t p trung.
Thùy, cô giáo V t lý ã nhi u l n nh c nh nh nhàng, nh ng Loan v n ‘ph t” l i, th m chí, ' )
còn c i ùa r t vô duyên. 
Không ki m ch c n a, cô p bàn quát : “Em Loan! Không h c thì ra ngoài ngay, ng  #  %
có cái ki u láo tôm láo cá nh th trong l p h c.”
Trong ti ng n ào c a l p h c, ti ng H ng Loan vang lên rõ m n m t: “Tiên s a nào "
chi tao”.
Cô Thùy l ng ng i! 30 tu i i, 7 n m tu i ngh , cô ch a bao gi trong tình th này.  $  $
C g ng kìm l i c n gi n, cô nói nh nhàng nh ng kiên quy t: “Em nào v a nói, ng ' % "
dy!”. L p l ng im, không em h c sinh nào lên ti ng, ngay c th ph m.
Cô v n ti p t c nh nhàng: “Tôi h i em nào v a nói, tôi cho m t c h) ' % i ng d y t nh n "
li”. V n không ai lên ti ng, không khí l p h) . c c ng th ng vô cùng. Cô bu n bã l c u: “Xin
li các em, tôi không th ti p t c d y ti t h c này. Ph n còn l i c a gi h c, tôi yêu c u l p
t sinh ho t”. R i cô l ng l xách c p i ra. !
Không bi t, các em ã t sinh ho t, th o lu n nh ng gì. Nh ng n cu i gi h c, em l p # 
trng xu ng phòng ch giáo viên m i cô lên l p.
Trong l p h c, H ng Loan v i ôi m t hoe, n c n khóc và xin l i cô giáo. Cô v n nói  " )
vi Loan b ng nh ng l i nh nhàng, không h trách m ng. 0 # '
Sau s vi c y, Loan g i cho tôi - là giáo viên ch nhi m - b n t ng trình và b n ki m 
i m.
Trong ó, em vi t: " ây th c s là l i l m l n trong cu c i em. Em r t bi t n cô Thùy vì & 
cô ã cho em m t bài h c sâu s c v lòng bao dung”.
Tôi c m b n ki m m c a Loan, l i nh t i hình nh bàn tay h n trên má c a c u b n n m i 0
xa và t h i, không bi t mình s ng x nh th ! " nào n u vào tình hu ng c a cô Thùy?
Liu mình có bình t nh không cho h c sinh m t cái tát, hay ít ra là không  /  u$ i h c sinh
ra kh i l p h c?
24 TÌNH HU NG TRONG CÔNG TÁC GVCN C P TRUNG H C C S * + Ơ -
Tình hu ng 1: Có ph huynh h c sinh g p GVCN l p th c m c v danh hi u thi ua c a
con cu i n m h c nh sau: “T i sao m t ng k t TB các môn cu i n m h c c a con tôi là i $
8,0 nh m t s HS khác cùng l p nh ng con tôi không t danh hi u HSG?” Anh (ch  ) x lý
nh th nào?
  xu t h ng x lý
– Ki m tra l i thông tin
– N u PH sai (do không bi t cách ánh giá, x p lo i): GVCN c n gi i thích PH hi u cách 
& &  ánh giá xp lo i c n c" vào Q : 40, 51/BGD& T hin hành. C th: i u kin t HSG:
+ H c l c Gi i và H nh ki m T t + H c l c Gi i: m TB các môn t 8,0 tr lên. Trong ó i 
1 trong 2 môn Ng v n và Toán ph i t 8,0 tr lên; không có môn nào d i 6,5. #  
– N u PH úng: GVCN xin ghi nh n, ti p thu và cám n ý ki n ph n h i c a PH. Báo cáo
vi BGH xin u ch nh và rút kinh nghi m chung. Thông tin l i v i PH k i * t qu sau khi ã
iu ch nh. *
Tình hu ng 2: M t ph huynh g i n cho cô giáo ch nhi m và ph n ánh r ng: Hôm sinh i 0
nht c a con ch có m i các b n h c cùng l p n d . Trong b a ti c ó ch có các cháu  # *
11
vi nhau mà không có ph huynh và vô tình ch nghe c các cháu nói chuy n v i nhau 
xng hô ch i th . V y v i t cách là giáo viên ch nhi m, anh (ch ) nên làm gì giáo d c 
hc sinh.
." $  xu t h ng x lý
Vi vai trò c a mình, GVCN c n ph i có nhi u bi n pháp và th i gian m i thành công 
ch*nh s a 1 s thói quen x u. Sau ây là 1 s bi n pháp. Tùy tình hu ng mà áp d ng 1 cách
linh ho t nh ng ng gây ph n c m. %
– a chuy n này vào sinh ho t trong gi sinh ho t l p. Không nên nêu tên chính xác 1 h c &
sinh nào, ch nên nói chung chung nh : k chuy n ng ngôn (bi n pháp này có tác d ng *
nhiu ít do ngh thu t c a th y cô) r i a ra hình th c ph t n u nghe b t kì 1 h c sinh nào  "
ó nói by. Sau gi h c thì có th gp riêng vi nh#ng em h c sinh nói b y mà ph huynh
ã ph n ánh.
– Can thi p, khen chê tích c c cho hs ó th y s tác h i do nói b y em l i. 
– Tr % im thi ua, ánh giá h nh ki m. ( tác d ng ít và ch tr c m t) Còn nhi u ph i h p * 
khác gi a th y cô v i nh ng ng i có trách nhi m khác tác ng n thói quen này. # #    
Tóm l i, giáo d c là ngh thu t, vì v y không nên áp d ng 1 cách máy móc cho m i i 
tng, m i hành vi mà tùy t ng tình hu ng % x lý cho hi u qu .
Tình hu ng 3: Trong gi sinh ho $ t lp, tôi ang say sa ph bi n k ho ch tu n ti, lp
cng r t ch m chú nghe, b ng ti ng chuông n tho i reo. Tôi nghiêm gi i ng h i:
– n tho i di ng c a ai ang reo? H c sinh ng ngác. Tôi nhìn quanh l p, dùng h t kinh i 
nghim quan sát c a mình  phát hin là HS nào ang s d ng n tho i, nh ng không i
phát hi n c ai. B ng d i l p có ti ng: – Th a cô, ch c là n tho i c a cô ! Tôi   i
bng gi t mình… (hôm qua v a thay n tho i m i, nên nh c chuông n tho i mình ch a % i i
quen.. gi ph i làm sao ây???) N u anh (ch ) là GVCN trên thì s x lí th nào? !
." $  xu t h ng x lý
Nên nói th ng là th y (cô) m i mua n tho i m i, nên ch a quen chuông, các em b qua . i
nhé. ng ti c 1 câu xin l i, không nên b i r i, hãy gi bình t nh. Nên ph bi n thêm cho h c % # * $
sinh v n hóa s d ng n tho i n i công s , công c ng, trong h i i h p.
Tình hu ng 4: M t giáo viên ch nhi m l p 9 n gia ình h c sinh thông báo v khuy t  
  i m ca h c sinh ó tr ng cho gia ình bi t và cùng k t hp vi giáo viên và nhà
trng giáo d c h c sinh, nh ng không ng ph huynh l i ánh con ngay tr c m t giáo 
viên. 2 Trong tr ng h p ó, anh (ch ) s x s nh th nào?  !
Phng án x lý 1. Ph huynh ánh con do thói quen, GVCN can ng n, xoa d u và chuy n
sang th m h i v gia ình mà ng ã ng gì n khuy %   t m c a h c sinh ó n a, qua i #
nh#ng trao i chân tình v$ hoàn c nh gia ình t ng b c xen vào khuy t m c a h %  i c
sinh ó m t cách t nh .
2. N u ph huynh ánh con d n m t, áp o giáo viên. Chúng ta h t s c bình t nh m m  0  " *
mng, xin l i ph huynh v s làm phi n này xem thái c a ph huynh mà ti p t c hay  
h'n ph huynh vào d p khác s quay l i cùng ph huynh h p tác giáo d c hs. ! 
Tình hu ng 5: B n là giáo viên ch nhi m c a l p 9A – m t l p ngoan và h c gi i. Nh ng
ngay gi a h c k I, trong m t l n sinh ho t l p, em l p tr ng ng lên thay m t c l p # ,  " 
 $t vi cô giáo ch nhi m v vi c i thy giáo dy b môn. Lý do các em a ra là th y 
dy khó hi u, l i hay có nh ng l i m t sát, xúc ph m n các em. B n bi t là nh #  #ng li nói
ca các em không hoàn toàn sai s th t. H n n a, v i c ng v là m t giáo viên ch nhi m # 
12
ca m t l p cu i c p, b n c ng r t lo l ng cho k t qu h c t p c a các em, khi mà k thi ,
chuyn c p s p n. B n ph i làm th nào ây v a gi c m i quan h t t p v i  % #  '
  ng nghip, v%a m b o quy n li ca h c sinh?
." $  xu t h ng x lý
GVCN nên t ch c h p l p, tìm hi u thêm ý ki$ " n, nguy n v ng c a các em. Nh ng dù th
nào b n c ng gi v ng nguyên t c không i giáo viên. B n s dùng l i l y thuy t ph c # # $ ! ! 
 phân tích cho các em hi u và thông c m v i th y giáo b môn ó. B n h a s có bi n " !
pháp góp ý v i th y giáo nh ng không quên nh c nh các em c n ch ng suy ngh ,  /
không nên quá l i vào th y giáo. Sau ó, b n c n trao i t nh v i th y giáo d y b môn $
 ó cùng i u ch*nh.
Tình hu ng 6:
Lp 9B c a cô ch nhi m h u h t u r t ngoan và l phép. Tuy nhiên, c ng có m t s các  -
em nam ngh ch ng m, l i h c, hay b cô giáo phê bình. Nhi u l n, khi g p nh ng em h c  #
sinh này trong sân tr ng, nh n th y h c sinh c a mình th ng l ng tránh, gi v nhìn i  
ch khác không ph i chào cô. N u là giáo viên ch nhi m b n s làm nh th nào?  !
Hng x lý
Chuyn h c sinh lãng tránh th y cô bây gi quá d - thy. ôi khi h c sinh i m t v i th y cô 
giáo mà không m t l i chào ch tròn m t nhìn, th m chí là Cô giáo ang d y mình. Th c t *
ây là m t trong nh#ng bi u hi n nh s y u kém v k n ng giao ti p, y u kém k n ng
sng. tr ng h p này, không nên nói gì vào lúc ó mà nhân ti1  t sinh ho t có th khéo léo
k m t câu chuy n t ng t giáo d c các em. Thông qua ho t ng t    p th giáo d c 
k+ n ng s ng cho các em c bi t là k  + n ng giao ti p.
Tình hu ng 7: Khi n m t gia ình h c sinh v i m c ích ph i h p giáo d c em A – m t
hc sinh h c kém và thi u ý th c k lu t, nh ng gia ình em l i nói: “N u th y cô không d y "
  c nó thì tôi cho nó chuyn tr ng hoc cho nó ngh h c luôn c ng c”. N u là b n * 
phi x lý th nào?
Hng x lý
Vic ph i h p gi a gia ình và nhà tr ng trong vi c giáo d c h c sinh là m t yêu c u h t # 
s"c quan tr ng. Trong tr ng h p này h c sinh A v a h c kém l i thi u ý th c k lu t, có  % "
th m t s bi n pháp c a b n tr ng ã không có hi u qu , GVCN tìm n s giúp   2
ca ph huynh là vi c làm c n thi t. hoctoancapba.com
– t v n cho con i h c hay không là tùy thu c vào gia ình. & 
– Yêu c u gia ình ti p t c cho em i h c vì ch a n tu i lao ng, ngh h c thì d sinh h  $  * -
hng.
– Trao i v i gia ình và tìm hi u nguyên nhân, v phía nhà tr ng, giáo viên ch nhi m $ 
s! c g ng và quan tâm giúp em h 2 c t p ti n b h n. ngh v i gia ình t o u ki n  i
và ng viên em ch m ch * h c hành.
Tình hu ng 8: 3 Có m t HS c a l p l n u tiên vi ph m xé s u bài (do b ghi tên phê  $ 
bình trong s ). Phát hi n ra u này, GVCN x lý nh th nào? $ i
Hng x lý
– Yêu c u HS vi t b n ki m im.
– Phân tích tác h i c a hành vi và rút bài h c cho l p.
13
– Th c t gia ình h c sinh trao i v hành vi c a HS vi ph m ph i h p giáo d c –  $ 
Báo cáo v i BGH v v vi c trên và ngh nhà tr ng x lý tr ng h p trên m c phê   " 
bình l p (vì l n u vi ph m và ã nh n ra l i) nh ng c n rút kinh nghi m chung. 
Tình hu ng 9: Có PH n xin GVCN nâng h nh ki m cho con lên lo i T t t danh hi u  
HSG. Là GVCN, th y (cô) x lý nh th nào?
Hng x lý
– Không nâng HK theo yêu c u c a PH
– Gi i thích cho PH bi t trình t xp lo i HK ( Cá nhân L GVBM GVCN Ban 3T$3 p3 3 3
Giám hi u duy t)
– Ph i m b o tính công b ng, khách quan khi ánh giá ( Theo quy ch )  0
– Phân tích tác h i c a b nh thành tích PH hi u và nêu lý do d n n HK c a con PH  ) 
không t lo i T t 
– ng viên PH nên bi& t ch p nh n th c t ph i h  p rèn luyn giáo dc HS.
Tình hu ng 10: Phát hi n có 1 HS c a l p mình ch nhi m có tình c m yêu ng 1 HS 
lp khác trong tr ng. Là GVCN, th y (cô) x lý nh th nào? 
Hng x lý
– Tìm hi u hoàn c nh, tâm sinh lý c a HS
– G p riêng em HS ó trao i t nh , phân tích tác h i c a tình c m yêu ng tr c  $  
tu$i
– Ph i h p v i GVCN l p liên quan giáo d c HS. 
– Th c t PH trao  $i và ph i h p giáo d c.
– T ch c các ho t ng t p th phù h p thu hút s tham gia c a HS. $ "  
Tính hu ng 11: Có PHHS n nh GVCN xin Nhà tr ng cho con lên l p (do thi l i không  
 i m). Th y (cô) x lý nh th nào?
Hng x lý
– Phân tích cho PH hi u tác h i c a vi c ng i nh m l p
– Ch ra nh ng nh c m trong h c t p c a em HS ó so v i các b n trong l p và các * #  i
bn thi l i nh ng u ki n lên l p  i
– ngh PH không n xin nhà tr ng v vi c nói trên vì quan m c a Nhà tr ng c ng &   i 
thng nh t nh v y m b o ch t l ng b n v ng    #
Tình hu ng 12: Trong l p th y/cô ch nhi m vùng b n có m t HS H V n Non: h c r t
yu, l i th ng xuyên i h c mu n, trong gi h c l i th ng ng g t, không chú ý nghe  
ging và ghi chép không y . Khi b n n g   p ph huynh c a em ó nh m trao i v 0 $
tình hình h c t p c a em và mu n ph i h p v i gia ình giúp em h c t t thì m  2 ' c a
em l i xin cho con thôi h c. Lý do là vì b em m t s m, em l i có em nh , m em mu n xin '
cho em thôi h c, nhà trông em m i làm r y nuôi các con. Tr c tình hu ng này,  ' )
thy/cô có cách gi i quy t nh th nào? hoctoancapba.com
Hng x lý
– Tr c h t ng viên gia ình em h c sinh này ti p t c cho em n l p.   
14
– Trao i v i l p thông qua phong trào vòng tay bè b n phát ng trong l p giúp , h$   2
tr cho em h c sinh này.
– Trao i v i nhà tr ng có bi n pháp giúp cho em h c sinh. ng th i trao i v i nhà $  2  $
trng có bi n pháp ph o cho em n m c ki n th c em theo k p v i các b n trong   " 
lp
Tình hu ng 13: Tr ng vào h c ã gióng lên nh ng h c sinh v n còn thói quen ch a t ) t, c "
" $ ng lang thang c nh ca s và các b c c u thang. Th y cô giáo Nhung b c   n u
bc c p, các em ch y v t lên thông báo v i cho nhau. Nhung lên, Nhung lên, m t s em còn
gào l n lên: Nhung c n th n r i các b n i, nhanh lên mà vào ch ng i. Cô giáo Nhung 
nghe r t rõ t ng ti ng m t g i nhau c a h c trò ( ây là l p do cô giáo Nhung c phân % 
công làm ch nhi m l p, hôm nay là ngày th 6 có ti t sinh ho t. N u b n là cô giáo Nhung "
thì b n x lý tình hu ng trên nh th nào?
Hng x x lý:
V)n im t nh b c vào l p và nh nhàng nói. M t s em v a ch y d i c u thang lên còn /  ' % 
mt l m ph i không? Thôi ng i ngh th m t tý cho l i s c r i c t p trung nghe cô gi ng * "
bài. Hôm nay bài h i khó. Cu i bu i h c y l p có ti t sinh ho t l p tôi tranh th nh c nh $
hc trò c a mình. Khi nghe tr ng vào h c các em nên vào l p ngay ch th y cô vào, ng %
  n khi giáo viên lên mi ch y v i vào g i nhau thì không c tr t t và khi v i nh v y 
thì có ki u x ng hô b o nhau ng n c t không thích h p. N u nh u gi sáng nay áng l  !
phi thông báo “cô Nhung lên” nh ng vì v i quá có m t s ã g i là “Nhung lên”. Song trong
trng h p này n u c n ph i dùng hai ti ng trong s ba ti ng ó thì nên ch n hai ti ng nào
các em. Các em ch n hai ti ng “cô lên,cô lên” v a ng n g n v a l ch s . Em nào sáng nay % %
chn v i ch a úng thì nên rút kinh nghi m nhé. Con ng i không ph i ai c ng hoàn h o 
ht ph i không các em, n u nh chúng ta bi t kh c ph c và s a ch a thì cu # c s ng ngày
mt hoàn thi n h n.
Tình hu ng 14: M t h c sinh l p b n ch nhi m v a b c sang tu i 14 ã b b m b t em %  $ '
ngh* h c l y ch ng vì lý do hoàn c nh gia ình khó kh n ng th i vì phong t c c a a   
phng là con gái nên l y ch ng s m. Nh ng em h c sinh này r t mu n i h c, l i không
mun trái l i gia ình. Trong tình hu ng này b n x lý nh th nào?
Hng x lý;
– ng viên em gi v ng tinh th n. ti p t c i h c t t. & # #
– GVCN v g p tr c ti p ph huynh h c sinh này tìm hi u và n m b t hoàn c nh có  
bin pháp giúp . Nh s giúp c a l p, xu2 2  t v i nhà tr ng có bi n pháp h tr , 
trao i v i các ban ngành, chính quy n a ph ng. $  
– Tuyên truy n cho ph huynh bi t vi c b t con gái l y ch ng khi ch a tu i là vi ph m  $
pháp lu t. ng th i ó là h t c ã l c h u. 
– N u ph huynh v n không ng ý v i các ý ki )  n c a giáo viên thì giáo viên ph i nh n 
các ban ngành, chính quy n a ph ng can thi p h tr . hoctoancapba.com  
Tình hu ng 15: Qua theo dõi nm b t thông tin, b n phát hi n ra m t h c sinh lp mình
trong gi h c hay ngáp v t và có v r t m t m i. b n nghi ng là em ó có th nghi n ma 4
túy. Trong tr ng h p này b n x lý th nào? 
Hng x lý:
Giáo viên g p h c sinh ó, nh nhàng h i h c sinh ó vì sao có v m t m i và ng viên em ' 4 
chú ý n bài gi ng. Th i gian sau ó v n ti p t c chú ý n h c sinh ó, n u bi u hi n này  ) 
di-n ra th ng xuyên h n thì b n nên g p l i em và tìm cách trao i th ng th n. Nh ng  $ .
15
trong khi tâm s v i em h c sinh ó b n c n có thái nh nhàng, t nh vì ây là m t v n  '
  r t nghiêm tr ng nhng không ph i lúc nào b n c ng có th nhn c câu tr l i chính
xác. N u th c s h c sinh ó ã nghiên ma túy thì c n ph i báo cáo ngay v i BGH nhà
trng và gia ình tìm cách cai nghi n cho em. Hãy nh r ng s quan tâm k p th i c a  0
bn n vi c h c t p, i s ng tâm h n c  a h c sinh ôi khi có th c u chúng kh i nh ng " #
sai l m vô cùng nghiêm tr ng.
Tình hu ng 16: Do va ch  m xích mích, m t s thanh thiêu niên ngoài tr ng n ch lúc
tan h c s n ánh m t h c sinh l p b n ch nhi m. Vô tình bi t c thông tin này, b n !  
s! x lý th nào?
Hng x lý:
– Yêu c u h c sinh l u l i tr ng. C l p tr ng ho c m t b n trong l p v báo ngay cho  
gia ình n ón b n h c sinh ó v . 
– Báo cáo v i b o v tr ng ho c l c l ng ch c n ng gi i t a ám thanh niên ó. N u   "
thy có d u hi u còn có kh n ng s ng i ó tìm cách ón ánh h c sinh c a l p b n thì 
báo cho công an a ph ng nh can thi p khi c n thi t.  
– Sau ó tìm hi u lý do t i sao x y ra mâu thu n ó và tìm cách gi i quy t d t m. N u l i ) " i
thuc v h c sinh c a b n, b n ph i ng viên em ng ra nh n l i. Nh ng n  " u nh ng #
thanh niên ngoài tr ng vì m t lý do nào ó “b t n t” h c sinh c a b n thì c n ph i có thái
  2 $ kiên quy t và nh n s giúp c a nh#ng t ch"c khác n u c n. S nhanh trí, quy t
 oán và có lý, có tình là m u ch t b n x lý thành công tình hung.
Tình hu ng 17: L p b n ang ch nhi m có 1 hs t tr ng khác chuy n n. H c sinh %  
trong l p không thích ch i v i hs này m c dù hs này c ng r t hi n và hòa ng ( c bi t  
hc gi i h n các hs khác trong l p). B n ã t ch c sinh ho t l p và nh c nh cách ng x $ " "
ca hs trong l p gi m s ganh t nh ng ch a có hi u qu . N u là anh (ch ) thì s x lý  !
nh th nào?
Hng x lý:
– Không nên nóng v i. N u th c s hs m i ó hi n và hoà ng thì b n bè trong l p s g n !
gi và m t d n thành ki n r t nhanh. GV c ng không nên quán tri t hs không c thành 
kin v i b n u này d gây cho h c sinh có suy ngh là HS m i ó c cô giáo bênh v c i - / 
và càng thành ki n h n.
– GV nên g p riêng hs m i h ng d n em ti p c n v i các b n trong l p, luôn luôn nhi t   )
tình tham gia các ho t ng c a l p v i thái tích c c không c kiêu ng o…, nh th   
thì thành ki n s nhanh chóng m t i. !
Tình hu ng 18: Trong gi sinh ho t l p, nh n m nh vai trò c a s h c, GVCN nói v i hs 
ca mình r ng: “Ngày nay, h c v n óng vai trò h t s c quan tr ng. Sau này, mu n tìm 0 "
 c m t công vi c phù hp, có thu nh p cao thì òi h i ph i có h c v n, có trình tay 
ngh …” nh ng ngay lúc ó, có m t HS phát bi u r ng “Ba em ch m i h c n l p 9 nh ng 0 * 
v)n làm giám c c a m t công ty, i v có xe ô tô a ón …”. Theo b n thì g p tình 
hung nh v y ph i x lý nh th nào ?
Hng x lý:
Ngay lúc ó, b n không nên nóng nãy, hãy nên c i vì em ó nói hoàn toàn chính xác. Ta 
cng không th áp d ng b t k , m t bi n pháp thuy t gi ng o c nào cho tr ng h p này  " 
 *  $ 4c, ch có cách ánh ng vào lòng t ái, vào tính hiu th ng ca tu i tr qua các hình
th"c sau:
16
– Có th h i em ó “Nh ng n th i c a em, v trí c a ba em hi n t i và nh ng ng i làm  # 
vic xung quanh v trí ó s là nh ! #ng ng i th nào?”. Ho c có th nói: “Con h n cha, nhà
có phúc: em ph i ch ng t mình h n ba m … " '
– Nêu g ng nh ng ng i h c gi i thành t, thu nh p cao trong s con c a ng nghi #    p
xung quanh mình cho hs ng m ngh .  ) /
– K chuy n v các tr c phú ngày x a.
Tình hu ng 19: Là giáo viên ch nhi m, anh (ch ) s s d ng hình th c k lu t nào x lí ! " * 
hc sinh vi ph m n i quy c a l p, tr ng làm nh h ng n thi ua c a l p?. Vì sao anh   
(ch) l i làm th ?
Hng x lý
Yêu th ng là chìa khóa c a s thành công trong công tác ch nhi m. Hãy luôn tôn tr ng
hc sinh. N u h c sinh có sai thì trách nhi m c a giáo viên là phân tích các em th y 
  c sai sót ó sa. Hãy cho các em c h i s a sai. N u vi ph m l p i l p l i nhi u l n
thì hãy ch n các cách ph t mang tính giáo d c phù h p sau ó cùng trao i v i ph huynh $
 $ bi t s thay i tâm sinh lí c a h c sinh và cùng tìm bi n pháp giáo d c.
Tình hu ng 20: M t em h c sinh trong l p th y/cô ch nhi m tr c ây r t ngoan và ch m 
hc, nh ng th i gian g n ây có bi u hi n b m t s ti t h c và k t qu h c t p i xu ng.
Sau khi tìm hi u th y/cô bi t b m em ó m i li hôn và em ã b ti t i ch i game. Khi '
thy/cô g i riêng em ó nh c nh thì em ó tr l i: “ B m có th  '  ng em âu, không ai
quan tâm c thì em c g ng h c làm gì, không s m thì mu n em c ng ph i b h c thôi. Là
mt GVCN th y/cô hãy x lý tình hu ng trên nh th nào?
Hng x lý:
Có th nh nhàng khuyên em ó hãy bình t nh, vì t ng lai c a mình em hãy xem l i nh ng ' /  #
hành ng c a em. Ngoài tình c m gia ình dành cho em còn có th y cô, các b n luôn quan 
tâm, ng ng sau giúp em, em không nên bi u hi n nh th mà ph lòng m i ng i. " 0 2 
 ng thi GVCN v nhà h c sinh ó tìm hi u, g p m t ng i i di n nuôi em ph i h p   
khuyên r n em. GVCN c n có thái ân c n, quan tâm h n i v i em ó, luôn ng viên   
nhc nh , trò chuy n sau các gi h c, theo dõi bi u hi n c a em trong các ngày ti p theo
 có th ph i k t hp vi GVBM, thy giáo TPT. BGH n u em ó ch a ti n b .
Tình hu ng 21: Là m t giáo viên ch nhi m, tình c b n nghe c hai h c sinh l p mình 
 i tr c ang nói chuy n và có ý chê bai bài gi ng c a m t GVBM v a không hi u, v a % %
không h p d n. Trong tình hu ng ó, b n s làm gì? ) !
Hng x lý: Không ph n ng gì v i mà chú ý l ng nghe h t câu chuy n xem hai h c sinh "
  ó phàn nàn v v n gì. Khi bi t c thông tin, b n nên xác minh l i thông tin. B n có
th trao i v i GVBM ó thay i cách d y c a mình cho phù h p n u thông tin chính xác. $ $
Sau ó nên g p riêng các em ó nh c nh các em nên nói chuy n m t cách tr c ti p, th ng .
thn v i giáo viên ch nhi m không nên bi n nó thành nh ng câu chuy n phi m sau l ng #
các th y cô.
Tình hu ng 22 B n là GVCN tr ng vùng b n. L p b n ch nhi m th ng xuyên có t l  
chuyên c n th p. B n s làm gì? !
Hng x lý
– Tìm hi u nguyên nhân thông qua th c t ph huynh.
– C n ph i h p v i PHHS ng viên HS i h c chuyên c n.  
– Báo cáo ngay v i nhà tr ng   có bi n pháp gi i quy t.
17
Tình hu ng 23 Trong l p b n ch nhi m có em Ba. Gi h c nào c ng th , c vào c " 
my phút là Ba l i xin phép ra ngoài, hay t h n là c u b luôn ra quán n c ngoài tr ng  
ngi. Mà có l p thì Ba c ng ch bày trò ngh ch ng i mà thôi. M i l n Ba xin phép ra ngoài *
là các th y cô giáo ph y tay m i ra luôn. B ng i m t th i gian không th y Ba n tr ng, ( .  
các thày cô u th phào nh nhõm. Hôm nay ba n tr ng xin rút h c b . Th y hi u phó  '  
hi em: – T i sao em không i h c n a? Em nh nhà làm gì? Ba c i chua chát, tr l i: – #  
Có ai thích d y em âu th y. Mà em bé th này thì xin vi c âu. Em là th ng d t nát, l i 0
hay phá phách- các th y cô b o th . Thôi, th y cho em xin b h c kh i nh h ng t i  
nhà tr ng, t i th y cô, t i các b n. Dù sao em c ng là b i r i. Là GVCN c a Ba, b n  
s! có suy ngh gì v cách x s c a th y cô i v i Ba. B n s làm gì làm cho Ba h ng /  !  "
thú h c t p?.
Hng x lý
– Kh ng nh là m t nhà giáo thì cách x s c a th y cô v i Ba là ch a úng, vi ph m m t . 
s nguyên t c giáo d c nh : m b o tính m c ích trong ho t ng giáo d c, th ng nh t  
gi#a giáo d c ý th c và hành vi, nguyên t c tôn tr ng nhân cách, giáo d c trong t p th và "
thông qua t p th , phát huy ý th c t giáo d c c a h c sinh. Là m t ng òi th y không ph i "
ch* truy n t tri th c cho h c sinh mà còn ph i rèn r  " a c v m t ý th c ni m tin và tinh "
thn. Ph i lôi kéo h c sinh, làm sao cho h c sinh thích h c và mu n  0c h c, ng này
cách c s c a giáo viên l i y em Ba ra xa v i môi tr ng giáo d c h t là hành vi (  n.nh
b/u môi c a cô giáo và nh ng l i nói c a th y giáo a lý ã làm t n th ng lòng t tr ng #  $ 
ca Ba, làm cho Ba m t i lòng tin vào nhà tr ng, ngh r ng không ai c n mình. n u nh  / 0
Ba b h c th c s thì cu c i e sau này s ra sao, trách nhi m ph n l n thu c v chính  !
nh#ng ng i th y này. 
– GV ph i t o c lòng tin v i h c sinh là u không ph i giáo viên nào c ng làm c,  i 
phi th c s tâm huy t v i ngh , yêu ngh , không ng i khó. giáo d c c 1 con ng i âu 
phi là u d dàng, h c sinh có thích h c hay không c ng là do giáo viên 1 ph n. i -
– Hãy xây d ng k ho ch tác ng s ph m t i Ba làm cho Ba h ng thú h c t p.  "
+ Tìm hi u hoàn c nh gia ình Ba, nói chuy n v i b m Ba hi u h n v cách ngh c a '  /
b m v i vi c giáo d c Ba và hi u rõ h n v Ba. N u th c s gia ình Ba có v n thì c ' 
giáo viên ch nhi m l n các b n h c sinh ph i cùng nhau giúp Ba, th ng xuyên nói ) 2 
chuyn, tâm s .
+ C n t o cho Ba h ng thú h c t p b ng cách phân công HS kèm thêm cho Ba. Nói chuy n " 0
vi GVBM nh ng bài d g i lên làm và cho m khuy n khích cao h n 1 chút so v i  # - i
thc t kích thích tinh th n h c. phân công các b n trong l p h c cùng Ba 
+ Ph i tìm ra các u m c ng nh nh c m c a Ba có th t o u ki n cho nh ng i  i  i #
u i m ó phát huy ng nh v ! y s ly l i s t tin cho Ba, t ó nh ng nh c m % #  i
cng ph n nào c lo i b d n. 
Tình hu ng 24 Trong l p anh (ch ) ch nhi m có thông tin cho bi t: M t s em thành l p
bng nhóm có tên “Ve S u”. V i nh ng bi u hi n là n m c l l ng, u tóc vàng bù xù #  
t t p t i quán cà phê vào ban êm. Anh (ch ) x lý nh th nào?
Hng x lý
– Ph i tìm hi u và n m ch c thông tin (các em tham gia, m c ích c a nhóm, ho t ng c a 
nhóm …)
– Khi có y thông tin t ch c g p nhóm nói rõ:   $ "
+ Nhi m v c a ng i h c sinh trong nhà tr ng, ngoài nhà tr ng.   
18
+ Chu n m c o c, l i s ng c a ng i h c sinh. (  " 
+ Ch cho phép hình thành các nhóm b n cùng chung s thích giúp nhau h c t p và rèn * 
luyn t t.
+ Nhóm nào thì c ng ph i hòa ng trong t p th l p, tr ng.  
27 Tình hu ng s ph m x y ra i giáo viên trên l p và cách x lý i v
Tình hu ng 1: B c vào l p, b n nh n th y t tr c nh t ch a làm v  $ / '
sinh, l p r t b n, bàn gh không ngay ng n. B n x lý th nào? $
Tình hu ng 2 : Trong gi gi ng bài v t lý, có m t h c sinh gi tay xin phát bi u và ơ 
ngh th y gi i thích m t v n có liên quan n bài gi   ng, phát hi n ra ó là m t v n
  c ng dng trong th"c ti/n mà b n ch a n m v ng. N u là giáo viên ó, b n x
lý th nào?
Tình hu ng 3 : Trong gi tr bài ki m tra vi t, m t hc sinh thc mc cho r ng th y
giáo ã ch m nh m cho em. N u là th y giáo ó thì ngay lúc y b n x lý th nào?
Tình hu ng 4 : Trong gi làm bài ki m tra môn toán. M i h t n a th i gian, trong khi
c l p còn ang làm bài thì ã th y em A (m t h c sinh gi i toán c a l p) ã làm xong.
Nu là giáo viên b môn toán ó, b n s x lý th nào? '
Tình hu ng 5 : B c vào gi d y, b n th y l p v ng  n n a s h c sinh, h i nguyên
nhân thì các em cho bi t là các b n b i a ám m c a m t b n trong l p b m t. 
Trc tình hu ng ó b n s ' x lý th nào?
Tình hu ng 6 : Trong l p, h c sinh ph i ng i theo ch quy nh, nh ng vào gi d y ( 0 
ca b n, có m 0t h c sinh li t ng o ch"   , ng i lên bàn u. Khi b n h i lý do, h c ( 
sinh ó nói r ng:
Tha th y, em thích h c môn c a th y và em thích xem thí nghi m c a th y làm. Tr c 
tình hu ng ó b n x lý th nào?
Tình hu ng 7 : B n có t t nói ng ng, l n gi a l và n. Khi gi ng bài h c sinh trong l p
ã ci, nghe thy ti ng c i  ó, bn x lý th nào?
Tình hu ng 8 : Khi tr bài ki m tra a s các em u b m kém, các em u nh t lo t  i 
kêu là bài khó, các em không làm c và ngh th y không l y m. N u là th y   i
giáo ón b n x lý th nào?
Tình hu ng 9: Trong khi quay m t vào b ng, th y giáo th y h c sinh d i l p l i n #  (
ào và c i khúc khích. Khi th y ng ng vi t b ng và quay l i thì c l p l i im l ng và  +
nhìn lên b ng. N u là th y giáo ó b n x lý th nào?
Tình hu ng 10 : Trong khi gi ng d y, cô giáo Lan phát hi n th y m t h c sinh cu # i
lp ang m i làm vi c riêng, không chú ý nhìn lên nghe gi ng. N u là cô giáo Lan, b n
s' x lý th nào?
Tình hu ng 11: Trong khi ang gi ng bài, th y giáo nh n th y có m t n sinh trong
lp không nhìn lên b ng mà m t c m màng nhìn ra phía ngoài c a s l p. N u là th y ơ
giáo ó, b n s x lý th nào tr c tình hu ng ó? ' 
Tình hu ng 12: Trong gi d y, th y T phát hi n ra m t h c sinh cu# i l p hay ngáp
vt, m t l . Thy T nghi v n em ó m c nghi n ma túy. N u là th y giáo T, b n s '
x lý th nào?
19
Tình hu ng 13 : Trong khi gi ng d y, th y giáo phát hi n ra m t h c sinh n ang c
truyn. Khi th y n và thu sách truy n thì th y ây là m t ti u thuy  t ái tình c xu t 
bn Sài Gòn t tr c n m 1975. N u vào tr ng h p th y giáo ó, b n s# +  !  ' x lý th
nào?
Tình hu ng 14: Trong khi gi ng bài, th y giáo th y có m t h c sinh gc u xu ng
bàn không ghi bài. N u là giáo viên ó, b n s x lý th nào? '
Tình hu ng 15: Khi b c vào l p, c l p u ng lên chào cô giáo, nh ng duy nh t   
có m t em v n ng i. Tr c hi n t ng ó b n s x lý th nào? (   '
Tình hu ng 16: N u l p b n ch nhi m, có m t hc sinh vi ph m k lu t, b n yêu
cu h c sinh v m i ph huynh n g p b n nh ng h c sinh ó ã t b h c. B n 
s x lý nh th nào?
Tình hu ng 17: Trong l p 10B do th y Tu n làm ch nhi m có em Hùng hay ngh h c %
không phép. Tu n qua em c ng có 2 bu i ngh h c không phép. N u là th y Tu n, b $ % n
s' x lý th nào?
Tình hu ng 18: Khi ti p xúc v i ph huynh c a m t h c sinh cá bi t, ph huynh ó
n!n n b n v i câu "tr m s nh th y". N u là giáo viên ch nhi m, lúc ó b n ph i ng % ! "
x th nào?
Tình hu ng 19: M t h c sinh s p b a ra xét H i ng k  # ( 2 lu t. Ph huynh là ng i 
có ch c v ch ch t #  ơ   a ph ng n ngh bn v i t cách là giáo viên ch nhi m
xin v i H i ng chi u c và "cho qua". N u là giáo viên ch nhi m, b n s ng x v i ( '
v ph huynh ó ra sao?
Tình hu ng 20: )n th m m t gia ình h c sinh v i m! c ích ph i h p giáo d c em A
mt h c sinh h c kém, cha m em ã ng ý ành xin cho con thôi h c. B n x lý th
nào?
Tình hu ng 21 : M t h c sinh khá trong l p vì hoàn c nh gia ình quá khó kh n, ph !
huynh n trình bày v i giáo viên ch nhi m xin cho con ngh h c. N u là giáo viên  %
ch nhi m, b n s ng x ra sao? '
Tình hu ng 22: Là giáo viên ch nhi m, m t l n n th  !m gia ình h c sinh g p úng
lúc b m em ang la m ng em ó. N u là giáo viên ch Nhi m ó, b n s x s th ' "
nào?
Tình hu ng 23: M t n sinh l p b n làm ch nhi m v a tròn 17 tu i ã b cha m b t +
ngh% h c l y ch ng. N sinh ó n nh b n là giáo viên ch  (  nhim che ch . N u là #
giáo viên ch nhi m ó, b n x lý th nào?
Tình hu ng 24: Là giáo viên ch nhi m l p, m t hôm có anh công an n tr ng g p  
và thông báo r ng m t h c sinh c a l p ó ang có nghi v n là ã tham gia vào m t v
trm c p. ó là m t h c sinh th ng c b n ánh giá là m t h c sinh ngoan Tr c )   
tình hu ng ó b n s x lý th nào? '
Tình hu ng 25: M c d u nhà tr ng ã c m nh ng h c sinh l p b n ch  nhi m v n
mang bóng n á trong tr ng. Các h c sinh ó á bóng làm v m  t ô c a kính,
nhng ngay lúc ó các em ã mua m t t m kính và l p vào. ng tr c s vi c ó là )  "
mt giáo viên ch nhi m, b n s x lý th nào trong gi sinh ho t l p cu i tu n ó? '
Tình hu ng 26: Trong bu i lao  ng, giáo viên ch nhim phát hi n th y có hai h c
sinh ã t ý b " v gi a gi . N u là giáo viên ch nhi m ó, b n s x lý th nào? '
Tình hu ng 27: Do có s xích mích, m t s thanh niên ngoài tr n ch lúc tan ng 
hc s n ánh m t h c sinh l p b n ch nhi m. Bi t c s vi c trên, b n s x'   " ' lý
20
th nào?
X lý tình hung s phm c a giáo viên trên l p
Cách x lý tình hu ng 1:
a/ Giáo viên phê bình t tr c nh t, sau ó ti n hành gi ng d y bình th ng. " 
b/ Giáo viên yêu c u h c sinh ra ngoài và yêu c u t tr c nh t vào làm v sinh l p s ch "
s' r i m i cho h c sinh vào h c. (
c/ Giáo viên yêu c u các em t ng bàn t x p bàn gh cho ngay ng n, sau ó ti # + " n hành
ging d y, h t gi d y yêu c u t tr c nh t làm ngay vi c v sinh l p trong gi ra ch i " ơ
 gi sau có l p hc g n gàng, s ch s . '
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 2:
a/ Giáo viên cho h c sinh ó ng i xu ng và tuyên b v n này không có trong n i ( 
dung sách giáo khoa nên không c p gi d y. .  #
b/ Giáo viên d ng bài gi ng và tìm cách gi i thích v n mà h c sinh nêu ra (nh ng + 
do ch a ch ng và n m v ng nên gi i thích lúng túng, m t th i gian). 
c/ Khen h c sinh có s tìm tòi liên h bài gi ng v i th c t và h n h c sinh: "Tôi s tìm " " '
hiu thêm gi i thích hi n t ng em nêu ra vào u gi sau.   
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 3.
a/ Th y tr l i là ã ch m chính xác, yêu c u h c sinh ó ph i xem k l i bài làm c a 3
mình.
b/ Th y h c sinh trình bày luôn t i l p, ch em ó cho là th y ã ch m nh m.  0
c/ Th y yêu c u em h c sinh ó xem l i bài làm m t l n n a và cu i gi n g  p thy
 th1y trò cùng trao i xem l i bài ch m cho th a áng. 
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 4.
a/ Cho h c sinh ó n p bài và yêu c u h c sinh ra ngoài l p.
b/ Yêu c u h c sinh ó c n xem l i bài cho k 3 và ng i nghiêm ch nh t i ch n h t ( % 0 
gi.
c/ Giáo viên xu ng l p xem k t qu bài làm c a h c sinh ó, n u th y bài làm hoàn
ho, có th khen và tuyên b v i l p: "Tôi cho b n A làm thêm m t khác b n có  
dp th hi n c kh n ng c a mình".  !
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 5.
a/ Vì th y h c sinh ngh nhi u, giáo viên b môn cho h c sinh ngh luôn không ti n % %
hành d y gi ó ( gi tr ng) . 
b/ Giáo viên v n ti n hành gi ng d y bình th ng. 
c/ Giáo viên ghi danh sách h c sinh v ng m t, tuyên b s lùi vi c gi ng bài m ' i sang
bui sau, sau ó t ch c cho h c sinh làm bài t p t i l p, tránh vi c tr . ng gi
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 6.
a/ Kiên quyt buc hc sinh ng i v ch( 0 theo quy nh. 
b/ Vui v cho h c sinh ng i bàn u luôn. ,  ( 
c/ Hoan nghênh h c sinh có tinh th n ham h c h i và yêu c u h c sinh v n tr v v trí #
21
ch0 ng i mà giáo viên ch nhi m ã quy nh. Khuy(  n khích em c g ng h c t p và
quan sát nh ng thí nghi m ch ng minh c làm t i l p. 
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 7.
a/ Giáo viên t ng l nh không bi t.
b/ Giáo viên nghiêm kh c yêu c u các em tr t t ", nghiêm ch nh h c t p. %
b/ Giáo viên bày t v i h c sinh nh sau: - "Tôi bi t t t nói ng ng c a tôi ch c ch n s '
làm các em c i. Tôi bi t u  i ó và hàng ngày ang luy n nói nhanh chóng kh c 
phc c t t nói ng ng này, mong các em thông c m cho tôi". 
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 8.
a/ Giáo viên không ch p nh n ngh  c a h c sinh, ti p t c l y m ghi vào s m. i i
b/ Giáo viên vui v b ng lòng không l y m bài ki m tra ó. , i
c/ Giáo viên h i h c sinh bi t các em v ng m c m nào, bài gi ng có m nào   # i i
cha rõ. Sau ó ch a bài t p ó trên b ng. V i k t qu bài ki m tra có quá n a h c sinh
ch% t m kém cho nên giáo viên quy i t nh s t ch c cho các em làm bài ki m tra  '
khác và không l y m bài ki m tra này. i
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 9.
a/ Th y cau mày quát m ng v thái  (n ào c i c t c a h c sinh. 
b/ Th y g i l p tr ng yêu c u cho bi t vì sao l p l i c i m i khi th y quay vào b ng. #  0
c/ Th y h c sinh v n c i, nên th y t m d ng ti t h c, i sang phòng giáo viên soi  +
gơng xem l i m t và trang ph c s a sang l i. Sau  ó tip tc gi ng d y.
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 10:
a/ Xu ng ngay ch h c sinh ó, phát hi n xem em h c sinh ang làm vi c gì và sau 0 
ó phê bình luôn tr c l p
b/ Nh c nh luôn h c sinh ó và yêu c u em ng lên nh c l i câu cô giáo v #  +a ging.
Nu h c sinh không nói c, cô phê bình luôn và cho m kém.  i
c/ Xu ng t n n i xem h c sinh ó ang làm vi c gì và nh c nh em ph i t p trung vào ơ #
nghe gi ng, sau ó cô giáo tr # l i b c gi ng và ti p t c gi ng bài.
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 11:
a/ Ng ng gi+ ng và phê bình em h c sinh phân tán t t ng không chú ý vào bài gi ng. #
b/ Ch nh ngay h c sinh ó tr l i m t câu h i mà giáo viên a ra. %  
c/ Giáo viên ra m t câu h i phác v n chung, các em tham gia phát bi u, nhân ó giáo
viên h i em h c sinh ó có ý ki n gì tham gia b sung và nhìn em v i con m t "nh c
nh#".
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 12:
a/ Giáo viên phê bình gay g t thái l là h c t p c a h c sinh.  ơ
b/ B qua không x lý.
c/ Giáo viên xu ng l p, nh nhàng h i h c sinh ó vì sao có v m , t mi và ng viên 
em chú ý h n n vi c nghe gi ng. Sau gi h c giáo viên tìm g p ngay giáo viên ch ơ 
nhim trao i v hi n t ng trên có bi n pháp ph i h p v   i gia ình a em i 
kim tra và ch a tr .
22
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 13.
a/ Giáo viên xu ng thu sách và phê bình ngay tr c l p v vi c h c sinh c truy n  
cm "trong gi "
b/ Thu ngay truyn và ui h c sinh ra kh i l p vì vi ph m n i quy.
c/ Yêu c u h c sinh a truy  n cho giáo viên, nhc nh em chú ý nghe gi ng. Cu# i gi
hc ti p t c g p em h c Bình ó góp ý, ng th i c ng g p và ph n ánh v i giáo  ( $
viên ch nhi m l u ý ti p t c u n n n. 
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 14.
a/ Giáo viên g i h c sinh ó ng d y và phê bình luôn tr c l p, không còn bi t  
nguyên nhân.
b/ Giáo viên d ng l i, phê bình hi n t+ ng h c sinh g c u xu ng bàn sau ó "gi ng 
gii" cho c l p v ý th c h c t p c n ph i th nào...
c/ Xu ng ch h c sinh ó, h i han xem vì sao em có v m t m i? Có m au không? 0 ,
Có th ti p t c c g ng ng i nghe gi ng? Sau ó ng viên em chú ý h c t p. ( 
Cách "C" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 15.
a/ Cô giáo nhìn th ng và g i h c sinh ó ng lên chào giáo viên khi vào l p. & 
b/ Cô l i coi nh không bi t và c l p ng i xu ng r i cô ti p t c gi ng bài. ( (
c/ Cô giáo cho c l p ng i xu ng, sau ó cô i xu ng l p h i h c sinh ó có lý do gì (
mà không th ng lên chào cô nh các b n, n u không th y h c sinh báo cáo c lý  
do gì, cô giáo yêu c u l n sau h c sinh ph i có thái ng chào nghiêm ch nh khi các   %
thy cô vào l p.
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 16.
a/ Không x lý gì, cho h c sinh t b h c.  "
b/ Ti p t c g i gi y m i ph huynh h c sinh n tr ng g p giáo viên ch nhi m.  
c/ Giáo viên ch nhi m n ngay gia ình g p ph huynh h c sinh thông báo tình  
hình, tìm hi u nguyên nhân và bàn v i ph huynh ng viên h c sinh ti p t c i h c 
c$ng nh tìm bi n pháp thích h p giáo d c em. 
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 17.
a/ Tuyên b t m ình ch h c t p c a h c sinh ó làm ki m m và ngh lên H i %  i 
( 2ng k lu t nhà tr ng thi hành k lu t.  2
b/ Yêu c u cán b l p n gia ình thông báo tình hình và chuy   n gi y m i ph
huynh h c sinh n g p nhà tr ng.  
c/ Giáo viên ch nhi m g p riêng h c sinh tìm hi u lý do, sau ó n th m và báo   !
vi ph huynh h c sinh bi t tình hình và tìm hi u nguyên nhân. Tùy theo nguyên nhân
c th , giáo viên bàn v i ph huynh h c sinh cách giúp thích h p. 
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 18.
a/ Ch c i xòa không nói gì. % 
b/ áp l i b ng l i l xã giao: "Xin cám n, chúng tôi không dám". ) ' ơ
c/ Giáo viên ch nhi m phát bi u cám n s tín nhi m c a ph huynh h c sinh i v i ơ " 
bn thân sau ó nh nhàng nói v vai trò và trách nhi m c a nhà tr ng - gia ình và xã 
23
hi trong vi c giáo d c con em. Giáo viên ch nhi m không quên cam k t s ph i h ' p
cht ch v i gia ình giúp h c sinh không ng ng ti n b . '   +
Cách "C" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 19.
a/ Giáo viên ch nhi m ngh huynh ó g p th ng hi u tr ng t ý  ông ph & #   
kin trên.
b/ Nh n là s trình bày ngh trên c a gia ình tr c cu c h p H i ng k '  ( 2 lu t.
c/ Tóm t t l i khuy t i m tr m tr ng mà h c sinh vi ph m. ngh gia ình cùng )
thng nht v i giáo viên ch nhi m ánh giá m c vi ph m và bi n pháp k lu t c n  2
thit, coi ó là bi n pháp giáo d c em h c sinh có d p "t nh ng " rút kinh nghi m và  %
s a cha khuyt im.
Cách "C" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 20.
a/ t v n cho con em i h c hay không là tùy thu c vào gia ình. ) 
b/ Yêu c u gia ình ti p t c cho em i h c vì ch a  % /n tu i i lao ng, ngh hc thì d
sinh h h ng.
c/ Trao i v i gia ình và tìm hi u nguyên nhân, v phía nhà tr ng giáo viên ch 
nhim nh n s c g ng và quan tâm giúp em h c t p ti n b h n. ngh v i gia '  ơ )
ình t o i u ki n và ng viên em ch m ch h c hành.  ! %
Cách "c" là hay nh t
Cách x lý tình hu ng 21:
a/ Không có ý ki n gì tr c   ngh c a gia ình.
b/ t v n n u gia ình quá khó kh n thì có th cho em ó v a i làm giúp b m v a &  % 2 ' %
$ i h c b túc vn hóa c ng c.
c/ Ph n ánh v i gia ình: Em ó là m t h c sinh khá trong l p ang có nhi u tri n v ng, vì
em còn ch a n tu i lao ng nên nhà tr ng r t ti c n u em ph i ngh h c. Giáo viên ch  $   *
nhim c ng mong gia ình cho bi t nh ng khó kh n c th giáo viên ch nhi m s bàn #  !
bc v i t p th l p, H i ph huynh h c sinh, H i khuy n h c c a a ph ng có bi n pháp  
giúp c th . 2
Cách "C" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 22:
a/ B v , không vào th m.
b/ C vào th ng trong nhà g p ph" .  huynh h c sinh, coi nh không có gì xy ra.
c/ Gõ c a ch b m h c sinh ra m c a m i vào. '
- Giáo viên ch nhi m   . t v n m t cách th ng th n, khéo léo.
- "Hôm nay tôi n th m gia ình trao i v i các bác v nh ng ti n b c ng nh  $ # m t vài
& i m cn góp ý thêm vi em. ng thi c ng mong hai bác cho nh n xét v tình hình em
nhà ra sao?... " Sau khi gia ình giãi bày tình hình, giáo viên ch nhi m ti p t c góp ý và 
bàn bi n pháp ph i h p giáo d c gi a nhà tr ng và gia ình. # 
Cách "C" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 23.
a/ Giáo viên ch nhi m nói v i h c sinh ó: " ây là vi c c a gia ình, nhà tr ng không th & 
tham gia c" 
b/ Khuyên em ó kiên quy t " u tranh", "kh c t " ý ki n c a b m .   % '
c/ ng viên em gi v ng tinh th n, ti p t c h c t p t t Giáo viên ch nhi m h a s trao i & # # " ! $
vi H i ph huynh h c sinh, oàn thanh niên và chính quy n a ph ng cùng gi i thích &   
vn ng gia ình th c hi n úng lu t hôn nhân. Giáo viên ch nhi m c ng khuyên em 
cn bày t nguy n v ng v i b m c ti p t c i h c n n i n ch n vì em còn ham '   
hc t p v l i tu i 17 ch a mu n s m có gia ình. $
Cách "C" là hay nh t
24
Cách x lý tình hu ng 24.
a/ Kh ng nh v i công an ây là h c sinh ngoan. . 
b/ Coi ây là vi c x y ra ngoài nhà tr ng, ngh công an c u tra và x lý theo lu   " i t.
c/ Bình t nh nghe công an ph n ánh nh ng vi c nghi v n, nh n là tìm hi u v n trên / #  
qua các em h c sinh và s ph n ánh tr l i trong th i gian s m nh t. Giáo viên ch nhi m !
cng không quên trình bày nh n xét ánh giá c a mình v h c sinh ó v i công an.
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 25.
a/ B qua s vi c trên, không phê bình và tuyên d ng gì trong bu i sinh ho t l p.  $
b/ Nghiêm kh c phê bình v hành ng vi ph m n  i quy c a nhóm tham gia á bóng.
c/ Yêu c u các em tham gia á bóng hôm ó ng lên. Giáo viên nghiêm kh c phê bình "
khuyt im vi ph m n i quy. Sau ó c ng t l i khen ng i các em ã bi t t giác mua và
ã l p ngay ô kính b v2. Cu i cùng yêu c u các em h a tr c l p s không tái di n hi n "  ! -
tng vi ph m n i quy n a. #
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 26.
a/ m c cho h c sinh b v , s ki m m và phê bình trong bu i sinh ho t l p i v i hai & ! i $ 
hc sinh trên.
b/ C t tr ng g i hai b n ti p t c lao ng. $  
c/ C l p tr ng i g i hai b n tr l i g p th y giáo ch nhi m, khi các em tr l i, giáo  
viên nghiêm kh c nh c nh h c sinh ó và yêu c u các em ph i ti p t c tham gia lao ng 
cùng các b n, trong quá trình ó giáo viên luôn ý quan sát thái lao ng c a các em   
trên.
Cui bu i lao ng giáo viên ch nhi m h p l p $   ki m m rút kinh nghi m ánh giá k t i
qu bu i lao ng. Giáo viên ch nhi m a ra hi n t ng hai h c sinh nh b v ã k p $    
thi c góp ý và sau ó ã s a ch a khuy t m c g ng lao ng  # i 
Cách "c" là hay nh t.
Cách x lý tình hu ng 27.
a/ Coi chuy n xích mích ngoài ph m vi nhà tr ng, không có trách nhi m gi i quy t. 
b/ Nh c nh h c sinh, c n hòa gi i mâu thu n v i b n và không c gây chuy n ánh ) 
nhau t i c ng tr ng. $ 
c/ Yêu c u h c sinh l u l i tr ng C l p tr ng v ngay báo v i gia ình n ón con v   
Báo v i b o v tr ng gi i t a thanh niên trên . N u th y có d u hi u còn có kh  n ng s
ng ii trên tìm cách ón ánh thì g i n cho công an a ph ng báo cáo tình hình và
mong có s can thi p c n thi t
Cách "c" là hay nh t.
Mt s tình hu ng s ph m dành cho GVCN
Tình hu ng s ph m 1:
Theo d lun c a h c sinh l p b n ch nhi m có 2 em h c sinh, m t
nam, m t n có tin n th ( /i thích nhau, bi u hi n c hai em u h c t " p
sút h n h c k 1 ng chí là GVCN l p s x lý nhơ 0 ( 1 th nào?
Khi phát hi n h c sinh yêu nhau .
Theo d n c a h c sinh, b n phát hi n trong l p b n ch nhi m có lu
mt ôi hình nh “ ã yêu nhau”. B n th y c hai th ng không chú ý 
nghe gi ng khi trong l p. Và m t l n b n g p h i xem phim cùng
nhau và b n hoàn toàn kh ng nh tin “ n th i” y là úng s th   t.
25
i u áng nói ây là n m cu p, và s c h c c a c hai h c sinh y u i c 
có chi u h ng i xu ng, nh t là c u con trai t m t h c sinh khá gi i ã 
tt xung m c trung bình khá. Là m t ch nhi m l p, tr c tình hu ng 
ó b n x lý ra sao? (ch n 1 trong 4 cách x lý di ây)
1. Bit rõ hin tng ó, nh ng vì ngh chúng ã l n, có t do cá nhân
và c n ph i t lo cho b n thân mình nên b n coi nh không bi t. Th m
chí b n còn ngh : “N u mình “nhúng tay vào” chúng không hi u l ! i bo
mình “l m chuy n” can thi p vào " i t c a ng i khác, v a m t th i
gian l i v a khi n chúng coi th ng.
2. Bn tìm mi cách ! “phanh phui” s vi c này tr c l  p và nh c "
nh rt gay g"t c hai hc sinh ó và có ý mun cm oán không c 
yêu ng khi còn là h c sinh.ơ
3. Bn khéo léo tìm gp riêng t ng h c sinh m t và có cách nh c nh "
nh$ nhàng, t nh !  chúng quan tâm n chuy n h c t p, v a không
  nh h ng n k t qu c a b n thân v a không nh h ng n thành  
tích chung c a c l p.
4. Bn làm nh không bi t chuy n hai em ó có tình c m v i nhau, và
cho l p t ch c m t bu i th o lu n v “tình yêu tu i h c trò” nh ! 
hng úng "n cho các em qua nh ng l i tâm s c% a b n. Sau ó b n
có th g p riêng t ng em, ân c n tâm s h i han xem lý do gì khi n các !
em h c hành sa sút các em có th giãi bày và b n s ! ! &  a ra l i
khuyên chân tình, xác áng.
**********
Vic n y sinh tình c m khác gi i các em tu i trung h c ph thông hi n nay $ $
không còn là hi n t ng hi m hoi, n u không mu n nói là khá ph bi n. u  $ &i
này xu t phát t c m tâm sinh lý l a tu i. ng th i c ng do nh ng tác %  i " $ & #
 ng tiêu cc c a nh#ng hi n t  ( ng s n ph m v n hóa không lành m nh,
khin các em “tr ng thành” quá s m. cái tu i lãng m n và b ng b t này,  1 $
các em d dàng có c m tình v i nhau qua m t ánh m t, m c i, m n - t n 
nhau vì tài hát hay, àn gi i, hay c ng có khi “yêu nhau” ch vì ph c s c h c * "
ca nhau… và muôn vàn lý do “chính áng” khác  yêu nhau. Vì v y các th y
cô giáo c n có cái nhìn thông c m và hi u c tâm sinh lý l a tu i c a các  " $
em có cách x lý cho phù h p. 
Bn có th b qua không “ ng ch m” gì n chuy   0n ó vì cho r ng ó là vi c
riêng c a chúng và ó c ng có th là gi i pháp “an toàn”. Nh ng li u x lý nh
vy có thi u trách nhi m quá không? Vì h c sinh c a b n ang h c n m cu i
! áng l ph i dành thi gian cho nh#ng chuy n thi c bù u, và ch c ch n b n 
cng ch ng vui v gì khi ch ng ki n nh ng h c sinh khá gi i c a mình l i h. 4 " # c
hành sa sút. Và bi t âu vì s thi u quan tâm c a b n mà có th hai h c sinh
ca b n sau ó s g p ph i nh ng h u qu tai h i nào ch ng? N u là m t ! #
ngi giáo viên có trách nhi m v i h c trò ch c ch n b n không bao gi ch n
cách gi i quy t có v “an toàn” cho b n thân này. 4
26
Nhng n u quá “trách nhi m” x lý theo cách th hai thì th t sai l m. ó là " &
cách x lý r t thi u t nh , không t   c hi u qu mà th m chí li còn ph n
tác d ng. l a tu i này, các em ã ý th c c t do cá nhân và c n ng i 1 " $ "  
ln ph i tôn tr ng nh ng nhu c u chính áng. N u b n hy v ng r ng a ra # 0 
phê bình tr c l p mà khi n chúng x u h và “ch $ m d t” chuy" n yêu ng
thì th t là nh ng suy ngh quá gi n n. Vì nhi u h c sinh l a tu i này có # /  " $
quan ni m r ng ó là chuy 0  . n h t s"c bình th ng, ch ng có gì ph i x u h$ c .
Và n u g p ph i nh ng cô c u khá b #  * ng b nh, chúng có th “b t” l i ngay l p
t"c: “ ây là chuy& n riêng c a chúng em, không c n thi t cô và các b n ph i
can thi p” thì b n bi t nói gì c n a ây? Và b n t ý c m oán? Li u có tác  #
dng gì không, hay c ng ch khi n các em “rút lui v ho t ng bí m t”, không * 
công khai chuy  n tình c m c a mình, nhng bi t âu y, càng c m oán các
em càng “yêu nhau” say m thì sao? 
Bn có th ch n cách x lý 3, g p riêng t ng em khuyên gi i, phân tích cho % 
các em hi u cái l i, cái h i c a vi c yêu ng quá s m và nh t là các em còn 
$ ang tu i h c trò, ang ph i t p trung toàn b s c l c cho vi c h c hành thi "
c. Hãy dùng nh ng l i l t chân tình, khéo léo, t nh chuy# ! th  n trò, tâm
s tht gn g i. B n hãy khuyên em h c sinh n # nh c nh , giúp ng i b 2  n
trai h c t p th t t t. Còn i v i em h c sinh nam, b n hãy tác ng t i lòng t  
kiêu, tính hi u th ng c a em, làm cho em th y c r ng hình nh ng i con  0 
trai hoàn h o tr c m t b n gái tr c h   t ph i gi i giang, có ki n th c, t "
duy… em c m th y mình c n ph i c g ng h c t p cho th t t t. 
Bn hãy nói v i các em r ng: “Cô r t hi u chuy n tình c m l a tu i các em vì 0 " $
dù sao cô c ng ã t ng tr i qua. ó là nhu c u tâm lý bình th ng, nên cô % & 
không h có ý c m oán hay lên án các em. Ch có u, cô mong mu n các * i
em hãy gi m t tình c m trong sáng c a tu i h c trò, và cùng giúp , ng # $ 2 
viên nhau ti n b , t p trung th i gian cho vi c h c t p. Nh th tình c m các
em dành cho nhau m i th c s có ý ngh a và b n v ng”. / #
& ó là m t cách "ng x hay. Nh ng ph ng án 4 v n là t i u nh  ) t. Tr c tiên 
bn hãy làm nh ch a h bi t chuy $n c a hai em h c sinh ó. Nhân m t bu i
sinh ho t b n a ra v n : “Tình yêu   tu$i h c trò” các em trong l p 
cùng tham gia th o lu n, trao i, a ra ý ki n riêng c a mình. B n hãy làm $ 
nh “vô tình” g i hai em h c sinh ó lên phát bi u ý ki n trao i cùng các b n. $
&ây là m t  tài khá kín áo, t nh , vì v y trong bu i sinh ho t ó, b n nên $
gn g i trò chuy n cùng các em nh m t ng i ch gái hi u các em h n. Có  
nh th b n m i có th bi t c nh ng suy ngh c s c a các em v v n  # / th
 & này. ng thi trong khi nói chuy n b n c ng nh h  ng cho các em nên
duy trì m t tình b n trong sáng, cùng oàn k t giúp nhau trong h c t p và 2
trong cu c s ng. B * n c ng nên ch cho các em th y r ng tu i này các em 0  $
cha chín ch n ki m soát tình c m c a mình m c phù h p nên r  "  t
d- x y ra nh ng tác ng không t t, nh t là ch nh m ng vi c h c hành. Nh ng #  #
câu chuy n vui t kinh nghi m b n thân, t sách báo hay n gi n ch % %  * là k t
qu c a phút “sáng tác ng u h ng” liên quan n v n này s có tác ng ) "   ! 
27
rt l n. Óc hài h c c a b n là công c r  t h#u hi u khi ph i x # lý nh ng v n
 t nh .
Sau ó b n c ng nên g p riêng t ng em h c sinh ó h % i han xem vì sao th i
gian g n ây các em l i h c sa sút. ó c ng là c h i b n “nh c nh ” khéo & 
các em v chuy n yêu ng ã nh h ng n vi c h c t p. V i s ân c n   
ca b n, ch c ch n các em s tâm s , chia s và lúc ó b n s a ra nh ng ! 4 !  #
li khuyên phù h p.
Nên l u ý r ng, b n ph i n v i h c sinh b ng tình th ng yêu chân thành 0  0  
thuyt ph c các em v i lý l và kinh nghi m s ng c a m t ng i ã t !  %ng tr i,
phi t o cho h c sinh s c i m , tin t ng… vì có m t nguyên lý r t n gi n: 
bn n v i ai b ng trái tim thì b n s 0 ! nh n l i nh ng l i nói c ng xu t phát t # %
trái tim c a h .
Tình hung:Trong l p 10B do th y Tu n làm ch nhi m có em Hùng hay ngh *
hc không phép. Tu n qua em c ng có 2 bu i ngh h c không phép. N u là $ *
thy Tu n, b n s x lý th nào? !
Cách x lý tình hu ng
a/ Tuyên b t m ình ch h c t p c a h c sinh ó làm ki m m và ngh *  i 
lên H i ng k lu t nhà tr   ng thi hành k lu t.
b/ Yêu c u cán b l p n gia ình thông báo tình hình và chuy n gi y m i  
ph huynh h c sinh n g p nhà tr ng.  
c/ Giáo viên ch nhi m g p riêng h c sinh tìm hi u lý do, sau ó n th m  
và báo v i ph huynh h c sinh bi t tình hình và tìm hi u nguyên nhân. Tùy
theo nguyên nhân c th , giáo viên bàn v i ph huynh h c sinh cách giúp 2
thích h p.
Cách “c” là hay nht.
tình hung
Khi m i nh n l p ch nhi m, h c sinh ngh b n hát m t bài nh ng b n l i 
không có kh n ng ca hát. B n x lý th nào?
Cách x lý tình hu ng:
a/ Cô giáo nói: “Cô không bi t hát, ngh m t em hát thay cô”. 
b/ Cô giáo nói: “Cô hát không hay, cô xin c m t bài th v y”. 
c/ Cô giáo nói v i các em: “Cô hát không hay, nh ng v i nhi t tình ngh c a 
các em, cô s hát và ngh t t c các em hát cùng cô” sau ó cô giáo hát m t ! 
ca khúc quen thu c, ph bi n r i cô v tay làm u cho các em v tay và hát $ i
cùng cô.
Cách “c” là hay nht.
28
Tình hung:M  c d u nhà tr ng ã c m nhng h c sinh l p b n ch nhi m
v)n mang bóng n á trong tr ng. Các h c sinh ó á bóng làm v m t ô   2
ca kính, nh ng ngay lúc ó các em ã mua m t t m kính và l p vào. ng &"
trc s vi c ó là m t giáo viên ch nhi m, b n s x lý th nào trong gi !
sinh ho t l p cu i tu n ó?
Cách x lý tình hu ng.
a/ B qua s vi c trên, không phê bình và tuyên d ng gì trong bu i sinh ho t  $
lp.
b/ Nghiêm kh c phê bình v hành ng vi ph m n i quy c a nhóm tham gia  á
bóng.
c/ Yêu c u các em tham gia á bóng hôm ó ng lên. Giáo viên nghiêm kh c "
phê bình khuy t m vi ph m n i quy. Sau ó c ng t l i khen ng i các em ã i
bit t giác mua và ã l p ngay ô kính b v 2 . Cu i cùng yêu c u các em h"a
trc l p s không tái di n hi n t ng vi ph m n i quy n a. ! -  #
Cách “c” là hay nht.
Tình hung:Trong bu i lao ng, giáo viên ch nhi m phát hi n th y có hai $ 
hc sinh ã t ý b v gi a gi . N u là giáo viên ch nhi m ó, b n s x # ! lý
th nào?
Cách x lý tình hu ng.
a/ m c cho h c sinh b v , s ki m m và phê bình trong bu i sinh ho t & ! i $
lp i v i hai h c sinh trên. 
b/ C t $ tr  ng g i hai b n ti p t c lao ng. 
c/ C l p tr ng i g i hai b n tr   l i g p thy giáo ch nhi m, khi các em
tr l i, giáo viên nghiêm kh c nh c nh h c sinh ó và yêu c u các em ph i
tip t c tham gia lao ng cùng các b  n, trong quá trình ó giáo viên luôn ý 
quan sát thái lao ng c a các em trên.  
Cui bu i lao ng giáo viên ch nhi m h p l p ki m m rút kinh nghi m $   i
ánh giá kt qu bu i lao ng. Giáo viên ch nhi m a ra hi n t ng hai $   
hc sinh nh b v ã k p th i c góp ý và sau ó ã s a ch a khuy t m   # i
c g ng lao ng 
Cách “c” là hay nht.
Gii áp các tình hu ng s ph m
Tình hu ng 1: M t h c sinh trong l p b n ch nhi m làm m t xe p ã không dám v  nhà
vì lo s b m ánh m ng. B n bi t HS ó ang nhà m t ng i ban. B n s x lý nh th '  !
29
nào?
- n nhà em h c sinh ó h i han tình hình và tr n an tinh th n h . Nh n m nh nh ng &  #
i m t t c a h c sinh ó gia ình yên tâm v con mình và không ngh r ng em ánh m t / 0
xe vì m t lý do x u.
- Khéo léo ch ra cho h* c sinh cách giáo d c sai l m c a gia ình là dùng b o l c, ph ng 
pháp ó có th gây cho h c sinh b t n th ng n ng n v tâm lý. $ 
- Khi gia ình hi u b n h a s tìm và a em tr v gia ình " ! 
- B n và vài h c sinh trong l p a em ó v xin l i b m và h a l n sau c n th n h n.   ' " (
Tình hu ng 2: B n vào l p d y ti t 3 l p 5C kho ng 10 phút thì m t em h c sinh ng "
lên h t ho ng nói v i b n r ng em mang ti n i óng qu l p mà sau gi ra ch i vào ã 0 +
không th y âu. B n s x lý nh th nào? !
- Tr n an h c sinh ó em không quá h t ho ng và lo l ng. 
- Sau ó b n ti p t c bài gi ng và dành th i gian gi i quy t v n :
+ Tr c tiên b n khuyên h c sinh ó xem l i th t k ti n còn trong túi em không và có +
phi m t l p th t không.
+ N u th t s m t l p, b n c n gi m t thái m t nh, ôn t n nói chuy #  i /  n v i h c
sinh trong l p: b n ng viên tinh th n t giác c a các em, gi i thích cho h c sinh và m ra 
nhiu h ng cho em nào  ã trót l y c a b n có c h i tr l i mà không ai bi t mình ã l y.
+ N u có h c sinh trong l p l y c a b n thì giáo viên không m t sát h c sinh mà t nh yêu
cu h c sinh ó g p riêng cô giáo gi i quy t. 
+ Giáo viên có l i khuyên i v i h c sinh làm m t ti n, v i h c sinh l y ti n c a b n và h c 
sinh c l p.
Tình hu ng 3: B n c Ban giám hi u phân công làm công tác ch nhi m l p 2A. Khi 
nhn l p b n th y các em r t tr m. Trong các gi h c h c sinh không m y khi phát bi u.
Các em c ng không h ng hái tham gia vào các ho t ng c a l p. B n ph i làm gì khu y  
ng phong trào ca lp?
- Tìm hi u nguyên nhân
- a ra các bi n pháp phù h p &
+ Có các bi n pháp ng viên khích l các em m i khi làm c m    t vi c t t
+ Cùng c l p t ch c nh ng trò ch i chung, nh ng bu i h c ngo $ " # # $ i khóa
+ ng viên h c sinh nhi t tình tham gia vào các ho t ng c a l p c a tr ng &  
+ T ch c thi ua gi a các t trong l p, cu i tu n có bi u d ng khen th ng k p th i. $ " # $  
Tình hu ng 4: L p b n ch nhi m ang c n ch n m t h c sinh làm l p tr ng. B n b n 
khon gi a hai h c sinh Lý và Hùng. Lý là h c sinh gi i nh t l p nh ng l i h i tr m kém #
hot bát. Ng c l i, Hùng r t n ng n , nhanh nh n, tích c c tham gia các phong trào ho t  $ '
 *  ng c a lp nhng ch h c vào lo i trung bình. C hai em c các bn trong lp quý
mn. B n ch n ai làm l p tr ng? 
- B n a ra các tiêu chu n c n ph i có c a m t l p tr ng.  ( 
- Cho h c sinh trong l p bình b u b ng cách b phi u kín ch n b n x ng áng. 0  "
- Cùng các em ki m phi u và ch n l p tr ng d a trên k t qu bình b u. 
- Sau khi ã ch n xong l p tr ng b n c n xem xét các m t u m c ng nh nh ng h n  i #
ch c a l p tr ng m i giúp , h ng d n l p tr ng làm t n công vi c c a mình.   2  )  t h
Tình hu ng 5: B n m i ra tr ng, BGH giao cho b n t ch c m t ti t ho t ng t p th cho  $ " 
toàn b h c sinh kh i 5, nh ng b n ch a hi u nên r t lúng túng không bi t làm th nào. B n
s! làm gì trong tr ng h p ó? 
&áp án:
- Tìm hi u ch c a ti t H TT trong th i gian ó  &
- Xây d ng giáo án, tìm ph ng án t ch c c a ti t ó  $ "
- Xin ý ki n óng góp c a các giáo viên trong kh i
30
- Duy t giáo án v i Ban giám hi u tr c khi th c hi n 
- Khi th c hi n xong xin ý ki n óng góp c a t t c giáo viên d và ban giám hi u.
B n vào l p d y ti t 3 l p 5C kho ng 10 phút thì m t em h c sinh ng Tình hu ng 1: "
lên h t ho ng nói v i b n r ng em mang ti n i óng qu l p mà sau gi ra ch i vào ã 0 +
không th y âu. B n s x lý nh th nào? !
- Tr n an h c sinh ó em không quá h t ho ng và lo l ng. 
- Sau ó b n ti p t c bài gi ng và dành th i gian gi i quy t v n :
+ Tr c tiên b n khuyên h c sinh ó xem l i th t k + ti n còn trong túi em không và có
phi m t l p th t không.
+ N u th t s m t l p, b n c n gi m t thái m t nh, ôn t n nói chuy #  i /  n v i h c
sinh trong l p: b n ng viên tinh th n t giác c a các em, gi i thích cho h c sinh và m ra 
nhiu h ng cho em nào  ã trót l y c a b n có c h i tr l i mà không ai bi t mình ã l y.
+ N u có h c sinh trong l p l y c a b n thì giáo viên không m t sát h c sinh mà t nh yêu
cu h c sinh ó g p riêng cô giáo gi i quy t. 
+ Giáo viên có l i khuyên i v i h c sinh làm m t ti n, v i h c sinh l y ti n c a b n và h c 
sinh c l p.
Tình hu ng 2: L p b n ch nhi m ang c n ch n m t h c sinh làm l p tr ng. B n b n 
khon gi a hai h c sinh Lý và Hùng. Lý là h c sinh gi i nh t l p nh ng l i h i tr m kém #
hot bát. Ng c l i, Hùng r t n ng n , nhanh nh n, tích c c tham gia các phong trào ho t  $ '
 *  ng c a lp nhng ch h c vào lo i trung bình. C hai em c các bn trong lp quý
mn. B n ch n ai làm l p tr ng? 
- B n a ra các tiêu chu n c n ph i có c a m t l p tr ng.  ( 
- Cho h c sinh trong l p bình b u b ng cách b phi u kín ch n b n x ng áng. 0  "
- Cùng các em ki m phi u và ch n l p tr ng d a trên k t qu bình b u. 
- Sau khi ã ch n xong l p tr ng b n c n xem xét các m t u m c ng nh nh ng h n  i #
ch c a l p tr ng m i giúp , h ng d n l p tr ng làm t n công vi c c a mình.   2  )  t h
CÁC TÌNH HU NG S PH M VÀ CÁCH GI I QUY T 2 3
Tình hu ng: B n là giáo viên ch nhi m c a m t l p ngoan và h c gi i. Nh ng ngay 4
gia h c k I, trong m t l n sinh ho t l p, em l p tr ng ng lên thay m t c l p 0  ! "
 " / t v i cô giáo ch nhi m v vic i th y giáo d y Lý. Lý do các em a ra là th y 
dy khó hi u. Tr c tình hu ng này b n s làm gì?  1
1.Tình hu ng: H c sinh òi i giáo viên b môn. $
Tình hu ng: B n là giáo viên ch nhi m c a m t l p ngoan và h c gi i. Nh ng ngay gi a #
hc k I, trong m t l n sinh ho t l p, em l p tr ng ng lên thay m t c l p t v i cô ,  "  
giáo ch nhi m v vi c i th y giáo d y Lý. Lý do các em a ra là th y d y khó hi u. $ 
Trc tình hu ng này b n s làm gì? !
Cách gi i quy t:
Trong tình hu ng này, b n c n th hi n thái tôn tr ng nh ng nguy n v ng chính áng  #
ca các em, vì nó liên quan n quy n l i “sát s n” là k t qu h c t p. B n nên l ng nghe  
mt cách c n th n và ph i có ph ng án (   th(  m nh l i chính xác ca nh ng l i phàn #
nàn ó. B ng nh ng l i nói nh nhàng, b n có th h i các em nh ng “b ng ch ng” c th 0 # ' # 0 "
v vi c th y gi ng khó hi u, khó ti p thu. N u lý do th c s ch v n ph ng pháp, b n *  
s! gi i thích c n k !  các em hi u, t ó c g ng tìm ra cách h c ch ng h n. B n c ng % 
có th nêu ra các d n ch ng v k t qu h c t p môn Lý các l p khác c ng do chính th y ) "
dy. Là m t l p ngoan và h c gi i ch c ch n các em s không th b qua nh ng l i có s c ! # "
thuyt ph c và cách phân tích s vi c th u áo c a b n. B ng s khéo léo c a mình b n 0
hoàn toàn có th làm tròn trách nhi m c a mình trong m i quan h v i ng nghi p và v i 
hc sinh thân yêu.
31
2.Tình hu ng: H c sinh th c m c vì giáo viên cho m th p. i
Tình huông: Trong m t l n tr bài ki m tra, có m t h c sinh ng lên th c m c v i b n v "
kt qu m b n ch m v i lý do: “Bài c a em làm gi ng h t bài c a b n Th ng, sao b n y i
l ii c  m 8 mà em ch c có 5?”. t vào tình hu ng c a trên, b n x lý ra sao? *  &
Cách gi i quy t: Tr c thái ph n ng c a h c sinh, b   " n không th tr l i cho qua chuyn
mà ph i có s phân tích c n k . T t nh ! t trong tình hu ng này có th i gian ki m ch ng  "
li l i nói c a em h c sinh ó, b n nên h n em n cu i gi'  s thu bài xem l i. Khi i !  
chiu hai bài và nh n ra s thi u sót c a mình, b n ph i l p t c nh n l i v mình và ch m "
li bài cho h c sinh. Còn n u ã ki m tra k + và hoàn toàn ch c ch n v k t qu mình ch m
là chính xác, b n c ng nên nh nhàng gi i thích cho em ó hi u. '
Vi thái th ng th n và úng m c, ch c ch n nh ng ánh giá c a b n v k t qu h c t p  . #
s!   c các em tin t ng và trân tr ng, vì nó th hi n trách nhi m và tâm huy t ca ng i
thy.
3. Tình hu ng: HS xé bài ki m tra m t ti t.
- N i dung THSP :Tr bài ki m tra m t ti t cho h c sinh xong, b n quay lên b c gi ng b t 
 u bài mi thì b ng “ro c”, “xo t, xo t”, hình nh là ti ng xé và vò giy. bn quay l i thì
thy Ti n ã xé tan bài làm c m t m c a mình tr c s ng ngác c a các b n trong  i 
lp. Khi c h i t i sao em xé bài, thì Hùng tr l i t nh queo: “Bài c a em thì em xé”. Tr c  * 
s vi c ó, b n ph i gi i quy t ra sao?
- Cách x lí:
Bn t m th i “b qua” và nhanh chóng b t u bài gi ng c a mình. Sau ó cu i gi b n 
dành ra m t vài phút g i em h c sinh ó l i h i han, tâm s và gi i thích cho em hi u s 
 úng sai trong hành ng c a mình và em ó nh n ra khuy t m c a mình s a  i  #
ch#a và l n sau c g ng.
- L i bình: cách x lí c a giáo viên th t úng n và bình t nh trong tình hu ng c a mình.  /
4. Tình hu ng: H c sinh cá bi t trong l p ch nhi m u tiên. 
- N i dung THSP: M t cô giáo m i c u ng v m  i  t tr ng THCS và c  
phân công làm GVCN c a m t l p n i ti $ ng là ngh ch ng m và qu y phá.
Trong bu i âu tiên ra m t l p, sau khi th y hi u tr ng gi$  i thi u r i i ra. C giáo nh ti  n
v phía bàn giáo viên thi d i l p n i lên ti ng p bàn, khua gh m khi n cô không th  $ /
nói c. 
Nu là cô giáo ó b n x lý nh th nào? t i sao b n l i x lý nh v y.
- Cách x lí: Dùng bi n pháp m m m ng ho c tình c m u n n n b n HS cá bi t ó 
b0ng cách:
Cô bi t không ph i s thay $  - $i nào cng em n s d chu, cô ch* hn các em my tu i
thôi, cô c ng ã t ng tr i qua th i h c sinh, cô hi % u tâm tr ng c a các em, vì th cô ngh /
chúng ta s d tìm th y ti ng nói chung. Cô s c g ng hi u các em, giúp các em h c t t và ! - !
hi v ng các em s ! giúp cô hoàn thành nhi m v tr c nhà tr ng. Và có u này n a: các   i #
em là l p h c sinh u tiên cô ch nhi m, u ó có ý ngh a r t l n trong s nghi p c a cô,  i /
nó s theo cô trong su t cu! c i.
- L i bình: cách x lí c a giáo viên th t úng n và bình t nh trong tình hu ng c a mình.  /
5. Tình hu ng: giáo d c o  " c h c sinh.
Khi phát hi n h c sinh c a l p mình ch nhi m yêu nhau.
- Cách x lý th c t c a giáo viên: T ch c m t bu i th o lu n v “tình yêu tu i h $ " $ $ c trò”
   nh h ng úng n cho các em qua nh#ng li tâm s c a mình. Sau ó, tôi gp riêng
t%ng em ân c n tâm s , phân tích nh ng m t l i và h i c a tình yêu tu i h c trò h i cho # $ 
các em có cái nhìn úng n h n v tình yêu l a tu i “ô mai” c a mình. Bên c nh ó, tôi  " $
cng liên l c v i ph huynh HS thông báo tình hình h c t p c ng nh chuy n tình c m c a
HS cùng k t h p v i nhà tr ng giáo d c con em mình t t h n.  
- L i bình v cách x lý:
32
Theo d lu n c a h c sinh, c ng nh trong quá trình gi ng d y tôi phát hi n trong l p mình
ch nhi m có m t ôi hình nh “ ang yêu nhau”. Tôi ý hai em này th ng xuyên i ch i  
vi nhau, và có nh ng bi u hi n “h i quá” trong tr ng h c c ng nh ngoài ng tôi #  
kh.ng nh tin “ n th i” y là úng s th t.   $
Vi c n y sinh tình c m khác gi i các em tu i trung h c c s hi n nay không còn là hi n $
tng hi m hoi, n u không mu n nói là khá ph bi n. u này xu t phát t c $ &i %  im tâm
sinh lý l a tu i. ng th i c ng do nh ng tác ng tiêu c c c a nh ng hi n t ng s n " $ & #  # 
ph(m v n hóa không lành m nh, khi n các em “tr ng thành” quá s m. Vì v  y các th y cô
giáo, c n có cái nhìn thông c m và hi u c tâm sinh lý l a tu " $i c a các em  có cách x
lý cho phù h p.
Tôi t ch c m t bu i th o lu n v “tình yêu tu i h c trò” nh h ng úng n cho các $ " $ $    
em qua nh ng l i tâm s c a mình. Vì các em còn quá nh , c n ph i t p trung cho vi c h c #
tp là ch y u. Sau ó, tôi g p riêng t ng em ân c n tâm s , phân tích nh ng m t l i và h i % #
ca tình yêu tu i h c trò h$ i cho các em có cái nhìn úng n h n v tình yêu l a tu i “ô   " $
mai” c a mình. Tôi không ng n c m các em yêu nhau vì ó là quy n t do c a các em,
Không có pháp lu t nào, c m HS không c yêu nhau khi ang ng i trên gh  nhà tr ng. 
Nhng tu i các em còn quá nh , các em ch a hi u h t $  c nh#ng nh#ng hu qu tai h i
mà mình có th g p ph i khi yêu nhau quá s m. “Cô r t hi u chuy n tình c m l a tu i " $
các em, vì dù sao cô c ng ã t ng tr i qua. ó là nhu c u tâm lý bình th ng, nên cô không % & 
h i có ý c m oán hay lên án các em. Ch có * u, cô mong mu n các em hãy gi m t tình #
cm trong sáng c a tu i h $ c trò, và cùng giúp , ng viên nhau ti n b , t p trung th i gian 2 
cho vi c h c t p. Nh th tình c m các em dành cho nhau m i th c s có ý ngh a và b n /
v#ng”. Bên c nh ó, tôi c ng liên l c v i ph huynh HS thông báo tình hình h c t p c ng
nh chuy n tình c m c a HS gia ình bi t và cùng k t h p v i nhà tr ng nh h ng    
giáo d c con em mình t t h n.
- xu t m t s cách x lý khác nh : &
+ Bi t rõ hi n t ó, nh ng vì ngh chúng ã l n, có t do cá nhân và c n ph i t lo ng /
cho b n thân mình nên b n coi nh không bi t. Th m chí b n còn ngh : “N u mình “nhúng /
tay vào” chúng không hi u l i b o mình “l m chuy n” can thi p vào i t c a ng i khác,  
v%a m t th i gian l i v a khi n chúng coi th ng. % 
+ Tìm m i cách “phanh phui” s vi c này tr c l p và nh c nh r t gay g t c hai h c  
sinh ó và có ý mu n c m oán không c yêu ng khi còn là h c sinh.  
+ Tìm g p riêng t ng h c sinh m t và có cách nh % c nh nh nhàng, t nh chúng quan ' 
tâm n chuy n h c t p, v a không nh h ng n k t qu c a b n thân v a không nh  %   %
hng n thành tích chung c a c l p. 
6. Tình hu ng : Trong ti t h c Ng V n: « Th a cô, ch c bây gi không ai dám b t ch c # 
hành ng c a L c Vân Tiên âu vì...vì...b n c p bây gi có súng ! ».  
Bu i h c hôm ó, tôi d y ti$ t Ng v n l p 9B – Ti t 38 – bài “ L c Vân Tiên c u Ki u # "
Nguyt Nga” ( V n h c trung i). Ti t h c di n ra sôi n i b i tác ph m có tính ch  - $ ( t m t
thiên t truy n, truy n có nh ng y u t trùng h p gi a tác gi và nhân v # # t trong tác ph m. (
Hn n a các em c óng vai các nhân v t trong truy#  n nên h c r t hào h"ng. Sau khi
phân tích nhân v t L c Vân Tiên v i nh ng hành ng và l i nói c a m t hi p s s n sàng #  / 5
c"u giúp ng i g p nguy khó... Gi d y i t i nh ng phút cu i c a ti t h c, Tôi c ng c l i  #
bài và t câu h i «Em h c t p c gì qua nhân v t l c Vân Tiên ? ». Nhi u cánh tay gi  
lên. Tôi o m t nhìn qua m t l t b ng phát hi n m t em h c sinh th ng xuyên phát bi u   
ý ki n trong gi h c v n và hay có nh ng câu tr # l i ng ngh nh a cánh tay lên nh ng l i / 
tht xu ng ngay. Tôi li n g i ngay em ó và l p l i câu h i. C l p im l ng l ng nghe câu tr
li c a b n. Em HS p úng vài giây r i c ng nói thành l i : « Th a cô, ch c bây gi không
ai dám b t ch c hành ng c a L c Vân Tiên âu vì...vì...b n c p bây gi có súng !  
». Câu tr l i c a em h c sinh làm c l p xôn xao nh t là nhóm con trai cu i l p, chúng
adua vì ngh nó b t bí cô giáo. /
- Cách x lý và l i bình tình hu ng :
33
Trc câu tr l i c a c u h c trò tôi th c s b t ng và b i r i nh ng tôi c ng nhanh chóng
ly l i bình t nh và tr n an h c sinh b ng m t câu h i : «Theo em, ây là nhân v t có th t / 0
trong i s ng hay nhân v t c h c u ? » Theo câu tr l i c a các em, tôi kh ng nh l i   . 
ây là nhân v t c h c u,     " c lý t ng hóa theo quan ni m o c ca tác gi trong
xã h i ng th i. « V y, theo em trong xã h i ngày nay có còn nh ng k x u xa nh v y  # 4
không ? »- tôi ti p t c t câu h i. Qua câu tr l i c a các em tôi ã kh ng nh : « Trong  . 
thi i hi n nay v n còn y r y nh ng u x u xa và quan ni m o c c a c  )  ) # i  " &
Chiu là s n sàng c u giúp ng i g p nguy khó c ng nh khát v ng c5 "  a nhân dân v m t
xã h i công b ng v n còn nguyên giá tr » 0 )
Và chúng ta là nh ng con ng i hi n i nên cô tin các em s có cách x lý nh ng tình #   ! #
hung m t cách thông minh, khôn ngoan x ng áng là anh hùng hi n i trong xã h i hi n " 
  $ ' i không h th n vi các anh hùng c a ngày xa. Các em có ng ý không ? » Tôi th y
nhiu cái u g t g t có l chúng th hi n s ng ý tr c câu tr l i c a tôi và nhìn nh n  !  
v nhân v t v n h c theo h ng tích c c h n. 
Tip t c tôi giao nhi m v v nhà : « S u t m nh #ng t m g ng anh d  ng x thân vì vi c
ngh/a – gi v n t i n p l i cho cô ». C l p l y l i s ph n kh i c a nh ng giây phút ban #
u.
Qua ti t d y, tôi rút ra kinh nghi m là nên liên h th c t phù h p, úng lúc khi phân tích
nhân v t h c sinh d ti p thu c t t ng ch o c a tác gi thông qua tác ph m  -    ( 
không có nh ng câu tr l i b t ng nh v y. #
7.Tình hu ng: H c sinh m t ti n trong l p.
Ting tr ng tr ng v a báo hi u b  % t u ti t h c th " % 3 v a vang lên, tôi b c vào l p.Bài 
hc m i ch c b t u 5 phút thì m t em HS ng lên th a cô em b m t ti n. Em mang *   "
tin i óng ti n B o hi m y t mà sau gi ra chi ti t 2 vào thì không thy âu?. C lp
nhn nháo, em Nguy n V n B không ng ng khóc.Tình h ng nay x lý nh th nào - % 
- Cách x lý:
Tôi ân c n nói v i h c sinh c bình t nh ng i xu ng ti p t c h c bài. Sau ó tôi c g ng k t " /
th"c bài d y s m h n, dành 10 phút gi i quy  t v n c a em.Tôi s dùng l i l nghiêm  ! !
khc nh ng ân c n thuy t ph c em h c sinh nào ã trót l y ti n c a b n t giác tr l i 
cho b n.
- L i bình v cách x lý:
Vic c n làm tr c tiên trong tình hu ng này, tr c h t ph i tr n an h c sinh ó h c sinh   
không ho ng h t. Tôi nói: “Cô r t hi u s lo l ng c a em nh ng em c bình t nh, ã có cô " /
ây. Vì bây gi ang là ti t h c, ch c em cng không mu n vì vi c riêng c a mình mà nh
hng n t t c các b n trong l p. Cô h a sau ti t h c này cô s gi i quy t giúp  " !
em”.Trc tiên tôi khuyên em Nguy n V n B xem xét l i th t k có th t s là m t ti n không - +
và có th là m t âu ó sau  +y mi ti lp. N u sau khi xem xét k và kh ng nh v i tôi . 
r0ng ã m t trong l p. L c này tôi gi m t thái #  bình t nh, ôn t n nói chuy n v i các / 
em h c sinh trong l p. B ng nh ng l i l nh nhàng, có s c thuy t ph c, tôi “ kêu g i” tinh 0 # ! ' "
thn t giác c a các em: “Cô bi  t lp ta t% tr c n nay r t th ng yêu nhau, oàn k t và 
luôn giúp nhau trong m i l nh v c. Chính vì v y cô tin không bao gi có tr ng h p l y 2 / 
trm ti n hay tài s n c a nhau. Hôm nay B n Nguy n V n B có m t m t s ti n.Tuy i v i - 
nhiu em ó không ph i là m t u gì to tát c , nh ng trong u ki n hoàn c nh nhà b n i i
Nguy-n V n B r t khó kh n có th thuy  t ph c b m cho l ' i. Vây các em th t vào 
hoàn c nh c a b n Nguy n V n B, các em s hi u và c m thông v i b n. Cô mong r ng - ! 0
nu b n nào ã “ trót” c m hay nh t c ti n c a b  n thì cho b n xin l u không mu n i.N
  ! a trc tip cho bn thì có th lên gp cô np tin BHYT cho bn.Cô s r t c m n và
 ánh giá cao s trung thc y.Thc ra cô không thiu cách truy xét các em n cùng
nhng cô ã không làm nh v y, vì cô bi t các em không bao gi mu n u ó và u i i
quan tr ng là cô tin vào tình c m c a các em dành cho b n bè cùng l p”.
8.Tình hu ng: Bài ki m tra xu t s c “ t xu t”. 
34
Trong khi ch m bài ki m tra nh k , tôi th y có m t tr ng h p xu t s c “ t xu,   t” bài
ca b n Nguy n V n A có s c h c ch vào lo i trung bình, nh ng l i r t t t, x ng áng nh n - " * "
 i m tuy t i.Trong gi tra bài bn cn x lý nh th nào có hiu qu.
- Cách x lý tình hu ng:
Khen ng i em ó ã có k t qu làm bài và m i em ó lên b n trình bày l i cho c l p nghe
cùng h c t p.
- L i bình v cách x lý tình hu ng:
Khi tr bài tr c l p tôi v n ph i khen ng i ng i làm bài ki m tra ó tr c l p vì ã có  )  
cách làm bài hay, có nh ng sáng t o c áo. ng th i ph i khéo léo ki m tra xem bài làm #  &
y thc s là c a em hay không b0ng cách g i em lên b ng ch#a cho các bn khác cùng
hc t p. ó c ng là m t c h & i cho em ch ng minh s ti n b c a mình tr c l p. Và tôi  " 
cng làm sáng t c v n mình ang b n kho n. N u em trình bày m t cách tr n tru, 
th hi n s hi u bi t sâu s c v v n ó thì không còn u gì bàn n a, m i chuy n ã  i  #
rõ rang. Còn n u em t ra lung túng, không làm ch c ph n ki n th c, ch ng t bài ó  " "
không ph i do em t làm mà i chép âu ó. Nh ng tôi không phê bình em ó tr c l p 
mà ph i t nh . Tôi t m th i ch a cho m vào bài làm i ó, cho em n hôm sau ki m tra l i,
 ng thi c ng không quên nh c nh em c g ng h c t p.
9. Tình hu ng: giáo d c o c h c sinh.  "
Trong cu c s ng công vi c hàng ngày, có r t nhi u tình hu ng x y ra mà m i tình hu ng
thc s là m t th thách ng i giáo viên t trau d i b n l nh ngh nghi p c a mình.   /
Trc m t h c trò, giáo viên th ng ph i ng x úng m c, khuôn phép, không thái quá. Vì  "
th, s ki m ch c m xúc, c bi t là nh ng c n nóng gi n là vô cùng c n thi t.  #
Trong các ti t h c có m t em h c sinh r t ngh ch ng m, hay tìm cách ch c phá trong các
gi h c. Tên c u là Kiên. M t l n, tôi ang gi ng bài, c u ta ng i không yên, c quay lên, "
quay xu ng nói chuy n, làm n, m t t p trung. Tôi nh c nh nh nhàng nhi u l n nh ng '
Kiên v n ph t l i, th m chí, còn c i ùa r t vô duyên. Tôi không ki m ch c n a, tôi )   #
p bàn quát: “Em Kiên! Em không h c thì ra ngoài ngay, ng có cái ki u t do thi u tôn %
trng l p h c nh th .” Trong ti ng n ào c a l p h c, ti ng Kiên vang lên rõ m n m t: “Ra
thì ra s quái gì”. Tôi nghe th y l ng c ng i! 35 tu i i, 11 n m tu i ngh , cô ch a bao  $  $
gi trong tình th này. Tôi c g ng kìm l i c n gi n, tôi nói nh nhàng nh ng kiên quy t: '
“Em v a nói gì? ng d% &" y!”. L p l ng im, không em h c sinh nào lên ti ng, ngay c Kiên.
Tôi v n ti p t c nh nhàng: Tôi h i em “Em v a nói gì? ng d y!” tôi cho m t c h i ng ) ' % &" "
dy t nh n l i. Kiên v n không lên ti ng, không khí l p h c c ng th ng vô cùng. Tôi bu n ) .
lc u: “Xin l i các em, cô không th ti p t c d y ti t h c này". Ph n còn l i c a gi h c, tôi 
yêu c u ban cán s l p t t ch c sinh ho $ " t. R i tôi l ng l xách c p i ra. Không bi t, các !
em ã t sinh ho t, th o lu n nh ng gì. Nh ng n cu i gi h c, em l p tr ng xu ng #  
phòng ch tôi m i tôi lên l p. Trong l p h c, ánh m t Kiên nh mu n khóc và xin l i tôi. Tôi
v)n nói v i Kiên b ng nh ng l i nh nhàng, không h trách m ng. Sau s vi c y, Kiên g i 0 # '
cho tôi b n t ng trình và b n ki m m. Trong ó, em vi t: " ây th c s là l i l m l n  i &
trong cu c i em. Em r t bi t n cô vì cô ã cho em m t bài h  c sâu s c v lòng bao
dung”.
10. Tình hu ng s ph m:
- Chuy n ch a bao gi … trong vi c v n ng h c sinh  i h c.
- Cách gi i quy t:
Tôi còn nh nh in trong tâm trí tôi m t s vi c mà tôi không bao gi quên. ó là vào m t &
ngày không khí tr i oi b c, tôi vào nhà m t h " c sinh v n ng em  i h c nh ng th t ng 2
ngàng khi tôi b c vào nhà h c sinh, tôi không th y h c sinh ó mà b c a em h c sinh 
bc ra v i mùi r u n ng n c nh ng mùi r u hay x n r u c a ph huynh c ng không  * 
làm tôi m c c và x u h khi ph 2 $  huynh ó toàn b nh#ng gì kín áo ca ng i àn ông 
ra ngoài và c liên t c n sát ng i tôi và nói r t nhi u th , lúc ó tôi r t s nh"   " ng ã ly
li bình t nh và nói ph huynh tôi xin phép i v và tôi s vào vào d p khác. / !
35
& n chi u ngày hôm sau, tôi ti p t c vào nhà em h c sinh ó ti p và cng gp b c a h c
sinh. Ph huynh ó r t ân c n ón ti p và xin l i tôi v i nh ng hành ng hôm qua, và h a #  "
s! c g ng v n ng con h ra l p y . T ó em h c sinh ó ra l p y , nh ng lúc    %   #
em ngh u có phép. * 
11. Tình hu ng s ph m:
- Trong m t gi lên l p.
- Cách gi i quy t:
Có m t l p h c h u h t là h c sinh cá bi t và tôi c ng là m t ng i th y khó tinh, nh ng h c  #
sinh cá bi t này trong ti t h c c a tôi không dám qu y phá nh ng r i m t hôm n ti t d y 
ca tôi, h c sinh ã v hình tôi trên b ng và vi t r t nhi u th . Các b n bi t tôi gi i quy ! " t v n
 nh th nào không?
Khi tôi b c vào l p tôi ã nhìn th y nh ng tôi th n nhiên nh không có v n gì, tôi chào  
hc sinh sau ó tôi ng i vào bàn giáo viên và h i: “ Hôm nay em nào tr c nh t mà b n v y, (
tôi yêu c u t tr c lên lau b ng s ch s và ti t h c b t u.” K t ó h c sinh không còn $ !  %
nghch phá và ti t h c c a tôi lúc nào c ng nghiêm túc.
12. Tình hu ng: Ki m tra bài c môn L ch s 8 h c sinh không h c bài vì...
Cô giáo: - Tr c khi vào bài m i cô ki m tra bài c c a l p nhé 
- Các em nghe câu h i và cô g i tên em “Nguy n Hoài Linh”
Em ng mãi p a p úng, v i nh ng t ng l p l i nhi u l n cô giáo li n h i nh " # % # '
Cô giáo: -Em có h c bài nhà không Linh?
Hc sinh: -Em th a cô em …. Ch a h c bài !
Lng i m t h i lâu cô giáo r t b c và la b n y
Cô giáo: T i sao cô d n v nhà h c bài y tr c khi n l p mà em l i không h c, em    
không tôn tr ng l i nói c a cô, em h c cho em cho t ng lai em c mà. 
Em h c sinh tái m t g c u tr c l p im l ng, không kìm ch s nóng n y c a mình cô  
giáo l i la ti p em y.
Cô giáo:Em là con gái mà n l p tay chân b n quá, qu n áo lem lu c, c ngày em không  (
tm , em không ch u v sinh thân th , em làm bi ng v y sao?
Nhn ra mình quá nóng cô b t u h gi ng và dò h i hoàn c  nh c a em.
Cô giáo: ngoài vi c i h c trên l p em có làm gì n a không? #
Hc sinh:D em lên r y ph ba làm c mì và cho cá nuôi ao n )
Cô giáo: T i m y gi em ng ?.
Hc sinh: D th a cô g n m i m t gi r i..  2
Cô giáo :Th m em âu mà không làm giúp em? '
Hc sinh:Em th a cô m em, m em m t lâu r i.. ' '
Em y ã khóc th t nhi u và tôi c ng không kìm n i n $  c m t tr c bao nhiêu h c sinh tôi 
 ã khóc cho hoàn c nh ca em s m t mác to ln trong cu c i c a m i con ng i mà em 
gánh ch u, ó là s b t h nh nh t n u chúng ta sinh ra thi u cha ho c m . '
Tôi ã cho em v ch và cho em n l n sau tr m cho tôi.Tôi c cho c l p và em nghe i 
bài th c trích trong t p”Bông H ng cài áo”c a ngày i báo hi u vu lan.  &
“Nm x a tôi còn nh
M' tôi ã qua i! 
Ln u tiên tôi hi u 
Thân ph n tr m côi 4
Quanh tôi ai c ng khóc
Im l ng tôi s u thôi
&  dòng n c m t chy
Là h t kh i r i $
Hoàng hôn ph trên m
Chuông chùa nh r i r i '
Tôi th y tôi m t m '
36
Mt c m t b u tr i”
- Cách x lý tình hu ng: Cô giáo :tr c m t cô chia bu n v i b n Linh và cô c ng r t bu n 
v b n, Cô bi t b n s ng r t khó kh n, nh ng em hãy ng n% n chí t ng lai  ang ch em
trc m t, em c g ng thu x p th i gian cho khoa h c c g ng h c, t t o cho mình m t 
hng i riêng cho b n thân, h c và ch có h c gi i m i giúp em báo hi u cho m , ng g n * ' %
cuc i mình v i cái cày cái cu c kh l m em nhen. Và t t c chúng ta c ng c g ng h c  $
gii thoát ly cu c s ng ói nghèo hi n nay. 
Trên ây là tình hu ng s ph m mà tôi ã g p và n t ng nh t v i tôi, ây là tình hu ng 
thc c a em, hi n gi em y h c r t t t, tuy v y hoàn c nh r t khó kh n, em n l p v i 
nh#ng b mà các th y cô tr ng chúng tôi giúp , v h   2 c phí tr ng c ng t o u  i
kin cho em không óng nh ng tôi c ng không bi t sau này lên c p III em có còn c giúp 
2 hay không? và tôi r t mong n u có nh# ng em có hoàn c nh nh v y chúng ta nên ng 
viên, thân ái dìu b c các em tr ng thành các em ang r t c n chúng ta.  
13. Tình hu ng: Khi h c sinh ngh GVCN i th y giáo.  $
Tôi là giáo viên ch nhi m c a l p 9A – m t l p ngoan và h c gi i. Nh ng ngay gi a h c k # ,
I, trong m t l n sinh ho t l p, em l p tr ng ng lên thay m t c l p t v i cô giáo  "  
ch nhi m v vi c i th y giáo d y Toán. Lý do các em a ra là th y d y khó hi u, l i hay $ 
có nh ng l i m t sát, xúc ph m n các em. Tôi bi t là nh ng l i nói c a các em v th y #  #
dy Toán không hoàn toàn sai s th t. H n n a, v i c ng v là m t giáo viên ch nhi m # 
ca m t l p cu i c p, tôi c ng r t lo l ng cho k t qu h c t p c a các em. Tôi ph i làm th
nào ây v a gi c m i quan h t t p v i ng nghi p, v a m b o quy n l i c  % #  '  %  a
hc sinh?
* Cách x lý th c t c a giáo viên:
Tôi ã yêu c u l p tr ng t ch c h p ban cán s l p, tìm hi u thêm ý ki n, nguy n  $ "
vng c a các em. Nh ng dù th nào tôi c ng gi v ng nguyên t c không i giáo viên. Tôi # # $
!  ã dùng li l y thuy t ph c phân tích cho các em hi u và thông c m v i th y d y
Toán. Tôi h a v i l p là s có bi n pháp góp ý v i th y giáo nh ng không quên nh c nh " !
các em c n ch ng suy ngh , không nên quá l i vào th y giáo.  /
* Có 2 cách x lý khác:
1. B n g t ph t ngay ngh c a các em, cho r ng nh th là các em ã thi u tôn tr ng  0
thy giáo c a mình, l i h c, l i suy ngh r i l i cho th y. Không ki m ch c có giáo   / $ 
viên còn “chua cay”: “Sao các anh ch không ngh Ban Giám hi  u (BGH) i luôn tôi i?” $
2. B n t ra thông c m v i n i kh ó c a h c sinh ph i ch $ u ng và h "a s ngay l! p t"c
 $ ngh lên BGH i m t giáo viên khác dy gi i h n. Và b n s tranh th ! (có giáo viên còn
nhân d p này) “b i thêm” nh ng câu không t t v ng nghi p tr c m t h c sinh. #  
* L i bình v cách x lý th c t c a giáo viên:
Trong tình hu ng này, b n c n th hi n thái tôn tr ng nh ng nguy n v ng chính áng  #
ca các em, vì nó liên quan n quy n l i “sát s n” là k t qu h c t p. B n nên l ng nghe  
mt cách c n th n và ph i có ph ng án (   th(  m nh l i chính xác ca nh ng l i phàn #
nàn ó. B ng nh ng l i nói nh nhàng, b n có th h i các em nh ng “b ng ch ng” c th 0 # ' # 0 "
v vi c th y gi ng khó hi u, khó ti p thu. N u lý do th c s ch v n ph ng pháp, b n *  
s! gi i thích c n k !  các em hi u, t ó c g ng tìm ra cách h c ch ng h n. B n c ng % 
có th nêu ra các d n ch ng v k t qu h c t p môn Lý các l p khác c ng do chính th y ) "
dy. Là m t l p ngoan và h c gi i ch c ch n các em s không th b qua nh ng l i có s c ! # "
thuyt ph c và cách phân tích s vi c th u áo c a b n. B ng s khéo léo c a mình b n 0
hoàn toàn có th làm tròn trách nhi m c a mình trong m i quan h v i ng nghi p và v i 
hc sinh thân yêu.
14. Tình hu ng: trong gi sinh ho t lp
- N i dung chuyên : 
37
Trong các bu i sinh ho t 15 phúc u gi có 1 s em hoc sinh dân t c th ng hay i $  
hc mu n, có em thì i mu n 2 ngày trên tu n, có em thì 3 ngay trên tu n. Tuy ã có s
nht nh c a GVCN, cán b l p nh ng tình tr ng ó v n x y ra th ng xuyên. ) 
- Cách x lý th c t c a GV.
+ Nh chúng ta ã bi t h c sinh THCS có  tu$i t lp 6-9 ây là tu i khó b o hay còn  $
gi là tu i ng ng d d , tr con không ra tr$   2 2 4 4 con, ng i l n không ra ng i l n nh ng  
các em mu n ng i l n ph i công nh n mình nên ng i l n c n ph i có cách x lý nh th  
nào cho h p lý.
+ G i các em h c sinh ó ng d y và nh c nh tr c l p. " 
+ Sau cu i bu i h c v g i các em hoc sinh ó l i và tâm s v i các em ó v i t cách là $
mt ng i anh trai . 
+ Dùng l i nói nh nhàng so sánh nh ng em ó v i nh ng em ó v i nh ng em dân t c ' # # #
khác .
+ Vào nhà các em h c sinh ó xem xét tình hình cùng ph i h p v i cha m v' n ng các 
em và gia ình t o m i u ki n các em i h i  c úng gi quy nh . 
- L i bình v cách x lý th c t c a giáo viên .
+ Tuy ã có s nh c nh và ã có hình ph p lý, c ng ã vào t n nhà c a các em v n t h
 ng các em ra lp nhng tình trng ó v)n còn sãy ra do các iu ki n khách quan sau
ây .
• u m : 6 i
-Các em ã có s quan tâm c a nhà tr ng,các ban ngành xã h i . 
-Có m t s ph huynh có ý th c trong v n ng con mình . " 
-Mt s em i h c úng gi .
* T n t i :
-Có m t s em h c sinh ý th c ch a cao . "
-Còn có m t s ph huynh ch a có ý th c trong giáo d " c con c a mình .
-M t s em ch a có ph ng ti n i h  c (còn i b ) .
-Do t p t c sinh ho t .
* xu t cách x lý khác: Các ban ngành t o u ki n h tr cho các em m t s ti n & i
  mua ph ng ti n i l i.
Câu h i và áp án thi giáo viên ch nhi m gi i t nh n m h c 2014-2015 ! "
CÂU H I V TÌNH HU NG S PH M: 4 5 6 7 8
1.Tình hu ng 1:
Mt h c sinh l p b n c c l p b u làm ch t ch H TQ nh ng ph huynh c a 
em ó l i n ngh v i b n là em ngh vì h s làm ch t ch H TQ s nh h ng    
n hc tp ca con. B n s gi i quy t th nào ?
Trao i, gi i thích v i ph huynh: ó là u r t áng m ng vì con h có s tin  i + "
t#ng, mn phc ca các b n trong l p mà không ph i HS nào c ng có c. M t khác $ 
khi làm CT H TQ, con h s c thúc y kh n ng sáng t o qu n lý, trách nhi m i ) '  1 ! 
vi b n thân và t p th . V i nh ng h c sinh gi i các em càng thêm tr ng thành, v i #
hc sinh h c khá, trung bình... các em thêm c g ng, ti n b x áng h n v i  ng ơ
cơng v mình m nhi m. Làm CT H TQ góp ph n c i thi n hành vi, giáo d c k  ) 3
n!ng s ng, giao ti p cho các em ngay t c p ti u h c. Th c t cho th y nhi u h c sinh + "
38
bng b nh, ch a ngoan c ã tr nên ngoan ngoãn và h c gi% $ng # i h n khi c làm cán ơ 
b l p.
2.Tình hu ng 2:
Cô Hi n ch nhi m l p 5A. L p c a cô h u h t u r t ngoan và l phép. Tuy 
nhiên, c ng có m t s các em nam ngh ch ng m, l i h c, hay b cô giáo phê bình. 
Nhiu l n, khi g p nh ng em h c sinh này trong sân tr ng, cô Lan nh n th y h c sinh 
ca mình th  ng lng tránh, gi v nhìn i ch khác không phi chào cô. N u là cô
Hin, b n s làm nh th nào? T i sao b n l i làm nh v y ?
Tr l i:
Ngày nay, n c ta ã tho i mái h n v t t ng, không còn gò bó n m c th y  ơ # 
giáo nói gì, h c sinh c ng ph i cho ó là $ úng “ã là thy giáo thì sao có th nói sai
 )c”. ó là nhng quan nim quá c c vì th y cô giáo c ng là nh i ng nh $ ng con ng
bình th ng, c ng có nh ng lúc ph m sai l m.  $
Tuy v y nhân dân ta luôn gi gìn truy n th ng “tôn s tr ng o”, các tr ng 
 1 u có kh u hiu “Tiên h c l/, h u hc v!n”. M0i em h c sinh i h c, tr c khi h c 
kin th c m  # mang s" hiu bi t, các em c n h c l / ngh a, h c cách làm ng i. -  
Thy cô giáo là ng i tr c ti p d y d các em, cùng gia ình dìu d t các em nên ng i.  " 0 
Chính vì v y, th h tr c th ng nh c nh th h sau: “Nh t t vi s bán t vi s ”   # " "
(Mt ch là th y, n a ch c ng là th y). Th y cô th ng c ví d $   nh cha m, h c
sinh sao có th g p th y cô mà l i nh không quen bi t, không chào h i c? 
Là giáo viên, b n c $ng không th l i nh không có gì x y ra. ây không ch là ) %
vn nh nh t, coi ó ch là m% t câu chào, mình c ng không c$ n, b qua cho xong
 )  c. ó còn là vn v o c, l/ ngh-a. Bn là giáo viên, không ch% phi dy kin
thc cho các em mà còn ph i d y cách c x , giao ti p, u n n n h c sinh thành nh ng
con ng i o a t t, có v n hoá, có trình . Vì coi nh v n này mà nhi u giáo    !  
viên l i c m th y r t bình th ng khi h c sinh không chào mình, h u qu là ngày càng 
nhi u hc sinh quên m t r ng chào th y cô giáo là m t quy t c ng x t i thi u trong
giao ti p. C ng có h c sinh khi th y th y cô giáo thì v n ch y hu $ *nh hu9ch, nhai nhóp
nhép, chào l y l mà ch ng thèm nhìn xem th y cô giáo ph n ng ra sao, có nghe th y &
mình chào không.
Bn hãy nhân d p nào ó trong bu i h c, khéo léo k m t câu chuyn t ng t ơ " 
nhc nh , giáo d c chung c l p. Hãy nh c cho các em hi u ó là m# t vi c nên làm,
mt vi c th hi n v n hoá, o c c !   a con ng i các em, và c ng là bi u hi n tình  $
cm c a các em v i th y cô giáo. B n c $ng nên nói vi h c sinh: ”N u cô g p h c sinh
ca mình ngoài ng mà các em không chào cô thì cô s bu n l m vì cô ngh u ó  ' ( - i
là do mình áng ghét và d d n nên h c sinh m i s và l n tránh không mu n g p 1
mình”. Câu nói ùa mà th t nh v y s có th nh c nh h c sinh chú ý, quan tâm h n ' # ơ
n thy cô giáo. Nhng hc sinh nghch ngm, hay b m ng th ng l ng tránh không 
chào giáo viên c ng có th do ng ng ngùng, x u h , m c c m ho c s hãi. B n c ng $  $
nên g n g i h n v $ ơ i nhng em này, nh nhàng khuyên b o các em ch không nên quá
gay g t m 0i khi phê bình hay trách ph t. Khi ã yêu quý th y cô giáo, có l không có '
hc sinh nào l i ph i gi v nh không trông th y ho c l ng tránh th y cô giáo ch b i % #
vì… ng i ph i chào.
39
3.Tình hu ng 3:
Là m t giáo viên m i ra tr ng, tình c b n nghe c hai h c sinh i tr c   
ang nói chuyn và có ý chê bai bài ging c a bn kém h p d n, ch ng hiu gì c.
Trong tình hu ng ó, b n s làm gì ?
Tr l i:
Là mt giáo viên tr, m i v tr ng, bn luôn có tâm lý lo l ng, “nghe ngóng”
xem có ai bàn tán gì v cách d y c a mình không? Ph ng pháp truy ơ n t c a mình ã
th"c s phù h p ch a?... Vì v y khi nghe l i phàn nàn dù không tr c ti p và ch a ch c " "
ã chính xác này c$ng làm b n gi t mình. B n s “hành ng” ngay l p t c b ng cách ' 
i v t lên trên và ra tín hi u cho chúng bi t là b n ã nghe thy, và “li u h n” mà (
chm d t ngay. u ó c ng c n thi t ng n ch n vi c nói n ng v giáo viên không )i $  ! !
$úng ch0 , nh ng c ng ch% là gi i pháp t m th i mà thôi. Bi t âu khi b n i qua r i (
chúng còn bàn tán nhi t tình h n thì sao! ơ
Hay b n s b qua vì cho r ó ch ' ng % là nh ng câu chuy n th ng ngày, ch &ng
có gì l c a h c sinh, không áng ph i b n tâm. N nh v y e r ng b n ã quá u ngh-
ch quan. Vì bi t âu nh ng l i nói ó l i ph n ánh th t, m úng s" t s" nhn xét rt
cn thi t b n ti  n b mà không bao gi b n có th nghe m t cách tr"c ti p.
Vì th hãy th n tr ng và bình t nh h - ơn, c g ng l ng nghe h t nh ng u mà hai i
hc sinh ó ang “trò chuy n” v mình (m c dù ph i nói th ng r ng “nghe tr& m” câu
chuyn c a ng i khác là vi c làm h i x u, b n không nên v n d ng nó m t cách  ơ
thng xuyên). Sau ó b n ch t l c thông tin và xem l i cách d y c a mình xem có gì
cha n và tìm cách kh c ph c. Nh u này òi h i s m t nh, bi t l ng nghe và ng i " i -
thu hi u h c sinh mà không ph i giáo viên nào c ng có c. Thái luôn s n sàng $   :
tip thu thay i r t c n thi t cho nh ng giáo viên tr mu n c i thi n kh n ng   , !ng gi
dy c a mình.
Và trong bu i h c hôm sau ch c ch n b n ph i dành ra m t khong thi gian 
th1m nh l i thông tin. B n có th b t u v n m t cách nh nhàng c i m  # #: “Nh
các em bi t cô là m t giáo viên tr , m , i ra tr ng nên kinh nghi m ngh nghi p còn r t
non nt. Chính vì v y cách gi ng bài c a cô ch c ch n s còn nh ng ch ch a sâu s c, ' 0
cha phù h p. Tr c h t cô mong các em hi u và thông c m cho cô. Nh ng u cô  i
mong mu n h ơn ó là các em s góp ý, giúp cô cô có th thay i. N u các em '   
không cho cô bi t thì tr c h t ng i thi t thòi s là các em. Các em hoàn toàn có   '
quyn phát bi u th ng th n nh & ng suy ngh c a mình vì m c ích xây d ng, cô r t c m - "
ơn và trân tr ng nh ng ý ki n ó”. D ng m t lát h c sinh có th i gian suy ngh +   -
nghiêm túc v v n này, b n có th ti p t c b ng cách m  i các em phát biu. Nhân c ơ
hi này b n c ng nên “ $ ánh ti ng” cho hai em h c sinh hôm qua ã bàn tán sau l ng
bn là b n ã bi t các em “nói x u” v b n b ng cách “vô tình” g i mt trong hai lên
trình bày ý ki n c a mình. K t thúc bu i th o lu n ó, b n c n ph i ch t l i v n và 
không quên nh c nh các em: “Cô r t vui vì hôm nay các em ã nói lên nh ng suy ngh # -
ca mình. Cô h a s có s u ch phù h p v i các em h n. Cô trò chúng ta cùng ' " i %nh  ơ
phn u vì m t k t qu t t p nh t. Nh ng cô mong r  ng l n sau có v n gì các em 
hãy c trao i th ng th n v i các th y cô giáo, ng e ng i u gì c . ó là quy  & + i ) n l i
chính áng c a các em. Tuy t i không nên em nh ng v n ó ra bàn tán, n u 
“ch&ng may” các th y cô bi t c s ngh không hay v các em”.  ' -
40
Sau cu c trò chuy n v a chân tình v a nghiêm kh c y, ch c ch n h c sinh s + + '
cm ph c b n h n không ch vì b n l nh c a m t cô giáo tr mà còn vì s c i m ơ % - , " # #, tinh
thn c u ti n, không t ái cá nhân, luôn ph n u vì t ng lai c a h c trò. "  ơ
4.Tình hu ng 4:
lp 5C sau khi ging bài xong, cô giáo Lan h i vui:!
- N u cô cho các em m t u i c trong kh n "ng ca cô, các em s c gì ?
C l p c i, b ng cô nghe th y cu i l p có ti ng h c sinh  áp:
- Th a cô, em c c ngh ti t h c c   a cô .
Tr l i: Sau nh ng gi h c c ng th ng, m t vài câu chuy ! & n vui hay nh ng l i
tâm s c i m gi a cô và trò là m t món n tinh th n th c s quý giá. Nó chính là m" # # ! " " t
si giây vô hình g n k t tình th y trò trong m t b u không khí g n g $i, th ng yêu và ơ
c$ng là phút th giãn hi m hoi chu n b b c vào nh ng ti t h c sau.  1 
Bn hi u c ý ngh a c a vi c ó và b t u câu chuy  - $  n ca mình mt cách
“h(n nhiên”. Nh ng ai ng c r ng chính s vô t y l i t b n vào m t tình th  " 
khó x .
Ai c ã t ng tr i qua m t th i h c trò tinh ngh ch, ngây th ch c s hi u c $ng + ơ ' 
rng # tu i này ôi khi chúng ta “l ” nói nh ng l i quá vô t và b ng b t. Qu th t khi (
nghe b n h i, các em ã tr l i m t cách chân thành không d u di m. V i h c sinh sau
3-4 ti t h c c ng th ng n u c “gi i lao” h n m t ti t thì còn gì b ng. Th là chúng ! &  &
h(n nhiên nói ra u c ci a mình. Nh u ó có th làm b n ph t lòng và n ng ng i
n h n l i b quy k t là thi u ý th c h c t p? C ng có th l m ch . Nh ng v i ơ $ ng +
trách mng h c sinh vì nh th s c i m và chân thành c a các em ã b thái " # # 
“nghiêm túc quá” c a cô làm cho t t ng m. Và l n sau ch c s r t khó h c sinh có ' 
th bi u l s chân tình và h n nhiên tr con áng yêu c a mình. " ( ,
Nh v y dù h c sinh c a b n có tr l i nh th nào, b n hãy duy trì s d u dàng "
và g n g i c a mình. S hóm h nh s là chìa khóa giúp b n thoát kh i tình hu ng này. $ " % '
Bn s vui v gi i thích cho các em hi u r ng, v i t cách là giáo viên, b n không th ' ,
áp ng “iu c” này c a các em vì không th b qua quy nh c a nhà tr ng. 
Nhng b n luôn th hi n cho h c sinh th y b n luôn th u hi u nh ng v t v trong công
vic h c t p c a h c sinh, chính vì th b n s c t o ra nh ng câu chuy n c i, nh ng ' 
phút th giãn ng viên tinh th n c a các em. vào nh ng tình th này, s c i m   . " # #,
chân tình và óc hài h c c a b n s c v n d ng t i a.  ' 
5. Tình hu ng 5:
Bn c giao ch nhi m m t l p 5 bao g m nh ng h c sinh u có h c l c khá  #  $
gi i,nh! ng trong ó có 2 h c sinh n th ng xuyên nói chuy n riêng, nói leo khi b n 
ging bài. B n có nh ng bi n pháp gì giúp 2 h c sinh này b thói quen x u trong h c !
tp ?
Tr l i: Nh chúng ta ã bi t: c m tâm lý c a H/s T.H là r t hi u c ) i ng 
bit là các em H/s gái các l p cu i c p. Nhi m v nh h ng, giáo d c hình thành #  
các thói quen, hành vi tính cách theo chu1n m"c o c   òi hi ng i th#  y tính kiên
nhn và lòng t n tâm.
41
Gp ph i tr ng h p trên thì tr c h t Tôi c n tìm hi u rõ:  
+ c m tâm lý c a 2 H/s này ) i
+ Tìm hi u hoàn c nh gia ình c a các em
+ Các bi n pháp mà ng nghi p ã áp d ng (
- Ti p n: 
+ Tách 2 H/s ng i xa nhau trong l p (
+ Th ng xuyên a các em này vào ho t ng h c các em liên t c ph i suy  
ngh-, hành ng. L y khen ng i, truy n k vui, l i khuyên g n g i thu hút các  $ 
em.
+ Dùng t p th , ng i thân: T bàn h c, nhóm h c, t , và t p th l p qu n lý  + 
* u quan tr ng là ph i n m c nét cá tính riêng bi t u ch nh các bi n pháp )i   i %
phù h p theo t ng giai n khác nhau + o
MTL
CÂU H I TÌNH HU NG THI GVCNG C P T NH 4 ; < =
Câu 1: Tr ng báo hi u gi vào l p. Tôi b c vào l p không khí l p n ào không nh (
nhng bui h c tr c. Các em ng d y chào giáo viên, có ti ng khóc d   i l p. Tôi
cho các em ng i xu ng, tôi h i em H vì sao em khóc? Em th a cô, m em cho ti n i (
np ti n b o hi m em c t trong c p gi ch i vào em không tìm th y ti n âu c . Nói ơ
xong, em l i ti p t c khóc. Là giáo viên ch nhi m l p trong tình hu ng nh v y b n
x lý th nào?
Tr l i: Tr  c h t giáo viên ng viên em b m t ti n bình t -nh cùng tìm 
cách gi i quy t. Giáo viên h i sáng nay em i hc, m có a ti n i theo th t không s
tin là bao nhiêu? Em nên ki m tra l i trong c p và trong bàn xem th có không? Sau
ó giáo viên nói v i c l p nu em nào th y b n ánh r i ti n có nh t c c a b n mà ơ 
cha k p tr l i thì các em hãy tr l i cho b n. N u các em không mu n tr "c ti p a 
cho b n thì cu i bu i này em có th a l i cho cô. V i tinh th n c c a r i tr l i  ơ
ngi ánh m t ó là ph m ch t t t c a ng i h c sinh và c ng là u các em c n 1  $ i
hc t p. Cô ánh giá cao s trung th c c a các em. Tôi tin t ng r ng v i nh ng l i " " #
thuyt phc
Nh v y các em s tr l i b n s ti n nh t c. ' 
Câu 2: ang trong gi h c, Long ng d y th a: ) 
- Th a cô, b n Hoà l y bút c a em !
- Th a cô, em không l y. Hoà tr l i.
- Chính mt em nhìn th y ngòi bút c a em n m trong h p bút c a b n y.Long
kh&ng nh. 
Vy anh (ch ) s x lý nh th nào? '
42
Tr l i: Giáo viên nh nhàng h i Hoà có nh t c bút c a b n mà ch a k p tr 
li không? Cô tuyên d ng các em nh t c c a r i tr l i ng i m t và khen nh ng ơ  ơ 
em có tính t giác. "
Nu h c sinh không t giác thì vào cu i bu i h c, GV cho c l p l i và ti " # n
hành ki m tra toàn l p ( tránh tr   ng h p Hoà không ph i là th phm nh v y s '
không nh h ng t i tâm lí c a h c sinh). Lúc này khi ã tìm c h c sinh l y bút c a # 
bn Long thì GV c n nh c nh h c sinh ó m t cách nh nhàng, tình c # m mang tính
giáo d c. Giáo viên có th nói: Cô r t bu n v i hành ng c a em vì em ã không d ng (  $
cm nh n l i tr l i bút cho b n. T nay tr i, em hãy h a v i cô và c l p l n sau 0  + #
em s tuy t i không tái ph m n a. ây là m t bài h c cho c l p ta áng ghi nh . '  ) 
Câu 3: Trong khi ch m bài ki m tra, b n th y có m t tr ng h p h c sinh mc hc ch %
# mc trung bình nh ng bài kim tra xu t s c. V i tr  ng h p nh vy gi tr bài
kim tra b n x lý nh th nào?
Tr l i: Khen ng i em ó có nhi u c g ng trong h c t p và m i em ó lên b ng
trình bày l i cho c l p nghe. N u bài làm t t thì c n tuyên d ng v s có g ng c a em ơ "
ó, nu không làm c thì khuyên em c n c g ng h n n a và nh c nh c l p c n có  ơ #
tính trung th c trong h c t p, nh t là trong ki m tra. "
Tình hu ng 3:
Câu 4: l p 4A có phong trào thi ua "Gi v s ch, vi t ch p" ã c h c sinh . #  
nhi #t tình h ng ng. Sau khi ki m tra bài c , cô giáo ghi u bài c a ti t h c lên $ 
bng, em D ng c m c i, c n th n ghi u bài vào v s ch s . B$ 1  # ' 0ng cô giáo phát hi n ra
mình ghi nh m nên xóa i vi t l i. Em D ng c m th y b c b i xé ngay trang v v a $ " # +
vit và càu nhàu nói “Vi t nh v y mà c ng vi t” Cô giáo nghe th y, vào tình hu ng $ #
này b n x lí nh th nào?
Tr l i: Nh n s s su " ơ t c a mình tr c các em, nh ng c ng ng th  $ ( i phân
tích cho các em hi u nh ng sai sót c a em D ng và nói cho các em hi u r ng trong $
cuc s ng ôi khi m i ng i c ng m c l i l m. $ 0
Câu 5: Trong l p b n ch nhi m có m t hc sinh h c r t kém, l i th ng xuyên i h c 
mun, trong gi h c l i th ng ng g t, không chú ý nghe gi ng. Khi b n n g  p ph
huynh c a em y nh m trao i v tình hình h c t p c a em và mu n ph i h p v i gia 
ình   giúp em h c t t thì m ca em li xin cho con thôi h c. Lý do là vì b em
mt sm, em l i có em nh , m em mu n xin cho em thôi h c, nhà trông em m #  i
bán hàng ki m ti n nuôi các con.
Tr l i: Trao i thêm v i ph huynh h c sinh, ng viên gia ình t o u ki n   i
cho em h c ti p. Ph i h p v i h i ph huynh c a l p, tr ng và a ph ng giúp   ơ 
gia ình em v t qua khó kh n.  !
MTL
Câu 1: Trung 11 tu i, ã h c kém l i hay v b y lên t ng và bàn gh trong l p ' 
hc. Cô giáo ã nh c nh nhi u l n nh ng Trung không thay i. Cô quy #  t nh pht
Trung 1 tu n tr c nh t (bao g m c " ( quét l p h c và d n v sinh tr ng). 
+ B gì v cách x lý c a cô giáo? n ngh-
43
+ N u là cô giáo c a Trung b n s làm th nào? '
Gi ý:
 Vì Trung vn là hc sinh c p 1, tui còn nh nên hình thc x lý c a cô giáo còn
nng, mang tính k2 lu t, ch a giúp Trung nh n ra l i c a mình. 0
- Các b n trong l p th y v y có th ch gi u và làm cho Trung x u h h n, t ó / ơ +
Trung s ngh cách i phó và không s a l i… ' -  0
 N u là cô giáo ó thì :
- Tr c tiên là s khen h c sinh ó v p và nói v i h c sinh n u bào v ó c v  ' '  '  '
úng nơi quy nh thì s p h n và có ý ngh a r t nhi u.  '  ơ -
- Tìm hi u lý do (hoàn c nh gia ình, tâm lý,..).
- Nói chuy n v i Trung và phân tích tác h i c a nh ng hành ng trên. 
- Giao nhi m v cho Trung ch u trách nhi m theo dõi các b n xem ai v b y và cho '
Trung làm tr ng ban trang trí và v sinh l p. #
- X p cho Trung ng i g n b n h c t t… (
Câu 2: Trong ti t Khoa h c l p 5C, khi gi ng bài “ Các ch t gây nghi n”, cô giáo
ging v hút thu c lá có h i cho s c kh e, cô giáo nói: “ Qua nh ng gì chúng ta v a tìm +
hiu thì thu c lá th t s r t c h i và gây ra nhi u b nh cho con ng i, vì v y các em "  
không nên hút thu c và các em khuyên ng i thân không nên hút thu c lá, tránh xa 
thuc lá” thì có m t h c sinh ng d y nói là hôm qua em nhìn th y th y Hi u tr #ng
trng mình hút thu c. V i tình hu ó thì n u b n là cô giáo ó b n s gi i quy t ng '
nh th nào?
Gi ý: N u là cô giáo thì s : '
- Khen ng i h c sinh ó vì ã bi t quan tâm n ng i khác.  
- Gi i thích lí do d n n vi c hút thu c c a th y giáo. 
- Th y c ã bi t tác h i c a vi c hút thu c và th y ang c g ng b ng m i $ng
cách b thu c…
Câu 3: n gi ón con mình ang h c l p 1C m t ph huynh a con n và )  
nói v i cô giáo: “ Hôm nay, cháu h c gì h cô? Sao hôm tr c tôi ón cháu v và h i 
xem hôm nay cô giáo d y gì thì con tôi l c u nói: “Cô giáo con còn b n trang trí l p 
nên không h c gì?”. N u b n là cô giáo ó thì b n trình bày nh th nào ph huynh 
yên tâm?
Gi ý:
- Tr c h t là cám n s quan tâm c a ph huynh.  ơ "
- Sau ó phân tích cho ph huynh bi t lý do t i sao hôm ó không h c: Do thi h c k *
xong nên bu i h c ó là bu i h c ngo i khóa nên t ch c cho các em trang trí l p vì
ây là nhim v tr ng tâm c a nhà tr ng trong n m h c này…  !
Câu 4: Trong bu i sinh ho t chuyên môn, b n m nh d n trình bày ý ki n v i 
mi ph ng pháp d y h c. M t ng nghi p l n tu i ng i bên c nh nói bâng qu : ơ ( ( ơ
“Ng"a non háu á”. B n s x lý nh th nào? '
Gi ý:
- Im l ng không nói gì và gi thái bình th ng.  
- Ti p t c nghiên c u v chuyên môn, h c h i, tham kh o ý ki n c a p và (ng nghi
ca ng i ó t trau d i chuyên môn cho mình.   " (
- Th hi n s " ơi m i ph ng pháp bng nhng bài d y.
- Xung phong d y trong bu i sinh ho t chuyên môn ti p ó ch ng t nh u  ng i
mình nói là úng…
44
Câu 5: Trong gi t nhiên xã h i l p 3, có m t h c sinh ng d "  y và nói: “B
con b o ch c n h c gi i Toán và Ti ng vi t, không c n h c các môn khác”. N u là b n %
thì b n x lý nh th nào?
Gi ý:
- Khen ng i h c sinh ó ã m nh dn bày t ý ki n.
- Phân tích cho h c sinh hi u r ng ki n th c môn Toán và Ti ng vi t r t c n thi t
nhng nhng ki n th c v khoa h c xã h i c ng không th thi u. $
- L y ví d v m t s nhà khoa h c nghiên c u gi i…
MỘT SỐ TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM THƯỜNG GẶP
( Tài Liệu Sưu Tầm )
I. CÁC TÌNH HUỐNG CÓ SỰ PHÂN TÍCH CÁCH GIẢI QUYẾT.
1) Dạy thay đồng nghiệp bị ốm .
Một lần do đồng nghiệp của bạn bị ốm phải nghỉ dạy, bạn được phân công dạy
thay. Sau khi kết thúc bài giảng, bạn hỏi các em: “Thầy dạy thế các em có hiểu
bài không?”. Các em trả lời: “Thầy dạy hay lắm ạ. Cô A. dạy chúng em chẳng
hiểu gì cả. Hay là thầy dạy luôn lớp em đi ạ”. Vào tình huống này bạn chọn
cách xử lý nào trong 3 cách sau:
1. Mỉm cười, im lặng không nói gì.
2. Phê bình các em, tỏ thái độ không thích khi các em nói “xấu” cô giáo A.
3. Giải thích cho các em hiểu mỗi người có một phương pháp dạy riêng, không
nên phê phán cô A. dạy không hay.
Đây là một tình huống rất thường gặp và quả là khó xử đối với giáo viên. Vào
một lớp lạ dạy thay một đồng nghiệp của mình, đa số các thầy cô đều rất ngại vì
có thể phương pháp của mình không giống với thầy cô đang dạy các em khiến
các em không quen nên khó tiếp thu bài. Khi kết thúc bài giảng, các thầy (cô)
thường hỏi: “Thầy (cô) dạy thế nào, các em có hiểu bài không?”. Nhưng đến khi
nhận được câu trả lời thì chính thầy cô lại bị rơi vào tình huống khó xử.
Câu trả lời rất hồn nhiên của học sinh: “Thầy dạy hay lắm ạ” có thể chỉ là một lời
“xã giao” với thầy giáo mới, nhưng cũng có thể là một lời nói thật. Với câu nói
“vô hại” này bạn có thể mỉm cười và cám ơn các em đã nhận xét tốt về cách dạy
của thầy. Nghề thầy giáo còn gì hạnh phúc hơn khi nghe học sinh của mình nói
như vậy.
Nếu chỉ dừng lại ở đó thì thật tuyệt vời và chẳng có gì đáng bàn. Nhưng khi học
sinh có sự so sánh và ngỏ ý chê bai cô giáo của mình dạy không hay: “Cô A. dạy
chúng em chẳng hiểu gì cả” thì vấn đề lại không còn đơn giản nữa. Người ta vẫn
nói “Bụt chùa nhà không thiêng” là vì thế. Chưa chắc bạn đã dạy hay hơn cô giáo
A như các em nói, mà có thể vì các em đã quen với cô nên cảm thấy cách dạy của
cô không còn thú vị. Còn bạn, mới tiếp xúc gặp gỡ các em, nên vì mới lạ nên các
em thấy bạn dạy hay hơn cô A. Điều đó có thể lắm chứ!
Nhưng dù đó là một lời khen thật lòng và nhận xét đúng đi nữa bạn cũng không
nên mỉm cười mà không nói gì. Vì như vậy rất dễ khiến các em hiểu rằng bạn
đồng tình với phê phán đó của các em thì thật là tệ hại, và mối quan hệ tốt đẹp
giữa bạn và người đồng nghiệp đó rất có thể sẽ bị ảnh hưởng.
Bạn cũng không nên phê bình các em. Rõ ràng bạn đã hỏi để biết được nhận xét
của các em về bài giảng của bạn và các em cũng đã trả lời theo đúng những gì
chúng nghĩ. Các em hoàn toàn có quyền được phát biểu những ý kiến chính đáng
của mình một cách bình đẳng, dân chủ. Bạn cũng cần phải hiểu rằng đã đến lúc
phải thay đổi quan điểm cho rằng chỉ có thầy cô mới có quyền nhận xét, phê bình
học sinh, còn các em chỉ biết răm rắp nghe theo chứ không được phép đưa ra ý
kiến của mình. Lối tư duy đó sẽ tạo cho học sinh tâm lý ỉ lại, thiếu chủ động và
bạn cũng sẽ không bao giờ biết được hiệu quả thực sự cách dạy của mình.
Vậy chọn cách xử lý 3 là tối ưu. Trước hết, bạn nên mỉm cười cám ơn các em đã
chú ý lắng nghe bài giảng và dành tình cảm cho thầy. Điều đó làm thầy rất hài
lòng. Sau đó bạn nhẹ nhàng giải thích cho các em hiểu mỗi thầy cô giáo đều có
một phương pháp dạy riêng nhưng đều có chung một mục đích là giúp các em
hiểu bài, nắm vững được kiến thức. Chính vì vậy các em không nên so sánh để
rồi khen người này, chê bai người kia. Bạn có thể nói: “Các em ạ, các em rất may
mắn là đã được học cô A, đó là một cô giáo có kinh nghiệm, có trình độ chuyên
môn cao, đã đào tạo được nhiều học sinh giỏi, được học sinh nhiều thế hệ yêu
quý, ngợi ca. Có thể là các em chưa quen với phương pháp dạy học của cô nên
các em cảm thấy khó khăn trong việc tiếp thu bài giảng. Cách tốt nhất là các em
nên trao đổi thẳng thắn với cô để cô trò có thể hiểu nhau. Thầy tin rằng, với một
giáo viên luôn có tinh thần trách nhiệm cao như cô A, cô sẽ sẵn sàng điều chỉnh
phương pháp dạy để các em dễ hiểu hơn. Và theo thầy các em nên chăm chú
nghe cô giảng và có thể điều chỉnh cách học của mình để làm sao đạt được kết
quả cao nhất”.
Với những lời lẽ thấu tình, đạt lý ấy, chắc chắn bạn sẽ được các em yêu quý, tôn
trọng không chỉ vì bạn dạy hay mà chủ yếu là vì sự tôn trọng học sinh và đồng
nghiệp của bạn.
2) Phụ huynh xin cho con thôi học .
Trong lớp bạn chủ nhiệm có một học sinh học rất kém, lại thường xuyên đi học
muộn, trong giờ học lại thường ngủ gật, không chú ý nghe giảng. Khi bạn đến
gặp phụ huynh của em ấy nhằm trao đổi về tình hình học tập của em và muốn
phối hợp với gia đình để giúp đỡ em học tốt thì mẹ của em lại xin cho con thôi
học. Lý do là vì bố em mất sớm, em lại có em nhỏ, mẹ em muốn xin cho em thôi
học, ở nhà trông em để mẹ đi bán hàng kiếm tiền nuôi các con.
Trước tình huống này, bạn phải làm gì để giúp đỡ cho học sinh?
1. Đành đồng ý với mẹ của học sinh vì em ấy cần ở nhà giúp mẹ, mà có đi học
thì em ấy cũng không thể học tốt được.
2. Khăng khăng không đồng ý vì lý do nhà nước đã có luật phổ cập giáo dục
đến hết cấp II.
3. Trao đổi thêm với phụ huynh học sinh, động viên gia đình tạo điều kiện cho
em học tiếp. Phối hợp với hội phụ huynh của lớp, trường và địa phương để giúp
đỡ gia đình em vượt qua khó khăn.
**********
Do nhà nước đã quy định phổ cập trung học cơ sở nên bạn không thể đồng ý cho
học sinh nghỉ học vì còn chưa học hết cấp II, cho dù sức học của em ấy yếu kém.
Mặt khác, nghỉ học lúc này sẽ làm mất đi cơ hội được đào tạo, trang bị mọi kiến
thức để em ấy bước vào đời, và chắc chắn em ấy cũng sẽ không có cơ hội để sau
này có được việc làm tốt, tương lai không thể rộng mở. Việc ở nhà trong độ tuổi
này cũng sẽ có thể làm cho học sinh buồn chán, thậm chí chơi bời, lêu lổng. Bạn
hãy động viên gia đình cho em học hết phổ thông cơ sở, sau đó sẽ đi học một
nghề nào đó để em ấy có thể tự kiếm sống, tự lập, giúp đỡ mẹ và các em.
Nếu mẹ của học sinh tỏ ý lo lắng rằng con mình kém cỏi, có đi học cũng chẳng
theo được, chẳng có lợi ích gì, thì bạn cần phải khéo léo, tế nhị nói rằng em ấy
học chưa tốt không phải vì em ấy kém mà chỉ vì em ấy chưa có thời gian và chưa
thực sự tập trung vào việc học. Như vậy, gia đình học sinh vừa tin tưởng con
mình, vừa không phải xấu hổ vì kết quả học tập của con. Bạn hãy yêu cầu gia
đình tạo điều kiện cho cháu tập trung học và bạn cũng hứa sẽ quan tâm, khích lệ
để cháu học tốt hơn. Bạn có thể phân công những em học sinh khác kèm cặp,
giúp đỡ học sinh đó.
Nếu gia đình học sinh muốn cháu ở nhà giúp việc nhà vì hoàn cảnh khó khăn như
vậy thì bạn có khăng khăng không đồng ý vì lý do nhà nước đã có luật phổ cập
giáo dục đến hết cấp II thì cũng không ích gì. Trong trường hợp này, bạn nên nhẹ
nhàng động viên gia đình cho cháu đi học tiếp vì chính tương lai của cháu. Bạn
có thể cắt cử học sinh ngoài giờ học thay phiên nhau đến giúp đỡ việc nhà cho
em ấy có thời gian đi học. Bạn nên phối hợp với hội phụ huynh của lớp, trường
và địa phương để giúp đỡ gia đình em vượt qua khó khăn này. Bạn cũng có thể
động viên gia đình cho các em nhỏ của học sinh đi gửi nhà trẻ để mẹ em có thể
yên tâm đi làm mà em học sinh ấy vẫn được tiếp tục đi học.
3) Nếu thầy cô không dạy được nó…
Khi đến một gia đình học sinh với mục đích phối hợp giáo dục em A, một học
sinh học kém và thiếu ý thức kỷ luật, nhưng gia đình em lại nói: “Nếu thầy cô
không dạy được nó thì để tôi cho nó chuyển trường hoặc cho nó nghỉ học luôn
cũng được”. Bạn phải xử lý thế nào?
1. Đặt vấn đề cho con đi học hay không là tùy thuộc vào gia đình.
2. Yêu cầu gia đình tiếp tục cho em đi học vì chưa đến tuổi lao động, nghỉ học
thì dễ sinh hư hỏng.
3. Trao đổi với gia đình và tìm hiểu nguyên nhân, về phía nhà trường, giáo viên
chủ nhiệm sẽ nhận cố gắng và quan tâm giúp đỡ em học tập tiến bộ hơn. Đề
nghị với gia đình tạo điều kiện và động viên em chăm chỉ học hành.
**********
Việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục học sinh là một
yêu cầu hết sức quan trọng. Trong trường hợp này học sinh A vừa học kém lại
thiếu ý thức kỷ luật, có thể một số biện pháp của bạn ở trường đã không có hiệu
quả, bạn tìm đến sự giúp đỡ của phụ huynh là việc làm cần thiết.
Nhưng vấn đề là ở chỗ, không phải bất kỳ phụ huynh học sinh nào cũng hiểu
được vai trò của mình trong việc phối hợp cùng nhà trường để giáo dục con cái.
Nhiều người thường có quan niệm rằng, đã gửi con em họ đến trường, phải đóng
tiền là nhà trường và các thầy cô giáo phải có trách nhiệm hoàn toàn trong việc
dạy dỗ chúng mà không cần mình phải quan tâm nữa. Đó là một cách nghĩ hết
sức sai lầm. Trong tình huống này bạn phải đối mặt với cách suy nghĩ đó.
Vậy bạn có thể bỏ qua? Bạn là một giáo viên có trách nhiệm, lo lắng cho tương
lai của học sinh nên đã tìm đến tận nhà để nói chuyện với gia đình tìm cách giúp
đỡ em. Nhưng sự nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm của bạn đã bị “dội một gáo
nước lạnh” khi gặp câu nói có vẻ phó mặc từ phía gia đình. Bạn sẽ tự ái, cảm thấy
bị xúc phạm? Điều đó hoàn toàn có thể hiểu được. Nhưng bạn không thể vì tự ái
mà “đầu hàng” dễ dàng như thế. Bạn chỉ đến để “thông báo” về khuyết điểm của
em học sinh và sau đó để gia đình tự “tìm cách lo liệu”, cho nghỉ hay đi học tiếp
tùy gia đình quyết định, thì sự có mặt của bạn liệu có ý nghĩa gì?
Trước thái độ phản ứng của phụ huynh, là một giáo viên có trách nhiệm, thương
yêu học sinh và ý thức được hậu quả của việc nghỉ học sớm nên bạn thẳng thắn
đề nghị gia đình phải tiếp tục cho con đi học. Đó là việc nên làm. Nhưng bạn sẽ
“ăn nói” ra sao nếu vị phụ huynh đó phản ứng lại: “Việc cho đi học nữa hay
không là quyền của gia đình tôi, không cần nhà trường can thiệp”. Đó là điều
hiển nhiên không cần bàn cãi. Trước thái độ có vẻ “bất cần” ấy rất dễ đẩy bạn
vào tình thế không còn gì để nói. Và chắc chắn lúc này bạn sẽ không còn hứng
thú gì để tiếp tục thể hiện trách nhiệm của mình nữa vì nó không được gia đình
đón nhận.
Tốt nhất là để tránh đẩy mình vào tình thế khó xử đó, trước hết bạn cần tự kiềm
chế sự tự ái của mình, tìm cách để giải thích cho gia đình hiểu mục đích của việc
gặp gỡ phụ huynh không phải là để “thông báo” mà là cùng nhau phối hợp tìm
cách giúp đỡ học sinh tiến bộ. Biết rằng phải nén lòng chấp nhận thái độ không
tôn trọng từ phía gia đình là việc không đơn giản và không phải giáo viên nào
cũng chấp nhận. Nhưng vì tình thương yêu, trách nhiệm với học trò, đôi khi các
thầy cô cũng phải chịu thiệt thòi. Với thái độ bình tĩnh, giọng nói nhẹ nhàng, bạn
nhấn mạnh cho phụ huynh hiểu bạn đến đây không phải là để “trao trả” cho gia
đình một học sinh “không thể dạy dỗ được”, tức là chối bỏ trách nhiệm của nhà
trường, mà là để cùng nhau tìm ra giải pháp tốt nhất để giáo dục học sinh. Trong
cách nói của bạn phải thể hiện nhà trường luôn luôn đề cao vai trò của gia đình
trong việc giúp các thầy cô giáo hoàn thành trách nhiệm giáo dục của mình. Ở
đây trong câu nói của vị phụ huynh đã thể hiện một suy nghĩ hết sức sai lầm: phó
mặc việc dạy dỗ con em mình hoàn toàn cho nhà trường, và như vậy nhà trường,
mà đại diện là các thầy cô phải có trách nhiệm dạy dỗ chúng nên người, và khi
giáo viên đã phải tìm đến gia đình là thể hiện các thấy cô đã “bất lực” trong việc
dạy bảo học sinh. Cách suy nghĩ phiến diện này cần phải “chấn chỉnh” ngay.
Nhưng tuyệt đối không nên nóng vội, gay gắt mà thật sự bình tĩnh, kiên trì, bạn
giải thích cho phụ huynh đó hiểu đúng vai trò của nhà trường và gia đình trong
việc giáo dục học sinh.
Sau khi đã giải thích cho phụ huynh hiểu vai trò của họ trong việc phối hợp cùng
với nhà trường để tạo điều kiện giúp học sinh tiến bộ, bạn sẽ trao đổi thẳng thắn
về nguyên nhân những khuyết điểm của em và đề xuất giải pháp. Trong khi trao
đổi, bạn nên chỉ rõ đâu là nguyên nhân khách quan thuộc về trách nhiệm của gia
đình và nhà trường, đâu là nguyên nhân chủ quan thuộc về cá tính và đạo đức của
học sinh. Bạn cũng nên thẳng thắn nhận khuyết điểm nếu như chưa thực sự làm
tròn trách nhiệm của mình, có như thế mới khiến gia đình tin tưởng. Chắc chắn
bằng thái độ đúng mực, tinh thần trách nhiệm cao và tình thương yêu học trò, bạn
sẽ thuyết phục được gia đình trong việc phối hợp cùng nhà trường dạy dỗ học
sinh nên người.
4) Bị bố mẹ bắt nghỉ học để lấy chồng.
Một học sinh lớp bạn làm chủ nhiệm vừa mới bước sang tuổi 18 đã bị bố mẹ bắt
em nghỉ học để lấy chồng vì lý do hoàn cảnh gia đình. Nữ học sinh đó sau khi
đã thuyết phục gia đình nhưng không có kết quả đã đến nhờ giáo viên chủ
nhiệm giúp đỡ. Nếu bạn là một giáo viên chủ nhiệm, bạn xử lý sao đây?
1. Giáo viên nói với học sinh đó: “Đây là vấn đề của nội bộ gia đình, nhà
trường không thể tham gia vào được”.
2. Khuyên em đó nên kiên quyết “đấu tranh”, khước từ ý kiến của bố mẹ.
3. Động viên em giữ vững tinh thần, tiếp tục học tốt. về phía giáo viên sẽ có một
số biện pháp để hỗ trợ: trao đổi với những tổ chức, cá nhân có trách nhiệm và
uy tín ở trường cũng như ở địa phương cùng giúp đỡ em học sinh đó để em
được tiếp tục đi học.
**********
Đây là một tình huống liên quan đến một vấn đề rất tế nhị, nhưng không phải
hiếm gặp, nhất là với những thầy cô giáo chủ nhiệm lớp cuối cấp phổ thông trung
học. “Trai lớn lấy vợ, gái khôn lấy chồng”, đó là một quy luật tất yếu của sự phát
triển xã hội, nhưng cái chính là nó được thực hiện vào lúc nào thì không phải ai
cũng có quan điểm đúng đắn. Không ít vùng việc con gái chưa hết tuổi đi học đã
phải bỏ dở để thực hiện “nghĩa vụ” làm vợ, làm mẹ trở thành một hiện tượng phổ
biến. Dù biết rằng đó là một sự thiệt thòi rất lớn đối với các em nhưng không phải
lúc nào sự can thiệp từ phía thầy cô giáo và những người xung quanh cũng có kết
quả tốt đẹp.
Vì vậy bạn thực sự đang đối mặt với một vấn đề khó khăn. Thật không gì hạnh
phúc hơn đối với một người thầy khi học sinh luôn coi mình là chỗ dựa tinh thần
đáng tin cậy nhất, là nơi có thể thổ lộ những gì sâu kín nhất, hạnh phúc cũng như
nỗi buồn. Trong tình huống này, học sinh của bạn đang rơi vào một hoàn cảnh éo
le: một bên là niềm hạnh phúc được cắp sách đến trường, vui vẻ hồn nhiên cùng
bạn bè, một bên là trách nhiệm của người con đối với gia đình. Và em gái tội
nghiệp đó đã tìm đến bạn để “cầu cứu”. Thế mà bạn nỡ “làm ngơ”. Bạn có thể
nói: “Đây là chuyện nội bộ của gia đình”, điều đó hoàn toàn chính xác, nhưng nó
đang đe dọa đến tương lai học sinh của bạn. Cũng là một người phụ nữ, bạn thừa
hiểu rằng việc lập gia đình ở tuổi này đồng nghĩa với việc chấm dứt việc học
hành còn đang dang dở. Ở độ tuổi phổ thông trung học các em còn bồng bột, suy
nghĩ còn đơn giản thế mà đã phải gánh vác một trách nhiệm rất lớn, đòi hỏi sự
trưởng thành về mọi mặt. Vẫn biết đó là một hạnh phúc nhưng trong lúc này em
còn đang đi học, chưa thể có sự chuẩn bị chu đáo đón nhận nó và còn bao hoài
bão về con đường học vấn sẽ theo đó mà tan biến. Thái độ thờ ở đối với tương lai
của học sinh là một thái độ vô trách nhiệm, nếu không muốn nói là hơi nhẫn tâm.
Xử lý theo cách này thì quả thật bạn đã tránh cho mình không phải chuốc lấy “rắc
rối” vì bạn biết đây là vấn đề rất khó mà nhiều khi có cố gắng cũng chưa chắc đã
đem lại kết quả. Nhưng như vậy bạn đã vô tình dập tắt niềm hy vọng, tin tưởng
của học sinh vào cô giáo và dễ khiến học sinh của bạn dễ rơi vào tuyệt vọng vì
mất đi một chỗ để “cầu cứu”.
Bạn là một giáo viên có trách nhiệm và luôn yêu thương học sinh, bạn không bao
giờ muốn chứng kiến cảnh học trò của mình đang vui vẻ học hành bên bạn bè
phải ngậm ngùi “lên xe hoa về nhà chồng”, nên càng không thể thờ ơ trước cảnh
ngộ éo le của học sinh. Bạn sẽ tiếp thêm sức mạnh, động viên em học sinh kiên
quyết đấu tranh với ý kiến của gia đình. Điều đó tạm thời có thể an ủi được học
sinh vì ít nhất em đã tìm được một chỗ dựa tinh thần. Nhưng liệu rằng trong tình
cảnh này điều thực sự em cần có phải chỉ là những lời động viên và “cổ vũ” đấu
tranh. Vì nếu sự chống đối mà có hiệu quả chắc em đã không phải tìm đến bạn.
Chắc chắn em đã hoàn toàn bất lực khi một mình phải đấu tranh phản đối lại
quyết định của gia đình, nên em cần một cách để hành động. Hơn nữa, biết đâu
đấy học sinh đó càng dứt khoát đấu tranh theo sự cổ vũ của bạn không những
không đem lại kết quả, mà lại càng làm cho tình hình thêm xấu đi thì thật tai hại.
Vậy tốt nhất trong tình huống này bạn nên thật bình tĩnh trấn an tinh thần và động
viên em. Bạn tỏ ra thông cảm nhưng cũng nói cho em hiểu bố mẹ luôn thương
yêu, mong muốn con cái được hạnh phúc, biết đâu việc bắt em lập gia đình sớm
là có lý do nào đó chăng. Khi cả cô trò đã cùng bình tĩnh phân tích kỹ càng
nguyên nhân của vấn đề rồi hãy quyết định phương án giải quyết cũng chưa
muộn.
Nếu thực sự đó là một sự áp đặt quá đáng từ phía gia đình, đơn giản chỉ xuất phát
từ một quyền lợi nào đó của người lớn bắt con trẻ phải chấp nhận hy sinh hạnh
phúc của mình thì bạn nên khuyên em kiên trì giải thích để cha mẹ hiểu mà bỏ
qua quyết định sai lầm đó. Nhưng đó không phải là sự chống đối bằng những
hành động tiêu cực (như bỏ nhà đi, hỗn láo với cha mẹ…) mà phải kết hợp với sự
thuyết phục, giải thích kiên trì. Bạn cần nói cho em hiểu việc đầu tiên em cần làm
là vẫn tiếp tục học thật tốt để bố mẹ thấy rằng hạnh phúc thực sự của em lúc này
là được cắp sách tới trường như các bạn bè cùng trang lứa. Sự thất vọng, chán
nản bỏ bê chuyện học hành lúc này sẽ là một bất lợi lớn khiến cha mẹ càng quyết
tâm với quyết định của mình hơn. Nhưng để cho học sinh thực sự yên tâm, bạn
hứa sẽ bằng mọi cách giúp em thuyết phục gia đình, kể cả sự can thiệp của những
tổ chức xã hội ở địa phương nếu cần thiết. Lựa chọn xử lý theo cách này là bạn
đã thực sự phải đối mặt với một nhiệm vụ hết sức khó khăn. Bạn phải lập tức lên
kế hoạch gặp gỡ gia đình, phải chuẩn bị những lý lẽ cần thiết để lời nói của bạn
có sức thuyết phục nhất. Đó sẽ là vấn đề không đơn giản, đòi hỏi sự khéo léo,
kiên trì, lòng dũng cảm và tình thương yêu vô bờ với học sinh vì bạn có thể vấp
phải sự kháng cự từ phía gia đình, không loại trừ cả sự xúc phạm. Trong cuộc
“thương lượng” với gia đình, bạn phải giải thích cho gia đình thấy rằng nếu bắt
em phải nghỉ học trong lúc này là buộc em phải hy sinh niềm hạnh phúc lớn lao
của đời mình. Và em sẽ lo toan cho cuộc sống sao đây khi em chưa thực sự chuẩn
bị để đối phó với vô vàn khó khăn, thách thức sẽ đến. Người lớn chúng ta sẽ cầm
lòng sao đây khi phải chứng kiến cảnh một em gái ngậm ngùi nhìn bạn bè trang
lứa của mình đang vui vẻ cắp sách đến trường. Dù được cha mẹ sinh ra và nuôi
dưỡng, nhưng con trẻ hoàn toàn có quyền tự quyết định về những vấn đề liên
quan đến tương lai của mình, nhất là vấn đề trọng đại này. Chính vì thế người lớn
chúng ta cần tôn trọng và chỉ nên định hướng chứ không thể can thiệp một cách
thô bạo.
Nhưng những lời “giảng giải” của bạn sẽ ít sức thuyết phục nếu thiếu đi một lời
cam kết. Với tư cách là một giáo viên luôn gần gũi, quan tâm đến em, bạn hứa sẽ
cố gắng giúp đỡ hết sức để em có thể học tập tốt, chẩn bị một cách tốt nhất cho
tương lai của mình về sau. Trong tình huống này chỉ có thể bằng những lời nói có
lý, có tình và sự kiên trì của bạn mới mang lại kết quả.
5) Giáo viên chủ nhiệm đưa học sinh phạm lỗi về nhà.
Có một học sinh vi phạm nghiêm trọng nội quy của nhà trường. Ban giám hiệu
yêu cầu giáo viên chủ nhiệm phải đưa em đó về tận nhà để nói chuyện với bố
mẹ. Nhưng khi chưa kịp để giáo viên trình bày xong, bố của em học sinh đó đã
đứng dậy tát em học sinh tới tấp vì đã làm “xấu mặt” gia đình. Vào địa vị của
người giáo viên chủ nhiệm này, bạn xử lý sao đây?
1. Bạn im lặng không nói gì vì đó là chuyện của gia đình giáo dục con cái. Và
đó cũng là một bài học cho cậu học sinh phạm tội.
2. Bạn bỏ về vì cho rằng gia đình phụ huynh học sinh đã không tôn trọng giáo
viên
3. Bạn can thiệp không cho người bố tiếp tục đánh học sinh đó. Đồng thời bạn
dùng những lời lẽ giải thích cho vị phụ huynh hiểu đó không phải là cách giáo
dục hay và yêu cầu gia đình cùng phối hợp với nhà trường để giáo dục em.
**********
Việc phải dẫn học sinh phạm lỗi về tận nhà để trình bày với gia đình là “vạn bất
đắc dĩ”, vì giáo viên sẽ phải chuẩn bị “đương đầu” với những phản ứng từ phía
gia đình. Nhưng thiết lập mối quan hệ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo
dục học sinh là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Là một giáo viên chủ nhiệm,
bạn thay mặt cho nhà trường để thực hiện sự phối hợp đó.
Trong tình huống này bạn thực sự đã gặp phải một thách thức lớn vì phụ huynh
học sinh quá nóng tính và cư xử có phần hơi thô lỗ, đánh con ngay trước mặt giáo
viên. Bạn có thể im lặng vì nghĩ đó là quyền giáo dục con của gia đình, chỉ là một
giáo viên chủ nhiệm nên bạn không có quyền can thiệp. Sẽ có nhiều người lựa
chọn phương án xử lý này vì dù sao đó cũng là hình phạt thích đáng cho một cậu
học trò nghịch ngợm. Nhưng liệu học sinh sẽ nghĩ gì về thái độ “thờ ơ”, phó mặc
đó của bạn? Biết đâu em đó sẽ nghĩ rằng chính việc “tố cáo” của bạn là nguyên
nhân khiến em phải chịu một trận đòn ngay trước mặt “người ngoài”. Và sự bực
tức, thậm chí coi thường cô giáo sẽ ngấm ngầm hình thành và những lời dạy bảo
của bạn trở nên vô tác dụng. Dù học sinh có mắc khuyết điềm thế nào đi nữa thì
không một giáo viên nào lại muốn học sinh phải chịu những trận đòn chí mạng.
Vì trách nhiệm với học sinh, bạn sẽ không thể chọn một giải pháp chỉ vì sự “an
toàn” của bản thân.
Nếu bỏ về trong lúc này thì lại là cách xử sự hết sức sai lầm. Bạn có quyền làm
điều đó vì sự tự ái trước thái độ cư xử thiếu tôn trọng của phụ huynh học sinh.
Bạn thay mặt nhà trường đến gặp gia đình trình bày tình hình sai phạm của học
sinh để cùng gia đình tìm giải pháp giúp đỡ em chứ không phải để “tố cáo” khiến
học sinh phải chịu đòn. Chính vì thế bạn có quyền tức giận nhưng tuyệt đối
không nên bỏ về vào lúc này vì nhiệm vụ của bạn chưa được hoàn thành.
Đứng trước tình huống khó xử này bạn nên thật bình tĩnh và khéo léo. Hãy cố
gắng kiềm chế sự tự ái để nhanh chóng tìm ra phương án xử lý. Trước hết bạn
cần tìm cách chấm dứt ngay hành động đánh con của vị phụ huynh đó và phân
tích để phụ huynh nhận ra rằng trong việc giáo dục học sinh bạo lực không bao
giờ đem lại kết quả tốt đẹp mà đôi khi còn phản tác dụng. Sau khi vị phụ huynh
đó có vẻ bình tĩnh trở lại, bạn bắt đầu câu chuyện của mình một cách nhẹ nhàng,
cởi mở. Bạn phải giải thích cho phụ huynh hiểu nhà trường luôn coi trọng vai trò
của gia đình trong việc phối hợp để giáo dục học sinh, nhất là khi chúng phạm
lỗi. Dù đó có thể là một học sinh nghịch ngợm, hay vi phạm nội quy của trường,
lớp nhưng không bao giờ mong muốn gia đình lại giáo dục em bằng những hình
thức tiêu cực, phản khoa học như đánh đập, chửi mắng thậm tệ, xúc phạm đến
lòng tự trọng của các em. Ở độ tuổi học sinh trung học các em đã có ý thức về cái
tôi cá nhân, cần được người lớn tôn trọng. Chính vì vậy, chỉ có sự nhẹ nhàng, ân
cần nhưng tuyệt đối nghiệm khắc mới có tác dụng khi chúng có lỗi. Bạo lực hay
sự xúc phạm quá đáng chỉ khiến chúng dễ nảy sinh tâm lý chống đối và trở nên
ương ngạnh hơn mà thôi.
Những cố gắng của bạn sẽ có ý nghĩa hơn khi thẳng thắn đề xuất với gia đình
những biện pháp cụ thể để cùng giúp đỡ em học sinh đó tiến bộ. Sự điềm tĩnh,
khéo léo và tình thương yêu, trách nhiệm với học trò là điều kiện quan trọng để
bạn xử lý thành công tình huống này.
6) Học sinh bị kỷ luật, phụ huynh nhờ giáo viên chủ nhiệm can thiệp.
Một học sinh sắp bị đưa ra xét ở Hội đồng kỷ luật. Phụ huynh là người có chức
vị chủ chốt ở địa phương đến đề nghị bạn với tư cách là giáo viên chủ nhiệm
xin với Hội đồng kỷ luật chiếu cố và “cho qua”. Nếu là giáo viên chủ nhiệm,
bạn ứng xử thế nào với vị phụ huynh đó?
1. Giáo viên chủ nhiệm đế nghị với phụ huynh đó lên thẳng hiệu trưởng để
trình bày ý kiến.
2. Nhận là sẽ trình bày đề nghị của gia đình trước cuộc họp Hội đồng kỷ luật.
3. Tóm tắt lại khuyết điểm trầm trọng mà học sinh vi phạm. Đề nghị gia đình
cùng thống nhất với giáo viên chủ nhiệm đánh giá mức độ vi phạm và biện
pháp kỷ luật cần thiết, coi đó là biện pháp giáo dục để em học sinh có dịp “tỉnh
ngộ” rút kinh nghiệm và sửa chữa khuyết điểm.
**********
Mối quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh là vô cùng quan trọng
trong việc giáo dục học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt nhà trường
thực hiện mối liên kết giữa giáo dục nhà trường và giáo dục gia đình để đảm bảo
được tính thống nhất, toàn vẹn của quá trình giáo dục.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh nhiều khi
lại là một vấn đề hết sức nhạy cảm, đặt giáo viên vào những tình thế khó xử mà
không phải bất cứ giáo viên nào cũng tìm được cách xử lý đúng đắn.
Trong trường hợp này, phụ huynh học sinh bị kỷ luật là một vị chức sắc ở địa
phương (và chắc chắn rất có ảnh hưởng trong Hội phụ huynh của lớp bạn), đã đến
nhờ bạn giúp để “giảm tội” cho con họ. Đây là một hiện tượng không hiếm. Bởi
đã là một người có địa vị, lại là gia đình danh giá, chắc chắn họ không muốn con
họ lại bị kỷ luật, “tiếng dữ” đồn xa ảnh hưởng đến uy thế chính trị của gia đình.
Bạn thực sự lúng túng không biết nên nhận lời hay kiên quyết từ chối?
Và không ít giáo viên đã chọn xử lý theo phương án 1 và 2. Bởi bạn sẽ gặp khó
khăn khi phải từ chối thẳng thừng đề nghị của vị phụ huynh có địa vị ấy, nhất là
khi việc này “nằm trong tầm tay” của bạn. Khi chọn cách xử lý này chắc chắn
bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn trong mối quan hệ với vị phụ huynh đó. Và cũng
có khi sự nhận lời của bạn chỉ là giải pháp tình thế để “yên lòng” vị phụ huynh
đó. Nhưng sau đó bạn sẽ “bào chữa” thế nào trước Hội đồng kỷ luật và các em
học sinh khác trong lớp về những lỗi mà em đó đã gây ra? Liệu các em học sinh
có đặt nghi vấn gì về mối quan hệ “đặc biệt” giữa bạn và gia đình có địa vị ấy khi
mà học sinh vi phạm kỷ luật mà vẫn không bị xử lý hay xử lý rất nhẹ?
Như vậy, hai cách trên nghe chừng không ổn. Bạn nên xử lý theo gợi ý 3. Đầu
tiên bạn nên ôn tồn giải thích cho vị phụ huynh đó hiểu được mức độ vi phạm kỷ
luật trầm trọng của con họ và biện pháp xử lý kỷ luật là cần thiết để giáo dục em.
Bạn phải nói thế nào để vị phụ huynh đó hiểu rằng việc đưa trường hợp của em ra
xét ở Hội đồng kỷ luật nhà trường không có gì khác là nhằm giúp đỡ em tiến bộ,
chỉ cho em thấy hậu quả của việc vi phạm kỷ luật, để em nhận lỗi và chịu trách
nhiệm về những việc làm sai trái của mình. Có như thế lần sau em mới không tái
phạm.
Bạn cần nói để phụ huynh của em hiểu rằng chiếu cố cho em lúc này không phải
là giúp đỡ em mà trái lại, chỉ làm hại em, và rất có thể lần sau em vẫn tiếp tục
phạm lỗi.
Để phụ huynh của em “yên tâm”, bạn cũng có thể nói với họ rằng việc đưa ra Hội
đồng kỷ luật trường không phải là điều gì ghê gớm cả và bạn sẽ hết sức giúp đỡ
trong khả năng có thể để nâng đỡ em nếu như em biết ăn năn và quyết tâm sửa
chữa sai lầm.
Và bạn cũng cần phải nói cho phụ huynh biết rằng để xảy ra hiện tượng học sinh
vi phạm kỷ luật lỗi một phần cũng do phía gia đình và nhà trường chưa nghiêm
khắc trong việc giáo dục em. Chính vì thế đây là cơ hội để bạn đưa ra lời đề nghị
và giải pháp để thắt chặt hơn mối quan hệ này. Nếu khéo léo bạn có thể chuyển
hướng mục đích của buổi gặp gỡ này từ “nhờ vả” sang sự phối hợp để tìm hiểu
nguyên nhân mắc lỗi của em học sinh và bàn biện pháp giúp đỡ. Bằng một thái
độ nghiêm túc, bằng tinh thần trách nhiệm bạn hãy biến nó thành một cuộc trao
đổi cởi mở và thẳng thắn.
Tuy nhiên bạn cũng phải chuẩn bị tinh thần để đối phó với tình huống vị phụ
huynh đó sau khi bị bạn từ chối sẽ tức giận với bạn. Điều đó hoàn toàn có thể xảy
ra. Nhưng dù thế nào bạn cũng phải giữ vững nguyên tắc không thỏa hiệp chiếu
cố cho những vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Có thể bạn sẽ gặp phải một vài rắc
rối nào đó, nhưng lương tâm bạn thanh thản vì đã làm tròn trách nhiệm của một
giáo viên chủ nhiệm. và chắc chắn rằng sau đó mọi người (kể cả vị phụ huynh đã
bị từ chối ấy) cũng không thể nhìn bạn với ánh mắt coi thường.
7) Khi học sinh lảng tránh thầy cô.
Cô Lan chủ nhiệm lớp 8A. Lớp của cô hầu hết đều rất ngoan và lễ phép. Tuy
nhiên, cũng có một số các em nam nghịch ngợm, lười học, hay bị cô giáo phê
bình.
Nhiều lần, khi gặp những em học sinh này trong sân trường, cô Lan nhận thấy
học sinh của mình thường lảng tránh, giả vờ nhìn đi chỗ khác để không phải
chào cô.
Nếu là cô Lan, bạn sẽ làm như thế nào? Tại sao bạn lại làm như vậy?
1. Không nói gì vì cho đó là những học sinh hư hỏng, vô văn hoá, không thể
giáo dục được.
2. Coi như không có chuyện gì vì cho đó là chuyện bình thường, bây h học sinh
hầu hết là vậy.
3. Không nói gì nhưng nhân buổi học nào đó có thể khéo léo kể một câu chuyện
tương tự để giáo dục các em.
*****
Ngày nay, nước ta đã thoải mái hơn về tư tưởng, không còn gò bó đến mức thầy
giáo nói gì, học sinh cũng phải cho đó là đúng “đã là thấy giáo thì sao có thể nói
sai được”. Đó là những quan niệm quá cứng nhắc vì thầy cô giáo cũng là những
con người bình thường, cũng có những lúc phạm sai lầm.
Tuy vậy nhân dân ta luôn giữ gìn truyền thống “tôn sư trọng đạo”, các trường đều
có khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn”. Mỗi em học sinh đi học, trước khi học
kiến thức để mở mang sự hiểu biết, các em cần học lễ nghĩa, học cách để làm
người. Thầy cô giáo là người trực tiếp dạy dỗ các em, cùng gia đình dìu dắt các
em nên người. Chính vì vậy, thế hệ trước thường nhắc nhở thế hệ sau:
“Nhất tự vi sư bán tự vis ư” (Một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy). Thầy cô
thường được ví dụ như cha mẹ, học sinh sao có thể gặp thầy cô mà lờ đi như
không quen biết, không chào hỏi được?
Là giáo viên, bạn cũng không thể lờ đi như không có gì xảy ra. Đây không chỉ là
vấn đề nhỏ nhặt, coi đó chỉ là một câu chào, mình cũng không cần, bỏ qua cho
xong được. Đó còn là vấn đề về đạo đức, lễ nghĩa. Bạn là giáo viên, không chỉ
phải dạy kiến thức cho các em mà còn phải dạy cách cư xử, giao tiếp, uốn nắn
học sinh thành những con người đạo đứa tốt, có văn hoá, có trình độ. Vì coi nhẹ
vấn đề này mà nhiều giáo viên lại cảm thấy rất bình thường khi học sinh không
chào mình, hậu quả là ngày càng nhiều học sinh quên mất rằng chào thầy cô giáo
là một quy tắc ứng xử tối thiểu trong giao tiếp. Cũng có học sinh khi thấy thầy cô
giáo thì vẫn chạy huỳnh huỵch, nhai nhóp nhép, chào lấy lệ mà chẳng thèm nhìn
xem thầy cô giáo phản ứng ra sao, có nghe thấy mình chào không.
Bạn hãy nhân dịp nào đó trong buổi học, khéo léo kể một câu chuyện tương tự để
nhắc nhở, giáo dục chung cả lớp. Hãy nhắc cho các em hiểu đó là một việc nên
làm, một việc thể hiện văn hoá, đạo đức của con người các em, và cũng là biểu
hiện tình cảm của các em với thầy cô giáo. Bạn cũng nên nói với học sinh:
”Nếu cô gặp học sinh của mình ngoài đường mà các em không chào cô thì cô sẽ
buồn lắm vì cô nghĩ điều đó là do mình đáng ghét và dữ dằn nên học sinh mới sợ
và lẩn tránh không muốn gặp mình”. Câu nói đùa mà thật như vậy sẽ có thể nhắc
nhở học sinh chú ý, quan tâm hơn đến thầy cô giáo.
Những học sinh nghịch ngợm, hay bị mắng thường lảng tránh không chào giáo
viên cũng có thể do ngượng ngùng, xấu hổ, mặc cảm hoặc sợ hãi. Bạn cũng nên
gần gũi hơn với những em này, nhẹ nhàng khuyên bảo các em chứ không nên quá
gay gắt mỗi khi phê bình hay trách phạt. Khi đã yêu quý thầy cô giáo, có lẽ
không có học sinh nào lại phải giả vờ như không trông thấy hoặc lảng tránh thầy
cô giáo chỉ bởi vì… ngại phải chào.
8) Cả lớp đứng lên nhưng một em vẫn ngồi.
Khi bạn bước vào lớp, cả lớp đều đứng lên rất ngay ngắn chào cô. Nhưng khi
nhìn xuống cuối lớp, bạn phát hiện ra có một em học sinh vẫn ngồi. Trước hiện
tượng đó, bạn sẽ xử lý ra sao?
1. Bạn lờ đi coi như không biết và cho cả lớp ngồi xuống rồi bắt đầu bài giảng
của mình.
2. Bạn nhìn thẳng và gọi trực tiếp học sinh đó đứng lên chào giáo viên khi vào
lớp.
3. Bạn cho cả lớp ngồi xuống, sau đó bạn đi xuống chỗ học sinh đó để tìm hiểu
nguyên nhân vì sao em lại không thể đứng lên chào cô như các bạn, nếu không
thấy học sinh trình bày được lý do gì chính đáng, bạn nghiêm khắc yêu cầu em
lần sau phải đứng dậy và có ý thức nghiêm chỉnh khi giáo viên bước vào lớp.
**********
Bắt đầu tiết học, giáo viên vào lớp, học sinh đứng lên chào và giáo viên chào đáp
lại, là một điều hiển nhiên. Nó có tác dụng ổn định trật tự lớp học, đồng thời cũng
qua đó thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau giữa giáo viên và học sinh. Tuy nhiên, tình
huống xảy ra như trên cũng không phải hiếm gặp trong nhà trường.
Khi gặp phải tình huống này, nhiều giáo viên được coi là dễ tính có thể chọn cách
xử lý như phương án 1. Nhưng làm như thế là bạn đã để cho học sinh có ý khinh
nhờn, coi thường giáo viên. Nếu cứ tiếp tục như thế, e rằng đến một ngày nào đó
không chỉ có một mình em học sinh đó không đứng lên chào bạn. Đến lúc đó bạn
sẽ làm thế nào? Sẽ hết sức khó khăn để khắc phục đấy!
Cũng có một số giáo viên ứng xử theo cách 2: ngay lúc đó yêu cầu em học sinh
đứng dậy chào cô để nâng cao uy tín. Tuy nhiên không phải bao giờ bạn cũng đạt
được kết quả theo ý muốn (có thể bạn gặp phải một cô cậu bướng bỉnh nào đó
không chịu đứng lên thì sao?). Phải chịu “bó tay” trước mặt học sinh là điều rất
bất lợi cho bạn.
Tốt nhất trong tình huống này bạn nên giữ thái độ bình tĩnh, đưa mắt nhìn nhanh
cả lớp và dừng lâu hơn ở chỗ em học sinh đó, chờ đợi trong giây lát. Nếu em học
sinh đó nhận được “tín hiệu” từ ánh mắt của bạn và tự giác đứng lên thì coi như
không có chuyện gì. Nhưng trong trường hợp ánh mắt của bạn không nhận được
sự phản hồi thì bạn cũng nên cho lớp ngồi xuống. Sau khi ổn định lớp, bạn đi
xuống chỗ em học sinh đó và tìm hiểu nguyên nhân tại sao em không đứng lên
chào bạn. Bạn có thể bắt đầu “hỏi thăm” rất nhẹ nhàng: “Em có thể cho cô biết
hôm nay em có gặp khó khăn gì mà không thể đứng lên chào cô lúc đầu giờ
không?”. Nếu trường hợp em bị đau chân hay một lý do chính đáng nào đó, bạn
nên thông cảm. Nhưng nếu chỉ vì một sự “chống đối”, vì lý do không thích, thì
bạn nên tỏ thái độ nghiêm khắc. Bạn phải nói rõ cho em hiểu đây không phải là
vấn đề thích hay không thích mà là thái độ tôn trọng kỷ luật lớp, tôn trọng giáo
viên của một học sinh. Em đã là một học sinh trong lớp thì phải có nghĩa vụ tuân
thủ những nội quy đó.
9)Khi cô giáo đến lớp muộn.
Một lần vì có việc bận đột xuất nên bạn đã đến muộn 10 phút. Khi vừa bước
đến cửa lớp bạn nghe rõ tiếng học sinh trong lớp đang reo hò vì tưởng cô giáo
không đến dạy.
Gặp tình huống này bạn xử lý thế nào?
1. Bạn lờ đi coi như chưa nghe thấy và vẫn vào lớp bắt đầu bài giảng như bình
thường.
2. Bạn bước vào lớp với thái độ bực bội và cho cả lớp nghe một bài giảng về thái
độ thiếu tôn trọng thầy cô.
3. Bạn vào lớp, xin lỗi các em về việc mình đã đến muộn. Đồng thời cũng nhẹ
nhàng nhắc nhở học sinh về thái độ vừa rồi và nhanh chóng bắt đầu bài giảng.
**********
Ai đã từng trải qua thời học trò tinh nghịch chắc chắn đã có lần được hưởng cảm
giác sung sướng,ạnh phúc khi được thông báo là hôm nay nghỉ học vì giáo viên
có việc bận đột xuất. Là một giáo viên, bạn nên hiểu và thông cảm cho hành động
này của các em vì cũng đã có một thời mình như thế. Xin đừng vội đánh giá đó là
một biểu hiện của thái độ không tôn trọng thầy, cô giáo mà đó đơn giản chỉ là
những cảm xúc bồng bột trẻ con của tuổi học trò.
Bạn sẽ trở thành một cô giáo cứng nhắc khi bước vào lớp với thái độ bực tức và
gay gắt hơn lại cho cả lớp một “bài giảng” về đạo đức. Làm như thế bạn đã vô
tình gây ra một không khí căng thẳng không có lợi cho buổi giảng bài của bạn.
Làm như thế bạn cũng không thể chắc chắn rằng lần sau các em sẽ không reo hò
khi bạn đến muộn (nhất là sau lưng bạn). Hơn nữa, bạn phải công nhận một điều
rằng lỗi trước tiên phải thuộc về bạn, vì đến muộn nên mới để lớp có “cơ hội”
như thế chứ!
Vậy bạn sẽ tỏ ra dễ dãi hơn và sẵn sàng bỏ qua, vẫn vào lớp bình thường như
không có chuyện gì xảy ra? Thực tế có nhiều giáo viên ứng xư theo cách này vì
đơn giản đó là chuyện “thường ở huyện” của tuổi học trò nghịch ngợm, không có
gì đáng phải bận tâm cả. Và lúc này trong mắt học sinh, bạn là một cô giáo “cực
kỳ dễ tính”. Nhưng dù sao cách bỏ qua “vô điều kiện” của bạn chưa phải là cách
ứng xử hay.
Trong tình huống này, dù có tự ái hay không vừa lòng trước hành động đó của
học sinh, bạn vẫn nên vào lớp như bình thường. Thay vì “lên lớp” học sinh, bạn
thành thật xin lỗi vì việc đột xuất nên đã đến muộn. Đồng thời bạn cũng nên nhẹ
nhàng, khéo léo nhắc nhở học sinh về hành động bột phát khi thấy giáo viên đến
muộn, khuyên các em lần sau không nên làm như thế. Và bạn cũng không nên để
mất quá nhiều thời gian vào những chuyện “ngoài rìa” này bằng cách nhanh
chóng bắt đầu bài giảng của mình với tâm lý thoải mái để buổi học được thành
công.
10) Khi lớp vắng nhiều học sinh.
Bước vào giờ dạy, sau khi điểm danh, bạn biết lớp học vắng đến một nửa số học
sinh. Khi hỏi nguyên nhân, bạn biết được là các em bỏ đi đưa đám ma mẹ của
một bạn học sinh trong lớp từ tiết trước nên chưa kịp về. Trước tình huống đó,
bạn xử lý thế nào?
1. Vì thấy học sinh nghỉ nhiều, nên bạn tức giận và tuyên bố cho học sinh nghỉ
luôn không tiến hành dạy giờ đó nữa.
2. Bạn vẫn tiến hành dạy bình thường để không ảnh hưởng đến quyền lợi của
các em còn lại, và nói sẽ phạt các em không có mặt trong buổi học hôm nay.
3. Bạn ghi tên những học sinh vắng mặt, tuyên bố sẽ lùi việc giảng bài mới sang
buổi sau, và sau đó tổ chức cho học sinh làm bài tập tại lớp, tránh việc để trống
giờ.
**********
Dù là một giáo viên dễ tính đến mức nào đi nữa cũng không thể “vui vẻ” trước
tình trạng đã đến giờ vào học mà lớp vắng đến một nửa số học sinh. Bạn có thể
tức giận, tự ái vì cho rằng học sinh đã không tôn trọng mình. Điều đó hoàn toàn
dễ hiểu. Nhưng vì phút tức giận ấy mà bạn sẵn sàng tuyên bố cho học sinh nghỉ
học luôn một tiết là quá nóng vội. Thứ nhất, bạn đã vi phạm quy chế của nhà
trường; thứ hai, bạn đã làm ảnh hưởng đến quyền lợi của học sinh.
Trên thực tế có nhiều giáo viên sẽ xử lý theo cách thứ hai, vẫn tiến hành bài
giảng như bình thường để hoàn thành nhiệm vụ của mình. Cách xử lý này có thể
đảm bảo quyền lợi của các em học sinh đang có mặt ở lớp và bạn cũng không sợ
mang tiếng là cho học sinh nghỉ tự do. Nhưng như vậy còn các em học sinh vắng
mặt thì sao? Bởi vì, dù sao các em cũng vắng vì một lý do khá chính đáng. Bạn
vẫn kiên quyết xử lý “rắn” trong khi biết rõ nguyên nhân đó e rằng không tránh
khỏi việc “mang tiếng” là cứng nhắc, thậm chí “vô tình”.
Việc đảm bảo kỷ cương trong học đường, nhất là với các em học sinh phổ thông
là hết sức cần thiết. Nhưng đôi khi các giáo viên cũng phải tính đến những trường
hợp bất đắc dĩ để có cách ứng xử linh hoạt. Ở đây các em đến muộn vì lý do là đi
đám ma mẹ một bạn trong lớp nên giáo viên có thể thông cảm và không nên tức
giận. Tốt nhất bạn không nên dạy ngay vào bài mới để ảnh hưởng đến quyền lợi
của các em vắng mặt. Nhưng cũng không thể để trống giờ cho các em học sinh
ngồi tán gẫu trong lớp được. Bạn nên cho học sinh ôn luyện một số bài tập trong
khi chờ các em kia kịp về.
Nhưng khi các em đã có mặt đầy đủ, bạn cũng nên nhẹ nhàng nhắc nhở các em
lần sau chú ý sắp xếp thời gian để không về quá muộn ảnh hưởng đến việc học
tập. Với thái độ cảm thông và cách xử lý nghiệm khắc nhưng có tình, chắc chắn
bạn sẽ nhận được sự ủng hộ của học sinh và khiến các em ngày càng tôn trọng và
yêu quý bạn hơn.
11) Học sinh chê bài giảng của giáo viên.
Là một giáo viên mới ra trường, tình cờ bạn nghe được hai học sinh đi trước
đang nói chuyện và có ý chê bai bài giảng của bạn vừa nông cạn, vừa kém hấp
dẫn. Trong tình huống đó, bạn sẽ làm gì?
1. Lờ đi như không nghe thấy họ nói gì và đi tiếp.
2. Đi vượt lên trên và hỏi “Hai em trò chuyện gì mà vui thế?” nhằm chấp dứt
câu chuyện “buôn dưa lê” lung tung, phê phán giáo viên không đúng chỗ và
cũng là để “nhắc khéo” cho chúng biết bạn đã nghe thấy.
3. Không phản ứng gì vội mà chú ý lắng nghe hết câu chuyện xem hai học sinh
đó phàn nàn về vấn đề gì. Khi biết được thông tin, bạn có thể xem lại cách dạy
của mình cho phù hợp. Buổi lên lớp sau bạn gợi ý lại vấn đề bằng cách hỏi các
em về cách dạy của mình và “vô tình” mời một trong hai em hôm qua lên phát
biểu. Sau đó bạn hứa sẽ tiếp thu và nhắc nhở các em nên nói chuyện một cách
trực tiếp, thẳng thắn với giáo viên, không nên biến nó thành những câu chuyện
phiếm sau lưng các thầy cô.
*************
Việc bàn tán về các thầy cô giáo dường như đã là một “căn bệnh mãn tính” của
học sinh. Nào là cô này xinh, cô kia xấu, cô này ăn mặc “model”, thầy kia có nụ
cười duyên, đôi mắt đẹp, rồi cô kia có dáng đi “hãm tài”… vô vàn những “đặc
điểm” của các thầy cô trở thành đề tài cho các cuộc bàn luận sôi nổi ở mọi lúc
mọi nơi. Là một giáo viên trẻ bạn nên “làm quen” dần với điều này và đôi khi
cũng phải coi nó là “chuyện thường ngày ở huyện” nên không cần để ý.
Nhưng lần này bạn vô tình nghe thấy câu chuyện về cách giảng bài của bạn.
Không thể bỏ ngoài tai được rồi. Là một giáo viên trẻ mới về trường, bạn luôn có
tâm lý lo lắng, “nghe ngóng” xem có ai bàn tán gì về cách dạy của mình không?
Phương pháp truyền đạt của mình đã thực sự phù hợp chưa?... Vì vậy khi nghe
lời phàn nàn dù không trực tiếp và chưa chắc đã chính xác này cũng làm bạn giật
mình. Bạn sẽ “hành động” ngay lập tức bằng cách đi vượt lên trên và ra tín hiệu
cho chúng biết là bạn đã nghe thấy, và “liệu hồn” mà chấm dứt ngay. Điều đó
cũng cần thiết để ngăn chặn việc nói năng về giáo viên không đúng chỗ, nhưng
cũng chỉ là giải pháp tạm thời mà thôi. Biết đâu khi bạn đi qua rồi chúng còn bàn
tán nhiệt tình hơn thì sao!
Hay bạn sẽ bỏ qua vì cho rằng đó chỉ là những câu chuyện thường ngày, chẳng có
gì lạ của học sinh, không đáng phải bận tâm. Nếu nghĩ như vậy e rằng bạn đã quá
chủ quan. Vì biết đâu những lời nói đó lại phản ánh đúng sự thật, một sự nhận xét
rất cần thiết để bạn tiến bộ mà không bao giờ bạn có thể nghe một cách trực tiếp.
Vì thế hãy thận trọng và bình tĩnh hơn, cố gắng lắng nghe hết những điều mà hai
học sinh đó đang “trò chuyện” về mình (mặc dù phải nói thẳng rằng “nghe trộm”
câu chuyện của người khác là việc làm hơi xấu, bạn không nên vận dụng nó một
cách thường xuyên). Sau đó bạn chắt lọc thông tin và xem lại cách dạy của mình
xem có gì chưa ổn và tìm cách khắc phục. Nhưng điều này đòi hỏi sự điềm tĩnh,
biết lắng nghe và thấu hiểu học sinh mà không phải giáo viên nào cũng có được.
Thái độ luôn sẵn sàng tiếp thu để thay đổi rất cần thiết cho những giáo viên trẻ
muốn cải thiện khả năng giảng dạy của mình.
Và trong buổi học hôm sau chắc chắn bạn phải dành ra một khoảng thời gian để
thẩm định lại thông tin. Bạn có thể bắt đầu vấn đề một cách nhẹ nhàng cởi mở:
“Như các em biết cô là một giáo viên trẻ, mới ra trường nên kinh nghiệm nghề
nghiệp còn rất non nớt. Chính vì vậy cách giảng bài của cô chắc chắn sẽ còn
những chỗ chưa sâu sắc, chưa phù hợp. Trước hết cô mong các em hiểu và thông
cảm cho cô. Nhưng điều cô mong muốn hơn đó là các em sẽ góp ý, giúp đỡ cô để
cô có thể thay đổi. Nếu các em không cho cô biết thì trước hết người thiệt thòi sẽ
là các em. Các em hoàn toàn có quyền phát biểu thẳng thắn những suy nghĩ của
mình vì mục đích xây dựng, cô rất cảm ơn và trân trọng những ý kiến đó”. Dừng
một lát để học sinh có thời gian để suy nghĩ nghiêm túc về vấn đề này, bạn có thể
tiếp tục bằng cách mời các em phát biểu. Nhân cơ hội này bạn cũng nên “đánh
tiếng” cho hai em học sinh hôm qua đã bàn tán sau lưng bạn là bạn đã biết các em
“nói xấu” về bạn bằng cách “vô tình” gọi một trong hai lên trình bày ý kiến của
mình. Kết thúc buổi thảo luận đó, bạn cần phải chốt lại vấn đề và không quên
nhắc nhở các em: “Cô rất vui vì hôm nay các em đã nói lên những suy nghĩ của
mình. Cô hứa sẽ có sự điều chỉnh để phù hợp với các em hơn. Cô trò chúng ta
cùng phấn đấu vì một kết quả tốt đẹp nhất. Nhưng cô mong rằng lần sau có vấn
đề gì các em hãy cứ trao đổi thẳng thắn với các thầy cô giáo, đừng e ngại điều gì
cả. Đó là quyền lợi chính đáng của các em. Tuyệt đối không nên đem những vấn
đề đó ra bàn tán, nếu “chẳng may” các thầy cô biết được sẽ nghĩ không hay về
các em”.
Sau cuộc trò chuyện vừa chân tình vừa nghiêm khắc ấy, chắc chắn học sinh sẽ
cảm phục bạn hơn không chỉ vì bản lĩnh của một cô giáo trẻ mà còn vì sự cởi mở,
tinh thần cầu tiến, không tự ái cá nhân, luôn phấn đấu vì tương lai của học trò.
2) Học sinh mất tiền trong lớp.
Hồi trống báo hiệu bắt đầu tiết học thứ hai vang lên, tôi bước vào lớp. Nhưng
bài học mới chỉ bắt đầu được vài phút thì một em học sinh đứng lên thất thanh:
“Thưa… ưa… ưa… cô em bị mất tiền. Em mang tiền đi đóng quỹ lớp mà sau
giờ ra chơi em vào thì đã không thấy đâu".
Cả lớp nhốn nháo, em học sinh không ngừng khóc. Vào hoàn cảnh của tôi lúc
đó bạn sẽ làm gì?
1. Bạn yêu cầu học sinh đó ngồi xuống và nói: “Tiền em mang đi thì phải cất
giữ cẩn thận, bây giờ trót mất rồi cô biết làm thế nào”, và khuyên em đó đành
cho qua vì cũng không đáng là bao.
2. Bạn dừng ngay bài giảng của mình và tiến hành truy tìm thủ phạm.
3. Bạn ân cần nói với học sinh cứ bình tĩnh ngồi xuống tiếp tục học. Sau đó bạn
cố gắng kết thúc bài sớm, dành ra 10 - 15 phút để giải quyết vấn đề của em. Bạn
sẽ dùng lời lẽ nghiêm khắc nhưng ân cần để thuyết phục em học sinh nào đã
trót lấy tự giác trả lại cho bạn.
**********
Đây là vấn đề liên quan đến chuyện tiền bạc nên các em không thể tự giải quyết
mà chắc chắn sẽ tìm đến sự giúp đỡ của giáo viên. Và dù số tiền đó là ít hay
nhiều thì bạn vẫn phải đứng ra phân giải để chấm dứt ngay hiện tượng lấy trộm
tiền của nhau trong lớp học.
Nhưng ngặt một nỗi đây là chuyện đã xảy ra trong giờ ra chơi, không một ai để ý
nên chắc chắn không hy vọng gì có được nhân chứng. Chính vì thế nhiều giáo
viên đã chọn cách xử lý 1 vì như thế bạn cũng không mất thời gian đi “mò kim
đáy bể” mà lại làm mất tiết học của cả lớp. Và một số tiền “không đáng bao
nhiêu” ấy bạn khuyên em nên về nhà xin lại bố mẹ. Nhưng như thế là bạn đã cố
tình làm ngơ để cho tật xấu trộm cắp tiền của bạn bè ngang nhiên tồn tại trong
lớp học. Và lần sau biết đâu lại là một em học sinh khác cũng kêu mất tiền! Bạn
khuyên em nên cho qua vì theo suy nghĩ của bạn nó chẳng đáng bao nhiêu.
Nhưng bạn có nghĩ đến tình huống phụ huynh học sinh sẽ nghĩ gì khi con họ
thông báo là bị mất tiền ngay ở trong lớp học mà cô giáo không có biện pháp gì.
Còn nữa nếu đó là một em có hoàn cảnh gia đình khó khăn thì khoản tiền đó cũng
đáng kể đấy chứ!
Cũng có nhiều người cho rằng đây là vấn đề rất nghiêm trọng ở lứa tuổi học trò
nên cho dừng ngay tiết học và truy tìm thủ phạm. Trong tình huống mất tiền
không rõ ràng như thế liệu bạn có chắc chắn vào khả năng “phá án” của mình?
Bạn có nghĩ đến trường hợp sau một thời gian căng thẳng cố gắng đến mấy bạn
cũng không thể tìm ra thì tính sao đây? Uy tín của bạn ít nhiều sẽ bị ảnh hưởng,
và cả lớp mất một tiết học, chịu đựng không khí căng thẳng nghi ngờ lẫn nhau mà
vấn đề vẫn không được giải quyết. Đành rằng phương án xử lý này có thể nói lên
trách nhiệm và sự quan tâm đến các vấn đề trong lớp học của bạn nhưng nó sẽ
đẩy bạn vào nhiều tình huống khó xử khác và bạn rất dễ vận dụng những biện
pháp “rắn” không cần thiết. Vì bạn nên biết rằng ở lứa tuổi này các em thường rất
sợ bị dư luận tập thể lên án, coi thường, thậm chí hắt hủi vì tội trộm cắp tài sản
của bạn là tật xấu không thể bỏ qua. Nên mặc dù có thể đã “trót cầm nhầm”
nhưng vì bạn đang truy xét đến cùng và rất gay gắt nên em đó sẽ tìm mọi cách để
tẩu tán “tang vật” chứ không bao giờ để bạn phát hiện ra.
Việc cần làm trước tiên trong tình huống này là bạn phải trấn an em học sinh đó
để em không hoảng hốt. Bạn có thể nói: “Cô rất hiểu sự lo lắng của em nhưng em
cứ bình tĩnh, đã có cô ở đây. Nhưng bây giờ đang là tiết học, chắc em cũng không
muốn vì việc riêng của mình mà ảnh hưởng đến tất cả các bạn trong lớp. Cô hứa
sau tiết học này cô sẽ giải quyết giúp em”. Đó cũng có thể coi là “kế hoãn bình”
để bạn có thời gian suy nghĩ tìm ra giải pháp tối ưu nhất. Sau đó bạn cố gắng kết
thúc bài giảng của mình sớm, dành ra một khoảng thời gian để giải quyết vấn đề.
Trước tiên bạn nên khuyên em học sinh đó xem xét lại thật kỹ xem có thật sự là
mất tiền không và có thể là mất ở đâu đó sau đấy mới đến lớp. Nếu sau khi em đã
xem xét kỹ và khẳng định với bạn rằng đã mất trong lớp học thì vấn đề lại trở nên
khá nghiêm trọng rồi đấy! Lúc này bạn cần giữ một thái độ bình tĩnh, ôn tồn để
nói chuyện với các em học sinh trong lớp. Bằng những lời lẽ nhẹ nhàng, có sức
thuyết phục, bạn “kêu gọi” tinh thần tự giác của các em: “Cô biết lớp ta từ trước
đến nay rất thương yêu nhau, đoàn kết và luôn giúp đỡ nhau trong mọi lĩnh vực.
Chính vì vậy cô tin không bao giờ có trường hợp lấy trộm tiền hay tài sản của
nhau. Hôm nay bạn A có mất một số tiền. Tuy đối với nhiều em đó không phải là
một điều gì to tát cả, nhưng trong điều kiện hoàn cảnh nhà bạn A rất khó khăn để
có thể thuyết phục bố mẹ cho lại. Vậy các em thử đặt vào hoàn cảnh của bạn A,
các em sẽ hiểu và cảm thông với bạn. Cô mong rằng nếu bạn nào đã “trót” cầm
hay nhặt được tiền của bạn thì cho bạn xin lại. Nếu không muốn đưa trực tiếp cho
bạn thì có thể lên gặp cô để nộp quỹ cho bạn A. Cô sẽ rất cám ơn và đánh giá cao
sự trung thực ấy. Các em biết không, thực ra cô không thiếu cách để truy xét các
em đến cùng nhưng cô đã không làm như vậy, vì cô biết các em không bao giờ
muốn điều đó và điều quan trọng là cô tin vào tình cảm của các em dành cho bạn
bè cùng lớp học”.
Những lời lẽ chí tình ấy của bạn chắc chắn sẽ khiến các em tôn trọng và em nào
đã trót phạm lỗi cũng có thêm dũng khí để nhận lỗi, vì em tin tưởng rằng cô sẽ
không bao giờ mạt sát, phê bình em gay gắt và em vẫn có thễ giữ được tình cảm
và sự tôn trọng của các bạn trong lớp mặc dù mình đã phạm tội.
13) Khi học sinh đến muộn .
Bạn đang say sưa giảng bài thì một học sinh đi học muộn xin vào lớp làm cắt
ngang bài giảng của bạn. Lúc này giờ học đã bắt đầu được 15 phút. Bạn bực
mình vì bị mất hứng. Vậy bạn xử lý như thế nào?
1. Bạn hỏi “Tại sao bây giờ mới đến, có biết vào học từ mấy giờ không?” rồi
mới nói với giọng bực tức: “Vào đi”
2. Nhất định không cho học sinh vào lớp, phạt đứng ngoài cửa đến hết tiết học
mới được vào lớp.
3. Nhẹ nhàng ra hiệu cho học sinh vào lớp, tiếp tục giảng bài bình thường rồi
hết tiết học mới gọi học sinh lên, tìm hiểu nguyên nhân đi học muộn của em ấy
rồi nhắc nhở.
**********
Học sinh đi học muộn là điều rất thường gặp, có thể do nguyên nhân chủ quan
hoặc khách quan, do đó cũng không nên làm to chuyện, xử lý quá nghiêm khắc
và gay gắt. Ngay cả bạn, là giáo viên, chắc bạn cũng không thể cam đoan bạn sẽ
không bao giờ đi muộn. Nếu ngày hôm trước bạn cương quyết không cho học
sinh đi muộn được vào lớp mà ngay ngày hôm sau chính bạn lại có việc đột xuất
phải đến muộn thì bạn phải làm thế nào? Đừng để học sinh cho rằng bạn cậy
mình là giáo viên nên không ai dám phê bình bạn, bạn được quyền đi muộn còn
học sinh thì không!
Do vậy, bạn không thể ứng xử như cách hai, khăng khăng không cho học sinh
vào lớp hoặc phạt học sinh đứng ngoài cửa đến hết tiết học mới được vào lớp.
Làm như thế, học sinh sẽ không tiếp thu được bài giảng và bạn cũng không thể
tập trung giảng bài được. Nếu để học sinh lang thang ở ngoài thì có điều gì xảy
ra, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm. Còn nếu phạt em ấy đứng ở cửa lớp thì thật
không hay, những giáo viên khác đi qua sẽ thắc mắc, còn học sinh trong lớp cũng
sẽ bị phân tâm, để ý và cười em bị phạt ở ngoài chứ không chú ý vào bài giảng
nữa.
Nếu bạn chọn cách thứ nhất, bạn sẽ làm mất thời gian vô ích, lại làm mất hứng
giảng bài của chính bạn và làm mất sự tập trung chú ý của học sinh, làm không
khí lớp học căng thẳng và em học sinh bị mắng cũng ấm ức.
Bạn chỉ nên nhẹ nhàng ra hiệu cho học sinh vào lớp bằng cách gật nhẹ rồi tiếp tục
giảng bài bình thường. Như vậy, giờ giảng vẫn được tiếp tục, không bị gián đoạn
và học sinh cũng không có gì để bàn tán, phân tán sự chú ý. Hết tiết học, bạn hãy
gọi em học sinh lên, tìm hiểu nguyên nhân đi học muộn của em ấy rồi nhắc nhở,
động viên, khuyến khích em ấy đi học đúng giờ. Bạn cũng nên nhắc học sinh
mượn vở các bạn khác để xem lại phần bài học em không được nghe vì đi muộn.
Nếu em ấy thường xuyên đi học muộn như vậy, bạn phải có biện pháp xử lý
nghiêm khắc hơn như báo với giáo viên chủ nhiệm hoặc gặp gia đình để nhắc nhở
em đi học cho nghiêm túc. Bạn cũng có thể nhờ các em ở gần nhà qua rủ em đó
đi học cùng. Đối với cả lớp, cũng nên nhắc nhở các em đi học cho đúng giờ, chấp
hành kỷ luật của nhà trường. Phải tỏ ra nghiêm khắc để học sinh hiểu rằng bạn sẽ
không dễ dàng bỏ qua cho những học sinh không chấp hành kỷ luật.
14) Một tình huống khó xử trong phòng thi .
Trong phòng thi có một em học sinh là con của vị giám đốc cơ quan chồng bạn
đang công tác, bị bắt quả tang đang quay cóp bài và thậm chí còn có lời lẽ thiếu
lễ phép với giám thị. Bạn cũng có mặt ở đó. Vậy bạn sẽ ứng xử sao đây?
1. Quay đi chỗ khác coi như không biết hoặc vì không thuộc quyền hạn giải
quyết của mình.
2. Bạn cố gắng xin giám thị tha cho em đó chỉ vì “đó là con của một nhân vật
rất quan trọng ở cơ quan chồng bạn”.
3. Bạn kiên quyết để cho giám thị xử lý theo đúng nguyên tắc, đồng thời giải
thích cho em đó biết mức độ vi phạm của mình và có hướng khắc phục. Nhưng
để không gây căng thẳng trong mối quan hệ của bạn và em đó, đồng thời tránh
tiếng “thấy người quen mà không giúp”, bạn có thể nói với em là bạn sẽ nói với
Hội đồng kỷ luật nâng đỡ em nếu như em thực sự có quyết tâm khắc phục
khuyết điểm.
**********
Trong mối quan hệ xã hội chồng chéo, phức tạp như hiện nay thì tình huống của
người giáo viên này không phải là hiếm gặp. Nếu là người nhà ruột thịt của bạn
thì còn dễ vì dù sao họ cũng có thể thông cảm được. Đằng này lại là con của một
vị lãnh đạo trong cơ quan chồng bạn, có thể rất có ảnh hưởng đến con đường
công danh của anh ấy. Có khi chỉ cần sự “quan tâm, tạo điều kiện” của bạn đối
với học sinh thì biết đâu phụ huynh của em đó sẽ cho chồng bạn những cơ hội
thuận lợi. Nhưng cũng vì thế mà chỉ cần thái độ không “thiện chí hợp tác” của
bạn cũng có thể gây khó khăn cho anh ấy. Vậy bạn phải xử lý thật khéo léo để
không phá vỡ nguyên tắc trong việc giáo dục học sinh nhưng cũng không làm tổn
hại đến mối quan hệ của chồng mình.
Nhiều người sẽ chọn phương án 1. Đó là cách rút lui an toàn nhất để phụ huynh
cũng không thể có gì trách cứ bạn. Nhưng bạn có tính đến trường hợp học sinh đó
đã nhìn thấy bạn và biết rằng bạn đã cố tình làm ngơ? Lúc đó thì rắc rối to! Đôi
khi lảng tránh để đỡ phiền hà cho bản thân lại không phải là cách xử lý hay.
Vậy theo bạn xử lý theo cách 2? Cũng không ít trường hợp giáo viên chọn cách
này. Đơn giản đó là một cơ hội để bạn tỏ rõ sự quan tâm giúp đỡ của mình đối
với học sinh đó, và hy vọng rằng việc làm đó sẽ có tác động tốt đến vị lãnh đạo ở
cơ quan chồng bạn. Nhưng như vậy bạn sẽ đối mặt ra sao với học sinh của mình,
chúng có còn kính trọng bạn không khi chỉ vì lợi ích cá nhân mà bạn đã sẵn sàng
bỏ qua cho học sinh phạm lỗi. Bạn luôn nhắc nhở học sinh về sự công bằng,
nghiêm khắc, nhưng chính hành động của bạn phản tác dụng mất rồi! Và chắc
chắn sự bao che ấy cũng không có lợi gì cho học sinh đã vi phạm kỷ luật vì sẽ tạo
cho chúng tâm lý “đã có người che chở rồi, muốn làm gì thì làm”. Như vậy bạn
không thể tránh khỏi cảnh phải đứng ra xin xỏ vài lần sau nữa. Xử lý theo cách
này lợi thì chưa thấy đâu nhưng cái hại thì đã bày ra trước mắt.
Trong tình huống này, cách tốt nhất là bạn luôn luôn giữ vững sự nghiêm khắc và
công tâm của mình. Dù là con của một người có địa vị đi nữa nhưng đã vi phạm
kỷ luật thì cần phải được xử lý. Bạn nhẹ nhàng giải thích cho em học sinh đó biết
rằng em đã vi phạm vào nội quy của trường nên không thể xin các thầy tuyên bố
“trắng án” trước sự chứng kiến của đông đảo mọi người được. Bạn có thể nói:
“Cô có thể giúp em xin với các thầy cô giám thị nhưng như thế thì các bạn sẽ
nghĩ như thế nào về cô, về em? Chắc chắn là sự coi thường đúng không? Nhưng
em yên tâm, em vi phạm lần đầu thì các thầy cô chỉ lập biên bản để nhắc nhở em
thôi chứ không có gì nặng nề cả. Nếu em thực sự nhận thấy lỗi của mình và có ý
thức sửa chữa thì thầy cô sẽ sẵn sàng giúp đỡ em”. Với những lời lẽ chí tình ấy
của bạn chắc chắn rằng dù không nhận được “sự bào chữa hiệu quả” của bạn
nhưng học sinh đó cũng không giữ tâm lý bất bình, tức giận với bạn.
15) Học sinh không học thêm ở lớp của thầy.
Hiền là một học sinh vào loại khá giỏi trong lớp. Em đã đi học tại lớp học thêm
của thầy B (giáo viên dạy môn Toán ở lớp em) đã hai năm. Nhưng sang năm
lớp 12 em không theo học thầy nữa mà chọn học thêm tại một thầy dạy Toán ở
trường khác.
Biết được điều này, thầy B có vẻ không hài lòng, mỗi lần gọi Hiền lên bảng trả
lời thầy thường đặt ra những câu hỏi rất khó, điểm bài kiểm tra của Hiền tự
nhiên “sa sút” hẳn. Hiền đã gặp bạn để tâm sự. Với tư cách là cô giáo chủ
nhiệm, bạn xử lý thế nào?
1. Phản đối ngay những lời em nói vì cho rằng không bao giờ một thầy giáo
như thầy B lại có thái độ đó với học sinh.
2. Tỏ ra thông cảm với tâm sự của học sinh và hứa sẽ lựa lời nói giúp với thầy
dạy Toán.
3. Bạn khuyên em học sinh trước hết cần xem lại nhận định của mình có chính
xác hay không hay chỉ là “cảm giác” như thế. Sau đó em tìm một cơ hội nào đó
để khéo léo tìm hiểu nguyên nhân cách cư xử của thầy với em. Và để em có thể
yên tâm phần nào, bạn hứa sẽ có dịp chuyện trò với thầy giáo B để thầy hiểu và
thông cảm cho em.
**********
Có thể nói hiện nay học sinh ít gặp phải vấn đề này và cũng không còn hiện
tượng thầy giáo trù dập học sinh khi không tham gia học thêm ở lớp của thầy.
Nhưng bạn có chắc rằng tình huống này không bao giờ xảy ra trong quá trình bạn
tham gia công tác chủ nhiệm?
Đây là một tình huống hiếm gặp nhưng lại khá phức tạp vì nó động chạm đến vấn
đề tế nhị, không chỉ ảnh hưởng đến mối quan hệ thầy trò mà còn là tình cảm giữa
các đồng nghiệp với nhau. Chính vì thế đòi hỏi ở bạn sự sáng suốt và khéo léo.
Lựa chọn theo cách 1 bạn sẽ tránh được những rắc rối với đồng nghiệp. Bạn cũng
thừa biết rằng học sinh bạn có thể dạy một, hai năm hoặc ba năm là cùng trong
khi mối quan hệ với đồng nghiệp là mối quan hệ lâu dài, thường xuyên, hàng
ngày “chạm mặt với nhau”, không “dại” gì vì chuyện nhỏ của học sinh mà ảnh
hưởng đến mối quan hệ đó. Nhưng như vậy còn trách nhiệm là một giáo viên chủ
nhiệm và lương tâm nghề nghiệp của bạn thì sao? Và thái độ của bạn lúc đó rất
dễ khiến em học sinh đó nghĩ rằng bạn “bao che” cho đồng nghiệp và không dám
bênh vực quyền lợi của học sinh. Niềm tin của học sinh đối với bạn theo đó mà
giảm dần.
Bạn sẽ lựa chọn cách 2? Và đương nhiên đối với học sinh lúc đó bạn trở nên vĩ
đại vô cùng. Nhưng bạn sẽ nói như thế nào với thầy dạy Toán? Chả lẽ lại “kết
luận” thầy không hài lòng về học sinh khi không tham gia vào lớp học thêm của
thầy? Mà bạn thừa biết rằng đây mới chỉ là những lời tâm sự từ một phía của em
học sinh và cũng chỉ là nhận định “thầy có vẻ không hài lòng”. Nếu đây chỉ là
nhận định chủ quan của cá nhân em và không đúng sự thật thì quả là tai hại, bạn
đã xúc phạm nghiêm trọng đến một đồng nghiệp đáng kính của mình rồi đấy.
Vậy lựa chọn hai cách trên đều thể hiện sự nóng vội và chủ quan trong nghệ thuật
ứng xử sư phạm của bạn. Trong trường hợp này, khi chưa biết được mức độ
chính xác của thông tin đến đâu bạn cần giữ thái độ điềm tĩnh, hỏi han em đó thật
cặn kẽ và khuyên em nên xem xét lại. Bạn có thể nói: “Cô hiểu nỗi lo lắng của
em vì đây là năm học rất quan trọng. Các em hoàn toàn có quyền lựa chọn học
thêm ở một thầy giáo phù hợp. Là thầy cô, ai cũng mong các em tiến bộ và có kết
quả học tập tốt. Chính vì thế theo cô em nên xem lại thật kỹ bài làm của mình
xem có chỗ nào không phù hợp với cách dạy của thầy không. Và biết đâu những
câu hỏi khó của thầy lại xuất phát từ mong muốn em tiến bộ. Nếu thực sự khi đã
xem xét kỹ mà em vẫn không tìm ra được nguyên nhân thì em nên tìm một cơ hội
nào đó thật phù hợp, khéo léo hỏi thầy xem do đâu mà bài của em điểm không
cao để em có cách khắc phục. Cô nghĩ rằng với sự bình tĩnh, khéo léo, tế nhị và
tôn trọng thầy giáo của em, chắc chắn em sẽ có được câu trả lời. Và để em yên
tâm là bạn không bỏ mặc vấn đề của em, bạn có thể hứa: “Về phía cô, cô sẽ lựa
lời trò chuyện với thầy B để thầy hiểu và thông cảm cho em”. Nhưng bạn cũng
nên nhắc em không nên đem chuyện này ra để bàn tán làm chủ đề cho những
cuộc “buôn dưa lê” trên lớp. Điều đó không giúp em cải thiện được tình hình mà
chỉ làm cho quan hệ thầy trò xấu đi mà thôi.
16) Nhắc lại thầy vừa nói gì?.
V. là một học sinh bướng bỉnh nhất lớp mà hầu như giáo viên nào cũng biết
tiếng. Trong giờ Toán, thầy X. đang say sưa giảng bài (về một vấn đề khó của
chương trình), cả lớp đang chú ý lắng nghe. Riêng V. ngồi dưới cứ khi nào thầy
quay mặt lên bảng là lại trêu chọc mấy bạn bên cạnh rồi tủm tỉm cười một
mình.
Bất chợt thầy quay xuống thấy V. đang cười, trêu bạn, thầy giáo nghiêm khắc:
- V., em đứng dậy và nhắc lại thầy vừa nói gì?
V. đứng dậy và nhanh nhảu đáp:
- Thưa thầy… thầy vừa nói :”V., em đứng dậy và nhắc lại thầy vừa nói gì” ạ.
Cả lớp cười ồ lên, còn thầy giáo thì đỏ mặt tía tai.
Vào “tình cảnh” này của thầy giáo X., bạn sẽ làm gì?
1. Đành làm ngơ và quay lên bục giảng tiếp tục công việc của mình, không để ý
đến em học sinh đó nữa.
2. Bạn tức giận đuổi em đó ra khỏi lớp vì đã có thái độ không nghiêm túc với
thầy cô giáo.
3. Bạn bình tĩnh nhìn thẳng vào em học sinh và yêu cầu em nhắc lại vấn đề bạn
đang giảng. Nếu em tỏ ra lúng túng và không trả lời được thì bạn phải có sự
nhắc nhở thật nghiêm khắc.
**************
Sự bướng bỉnh, “láu cá” của học sinh đôi khi đẩy giáo viên vào những tình huống
“dở khóc dở cười”. Trong những tình thế đó nếu bạn không thực sự nhanh trí,
thông minh thì khó có thể xử lý một cách thành công.
Hiện tượng học sinh trong lớp không chú ý nghe giảng, lại trêu chọc bạn không
lấy gì làm lạ, nhất là bạn lại đang dạy ở một lớp có nhân vật “thầy cô nào cũng
biết tiếng”. Một số giáo viên do đã quá quen với chuyện đó, vả lại cũng không
muốn phải trực tiếp đối mặt với những học sinh cá biệt ấy nên cũng đành “làm
ngơ”.
Nhưng là một giáo viên nghiêm khắc bạn không thể chấp nhận được chuyện đó.
Việc làm của bạn là cần thiết để duy trì kỷ cương lớp học đồng thời đảm bảo
quyền lợi của học sinh trong việc tiếp thu kiến thức trên lớp, vì sự quậy phá trêu
chọc của em học sinh đó sẽ làm ảnh hưởng đến việc học tập của các bạn khác và
không coi trọng sự có mặt của giáo viên.
Không ngờ một giáo viên nghiêm khắc như bạn cũng có lúc bị học sinh “giỡn
mặt”. Bạn yêu cầu học sinh đứng dậy nhắc lại lời bạn nói là hành động nhắc nhở
thái độ thiếu tập trung của em đó, vì bạn biết chắc rằng có hỏi em đó cũng không
nói được. Chắc chắn bạn chờ đợi một sự ấp úng từ học sinh và chuẩn bị một
“bài” cảnh cáo. Nhưng không ngờ một “sơ hở” trong câu nói của bạn đã bị học
sinh đó “tận dụng” tạo ra một đòn “phản bác”. Quả thật phải thừa nhận là câu trả
lời của cậu học sinh đó không sai, nhưng đó không phải là điều bạn cần hỏi. Và
bạn sẽ tức giận đuổi học sinh ra khỏi lớp vì thái độ vô lễ? Nhưng bạn nên nhớ
rằng đây là một học sinh bướng bỉnh và giỏi lý sự nên sẽ không dễ dàng “đầu
hàng”, chắc chắn sẽ tiếp tục “đấu tay đôi” với bạn chứ nhất định không chịu thi
hành. Lúc đó bạn sẽ phải xử lý ra sao? Sự nóng vội đã đẩy bạn lấn sâu vào tình
thế khó xử.
Bình tĩnh một chút bạn sẽ nhận ngay ra rằng đó chỉ là sự chống chế và láu cá của
học sinh. Và phải công nhận là lập luận của cậu học sinh này cũng không phải
không có lý. Nhưng “cái lý” của cậu ta bạn lại bám vào chính sơ hở trong câu nói
của bạn. Chính vì vậy tốt nhất trong lúc này bạn không nên để câu chuyện chấm
dứt ở đó mà tiếp tục phải “làm ra nhẽ”. Bạn phải tự trấn an mình trước tiếng cười
của học sinh và “vẻ đắc thắng” của cậu học sinh đó. Sau đó bạn tìm cách khắc
phục sơ hở của mình bằng cách đặt lại một câu hỏi khác, rõ ràng và chính xác
hơn: “Em nhắc lại thầy vừa giảng về phần gì?”. Chắc chắn em học sinh đó sẽ
không còn cách nào để chống chế, và tùy tình hình cụ thể mà bạn quyết định cách
xử lý phù hợp. Nhưng dù biện pháp nào thì bạn phải tỏ ra hết sức nghiêm khắc để
chấn chỉnh ngay hiện tượng học sinh thiếu lễ độ với giáo viên lại hay chống chế
và lý sự “cùn”.
17) Khi học sinh làm bài tập toán, lý trong giờ giảng văn .
Thầy Tâm nổi tiếng là người rất thương học sinh và cũng là người nghiêm túc
trong công việc. Thầy dạy môn văn ở một lớp chuyên Toán-Lý-Hóa toàn học
sinh khá giỏi. Do áp lực thi vào đại học nên bất cứ giờ học văn nào của thầy,
các em cũng lén lôi đề toán, lý ra để giải. Thầy rất buồn, nhưng vì thương học
sinh nên thường chỉ nhắc nhở mà không nỡ lần nào phạt nặng.
Một hôm, thầy lại bắt gặp và nhắc nhở nhưng các em vẫn lén cúi xuống bàn
giải tiếp. Ở vào địa vị của thầy Tâm, bạn sẽ xử lý thế nào?
1. Tiếp tục cho qua vì có nhắc cũng vô ích và nghĩ rằng các em không học thì
ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các em mà thôi.
2. Nhắc nhở nghiêm khắc hơn và nói sẽ báo lại với giáo viên chủ nhiệm và ghi
vào sổ đầu bài phê bình các em thiếu ý thức, không tôn trọng giáo viên.
3. Nhắc nhở các em không tiếp tục làm bài mà chú ý vào nghe giảng. Cuối giờ
học, bạn dành ra vài phút để tâm sự với các em để tìm nguyên nhân và giúp các
em tìm ra phương pháp học tập thích hợp nhất.
*********
Trong cuộc đời làm thầy, còn hạnh phúc nào hơn khi mỗi lần lên giảng bài bạn
luôn nhận được sự chú ý, tập trung nghiêm túc của học sinh. Nhưng không hiểu
vì lý do gì mà hiện tượng học sinh “rì rầm”, làm việc riêng trong giờ học đã trở
thành một căn bệnh “cố hữu” mà đôi khi các thầy “cao tay” mấy cũng phải chịu
thua. Vẫn biết rằng đó không hẳn là học sinh không tôn trọng mình nhưng nhiều
thầy cô giáo đã tỏ ra rất bực bội và quyết định những biện pháp xử lý kiên quyết.
Trong trường hợp thầy Tâm, dù không vừa lòng về việc học sinh không “toàn
tâm, toàn ý” vào học môn của thầy, hơn nữa lại còn mang bài của môn khác ra
giải, nhưng vì thương học sinh nên thầy vẫn bỏ qua. Vì ý nghĩ dù sao môn của
thầy cũng là môn phụ đối với một lớp chuyên khối A nên thầy vẫn đành chấp
nhận chuyện đó.
Chắc rằng nhiều người sẽ không ủng hộ cách “chiều” học sinh của thầy Tâm. Và
dù có là người “dễ tính” nhất cũng khó lòng chấp nhận cách xử lý theo phương
án 1. Đó là sự nhân nhượng một cách quá đáng và rất dễ khiến học sinh “được
đằng chân, lân đằng đầu”. Dần dần sẽ nảy sinh tâm lý không tôn trọng thầy và
môn học mà thầy hướng dẫn.
Là người “cứng rắn” hơn, bạn có thể chọn cách xử lý 2. Bạn hoàn toàn có quyền
làm điều đó vì thực tế là bạn đã “nhắc nhiều lần mà học sinh vẫn tái phạm”.
Nhưng hãy cố gắng cảm thông với nỗi lo lắng về chuyện học hành của học sinh.
Bạn biết rằng đó chẳng qua cũng chỉ là biện pháp “bất đắc dĩ” để đối phó với áp
lực của các môn học kia chứ không hoàn toàn là do học sinh không tôn trọng bạn.
Vậy có nên trách phạt các em quá nặng nề vì một lý do “có vẻ chính đáng” ấy”?
Lựa chọn cách xử lý tế nhị, kiên quyết mà có tình là giải pháp tốt nhất trong tình
huống này. Bằng những lời tâm sự nhẹ nhàng nhưng thẳng thắn bạn sẽ cho các
em hiểu rằng việc làm của các em là chưa hợp lý và đó cũng không phải là cách
học hay. Bạn có thể nói: “Cô biết các em rất lo lắng cho việc học tập của mình
nhưng tận dụng thời gian trên lớp của môn này để học môn kia là một cách học
thiếu khoa học. Vì như vậy các em sẽ không thể tiếp thu bài học của cô trên lớp
và về nhà đương nhiên lại phải mất nhiều thời gian để học lại mà chưa chắc là đã
hiệu quả. Hơn nữa, cô rất thương các em, có thể thông cảm được nhưng nếu
người khác nhìn thấy sẽ coi thường cô. Chính vì vậy theo cô, giờ lên lớp môn học
của cô các em nên tập trung vào để lĩnh hội kiến thức tổng quát nhất. Sau đó khi
về nhà các em chỉ cần một thời gian ngắn để ôn lại là có thể nhớ được. Còn toàn
bộ thời gian ở nhà các em dồn vào ôn môn học chuyên của mình. Cô tin rằng với
sự cố gắng của mình, các em sẽ hoàn thành tốt các môn học”.
Bằng những lời lẽ nhẹ nhàng, chân tình của một người thầy có kinh nghiệm, có
trách nhiệm, chắc chắn bạn sẽ khiến các em “tâm phục, khẩu phục”. Và các em sẽ
kính trọng bạn hơn vì nhận thấy ở bạn tinh thần trách nhiệm và tình yêu thương
học sinh hết mực.
18) Làm gì để “trấn an” dư luận của học sinh?
Gần đây bạn phát hiện trong lớp bạn chủ nhiệm đang có lời bàn ra tán vào của
học sinh về trường hợp bạn H “học thì chẳng ra gì mà môn Toán của thầy N
toàn 8, 9 điểm”. Trong khi các bạn khác “phấn đấu chật vật cũng chỉ được 6, 7
điểm là cùng”. Là một giáo viên chủ nhiệm, bạn phải làm gì để “trấn an” dư
luận này của học sinh? (chọn 1 trong 3 cách xử lý dưới đây)
1. Trong buổi sinh hoạt cuối tuần bạn thẳng thắn đưa ra vấn đề này và đề nghị
các em nói trực tiếp, không bàn tán sau lưng. Sau đó tuỳ tình hình bạn sẽ tìm
cách xử lý.
2. Phê bình học sinh trong lớp đã có hiện tưởng không đoàn kết, nói xấu bạn và
thầy giáo.
3. Gặp riêng lớp trưởng hoặc một em học sinh học khá giỏi và có uy tín trong
lớp để xác minh hiện tượng này. Sau đó bạn sẽ quyết định cách xử lý để đảm
bảo tính công bằng trong lớp học.
*************
Sự công bằng là một tiêu chuẩn vô cùng quan trọng trong suy nghĩ của học sinh.
Chúng luôn quan niệm một cách đơn giản rằng đã là môi trường sư phạm thì các
thầy cô phải tuyệt đối công bằng trong cách cư xử với học sinh, có như thế mới
có thể khuyến khích các em phấn đấu học tập tốt. Một khi nguyên tắc đó bị vi
phạm sẽ rất dễ khiến các em mất niềm tin vào các thầy cô giáo.
Chính vì vậy khi lớp bạn chủ nhiệm có dư luận về vấn đề này, hơn nữa lại liên
quan đến “quyền lợi sát sườn” của học sinh (chuyện đánh giá kết quả học tập
bằng điểm) chắc chắn bạn không thể bỏ qua. Nếu bạn cố tình cho qua như không
hề biết có thể dư luận đó sẽ không chỉ ngấm ngầm mà sẽ bùng phát vào một ngày
nào đó chưa biết chừng.
Bạn sốt sắng với thông tin này và quyết tâm “làm ra nhẽ” bằng cách thẳng thắn
nêu ra vấn đề trong một cuộc họp tập thể nào đó. Thậm chí trong cuộc họp có vẻ
dân chủ và công khai ấy, bạn tỏ ý phê bình các em đã có hiện tượng nói xấu thầy
và bạn. Bạn chọn cách xử lý này sẽ là quá nóng vội khi chưa hề biết là độ chính
xác của thông tin đó đến mức nào. Bạn biết rằng “không có lửa thì làm sao có
khói”, chắc chắn học sinh của bạn không ghen tị nhau đến mức bịa đặt ra chuyện
“tày trời” đó. Nếu bạn vội kết tội học sinh biết đâu chúng sẽ nghĩ bạn bênh vực
cho đồng nghiệp của mình và sẽ không bao giờ đứng về phía chúng. Hơn nữa,
mang những chuyện tế nhị này ra công bố trước dư luận là điều không bao giờ
nên làm.
Điều trước tiên cần làm là bạn phải tìm mọi cách để thẩm định lại thông tin này
một cách chính xác. Bạn có thể gặp riêng lớp trưởng hoặc một em học sinh mẫu
mực trong lớp để khéo léo trò chuyện. Bạn chỉ có thể “thu thập” được những
thông tin chuẩn xác khi nói chuyện với học sinh bằng sự cởi mở, chân thành, tế
nhị và không áp đặt. Khi xác minh dư luận đó là có thật thì bạn cần suy nghĩ về
cách xử lý để đảm bảo công bằng và quyền lợi của học sinh. Nhưng dù lựa chọn
giải pháp nào thì sự tế nhị và thận trọng sẽ là nguyên tắc đầu tiên cần tôn trọng.
19) Học sinh đánh nhau sau khi cô giáo rời lớp sớm.
Giáo viên hướng dẫn bận việc đột xuất nên nhờ N – giáo viên thực tập dạy thay
một tiết. Suốt cả tiết dạy, trên bảng cô giảng mặc cô, dưới lớp nhiều em học sinh
nói chuyện, làm việc riêng, bàn tán rồi cùng nhau cười khúc khích. Giận dỗi, N
bỏ ra khỏi lớp sớm 6 phút. Chẳng may trong 6 phút đó có hai em nghịch ngợm
trong lớp đã trêu nhau dẫn đến đánh lộn khiến cả lớp học náo loạn cả lên. Vào
tình huống của giáo viên N bạn sẽ xử lý ra sao?
1. Bạn làm ngơ vì đó là thuộc về trách nhiệm của học sinh
2. Bạn quay lại lớp và gay gắt phê bình học sinh đã vi phạm nội quy lớp học và
nói sẽ báo cáo lại cho giáo viên chủ nhiệm.
3. Bạn quay lại lớp ổn định tình hình và tìm hiểu rõ nguyên nhân vì sao các em
mất trật tự trong giờ học, lại còn gây lộn, đánh nhau. Đồng thời cũng nhận
khuyết điểm đã bỏ về khi tiết học chưa kết thúc dẫn đến tình trang nhốn nháo
trên.
*******************
Đây quả thật chỉ là một tình huống đột xuất xảy ra ngoài dự đoán của bạn. Chỉ vì
một phút tự ái, nóng vội, bạn đã không kiên trì ở lại hết tiết mà cho học sinh nghỉ
sớm nên đã xảy ra chuyện.
Như vậy dù biện minh thế nào thì trước hết lỗi phải thuộc về bạn. Thế mà bạn lại
có thể làm ngơ và cho rằng trách nhiệm thuộc về học sinh. Rõ ràng nếu có mặt ở
lớp đến hết tiết chắc rằng sự việc đó đã không xảy ra. Xử lý theo cách thứ nhất là
bạn đã vô tình biến mình thành một giáo viên thiếu trách nhiệm với học sinh.
Bạn cũng có thể quay lại lớp để chấn chỉnh học sinh và cho các em biết rằng
chúng phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về hành động của mình. Trong tình huống
đó có thể vì sợ nên học sinh sẽ ngoan ngoãn nhận lỗi của mình nhưng thực ra
trong lòng các em thừa hiểu rằng bạn phải là người có trách nhiệm trước tiên chứ.
Vậy cách ứng xử hợp lý nhất trong tình huống này là bạn nhanh chóng quay lại
lớp học và ổn định tình hình. Trước cả lớp, bạn nên thẳng thắn nhận trách nhiệm
của mình trong việc ra khỏi lớp trước khi hết giờ, nên lớp đã xảy ra tình trạng
trên. Đồng thời bạn cần phải nghiêm khắc nhắc nhở các em về ý thức tự quản khi
không có giáo viên ở trong lớp. Với sự chia sẻ trách nhiệm này, có thể bạn sẽ
nhận được sự phê bình từ phía Ban giám hiệu, nhưng đó cũng là một lần nhắc
nhở bạn về lòng kiên trì và sự kiềm chế cảm xúc cá nhân.
20) Khi học sinh xé bài kiểm tra.
Trả bài kiểm tra một tiết cho học sinh xong, bạn quay lên bục giảng để bắt đầu
bài mới thì bỗng “roạc”, “xoạt, xoạt”, hình như là tiếng xé và vò giấy. bạn quay
lại thì thấy Tiến đã xé tan bài làm được một điểm của mình trước sự ngơ ngác
của các bạn trong lớp. Khi được hỏi tại sao em xé bài, thì Tiến trả lời tỉnh queo:
“Bài của em thì em xé”. Trước sự việc đó, bạn phải giải quyết ra sao?
(gợi ý 4 các xử lý sau):
1. Bạn không nói gì, quay trở lại bục giảng để bắt đầu bài của mình
2. Bắt em đó đứng dậy, phê bình em gay gắt trước lớp và ghi vào sổ đầu bài vì ý
thức thiếu tôn trọng giáo viên.
3. Bạn tạm thời “bỏ qua” và nhanh chóng bắt đầu bài giảng của mình. Sau đó
cuối giờ bạn gọi em học sinh đó lại để hỏi han, tâm sự và giải thích cho em hiểu
sự đúng sai trong hành động của mình.
4. Bạn dành ra một vài phút xuống chỗ em đó và nhẹ nhàng nhắc nhở em, để
em đó nhận ra khuyết điểm của mình và động viên em lần sau cố gắng.
********
Trong quá trình giảng dạy, bạn không hiếm trường hợp phải đối mặt với những
học sinh có thành tích học tập kém, lại ngang ngạnh và nhiều khi tỏ ra coi thường
kỉ luật, thiếu tôn trọng giáo viên. Nếu bạn không thực sự nghiêm khắc thì có
những lúc rất dễ bị học sinh coi thường và tiếp tục có những hành động không
đúng mực.
Chắc chắn là các thầy cô giáo ai cũng sẽ cảm thấy tức giận trước hành động này
của học sinh. Em đó có thể biện minh rằng do bài bị điểm kém, lại là bài của
mình nên em muốn làm gì thì làm. Nhưng đó là cách “lý sự cùn” vì rõ ràng đây là
lớp học, cô giáo đang lên lớp, bài tập vừa được cô giáo chấm điểm mà em đó có
hành động như thế là thiếu tôn trọng giáo viên. Và chính vì vậy bạn không thể bỏ
qua một cách dễ dàng (như ở gợi ý 1), vì rất dễ khiến học sinh coi thường bạn.
Các em học sinh khác trong lớp sẽ nghĩ gì đây khi chứng kiến hành động hơi vô
lễ đó mà cô giáo lại “không dám làm gì”.
Thái độ nghiêm khắc lúc này là hết sức cần thiết. Bạn có thể phê bình em đó gay
gắt ngay trước lớp, nhưng để giữ “hòa khí’, bạn nên tìm cách nhẹ nhàng khuyên
bảo em. Bạn không nên để sau buổi học để nói riêng với em đó vì những hành
động như thế cần được rút kinh nghiệm ngay để các em khác không lặp lại.
Bạn nên dành một vài phút xuống chỗ em học sinh đó để phân tích về hành động
vừa rồi của em. Bạn có thể nói: “Cô biết bài hôm nay của em bị điểm kém và em
rất buồn. Nhưng em đã kịp xem lại bài của mình nghuyên nhân tại sao không?
Em nói là “bài của em thì em xé”, đúng bài đó là của em nhưng dù sao đó cũng là
bài cô đã cẩn thận xem xét, đánh giá và chỉ ra cái sai cho em để lần sau em cố
gắng hơn. Thế mà không ngờ công sức của em trong một tiết và cả của cô bị em
xé toạc thành những mảnh giấy vụn. Nếu đặt trường hợp em sau này sẽ là một
giáo viên như cô, có một học sinh làm việc đó ngay trước mặt em thì em nghĩ
sao? Nhưng thôi, dù sao em cũng đã trót làm, lần đầu cô có thể thông cảm. Cô
mong rằng em hiểu những điều cô nói và cố gắng hơn trong những bài làm sau.
Cô tin là em làm được”.
Đồng thời bạn cũng nên khéo léo nhắc nhở các em trong lớp rút kinh nghiệm để
lần sau không có những phản ứng nóng nảy như thế.
21) Em ước được nghỉ tiết học của cô.
Ở lớp 7C sau khi giảng bài xong, cô giáo Lan hỏi vui:
- Nếu cô cho các em một điều ước trong khả năng của cô, các em sẽ ước gì?
Cả lớp cười, bỗng cô nghe thấy cuối lớp có tiếng học sinh đáp:
- Thưa cô, em ước được nghỉ tiết học của cô ạ.
Là cô giáo Lan, bạn ứng xử thế nào?
1. Lờ đi coi như không nghe thấy câu nói đó và “đánh trống lảng” sang chuyện
khác.
2. Tự ái, phê bình em học sinh đó về ý thức học tập.
3. Vẫn thái độ vui vẻ, bạn giải thích cho em hiểu bạn không thể đáp ứng được
điều ước đó của em, nhưng cũng rút kinh nghiệm trong việc nói chuyện vui vẻ
với các em vào những lần sau để tránh bị học sinh đẩy vào tính huống khó xử.
****************
Sau những giờ học căng thẳng, một vài câu chuyện vui hay những lời tâm sự cởi
mở giữa cô và trò là một món ăn tinh thần thực sự quý giá. Nó chính là một sợi
giây vô hình gắn kết tình thầy trò trong một bầu không khí gần gũi, thương yêu
và cũng là phút thư giãn hiếm hoi để chuẩn bị bước vào những tiết học sau.
Bạn hiểu được ý nghĩa cũa việc đó và bắt đầu câu chuyện của mình một cách
“hồn nhiên”. Nhưng ai ngờ được rằng chính sự vô tư ấy lại đặt bạn vào một tình
thế khó xử.
Ai cũng đã từng trải qua một thời học trò tinh nghịch, ngây thơ chắc sẽ hiểu được
rằng ở tuổi này đôi khi chúng ta “lỡ” nói những lời quá vô tư và bồng bột. Quả
thật khi nghe bạn hỏi, các em đã trả lời một cách chân thành không dấu diếm. Với
học sinh sau 3-4 tiết học căng thẳng nếu được “giải lao” hẳn một tiết thì còn gì
bằng. Thế là chúng hồn nhiên nói ra điều ước của mình. Nhưng điều đó có thể
làm bạn phật lòng và nặng nề hơn lại bị quy kết là thiếu ý thức học tập? Cũng có
thể lắm chứ. Nhưng đừng vội trách mắng học sinh vì như thế sự cởi mở và chân
thành của các em đã bị thái độ “nghiêm túc quá” của cô làm cho tắt ngấm. Và lần
sau chắc sẽ rất khó để học sinh có thể biểu lộ sự chân tình và hồn nhiên trẻ con
đáng yêu của mình.
Như vậy dù học sinh của bạn có trả lời như thế nào, bạn hãy duy trì sự dịu dàng
và gần gũi của mình. Sự hóm hỉnh sẽ là chìa khóa giúp bạn thoát khỏi tình huống
này. Bạn sẽ vui vẻ giải thích cho các em hiểu rằng, với tư cách là giáo viên, bạn
không thể đáp ứng “điều ước” này của các em vì không thể bỏ qua quy định của
nhà trường. Nhưng bạn luôn thể hiện cho học sinh thấy bạn luôn thấu hiểu những
vất vả trong công việc học tập của học sinh, chính vì thế bạn sẽ cố tạo ra những
câu chuyện cười, những phút thư giãn để động viên tinh thần của các em. Ở vào
những tình thế này, sự cởi mở, chân tình và óc hài hước của bạn sẽ được vận
dụng tối đa.
22) Khi học sinh từ chối thực hiện yêu cầu của cô.
Khi bước vào dạy tiết 2, bạn nhìn thấy bảng chưa lau và mấy mẩu giấy vụn còn
nằm rải rác trên nền lớp học, bạn gọi một học sinh ngồi ở đầu bàn trên cùng
lên xóa bảng và nhặt những mẩu giấy vụn đó đi. Nhưng vừa dứt lời thì em học
sinh đó đứng lên và nói: “Thưa cô, em không vứt giấy ra lớp và hôm nay cũng
không phải đến phiên em trực nhật”. Nói xong, học sinh đó ngồi xuống.
Trong tình huống đó, bạn sẽ phản ứng thế nào? (lựa chọn 1 trong 4 cách sau)
1. Phê bình em học sinh đó và dứt khoát yêu cầu em phải lên nhặt giấy vụn để
đảm bảo uy tín của cô.
2. Gọi em khác hoặc em trực nhật lên dọn.
3. Không nói gì thêm mà lẳng lặng bước lên bục giảng xóa bảng và cúi xuống
nhặt mấy mẩu giấy vụn bỏ vào sọt rác. Sau đó bạn bắt đầu bài giảng một cách
bình thường như không có chuyện gì xảy ra.
4. Bạn sẽ nói rằng: “Vậy thì em có thể làm giúp cô được không?” Sau đó bạn
nên khen ngợi em học sinh đó đồng thời nhắc nhở người trực nhật lần sau rút
kinh nghiệm.
***************
Tình trạng đến khi giáo viên bước vào lớp mà lớp vẫn còn chưa ổn định là hiện
tượng không lấy gì làm lạ. Bạn đã từng chứng kiến học sinh vẫn lang thang nhốn
nháo ngoài hành lang, khi thấy bóng giáo viên vào gần đến lớp thì mới “co giò
lên mà chạy”, hay cảnh những chiếc bàn bị xô vẹo, bảng viết vẫn còn ngổn ngang
vết phấn… Và còn nhiều, nhiều nữa những điều làm bạn không hài lòng.
Lâu dần cũng thành quen, bạn phải chấp nhận sự thật đó và sẵn sàng bỏ ra vài
phút đầu tiết học của mình cho các em “chấn chỉnh”. Nhưng không ngờ yêu cầu
rất chính đáng của bạn lại đầy bạn rơi vào một tình thế khó xử.
Nếu xét một cách khách quan thì câu trả lời đó của em học sinh nghe có vẻ có lý,
không vứt rác thì làm sao phải đi nhặt rác? Cách lập luận này có thể làm bạn hơi
sốc vì không ngờ rằng học sinh của mình lại có cách xử sự như vậy. Nhưng điều
đó hoàn toàn có thể, vì khi mới chỉ là những cô cậu học trò 9-10 tuổi, các em
thường có suy nghĩ khá máy móc và ngây thơ là nếu mình không vứt rác ra lớp
thì tại sao lại phải đi nhặt, đáng lẽ ra cô phải gọi bạn nào bày ra thì phải lên dọn
đi chứ! Dù sao cách suy nghĩ trẻ con này cũng có cái lý của nó, nên bạn không
thể và cũng không công bằng khi trách mắng gay gắt học sinh đó và bắt em lên
nhặt. Vì như thế sẽ khiến em cảm thấy bực bội, không vừa lòng. Và bạn có nghĩ
đến trường hợp đó là một em rất “bướng”, bạn có yêu cầu thế nào em cũng không
thực hiện thì bạn phải xử sự ra sao? Đừng tự đẩy mình vào tình huống khó xử
như thế.
Bạn tiếp tục gọi học sinh khác. Nếu phải một em hiền lành dễ bảo, em sẽ lên nhặt
thì coi như xong, nhưng nếu chẳng may lại là một “phản ứng dây chuyền” và vẫn
là lý lẽ của em học sinh thứ nhất thì bạn sẽ thực sự bế tắc. Tỏ ra bất lực không thể
giải quyết được tình huống trước mặt học sinh là điều tối kỵ.
Thôi thì “vạn bất đắc dĩ” bạn sẽ tự mình làm để không rơi vào tình thế như khi
chọn hai cách xử lý trên. Có thể trong suy nghĩ của bạn đó là việc hết sức nhỏ
nhặt chẳng đáng phải bận tâm, bạn sẽ làm thay các em. Chắc chắn trước mặt học
sinh lúc này bạn trở nên rất gần gũi, không quan cách và dễ tính. Nhưng biết đâu
đó lại chính là sự mở đường cho học sinh tiếp tục bầy bừa và không có ý thức
chuẩn bị chu đáo trước khi giáo viên vào lớp. Và sự dễ dãi của bạn sẽ khiến học
sinh nghĩ rằng cô dễ tính như vậy có bày bừa chắc cũng chẳng sao đâu! Đến lúc
đó thì còn gì là lớp học nữa.
Tốt nhất là tùy vào tình huống cụ thể mà bạn cần phải nhanh trí tìm cách xử lý.
Cũng không nên quá quan trọng vấn đề bằng cách truy xét ai có trách nhiệm với
việc “xả rác” này. Bạn cũng có thể tự làm nếu thấy hợp lý và cũng chỉ là mấy
mảnh giấy vụn trên sàn hay vài vết phấn chưa lau. Nhưng sau đó bạn cũng
nghiêm khắc nói cho học sinh biết rằng sẽ không có lần sau như thế.
Nhưng tốt nhất là bạn nên nhắc nhở học sinh kê lại bàn ghế cho ngay ngắn, “nhờ”
một em học sinh lên lau bảng “giúp” cô, sau đó nhanh chóng bắt đầu bài giảng.
Và đến cuối buổi chắc chắn bạn phải yêu cầu lớp trưởng có trách nhiệm cắt cử
các bạn trực nhật để bước vào tiết học sau.
Làm như vậy bạn sẽ không mất thời gian và sẽ không tạo ra bầu không khí căng
thẳng cho buổi lên lớp của mình vì những chuyện cỏn con ấy.
23) Khi học sinh thắc mắc vì thầy cho điểm thấp
Trong một lần trả bài kiểm tra lớp 9B của thầy Việt, có một học sinh đứng lên
thắc mắc với thầy về kết quả điểm thầy chấm với lý do: “Bài của em làm giống
hệt bài của bạn Thắng, sao bạn ấy lại được điểm 8 mà em chỉ được có 5?”. Đặt
vào tình huống của thầy Việt, bạn xử lý ra sao?
1. Trả lời qua loa và vào bài giảng mới ngay.
2. Yêu cầu học sinh đó xem lại bài và không được thắc mắc vì thầy đã chấm rất
kỹ không có chuyện nhầm lẫn.
3. Yêu cầu em đó ngồi xuống bình tĩnh xem lại bài của mình. Sau đó bạn có thể
thu lại hai bài làm đó để xem xét cho kỹ. Nếu thực sự đã có sai sót, bạn thành
thật xin lỗi trước các em và hứa chấm lại bài cho em đó. Nếu sau khi kiểm tra
thấy mình đã làm đúng thì nên giải thích cặn kẽ cho em đó hiểu về kết quả của
mình.
***************
Bạn đã bao giờ phải xử lý một tình huống tương tự chưa? Quả thật là không mấy
khi chúng ta nghĩ rằng có học sinh nào lại “ngố” đến thế khi tự “lạy ông tôi ở bụi
này”. Nếu là học sinh chúng ta sẽ chọn cách im lặng dù ở trong tình thế là người
chép, hay người cho chép thì không bị thầy phát hiện ra là “may mắn” rồi.
Nhưng sự thực lại có những khi xảy ra một số tình huống “trái khoáy” như thế
đấy. Sự thắc mắc của học sinh chắc chắn sẽ khiến bạn giật mình tự hỏi: “Tại sao
mình chấm kỹ như thế mà lại không phát hiện ra việc này nhỉ?”. Nhưng trấn tĩnh
lại mình, bạn sẽ quả quyết rằng mình đã chấm kỹ rồi và không thể có sai sót. Tự
tin là tốt nhưng đôi khi quá tin tưởng vào sự cẩn thận của mình lại chưa chắc đã
phải là cách ứng xử hay, nhất là trong tình huống này. Bạn đã chấm bài với tinh
thần trách nhiệm cao nhưng có ai dám chắc rằng phải chấm nhiều bài của nhiều
lớp bạn sẽ không bao giờ nhầm? Chính vì thế kiểm tra lại một cách cẩn thận
trong mọi tình huống là điều không bao giờ thừa.
Trước thái độ phản ứng của học sinh, bạn không thể trả lời cho qua chuyện mà
phải có sự phân tích cặn kẽ. Tốt nhất trong tình huống này để có thời gian kiểm
chứng lại lời nói của em học sinh đó, bạn nên hẹn em đến cuối giờ sẽ thu bài để
xem lại. Khi đối chiếu hai bài và nhận ra sự thiếu sót của mình (một sự chênh
lệch không nhỏ: giữa 5 điểm và 8 điểm) bạn phải lập tức nhận lỗi về mình và
chấm lại bài cho học sinh. Còn nếu đã kiểm tra kỹ và hoàn toàn chắc chắn về kết
quả mình chấm là chính xác, bạn cũng nên nhẹ nhàng giải thích cho em đó hiểu.
Với thái độ thẳng thắn và đúng mực, chắc chắn những đánh giá của bạn về kết
quả học tập sẽ được các em tin tưởng và trân trọng, vì nó thể hiện trách nhiệm và
tâm huyết của người thầy.
24) Khi cô giáo ghi nhầm đầu bài.
Lớp 4A có phong trào thi đua vở sạch chữ đẹp đã được học sinh nhiệt tình
hưởng ứng. Sau khi kiểm tra bài cũ, cô giáo ghi đầu bài của tiết học lên bảng.
Em Long cặm cụi, cẩn thận ghi đầu bài mới vào vở sạch sẽ của mình.
Bỗng cô giáo phát hiện ra mình đã ghi nhầm đầu bài bèn thông báo cho học
sinh và ghi lại đầu bài lên bảng. Em Long cảm thấy bực bội xé ngay trang vở
vừa viết và càu nhàu nói: “Viết như vậy mà cũng viết”. Cô giáo cũng nghe thấy.
Ở vào tình huống này bạn xử lý sao đây?
1. Lờ đi coi như không nghe thấy câu nói của Long.
2. Quay sang hỏi em học sinh nào đã nói câu đó và phê bình em đó trước lớp.
3. Nhận sự sơ suất của mình trước các em, nhưng cũng đồng thời phân tích cho
các em hiểu những sai sót của em Long. Cô nói cho các em hiểu rằng trong
cuộc sống đôi khi mọi người cũng có lúc nhầm lẫn.
*****
Đây là một tình huống rất dễ xảy ra nhất là ở những lớp thuộc bậc tiểu học. Với
các em, phong trào “vở sạch chữ đẹp” có một ý nghĩa kích thích rất lớn trong
việc rèn luyện tính cẩn thận, nghiêm túc trong học tập. Nhưng đôi khi do trẻ quá
đề cao, và hiểu một cách máy móc nên cũng gây ra không ít tình huống khiến cho
các cô giáo khó xử. Và đây là một ví dụ.
Trước hết bạn phải thừa nhận rằng lỗi đầu tiên thuộc về mình do đã không cẩn
thận. Nhưng đối với học sinh lớp lớn hơn (trung học cơ sở trở lên) thì chuyện đó
chẳng có gì to tát cả vì cô giáo thì cũng có lúc phải nhầm chứ. Mà nhầm thì bỏ đi
viết lại có sao đâu. Sự hiểu biết và dễ thông cảm của các em sẽ không làm bạn
phải áy náy.
Nhưng ở đây bạn phải đối mặt với một học sinh còn quá nhỏ. Các em chưa ý thức
được mọi việc một cách chính xác nên rất dễ “quan trọng hóa vấn đề”. Hơn nữa ở
tuổi này các em còn vô tư, bồng bột nên nghĩ gì nói nấy một cách không do dự.
Và đây dù sao cũng là phản ứng của học sinh khi chỉ vì lỗi nhỏ của cô giáo mà có
thể ảnh hưởng đến thành tích thi đua của mình. Hiểu được đặc điểm tâm lý này,
bạn có thể sẵn sàng bỏ qua câu nói bột phát đó của em. Và đó cũng có thể là cách
bạn “né tránh” phải thú nhận sự nhầm lẫn của mình.
Nhưng thái độ im lặng của bạn không làm cho học sinh cảm thấy thỏa mãn. Có
thể trong lúc “hậm hực” vì phải viết lại mà không do lỗi của mình em học sinh đó
sẽ nghĩ: “Tại sao mình nhầm, mình sai thì phải xin lỗi cô giáo, mà cô giáo nhầm
thì chẳng thấy nói năng gì”. Nếu để suy nghĩ đó tồn tại thì quả thật là tai hại. Dù
các em còn rất nhỏ nhưng không vì thế mà chúng ta nghĩ chúng không để ý, dễ
bỏ qua mọi chuyện. Ngược lại trẻ em đặc biệt tinh tế trong việc thiết lập sự công
bằng trong quan hệ với bạn bè, thầy cô, chính vì thế hay xuất hiện tâm lý so sánh,
xét đoán. Nếu chúng không nhận được sự đối xử công bằng ở người lớn thì lần
sau rất khó có thể khiến chúng nghe lời. Vì vậy trong tình huống này thái độ im
lặng của bạn là hoàn toàn không có lợi.
Là một giáo viên chắc chắn bạn sẽ không vừa lòng khi nghe học sinh nói ra câu
đó dù là bột phát. Nhưng bạn có thể trách mắng học sinh khi lỗi thực ra thuộc về
mình? Nếu bạn cẩn thận một chút chắc là đã không thể có chuyện đó xảy ra.
Chính vì vậy, sự nghiêm khắc của bạn trong lúc này có thể làm các em nể sợ
nhưng trong lòng chúng không thực sự bằng lòng vì cảm giác mình bị mắng oan.
Không có cách nào khác dù không muốn bạn cũng phải thành thật nhận lỗi trước
học sinh là đã có sự nhầm lẫn. Bạn có thể đưa ra một lý do nào đó để giải thích và
mong các em thông cảm. Nhưng như thế chưa đủ. Bạn cũng phải phân tích cho
em Long và các bạn khác trong lớp thấy được chỗ không phải trong cách phản
ứng đó. Bạn nên nói cho các em hiểu ở đời không ai là không một lần có sơ xuất.
Cô đã nhầm nhưng đáng lẽ ra em Long không nên có phản ứng mạnh như vậy.
Thành tích thi đua là quan trọng, nhưng điều ý nghĩa nhất là rèn luyện cho các em
tính kiên trì, cẩn thận và ý thức nghiêm túc trong học tập. Không một thầy cô nào
có thể trừ điểm thi đua của em khi trong cả một quá trình rèn luyện em chỉ có một
nhầm lẫn nhỏ. Khi các em đã hiểu ra thì thực sự bạn đã thành công trong việc
giúp các em biết cách kiềm chế bản thân trong những tình huống giao tiếp xã hội
để tránh có những biểu hiện và lời nói không phù hợp.
25) Thanh niên ngoài trường đón đánh học sinh .
Do va chạm xích mích, một số thanh niên ngoài trường đến chờ lúc tan học sẽ
đến đánh một học sinh lớp bạn chủ nhiệm. Vô tình biết được thông tin này, bạn
sẽ ứng xử thế nào?
1. Coi chuyện xích mích ngoài phạm vi nhà trường không phải là trách nhiệm
của mình, không có trách nhiệm giải quyết
2. Nhắc nhở học sinh, cần hòa giải mâu thuẫn với bạn và không được gây
chuyện đánh nhau tại cổng trường
3. Yêu cầu học sinh lưu lại trường. Cử lớp trưởng hoặc một bạn trong lớpvề
báo ngay cho gia đình đến đón bạn học sinh đó về. báo cáo với bảo vệ trường
giải tỏa đám thanh niên đó. Nếu thấy có dấu hiệu còn có khả năng số người đó
tìm cách đón đánh học sinh của lớp bạn thì báo cho công an địa phương nhờ
can thiệp khi cần thiết.
*****
Đây không phải là một tình huống hiếm gặp nhất là đối với những học sinh ở bậc
phổ thông trung học. Ở độ tuổi này tuy các em đã có sự trưởng thành nhưng tính
cách vẫn còn khá xốc nổi, dễ bị kích động. Nên đôi khi chỉ vì những lý do rất nhỏ
nhặt (một câu nói trêu chọc, một cái huých vô tình, hay thậm chí là một cái nhìn
“đểu”) cũng có thể dẫn đến mâu thuẫn và đánh lộn.
Trong trường học dù học sinh có quậy phá đến đâu cũng phải “kiêng nể”, dè
chừng một chút nên ít xảy ra xô xát lớn. Nhưng bạn có nghĩ đến trường hợp
chúng “gây oán, kết thù” ở đâu đó rồi mang vào trường “giải quyết”?
Tình huống này liên quan đến vấn đề sức khỏe và tính mạng của học sinh. Liệu
bạn có thể chọn cách xử lý 1? Mặc dù biết rằng đây là chuyện xích mích ở ngoài
trường nhưng nó liên quan trực tiếp đến học sinh của bạn. Dù chưa biết đúng sai
thế nào nhưng một hành động can ngăn không để xảy ra đánh lộn vào lúc này là
hết sức cần thiết. Nếu bạn vô tình bỏ qua vì một suy nghĩ thiếu trách nhiệm, bạn
sẽ cảm thấy thế nào khi chẳng may hậu quả đáng tiếc xảy ra?
Vậy bạn sẽ phải đóng vai một người “hòa giải”? Nhưng liệu có thể giải quyết
triệt để tình huống này khi chỉ bằng biện pháp nhẹ nhàng như vậy? Vì những
thanh niên ngoài đã phải đến mức kéo đến tận trường để tìm học sinh của bạn thì
chắc chắn sẽ không dễ dàng bỏ qua chỉ vì vài lời giảng hòa. Bạn có chắc chắn
rằng chúng “vâng, dạ” nghe bạn lúc đó thì chúng không thể tìm chỗ khác để “giải
quyết”.
Chính vì thế trong tình huống này chọn cách xử lý 3 là hợp lý. Làm như vậy bạn
có thể tạm thời tránh cho học sinh của mình phải trực tiếp đối đấu với nguy hiểm.
Sau đó bạn phải thẳng thắn tìm hiểu lý do tại sao xảy ra mâu thuẫn đó và tìm cách
giải quyết dứt điểm. Nếu lỗi thuộc về học sinh của bạn, bạn phải động viên em
đứng ra nhận lỗi. Nhưng nếu những thanh niên ngoài trường vì một lý do nào đó
“bắt nạt” học sinh của bạn thì cần phải có thái độ kiên quyết và nhờ đến sự giúp
đỡ của những tổ chức khác nếu cần.
Sự nhanh trí, quyết đoán và có lý, có tình là mấu chốt để bạn xử lý thành công
tình huống này.
26) Nghi ngờ học sinh nghiện ma túy.
Trong giờ dạy, thầy giáo môn Toán phát hiện ra một học sinh ở cuối lớp hay
ngáp vặt và có vẻ rất mệt mỏi. Thầy giáo nghi ngờ là em đó có thể mắc nghiện
ma túy. Nếu là thầy giáo trong trường hợp này bạn xử lý thế nào?
1. Phê bình gay gắt về thái độ lơ là học tập của học sinh đó.
2. Vẫn tiếp tục giảng như không nhìn thấy để không ảnh hưởng đến lớp.
3. Giáo viên xuống lớp, nhẹ nhàng hỏi học sinh đó vì sao có vẻ mệt mỏi và động
viên em chú ý đến bài giảng. Sau đó vẫn tiếp tục chú ý đến học sinh đó, nếu
biểu hiện này diễn ra thường xuyên thì phải có cách xử lý kiên quyết hơn.
*******
Đây là một tình huống không chỉ liên quan đến thái độ học tập mà còn là tương
lai của học sinh. Chính vì vậy dù với bất cứ lý do gì bạn cũng không thể bỏ qua
như không có chuyện gì xảy ra (theo cách xử lý 2).
Nhưng phải ứng xử theo cách nào thì không phải lúc nào chúng ta cũng tìm được
cách giải quyết hợp lý.
Trong khi chưa kịp tìm hiểu xem nguyên nhân của hiện tượng uể oải của học sinh
trong giờ học thế nào mà bạn đã “chấn chỉnh” một cách gay gắt (cách xử lý 1) là
quá nóng vội và thiếu khách quan.
Trên thực tế có rất nhiều lý do khiến các em có biểu hiện không tập trong trong
giờ học. Có thể là do giờ học trước các em đã quá căng thẳng do khối lượng kiến
thức nặng nề hoặc phải chịu một áp lực tâm lý nào đó. Cũng có thể do bài giảng
của bạn hôm nay thiếu hấp dẫn vì kiến thức khô khan, khó hiểu mà phương pháp
của cô lại chưa phù hợp để lôi cuốn các em.
Do đó, nếu bạn tỏ thái độ bực tức rồi phê bình em đó trước cả lớp là điều thật sai
lầm (mặc dù ở vị trí người thầy giáo, việc học sinh không chú ý nghe giảng có thể
làm bạn khó chịu). Hành động như vậy, bạn không những không cải thiện được
tình hình mà trái lại còn khiến cho không khí lớp học căng thẳng, nặng nề, giờ
học không thể đạt kết quả cao.
Còn nếu bạn cố tình bỏ qua việc này trong khi đã “nghi ngờ” là em đó “có thể bị
nghiện ma túy” (một tệ nạn xã hội vô cùng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng và
cướp đi tương lai của học sinh) thì quả thật bạn đã trở thành người quá vô trách
nhiệm và có phần nhẫn tâm. Tất nhiên công việc chính của bạn khi lên lớp là
truyền thụ kiến thức cho học sinh, nhưng ngoài ra, nghề nghiệp còn đòi hỏi ở bạn
sự quan tâm chăm sóc của người cha, người mẹ dành cho con cái. Trạng thái tinh
thần của học sinh trong khi học là điều bạn cần thường xuyên quan tâm nếu muốn
học sinh của mình học tập tốt.
Việc cần làm lúc này là bạn nên dừng bài giảng một chút, nhẹ nhàng ân cần hỏi
han các em để tìm hiểu nguyên nhân. Bạn có thể nói: “Các giờ học trước, cô thấy
lớp mình rất sôi nổi học bài. Cô rất thích không khí ấy. Vậy mà hôm nay cô nhận
thấy hình như em có vẻ không tập trung. Em có thể cho cô biết lý do được
không?”
Sau đó bạn cố gắng động viên học sinh tiếp tục tập trung vào bài học, và bạn
nhanh chóng quay lại bài giảng của mình. Trong khi giảng bạn cũng nên để ý
thường xuyên đến trạng thái tinh thần của em đó. Nếu thấy em vẫn uể oải và mệt
mỏi thì cuối giờ bạn nên gặp lại em và tìm cách trao đổi thẳng thắn. Nhưng trong
khi tâm sự với em học sinh đó bạn cần có thái độ nhẹ nhàng, tế nhị vì đây là một
vấn đề rất nghiêm trọng nhưng không phải lúc nào bạn cũng có thể nhận được
câu trả lời chính xác.
Hãy nhớ rằng sự quan tâm kịp thời của bạn đến việc học tập, đời sống tâm hồn
của học sinh đôi khi có thể cứu chúng khỏi những sai lầm vô cùng nghiêm trọng.
27) Khi học sinh đề nghị đổi thầy giáo.
Bạn là giáo viên chủ nhiệm của lớp 12A – một lớp ngoan và học giỏi. Nhưng
ngay giữa học kỳ I, trong một lần sinh hoạt lớp, em lớp trưởng đứng lên thay
mặt cả lớp đề đạt với cô giáo chủ nhiệm về việc đổi thầy giáo dạy Lý.
Lý do các em đưa ra là thầy dạy khó hiểu, lại hay có những lời mạt sát, xúc
phạm đến các em. Bạn biết là những lời nói của các em về thầy dạy Lý không
hoàn toàn sai sự thật. Hơn nữa, với cương vị là một giáo viên chủ nhiệm của
một lớp cuối cấp, bạn cũng rất lo lắng cho kết quả học tập của các em, khi mà
kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi Đại học sắp đến. Bạn phải làm thế nào đây để
vừa giữ được mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp, vừa đảm bảo quyền lợi của
học sinh?
Có 3 cách xử lý:
1. Bạn gạt phắt ngay đề nghị của các em, cho rằng như thế là các em đã thiếu
tôn trọng thầy giáo của mình, lười học, lười suy nghĩ rồi đổ lỗi cho thầy. Không
kiềm chế được có giáo viên còn “chua cay”: “Sao các anh chị không đề nghị
Ban Giám hiệu (BGH) đổi luôn tôi đi?”
2. Bạn tỏ ra thông cảm với nỗi khổ đó của học sinh phải chịu đựng và hứa sẽ
ngay lập tức đề nghị lên BGH đổi một giáo viên khác dạy giỏi hơn. Và bạn sẽ
tranh thủ (có giáo viên còn nhân dịp này) “bồi thêm” những câu không tốt về
đồng nghiệp trước mặt học sinh.
3. Bạn tổ chức họp lớp, tìm hiểu thêm ý kiến, nguyện vọng của các em. Nhưng
dù thế nào bạn cũng giữ vững nguyên tắc không đổi giáo viên. Bạn sẽ dùng lời
lẽ đầy thuyết phục để phân tích cho các em hiểu và thông cảm với thầy dạy Lý.
Bạn hứa sẽ có biện pháp góp ý với thầy giáo nhưng không quên nhắc nhở các
em cần chủ động suy nghĩ, không nên quá ỷ lại vào thầy giáo.
******
Trước hết phải thấy rằng tình huống này “động chạm” đến cả mối quan hệ giữa
các đồng nghiệp với nhau trong cùng cơ quan, trong thế đối sánh với quyền lợi
của học sinh. Là một giáo viên chủ nhiệm bạn hiểu rằng lời phàn nàn của học
sinh lớp mình không phải là vô cớ. Vậy mà bạn nỡ gạt phắt ngay đề nghị của các
em! Thái độ đó là biểu hiện của sự tự ái cá nhân, nóng vội, và rất có thể bị các em
đánh giá là “bao che” cho đồng nghiệp. Bị từ chối kiên quyết như vậy các em
chắc chắn sẽ cảm thấy bất bình và mất lòng tin vào vai trò của bạn. Và biết đâu
đấy, với thái độ “thiếu trách nhiệm” ấy của bạn một ngày nào đó cả lớp sẽ lên
BGH đề nghị đổi nốt cô giáo chủ nhiệm!
Nhưng là một giáo viên có trách nhiệm lại rất lo lắng cho kết quả học tập của học
sinh, bạn tự nhủ sẽ không bao giờ chọn cách xử lý ấy. Và bạn sẽ tỏ ra rất thông
cảm với nỗi khổ của các em. Thái độ chia sẻ là cần thiết nhưng trong tình huống
bạn chưa hiểu rõ thực hư thì có khi lại tạo ra một “tác dụng phụ” rất lớn. Trong
trường hợp này, sự cảm thông của bạn cùng với lời hứa giúp các em đề đạt ngay
với BGH sẽ khiến học sinh nghĩ rằng bạn hoàn toàn đồng tình với nguyện vọng
này và việc làm của chúng là đúng đắn. Cách xử lý này tạm thời có thể “lấy lòng”
học sinh, nhưng bạn có nghĩ đến trường hợp học sinh lớp bạn xin đổi thầy vì thầy
rất nghiêm khắc, luôn “bắt” các em làm nhiều bài tập, thầy giáo dạy kiến thức
quá cao, cho bài tập quá khó học sinh không hiểu và vì thế không được điểm
cao?... Từng trải qua một thời học trò tinh nghịch bạn hiểu rằng không phải lúc
nào học sinh cũng hiểu được hết giá trị của thái độ khắt khe ấy. Nếu vội vàng
đồng tình “vô điều kiện” như thế, học sinh của bạn đã thực sự mất đi cơ hội để
học một thầy giáo tốt. Và bạn sẽ đối mặt với đồng nghiệp sao đây khi đã lở xúc
phạm một người giáo viên đáng kính như thế?
Trong tình huống này, bạn cần thể hiện thái độ tôn trọng những nguyện vọng
chính đáng của các em, vì nó liên quan đến quyền lợi “sát sườn” là kết quả học
tập. Bạn nên lắng nghe một cách cẩn thận và phải có phương án để thẩm định lại
độ chính xác của những lời phàn nàn đó. Bằng những lời nói nhẹ nhàng, bạn có
thể hỏi các em những “bằng chứng” cụ thể về việc thầy giảng khó hiểu, khó tiếp
thu. Nếu lý do thực sự chỉ ở vấn đề phương pháp, bạn sẽ giải thích cặn kẽ để các
em hiểu, từ đó cố gắng tìm ra cách học chủ động hơn. Bạn cũng có thể nêu ra các
dẫn chứng về kết quả học tập môn Lý ở các lớp khác cũng do chính thầy dạy. Là
một lớp ngoan và học giỏi chắc chắn các em sẽ không thể bỏ qua những lời có
sức thuyết phục và cách phân tích sự việc thấu đáo của bạn. Bằng sự khéo léo của
mình bạn hoàn toàn có thể làm tròn trách nhiệm của mình trong mối quan hệ với
đồng nghiệp và với học sinh thân yêu.
28) Khi phát hiện học sinh yêu nhau .
Theo dư luận của học sinh, bạn phát hiện trong lớp bạn chủ nhiệm có một đôi
hình như “đã yêu nhau”. Bạn thấy cả hai thường không chú ý nghe giảng khi ở
trong lớp. Và một lần bạn gặp họ đi xem phim cùng nhau và bạn hoàn toàn
khẳng định tin “đồn thổi” ấy là đúng sự thật.
Điều đáng nói đây là năm cuối cấp, và sức học của cả hai học sinh ấy đều có
chiều hướng đi xuống, nhất là cậu con trai từ một học sinh khá giỏi đã tụt
xuống mức trung bình khá. Là một chủ nhiệm lớp, trước tình huống đó bạn xử
lý ra sao? (chọn 1 trong 4 cách xử lý dưới đây)
1. Biết rõ hiện tượng đó, nhưng vì nghĩ chúng đã lớn, có tự do cá nhân và cần
phải tự lo cho bản thân mình nên bạn coi như không biết. Thậm chí bạn còn
nghĩ: “Nếu mình “nhúng tay vào” chúng không hiểu lại bảo mình “lắm
chuyện” can thiệp vào đời tư của người khác, vừa mất thời gian lại vừa khiến
chúng coi thường.
2. Bạn tìm mọi cách để “phanh phui” sự việc này trước lớp và nhắc nhở rất gay
gắt cả hai học sinh đó và có ý muốn cấm đoán không được yêu đương khi còn
là học sinh.
3. Bạn khéo léo tìm gặp riêng từng học sinh một và có cách nhắc nhở nhẹ
nhàng, tế nhị để chúng quan tâm đến chuyện học tập, vừa không ảnh hưởng
đến kết quả của bản thân vừa không ảnh hưởng đến thành tích chung của cả
lớp.
4. Bạn làm như không biết chuyện hai em đó có tình cảm với nhau, và cho lớp
tổ chức một buổi thảo luận về “tình yêu tuổi học trò” để định hướng đúng đắn
cho các em qua những lời tâm sự của bạn. Sau đó bạn có thể gặp riêng từng
em, ân cần tâm sự hỏi han xem lý do gì khiến các em học hành sa sút để các em
có thể giãi bày và bạn sẽ đưa ra lời khuyên chân tình, xác đáng.
**********
Việc nảy sinh tình cảm khác giới ở các em tuổi trung học phổ thông hiện nay
không còn là hiện tượng hiếm hoi, nếu không muốn nói là khá phổ biến. Điều này
xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi. Đồng thời cũng do những tác động
tiêu cực của những hiện tượng sản phẩm văn hóa không lành mạnh, khiến các em
“trưởng thành” quá sớm. Ở cái tuổi lãng mạn và bồng bột này, các em dễ dàng có
cảm tình với nhau qua một ánh mắt, một nụ cười, mến nhau vì tài hát hay, đàn
giỏi, hay cũng có khi “yêu nhau” chỉ vì phục sức học của nhau… và muôn vàn lý
do “chính đáng” khác để yêu nhau. Vì vậy các thầy cô giáo cần có cái nhìn thông
cảm và hiểu được tâm sinh lý lứa tuổi của các em để có cách xử lý cho phù hợp.
Bạn có thể bỏ qua không “động chạm” gì đến chuyện đó vì cho rằng đó là việc
riêng của chúng và đó cũng có thể là giải pháp “an toàn”. Nhưng liệu xử lý như
vậy có thiếu trách nhiệm quá không? Vì học sinh của bạn đang học năm cuối
đáng lẽ phải dành thời gian cho những chuyện thi cử bù đầu, và chắc chắn bạn
cũng chẳng vui vẻ gì khi chứng kiến những học sinh khá giỏi của mình lại học
hành sa sút. Và biết đâu vì sự thiếu quan tâm của bạn mà có thể hai học sinh của
bạn sau đó sẽ gặp phải những hậu quả tai hại nào chăng? Nếu là một người giáo
viên có trách nhiệm với học trò chắc chắn bạn không bao giờ chọn cách giải
quyết có vẻ “an toàn” cho bản thân này.
Nhưng nếu quá “trách nhiệm” xử lý theo cách thứ hai thì thật sai lầm. Đó là cách
xử lý rất thiếu tế nhị, không đạt được hiệu quả mà thậm chí lại còn phản tác dụng.
Ở lứa tuổi này, các em đã ý thức được tự do cá nhân và cần người lớn phải tôn
trọng những nhu cầu chính đáng. Nếu bạn hy vọng rằng đưa ra phê bình trước lớp
mà khiến chúng xấu hổ và “chấm dứt” chuyện yêu đương thì thật là những suy
nghĩ quá giản đơn. Vì nhiều học sinh ở lứa tuổi này có quan niệm rằng đó là
chuyện hết sức bình thường, chẳng có gì phải xấu hổ cả. Và nếu gặp phải những
cô cậu khá bướng bỉnh, chúng có thể “bật” lại ngay lập tức: “Đây là chuyện riêng
của chúng em, không cần thiết cô và các bạn phải can thiệp” thì bạn biết nói gì
được nữa đây? Và bạn tỏ ý cấm đoán? Liệu có tác dụng gì không, hay cũng chỉ
khiến các em “rút lui về hoạt động bí mật”, không công khai chuyện tình cảm của
mình, nhưng biết đâu đấy, càng cấm đoán các em càng “yêu nhau” say đắm thì
sao?
Bạn có thể chọn cách xử lý 3, gặp riêng từng em để khuyên giải, phân tích cho
các em hiểu cái lợi, cái hại của việc yêu đương quá sớm và nhất là các em còn
đang tuổi học trò, đang phải tập trung toàn bộ sức lực cho việc học hành thi cử.
Hãy dùng những lời lẽ thật chân tình, khéo léo, tế nhị để chuyện trò, tâm sự thật
gần gũi. Bạn hãy khuyên em học sinh nữ nhắc nhở, giúp đỡ người bạn trai học
tập thật tốt. Còn đối với em học sinh nam, bạn hãy tác động tới lòng tự kiêu, tính
hiếu thắng của em, làm cho em thấy được rằng hình ảnh người con trai hoàn hảo
trước mắt bạn gái trước hết phải giỏi giang, có kiến thức, tư duy… để em cảm
thấy mình cần phải cố gắng học tập cho thật tốt.
Bạn hãy nói với các em rằng: “Cô rất hiểu chuyện tình cảm ở lứa tuổi các em vì
dù sao cô cũng đã từng trải qua. Đó là nhu cầu tâm lý bình thường, nên cô không
hề có ý cấm đoán hay lên án các em. Chỉ có điều, cô mong muốn các em hãy giữ
một tình cảm trong sáng của tuổi học trò, và cùng giúp đỡ, động viên nhau tiến
bộ, tập trung thời gian cho việc học tập. Như thế tình cảm các em dành cho nhau
mới thực sự có ý nghĩa và bền vững”.
Đó là một cách ứng xử hay. Nhưng phương án 4 vẫn là tối ưu nhất. Trước tiên
bạn hãy làm như chưa hề biết chuyện của hai em học sinh đó. Nhân một buổi sinh
hoạt bạn đưa ra vấn đề: “Tình yêu ở tuổi học trò” để các em trong lớp cùng tham
gia thảo luận, trao đổi, đưa ra ý kiến riêng của mình. Bạn hãy làm như “vô tình”
gọi hai em học sinh đó lên phát biểu ý kiến trao đổi cùng các bạn. Đây là một đề
tài khá kín đáo, tế nhị, vì vậy trong buổi sinh hoạt đó, bạn nên gần gũi trò chuyện
cùng các em như một người chị gái để hiểu các em hơn. Có như thế bạn mới có
thể biết được những suy nghĩ thực sự của các em về vấn đề này. Đồng thời trong
khi nói chuyện bạn cũng định hướng cho các em nên duy trì một tình bạn trong
sáng, cùng đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập và trong cuộc sống. Bạn cũng nên
chỉ cho các em thấy rằng ở độ tuổi này các em chưa đủ chín chắn để kiểm soát
tình cảm của mình ở mức độ phù hợp nên rất dễ xảy ra những tác động không tốt,
nhất là chểnh mảng việc học hành. Những câu chuyện vui từ kinh nghiệm bản
thân, từ sách báo hay đơn giản chỉ là kết quả của phút “sáng tác ngẫu hứng” liên
quan đến vấn đề này sẽ có tác động rất lớn. Óc hài hước của bạn là công cụ rất
hữu hiệu khi phải xử lý những vấn đề tế nhị.
Sau đó bạn cũng nên gặp riêng từng em học sinh đó hỏi han xem vì sao thời gian
gần đây các em lại học sa sút. Đó cũng là cơ hội để bạn “nhắc nhở” khéo các em
về chuyện yêu đương đã ảnh hưởng đến việc học tập. Với sự ân cần của bạn, chắc
chắn các em sẽ tâm sự, chia sẻ và lúc đó bạn sẽ đưa ra những lời khuyên phù hợp.
Nên lưu ý rằng, bạn phải đến với học sinh bằng tình thương yêu chân thành để
thuyết phục các em với lý lẽ và kinh nghiệm sống của một người đã từng trải,
phải tạo cho học sinh sự cởi mở, tin tưởng… vì có một nguyên lý rất đơn giản:
bạn đến với ai bằng trái tim thì bạn sẽ nhận lại những lời nói cũng xuất phát từ
trái tim của họ.
29) Khi học sinh nữ yêu thầy .
Là một thầy giáo trẻ, bạn được học sinh nữ trong lớp mình chủ nhiệm tỏ ý cảm
mến, thậm chí có em đã bộc lộ tình cảm yêu đương rất “sâu sắc” với thầy. Bạn
chọn cách xử lý nào trong 4 cách dưới đây?
1. Bạn ngại ngùng, hạn chế tối đa những lúc phải tiếp xúc trực tiếp với em học
sinh đó, tìm mọi cách để “tránh mặt”.
2. Bạn gặp riêng em học sinh đó nhắc nhở em chú tâm vào việc học tập, không
nên yêu đương quá sớm.
3. Bạn đề nghị Ban giám hiệu cho chuyển sang làm chủ nhiệm một lớp khác.
4. Bạn coi như không biết, vẫn đối xử với em học sinh đó bình thường như
những học sinh khác cả trong lẫn ngoài giờ.
***************
Hiện tượng các em học sinh có cảm tình với thầy cô giáo (nhất là các em ở phổ
thông trung học) không phải là điều hiếm gặp. Đặc biệt là các thầy giáo trẻ hát
hay, đàn giỏi lại “đẹp trai” thường rất hay được các em học sinh nữ cảm mến. Vì
vậy nếu thầy giáo cư xử không khéo sẽ có thể gây ra một loạt vấn đề phức tạp
làm ảnh hưởng đến quan hệ thầy trò, ảnh hưởng đến danh dự và uy tín của người
giáo viên.
Gặp tình huống nhạy cảm này, nhiều giáo viên trẻ nhút nhát, chưa có kinh
nghiệm đã tỏ ra lúng túng, thường ngại ngùng và tìm mọi cách tránh tiếp xúc, gặp
gỡ với em học sinh đó. Làm như vậy là bạn đã vô tình gây cho em một sự hiểu
lầm tai hại, em sẽ “ảo tưởng” rằng “chắc thầy cũng có cảm tình với mình thì thầy
mới có thái độ như thế”.
Nhưng cũng không nên quá “bản lĩnh” và thẳng thắn đến mức quyết định gặp
ngay em học sinh đó để nhắc nhở, “phê bình”. Hoàn toàn không nên chút nào vì
như thế em sẽ cảm thấy tình cảm trong sáng của mình bị tổn thương, có thể còn
cảm thấy vô cùng xấu hổ vì đã bị người khác phát hiện ra điều bí mật mà lâu nay
em muốn giấu. Bạn có biết đã có nhiều trường hợp sau lần ‘từ chối” thẳng thừng
và cương quyết của thầy giáo mà học sinh đã bỏ học?
Tránh cũng không được mà gặp trực tiếp cũng không xong, bạn tìm đến sự “trợ
giúp” của Ban giám hiệu. Bạn sẽ đề nghị được chuyển sang làm chủ nhiệm lớp
khác. Nghe có vẻ ổn đấy. Làm như thế bạn sẽ tránh được việc khó xử khi phải
tiếp xúc trực tiếp với em, còn em học sinh đó cũng không còn cơ hội ngày ngày
nhìn thấy “thần tượng” của mình nên tình cảm cũng dần phai nhạt đi. Nhưng liệu
bạn sẽ giải thích trước Ban giám hiệu thế nào đây về lý do xin chuyển? Chẳng lẽ
lại nói “chỉ vì một em có cảm tình với tôi”? Bạn có chắc rằng kế sách đó có thể
“dập tắt” tình cảm trong lòng em học sinh đó, khiến em sẽ “buông tha” cho bạn?
Và bạn cũng có chắc chắn rằng ở lớp mới bạn chủ nhiệm không có em học sinh
nữ nào có cảm tình với bạn như em lớp trước? “Tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa”, lúc
đó liệu bạn có tiếp tục xin đổi lớp nữa không?
Tiến thoái lưỡng nan! Vậy chỉ còn cách bạn trực tiếp đối mặt với “sự thật” và tìm
cách giải quyết ổn thỏa, không nên lảng tránh. Bạn hãy coi như không biết tình
cảm của em học sinh đó (chừng nào em còn giữ trong vòng bí mật chưa thổ lộ
trực tiếp với bạn) và vẫn cư xử bình thường, tự nhiên như với tất cả học sinh khác
trong lớp. Và hãy nhớ rằng trong những tình huống đặc biệt bạn không được tỏ ra
quan tâm “khác thường” đối với em đó mà ngược lại phải tìm cơ hội “công khai”
rằng bạn không có tình cảm gì đặc biệt ngoài tình thầy trò với em cả. Bị “từ chối”
tế nhị như vậy làm cho em không cảm thấy xấu hổ. Và bạn cũng nên để cho em
biết rằng bạn luôn yêu quý những em học sinh chăm ngoan, học giỏi. Biết đâu đó
lại là động lực tinh thần giúp em phấn đấu học giỏi để giành được “cảm tình” của
thầy. Bạn cũng nên biết rằng tình cảm yêu đương của tuổi học trò đối với thầy cô
còn rất bồng bột, cảm tính nhưng không ít những tình cảm sâu sắc. Chính vì thế
bạn không nên “tham vọng” sẽ “phá vỡ” nó chỉ bằng vài câu nói, mà nên dùng
những hành động ân cần, tế nhị nhưng thẳng thắn, rõ ràng thì dần dần học sinh sẽ
hiểu ra vấn đề và có cách cư xử phù hợp. Dù thế nào đi chăng nữa tình cảm trong
sàng của các em cũng cần được tôn trọng.
30) “Tại sao em không có bài?”.
Trong giờ trả bài kiểm tra 15 phút, một em học sinh đứng lên thắc mắc với bạn
một cách gay gắt: “Tại sao em không có bài?”. Bạn xử lý như thế nào?
1. Bạn rất bức và quay lại nói: “Tôi thu bao nhiêu bài thì tôi trả bấy nhiêu,
không thể biết được tại sao em không có bài”.
2. Bạn giật mình và nghĩ có thể đã để mất bài của học sinh ở đâu đó nên bạn
nói không lấy điểm lần này của em đó nữa.
3. Bạn bình tĩnh nói với học sinh đó là lát nữa hết giờ bạn sẽ kiểm tra lại rồi sẽ
có câu trả lời chính xác.
*********************
Đây là một tình huống đơn giản song lại rất dễ khiến các giáo viên lúng túng.
Bạn đã rất cẩn thận và chắc chắn là giữ bài của học sinh đầy đủ, nhưng đột nhiên
có em đứng lên thắc mắc như vậy sẽ khiến bạn không khỏi giật mình. Trong tình
huống đột xuất đó một suy nghĩ vụt qua: “Có thể mình lại để mất bài của học sinh
sao? Nhưng chẳng lẽ lại “thú nhận” ngay lúc này thì thật mất uy tín quá”. Thế là
bạn đành tìm cách không chế sự lúng túng của mình bằng cách khẳng định rất
kiên quyết: “Tôi thu bao nhiêu bài thì trả bấy nhiêu…” nghe có vẻ rất logic. Thực
ra đó lại là cách chống chế rất thiếu trách nhiệm. Nhưng cũng có giáo viên đã
chữa cháy bằng cách cho qua không lấy điểm lần này của em học sinh đó. Hành
động đó ngang nhiên thừa nhận là bạn đã làm mất bài của học sinh khi thực sự
bạn chưa hề biết lỗi có thuộc về mình hay không. Nếu trong trường hợp bạn gặp
phải một “cao thủ” là một học sinh bướng bỉnh không đồng ý theo cách giải
quyết “giảng hòa” ấy của bạn thì bạn biết xử lý sao đây? Và biết đâu đây lại là
“độc chiêu” của một cậu học trò tinh quái nào đó, biết cô giáo “yếu bóng vía” nên
dù đã không làm bài nhưng cũng vẫn lớn tiếng, may ra “dọa” được cô.
Tốt nhất trong tình huống này dù thực hư thế nào bạn cũng không nên quyết định
cách giải quyết ngay mà nên dành thời gian để kiểm tra lại. Để không làm mất
thời gian của lớp, bạn có thể nói: “Cô cũng chưa biết cụ thể lý do vì sao em
không có bài. Bây giờ em yên tâm ngồi xuống để học bài, sau giờ học cô sẽ kiểm
tra lại”. Và khi kết thúc giờ học bạn phải xem lại kỹ sổ đầu bài và sổ ghi chép
riêng của mình để biết chính xác hôm đó có vắng ai không. Nếu trường hợp lớp
đi đầy đủ thì chắc chắn là em đó có làm bài và bạn đã để thất lạc bài ở đâu đó.
Nhiều giáo viên có thể dạy cùng lúc nhiều lớp khác nhau nên hiện tượng để lẫn
bài từ lớp này sang lớp khác là chuyện có thể thông cảm được. Nhưng điều quan
trọng là lúc này bạn phải lựa lời nói với em học sinh đó thế nào cho hợp lý. Và
chắc chắn qua lần này bạn sẽ tự nhắc nhở mình cần cẩn thận hơn trong việc bảo
quản bài kiểm tra của học sinh. Còn trong tình huống bạn phát hiện ra em đó
không đi học nhưng lại “lớn tiếng” phản ứng như thế, bạn cần có hình thức nhắc
nhở thật nghiêm khắc. Bạn nên gọi riêng học sinh đó ở lại sau giờ học, sau đó
phân tích cho em thấy điểm sai trái trong thái độ và hành động của mình. Nếu là
lần đầu học sinh mắc lỗi bạn có thể nhân nhượng và cho em làm lại một bài tập
khác.
31) Hai bài làm giống nhau từng chữ .
Trong khi chấm bài kiểm tra viết cho học sinh, bạn phát hiện có hai bài giải
giống nhau từng chữ. Bạn chọn cách xử lý nào trong ba cách sau?
1.Nêu tên hai em đó, phê bình trước lớp và cho cả hai điểm một để làm gương
cho các em khác.
2.Nêu hiện tượng này trước lớp, yêu cầu hai em đó tự giác đứng lên nhận lỗi
(bạn không thể nêu tên cụ thể hai em học sinh đó). Sau đó bạn phê bình các em
và cho cả lớp nghe một giáo dục đạo đức về tính không trung thực.
3.Trả bài bình thường và nêu chung chung rằng có hiện tượng chép bài của
nhau trong lớp. Bạn không nêu tên hai em những sau đó sẽ gặp riêng hai em để
tìm hiểu nguyên nhân và nhắc nhở.
*************************
Trong tình huống này, trước hết cần nhận thấy rằng bạn đã có sơ suất là trong giờ
làm bài bạn đã không nghiêm khắc để các em có cơ hội chép bài của nhau. Bạn
cần phải rút kinh nghiệm ngay về vấn đề này: tuyệt đối không tạo ra “kẽ hở” để
các em có cơ hội vi phạm nội quy. Bạn luôn nhắc nhở các em về tinh thần tự
giác, nhưng học sinh, nhất là các em còn ở độ tuổi cấp I, II thì sự giám sát chặt
chẽ của thầy cô vẫn là một “áp lực” ngăn chặn các em vi phạm nội quy. Đã trót
để “sơ hở” rồi bạn phải tìm cách khắc phục ngay sao cho khéo léo, hiệu quả.
Điều tối kỵ ở đây là bạn nêu tên hai em đó trước lớp, phê bình rồi cho một điểm.
Dù rằng chúng đã mắc lỗi, nhưng các em vẫn cần được bạn tôn trọng, đối xử một
cách thương yêu, độ lượng. Việc xử lý các em theo cách này có thể làm cho các
em sợ và lần sau không ai dám tái phạm nữa (vì sức mạnh của dư luận tập thể lớp
và những con số 0, 1 tròn trĩnh vẫn là rất kinh khủng đối với tuổi học trò). Nhưng
bạn có biết rằng khi đó bạn đã vô tình làm tổn thương đến lòng tự trọng của các
em. Sự trừng phạt có thể giúp bạn đạt mục đích tức thời nhưng tác dụng giáo dục
lâu dài thì hầu như không có. Chưa kể sự ứng xử thiếu tế nhị đó sẽ làm tổn hại
đến mối quan hệ giữa thầy trò. vẫn biết rằng chúng có lỗi, và không có quyền gì
oán trách bạn, nhưng trong thâm tâm chúng phần nào giảm đi sự yêu quý, kính
trọng dành cho bạn.
Cách xử lý 2 có tác dụng đánh vào sự tự giác của các em, làm cho các em biết
nhận lỗi và biết chịu trách nhiệm về hành vi sai phạm của mình. Tuy nhiên, sẽ
chẳng hay ho gì trước cảnh cả lớp đổ dồn ánh mắt về hai em đang cúi gằm mặt để
chịu những lời phê bình của bạn. Và các em khác trong lớp cũng không “hứng
thú” gì khi phải nghe bạn “giảng” về đạo đức trong khi các em không hề mắc lỗi.
Và nó cũng có thể gây tổn hại đến mối quan hệ giữa học sinh phạm lỗi với tập thể
lớp và với giáo viên.
Như vậy trong trường hợp này bạn cần phải tế nhị, trả bài như bình thường, chỉ
nêu chung chung trong lớp có hiện tượng chép bài của nhau khiến bạn không hài
lòng. bạn nhấn mạnh với các em rằng nếu vì những lý do chính đáng, các em có
thể không làm được bài, cô sẽ chiếu cố tạo điều kiện cho em làm bài khác, nhưng
cô rất buồn khi có học sinh không trung thực. Và bạn cũng nghiêm khắc nhắc
nhở: “Lần đầu tiên các em phạm lỗi cô có thể bỏ qua nhưng nếu có lần thứ hai cô
sẽ cho điểm kém những bài chép của nhau”. Bạn chú ý dù đang uốn nắn học sinh
nhưng bạn vẫn cần dùng lời lẽ nhẹ nhàng, không nên gay gắt khi nói với các em.
Sau đó nhất thiết bạn phải gặp riêng hai em đó để tìm hiểu nguyên nhân vì sao
hai em đó lại chép bài của nhau và tùy từng trường hợp bạn sẽ có cách giải quyết
thỏa đáng. Vì đây là lần đầu nên bạn có thể vẫn công nhận điểm của hai em đó
(nếu như điều đó không khiến các em khác trong lớp cho là bạn thiếu công bằng).
Nhưng cũng không quên nhắc nhở các em rằng đây chỉ là lần duy nhất bạn làm
như thế, nếu tái phạm bạn sẽ có hình thức xử lý nghiêm khắc hơn. Cũng nhân dịp
này bạn khuyến khích tình bạn tốt đẹp của hai em, động viên các em cùng giúp
nhau tiến bộ tất nhiên không phải bằng cách cho nhau chép bài. Hãy luôn nhớ
rằng lòng khoan dung của thầy cô sẽ giúp học sinh tiến bộ rất nhiều.
32) Bài kiểm tra xuất sắc “đột xuất”
Trong khi chấm bài kiểm tra viết một tiết, bạn nhận thấy có một trường hợp
xuất sắc “đột xuất”: bài của một em có sức học chỉ vào loại trung bình yếu
nhưng lại rất tốt, xứng đáng được nhận điểm tuyệt đối. Trong giờ trả bài, bạn
sẽ chọn cách xử lý nào sau đây:
1. Cho điểm cao đúng như những gì thể hiện trong bài và khen ngợi em học
sinh đó trước toàn lớp.
2. Tỏ thái độ nghi ngờ, và không cho điểm vào bài đó vì lý do em đó có thể quay
cóp hoặc chép bài của người khác.
3. Khen ngợi em đó đã có kết quả làm bài tốt và mời em đó lên bảng trình bày
lại cho cả lớp nghe để cùng học tập.
****************
Trong trường hợp này, trước hết bạn vẫn nên cho điểm bài làm của em đó theo
đúng những gì mà em đã viết một cách chính xác, công bằng thậm chí có thể
thưởng điểm nếu xét thấy cách giải quyết thực sự hay, độc đáo và vì em đó là một
học sinh trung bình mà đã biết cố gắng vượt bậc. Không phải ai cũng chọn cách
làm này vì nhiều giáo viên vẫn thường có quan niệm đơn giản rằng, đã là học
sinh giỏi thì bài nào cũng tốt, còn đã là học sinh yếu kém thì… muôn đời cũng
thế mà thôi. Chính vì tư tưởng ấy mà các thầy cô giáo chưa có sự động viên khích
lệ xứng đáng đối với những trường hợp có sự cố gắng để cải thiện sức học của
mình. Nhưng bạn nên nhớ rằng những lời động viên khi các em có tiến bộ nhiều
khi có tác dụng rất lớn làm thay đổi hẳn một con người đấy.
Nhưng trong những trường hợp xuất sắc “đột xuất” của một em học sinh nào đó
bạn cũng cần phải xem xét cẩn thận. Cách xử lý 1 e là quá chủ quan. Khen ngợi,
động viên học sinh, nhất là những người có tiến bộ là điều nên làm, nhưng cũng
phải đúng lúc, thích hợp thì mới có tác dụng. Bạn chưa biết thực chất bài đó có
phải do em học sinh này tự làm hay đi chép thì cần phải tìm hiểu kỹ. Vì nếu đó
thực sự là một “bản sao” thì lời khen của bạn sẽ làm cho học sinh đó xấu hổ,
nhưng ngược lại cũng cũng có thể là một sự “khuyến khích” em đó lần sau tiếp
tục… chép bài.
Nếu chọn cách giải quyết thứ 2 thì thật sai lầm. Nếu em đó có chép bài thật đi
chăng nữa cũng sẽ cảm thấy “bực tức” khi bị cô giáo mỉa mai, phê bình trước lớp,
khiến cho mối quan hệ thầy trò và bạn bè trong lớp cũng xấu đi. Mà thực ra bạn
cũng đâu có “chứng cớ” gì. Chỉ kết luận theo cảm tính, hay định kiến thì quả thực
khó có thể làm học sinh tâm phục khẩu phục được. Còn nếu bài làm đó thực sự là
kết quả của một sự cố gắng thì cách xử lý của bạn thật là tệ hại và bạn đã mắc
phải một sai lầm lớn. Những lời nói thiếu “thiện chí”, coi thường như vậy của cô
giáo sẽ dập tắt mọi sự cố gắng của em, thậm chí em sẽ cảm thấy bị xúc phạm. Là
những bậc “cha mẹ thứ hai”, đừng bao giờ bạn để học sinh của mình rơi vào tâm
trạng đó.
Bạn nên chọn cách giải quyết 3. Khi trả bài trước lớp bạn vẫn phải khen ngợi
người làm bài kiểm tra đó trước cả lớp vì đã có cách giải hay, độc đáo. Đồng thời
bạn phải khéo léo kiểm tra xem bài làm ấy thực sự là của em hay không bằng
cách gọi em lên bảng để chữa cho các bạn khác cùng học tập. Đó cũng là một cơ
hội để cho em chứng minh sự tiến bộ của mình trước lớp. Và bạn cũng làm sáng
tỏ được vấn đề mình đang băn khoăn. Nếu em trình bày một cách trơn tru, thể
hiện sự hiểu biết sâu sắc về vấn đề đó thì không còn điều gì phải bàn nữa, mọi
chuyện đã rõ ràng (và chắc đây cũng là điều bạn mong muốn). Còn nếu em tỏ ra
lúng túng, không làm chủ được phần kiến thức, chứng tỏ bài đó không phải do
em tự làm mà đi chép ở đâu đó. Nhưng dù sao bạn cũng không nên phê bình em
học sinh đó trước lớp mà phải thực sự tế nhị. Bạn tạm thời chưa cho điểm vào bài
làm đó, cho em học sinh này nợ hôm sau kiểm tra lại, đồng thời cũng không quên
nhắc nhở em cố gắng học tập.
II. CÂU TÌNH HUỐNG KHÁC
1. Tình huống sư phạm xảy ra đối với giáo viên trên lớp .
Tình huống 1: Bước vào lớp, bạn nhận thấy tổ trực nhật chưa làm vệ sinh, lớp rất
bần, bàn ghế không ngay ngắn. Bạn xử lý thế nào?
Tình huống 2: Trong giờ giảng bài vật lý, có một học sinh giơ tay xin phát biểu
và đề nghị thầy giải thích một vấn đề có liên quan đến bài giảng, phát hiện ra đó
là một vấn đề được ứng dụng trong thực tiễn mà bạn chưa nắm vững. Nếu là giáo
viên đó, bạn xử lý thế nào?
Tình huống 3: Trong giờ trả bài kiểm tra viết, một học sinh thắc mắc cho rằng
thầy giáo đã chấm nhầm cho em. Nếu là thầy giáo đó thì ngay lúc ấy bạn xử lý
thế nào?
Tình huống 4: Trong giờ làm bài kiểm tra môn toán. Mới hết nửa thời gian,
trong khi cả lớp còn đang làm bài thì đã thấy em A (một học sinh giỏi toán của
lớp) đã làm xong. Nếu là giáo viên bộ môn toán đó, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 5: Bước vào giờ dạy, bạn thấy lớp vắng đến nửa số học sinh, hỏi
nguyên nhân thì các em cho biết là các bạn bỏ đi đưa đám mẹ của một bạn trong
lớp bị mất. Trước tình huống đó bạn sẽ xử lý thế nào?
: Trong lớp, học sinh phải ngồi theo chỗ quy định, nhưng vào giờTình huống 6
dạy của bạn, có một học sinh lại tự động đảo chỗ, ngồi lên bàn đầu. Khi bạn hỏi
lý do, học sinh đó nói rằng:
Thưa thầy, em thích học môn của thầy và em thích xem thí nghiệm của thầy làm.
Trước tình huống đó bạn xử lý thế nào?
Tình huống 7: Bạn có tật nói ngọng, lẫn giữa l và n. Khi giảng bài học sinh
tronglớp đã cười, nghe thấy tiếng cười đó, bạn xử lý thế nào?
Tình huống 8: Khi trả bài kiểm tra đa số các em đều bị điểm kém, các em đều
nhất loạt kêu là bài khó, các em không làm được và đề nghị thầy không lấy điểm.
Nếu là thầy giáo đón bạn xử lý thế nào?
Tình huống 9:Trong khi quay mặt vào bảng, thầy giáo thấy học sinh ở dưới lớp
lại ồn ào và cười khúc khích. Khi thầy ngừng viết bảng và quay lại thì cả lớp lại
im lặng và nhìn lên bảng. Nếu là thầy giáo đó bạn xử lý thế nào?
Tình huống 10: Trong khi giảng dạy, cô giáo Lan phát hiện thấy một học sinh ở
cuối lớp đang mải làm việc riêng, không chú ý nhìn lên nghe giảng. Nếu là cô
giáo Lan, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 11:Trong khi đang giảng bài, thầy giáo nhận thấy có một nữ sinh
trong lớp không nhìn lên bảng mà mắt cứ mơ màng nhìn ra phía ngoài cửa sổ lớp.
Nếu là thầy giáo đó, bạn sẽ xử lý thế nào trước tình huống đó?
Tình huống 12:Trong giờ dạy, thầy T phát hiện ra một học sinh ở cuối lớp hay
ngáp vặt, mắt lờ đờ. Thầy T nghi vấn em đó mắc nghiện ma túy. Nếu là thầy giáo
T, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 13: Trong khi giảng dạy, thầy giáo phát hiện ra một học sinh nữ
đang đọc truyện. Khi thầy đến và thu sách truyện thì thấy đây là một tiểu thuyết
ái tình được xuất bản ở Sài Gòn từ trước năm 1975. Nếu vào trường hợp thầy
giáo đó, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 14: Trong khi giảng bài, thầy giáo thấy có một học sinh gục đầu
xuống bàn không ghi bài. Nếu là giáo viên đó, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 15:Khi bước vào lớp, cả lớp đều đứng lên chào cô giáo, nhưng duy
nhất có một em vẫn ngồi. Trước hiện tượng đó bạn sẽ xử lý thế nào
2. Các tình huống sư phạm xảy ra đối với giáo viên chủ nhiệm lớp .
Tình huống 16:Nếu lớp bạn chủ nhiệm, có một học sinh vi phạm kỷ luật, bạn
yêu cầu học sinh về mời phụ huynh đến gặp bạn nhưng học sinh đó đã tự bỏ học.
Bạn sẽ xử lý như thế nào?
Tình huống 17:Trong lớp 10B do thầy Tuấn làm chủ nhiệm có em Hùng hay
nghỉ học không phép. Tuần qua em cũng có 2 buổi nghỉ học không phép. Nếu là
thầy Tuấn, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 18:Khi tiếp xúc với phụ huynh của một học sinh cá biệt, phụ huynh
đó năn nỉ bạn với câu "trăm sự nhờ thầy". Nếu là giáo viên chủ nhiệm, lúc đó bạn
phải ứng xử thế nào?
Tình huống 19:Một học sinh sắp bị đưa ra xét ở Hội đồng kỷ luật. Phụ huynh là
người có chức vị chủ chốt ở địa phương đến đề nghị bạn với tư cách là giáo viên
chủ nhiệm xin với Hội đồng chiếu cố và "cho qua". Nếu là giáo viên chủ nhiệm,
bạn sẽ ứng xử với vị phụ huynh đó ra sao?
Tình huống 20:Đến thăm một gia đình học sinh với mục đích phối hợp giáo dục
em A một học sinh học kém, cha mẹ em đã ngỏ ý đành xin cho con thôi học. Bạn
xử lý thế nào?
Tình huống 21: Một học sinh khá trong lớp vì hoàn cảnh gia đình quá khó khăn,
phụ huynh đến trình bày với giáo viên chủ nhiệm xin cho con nghỉ học. Nếu là
giáo viên chủ nhiệm, bạn sẽ ứng xử ra sao?
Tình huống 22:Là giáo viên chủ nhiệm, một lần đến thăm gia đình học sinh gặp
đúng lúc bố mẹ em đang la mắng em đó. Nếu là giáo viên chủ Nhiệm đó, bạn sẽ
xử sự thế nào?
Tình huống 23:Một nữ sinh lớp bạn làm chủ nhiệm vừa tròn 17 tuổi đã bị cha
mẹ bắt nghỉ học để lấy chồng. Nữ sinh đó đến nhờ bạn là giáo viên chủ nhiệm
che chở. Nếu là giáo viên chủ nhiệm đó, bạn xử lý thế nào?
Tình huống 24:Là giáo viên chủ nhiệm lớp, một hôm có anh công an đến trường
gặp và thông báo rằng một học sinh của lớp đó đang có nghi vấn là đã tham gia
vào một vụ trộm cắp. Đó là một học sinh thường được bạn đánh giá là một học
sinh ngoan Trước tình huống đó bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 25:Hai xe ôm chở học sinh lớp bạn đi tham quan. Xe nào các em
cũng đề nghị bạn đi cùng. Bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 26:Giờ vật lý lớp 10C có một số học sinh bị ghi vào sổ đầu bài,
nhưng 2 ngày sau không biết ai đã tẩy xóa. Thấy hiện tượng trên, nếu là giáo viên
chủ nhiệm lớp 10C, bạn xử lý thế nào?
Tình huống 27:Khi mới nhận lớp chủ nhiệm, học sinh đề nghị bạn hát một bài
nhưng bạn lại không có khả năng ca hát. Bạn xử lý thế nào?
Tình huống 28:Mặc dầu nhà trường đã cấm nhưng học sinh lớp bạn chủ nhiệm
vẫn mang bóng đến đá trong trường. Các học sinh đó đá bóng làm vỡ một ô cửa
kính, nhưng ngay lúc đó các em đã mua một tấm kính và lắp vào. Đứng trước sự
việc đó là một giáo viên chủ nhiệm, bạn sẽ xử lý thế nào trong giờ sinh hoạt lớp
cuối tuần đó?
Tình huống 29:Trong buổi lao động, giáo viên chủ nhiệm phát hiện thấy có hai
học sinh đã tự ý bỏ về giữa giờ. Nếu là giáo viên chủ nhiệm đó, bạn sẽ xử lý thế
nào?
Tình huống 30:Do có sư xích mích, một số thanh niên ngoài trường đến chờ lúc
tan học sẽ đến đánh một học sinh lớp bạn chủ nhiệm. Biết được sự việc trên, bạn
sẽ xử
lý thế nào?
CÁC CÁCH XỬ LÝ TÌNH HUỐNG.
1. Xử lý tình huống sư phạm của giáo viên trên lớp .
Cách xử lý tình huống 1:
a/ Giáo viên phê bình tổ trực nhật, sau đó tiến hành giảng dạy bình thường.
b/ Giáo viên yêu cầu học sinh ra ngoài và yêu cầu tổ trực nhật vào làm vệ sinh
lớp sạch sẽ rồi mới cho học sinh vào học.
c/ Giáo viên yêu cầu các em ở từng bàn tự xếp bàn ghế cho ngay ngắn, sau đó
tiến hành giảng dạy, hết giờ dạy yêu cầu tổ trực nhật làm ngay việc vệ sinh lớp
trong giờ ra chơi để giờ sau có lớp học gọn gàng, sạch sẽ.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 2:
a/ Giáo viên cho học sinh đó ngồi xuống và tuyên bố vấn đề này không có trong
nội dung sách giáo khoa nên không đề cập ở giờ dạy. .
b/ Giáo viên dừng bài giảng và tìm cách giải thích vấn đề mà học sinh nêu ra
(nhưng do chưa chủ động và nắm vững nên giải thích lúng túng, mất thời gian).
c/ Khen học sinh có sự tìm tòi liên hệ bài giảng với thực tế và hẹn học sinh: "Tôi
sẽ tìm hiểu thêm để giải thích hiện tượng em nêu ra vào đầu giờ sau.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 3.
a/ Thầy trả lời là đã chấm chính xác, yêu cầu học sinh đó phải xem kỹ lại bài làm
của mình.
b/ Thầy để học sinh trình bày luôn tại lớp, chỗ em đó cho là thầy đã chấm nhầm.
c/ Thầy yêu cầu em học sinh đó xem lại bài làm một lần nữa và cuối giờ đến gặp
thầy để thẩy trò cùng trao đổi xem lại bài chấm cho thỏa đáng.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 4.
a/ Cho học sinh đó nộp bài và yêu cầu học sinh ra ngoài lớp.
b/ Yêu cầu học sinh đó cần xem lại bài cho kỹ và ngồi nghiêm chỉnh tại chỗ đến
hết giờ.
c/ Giáo viên xuống lớp xem kết quả bài làm của học sinh đó, nếu thấy bài làm
hoàn hảo, có thể khen và tuyên bố với lớp: "Tôi cho bạn A làm thêm một đề khác
để bận có dịp thể hiện được khả năng của mình".
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 5.
a/ Vì thấy học sinh nghỉ nhiều, giáo viên bộ môn cho học sinh nghỉ luôn không
tiến hành dạy giờ đó (để giờ trống) .
b/ Giáo viên vẫn tiến hành giảng dạy bình thường.
c/ Giáo viên ghi danh sách học sinh vắng mặt, tuyên bố sẽ lùi việc giảng bài mới
sang buổi sau, sau đó tổ chức cho học sinh làm bài tập tại lớp, tránh việc trống
giờ.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 6.
a/ Kiên quyết buộc học sinh ngồi về chỗ theo quy định.
b/ Vui vẻ để cho học sinh ngồi bàn đầu luôn.
c/ Hoan nghênh học sinh có tinh thần ham học hỏi và yêu cầu học sinh vẫn trở về
vị trí chỗ ngồi mà giáo viên chủ nhiệm đã quy định. Khuyến khích em cố gắng
học tập và quan sát những thí nghiệm chứng minh được làm tại lớp.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 7.
a/ Giáo viên tảng lờ như không biết.
b/ Giáo viên nghiêm khắc yêu cầu các em trật tự, nghiêm chỉnh học tập.
b/ Giáo viên bày tỏ với học sinh như sau: - "Tôi biết tật nói ngọng của tôi chắc
chắn sẽ làm các em cười. Tôi biết điều đó và hàng ngày đang luyện nói để
nhanh chóng khắc phục được tật nói ngọng này, mong các em thông cảm cho
tôi".
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 8.
a/ Giáo viên không chấp nhận đề nghị của học sinh, tiếp tục lấy điểm ghi vào sổ
điểm.
b/ Giáo viên vui vẻ bằng lòng không lấy điểm bài kiểm tra đó.
c/ Giáo viên hỏi học sinh để biết các em vướng mắc ở điểm nào, bài giảng có
điểm nào chưa rõ. Sau đó chữa bài tập đó trên bảng. Với kết quả bài kiểm tra có
quá nửa học sinh chỉ đạt điểm kém cho nên giáo viên quyết định sẽ tổ chức cho
các em làm bài kiểm tra khác và không lấy điểm bài kiểm tra này.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 9.
a/ Thầy cau mày quát mắng về thái độ ồn ào cười cợt của học sinh.
b/ Thầy gọi lớp trưởng yêu cầu cho biết vì sao lớp lại cười mỗi khi thầy quay vào
bảng.
c/ Thấy học sinh vẫn cười, nên thầy tạm dừng tiết học, đi sang phòng giáo viên
soi gương xem lại mặt và trang phục để sửa sang lại. Sau đó tiếp tục giảng dạy.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 10:
a/ Xuống ngay chỗ học sinh đó, để phát hiện xem em học sinh đang làm việc gì
và sau đó phê bình luôn trước lớp
b/ Nhắc nhở luôn học sinh đó và yêu cầu em đứng lên nhắc lại câu cô giáo vừa
giảng. Nếu học sinh không nói được, cô phê bình luôn và cho điểm kém.
c/ Xuống tận nơi xem học sinh đó đang làm việc gì và nhắc nhở em phải tập
trung vào nghe giảng, sau đó cô giáo trở lại bục giảng và tiếp tục giảng bài.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 11:
a/ Ngừng giảng và phê bình em học sinh phân tán tư tưởng không chú ý vào bài
giảng.
b/ Chỉ định ngay học sinh đó trả lời một câu hỏi mà giáo viên đưa ra.
c/ Giáo viên ra một câu hỏi phác vấn chung, các em tham gia phát biểu, nhân đó
giáo viên hỏi em học sinh đó có ý kiến gì tham gia bổ sung và nhìn em với con
mắt "nhắc nhở".
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 12:
a/ Giáo viên phê bình gay gắt thái độ lơ là học tập của học sinh.
b/ Bỏ qua không xử lý.
c/ Giáo viên xuống lớp, nhẹ nhàng hỏi học sinh đó vì sao có vẻ mệt mỏi và động
viên em chú ý hơn đến việc nghe giảng. Sau giờ học giáo viên tìm gặp ngay giáo
viên chủ nhiệm trao đổi về hiện tượng trên để có biện pháp phối hợp với gia đình
đưa em đi kiểm tra và chữa trị.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 13.
a/ Giáo viên xuống thu sách và phê bình ngay trước lớp về việc học sinh đọc
truyện cấm "trong giờ"
b/ Thu ngay truyện và đuổi học sinh ra khỏi lớp vì vi phạm nội quy.
c/ Yêu cầu học sinh đưa truyện cho giáo viên, nhắc nhở em chú ý nghe giảng.
Cuối giờ học tiếp tục gặp em học Bình đó để góp ý, đồng thời cũng gặp và phản
ánh với giáo viên chủ nhiệm để lưu ý tiếp tục uốn nắn.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 14.
a/ Giáo viên gọi học sinh đó đứng dậy và phê bình luôn trước lớp, không còn biết
nguyên nhân.
b/ Giáo viên dừng lại, phê bình hiện tượng học sinh gục đầu xuống bàn sau đó
"giảng giải" cho cả lớp về ý thức học tập cần phải thế nào...
c/ Xuống chỗ học sinh đó, hỏi han xem vì sao em có vẻ mệt mỏi? Có ốm đau
không? Có thể tiếp tục cố gắng ngồi nghe giảng? Sau đó động viên em chú ý học
tập.
Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 15.
a/ Cô giáo nhìn thẳng và gọi học sinh đó đứng lên chào giáo viên khi vào lớp.
b/ Cô lờ đi coi như không biết và cả lớp ngồi xuống rồi cô tiếp tục giảng bài.
c/ Cô giáo cho cả lớp ngồi xuống, sau đó cô đi xuống lớp hỏi học sinh đó có lý do
gì mà không thể đứng lên chào cô như các bạn, nếu không thấy học sinh báo cáo
được lý do gì, cô giáo yêu cầu lần sau học sinh phải có thái độ đứng chào nghiêm
chỉnh khi các thầy cô vào lớp.
Cách "c" là hay nhất.
2. Cách xử lý tình huống của giáo viên chủ nhiệm .
Cách xử lý tình huống 16.
a/ Không xử lý gì, để cho học sinh tự bỏ học.
b/ Tiếp tục gửi giấy mời phụ huynh học sinh đến trường gặp giáo viên chủ nhiệm.
c/ Giáo viên chủ nhiệm đến ngay gia đình gặp phụ huynh học sinh để thông báo
tình hình, tìm hiểu nguyên nhân và bàn với phụ huynh động viên học sinh tiếp tục
đi học cũng như tìm biện pháp thích hợp để giáo dục em.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 1 7.
a/ Tuyên bố tạm đình chỉ học tập của học sinh đó để làm kiểm điểm và đề nghị
lên Hội đồng kỷ luật nhà trường thi hành kỷ luật.
b/ Yêu cầu cán bộ lớp đến gia đình để thông báo tình hình và chuyển giấy mời
phụ huynh học sinh đến gặp nhà trường.
c/ Giáo viên chủ nhiệm gặp riêng học sinh để tìm hiểu lý do, sau đó đến thăm và
báo với phụ huynh học sinh biết tình hình và tìm hiểu nguyên nhân. Tùy theo
nguyên nhân cụ thể, giáo viên bàn với phụ huynh học sinh cách giúp đỡ thích
hợp.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 18.
a/ Chỉ cười xòa không nói gì.
b/ Đáp lại bằng lời lẽ xã giao: "Xin cám ơn, chúng tôi không dám".
c/ Giáo viên chủ nhiệm phát biểu cám ơn sự tín nhiệm của phụ huynh học sinh
đối với bản thân sau đó nhẹ nhàng nói về vai trò và trách nhiệm của nhà trường -
gia đình và xã hội trong việc giáo dục con em. Giáo viên chủ nhiệm không quên
cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với gia đình để giúp đỡ học sinh không ngừng tiến
bộ.
Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 19.
a/ Giáo viên chủ nhiệm đề nghị ông phụ huynh đó gặp thẳng hiệu trưởng để đề
đạt ý kiến trên.
b/ Nhận là sẽ trình bày đề nghị trên của gia đình trước cuộc họp Hội đồng kỷ luật.
c/ Tóm tắt lại khuyết điểm trầm trọng mà học sinh vi phạm. Đề nghị gia đình
cùng thống nhất với giáo viên chủ nhiệm đánh giá mức độ vi phạm và biện pháp
kỷ luật cần thiết, coi đó là biện pháp giáo dục để em học sinh có dịp "tỉnh ngộ"
rút kinh nghiệm và sửa chữa khuyết điểm.
Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 20.
a/ Đặt vấn đề cho con em đi học hay không là tùy thuộc vào gia đình.
b/ Yêu cầu gia đình tiếp tục cho em đi học vì chưa đến tuổi đi lao động, nghỉ học
thì dễ sinh hư hỏng.
c/ Trao đổi với gia đình và tìm hiểu nguyên nhân, về phía nhà trường giáo viên
chủ nhiệm nhận sẽ cố gắng và quan tâm giúp đỡ em học tập tiến bộ hơn. Đề nghị
với gia đình tạo điều kiện và động viên em chăm chỉ học hành.
Cách "c" là hay nhất
Cách xử lý tình huống 21:
a/ Không có ý kiến gì trước đề nghị của gia đình.
b/ Đặt vấn đề nếu gia đình quá khó khăn thì có thể cho em đó vừa đi làm giúp đỡ
bố mẹ vừa đi học bổ túc văn hóa cũng được.
c/ Phản ánh với gia đình: Em đó là một học sinh khá trong lớp đang có nhiều
triển vọng, vì em còn chưa đến tuổi lao động nên nhà trường rất tiếc nếu em phải
nghỉ học. Giáo viên chủ nhiệm cũng mong gia đình cho biết những khó khăn cụ
thể để giáo viên chủ nhiệm sẽ bàn bạc với tập thể lớp, Hội phụ huynh học sinh,
Hội khuyến học của địa phương có biện pháp giúp đỡ cụ thể.
Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 22:
a/ Bỏ về, không vào thăm.
b/ Cứ vào thẳng trong nhà để gặp phụ huynh học sinh, coi như không có gì xảy
ra.
c/ Gõ cửa chờ bố mẹ học sinh ra mở cửa mời vào.
- Giáo viên chủ nhiệm đặt vấn đề một cách thẳng thắn, khéo léo.
- "Hôm nay tôi đến thăm gia đình để trao đổi với các bác về những tiến bộ cũng
như một vài điểm cần góp ý thêm với em. Đồng thời cũng mong hai bác cho nhận
xét về tình hình em ở nhà ra sao?... " Sau khi để gia đình giãi bày tình hình, giáo
viên chủ nhiệm tiếp tục góp ý và bàn biện pháp phối hợp giáo dục giữa nhà
trường và gia đình.
Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 23.
a/ Giáo viên chủ nhiệm nói với học sinh đó: "Đây là việc của gia đình, nhà trường
không thể tham gia được"
b/ Khuyên em đó kiên quyết "đấu tranh", "khước từ" ý kiến của bố mẹ.
c/ Động viên em giữ vững tinh thần, tiếp tục học tập tốt Giáo viên chủ nhiệm hứa
sẽ trao đổi với Hội phụ huynh học sinh, Đoàn thanh niên và chính quyền địa
phương để cùng giải thích vận động gia đình thực hiện đúng luật hôn nhân.
Giáo viên chủ nhiệm cũng khuyên em cần bày tỏ nguyện vọng với bố mẹ để được
tiếp tục đi học đến nơi đến chốn vì em còn ham học tập vả lại tuổi 17 chưa muốn
sớm có gia đình.
Cách "C" là hay nhất
Cách xử lý tình huống 24.
a/ Khẳng định với công an đây là học sinh ngoan.
b/ Coi đây là việc xảy ra ở ngoài nhà trường, đề nghị công an cứ điều tra và xử lý
theo luật.
c/ Bình tĩnh nghe công an phản ánh những việc nghi vấn, nhận là để tìm hiểu vấn
đề trên qua các em học sinh và sẽ phản ánh trở lại trong thời gian sớm nhất. Giáo
viên chủ nhiệm cũng không quên trình bày nhận xét đánh giá của mình về học
sinh đó với công an.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 26.
a/ Giáo viên chủ nhiệm tuyên bố không thể một lúc ngồi cả hai xe theo yêu cầu
các em được.
b/ Giáo viên chủ nhiệm tuyên bố sẽ ngồi với xe A.
c/ Giáo viên chủ nhiệm vui vẻ nói to với học sinh cả hai xe: Cô phấn khởi khi
thấy xe nào cũng muốn có cô đi cùng, cô sẽ thu xếp như sau:
Lượt đi cô ngồi với các em xe A, lượt về cô sẽ ngồi với các em xe B".
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 27:
a/ Cô giáo nói: "Cô không biết hát, đề nghị một em hát thay cô".
b/ Cô giáo nói: "Cô hát không hay, cô xin đọc một bài thơ vậy".
c/ Cô giáo nói với các em: "Cô hát không hay, nhưng với nhiệt tình đề nghị của
các em, cô sẽ hát và đề nghị tất cả các em hát cùng cô" sau đó cô giáo hát một ca
khúc quen thuộc, phổ biến rồi cô vỗ tay làm điệu cho các em vỗ tay và hát cùng
cô.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 28.
a/ Bỏ qua sự việc trên, không phê bình và tuyên dương gì trong buổi sinh hoạt
lớp.
b/ Nghiêm khắc phê bình về hành động vi phạm nội quy của nhóm tham gia đá
bóng.
c/ Yêu cầu các em tham gia đá bóng hôm đó đứng lên. Giáo viên nghiêm khắc
phê bình khuyết điểm vi phạm nội quy. Sau đó cũng tỏ lời khen ngợi các em đã
biết tự giác mua và đã lắp ngay ô kính bị vỡ. Cuối cùng yêu cầu các em hứa trước
lớp sẽ không tái diễn hiện tượng vi phạm nội quy nữa.
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 29.
a/ Để mặc cho học sinh bỏ về, sẽ kiểm điểm và phê bình trong buổi sinh hoạt lớp
đối với hai học sinh trên.
b/ Cử tổ trưởng gọi hai bạn để tiếp tục lao động.
c/ Cử lớp trưởng đi gọi hai bạn trở lại để gặp thầy giáo chủ nhiệm, khi các em trở
lại, giáo viên nghiêm khắc nhắc nhở học sinh đó và yêu cầu các em phải tiếp tục
tham gia lao động cùng các bạn, trong quá trình đó giáo viên luôn để ý quan sát
thái độ lao động của các em trên.
Cuối buổi lao động giáo viên chủ nhiệm họp lớp để kiểm điểm rút kinh nghiệm
đánh giá kết quả buổi lao động. Giáo viên chủ nhiệm đưa ra hiện tượng hai học
sinh định bỏ về đã kịp thời được góp ý và sau đó đã sửa chữa khuyết điểm cố
gắng lao động
Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 30.
a/ Coi chuyện xích mích ngoài phạm vi nhà trường, không có trách nhiệm giải
quyết.
b/ Nhắc nhở học sinh, cần hòa giải mâu thuẫn với bạn và không được gây chuyện
đánh nhau tại cổng trường.
c/ Yêu cầu học sinh lưu lại trường Cử lớp trưởng về ngay báo với gia đình đến
đón con về Báo với bảo vệ trường giải tỏa thanh niên trên . Nếu thấy có dấu hiệu
còn có khả năng số người trên tìm cách đón đánh thì gọi điện cho công an địa
phương báo cáo tình hình và mong có sự can thiệp cần thiết
Cách "c" là hay nhất.
Tình huống 63: “Cần một cuộc sống tốt đẹp hơn” của nhà giáo Nguyễn Văn
Khánh - trường PTDTBT THCS Mùn Chung, huyện Tuần Giáo.
Cô giáo X được phân công giảng dạy môn hướng nghiệp lớp 9. Trong tiết giảng
cô có nói: Các em ạ! Các em phải cố gắng để tiếp tục học, sau này các em có đủ
kiến thức thi vào đại học hoặc cao đẳng và các trường trung cấp chuyên nghiệp
hoặc các em có thể chọn cho mình một nghề nào đó phù hợp với khả năng của
mình.
Sau khi cô giáo nói vậy, bỗng nhiên có một cánh tay giơ lên:
Thưa cô! Chắc em chỉ học đến hết lớp 9 thôi, em biết em không có khả năng học
lên THPT và với sức học của em thì không thể vào ngành nghề nào được nên em
sẽ xây dựng gia đình sớm để có cuộc sống ổn định.
Cách xử lý tình huống thực tế của giáo viên
Trước tình huống đó cô giáo X vẫn tiếp tục giảng và cho rằng học sinh chưa hiểu
về định hướng học tập của mình. Sau đó cô giáo sẽ gặp riêng em, cùng em chia sẻ
và phân tích cho em hiểu rõ, không nhất thiết phải vào đại học mới là thành công
mà có thể các em theo học bất cứ nghề nào miễn là phù hợp với khả năng của
mình. Việc xây dựng gia đình sớm khi chưa có nghề nghiệp thì bản thân em sẽ
không thể lo được gia đình có một cuộc sống ổn định.
Bản thân cô giáo phải luôn coi học sinh của mình là những người bạn để tạo sự
chân thành và niềm tin cho các em. Học sinh đang cần một hướng đi phù hợp với
năng lực sau tốt nghiệp THCS, THPT để hòa nhập với cuộc sống, với thị trường
lao động vốn phong phú và phức tạp hiện nay. Học sinh cần những định hướng,
những tư vấn hợp lý của thầy cô giáo và gia đình để không lúng túng trong việc
chọn trường, chọn ngành, chọn nghề phù hợp. Nói một cách khác: Sau tốt nghiệp
THCS, các em tiếp tục học lên THPT, sau khi tốt nghiệp THPT, khi đó các em có
thể chọn học thêm hoặc chọn nghề cho phù hợp với khả năng của bản mình.
Trước tình huống trên cô giáo X có thể giải quyết cũng như phân tích luôn cho
em A cũng như các bạn khác trong lớp cùng hiểu hơn và trên cơ sở của những
buổi hướng nghiệp, các em có thể tiếp thu được những kiến thức cũng như kĩ
thuật có thể áp dụng được vào cuộc sống hàng ngày dựa trên những thế mạnh của
địa phương mà vẫn đem lại được cuộc sống ổn định khi các em không có điều
kiện học cao hơn.
Trong trường hợp này tôi đã cùng các em trao đổi về ước mơ nghề nghiệp sau
này. Cho các em bộc lộ những sở trường vốn có của mình trong học tập, trong
các công việc thường ngày. Cùng các em tìm hiểu về nhu cầu việc làm của địa
phương, nhu cầu việc làm của nước ta và khu vực. Cùng các em tìm hiểu về cơ
hội tìm kiếm việc làm và thu nhập của của các ngành kỹ thuật đang là thế mạnh
của người lao động. Qua đó giúp các em có cái nhìn đúng đắn hơn về vai trò và
vị trí của người lao động trong xã hội. Đưa ra những trường hợp cụ thể về những
người lao động đã thành danh và tự mình kiếm sống bằng nghề đã học được. Cho
các em nêu ra những trường hợp ở địa phương mình đã học nghề và trở về quê
hương xây dựng kinh tế, làm giàu trên mảnh đất quê hương, những đóng góp của
họ cho gia đình, cho địa phương từ đó kính thích sự ham muốn tìm tòi, học hỏi để
sau này trở thành những người lao động có ích. Cho các em nêu ra thực trạng về
lao động không được đào tạo ở địa phương, những công việc mà họ đang làm,
thu nhập của bản thân, sự đóng góp của họ cho gia đình và xã hội, những tệ nạn
xã hội thường gặp khi tham gia tìm kiếm việc làm và lao động ở ngoài. Những
vấn đề mà bản thân, gia đình và xã hội phải đối mặt khi giải quyết những hậu quả
do người lao động không có nghề nghiệp ổn định gây ra. Khơi dậy trong các em
niềm say mê lao động, cho các em thấy lao động là sáng tạo, không định kiến với
những người lao động chân tay, những người làm công nhân, có cái nhìn nghiêm
túc hơn về nghề nghiệp phù hợp với bản thân mình, tránh mơ hồ, ảo tưởng.
Và với học sinh ở những vùng sâu, vùng xa còn gặp rất nhiều khó khăn do trình
độ dân trí thấp, phong tục tập quán còn lạc hậu; học sinh đến trường đã là niềm
động viên lớn nhất đối với các thầy cô trực tiếp giảng dạy. Việc định hướng nghề
cho các em sau khi tốt nghiệp THCS là điều rất quan trọng và rất cần thiết nhưng
còn khó khăn hơn rất nhiều, vì các em bị ảnh hưởng bởi những tập quán lạc hậu,
cổ hủ; gia đình đông con dẫn đến cuộc sống nghèo nàn, một số cha mẹ các em
thúc ép con mình phải xây dựng gia đình để có thêm nhân lực lao động trong gia
đình vì không có người làm. Đó cũng là điều mà tất cả chúng ta cần quan tâm
hơn nữa để cho các em có được một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Tình huống 64: “Bầu lại lớp trưởng” của các nhà giáo Nguyễn Trung Dũng -
trường THCS Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Trong giờ sinh hoạt lớp tại lớp 9A1 tuần thứ 6, sau khi lớp trưởng nhận xét các
mặt hoạt động trong tuần của lớp, tôi hỏi lớp em nào có ý kiến bổ sung thì bên
dưới có cánh tay của Tuấn giơ lên. Tôi liền mời Tuấn đứng dạy trình bày, Tuấn
liền nói:
Em có ý kiến đề nghị thầy thay bạn lớp trưởng ạ.
Tôi đang ngỡ ngàng chưa hiểu có chuyện gì thì Minh đứng dạy nói tiếp:
Thưa thầy nhiều bạn trong lớp mình cũng không thích bạn Liên làm lớp trưởng
đâu ạ.
Tôi nhìn cả lớp và hỏi lại Tuấn tại sao đầu năm các em bầu bạn Liên làm lớp
trưởng bây giờ lại muốn thay bạn khác? Tuấn liền nói:
Trước kia bọn em thấy bạn Liên học giỏi lại mới từ trường thị trấn chuyển về nên
nghĩ bạn ấy sẽ là một bạn lớp trưởng tốt, nhưng khi bạn được làm lớp trưởng thì
hôm nào cũng quát mắng chúng em, bạn ấy còn thiên vị nữa ạ. Tôi nhìn Liên và
hỏi:
Bạn Tuấn nói vậy em có ý kiến gì không?
Liên trả lời: Thưa thầy bạn Tuấn không thích em nên nói vậy thôi.
Cách xử lý tình huống thực tế của giáo viên
Tôi nghĩ với trường hợp này cần phải tìm hiểu kĩ hơn chứ không nên quyết định
vội vàng bầu lại hoặc không bầu lại lớp trưởng, vì nếu bầu lại ngay thì Liên sẽ bị
sốc, xấu hổ và tự ái với các bạn trong lớp mà đặc biệt Liên lại là học sinh dân tộc
Mông. Còn không bầu lại thì Tuấn và Minh sẽ ấm ức trong lòng. Tôi nói các em
trật tự việc lớp ta có bầu lại lớp trưởng hay không tiết sinh hoạt tuần 7 thầy sẽ
quyết định, bây giờ lớp ta chuyển sang công việc khác.
Sang tuần học kế tiếp vào thứ 2 tôi gặp riêng lớp phó học tập và hỏi: Em thấy bạn
Liên làm lớp trưởng thế nào? Thái độ của các bạn trong lớp ra sao? Em hãy tâm
sự thật với thầy.
Thưa thầy các bạn không thích Liên mấy, vì Liên hay nóng tính và hay quát
mắng các bạn, đôi khi có lời nói hơi quá khi các bạn mắc lỗi.
Cũng câu hỏi đó tôi gặp riêng các tổ trưởng để hỏi tiếp và cùng nhận được những
câu trả lời tương tự. Tôi thầm nghĩ sẽ phải bầu lại lớp trưởng. Cuối buổi học hôm
đó tôi gặp riêng Liên và nói: Thầy rất quý và tin tưởng ở em vì em là một học
sinh ngoan và học giỏi nhưng làm lớp trưởng không chỉ cần học tốt mà còn phải
có tấm lòng yêu mến, đồng cảm đôi khi phải đặt vị trí của mình vào vị trí của các
bạn, phải giúp các bạn cùng tiến bộ. Nhiều lúc các bạn làm sai em nên tìm hiểu kĩ
và nhắc nhở nhẹ nhàng có khi cần tâm sự riêng động viên các bạn sửa lỗi lầm của
mình chứ không nên quát mắng các bạn, có việc gì khó thì phải nói với thầy để
thầy giải quyết. Thầy sẽ cho em hai tuần để lấy lại lòng tin từ các bạn trong lớp.
Nếu mọi sự tốt đẹp thì em đã chiến thắng còn không thầy sẽ cho cả lớp bầu lại
lớp trưởng, khi đó em cũng đừng buồn. Liên nhìn tôi và nói: Vâng ạ!
Sau hơn một tuần trôi qua tôi thấy các bạn trong lớp đã gần gũi với Liên hơn.
Đên giờ sinh hoạt tuần 7 tôi hỏi cả lớp:
Lớp ta có phải bầu lại lớp trưởng không?
Tuấn đứng dậy: Thưa thầy không cần phải bầu lại đâu ạ. Và nhiều học sinh khác
cũng nói để bạn Liên làm thôi ạ.
Tôi hỏi bạn lớp phó ý kiến của em thế nào?
Thưa thầy để bạn Liên tiếp tục làm ạ.
Tôi nói nếu cả lớp đồng ý thì hãy cho một tràng pháo tay. Những tràng pháo tay
vang lên làm cho tôi như nhẹ đi gánh nặng hơn tuần qua tôi thầm nghĩ sau sự việc
này chắc chắn lớp tôi sẽ luôn đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập và trong cuộc
sống.
Với tình huống trên của tôi chắc các bạn sẽ có những cách xử lí khác nhau. Trong
trường hợp này tôi đã chọn giải pháp trên vì: Nếu tôi không tìm hiểu kĩ sự việc,
không gặp riêng Liên để nói chuyện mà cho học sinh bầu ngay lớp trưởng thì sẽ
làm cho Liên bị sốc và có ý nghĩ thầy chỉ tin các bạn mà không tin mình và có
hành động dại dột. Và đặc biệt Liên là người dân tộc Mông có lòng tự ái rất cao,
trong nhiều trường hợp vì tính tự ái mà các em đã ăn lá ngón tự tử. Chính vì vậy
tôi đã chọn cách xử lí trên để giúp Liên sửa lại cách làm việc của mình để hòa
đồng với các bạn trong lớp và vẫn tiếp tục làm lớp trưởng.
| 1/106
| | Tải xuống

Có thể bạn quan tâm:

Preview text:

TUYN CHN CÁC TÌNH HUNG S PHM THNG GP VÀ CÁCH GII QUYT
15 tình hung s phm thng gp khi bn tr thành giáo viên TH 1:
Bn là giáo viên ch nhim ca mt lp hc, trong lp ca bn ch nhim có mt hc
sinh hc kém, li thng xuyên i hc mun, trong các gi hc li không chú ý lng
nghe giáo viên ging bài và thng ng gt. Khi bn n gp ph huyenh ca hc sinh
ó  trao i v tình hình hc tp ca em và mun phi hp vi gia ình ca em nhm
 ra phơng án tt nht  cái thin tình trng hc tp ca em thì m ca em li xin
cho em thôi hc. Lý do mà m ca em a ra là vì b em mt sm, nhà li còn có em
nh. Nên m ca em mun xin cho em thôi hc  giúp  m trong nom em nh, 
m em i kim tin nuôi các con.
Vi cơng v là mt giáo viên ch nhim ca hcoj sinh ó, thì bn cn làm gì 
giúp  hc sinh ó vn có th i hc và vn có th giúp  gia ình c phn nào ? Hng gii quyt:
Bn cn n gp ph huynh hc sinh và trao i rõ rang c th v vn  này, nh
nhàng ng viên m ca hc sinh ht sc to iu kin cho em  em có th hc tip vì
chính tơng lai ca em. Ngoài ra, trong nhng gi ra chơi bn có th ct c các hc
sinh khác trong lp thay phiên nhau n  giúp  gia ình em y,  em y có thi
gian i hc. Cn phi hp vi hi ph huynh ca lp, trng và a phơng  giúp 
gia ình em vt qua khó kh!n và qua trng là  to iu kin cho em có th tip tc
i hc vì tơng lai ca em. TH 2: 1
Trong lp có mt hc sinh rt hay làm mt trt t" trong các gi hc và iu ó làm nh
h#ng n giáo viên b môn và các bn trong lp. Bn là cán b trong lp thì bn cn
phi làm gì  gii quyt tình trng ó ? Hng gii quyt:
Trc tiên bn cn phi tìm hiu rõ xem vì sao hc sinh ó li rt hay làm mt trt t"
trong lp và môn hc nào c$ng th hay ch% là mt sô môn hc. Nu lý do hc sinh a
ra là không hp lý thì bn cn phi gii thích rõ c th cho hc sinh ó. Ch&ng hn nh:
không thích hc môn hc ó. Hay là do thy, cô b môn ó dy không hay hoc môn
hc ó khó hiu, thì bn cn phân tích cho hc sinh ó hiu vai trò và tác dng ca môn
hc ó. Hoc trao i vi giáo vin b môn ó  tìm ra phơng pháp dy khác phù hp hơn,… TH 3:
Trong gi hc, giáo viên có a ra mt câu hi và gi mt hc sinh tr li, nhng mà
c lp không ai giơ tay  tr li. Cô gi bn Thiên ng dy tr li câu hi mà cô hi.
Em Thiên ng lên nhng không tr li mà ch% ng im, mt tròn xoe nhìn cô giáo,
ming mím cht và tay chân không c ng.
Trc tình hung này, bn là giáo viên ó thì bn s' làm gì và ti sao bn li làm nh vy ? Hng gii quyt:
Cn nhc li câu hi cho hc sinh và ng viên em tr li câu hi ó. Nu hc sinh vn
không tr li thì gi mt em khác khá hơn tr li câu hi. Sau ó yêu cu, khích l em
nhc li câu tr li ca bn. Khi em nhc li c thì cho em ng(i xung. Sau gi hc,
bn cn tìm ra nguyên nhân vì sao em y li nh vy và cn tìm ra phơng án giúp .
Cn ch% ra rõ cho em rng nu em không tr li và nu tip tc tình trng này thì kt
qu ca em s' nh th nào ?. ) em có th nhn ra và s a cha. TH 4:
Bn ang là ch nhim ca mt lp. Vào u hc k* II, có mt hc sinh trong lp xin c chuyn lp.
Bn cn phi làm gì trong tình hung này ? Hng gii quyt :
)u tiên không nên (ng ý cho hc sinh ó chuyn lp vi. Tìm hiu xem lý do vì sao
hc sinh ó li có ý nh chuyn lp. Nu lý do là do mi quan h ca hc sinh ó vi
các bn trong lp là không c tt, hc sinh ó b cô lp trong tp th lp, thì giáo
viên cn phân tích cho hc sinh ó rõ nguyên nhân vì sao li xy ra mi quan h xâu
th. Và nguyên nhân dn n mi quan h xu ó là do t+ cá nhân hc sinh ó hay là t+
tp th lp  t+ ó tìm cách ci thin mi quan h theo hng tích c"c, nâng cao tinh
thn oàn kt trong hc tp c$ng nh trong các mi quan h. Bên cnh ó, giáo viên
ch nhim c$ng cn hp vi ban các s" lp  giúp các bn khác trong lp t+ b các
thói quen xu trong ng x . T+ ó, cái thin phong trào hc tp và hot ng ca lp. 2
Còn nu lý do mà hc sinh ó a ra là hp lý, không phi vì li ích cá nhân hay vì các
mi quan h không c tt thì giáo viên ch nhim nên to iu kin và giúp  hc
sinh ó trong vic chuyn lp. TH 5:
Trong trng có mt hc sinh cá bit, ã rt nhiu ln vi phm ni quy ca nhà trng.
Nhng ln này là mt sai lm nghiêm trng. Ban giám hiu nhà tng yêu cu giáo
viên ch nhim cn a hc sinh v gp gia ình và trao i v vn  này. Khi a
hc sinh v nhà, trc khi giáo viên gii thích xong thì b ca hc sinh ã ng dy tát
ti tp vào mt hc sinh và nói vì ã “làm xu mt” gia ình. Vi a v là mt ngi
giáo viên ch nhim ca hc sinh ó, thì trong trng hp này bn s' x lý tình hung này nh th nào ? Hng gii quyt:
Vic u tiên bn phi làm là can thip vào không cho b ca hc sinh tip tc ánh
hc sinh na, trong khi ó bn c$ng (ng thi dùng nhng li l' thích hp  gii
thích cho ph huynh ca em bit rng trong vic giáo dc con cái bng bo l"c khong
bao gi mang li kt qu tt p thm chí nó còn phn tác dng khin cho mi quan h
trong gia ình tr# nên xu i và iu ó là không ai trong gia ình mong mun.
Sau khi bn ã can thip vào và v ph huynh hc sinh có v, bình t-nh hơn, bn s' quay
li câu chuyn ca mình mt cách nh nhàng, nim n# và vui v,. Bên cnh ó bn cn
làm cho ph huynh hc sinh hiu rng nhà trng luôn luôn coi trng vai trò ca gia
ình trong vic giáo dc hc sinh c bit là khi các em mc sai lm. Dù cho ó là hc
sinh th nào thì không bao gi c giáo dc các em bng bo l"c hay dung nhng li
l' nng n, xúc phm thm chí làm nh h#ng n danh d" ca hc sinh. .  tui ca
các em, các em ã ý thc c cái tôi cá nhân và các em cn c tôn trng. Chính vì
vy, vic dùng cách giáo dc bng bo l"c hay dùng li l' không hay ch% làm nh
h#ng n các em thm chí nó còn có hu qu t(i t hơn. Cui cùng thì bn cn yêu cu
gia ình phi hp vi nhà trng  có hng giáo dc tt nht cho em. TH 6:
Tùng!tùng!tùng………… ting trng báo hiu gi sinh hot cui tun v+a im.
Thy Hùng  ngh hc sinh trong lp phát hin u và nhc im ca lp trong tun
qua.) trêu bn Vinh nhanh nhu giơ tay phát biu ý kin : “ Em tha thy! Thng
Tun nó bo cóc s thy !”
Trc tình hung khó x nh vy, Thy Hùng s' x lí nh th nào? Hng gii quyt: 3
Sau mt h(i yên lng, thy bình t-nh nói: “Thy cô ã làm gì  các em phi s nào?
Thy cô giáo ch% mong mun các em kính trng và l/ phép ch không mun các em s
hãi!… Tun nói úng! Nhng cách nói n!ng ca Tun không c p” TH 7:
Là mt thy giáo tr,!… Thy Hùng c các bn n trong trng quý mn và c bit
có mt trong s các em hc sinh ó là Hoa bày t ý cm mn. Thm chí, Hoa ã vit
th bc l tình cm yêu ơng rt sâu sc. Nu bn là ngi thy trong tình hung này
bãn s' chn cách c x nào trong bn cách di ây?……. Hng gii quyt
• Vit th li cho Hoa  cm n ng thi xin li .
• Bn coi nh không bit. Tip tc i x vi Hoa bình thng nh mi hc sinh khác!
• Phê bình Hoa trc lp vì ti trêu thy giáo.
• Lung cung trc mt cô bé,  cô y hiu nhm. TH 8:
Thy các em hc sinh trêu nhau và là mt thy giáo ch nhim lp ó – bn phát hin
mt ôi ang yêu nhau và có nhng biu hin hc tp i xung rt t(i. C hai u
không chú ý nghe ging , rt hay chng cm mơ màng!……. Bn hiu rõ, tình trng
này là rt áng lo , c bit i vi hc sinh cui cp. Bn x' x lí ra sao trong tình hung này. Hng gii quyt:
Bn khéo léo và lng l' tìm gp riêng t+ng hc sinh mt , nhc nh# nh nhàng , t nh
 chúng không sao nhãng vic hc tp. Không nh h#ng n kt qu ca bn thân
v+a không nh h#ng n thành tích chung ca c lp. TH 9:
Mt s thanh niên ngoài trng có xích mích vi mt hc sinh lp bn ch nhim.
)c các em hc sinh khác báo cho chuyn “… T/u ang b ánh ngoài cng
trng…”. Là thy giáo rt thơng hc sinh- bn s' phi làm th nào? Hng gii quyt:
Gi i bo v ca trng ra làm nhim v. Sau ó gi in v cho ngi nhà n ón
bn hc sinh ó, nu có có du hiu nguy him thì báo cho công an a phơng nh s" can thip. TH 10 : 4
Trong gi tr bài kim tra , có mt hc sinh thc mc vi thy v kt qu bài kim
tra: “Tha thy! Bài ca em làm ging ht bài ca bn Thng, sao bn y li c im
8 mà em ch% c có 5?”. Nu bn là thy thì bn s' hành x nh nào? Hng gii quyt:
Nh nhành và nói: “ Em ã nhìn k- cha! Mang bài ca em và Thng lên ây cho tôi
kim tra!” . Sau khi kim tra xong . Nu bn sai thì ơn gin là bn hãy nói li xin l0i
vi c lp c bit là em hc sinh b bn chm nhm. Sau ó, bn s' chm li bài kim
tra. Nhng là do em ó không  ý thì bn hãy gii thích cho em hiu l0i sai ca mình.
Bn có th phê bình em ó,  ln sau em ó c1n thn hơn. TH 11:
Nu có mt bn hc sinh ca lp bn ch nhim , tham gia vào vic phá hoi tài sn
ca nhà trng . )n khi bn hi v s" vic này thì không có em nào nhn l0i nhng
bn li không có bng chng chính xác v vic em ó ã làm ? Bn s' x lý nh th
nào trong trng hp này ? Hng gii quyt
Nu tôi là ch nhim ca lp gp phi tình hung trên . Vào gi sinh hot lp , tôi s'
nói vi các em rng : “ Các em ã bit rng tài sn ca nhà trng không ch% có riêng
các em s# hu mà nó là ca chung . Nu các em bit gìn gi thì nó luôn p có th s
dng trong rt nhiu n!m mà nó vn nh mi . Nu lp mình có bn nào ã chót tham
gia vào vic phá hoi tài sn ca nhà trng thì hãy ng lên nhn l0i thì các em ch% b
pht nh . Nu bây gi các em mà s hay ngi không nhn thì sau gi có th gp riêng
cô ( thy ) thú nhn v vic mình ã làm . Cô ( thy ) s' không nói ra tên ngi làm
trc lp . Các em mà không thú nhn l0i lm mình ã gây ra thì nhà trng vn có
cách tìm ra và a ra các quyt nh k2 lut n em ó vì ã vi phm quy nh nhà
trng mà không trung th"c , không dám chu trách nhim v hành vi ca mình s'
không bao gi có th tin b c ’’. Tôi tin rng khi nói vi các em nh vy thì chc
chn các em sexnhaanj ra li mà mình ã gy ra và thú nhn v vic mình ã làm . TH 12:
Lp bn ch nhim có mt em nhum tóc vàng (  , xanh ) và ct kiu không ging ai
. Nu là bn , bn s' làm gì ? Hng gii quyt :
Nu tôi là ch nhim ca em hc sinh ó , thì s' nói chuyn nh nhàng vi c lp trong
gi sinh hot : “ Trong xã hi hin nay , hu ht ai c$ng chy theo xu hng và mun
ging thn tng ca mình . Các em hin ang là hc sinh ng(i trên gh nhà trng thì
không nên nhum tóc vàng (  , xanh ) , nên  màu tóc t" nhiên mà khi sinh ra ã có
. Nh vy s' phù hp vi la tui ca các em mà nhìn lp ai c$ng ging ai không có s"
khác bit ,không phân chia giàu nghèo ,.. To nên mt tp th oàn kt hòa (ng , luôn giúp d ln nhau ’’. TH 13: 5
Khi bn mi nhn lp mình ch nhim , có mt hc sinh trong lp  ngh bn hát
nhng bn không có n!ng khiu hát . Mc dù bn ã có nói vi hc sinh là có th k
chuyn nhng em hc sinh ó vn  ngh bn hát cho bng c . Bn s' x lý th nào trong tình hung này ? Hng gii quyt:
Nu là tôi gp phi trng hp trên , tôi s' tơi ci vui v, vi hc sinh và nói vi c
lp rng : “ Cô ( thy ) hát không hay âu các em +ng ci cô ( thy ) nhé . Các em
có th hát cùng cô c không ?” . Tôi s' bt nhp và hát cùng vi c lp . TH 14:
Trên ng n trng , bn bt gp mt em hc sinh lp bn ch nhim ang ánh bi
a mc dù ã n gi lp . Nu bn gp phi tình hung này , bn s' x lý th nào ? Hng gii quyt:
Nu tôi là cô ( thy ) ch nhim ca em hc sinh ó , tôi s' d+ng xe mi em lên xe và
a em hc sinh ó n trng  em vào lp hc bình thng . )n gi sinh hot lp ,
tôi s' nói trc lp rng : “ Các em phi bit rng b m các em rt vt v có th nuôi
các em và cho các em i hc  ly kin thc , bit cái ch . Các em phi c gng hc
tht tt , nghe li b m , không nên b hc  i chơi nh vy các em s' mt kiên
thc bài hc hôm ó , không theo kp các bn trong lp , kt qu hc tp kém , s' làm
cho b m bu(n và chính các em c$ng cm thy thua kém các bn khác trong lp có
thành tích cao trong hc tp . Cô ( thy ) hi vng lp mình s' không có ai nh vy na . ’’. TH 15:
Mt ln cô ( thy ) giáo tr s liên lc cho hc sinh , yêu cu các em mang v nhà cho
b m xem và ký tên . Khi cô ( thy ) giáo thu li s phát hin ch ký trong s liên lc
ca mt em hc sinh có ch gi mo . Là cô ( thy ) giáo ó bn s' làm gì ? Hng gii quyt :
Nu tôi là cô ( thy ) giáo trong trng hp trên s' gp riêng em hc sinh ó yêu cu
gii thích : “ti sao em li làm nh vy ? ’’ và phân tích cho hc sinh ó hiu rng vic
làm ca em là không úng , khuyên nh em ln sau không c tái phm na .
40 TÌNH HUNG S PHM THNG GP PHN I
Là ngi giáo viên, c bit vi các thy, cô giáo ch nhim, vic tip cn và x lý
các tình hung s phm là vic din ra hng ngày. Làm th nào  a ra cách x lý
linh hot, va m bo nhng nguyên tc giáo dc và làm cho các em hc sinh tin
tng vào thy, cô giáo ca mình. Di ây là mt s tình hung s phm và cách
gii quyt mà bn thân tôi ã gp và su tm c, xin chia s cùng các thy, cô và
bn c. 6
* Tình hung 1: Trong gi hc, mt nhóm hc sinh mt trt t -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Tm ngng bài ging, nghiêm nét mt, hng mt v phía có HS mt
trt t, i lp trt t ri tip tc ging.
* Tình hung 2: Khi ang ging bài, phát hin mt HS ang c truyn -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Yêu cu HS a quyn truyn cho giáo viên, cui gi gp riêng HS
c truyn  góp ý.
* Tình hung 3: Mt hc sinh khá ca lp bt ng sa sút v lc hc -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Tìm hiu nguyên nhân, thm hi gia ình, phi hp vi ph huynh hc
sinh cùng tìm cách gii quyt.
* Tình hung 4: Khi kim tra bài c, mt hc sinh không thuc bài vì lý do ti hôm trc b
mt in nên không hc c bài -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Nghiêm túc nhc nh, khuyên bo hc sinh, sau ó t nh tìm hiu
nguyên nhân và tính trung thc ca hc sinh.
* Tình hung 5: Sau bài kim tra 1 tit, do  bài quá khó, im ca hc sinh quá thp -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Hu bài kim tra, thay khi có iu kin, ng thi quán trit hc sinh
phi chu khó hc vì s! không có ln th" hai nh vy n#a.
* Tình hung 6: Trong gi hc có 2 hc sinh ùa nghch -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Yêu cu lp gi# trt t, nhc 2 hc sinh ùa nghch cui gi  li.
* Tình hung 7: Bu$i ti i chi, ang hút thuc thì gp hc sinh -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: T ý không nhn ra, ngày hôm sau gp riêng hc sinh  trao $i và nhc nh.
* Tình hung 8: Hc sinh gp giá viên trên ng i nhng không chào -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Coi nh không có gì xy ra, nhân dp nào ó s! a ra bài hc giáo dc.
* Tình hung 9: Mt bu$i ti i chi, giáo viên ch nhim gp 2 hc sinh ca lp mình yêu nhau -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Hôm sau gp riêng t%ng em  khuyên bo, phi hp vi gia ình cùng bo ban…
* Tình hung 10: &ang gi hc, 1 hc sinh nam ném th cho hc sinh n# -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Xung ch hc sinh n#, yêu cu a t giy, xem và ct i, tip tc
ging bài, sau ó gp riêng 2 hc sinh  nhc nh.
* Tình hung 11: Lp 11 ang chn hc sinh làm lp trng, mt em hc gii nhng hot
ng cha nng n$, mt em hot ng rt nng n$ nhng lc hc hi hn ch -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: B phiu kín, sau ó giáo viên ch nhim kim phiu và ly theo a s phiu.
* Tình hung 12: Trong gi hc giáo viên phát hin có 2 hc sinh ang st st khóc -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Nh' nhàng nhc lp tp trung hc, a mt nhìn v phía 2 hc sinh,
cui gi s! gp riêng  tìm hiu nguyên nhân và cách khc phc.
* Tình hung 13: Gi kim tra, nhc nhm tên -> hc sinh phn "ng-> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Yêu cu lp trt t, xung ch hc sinh nhc tên  kim tra tên và
nhc nh thái  làm bài, yêu cu lp kh(n trng làm bài.
* Tình hung 14: Khi hc sinh gi mo ch# ký ca ph huynh -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Gp riêng hc sinh  nhc nh, rút kinh nghim, ng thi bí mt liên h vi gia ình.
* Tình hung 15: Gi chào c, có 5 hc sinh không mc ng phc, ban giám hiu bit và
nói vi GVCN -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Hi lý do và phê bình 5 hc sinh trc lp, yêu cu làm bn kim im.
* Tình hung 16: Khi hc sinh n# có tình cm vi thy giáo ch nhim -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Coi nh không bit và v)n c x bình thng, nhân dp nào ó có th 7
k chuyn v mi quan h thy trò úng mc.
* Tình hung 17: Có 1 hc sinh nhiu ln không "ng dy chào giáo viên -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Xung tn ni hi lý do, nhc nh em hc sinh ó nu tái phm s!
báo vi giáo viên ch nhim.
* Tình hung 18: Giáo viên mng hc sinh quá m"c, hc sinh cm cp b v -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Thy xin li c lp vì ã quá nóng ny, nhng các em yên tâm, thy
s! tìm cách gp riêng bn hc sinh ó.
* Tình hung 19: Hc sinh trong lp c" chê tt xu ca bn mình, ví d nói ngng “n và l” - > làm th nào?
=> Cách gii quyt: Khi không có mt hc sinh ó thì nhc lp không c ci bn mình,
ng thi tích cc giúp em hc sinh ó sa ch#a.
* Tình hung 20: Trong khi ging bài, mt hc sinh nhi li giáo viên -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Tm ngng, hng v phía hc sinh: “&iu em nói là th%a, vì các bn
trong lp nghe li thy ging hn là nghe e nói”.
* Tình hung 21: Phê bình 1 hc sinh, sau ó phát hin em ó không có li -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Nhân dp nào ó, nói vi hc sinh ó: “Hôm trc thy phê bình em
nhng em không có li, ngi ln ôi khi cng mc sai lm”.
* Tình hung 22: &ang ging bài, 2 hc sinh nam ánh nhau -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Yêu cu 1 trong 2 chuyn ch khác ri tip tc ging.
* Tình hung 23: Gi ch#a bài tp, hc sinh tìm ra cách gii khác -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Nói vi lp: “1 bài tp có th có nhiu cách gii khác nhau, bài ging
ca thy ch* là mt cách gii, các em hãy c gng  tìm ra nhiu cách gii cho mt bài tp”.
* Tình hung 24: Gi ch#a bài tp, giáo viên b nhm du + thành du – và hc sinh phát
hin ra -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Xin li c lp, cm n em hc sinh ã phát hin ra s nhm l)n ca
mình, ri sa li và tip tc ging.
* Tình hung 25: Giáo viên vào lp, c lp "ng chào, có my hc sinh v)n còn ùa
nghch -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Giáo viên "ng nghiêm, a mt v phía hc sinh ùa nghch, n khi
lp im lng thì nói: “Thy chào các em. Mi các em ngi”.
* Tình hung 26: &ang ging bài, mt hc sinh n# kêu rú lên vì có hc sinh nam b con
thch sùng vào ngn bàn -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Yêu cu hc sinh ó t giác nht con thch sùng em ra hành lang b
vào thùng rác và tr li lp hc.
* Tình hung 27: Trong lp có hc sinh hc yu, hay nghch, nhng li c lp  ngh
gi# ch"c i trng i bóng -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Yêu cu hc sinh ó không c ùa nghch, và phi vn lên trong
hc tp thì mi xem xét có cho làm i trng hay không.
* Tình hung 28: Hc sinh X là em tháo vát, nhng hay n tin, c  ngh gi# qu+ cho lp -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Trao $i vi ban cán s lp v trng hp này ri i n quyt nh
có c X gi# qu+ lp hay không.
* Tình hung 29: Sp ht gi, hc sinh thc mc, giáo viên gii quyt cha tho áng -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Gi hc sinh hc gii nht lp tr li thc mc, sau ó nhn xét câu
tr li trc lp và hi li em thc mc xem ã hiu cha.
* Tình hung 30: Hc sinh b rách qun -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: &n cnh em hc sinh ó và nói nh: “Em hãy v thay trang phc i,
thy cho phép em n mun mt chút cng c”.
* Tình hung 31: Trong gi hc, lp trng quay xung hi bn -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Ht gi nhc riêng em ó: “Trong lp em cng nói chuyn riêng liu
có bo c các bn không”. 8
* Tình hung 32: Trong gi hc, 1 hc sinh "ng dy: “Thy dy nhanh quá” -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Bài hc hôm nay hi dài, thy s! c gng nói chm hn, nhng các
em cng cn tp trung nghe nhé.
* Tình hung 33: Do s xut, vào lp quên không cài khoá qun -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Xin li, các em i thy mt lát -> ra ngoài sa li qun áo và vào dy bình thng.
* Tình hung 34: Khi kim tra bài c, phát hin 1 hc sinh quên không cài khoá qun -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: “Em có th v ch”. Sau gi hc nhc hc sinh này  li  gp: “Em
có bit vì sao thy cho em v ch không?”...
* Tình hung 35: Trong gi hc, phát hin hc sinh ang làm bài tp ca môn hc khác -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Nghiêm túc nhc nh hc sinh: “Gi nào vic ny”. Chúng ta phi bit
sp xp thi gian mt cách khoa hc thì vic hc tp mi t kt qu, sp thi hc k, ri y.
* Tình hung 36: Nm hc mi ã bt u c 1 tháng nhng v)n có 3 hc sinh lp ch
nhim không mc ng phc -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Cui gi hc nhc c lp: “K t% ngày mai, các em phi mc ng
phc khi i hc, em nào có lý do c bit thì gp thy”.
* Tình hung 37: Gi hc sinh lên bng làm bài tp, hc sinh loay hoay, quay xung di
cu c"u -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: &t mt s câu hi gi ý cho hc sinh tìm ra cách gii.
* Tình hung 38: Gi kim tra di-n ra c 5 phút thì phát hin 1 hc sinh dùng tài liu -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Thu tài liu và nói: “Thy phê bình em, nu em còn tái phm thy s!
buc phi ánh du bài làm ca em”.
* Tình hung 39: Trng vào lp, 1 hc sinh nghch cht ca, giáo viên phi gõ ca mi
cho vào -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Chc là em nào óng ca  thy vào lp s! không còn thi gian
kim tra bài c n#a ch" gì, nu hôm qua i dã ngoi thì c" nói, thy s! không kim tra. Em
nào óng ca không cho thy vào là hành ng vô l- y.
* Tình hung 40: Trong gi hc, có 1 hc sinh gc khóc trong lp -> làm th nào?
=> Cách gii quyt: Ht gi hc, nhc em hc sinh ó  li, hi xem có chuyn gì xy ra
ri tìm cách khuyên bo.
Nhng tình hung !ng x s phm thông minh
Trong chuyn !ng x vi hc trò, kinh nghim ngi này không th truy"n cho
ngi khác, thm chí, cùng mt giáo viên c#ng không th nh$t nh$t s dng mt
phơng pháp này hay gii pháp kia. M&i tình hung th'c s' là mt th thách 
ngi giáo viên t' trau d(i bn l)nh ngh" nghip ca mình. Câu chuyn ca mt giáo
viên ch nhim di ây t ra tình hung áng suy ngh).
Trc mt hc trò, giáo viên thng phi "ng x úng mc, khuôn phép, không thái
quá. Vì th, s kim ch cm xúc, c bit là nh#ng cn nóng gin là vô cùng cn thit.
Hi hc cp 2, tôi có mt cu bn rt nghch ngm, hay tìm cách chc phá trong các gi hc.
Tên cu là Minh, trùng tên vi thy giáo dy môn toán. Mt ln, thy ang ging bài, cu ta
ngi không yên, c" quay lên, quay xung nói chuyn, làm n.
Thy giáo bc lm, i th.ng xung, xách tai cu ta "ng lên, hi: "Ti sao em làm n trong
gi hc?”. Không ng, cu áp ngay: “Tha thy, ti bn T/nh chi em là tiên s th0ng 9
Minh" Mt  b%ng, ngay lp t"c, thy cho mt cái tát nh tri giáng, h0n 5 ngón tay lên
má, u$i cu ra khi lp. C lp chúng tôi s xanh mt, còn cu kia i ra khi lp nhng
v)n ngm ngm thách th"c sau lng thy.
Gn 20 nm sau, tôi gp li câu chuyn này  chính lp hc sinh mình ch nhim.
Trong gi môn Vt lý, khi cô giáo ang ging bài, em Hng Loan v)n ngi di lp nghch ngm, mt tp trung.
Thùy, cô giáo Vt lý ã nhiu ln nhc nh nh' nhàng, nhng Loan v)n ‘pht” li, thm chí,
còn ci ùa rt vô duyên.
Không kim ch c n#a, cô p bàn quát : “Em Loan! Không hc thì ra ngoài ngay, %ng
có cái kiu láo tôm láo cá nh th trong lp hc.”
Trong ting n ào ca lp hc, ting Hng Loan vang lên rõ mn mt: “Tiên s "a nào chi tao”.
Cô Thùy lng ngi! 30 tu$i i, 7 nm tu$i ngh, cô cha bao gi  trong tình th này.
C gng kìm li cn gin, cô nói nh' nhàng nhng kiên quyt: “Em nào v%a nói, "ng
dy!”. Lp lng im, không em hc sinh nào lên ting, ngay c th phm.
Cô v)n tip tc nh' nhàng: “Tôi hi em nào v%a nói, tôi cho mt c hi "ng dy t nhn
li”. V)n không ai lên ting, không khí lp hc cng th.ng vô cùng. Cô bun bã lc u: “Xin
li các em, tôi không th tip tc dy tit hc này. Phn còn li ca gi hc, tôi yêu cu lp
t sinh hot”. Ri cô lng l! xách cp i ra.
Không bit, các em ã t sinh hot, tho lun nh#ng gì. Nhng n cui gi hc, em lp
trng xung phòng ch giáo viên mi cô lên lp.
Trong lp hc, Hng Loan vi ôi mt  hoe, n"c n khóc và xin li cô giáo. Cô v)n nói
vi Loan b0ng nh#ng li nh' nhàng, không h trách mng.
Sau s vic y, Loan gi cho tôi - là giáo viên ch nhim - bn tng trình và bn kim im.
Trong ó, em vit: "&ây thc s là li lm ln trong cuc i em. Em rt bit n cô Thùy vì
cô ã cho em mt bài hc sâu sc v lòng bao dung”.
Tôi cm bn kim im ca Loan, li nh ti hình nh bàn tay h0n trên má ca cu bn nm
xa và t hi, không bit mình s! "ng x nh th nào nu  vào tình hung ca cô Thùy?
Liu mình có  bình t/nh  không cho hc sinh mt cái tát, hay ít ra là không u$i hc sinh ra khi lp hc?
24 TÌNH HUNG TRONG CÔNG TÁC GVCN C*P TRUNG H+C CƠ S-
Tình hung 1: Có ph huynh hc sinh gp GVCN lp thc mc v danh hiu thi ua ca
con cui nm hc nh sau: “Ti sao im t$ng kt TB các môn cui nm hc ca con tôi là
8,0 nh mt s HS khác cùng lp nhng con tôi không t danh hiu HSG?” Anh (ch) x lý nh th nào?
 xut hng x lý
– Kim tra li thông tin
– Nu PH sai (do không bit cách ánh giá, xp loi): GVCN cn gii thích  PH hiu cách
ánh giá xp loi cn c" vào Q&: 40, 51/BGD&&T hin hành. C th: iu kin  t HSG:
+ Hc lc Gii và Hnh kim Tt + Hc lc Gii: im TB các môn t 8,0 tr lên. Trong ó
1 trong 2 môn Ng# vn và Toán phi t 8,0 tr lên; không có môn nào di 6,5.
– Nu PH úng: GVCN xin ghi nhn, tip thu và cám n ý kin phn hi ca PH. Báo cáo
vi BGH  xin iu ch*nh và rút kinh nghim chung. Thông tin li vi PH kt qu sau khi ã iu ch*nh.
Tình hung 2: Mt ph huynh gi in cho cô giáo ch nhim và phn ánh r0ng: Hôm sinh
nht ca con ch có mi các bn hc cùng lp n d. Trong b#a tic ó ch* có các cháu 10
vi nhau mà không có ph huynh và vô tình ch nghe c các cháu nói chuyn vi nhau
xng hô chi th. Vy vi t cách là giáo viên ch nhim, anh (ch) nên làm gì  giáo dc hc sinh.
." xu$t hng x lý
Vi vai trò ca mình, GVCN cn phi có nhiu bin pháp và thi gian mi thành công 
ch*nh sa 1 s thói quen xu. Sau ây là 1 s bin pháp. Tùy tình hung mà áp dng 1 cách
linh hot nhng %ng gây phn cm.
– &a chuyn này vào sinh hot trong gi sinh hot lp. Không nên nêu tên chính xác 1 hc
sinh nào, ch* nên nói chung chung nh: k chuyn ng ngôn (bin pháp này có tác dng
nhiu ít do ngh thut ca thy cô) ri a ra hình th"c pht nu nghe bt kì 1 hc sinh nào
ó nói by. Sau gi hc thì có th gp riêng vi nh#ng em hc sinh nói by mà ph huynh ã phn ánh.
– Can thip, khen chê tích cc  cho hs ó thy s tác hi do nói by em li.
– Tr% im thi ua, ánh giá hnh kim. ( tác dng ít và ch* trc mt) Còn nhiu phi hp
khác gi#a thy cô vi nh#ng ngi có trách nhim khác  tác ng n thói quen này.
Tóm li, giáo dc là ngh thut, vì vy không nên áp dng 1 cách máy móc cho mi i
tng, mi hành vi mà tùy t%ng tình hung  x lý cho hiu qu.
Tình hung 3: Trong gi sinh hot lp, tôi ang say sa ph$ bin k hoch tun ti, lp
cng rt chm chú nghe, bng ting chuông in thoi reo. Tôi nghiêm ging hi:
– in thoi di ng ca ai ang reo? Hc sinh ng ngác. Tôi nhìn quanh lp, dùng ht kinh
nghim quan sát ca mình  phát hin là HS nào ang s dng in thoi, nhng không
phát hin c ai. Bng  di lp có ting: – Tha cô, chc là in thoi ca cô ! Tôi
bng git mình… (hôm qua v%a thay in thoi mi, nên nhc chuông in thoi mình cha
quen.. gi phi làm sao ây???) Nu anh (ch) là GVCN trên thì s! x lí th nào?
." xu$t hng x lý
Nên nói th.ng là thy (cô) mi mua in thoi mi, nên cha quen chuông, các em b qua
nhé. %ng tic 1 câu xin li, không nên bi ri, hãy gi# bình t*nh. Nên ph$ bin thêm cho hc
sinh vn hóa s dng in thoi ni công s, công cng, trong hi hp.
Tình hung 4: Mt giáo viên ch nhim lp 9 n gia ình hc sinh  thông báo v khuyt
im ca hc sinh ó  trng cho gia ình bit và  cùng kt hp vi giáo viên và nhà
trng giáo dc hc sinh, nhng không ng ph huynh li ánh con ngay trc mt giáo
viên. 2 Trong trng hp ó, anh (ch) s! x s nh th nào?
Phng án x lý 1. Ph huynh ánh con do thói quen, GVCN can ngn, xoa du và chuyn
sang thm hi v gia ình mà %ng ã ng gì n khuyt im ca hc sinh ó n#a, qua
nh#ng trao $i chân tình v hoàn cnh gia ình t%ng bc xen vào khuyt im ca hc
sinh ó mt cách t nh.
2. Nu ph huynh ánh con  d0n mt, áp o giáo viên. Chúng ta ht s"c bình t*nh mm
mng, xin li ph huynh v s làm phin này  xem thái  ca ph huynh mà tip tc hay
h'n ph huynh vào dp khác s! quay li  cùng ph huynh hp tác giáo dc hs.
Tình hung 5: Bn là giáo viên ch nhim ca lp 9A – mt lp ngoan và hc gii. Nhng
ngay gi#a hc k, I, trong mt ln sinh hot lp, em lp trng "ng lên thay mt c lp 
t vi cô giáo ch nhim v vic $i thy giáo dy b môn. Lý do các em a ra là thy
dy khó hiu, li hay có nh#ng li mt sát, xúc phm n các em. Bn bit là nh#ng li nói
ca các em không hoàn toàn sai s tht. Hn n#a, vi cng v là mt giáo viên ch nhim 11
ca mt lp cui cp, bn cng rt lo lng cho kt qu hc tp ca các em, khi mà k, thi
chuyn cp sp n. Bn phi làm th nào ây  v%a gi# c mi quan h tt 'p vi
ng nghip, v%a m bo quyn li ca hc sinh?
." xu$t hng x lý
GVCN nên t$ ch"c hp lp, tìm hiu thêm ý kin, nguyn vng ca các em. Nhng dù th
nào bn cng gi# v#ng nguyên tc không $i giáo viên. Bn s! dùng li l! y thuyt phc
 phân tích cho các em hiu và thông cm vi thy giáo b môn ó. Bn h"a s! có bin
pháp góp ý vi thy giáo nhng không quên nhc nh các em cn ch ng suy ngh/,
không nên quá li vào thy giáo. Sau ó, bn cn trao $i t nh vi thy giáo dy b môn
ó  cùng iu ch*nh.
Tình hung 6:
Lp 9B ca cô ch nhim hu ht u rt ngoan và l- phép. Tuy nhiên, cng có mt s các
em nam nghch ngm, li hc, hay b cô giáo phê bình. Nhiu ln, khi gp nh#ng em hc
sinh này trong sân trng, nhn thy hc sinh ca mình thng lng tránh, gi v nhìn i
ch khác  không phi chào cô. Nu là giáo viên ch nhim bn s! làm nh th nào?
Hng x lý
Chuyn hc sinh lãng tránh thy cô bây gi quá d- thy. ôi khi hc sinh i mt vi thy cô
giáo mà không mt li chào ch* tròn mt nhìn, thm chí là Cô giáo ang dy mình. Thc t
ây là mt trong nh#ng biu hin nh s yu kém v k nng giao tip, yu kém k nng
sng. 1 trng hp này, không nên nói gì vào lúc ó mà nhân tit sinh hot có th khéo léo
k mt câu chuyn tng t  giáo dc các em. Thông qua hot ng tp th  giáo dc
k+ nng sng cho các em c bit là k+ nng giao tip.
Tình hung 7: Khi n mt gia ình hc sinh vi mc ích phi hp giáo dc em A – mt
hc sinh hc kém và thiu ý th"c k lut, nhng gia ình em li nói: “Nu thy cô không dy
c nó thì  tôi cho nó chuyn trng hoc cho nó ngh* hc luôn cng c”. Nu là bn phi x lý th nào?
Hng x lý
Vic phi hp gi#a gia ình và nhà trng trong vic giáo dc hc sinh là mt yêu cu ht
s"c quan trng. Trong trng hp này hc sinh A v%a hc kém li thiu ý th"c k lut, có
th mt s bin pháp ca bn  trng ã không có hiu qu, GVCN tìm n s giúp 2
ca ph huynh là vic làm cn thit. hoctoancapba.com
– &t vn  cho con i hc hay không là tùy thuc vào gia ình.
– Yêu cu gia ình tip tc cho em i hc vì cha n tu$i lao ng, ngh* hc thì d- sinh h hng.
– Trao $i vi gia ình và tìm hiu nguyên nhân, v phía nhà trng, giáo viên ch nhim
s! c gng và quan tâm giúp 2 em hc tp tin b hn.  ngh vi gia ình to iu kin
và ng viên em chm ch* hc hành.
Tình hung 8: 3 Có mt HS ca lp ln u tiên vi phm xé s$ u bài (do b ghi tên phê
bình trong s$). Phát hin ra iu này, GVCN x lý nh th nào?
Hng x lý
– Yêu cu HS vit bn kim im.
– Phân tích tác hi ca hành vi và rút bài hc cho lp. 12
– Thc t gia ình hc sinh  trao $i v hành vi ca HS vi phm  phi hp giáo dc –
Báo cáo vi BGH v v vic trên và  ngh nhà trng x lý trng hp trên  m"c  phê
bình  lp (vì ln u vi phm và ã nhn ra li) nhng cn rút kinh nghim chung.
Tình hung 9: Có PH n xin GVCN nâng hnh kim cho con lên loi Tt  t danh hiu
HSG. Là GVCN, thy (cô) x lý nh th nào?
Hng x lý
– Không nâng HK theo yêu cu ca PH
– Gii thích cho PH bit trình t xp loi HK ( Cá nhân 3T$3 Lp3 GVBM 3 GVCN3Ban Giám hiu duyt)
– Phi m bo tính công b0ng, khách quan khi ánh giá ( Theo quy ch)
– Phân tích tác hi ca bnh thành tích  PH hiu và nêu lý do d)n n HK ca con PH không t loi Tt
– &ng viên PH nên bit chp nhn thc t  phi hp rèn luyn giáo dc HS.
Tình hung 10: Phát hin có 1 HS ca lp mình ch nhim có tình cm yêu ng 1 HS
lp khác trong trng. Là GVCN, thy (cô) x lý nh th nào?
Hng x lý
– Tìm hiu hoàn cnh, tâm sinh lý ca HS
– Gp riêng em HS ó  trao $i t nh, phân tích tác hi ca tình cm yêu ng trc tu$i
– Phi hp vi GVCN lp liên quan  giáo dc HS.
– Thc t PH  trao $i và phi hp giáo dc.
– T$ ch"c các hot ng tp th phù hp  thu hút s tham gia ca HS.
Tính hung 11: Có PHHS n nh GVCN xin Nhà trng cho con lên lp (do thi li không
 im). Thy (cô) x lý nh th nào?
Hng x lý
– Phân tích cho PH hiu tác hi ca vic ngi nhm lp
– Ch* ra nh#ng nhc im trong hc tp ca em HS ó so vi các bn trong lp và các
bn thi li nhng  iu kin lên lp
– & ngh PH không n xin nhà trng v vic nói trên vì quan im ca Nhà trng cng
thng nht nh vy  m bo cht lng bn v#ng
Tình hung 12: Trong lp thy/cô ch nhim  vùng bn có mt HS H Vn Non: hc rt
yu, li thng xuyên i hc mun, trong gi hc li thng ng gt, không chú ý nghe
ging và ghi chép không y . Khi bn n gp ph huynh ca em ó nh0m trao $i v
tình hình hc tp ca em và mun phi hp vi gia ình  giúp 2 em hc tt thì m' ca
em li xin cho con thôi hc. Lý do là vì b em mt sm, em li có em nh, m' em mun xin
cho em thôi hc,  nhà trông em  m' i làm r)y nuôi các con. Trc tình hung này,
thy/cô có cách gii quyt nh th nào? hoctoancapba.com
Hng x lý
– Trc ht ng viên gia ình em hc sinh này tip tc cho em n lp. 13
– Trao $i vi lp thông qua phong trào vòng tay bè bn phát ng trong lp  giúp 2, h tr cho em hc sinh này.
– Trao $i vi nhà trng có bin pháp giúp 2 cho em hc sinh. ng thi trao $i vi nhà
trng có bin pháp ph o cho em nm c kin th"c  em theo kp vi các bn trong lp
Tình hung 13: Trng vào hc ã gióng lên nhng hc sinh v)n còn thói quen cha tt, c"
"ng lang thang  cnh ca s$ và các bc cu thang. Thy cô giáo Nhung bc n u
bc cp, các em chy vt lên thông báo vi cho nhau. Nhung lên, Nhung lên, mt s em còn
gào ln lên: Nhung cn th n ri các bn i, nhanh lên mà vào ch ngi. Cô giáo Nhung
nghe rt rõ t%ng ting mt gi nhau ca hc trò (ây là lp do cô giáo Nhung c phân
công làm ch nhim lp, hôm nay là ngày th" 6 có tit sinh hot. Nu bn là cô giáo Nhung
thì bn x lý tình hung trên nh th nào?
Hng x x lý:
V)n im t/nh bc vào lp và nh' nhàng nói. Mt s em v%a chy di cu thang lên còn
mt lm phi không? Thôi ngi ngh* th mt tý cho li s"c ri c tp trung nghe cô ging
bài. Hôm nay bài hi khó. Cui bu$i hc y lp có tit sinh hot lp tôi tranh th nhc nh
hc trò ca mình. Khi nghe trng vào hc các em nên vào lp ngay ch thy cô vào, %ng
 n khi giáo viên lên mi chy vi vào gi nhau thì không c trt t và khi vi nh vy
thì có kiu xng hô bo nhau ngn ct không thích hp. Nu nh u gi sáng nay áng l!
phi thông báo “cô Nhung lên” nhng vì vi quá có mt s ã gi là “Nhung lên”. Song trong
trng hp này nu cn phi dùng hai ting trong s ba ting ó thì nên chn hai ting nào
các em. Các em chn hai ting “cô lên,cô lên” v%a ngn gn v%a lch s. Em nào sáng nay
chn vi cha úng thì nên rút kinh nghim nhé. Con ngi không phi ai cng hoàn ho
ht phi không các em, nu nh chúng ta bit khc phc và sa ch#a thì cuc sng ngày mt hoàn thin hn.
Tình hung 14: Mt hc sinh lp bn ch nhim v%a bc sang tu$i 14 ã b b m' bt em
ngh* hc  ly chng vì lý do hoàn cnh gia ình khó khn ng thi vì phong tc ca a
phng là con gái nên ly chng sm. Nhng em hc sinh này rt mun i hc, li không
mun trái li gia ình. Trong tình hung này bn x lý nh th nào?
Hng x lý;
– &ng viên em gi# v#ng tinh thn. tip tc i hc tt.
– GVCN v gp trc tip ph huynh hc sinh này  tìm hiu và nm bt hoàn cnh  có
bin pháp giúp 2. Nh s giúp 2 ca lp,  xut vi nhà trng có bin pháp h tr,
trao $i vi các ban ngành, chính quyn a phng.
– Tuyên truyn cho ph huynh bit vic bt con gái ly chng khi cha  tu$i là vi phm
pháp lut. ng thi ó là h tc ã lc hu.
– Nu ph huynh v)n không ng ý vi các ý kin ca giáo viên thì giáo viên phi nh n
các ban ngành, chính quyn a phng can thip h tr. hoctoancapba.com
Tình hung 15: Qua theo dõi nm bt thông tin, bn phát hin ra mt hc sinh  lp mình
trong gi hc hay ngáp vt và có v4 rt mt mi. bn nghi ng là em ó có th nghin ma
túy. Trong trng hp này bn x lý th nào?
Hng x lý:
Giáo viên gp hc sinh ó, nh' nhàng hi hc sinh ó vì sao có v4 mt mi và ng viên em
chú ý n bài ging. Thi gian sau ó v)n tip tc chú ý n hc sinh ó, nu biu hin này
di-n ra thng xuyên hn thì bn nên gp li em và tìm cách trao $i th.ng thn. Nhng 14
trong khi tâm s vi em hc sinh ó bn cn có thái  nh' nhàng, t nh vì ây là mt vn
 rt nghiêm trng nhng không phi lúc nào bn cng có th nhn c câu tr li chính
xác. Nu thc s hc sinh ó ã nghiên ma túy thì cn phi báo cáo ngay vi BGH nhà
trng và gia ình  tìm cách cai nghin cho em. Hãy nh r0ng s quan tâm kp thi ca
bn n vic hc tp, i sng tâm hn ca hc sinh ôi khi có th c"u chúng khi nh#ng
sai lm vô cùng nghiêm trng.
Tình hung 16: Do va chm xích mích, mt s thanh thiêu niên ngoài trng n ch lúc
tan hc s! n ánh mt hc sinh lp bn ch nhim. Vô tình bit c thông tin này, bn s! x lý th nào?
Hng x lý:
– Yêu cu hc sinh lu li trng. C lp trng hoc mt bn trong lp v báo ngay cho
gia ình n ón bn hc sinh ó v.
– Báo cáo vi bo v trng hoc lc lng ch"c nng gii ta ám thanh niên ó. Nu
thy có du hiu còn có kh nng s ngi ó tìm cách ón ánh hc sinh ca lp bn thì
báo cho công an a phng nh can thip khi cn thit.
– Sau ó tìm hiu lý do ti sao xy ra mâu thu)n ó và tìm cách gii quyt d"t im. Nu li
thuc v hc sinh ca bn, bn phi ng viên em "ng ra nhn li. Nhng nu nh#ng
thanh niên ngoài trng vì mt lý do nào ó “bt nt” hc sinh ca bn thì cn phi có thái
 kiên quyt và nh n s giúp 2 ca nh#ng t$ ch"c khác nu cn. S nhanh trí, quyt
oán và có lý, có tình là mu cht  bn x lý thành công tình hung.
Tình hung 17: Lp bn ang ch nhim có 1 hs t% trng khác chuyn n. Hc sinh
trong lp không thích chi vi hs này mc dù hs này cng rt hin và hòa ng (c bit
hc gii hn các hs khác trong lp). Bn ã t$ ch"c sinh hot lp và nhc nh cách "ng x
ca hs trong lp  gim s ganh t nhng cha có hiu qu. Nu là anh (ch) thì s! x lý nh th nào?
Hng x lý:
– Không nên nóng vi. Nu thc s hs mi ó hin và hoà ng thì bn bè trong lp s! gn
gi và mt dn thành kin rt nhanh. GV cng không nên quán trit hs không c thành
kin vi bn iu này d- gây cho hc sinh có suy ngh/ là HS mi ó c cô giáo bênh vc
và càng thành kin hn.
– GV nên gp riêng hs mi  hng d)n em tip cn vi các bn trong lp, luôn luôn nhit
tình tham gia các hot ng ca lp vi thái  tích cc không c kiêu ngo…, nh th
thì thành kin s! nhanh chóng mt i.
Tình hung 18: Trong gi sinh hot lp,  nhn mnh vai trò ca s hc, GVCN nói vi hs
ca mình r0ng: “Ngày nay, hc vn óng vai trò ht s"c quan trng. Sau này, mun tìm
c mt công vic phù hp, có thu nhp cao thì òi hi phi có hc vn, có trình  tay
ngh …” nhng ngay lúc ó, có mt HS phát biu r0ng “Ba em ch* mi hc n lp 9 nhng
v)n làm giám c ca mt công ty, i v có xe ô tô a ón …”. Theo bn thì gp tình
hung nh vy phi x lý nh th nào ?
Hng x lý:
Ngay lúc ó, bn không nên nóng nãy, hãy nên ci vì em ó nói hoàn toàn chính xác. Ta
cng không th áp dng bt k, mt bin pháp thuyt ging o "c nào cho trng hp này
c, ch* có cách ánh ng vào lòng t ái, vào tính hiu thng ca tu$i tr4 qua các hình th"c sau: 15
– Có th hi em ó “Nhng n thi ca em, v trí ca ba em hin ti và nh#ng ngi làm
vic xung quanh v trí ó s! là nh#ng ngi th nào?”. Hoc có th nói: “Con hn cha, nhà
có phúc: em phi ch"ng t mình hn ba m'…
– Nêu gng nh#ng ngi hc gii thành t, thu nhp cao trong s con ca ng nghip
xung quanh mình  cho hs ng)m ngh/.
– K chuyn v các trc phú ngày xa.
Tình hung 19: Là giáo viên ch nhim, anh (ch) s! s dng hình th"c k* lut nào  x lí
hc sinh vi phm ni quy ca lp, trng làm nh hng n thi ua ca lp?. Vì sao anh (ch) li làm th?
Hng x lý
Yêu thng là chìa khóa ca s thành công trong công tác ch nhim. Hãy luôn tôn trng
hc sinh. Nu hc sinh có sai thì trách nhim ca giáo viên là phân tích  các em thy
c sai sót ó  sa. Hãy cho các em c hi sa sai. Nu vi phm lp i lp li nhiu ln
thì hãy chn các cách pht mang tính giáo dc phù hp sau ó cùng trao $i vi ph huynh
 bit s thay $i tâm sinh lí ca hc sinh và cùng tìm bin pháp giáo dc.
Tình hung 20: Mt em hc sinh trong lp thy/cô ch nhim trc ây rt ngoan và chm
hc, nhng thi gian gn ây có biu hin b mt s tit hc và kt qu hc tp i xung.
Sau khi tìm hiu thy/cô bit b m' em ó mi li hôn và em ã b tit i chi game. Khi
thy/cô gi riêng em ó  nhc nh thì em ó tr li: “ B m' có thng em âu, không ai
quan tâm c thì em c gng hc làm gì, không sm thì mun em cng phi b hc thôi. Là
mt GVCN thy/cô hãy x lý tình hung trên nh th nào?
Hng x lý:
Có th nh' nhàng khuyên em ó hãy bình t/nh, vì tng lai ca mình em hãy xem li nh#ng
hành ng ca em. Ngoài tình cm gia ình dành cho em còn có thy cô, các bn luôn quan
tâm, "ng 0ng sau giúp 2 em, em không nên biu hin nh th mà ph lòng mi ngi.
ng thi GVCN v nhà hc sinh ó tìm hiu, gp mt ngi i din nuôi em  phi hp
khuyên rn em. GVCN cn có thái  ân cn, quan tâm hn i vi em ó, luôn ng viên
nhc nh, trò chuyn sau các gi hc, theo dõi biu hin ca em trong các ngày tip theo
 có th phi kt hp vi GVBM, thy giáo TPT. BGH nu em ó cha tin b.
Tình hung 21: Là mt giáo viên ch nhim, tình c bn nghe c hai hc sinh lp mình
i trc ang nói chuyn và có ý chê bai bài ging ca mt GVBM v%a không hiu, v%a
không hp d)n. Trong tình hung ó, bn s! làm gì?
Hng x lý: Không phn "ng gì vi mà chú ý lng nghe ht câu chuyn xem hai hc sinh
ó phàn nàn v vn  gì. Khi bit c thông tin, bn nên xác minh li thông tin. Bn có
th trao $i vi GVBM ó thay $i cách dy ca mình cho phù hp nu thông tin chính xác.
Sau ó nên gp riêng các em ó nhc nh các em nên nói chuyn mt cách trc tip, th.ng
thn vi giáo viên ch nhim không nên bin nó thành nh#ng câu chuyn phim sau lng các thy cô.
Tình hung 22 Bn là GVCN  trng vùng bn. Lp bn ch nhim thng xuyên có t l
chuyên cn thp. Bn s! làm gì?
Hng x lý
– Tìm hiu nguyên nhân thông qua thc t ph huynh.
– Cn phi hp vi PHHS  ng viên HS i hc chuyên cn.
– Báo cáo ngay vi nhà trng  có bin pháp gii quyt. 16
Tình hung 23 Trong lp bn ch nhim có em Ba. Gi hc nào cng th, c" vào c
my phút là Ba li xin phép ra ngoài, hay t hn là cu b luôn ra quán nc ngoài trng
ngi. Mà có  lp thì Ba cng ch* bày trò nghch ngi mà thôi. Mi ln Ba xin phép ra ngoài
là các thy cô giáo ph(y tay mi ra luôn. B.ng i mt thi gian không thy Ba n trng,
các thày cô u th phào nh' nhõm. Hôm nay ba n trng xin rút hc b. Thy hiu phó
hi em: – Ti sao em không i hc n#a? Em nh  nhà làm gì? Ba ci chua chát, tr li: –
Có ai thích dy em âu thy. Mà em bé th này thì xin vic  âu. Em là th0ng dt nát, li
hay phá phách- các thy cô bo th. Thôi, thy cho em xin b hc  khi nh hng ti
nhà trng, ti thy cô, ti các bn. Dù sao em cng là  b i ri. Là GVCN ca Ba, bn
s! có suy ngh/ gì v cách x s ca thy cô i vi Ba. Bn s! làm gì  làm cho Ba h"ng thú hc tp?.
Hng x lý
– Kh.ng nh là mt nhà giáo thì cách x s ca thy cô vi Ba là cha úng, vi phm mt
s nguyên tc giáo dc nh: m bo tính mc ích trong hot ng giáo dc, thng nht
gi#a giáo dc ý th"c và hành vi, nguyên tc tôn trng nhân cách, giáo dc trong tp th và
thông qua tp th, phát huy ý th"c t giáo dc ca hc sinh. Là mt ngòi thy không phi
ch* truyn t tri th"c cho hc sinh mà còn phi rèn ra c v mt ý th"c nim tin và tinh
thn. Phi lôi kéo hc sinh, làm sao cho hc sinh thích hc và mun c hc, 0ng này
cách c s ca giáo viên li (y em Ba ra xa vi môi trng giáo dc hn.nht là hành vi
b/u môi ca cô giáo và nh#ng li nói ca thy giáo a lý ã làm t$n thng lòng t trng
ca Ba, làm cho Ba mt i lòng tin vào nhà trng, ngh/ r0ng không ai cn mình. nu nh
Ba b hc thc s thì cuc i e sau này s! ra sao, trách nhim phn ln thuc v chính nh#ng ngi thy này.
– GV phi to c lòng tin vi hc sinh là iu không phi giáo viên nào cng làm c,
phi thc s tâm huyt vi ngh, yêu ngh, không ngi khó. giáo dc c 1 con ngi âu
phi là iu d- dàng, hc sinh có thích hc hay không cng là do giáo viên 1 phn.
– Hãy xây dng k hoch tác ng s phm ti Ba làm cho Ba h"ng thú hc tp.
+ Tìm hiu hoàn cnh gia ình Ba, nói chuyn vi b m' Ba  hiu hn v cách ngh/ ca
b m' vi vic giáo dc Ba và hiu rõ hn v Ba. Nu thc s gia ình Ba có vn  thì c
giáo viên ch nhim l)n các bn hc sinh phi cùng nhau giúp 2 Ba, thng xuyên nói chuyn, tâm s.
+ Cn to cho Ba h"ng thú hc tp b0ng cách phân công HS kèm thêm cho Ba. Nói chuyn
vi GVBM  nh#ng bài d- gi lên làm và cho im khuyn khích cao hn 1 chút so vi
thc t  kích thích tinh thn hc. phân công các bn trong lp hc cùng Ba
+ Phi tìm ra các u im cng nh nhc im ca Ba  có th to iu kin cho nh#ng
u im ó phát huy ng nh vy s! ly li s t tin cho Ba, t% ó nh#ng nhc im
cng phn nào c loi b dn.
Tình hung 24 Trong lp anh (ch) ch nhim có thông tin cho bit: Mt s em thành lp
bng nhóm có tên “Ve Su”. Vi nh#ng biu hin là n mc l lng, u tóc vàng  bù xù
t tp ti quán cà phê vào ban êm. Anh (ch) x lý nh th nào?
Hng x lý
– Phi tìm hiu và nm chc thông tin (các em tham gia, mc ích ca nhóm, hot ng ca nhóm …)
– Khi có y  thông tin t$ ch"c gp nhóm nói rõ:
+ Nhim v ca ngi hc sinh trong nhà trng, ngoài nhà trng. 17
+ Chu(n mc o "c, li sng ca ngi hc sinh.
+ Ch* cho phép hình thành các nhóm bn cùng chung s thích  giúp nhau hc tp và rèn luyn tt.
+ Nhóm nào thì cng phi hòa ng trong tp th lp, trng.
27 Tình hung s phm xy ra i vi giáo viên trên lp và cách x lý
Tình hung 1: Bc vào lp, bn nhn th$y t/ tr'c nht cha làm v
sinh, lp r$t bn, bàn gh không ngay ngn. Bn x lý th nào?
Tình hung 2: Trong gi ging bài vt lý, có mt hc sinh giơ tay xin phát biu và 
ngh thy gii thích mt vn  có liên quan n bài ging, phát hin ra ó là mt vn
 c ng dng trong th"c ti/n mà bn cha nm vng. Nu là giáo viên ó, bn x lý th nào?
Tình hung 3: Trong gi tr bài kim tra vit, mt hc sinh thc mc cho rng thy
giáo ã chm nhm cho em. Nu là thy giáo ó thì ngay lúc y bn x lý th nào?
Tình hung 4: Trong gi làm bài kim tra môn toán. Mi ht n a thi gian, trong khi
c lp còn ang làm bài thì ã thy em A (mt hc sinh gii toán ca lp) ã làm xong.
Nu là giáo viên b môn toán ó, bn s' x lý th nào?
Tình hung 5: Bc vào gi dy, bn thy lp vng n n a s hc sinh, hi nguyên
nhân thì các em cho bit là các bn b i a ám m ca mt bn trong lp b mt.
Trc tình hung ó bn s' x lý th nào?
Tình hung 6: Trong lp, hc sinh phi ng(i theo ch0 quy nh, nhng vào gi dy
ca bn, có mt hc sinh li t" ng o ch0, ng(i lên bàn u. Khi bn hi lý do, hc sinh ó nói rng:
Tha thy, em thích hc môn ca thy và em thích xem thí nghim ca thy làm. Trc
tình hung ó bn x lý th nào?
Tình hung 7: Bn có tt nói ngng, ln gia l và n. Khi ging bài hc sinh trong lp
ã ci, nghe thy ting ci ó, bn x lý th nào?
Tình hung 8: Khi tr bài kim tra a s các em u b im kém, các em u nht lot
kêu là bài khó, các em không làm c và  ngh thy không ly im. Nu là thy
giáo ón bn x lý th nào?
Tình hung 9: Trong khi quay mt vào bng, thy giáo thy hc sinh # di lp li (n
ào và ci khúc khích. Khi thy ng+ng vit bng và quay li thì c lp li im lng và
nhìn lên bng. Nu là thy giáo ó bn x lý th nào?
Tình hung 10: Trong khi ging dy, cô giáo Lan phát hin thy mt hc sinh # cui
lp ang mi làm vic riêng, không chú ý nhìn lên nghe ging. Nu là cô giáo Lan, bn s' x lý th nào?
Tình hung 11: Trong khi ang ging bài, thy giáo nhn thy có mt n sinh trong
lp không nhìn lên bng mà mt c mơ màng nhìn ra phía ngoài c a s lp. Nu là thy
giáo ó, bn s' x lý th nào trc tình hung ó?
Tình hung 12: Trong gi dy, thy T phát hin ra mt hc sinh # cui lp hay ngáp
vt, mt l . Thy T nghi vn em ó mc nghin ma túy. Nu là thy giáo T, bn s' x lý th nào? 18
Tình hung 13: Trong khi ging dy, thy giáo phát hin ra mt hc sinh n ang c
truyn. Khi thy n và thu sách truyn thì thy ây là mt tiu thuyt ái tình c xut
bn # Sài Gòn t+ trc n!m 1975. Nu vào trng hp thy giáo ó, bn s' x lý th nào?
Tình hung 14: Trong khi ging bài, thy giáo thy có mt hc sinh gc u xung
bàn không ghi bài. Nu là giáo viên ó, bn s' x lý th nào?
Tình hung 15: Khi bc vào lp, c lp u ng lên chào cô giáo, nhng duy nht
có mt em vn ng(i. Trc hin tng ó bn s' x lý th nào?
Tình hung 16: Nu lp bn ch nhim, có mt hc sinh vi phm k lut, bn yêu
cu hc sinh v mi ph huynh n gp bn nhng hc sinh ó ã t b hc. Bn
s x lý nh th nào?
Tình hung 17: Trong lp 10B do thy Tun làm ch nhim có em Hùng hay ngh% hc
không phép. Tun qua em c$ng có 2 bui ngh% hc không phép. Nu là thy Tun, bn s' x lý th nào?
Tình hung 18: Khi tip xúc vi ph huynh ca mt hc sinh cá bit, ph huynh ó
n!n n% bn vi câu "tr!m s" nh thy". Nu là giáo viên ch nhim, lúc ó bn phi ng x th nào?
Tình hung 19: Mt hc sinh sp b a ra xét # Hi (ng k2 lut. Ph huynh là ngi
có chc v ch cht # a phơng n  ngh bn vi t cách là giáo viên ch nhim
xin vi Hi (ng chiu c và "cho qua". Nu là giáo viên ch nhim, bn s' ng x vi
v ph huynh ó ra sao?
Tình hung 20: )n th!m mt gia ình hc sinh vi mc ích phi hp giáo dc em A
mt hc sinh hc kém, cha m em ã ng ý ành xin cho con thôi hc. Bn x lý th nào?
Tình hung 21: Mt hc sinh khá trong lp vì hoàn cnh gia ình quá khó kh!n, ph
huynh n trình bày vi giáo viên ch nhim xin cho con ngh% hc. Nu là giáo viên
ch nhim, bn s' ng x ra sao?
Tình hung 22: Là giáo viên ch nhim, mt ln n th!m gia ình hc sinh gp úng
lúc b m em ang la mng em ó. Nu là giáo viên ch Nhim ó, bn s' x s" th nào?
Tình hung 23: Mt n sinh lp bn làm ch nhim v+a tròn 17 tui ã b cha m bt
ngh% hc  ly ch(ng. N sinh ó n nh bn là giáo viên ch nhim che ch#. Nu là
giáo viên ch nhim ó, bn x lý th nào?
Tình hung 24: Là giáo viên ch nhim lp, mt hôm có anh công an n trng gp
và thông báo rng mt hc sinh ca lp ó ang có nghi vn là ã tham gia vào mt v
trm cp. )ó là mt hc sinh thng c bn ánh giá là mt hc sinh ngoan Trc
tình hung ó bn s' x lý th nào?
Tình hung 25: Mc du nhà trng ã cm nhng hc sinh lp bn ch nhim vn
mang bóng n á trong trng. Các hc sinh ó á bóng làm v mt ô c a kính,
nhng ngay lúc ó các em ã mua mt tm kính và lp vào. )ng trc s" vic ó là
mt giáo viên ch nhim, bn s' x lý th nào trong gi sinh hot lp cui tun ó?
Tình hung 26: Trong bui lao ng, giáo viên ch nhim phát hin thy có hai hc
sinh ã t" ý b v gia gi. Nu là giáo viên ch nhim ó, bn s' x lý th nào?
Tình hung 27: Do có s xích mích, mt s thanh niên ngoài trng n ch lúc tan
hc s' n ánh mt hc sinh lp bn ch nhim. Bit c s" vic trên, bn s' x lý 19 th nào?
X lý tình hung s phm ca giáo viên trên lp Cách x lý tình hung 1:
a/ Giáo viên phê bình t tr"c nht, sau ó tin hành ging dy bình thng.
b/ Giáo viên yêu cu hc sinh ra ngoài và yêu cu t tr"c nht vào làm v sinh lp sch
s' r(i mi cho hc sinh vào hc.
c/ Giáo viên yêu cu các em # t+ng bàn t" xp bàn gh cho ngay ngn, sau ó tin hành
ging dy, ht gi dy yêu cu t tr"c nht làm ngay vic v sinh lp trong gi ra chơi
 gi sau có lp hc gn gàng, sch s'. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 2:
a/ Giáo viên cho hc sinh ó ng(i xung và tuyên b vn  này không có trong ni
dung sách giáo khoa nên không  cp # gi dy. .
b/ Giáo viên d+ng bài ging và tìm cách gii thích vn  mà hc sinh nêu ra (nhng
do cha ch ng và nm vng nên gii thích lúng túng, mt thi gian).
c/ Khen hc sinh có s" tìm tòi liên h bài ging vi th"c t và hn hc sinh: "Tôi s' tìm
hiu thêm  gii thích hin tng em nêu ra vào u gi sau. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 3.
a/ Thy tr li là ã chm chính xác, yêu cu hc sinh ó phi xem k3 li bài làm ca mình.
b/ Thy  hc sinh trình bày luôn ti lp, ch0 em ó cho là thy ã chm nhm.
c/ Thy yêu cu em hc sinh ó xem li bài làm mt ln na và cui gi n gp thy
 th1y trò cùng trao i xem li bài chm cho tha áng. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 4.
a/ Cho hc sinh ó np bài và yêu cu hc sinh ra ngoài lp.
b/ Yêu cu hc sinh ó cn xem li bài cho k3 và ng(i nghiêm ch%nh ti ch0 n ht gi.
c/ Giáo viên xung lp xem kt qu bài làm ca hc sinh ó, nu thy bài làm hoàn
ho, có th khen và tuyên b vi lp: "Tôi cho bn A làm thêm mt  khác  bn có
dp th hin c kh n!ng ca mình". Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 5.
a/ Vì thy hc sinh ngh% nhiu, giáo viên b môn cho hc sinh ngh% luôn không tin
hành dy gi ó ( gi trng) .
b/ Giáo viên vn tin hành ging dy bình thng.
c/ Giáo viên ghi danh sách hc sinh vng mt, tuyên b s' lùi vic ging bài mi sang
bui sau, sau ó t chc cho hc sinh làm bài tp ti lp, tránh vic trng gi. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 6.
a/ Kiên quyt buc hc sinh ng(i v ch0 theo quy nh.
b/ Vui v,  cho hc sinh ng(i bàn u luôn.
c/ Hoan nghênh hc sinh có tinh thn ham hc hi và yêu cu hc sinh vn tr# v v trí 20
ch0 ng(i mà giáo viên ch nhim ã quy nh. Khuyn khích em c gng hc tp và
quan sát nhng thí nghim chng minh c làm ti lp. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 7.
a/ Giáo viên tng l nh không bit.
b/ Giáo viên nghiêm khc yêu cu các em trt t", nghiêm ch%nh hc tp.
b/ Giáo viên bày t vi hc sinh nh sau: - "Tôi bit tt nói ngng ca tôi chc chn s'
làm các em ci. Tôi bit iu ó và hàng ngày ang luyn nói  nhanh chóng khc
phc c tt nói ngng này, mong các em thông cm cho tôi". Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 8.
a/ Giáo viên không chp nhn  ngh ca hc sinh, tip tc ly im ghi vào s im.
b/ Giáo viên vui v, bng lòng không ly im bài kim tra ó.
c/ Giáo viên hi hc sinh  bit các em vng mc # im nào, bài ging có im nào
cha rõ. Sau ó cha bài tp ó trên bng. Vi kt qu bài kim tra có quá n a hc sinh
ch% t im kém cho nên giáo viên quyt nh s' t chc cho các em làm bài kim tra
khác và không ly im bài kim tra này. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 9.
a/ Thy cau mày quát mng v thái  (n ào ci ct ca hc sinh.
b/ Thy gi lp tr#ng yêu cu cho bit vì sao lp li ci m0i khi thy quay vào bng.
c/ Thy hc sinh vn ci, nên thy tm d+ng tit hc, i sang phòng giáo viên soi
gơng xem li mt và trang phc  s a sang li. Sau ó tip tc ging dy. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 10:
a/ Xung ngay ch0 hc sinh ó,  phát hin xem em hc sinh ang làm vic gì và sau
ó phê bình luôn trc lp
b/ Nhc nh# luôn hc sinh ó và yêu cu em ng lên nhc li câu cô giáo v+a ging.
Nu hc sinh không nói c, cô phê bình luôn và cho im kém.
c/ Xung tn nơi xem hc sinh ó ang làm vic gì và nhc nh# em phi tp trung vào
nghe ging, sau ó cô giáo tr# li bc ging và tip tc ging bài. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 11:
a/ Ng+ng ging và phê bình em hc sinh phân tán t t#ng không chú ý vào bài ging.
b/ Ch% nh ngay hc sinh ó tr li mt câu hi mà giáo viên a ra.
c/ Giáo viên ra mt câu hi phác vn chung, các em tham gia phát biu, nhân ó giáo
viên hi em hc sinh ó có ý kin gì tham gia b sung và nhìn em vi con mt "nhc nh#". Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 12:
a/ Giáo viên phê bình gay gt thái  lơ là hc tp ca hc sinh. b/ B qua không x lý.
c/ Giáo viên xung lp, nh nhàng hi hc sinh ó vì sao có v, mt mi và ng viên
em chú ý hơn n vic nghe ging. Sau gi hc giáo viên tìm gp ngay giáo viên ch
nhim trao i v hin tng trên  có bin pháp phi hp vi gia ình a em i kim tra và cha tr. 21 Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 13.
a/ Giáo viên xung thu sách và phê bình ngay trc lp v vic hc sinh c truyn cm "trong gi"
b/ Thu ngay truyn và ui hc sinh ra khi lp vì vi phm ni quy.
c/ Yêu cu hc sinh a truyn cho giáo viên, nhc nh# em chú ý nghe ging. Cui gi
hc tip tc gp em hc Bình ó  góp ý, (ng thi c$ng gp và phn ánh vi giáo
viên ch nhim  lu ý tip tc un nn. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 14.
a/ Giáo viên gi hc sinh ó ng dy và phê bình luôn trc lp, không còn bit nguyên nhân.
b/ Giáo viên d+ng li, phê bình hin tng hc sinh gc u xung bàn sau ó "ging
gii" cho c lp v ý thc hc tp cn phi th nào...
c/ Xung ch0 hc sinh ó, hi han xem vì sao em có v, mt mi? Có m au không?
Có th tip tc c gng ng(i nghe ging? Sau ó ng viên em chú ý hc tp. Cách "C" là hay nht. Cách x lý tình hung 15.
a/ Cô giáo nhìn th&ng và gi hc sinh ó ng lên chào giáo viên khi vào lp.
b/ Cô l i coi nh không bit và c lp ng(i xung r(i cô tip tc ging bài.
c/ Cô giáo cho c lp ng(i xung, sau ó cô i xung lp hi hc sinh ó có lý do gì
mà không th ng lên chào cô nh các bn, nu không thy hc sinh báo cáo c lý
do gì, cô giáo yêu cu ln sau hc sinh phi có thái  ng chào nghiêm ch%nh khi các thy cô vào lp. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 16.
a/ Không x lý gì,  cho hc sinh t" b hc.
b/ Tip tc g i giy mi ph huynh hc sinh n trng gp giáo viên ch nhim.
c/ Giáo viên ch nhim n ngay gia ình gp ph huynh hc sinh  thông báo tình
hình, tìm hiu nguyên nhân và bàn vi ph huynh ng viên hc sinh tip tc i hc
c$ng nh tìm bin pháp thích hp  giáo dc em. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 17.
a/ Tuyên b tm ình ch% hc tp ca hc sinh ó  làm kim im và  ngh lên Hi
(ng k2 lut nhà trng thi hành k2 lut.
b/ Yêu cu cán b lp n gia ình  thông báo tình hình và chuyn giy mi ph
huynh hc sinh n gp nhà trng.
c/ Giáo viên ch nhim gp riêng hc sinh  tìm hiu lý do, sau ó n th!m và báo
vi ph huynh hc sinh bit tình hình và tìm hiu nguyên nhân. Tùy theo nguyên nhân
c th, giáo viên bàn vi ph huynh hc sinh cách giúp  thích hp. Cách "c" là hay nht. Cách x lý tình hung 18.
a/ Ch% ci xòa không nói gì.
b/ )áp li bng li l' xã giao: "Xin cám ơn, chúng tôi không dám".
c/ Giáo viên ch nhim phát biu cám ơn s" tín nhim ca ph huynh hc sinh i vi
bn thân sau ó nh nhàng nói v vai trò và trách nhim ca nhà trng - gia ình và xã 22
hi trong vic giáo dc con em. Giáo viên ch nhim không quên cam kt s' phi hp
cht ch' vi gia ình  giúp  hc sinh không ng+ng tin b. Cách "C" là hay nht. Cách x lý tình hung 19.
a/ Giáo viên ch nhim  ngh ông ph huynh ó gp th&ng hiu tr#ng   t ý kin trên.
b/ Nhn là s' trình bày  ngh trên ca gia ình trc cuc hp Hi (ng k2 lut.
c/ Tóm tt li khuyt im trm trng mà hc sinh vi phm. ) ngh gia ình cùng
thng nht vi giáo viên ch nhim ánh giá mc  vi phm và bin pháp k2 lut cn
thit, coi ó là bin pháp giáo dc  em hc sinh có dp "t%nh ng" rút kinh nghim và s a cha khuyt im. Cách "C" là hay nht.
Cách x lý tình hung 20.
a/ )t vn  cho con em i hc hay không là tùy thuc vào gia ình.
b/ Yêu cu gia ình tip tc cho em i hc vì cha n tui i lao ng, ngh% hc thì d/ sinh h hng.
c/ Trao i vi gia ình và tìm hiu nguyên nhân, v phía nhà trng giáo viên ch
nhim nhn s' c gng và quan tâm giúp  em hc tp tin b hơn. ) ngh vi gia
ình to iu kin và ng viên em ch!m ch% hc hành. Cách "c" là hay nht
Cách x lý tình hung 21:
a/ Không có ý kin gì trc  ngh ca gia ình.
b/ &t vn  nu gia ình quá khó khn thì có th cho em ó v%a i làm giúp 2 b m' v%a
i hc b$ túc vn hóa cng c.
c/ Phn ánh vi gia ình: Em ó là mt hc sinh khá trong lp ang có nhiu trin vng, vì
em còn cha n tu$i lao ng nên nhà trng rt tic nu em phi ngh* hc. Giáo viên ch
nhim cng mong gia ình cho bit nh#ng khó khn c th  giáo viên ch nhim s! bàn
bc vi tp th lp, Hi ph huynh hc sinh, Hi khuyn hc ca a phng có bin pháp giúp 2 c th. Cách "C" là hay nht.
Cách x lý tình hung 22:
a/ B v, không vào thm.
b/ C" vào th.ng trong nhà  gp ph huynh hc sinh, coi nh không có gì xy ra.
c/ Gõ ca ch b m' hc sinh ra m ca mi vào.
- Giáo viên ch nhim t vn  mt cách th.ng thn, khéo léo.
- "Hôm nay tôi n thm gia ình  trao $i vi các bác v nh#ng tin b cng nh mt vài
im cn góp ý thêm vi em. &ng thi cng mong hai bác cho nhn xét v tình hình em 
nhà ra sao?... " Sau khi  gia ình giãi bày tình hình, giáo viên ch nhim tip tc góp ý và
bàn bin pháp phi hp giáo dc gi#a nhà trng và gia ình. Cách "C" là hay nht.
Cách x lý tình hung 23.
a/ Giáo viên ch nhim nói vi hc sinh ó: "&ây là vic ca gia ình, nhà trng không th tham gia c"
b/ Khuyên em ó kiên quyt "u tranh", "khc t%" ý kin ca b m'.
c/ &ng viên em gi# v#ng tinh thn, tip tc hc tp tt Giáo viên ch nhim h"a s! trao $i
vi Hi ph huynh hc sinh, &oàn thanh niên và chính quyn a phng  cùng gii thích
vn ng gia ình thc hin úng lut hôn nhân. Giáo viên ch nhim cng khuyên em
cn bày t nguyn vng vi b m'  c tip tc i hc n ni n chn vì em còn ham
hc tp v li tu$i 17 cha mun sm có gia ình. Cách "C" là hay nht 23
Cách x lý tình hung 24.
a/ Kh.ng nh vi công an ây là hc sinh ngoan.
b/ Coi ây là vic xy ra  ngoài nhà trng,  ngh công an c" iu tra và x lý theo lut.
c/ Bình t/nh nghe công an phn ánh nh#ng vic nghi vn, nhn là  tìm hiu vn  trên
qua các em hc sinh và s! phn ánh tr li trong thi gian sm nht. Giáo viên ch nhim
cng không quên trình bày nhn xét ánh giá ca mình v hc sinh ó vi công an. Cách "c" là hay nht.
Cách x lý tình hung 25.
a/ B qua s vic trên, không phê bình và tuyên dng gì trong bu$i sinh hot lp.
b/ Nghiêm khc phê bình v hành ng vi phm ni quy ca nhóm tham gia á bóng.
c/ Yêu cu các em tham gia á bóng hôm ó "ng lên. Giáo viên nghiêm khc phê bình
khuyt im vi phm ni quy. Sau ó cng t li khen ngi các em ã bit t giác mua và
ã lp ngay ô kính b v2. Cui cùng yêu cu các em h"a trc lp s! không tái di-n hin
tng vi phm ni quy n#a. Cách "c" là hay nht.
Cách x lý tình hung 26.
a/ & mc cho hc sinh b v, s! kim im và phê bình trong bu$i sinh hot lp i vi hai hc sinh trên.
b/ C t$ trng gi hai bn  tip tc lao ng.
c/ C lp trng i gi hai bn tr li  gp thy giáo ch nhim, khi các em tr li, giáo
viên nghiêm khc nhc nh hc sinh ó và yêu cu các em phi tip tc tham gia lao ng
cùng các bn, trong quá trình ó giáo viên luôn  ý quan sát thái  lao ng ca các em trên.
Cui bu$i lao ng giáo viên ch nhim hp lp  kim im rút kinh nghim ánh giá kt
qu bu$i lao ng. Giáo viên ch nhim a ra hin tng hai hc sinh nh b v ã kp
thi c góp ý và sau ó ã sa ch#a khuyt im c gng lao ng Cách "c" là hay nht.
Cách x lý tình hung 27.
a/ Coi chuyn xích mích ngoài phm vi nhà trng, không có trách nhim gii quyt.
b/ Nhc nh hc sinh, cn hòa gii mâu thu)n vi bn và không c gây chuyn ánh nhau ti c$ng trng.
c/ Yêu cu hc sinh lu li trng C lp trng v ngay báo vi gia ình n ón con v
Báo vi bo v trng gii ta thanh niên trên . Nu thy có du hiu còn có kh nng s
ngi trên tìm cách ón ánh thì gi in cho công an a phng báo cáo tình hình và
mong có s can thip cn thit Cách "c" là hay nht.
Mt s tình hung s phm dành cho GVCN
Tình hung s phm 1:
Theo d lun ca hc sinh lp bn ch nhim có 2 em hc sinh, mt
nam, mt n có tin (n th/i thích nhau, biu hin c hai em "u hc tp
sút hơn hc k0 1 (ng chí là GVCN lp s1 x lý nh th nào?
Khi phát hin hc sinh yêu nhau .
Theo d lun ca hc sinh, bn phát hin trong lp bn ch nhim có
mt ôi hình nh “ã yêu nhau”. Bn thy c hai thng không chú ý
nghe ging khi trong lp. Và mt ln bn gp h i xem phim cùng
nhau và bn hoàn toàn khng nh tin “n thi” y là úng s tht. 24
iu áng nói ây là nm cui cp, và sc hc ca c hai hc sinh y u
có chiu hng i xung, nht là cu con trai t mt hc sinh khá gii ã
tt xung mc trung bình khá. Là mt ch nhim lp, trc tình hung
ó bn x lý ra sao? (chn 1 trong 4 cách x lý di ây) 1.
Bit rõ hin tng ó, nhng vì ngh chúng ã ln, có t do cá nhân
và cn phi t lo cho bn thân mình nên bn coi nh không bit. Thm
chí bn còn ngh : “Nu mình “nhúng tay vào” chúng không hi!u li bo
mình “l"m chuyn” can thip vào i t ca ngi khác, va mt thi
gian li va khin chúng coi thng. 2.
Bn tìm mi cách ! “phanh phui” s vic này trc lp và nh"c
nh rt gay g"t c hai hc sinh ó và có ý mun cm oán không c
yêu ơng khi còn là hc sinh. 3.
Bn khéo léo tìm gp riêng tng hc sinh mt và có cách nh"c nh
nh$ nhàng, t nh ! chúng quan tâm n chuyn hc tp, va không
nh hng n kt qu ca bn thân va không nh hng n thành
tích chung ca c lp. 4.
Bn làm nh không bit chuyn hai em ó có tình cm vi nhau, và
cho lp t chc mt bui tho lun v “tình yêu tui hc trò” ! nh
hng úng "n cho các em qua nh%ng li tâm s ca bn. Sau ó bn
có th! gp riêng tng em, ân cn tâm s hi han xem lý do gì khin các
em hc hành sa sút ! các em có th! giãi bày và bn s& a ra li
khuyên chân tình, xác áng. **********
Vic ny sinh tình cm khác gii  các em tu$i trung hc ph$ thông hin nay
không còn là hin tng him hoi, nu không mun nói là khá ph$ bin. &iu
này xut phát t% c im tâm sinh lý l"a tu$i. &ng thi cng do nh#ng tác
ng tiêu cc ca nh#ng hin tng sn ph(m vn hóa không lành mnh,
khin các em “trng thành” quá sm. 1 cái tu$i lãng mn và bng bt này,
các em d- dàng có cm tình vi nhau qua mt ánh mt, mt n ci, mn
nhau vì tài hát hay, àn gii, hay cng có khi “yêu nhau” ch* vì phc s"c hc
ca nhau… và muôn vàn lý do “chính áng” khác  yêu nhau. Vì vy các thy
cô giáo cn có cái nhìn thông cm và hiu c tâm sinh lý l"a tu$i ca các
em  có cách x lý cho phù hp.
Bn có th b qua không “ng chm” gì n chuyn ó vì cho r0ng ó là vic
riêng ca chúng và ó cng có th là gii pháp “an toàn”. Nhng liu x lý nh
vy có thiu trách nhim quá không? Vì hc sinh ca bn ang hc nm cui
áng l! phi dành thi gian cho nh#ng chuyn thi c bù u, và chc chn bn
cng ch.ng vui v4 gì khi ch"ng kin nh#ng hc sinh khá gii ca mình li hc
hành sa sút. Và bit âu vì s thiu quan tâm ca bn mà có th hai hc sinh
ca bn sau ó s! gp phi nh#ng hu qu tai hi nào chng? Nu là mt
ngi giáo viên có trách nhim vi hc trò chc chn bn không bao gi chn
cách gii quyt có v4 “an toàn” cho bn thân này. 25
Nhng nu quá “trách nhim” x lý theo cách th" hai thì tht sai lm. &ó là
cách x lý rt thiu t nh, không t c hiu qu mà thm chí li còn phn
tác dng. 1 l"a tu$i này, các em ã ý th"c c t do cá nhân và cn ngi
ln phi tôn trng nh#ng nhu cu chính áng. Nu bn hy vng r0ng a ra
phê bình trc lp mà khin chúng xu h$ và “chm d"t” chuyn yêu ng
thì tht là nh#ng suy ngh/ quá gin n. Vì nhiu hc sinh  l"a tu$i này có
quan nim r0ng ó là chuyn ht s"c bình thng, ch.ng có gì phi xu h$ c.
Và nu gp phi nh#ng cô cu khá bng b*nh, chúng có th “bt” li ngay lp
t"c: “&ây là chuyn riêng ca chúng em, không cn thit cô và các bn phi
can thip” thì bn bit nói gì c n#a ây? Và bn t ý cm oán? Liu có tác
dng gì không, hay cng ch* khin các em “rút lui v hot ng bí mt”, không
công khai chuyn tình cm ca mình, nhng bit âu y, càng cm oán các
em càng “yêu nhau” say m thì sao?
Bn có th chn cách x lý 3, gp riêng t%ng em  khuyên gii, phân tích cho
các em hiu cái li, cái hi ca vic yêu ng quá sm và nht là các em còn
ang tu$i hc trò, ang phi tp trung toàn b s"c lc cho vic hc hành thi
c. Hãy dùng nh#ng li l! tht chân tình, khéo léo, t nh  chuyn trò, tâm
s tht gn gi. Bn hãy khuyên em hc sinh n# nhc nh, giúp 2 ngi bn
trai hc tp tht tt. Còn i vi em hc sinh nam, bn hãy tác ng ti lòng t
kiêu, tính hiu thng ca em, làm cho em thy c r0ng hình nh ngi con
trai hoàn ho trc mt bn gái trc ht phi gii giang, có kin th"c, t
duy…  em cm thy mình cn phi c gng hc tp cho tht tt.
Bn hãy nói vi các em r0ng: “Cô rt hiu chuyn tình cm  l"a tu$i các em vì
dù sao cô cng ã t%ng tri qua. &ó là nhu cu tâm lý bình thng, nên cô
không h có ý cm oán hay lên án các em. Ch* có iu, cô mong mun các
em hãy gi# mt tình cm trong sáng ca tu$i hc trò, và cùng giúp 2, ng
viên nhau tin b, tp trung thi gian cho vic hc tp. Nh th tình cm các
em dành cho nhau mi thc s có ý ngh/a và bn v#ng”.
&ó là mt cách "ng x hay. Nhng phng án 4 v)n là ti u nht. Trc tiên
bn hãy làm nh cha h bit chuyn ca hai em hc sinh ó. Nhân mt bu$i
sinh hot bn a ra vn : “Tình yêu  tu$i hc trò”  các em trong lp
cùng tham gia tho lun, trao $i, a ra ý kin riêng ca mình. Bn hãy làm
nh “vô tình” gi hai em hc sinh ó lên phát biu ý kin trao $i cùng các bn.
&ây là mt  tài khá kín áo, t nh, vì vy trong bu$i sinh hot ó, bn nên
gn gi trò chuyn cùng các em nh mt ngi ch gái  hiu các em hn. Có
nh th bn mi có th bit c nh#ng suy ngh/ thc s ca các em v vn
 này. &ng thi trong khi nói chuyn bn cng nh hng cho các em nên
duy trì mt tình bn trong sáng, cùng oàn kt giúp 2 nhau trong hc tp và
trong cuc sng. Bn cng nên ch* cho các em thy r0ng   tu$i này các em
cha  chín chn  kim soát tình cm ca mình  m"c  phù hp nên rt
d- xy ra nh#ng tác ng không tt, nht là chnh mng vic hc hành. Nh#ng
câu chuyn vui t% kinh nghim bn thân, t% sách báo hay n gin ch* là kt
qu ca phút “sáng tác ng)u h"ng” liên quan n vn  này s! có tác ng 26
rt ln. Óc hài hc ca bn là công c rt h#u hiu khi phi x lý nh#ng vn  t nh.
Sau ó bn cng nên gp riêng t%ng em hc sinh ó hi han xem vì sao thi
gian gn ây các em li hc sa sút. &ó cng là c hi  bn “nhc nh” khéo
các em v chuyn yêu ng ã nh hng n vic hc tp. Vi s ân cn
ca bn, chc chn các em s! tâm s, chia s4 và lúc ó bn s! a ra nh#ng li khuyên phù hp.
Nên lu ý r0ng, bn phi n vi hc sinh b0ng tình thng yêu chân thành 
thuyt phc các em vi lý l! và kinh nghim sng ca mt ngi ã t%ng tri,
phi to cho hc sinh s ci m, tin tng… vì có mt nguyên lý rt n gin:
bn n vi ai b0ng trái tim thì bn s! nhn li nh#ng li nói cng xut phát t% trái tim ca h.
Tình hung:Trong lp 10B do thy Tun làm ch nhim có em Hùng hay ngh*
hc không phép. Tun qua em cng có 2 bu$i ngh* hc không phép. Nu là
thy Tun, bn s! x lý th nào?
Cách x lý tình hung
a/ Tuyên b tm ình ch* hc tp ca hc sinh ó  làm kim im và  ngh
lên Hi ng k lut nhà trng thi hành k lut.
b/ Yêu cu cán b lp n gia ình  thông báo tình hình và chuyn giy mi
ph huynh hc sinh n gp nhà trng.
c/ Giáo viên ch nhim gp riêng hc sinh  tìm hiu lý do, sau ó n thm
và báo vi ph huynh hc sinh bit tình hình và tìm hiu nguyên nhân. Tùy
theo nguyên nhân c th, giáo viên bàn vi ph huynh hc sinh cách giúp 2 thích hp. Cách “c” là hay nht. tình hung
Khi mi nhn lp ch nhim, hc sinh  ngh bn hát mt bài nhng bn li
không có kh nng ca hát. Bn x lý th nào?
Cách x lý tình hung:
a/ Cô giáo nói: “Cô không bit hát,  ngh mt em hát thay cô”.
b/ Cô giáo nói: “Cô hát không hay, cô xin c mt bài th vy”.
c/ Cô giáo nói vi các em: “Cô hát không hay, nhng vi nhit tình  ngh ca
các em, cô s! hát và  ngh tt c các em hát cùng cô” sau ó cô giáo hát mt
ca khúc quen thuc, ph$ bin ri cô v tay làm iu cho các em v tay và hát cùng cô. Cách “c” là hay nht. 27
Tình hung:Mc du nhà trng ã cm nhng hc sinh lp bn ch nhim
v)n mang bóng n á trong trng. Các hc sinh ó á bóng làm v2 mt ô
ca kính, nhng ngay lúc ó các em ã mua mt tm kính và lp vào. &"ng
trc s vic ó là mt giáo viên ch nhim, bn s! x lý th nào trong gi
sinh hot lp cui tun ó?
Cách x lý tình hung.
a/ B qua s vic trên, không phê bình và tuyên dng gì trong bu$i sinh hot lp.
b/ Nghiêm khc phê bình v hành ng vi phm ni quy ca nhóm tham gia á bóng.
c/ Yêu cu các em tham gia á bóng hôm ó "ng lên. Giáo viên nghiêm khc
phê bình khuyt im vi phm ni quy. Sau ó cng t li khen ngi các em ã
bit t giác mua và ã lp ngay ô kính b v2. Cui cùng yêu cu các em h"a
trc lp s! không tái di-n hin tng vi phm ni quy n#a. Cách “c” là hay nht.
Tình hung:Trong bu$i lao ng, giáo viên ch nhim phát hin thy có hai
hc sinh ã t ý b v gi#a gi. Nu là giáo viên ch nhim ó, bn s! x lý th nào?
Cách x lý tình hung.
a/ & mc cho hc sinh b v, s! kim im và phê bình trong bu$i sinh hot
lp i vi hai hc sinh trên.
b/ C t$ trng gi hai bn  tip tc lao ng.
c/ C lp trng i gi hai bn tr li  gp thy giáo ch nhim, khi các em
tr li, giáo viên nghiêm khc nhc nh hc sinh ó và yêu cu các em phi
tip tc tham gia lao ng cùng các bn, trong quá trình ó giáo viên luôn  ý
quan sát thái  lao ng ca các em trên.
Cui bu$i lao ng giáo viên ch nhim hp lp  kim im rút kinh nghim
ánh giá kt qu bu$i lao ng. Giáo viên ch nhim a ra hin tng hai
hc sinh nh b v ã kp thi c góp ý và sau ó ã sa ch#a khuyt im c gng lao ng Cách “c” là hay nht.
Gii áp các tình hung s phm
Tình hung 1: Mt hc sinh trong lp bn ch nhim làm mt xe p ã không dám v nhà
vì lo s b m' ánh mng. Bn bit HS ó ang  nhà mt ngi ban. Bn s! x lý nh th 28 nào?
- &n nhà em hc sinh ó  hi han tình hình và trn an tinh thn h. Nhn mnh nh#ng
im tt ca hc sinh ó  gia ình yên tâm v con mình và không ngh/ r0ng em ánh mt xe vì mt lý do xu.
- Khéo léo ch* ra cho hc sinh cách giáo dc sai lm ca gia ình là dùng bo lc, phng
pháp ó có th gây cho hc sinh b t$n thng nng n v tâm lý.
- Khi gia ình hiu bn h"a s! tìm và a em tr v gia ình
- Bn và vài hc sinh trong lp a em ó v  xin li b m' và h"a ln sau c(n thn hn.
Tình hung 2: Bn vào lp dy tit 3  lp 5C khong 10 phút thì mt em hc sinh "ng
lên ht hong nói vi bn r0ng em mang tin i óng qu+ lp mà sau gi ra chi vào ã
không thy âu. Bn s! x lý nh th nào?
- Trn an hc sinh ó  em không quá ht hong và lo lng.
- Sau ó bn tip tc bài ging và dành thi gian gii quyt vn :
+ Trc tiên bn khuyên hc sinh ó xem li tht k+ tin còn  trong túi em không và có
phi mt  lp tht không.
+ Nu tht s mt  lp, bn cn gi# mt thái  im t/nh, ôn tn  nói chuyn vi hc
sinh trong lp: bn ng viên tinh thn t giác ca các em, gii thích cho hc sinh và m ra
nhiu hng cho em nào ã trót ly ca bn có c hi tr li mà không ai bit mình ã ly.
+ Nu có hc sinh trong lp ly ca bn thì giáo viên không mt sát hc sinh mà t nh yêu
cu hc sinh ó gp riêng cô giáo  gii quyt.
+ Giáo viên có li khuyên i vi hc sinh làm mt tin, vi hc sinh ly tin ca bn và hc sinh c lp.
Tình hung 3: Bn c Ban giám hiu phân công làm công tác ch nhim lp 2A. Khi
nhn lp bn thy các em rt trm. Trong các gi hc hc sinh không my khi phát biu.
Các em cng không hng hái tham gia vào các hot ng ca lp. Bn phi làm gì  khuy
ng phong trào ca lp? - Tìm hiu nguyên nhân
- &a ra các bin pháp phù hp
+ Có các bin pháp  ng viên khích l các em mi khi làm c mt vic tt
+ Cùng c lp t$ ch"c nh#ng trò chi chung, nh#ng bu$i hc ngoi khóa
+ &ng viên hc sinh nhit tình tham gia vào các hot ng ca lp ca trng
+ T$ ch"c thi ua gi#a các t$ trong lp, cui tun có biu dng khen thng kp thi.
Tình hung 4: Lp bn ch nhim ang cn chn mt hc sinh làm lp trng. Bn bn
khon gi#a hai hc sinh Lý và Hùng. Lý là hc sinh gii nht lp nhng li hi trm kém
hot bát. Ngc li, Hùng rt nng n$, nhanh nh'n, tích cc tham gia các phong trào hot
ng ca lp nhng ch* hc vào loi trung bình. C hai em  c các bn trong lp quý
mn. Bn chn ai làm lp trng?
- Bn a ra các tiêu chu(n cn phi có ca mt lp trng.
- Cho hc sinh trong lp bình bu b0ng cách b phiu kín  chn bn x"ng áng.
- Cùng các em kim phiu và chn lp trng da trên kt qu bình bu.
- Sau khi ã chn xong lp trng bn cn xem xét các mt u im cng nh nh#ng hn
ch ca lp trng mi  giúp 2, hng d)n lp trng làm tt hn công vic ca mình.
Tình hung 5: Bn mi ra trng, BGH giao cho bn t$ ch"c mt tit hot ng tp th cho
toàn b hc sinh khi 5, nhng bn cha hiu nên rt lúng túng không bit làm th nào. Bn
s! làm gì trong trng hp ó? &áp án:
- Tìm hiu ch  ca tit H&TT trong thi gian ó
- Xây dng giáo án, tìm phng án t$ ch"c ca tit ó
- Xin ý kin óng góp ca các giáo viên trong khi 29
- Duyt giáo án vi Ban giám hiu trc khi thc hin
- Khi thc hin xong xin ý kin óng góp ca tt c giáo viên d và ban giám hiu.
Tình hung 1: Bn vào lp dy tit 3  lp 5C khong 10 phút thì mt em hc sinh "ng
lên ht hong nói vi bn r0ng em mang tin i óng qu+ lp mà sau gi ra chi vào ã
không thy âu. Bn s! x lý nh th nào?
- Trn an hc sinh ó  em không quá ht hong và lo lng.
- Sau ó bn tip tc bài ging và dành thi gian gii quyt vn :
+ Trc tiên bn khuyên hc sinh ó xem li tht k+ tin còn  trong túi em không và có
phi mt  lp tht không.
+ Nu tht s mt  lp, bn cn gi# mt thái  im t/nh, ôn tn  nói chuyn vi hc
sinh trong lp: bn ng viên tinh thn t giác ca các em, gii thích cho hc sinh và m ra
nhiu hng cho em nào ã trót ly ca bn có c hi tr li mà không ai bit mình ã ly.
+ Nu có hc sinh trong lp ly ca bn thì giáo viên không mt sát hc sinh mà t nh yêu
cu hc sinh ó gp riêng cô giáo  gii quyt.
+ Giáo viên có li khuyên i vi hc sinh làm mt tin, vi hc sinh ly tin ca bn và hc sinh c lp.
Tình hung 2: Lp bn ch nhim ang cn chn mt hc sinh làm lp trng. Bn bn
khon gi#a hai hc sinh Lý và Hùng. Lý là hc sinh gii nht lp nhng li hi trm kém
hot bát. Ngc li, Hùng rt nng n$, nhanh nh'n, tích cc tham gia các phong trào hot
ng ca lp nhng ch* hc vào loi trung bình. C hai em  c các bn trong lp quý
mn. Bn chn ai làm lp trng?
- Bn a ra các tiêu chu(n cn phi có ca mt lp trng.
- Cho hc sinh trong lp bình bu b0ng cách b phiu kín  chn bn x"ng áng.
- Cùng các em kim phiu và chn lp trng da trên kt qu bình bu.
- Sau khi ã chn xong lp trng bn cn xem xét các mt u im cng nh nh#ng hn
ch ca lp trng mi  giúp 2, hng d)n lp trng làm tt hn công vic ca mình.
CÁC TÌNH HUNG S PHM VÀ CÁCH GI2I QUY3T
Tình hung: Bn là giáo viên ch nhim ca mt lp ngoan và hc gi4i. Nhng ngay
gia hc k0 I, trong mt ln sinh hot lp, em lp trng !ng lên thay mt c lp "
t vi cô giáo ch nhim v" vic /i thy giáo dy Lý. Lý do các em a ra là thy
dy khó hiu. Trc tình hung này bn s1 làm gì?
1.Tình hung: Hc sinh òi $i giáo viên b môn.
Tình hung: Bn là giáo viên ch nhim ca mt lp ngoan và hc gii. Nhng ngay gi#a
hc k, I, trong mt ln sinh hot lp, em lp trng "ng lên thay mt c lp  t vi cô
giáo ch nhim v vic $i thy giáo dy Lý. Lý do các em a ra là thy dy khó hiu.
Trc tình hung này bn s! làm gì? Cách gii quyt:
Trong tình hung này, bn cn th hin thái  tôn trng nh#ng nguyn vng chính áng
ca các em, vì nó liên quan n quyn li “sát sn” là kt qu hc tp. Bn nên lng nghe
mt cách c(n thn và phi có phng án  th(m nh li  chính xác ca nh#ng li phàn
nàn ó. B0ng nh#ng li nói nh' nhàng, bn có th hi các em nh#ng “b0ng ch"ng” c th
v vic thy ging khó hiu, khó tip thu. Nu lý do thc s ch*  vn  phng pháp, bn
s! gii thích cn k!  các em hiu, t% ó c gng tìm ra cách hc ch ng hn. Bn cng
có th nêu ra các d)n ch"ng v kt qu hc tp môn Lý  các lp khác cng do chính thy
dy. Là mt lp ngoan và hc gii chc chn các em s! không th b qua nh#ng li có s"c
thuyt phc và cách phân tích s vic thu áo ca bn. B0ng s khéo léo ca mình bn
hoàn toàn có th làm tròn trách nhim ca mình trong mi quan h vi ng nghip và vi hc sinh thân yêu. 30
2.Tình hung: Hc sinh thc mc vì giáo viên cho im thp.
Tình huông: Trong mt ln tr bài kim tra, có mt hc sinh "ng lên thc mc vi bn v
kt qu im bn chm vi lý do: “Bài ca em làm ging ht bài ca bn Thng, sao bn y
li c im 8 mà em ch* c có 5?”. &t vào tình hung ca trên, bn x lý ra sao?
Cách gii quyt: Trc thái  phn "ng ca hc sinh, bn không th tr li cho qua chuyn
mà phi có s phân tích cn k!. Tt nht trong tình hung này  có thi gian kim ch"ng
li li nói ca em hc sinh ó, bn nên h'n em n cui gi s! thu bài  xem li. Khi i
chiu hai bài và nhn ra s thiu sót ca mình, bn phi lp t"c nhn li v mình và chm
li bài cho hc sinh. Còn nu ã kim tra k+ và hoàn toàn chc chn v kt qu mình chm
là chính xác, bn cng nên nh' nhàng gii thích cho em ó hiu.
Vi thái  th.ng thn và úng mc, chc chn nh#ng ánh giá ca bn v kt qu hc tp
s! c các em tin tng và trân trng, vì nó th hin trách nhim và tâm huyt ca ngi thy.
3. Tình hung: HS xé bài kim tra mt tit.
- Ni dung THSP :Tr bài kim tra mt tit cho hc sinh xong, bn quay lên bc ging  bt
u bài mi thì bng “roc”, “xot, xot”, hình nh là ting xé và vò giy. bn quay li thì
thy Tin ã xé tan bài làm c mt im ca mình trc s ng ngác ca các bn trong
lp. Khi c hi ti sao em xé bài, thì Hùng tr li t*nh queo: “Bài ca em thì em xé”. Trc
s vic ó, bn phi gii quyt ra sao? - Cách x lí:
Bn tm thi “b qua” và nhanh chóng bt u bài ging ca mình. Sau ó cui gi bn
dành ra mt vài phút gi em hc sinh ó li  hi han, tâm s và gii thích cho em hiu s
úng sai trong hành ng ca mình và  em ó nhn ra khuyt im ca mình  s#a
ch#a và ln sau c gng.
- Li bình: cách x lí ca giáo viên tht úng n và bình t/nh trong tình hung ca mình.
4. Tình hung: Hc sinh cá bit trong lp ch nhim u tiên.
- Ni dung THSP: Mt cô giáo mi c iu ng v mt trng THCS và c
phân công làm GVCN ca mt lp n$i ting là nghch ngm và quy phá.
Trong bu$i âu tiên ra mt lp, sau khi thy hiu trng gii thiu ri i ra. C giáo nh tin
v phía bàn giáo viên thi di lp n$i lên ting p bàn, khua gh m / khin cô không th nói c.
Nu là cô giáo ó bn x lý nh th nào? ti sao bn li x lý nh vy.
- Cách x lí: Dùng bin pháp mm mng hoc tình cm  un nn bn HS cá bit ó b0ng cách:
Cô bit không phi s thay $i nào cng em n s d- chu, cô ch* hn các em my tu$i
thôi, cô cng ã t%ng tri qua thi hc sinh, cô hiu tâm trng ca các em, vì th cô ngh/
chúng ta s! d- tìm thy ting nói chung. Cô s! c gng hiu các em, giúp các em hc tt và
hi vng các em s! giúp cô hoàn thành nhim v trc nhà trng. Và có iu này n#a: các
em là lp hc sinh u tiên cô ch nhim, iu ó có ý ngh/a rt ln trong s nghip ca cô,
nó s! theo cô trong sut cuc i.
- Li bình: cách x lí ca giáo viên tht úng n và bình t/nh trong tình hung ca mình.
5. Tình hung: giáo dc o "c hc sinh.
Khi phát hin hc sinh ca lp mình ch nhim yêu nhau.
- Cách x lý thc t ca giáo viên: T$ ch"c mt bu$i tho lun v “tình yêu tu$i hc trò” 
nh hng úng n cho các em qua nh#ng li tâm s ca mình. Sau ó, tôi gp riêng
t%ng em ân cn tâm s, phân tích nh#ng mt li và hi ca tình yêu tu$i hc trò hi  cho
các em có cái nhìn úng n hn v tình yêu l"a tu$i “ô mai” ca mình. Bên cnh ó, tôi
cng liên lc vi ph huynh HS thông báo tình hình hc tp cng nh chuyn tình cm ca
HS  cùng kt hp vi nhà trng giáo dc con em mình tt hn.
- Li bình v cách x lý: 31
Theo d lun ca hc sinh, cng nh trong quá trình ging dy tôi phát hin trong lp mình
ch nhim có mt ôi hình nh “ang yêu nhau”. Tôi  ý hai em này thng xuyên i chi
vi nhau, và có nh#ng biu hin “hi quá” trong trng hc cng nh  ngoài ng tôi
kh.ng nh tin “n th$i” y là úng s tht.
Vic ny sinh tình cm khác gii  các em tu$i trung hc c s hin nay không còn là hin
tng him hoi, nu không mun nói là khá ph$ bin. &iu này xut phát t% c im tâm
sinh lý l"a tu$i. &ng thi cng do nh#ng tác ng tiêu cc ca nh#ng hin tng sn
ph(m vn hóa không lành mnh, khin các em “trng thành” quá sm. Vì vy các thy cô
giáo, cn có cái nhìn thông cm và hiu c tâm sinh lý l"a tu$i ca các em  có cách x lý cho phù hp.
Tôi t$ ch"c mt bu$i tho lun v “tình yêu tu$i hc trò”  nh hng úng n cho các
em qua nh#ng li tâm s ca mình. Vì các em còn quá nh, cn phi tp trung cho vic hc
tp là ch yu. Sau ó, tôi gp riêng t%ng em ân cn tâm s, phân tích nh#ng mt li và hi
ca tình yêu tu$i hc trò hi  cho các em có cái nhìn úng n hn v tình yêu l"a tu$i “ô
mai” ca mình. Tôi không ngn cm các em yêu nhau vì ó là quyn t do ca các em,
Không có pháp lut nào, cm HS không c yêu nhau khi ang ngi trên gh nhà trng.
Nhng tu$i các em còn quá nh, các em cha hiu ht c nh#ng nh#ng hu qu tai hi
mà mình có th gp phi khi yêu nhau quá sm. “Cô rt hiu chuyn tình cm  l"a tu$i
các em, vì dù sao cô cng ã t%ng tri qua. &ó là nhu cu tâm lý bình thng, nên cô không
h có ý cm oán hay lên án các em. Ch* có iu, cô mong mun các em hãy gi# mt tình
cm trong sáng ca tu$i hc trò, và cùng giúp 2, ng viên nhau tin b, tp trung thi gian
cho vic hc tp. Nh th tình cm các em dành cho nhau mi thc s có ý ngh/a và bn
v#ng”. Bên cnh ó, tôi cng liên lc vi ph huynh HS thông báo tình hình hc tp cng
nh chuyn tình cm ca HS  gia ình bit và cùng kt hp vi nhà trng nh hng
giáo dc con em mình tt hn.
- & xut mt s cách x lý khác nh:
+ Bit rõ hin tng ó, nhng vì ngh/ chúng ã ln, có t do cá nhân và cn phi t lo
cho bn thân mình nên bn coi nh không bit. Thm chí bn còn ngh/: “Nu mình “nhúng
tay vào” chúng không hiu li bo mình “lm chuyn” can thip vào i t ca ngi khác,
v%a mt thi gian li v%a khin chúng coi thng.
+ Tìm mi cách  “phanh phui” s vic này trc lp và nhc nh rt gay gt c hai hc
sinh ó và có ý mun cm oán không c yêu ng khi còn là hc sinh.
+ Tìm gp riêng t%ng hc sinh mt và có cách nhc nh nh' nhàng, t nh  chúng quan
tâm n chuyn hc tp, v%a không nh hng n kt qu ca bn thân v%a không nh
hng n thành tích chung ca c lp.
6. Tình hung : Trong tit hc Ng# Vn: « Tha cô, chc bây gi không ai dám bt chc
hành ng ca Lc Vân Tiên âu  vì...vì...bn cp bây gi có súng  ! ».
Bu$i hc hôm ó, tôi dy tit Ng# vn  lp 9B – Tit 38 – bài “ Lc Vân Tiên c"u Kiu
Nguyt Nga” ( Vn hc trung i). Tit hc di-n ra sôi n$i bi tác ph(m có tính cht mt
thiên t truyn, truyn có nh#ng yu t trùng hp gi#a tác gi và nhân vt trong tác ph(m.
Hn n#a các em c óng vai các nhân vt trong truyn nên hc rt hào h"ng. Sau khi
phân tích nhân vt Lc Vân Tiên vi nh#ng hành ng và li nói ca mt hip s/ s5n sàng
c"u giúp ngi gp nguy khó... Gi dy i ti nh#ng phút cui ca tit hc, Tôi cng c li
bài và t câu hi «Em hc tp c gì qua nhân vt lc Vân Tiên ? ». Nhiu cánh tay gi
lên. Tôi o mt nhìn qua mt lt bng phát hin mt em hc sinh thng xuyên phát biu
ý kin trong gi hc vn và hay có nh#ng câu tr li ng ngh/nh a cánh tay lên nhng li
tht xung ngay. Tôi lin gi ngay em ó và lp li câu hi. C lp im lng lng nghe câu tr
li ca bn. Em HS p úng vài giây ri cng nói thành li : « Tha cô, chc bây gi không
ai dám bt chc hành ng ca Lc Vân Tiên âu  vì...vì...bn cp bây gi có súng  !
». Câu tr li ca em hc sinh làm c lp xôn xao nht là nhóm con trai cui lp, chúng
adua vì ngh/ nó bt bí cô giáo.
- Cách x lý và li bình tình hung : 32
Trc câu tr li ca cu hc trò tôi thc s bt ng và bi ri nhng tôi cng nhanh chóng
ly li bình t/nh và trn an hc sinh b0ng mt câu hi : «Theo em, ây là nhân vt có tht
trong i sng hay nhân vt c h cu ? » Theo câu tr li ca các em, tôi kh.ng nh li
ây là nhân vt c h cu, c lý tng hóa theo quan nim o "c ca tác gi trong
xã hi ng thi. « Vy, theo em trong xã hi ngày nay có còn nh#ng k4 xu xa nh vy
không ? »- tôi tip tc t câu hi. Qua câu tr li ca các em tôi ã kh.ng nh : « Trong
thi i hin nay v)n còn y r)y nh#ng iu xu xa và quan nim o "c ca c &
Chiu là s5n sàng c"u giúp ngi gp nguy khó cng nh khát vng ca nhân dân v mt
xã hi công b0ng v)n còn nguyên giá tr »
Và chúng ta là nh#ng con ngi hin i nên cô tin các em s! có cách x lý nh#ng tình
hung mt cách thông minh, khôn ngoan x"ng áng là anh hùng hin i trong xã hi hin
i  không h$ th'n vi các anh hùng ca ngày xa. Các em có ng ý không ? » Tôi thy
nhiu cái u gt gt có l! chúng th hin s ng ý trc câu tr li ca tôi và nhìn nhn
v nhân vt vn hc theo hng tích cc hn.
Tip tc tôi giao nhim v v nhà : « Su tm nh#ng tm gng anh dng x thân vì vic
ngh/a – gi vn ti np li cho cô ». C lp ly li s phn khi ca nh#ng giây phút ban u.
Qua tit dy, tôi rút ra kinh nghim là nên liên h thc t phù hp, úng lúc khi phân tích
nhân vt  hc sinh d- tip thu c t tng ch o ca tác gi thông qua tác ph(m 
không có nh#ng câu tr li bt ng nh vy.
7.Tình hung: Hc sinh mt tin trong lp.
Ting trng trng v%a báo hiu bt u tit hc th" 3 v%a vang lên, tôi bc vào lp.Bài
hc mi ch* c bt u 5 phút thì mt em HS "ng lên tha cô em b mt tin. Em mang
tin i óng tin Bo him y t mà sau gi ra chi tit 2 vào thì không thy âu?. C lp
nhn nháo, em Nguy-n Vn B không ng%ng khóc.Tình hng nay x lý nh th nào - Cách x lý:
Tôi ân cn nói vi hc sinh c" bình t/nh ngi xung tip tc hc bài. Sau ó tôi c gng kt
th"c bài dy sm hn, dành 10 phút  gii quyt vn  ca em.Tôi s! dùng li l! nghiêm
khc nhng ân cn  thuyt phc em hc sinh nào ã trót ly tin ca bn t giác tr li cho bn.
- Li bình v cách x lý:
Vic cn làm trc tiên trong tình hung này, trc ht phi trn an hc sinh ó  hc sinh
không hong ht. Tôi nói: “Cô rt hiu s lo lng ca em nhng em c" bình t/nh, ã có cô 
ây. Vì bây gi ang là tit hc, chc em cng không mun vì vic riêng ca mình mà nh
hng n tt c các bn trong lp. Cô h"a sau tit hc này cô s! gii quyt giúp
em”.Trc tiên tôi khuyên em Nguy-n Vn B xem xét li tht k+ có tht s là mt tin không
và có th là mt  âu ó sau y mi ti lp. Nu sau khi xem xét k+ và kh.ng nh vi tôi
r0ng ã mt trong lp. Lc này tôi gi# mt thái  bình t/nh, ôn tn  nói chuyn vi các
em hc sinh trong lp. B0ng nh#ng li l! nh' nhàng, có s"c thuyt phc, tôi “ kêu gi” tinh
thn t giác ca các em: “Cô bit lp ta t% trc n nay rt thng yêu nhau, oàn kt và
luôn giúp 2 nhau trong mi l/nh vc. Chính vì vy cô tin không bao gi có trng hp ly
trm tin hay tài sn ca nhau. Hôm nay Bn Nguy-n Vn B có mt mt s tin.Tuy i vi
nhiu em ó không phi là mt iu gì to tát c, nhng trong iu kin hoàn cnh nhà bn
Nguy-n Vn B rt khó khn  có th thuyt phc b m' cho li. Vây các em th t vào
hoàn cnh ca bn Nguy-n Vn B, các em s! hiu và cm thông vi bn. Cô mong r0ng
nu bn nào ã “ trót” cm hay nht c tin ca bn thì cho bn xin li.Nu không mun
a trc tip cho bn thì có th lên gp cô  np tin BHYT cho bn.Cô s! rt cm n và
ánh giá cao s trung thc y.Thc ra cô không thiu cách  truy xét các em n cùng
nhng cô ã không làm nh vy, vì cô bit các em không bao gi mun iu ó và iu
quan trng là cô tin vào tình cm ca các em dành cho bn bè cùng lp”.
8.Tình hung: Bài kim tra xut sc “ t xut”. 33
Trong khi chm bài kim tra nh k,, tôi thy có mt trng hp xut sc “ t xut” bài
ca bn Nguy-n Vn A có s"c hc ch* vào loi trung bình, nhng li rt tt, x"ng áng nhn
im tuyt i.Trong gi tra bài bn cn x lý nh th nào có hiu qu.
- Cách x lý tình hung:
Khen ngi em ó ã có kt qu làm bài và mi em ó lên bn trình bày li cho c lp nghe cùng hc tp.
- Li bình v cách x lý tình hung:
Khi tr bài trc lp tôi v)n phi khen ngi ngi làm bài kim tra ó trc lp vì ã có
cách làm bài hay, có nh#ng sáng to c áo. &ng thi phi khéo léo kim tra xem bài làm
y thc s là ca em hay không b0ng cách gi em lên bng  ch#a cho các bn khác cùng
hc tp. &ó cng là mt c hi  cho em ch"ng minh s tin b ca mình trc lp. Và tôi
cng làm sáng t c vn  mình ang bn khon. Nu em trình bày mt cách trn tru,
th hin s hiu bit sâu sc v vn  ó thì không còn iu gì  bàn n#a, mi chuyn ã
rõ rang. Còn nu em t ra lung túng, không làm ch c phn kin th"c, ch"ng t bài ó
không phi do em t làm mà i chép  âu ó. Nhng tôi không phê bình em ó trc lp
mà phi t nh. Tôi tm thi cha cho im vào bài làm ó, cho em n hôm sau kim tra li,
ng thi cng không quên nhc nh em c gng hc tp.
9. Tình hung: giáo dc o "c hc sinh.
Trong cuc sng công vic hàng ngày, có rt nhiu tình hung xy ra mà mi tình hung
thc s là mt th thách  ngi giáo viên t trau di bn l/nh ngh nghip ca mình.
Trc mt hc trò, giáo viên thng phi "ng x úng mc, khuôn phép, không thái quá. Vì
th, s kim ch cm xúc, c bit là nh#ng cn nóng gin là vô cùng cn thit.
Trong các tit hc có mt em hc sinh rt nghch ngm, hay tìm cách chc phá trong các
gi hc. Tên cu là Kiên. Mt ln, tôi ang ging bài, cu ta ngi không yên, c" quay lên,
quay xung nói chuyn, làm n, mt tp trung. Tôi nhc nh nh' nhàng nhiu ln nhng
Kiên v)n pht li, thm chí, còn ci ùa rt vô duyên. Tôi không kim ch c n#a, tôi
p bàn quát: “Em Kiên! Em không hc thì ra ngoài ngay, %ng có cái kiu t do thiu tôn
trng lp hc nh th.” Trong ting n ào ca lp hc, ting Kiên vang lên rõ mn mt: “Ra
thì ra s quái gì”. Tôi nghe thy lng c ngi! 35 tu$i i, 11 nm tu$i ngh, cô cha bao
gi  trong tình th này. Tôi c gng kìm li cn gin, tôi nói nh' nhàng nhng kiên quyt:
“Em v%a nói gì? &"ng dy!”. Lp lng im, không em hc sinh nào lên ting, ngay c Kiên.
Tôi v)n tip tc nh' nhàng: Tôi hi em “Em v%a nói gì? &"ng dy!” tôi cho mt c hi "ng
dy t nhn li. Kiên v)n không lên ting, không khí lp hc cng th.ng vô cùng. Tôi bun
lc u: “Xin li các em, cô không th tip tc dy tit hc này". Phn còn li ca gi hc, tôi
yêu cu ban cán s lp t t$ ch"c sinh hot. Ri tôi lng l! xách cp i ra. Không bit, các
em ã t sinh hot, tho lun nh#ng gì. Nhng n cui gi hc, em lp trng xung
phòng ch tôi mi tôi lên lp. Trong lp hc, ánh mt Kiên nh mun khóc và xin li tôi. Tôi
v)n nói vi Kiên b0ng nh#ng li nh' nhàng, không h trách mng. Sau s vic y, Kiên gi
cho tôi bn tng trình và bn kim im. Trong ó, em vit: "&ây thc s là li lm ln
trong cuc i em. Em rt bit n cô vì cô ã cho em mt bài hc sâu sc v lòng bao dung”.
10. Tình hung s phm:
- Chuyn cha bao gi… trong vic vn ng hc sinh i hc. - Cách gii quyt:
Tôi còn nh nh in trong tâm trí tôi mt s vic mà tôi không bao gi quên. &ó là vào mt
ngày không khí tri oi b"c, tôi vào nhà mt hc sinh vn ng em i hc nhng tht ng2
ngàng khi tôi bc vào nhà hc sinh, tôi không thy hc sinh ó mà b ca em hc sinh
bc ra vi mùi ru nng nc nhng mùi ru hay x*n ru ca ph huynh cng không
làm tôi mc c2 và xu h$ khi ph huynh ó  toàn b nh#ng gì kín áo ca ngi àn ông
ra ngoài và c" liên tc n sát ngi tôi và nói rt nhiu th", lúc ó tôi rt s nhng ã ly
li bình t/nh và nói ph huynh tôi xin phép i v và tôi s! vào vào dp khác. 34
&n chiu ngày hôm sau, tôi tip tc vào nhà em hc sinh ó tip và cng gp b ca hc
sinh. Ph huynh ó rt ân cn ón tip và xin li tôi vi nh#ng hành ng hôm qua, và h"a
s! c gng vn ng con h ra lp y . T% ó em hc sinh ó ra lp y , nh#ng lúc em ngh* u có phép.
11. Tình hung s phm:
- Trong mt gi lên lp. - Cách gii quyt:
Có mt lp hc hu ht là hc sinh cá bit và tôi cng là mt ngi thy khó tinh, nh#ng hc
sinh cá bit này trong tit hc ca tôi không dám quy phá nhng ri mt hôm n tit dy
ca tôi, hc sinh ã v! hình tôi trên bng và vit rt nhiu th". Các bn bit tôi gii quyt vn
 nh th nào không?
Khi tôi bc vào lp tôi ã nhìn thy nhng tôi thn nhiên nh không có vn  gì, tôi chào
hc sinh sau ó tôi ngi vào bàn giáo viên và hi: “ Hôm nay em nào trc nht mà b(n vy,
tôi yêu cu t$ trc lên lau bng sch s! và tit hc bt u.” K t% ó hc sinh không còn
nghch phá và tit hc ca tôi lúc nào cng nghiêm túc.
12. Tình hung: Kim tra bài c môn Lch s 8 hc sinh không hc bài vì...
Cô giáo: - Trc khi vào bài mi cô kim tra bài c ca lp nhé
- Các em nghe câu hi và cô gi tên em “Nguyn Hoài Linh”
Em "ng mãi p a p úng, vi nh#ng t% ng# lp li nhiu ln cô giáo lin hi nh'
Cô giáo: -Em có hc bài  nhà không Linh?
Hc sinh: -Em tha cô em …. Cha hc bài !
Lng i mt hi lâu cô giáo rt bc và la bn y
Cô giáo: Ti sao cô dn v nhà hc bài y  trc khi n lp mà em li không hc, em
không tôn trng li nói ca cô, em hc cho em cho tng lai em c mà.
Em hc sinh tái mt gc u trc lp im lng, không kìm ch s nóng ny ca mình cô
giáo li la tip em y.
Cô giáo:Em là con gái mà n lp tay chân b(n quá, qun áo lem luc, c ngày em không
tm , em không chu v sinh thân th, em làm bing vy sao?
Nhn ra mình quá nóng cô bt u h ging và dò hi hoàn cnh ca em.
Cô giáo: ngoài vic i hc trên lp em có làm gì n#a không?
Hc sinh:D em lên r)y ph ba làm c mì và cho cá nuôi  ao n 
Cô giáo: Ti my gi em ng?.
Hc sinh: D tha cô gn mi mt gi r2i..
Cô giáo :Th m' em âu mà không làm giúp em?
Hc sinh:Em tha cô m' em, m' em mt lâu ri..
Em y ã khóc tht nhiu và tôi cng không kìm n$i nc mt trc bao nhiêu hc sinh tôi
ã khóc cho hoàn cnh ca em s mt mác to ln trong cuc i ca mi con ngi mà em
gánh chu, ó là s bt hnh nht nu chúng ta sinh ra thiu cha hoc m'.
Tôi ã cho em v ch và cho em n ln sau tr im cho tôi.Tôi c cho c lp và em nghe
bài th c trích trong tp”Bông Hng cài áo”ca ngày &i báo hiu vu lan.
“Nm xa tôi còn nh M' tôi ã qua i!
Ln u tiên tôi hiu Thân phn tr4 m côi Quanh tôi ai cng khóc Im lng tôi su thôi
& dòng nc mt chy Là ht kh$ i ri Hoàng hôn ph trên m Chuông chùa nh' ri ri Tôi thy tôi mt m' 35
Mt c mt bu tri”
- Cách x lý tình hung: Cô giáo :trc mt cô chia bun vi bn Linh và cô cng rt bun
v bn, Cô bit bn sng rt khó khn, nhng em hãy %ng nn chí tng lai ang ch em
trc mt, em c gng thu xp thi gian cho khoa hc  c gng hc, t to cho mình mt
hng i riêng cho bn thân, hc và ch* có hc gii mi giúp em báo hiu cho m', %ng gn
cuc i mình vi cái cày cái cuc kh$ lm em nhen. Và tt c chúng ta cng c gng hc
gii  thoát ly cuc sng ói nghèo hin nay.
Trên ây là tình hung s phm mà tôi ã gp và n tng nht vi tôi, ây là tình hung
thc ca em, hin gi em y hc rt tt, tuy vy hoàn cnh rt khó khn, em n lp vi
nh#ng b  mà các thy cô  trng chúng tôi giúp 2, v hc phí trng cng to iu
kin cho em không óng nhng tôi cng không bit sau này lên cp III em có còn c giúp
2 hay không? và tôi rt mong nu có nh#ng em có hoàn cnh nh vy chúng ta nên ng
viên, thân ái dìu bc các em trng thành các em ang rt cn chúng ta.
13. Tình hung: Khi hc sinh  ngh GVCN $i thy giáo.
Tôi là giáo viên ch nhim ca lp 9A – mt lp ngoan và hc gii. Nhng ngay gi#a hc k,
I, trong mt ln sinh hot lp, em lp trng "ng lên thay mt c lp  t vi cô giáo
ch nhim v vic $i thy giáo dy Toán. Lý do các em a ra là thy dy khó hiu, li hay
có nh#ng li mt sát, xúc phm n các em. Tôi bit là nh#ng li nói ca các em v thy
dy Toán không hoàn toàn sai s tht. Hn n#a, vi cng v là mt giáo viên ch nhim
ca mt lp cui cp, tôi cng rt lo lng cho kt qu hc tp ca các em. Tôi phi làm th
nào ây  v%a gi# c mi quan h tt 'p vi ng nghip, v%a m bo quyn li ca hc sinh?
* Cách x lý thc t ca giáo viên:
Tôi ã yêu cu lp trng t$ ch"c hp ban cán s lp, tìm hiu thêm ý kin, nguyn
vng ca các em. Nhng dù th nào tôi cng gi# v#ng nguyên tc không $i giáo viên. Tôi
ã dùng li l! y thuyt phc  phân tích cho các em hiu và thông cm vi thy dy
Toán. Tôi h"a vi lp là s! có bin pháp góp ý vi thy giáo nhng không quên nhc nh
các em cn ch ng suy ngh/, không nên quá li vào thy giáo. * Có 2 cách x lý khác:
1. Bn gt pht ngay  ngh ca các em, cho r0ng nh th là các em ã thiu tôn trng
thy giáo ca mình, li hc, li suy ngh/ ri $ li cho thy. Không kim ch c có giáo
viên còn “chua cay”: “Sao các anh ch không  ngh Ban Giám hiu (BGH) $i luôn tôi i?”
2. Bn t ra thông cm vi ni kh$ ó ca hc sinh phi chu ng và h"a s! ngay lp t"c
 ngh lên BGH $i mt giáo viên khác dy gii hn. Và bn s! tranh th (có giáo viên còn
nhân dp này) “bi thêm” nh#ng câu không tt v ng nghip trc mt hc sinh.
* Li bình v cách x lý thc t ca giáo viên:
Trong tình hung này, bn cn th hin thái  tôn trng nh#ng nguyn vng chính áng
ca các em, vì nó liên quan n quyn li “sát sn” là kt qu hc tp. Bn nên lng nghe
mt cách c(n thn và phi có phng án  th(m nh li  chính xác ca nh#ng li phàn
nàn ó. B0ng nh#ng li nói nh' nhàng, bn có th hi các em nh#ng “b0ng ch"ng” c th
v vic thy ging khó hiu, khó tip thu. Nu lý do thc s ch*  vn  phng pháp, bn
s! gii thích cn k!  các em hiu, t% ó c gng tìm ra cách hc ch ng hn. Bn cng
có th nêu ra các d)n ch"ng v kt qu hc tp môn Lý  các lp khác cng do chính thy
dy. Là mt lp ngoan và hc gii chc chn các em s! không th b qua nh#ng li có s"c
thuyt phc và cách phân tích s vic thu áo ca bn. B0ng s khéo léo ca mình bn
hoàn toàn có th làm tròn trách nhim ca mình trong mi quan h vi ng nghip và vi hc sinh thân yêu.
14. Tình hung: trong gi sinh hot lp - Ni dung chuyên : 36
Trong các bu$i sinh hot 15 phúc u gi có 1 s em hoc sinh dân tc thng hay i
hc mun, có em thì i mun 2 ngày trên tun, có em thì 3 ngay trên tun. Tuy ã có s
nht nh ca GVCN, cán b lp nhng tình trng ó v)n xy ra thng xuyên.
- Cách x lý thc t ca GV.
+ Nh chúng ta ã bit hc sinh THCS có  tu$i t lp 6-9 ây là  tu$i khó bo hay còn
gi là tu$i ng ng d2 d2, tr4 con không ra tr4 con, ngi ln không ra ngi ln nhng
các em mun ngi ln phi công nhn mình nên ngi ln cn phi có cách x lý nh th nào cho hp lý.
+ Gi các em hc sinh ó "ng dy và nhc nh trc lp.
+ Sau cui bu$i hc v gi các em hoc sinh ó  li và tâm s vi các em ó vi t cách là mt ngi anh trai .
+ Dùng li nói nh' nhàng so sánh nh#ng em ó vi nh#ng em ó vi nh#ng em dân tc khác .
+ Vào nhà các em hc sinh ó xem xét tình hình cùng phi hp vi cha m' vn ng các
em và gia ình to mi iu kin  các em i hc úng gi quy nh .
- Li bình v cách x lý thc t ca giáo viên .
+ Tuy ã có s nhc nh và ã có hình pht hp lý, cng ã vào tn nhà ca các em vn
ng các em ra lp nhng tình trng ó v)n còn sãy ra do các iu kin khách quan sau ây . • 6u im :
-Các em ã có s quan tâm ca nhà trng,các ban ngành xã hi .
-Có mt s ph huynh có ý th"c trong vn ng con mình .
-Mt s em i hc úng gi . * Tn ti :
-Có mt s em hc sinh ý th"c cha cao .
-Còn có mt s ph huynh cha có ý th"c trong giáo dc con ca mình .
-Mt s em cha có phng tin i hc (còn i b) .
-Do tp tc sinh hot .
*& xut cách x lý khác: Các ban ngành to iu kin h tr cho các em mt s tin
 mua phng tin i li.
Câu hi và áp án thi giáo viên ch nhim gii t!nh n"m hc 2014-2015
CÂU H4I V5 TÌNH HU6NG S7 PH8M: 1.Tình hung 1:
Mt hc sinh lp bn c c lp bu làm ch tch HTQ nhng ph huynh ca
em ó li n  ngh vi bn là  em ngh vì h s làm ch tch HTQ s nh hng
n hc tp ca con. Bn s gii quyt th nào ?
Trao i, gii thích vi ph huynh: ó là iu rt áng m+ng vì con h có s" tin
t#ng, mn phc ca các bn trong lp mà không phi HS nào c$ng có c. Mt khác
khi làm CT H)TQ, con h s' c thúc 1y kh n!ng sáng to qun lý, trách nhim i
vi bn thân và tp th. Vi nhng hc sinh gii các em càng thêm tr#ng thành, vi
hc sinh hc khá, trung bình... các em thêm c gng, tin b  xng áng hơn vi
cơng v mình m nhim. Làm CT H)TQ góp phn ci thin hành vi, giáo dc k3
n!ng sng, giao tip cho các em ngay t+ cp tiu hc. Th"c t cho thy nhiu hc sinh 37
bng b%nh, cha ngoan c$ng ã tr# nên ngoan ngoãn và hc gii hơn khi c làm cán b lp. 2.Tình hung 2:
Cô Hin ch nhim lp 5A. Lp ca cô hu ht u rt ngoan và l phép. Tuy
nhiên, cng có mt s các em nam nghch ngm, li hc, hay b cô giáo phê bình.
Nhiu ln, khi gp nhng em hc sinh này trong sân trng, cô Lan nhn thy hc sinh
ca mình thng lng tránh, gi v nhìn i ch khác  không phi chào cô. Nu là cô
Hin, bn s làm nh th nào? Ti sao bn li làm nh vy ? Tr li:
Ngày nay, nc ta ã thoi mái hơn v t t#ng, không còn gò bó n mc thy
giáo nói gì, hc sinh c$ng phi cho ó là úng “ã là thy giáo thì sao có th nói sai
c”. )ó là nhng quan nim quá cng nhc vì thy cô giáo c$ng là nhng con ngi
bình thng, c$ng có nhng lúc phm sai lm.
Tuy vy nhân dân ta luôn gi gìn truyn thng “tôn s trng o”, các trng
u có kh1u hiu “Tiên hc l/, hu hc v!n”. M0i em hc sinh i hc, trc khi hc
kin thc  m# mang s" hiu bit, các em cn hc l/ ngh-a, hc cách  làm ngi.
Thy cô giáo là ngi tr"c tip dy d0 các em, cùng gia ình dìu dt các em nên ngi.
Chính vì vy, th h trc thng nhc nh# th h sau: “Nht t" vi s bán t" vi s”
(Mt ch là thy, n a ch c$ng là thy). Thy cô thng c ví d nh cha m, hc
sinh sao có th gp thy cô mà l i nh không quen bit, không chào hi c?
Là giáo viên, bn c$ng không th l i nh không có gì xy ra. )ây không ch% là
vn  nh nht, coi ó ch% là mt câu chào, mình c$ng không cn, b qua cho xong
c. )ó còn là vn  v o c, l/ ngh-a. Bn là giáo viên, không ch% phi dy kin
thc cho các em mà còn phi dy cách c x , giao tip, un nn hc sinh thành nhng
con ngi o a tt, có v!n hoá, có trình . Vì coi nh vn  này mà nhiu giáo
viên li cm thy rt bình thng khi hc sinh không chào mình, hu qu là ngày càng
nhiu hc sinh quên mt rng chào thy cô giáo là mt quy tc ng x ti thiu trong
giao tip. C$ng có hc sinh khi thy thy cô giáo thì vn chy hu*nh hu9ch, nhai nhóp
nhép, chào ly l mà ch&ng thèm nhìn xem thy cô giáo phn ng ra sao, có nghe thy mình chào không.
Bn hãy nhân dp nào ó trong bui hc, khéo léo k mt câu chuyn tơng t" 
nhc nh#, giáo dc chung c lp. Hãy nhc cho các em hiu ó là mt vic nên làm,
mt vic th hin v!n hoá, o c ca con ngi các em, và c$ng là biu hin tình
cm ca các em vi thy cô giáo. Bn c$ng nên nói vi hc sinh: ”Nu cô gp hc sinh
ca mình ngoài ng mà các em không chào cô thì cô s' bu(n lm vì cô ngh- iu ó
là do mình áng ghét và d dn nên hc sinh mi s và l1n tránh không mun gp
mình”. Câu nói ùa mà tht nh vy s' có th nhc nh# hc sinh chú ý, quan tâm hơn
n thy cô giáo. Nhng hc sinh nghch ngm, hay b mng thng lng tránh không
chào giáo viên c$ng có th do ngng ngùng, xu h, mc cm hoc s hãi. Bn c$ng
nên gn g$i hơn vi nhng em này, nh nhàng khuyên bo các em ch không nên quá
gay gt m0i khi phê bình hay trách pht. Khi ã yêu quý thy cô giáo, có l' không có
hc sinh nào li phi gi v nh không trông thy hoc lng tránh thy cô giáo ch% b#i vì… ngi phi chào. 38 3.Tình hung 3:
Là mt giáo viên mi ra trng, tình c bn nghe c hai hc sinh i trc
ang nói chuyn và có ý chê bai bài ging ca bn kém hp dn, chng hiu gì c.
Trong tình hung ó, bn s làm gì ? Tr li:
Là mt giáo viên tr, mi v trng, bn luôn có tâm lý lo lng, “nghe ngóng”
xem có ai bàn tán gì v cách dy ca mình không? Phơng pháp truyn t ca mình ã
th"c s" phù hp cha?... Vì vy khi nghe li phàn nàn dù không tr"c tip và cha chc
ã chính xác này c$ng làm bn git mình. Bn s' “hành ng” ngay lp tc bng cách
i vt lên trên và ra tín hiu cho chúng bit là bn ã nghe thy, và “liu h(n” mà
chm dt ngay. )iu ó c$ng cn thit  ng!n chn vic nói n!ng v giáo viên không
úng ch0, nhng c$ng ch% là gii pháp tm thi mà thôi. Bit âu khi bn i qua r(i
chúng còn bàn tán nhit tình hơn thì sao!
Hay bn s' b qua vì cho rng ó ch% là nhng câu chuyn thng ngày, ch&ng
có gì l ca hc sinh, không áng phi bn tâm. Nu ngh- nh vy e rng bn ã quá
ch quan. Vì bit âu nhng li nói ó li phn ánh úng s" tht, mt s" nhn xét rt
cn thit  bn tin b mà không bao gi bn có th nghe mt cách tr"c tip.
Vì th hãy thn trng và bình t-nh hơn, c gng lng nghe ht nhng iu mà hai
hc sinh ó ang “trò chuyn” v mình (mc dù phi nói th&ng rng “nghe trm” câu
chuyn ca ngi khác là vic làm hơi xu, bn không nên vn dng nó mt cách
thng xuyên). Sau ó bn cht lc thông tin và xem li cách dy ca mình xem có gì
cha n và tìm cách khc phc. Nhng iu này òi hi s" im t-nh, bit lng nghe và
thu hiu hc sinh mà không phi giáo viên nào c$ng có c. Thái  luôn s:n sàng
tip thu  thay i rt cn thit cho nhng giáo viên tr, mun ci thin kh n!ng ging dy ca mình.
Và trong bui hc hôm sau chc chn bn phi dành ra mt khong thi gian 
th1m nh li thông tin. Bn có th bt u vn  mt cách nh nhàng c#i m#: “Nh
các em bit cô là mt giáo viên tr,, mi ra trng nên kinh nghim ngh nghip còn rt
non nt. Chính vì vy cách ging bài ca cô chc chn s' còn nhng ch0 cha sâu sc,
cha phù hp. Trc ht cô mong các em hiu và thông cm cho cô. Nhng iu cô
mong mun hơn ó là các em s' góp ý, giúp  cô  cô có th thay i. Nu các em
không cho cô bit thì trc ht ngi thit thòi s' là các em. Các em hoàn toàn có
quyn phát biu th&ng thn nhng suy ngh- ca mình vì mc ích xây d"ng, cô rt cm
ơn và trân trng nhng ý kin ó”. D+ng mt lát  hc sinh có thi gian  suy ngh-
nghiêm túc v vn  này, bn có th tip tc bng cách mi các em phát biu. Nhân cơ
hi này bn c$ng nên “ánh ting” cho hai em hc sinh hôm qua ã bàn tán sau lng
bn là bn ã bit các em “nói xu” v bn bng cách “vô tình” gi mt trong hai lên
trình bày ý kin ca mình. Kt thúc bui tho lun ó, bn cn phi cht li vn  và
không quên nhc nh# các em: “Cô rt vui vì hôm nay các em ã nói lên nhng suy ngh-
ca mình. Cô ha s' có s" iu ch%nh  phù hp vi các em hơn. Cô trò chúng ta cùng
phn u vì mt kt qu tt p nht. Nhng cô mong rng ln sau có vn  gì các em
hãy c trao i th&ng thn vi các thy cô giáo, +ng e ngi iu gì c. )ó là quyn li
chính áng ca các em. Tuyt i không nên em nhng vn  ó ra bàn tán, nu
“ch&ng may” các thy cô bit c s' ngh- không hay v các em”. 39
Sau cuc trò chuyn v+a chân tình v+a nghiêm khc y, chc chn hc sinh s'
cm phc bn hơn không ch% vì bn l-nh ca mt cô giáo tr, mà còn vì s" c#i m#, tinh
thn cu tin, không t" ái cá nhân, luôn phn u vì tơng lai ca hc trò. 4.Tình hung 4:
lp 5C sau khi ging bài xong, cô giáo Lan h!i vui:
- Nu cô cho các em mt iu c trong kh n"ng ca cô, các em s c gì ?
C lp ci, bng cô nghe thy cui lp có ting hc sinh áp:
- Tha cô, em c c ngh tit hc ca cô .
Tr li: Sau nhng gi hc c!ng th&ng, mt vài câu chuyn vui hay nhng li
tâm s" c#i m# gia cô và trò là mt món !n tinh thn th"c s" quý giá. Nó chính là mt
si giây vô hình gn kt tình thy trò trong mt bu không khí gn g$i, thơng yêu và
c$ng là phút th giãn him hoi  chu1n b bc vào nhng tit hc sau.
Bn hiu c ý ngh-a c$a vic ó và bt u câu chuyn ca mình mt cách
“h(n nhiên”. Nhng ai ng c rng chính s" vô t y li t bn vào mt tình th khó x .
Ai c$ng ã t+ng tri qua mt thi hc trò tinh nghch, ngây thơ chc s' hiu c
rng # tui này ôi khi chúng ta “l” nói nhng li quá vô t và b(ng bt. Qu tht khi
nghe bn hi, các em ã tr li mt cách chân thành không du dim. Vi hc sinh sau
3-4 tit hc c!ng th&ng nu c “gii lao” h&n mt tit thì còn gì bng. Th là chúng
h(n nhiên nói ra iu c ca mình. Nhng iu ó có th làm bn pht lòng và nng
n hơn li b quy kt là thiu ý thc hc tp? C$ng có th lm ch. Nhng +ng vi
trách mng hc sinh vì nh th s" c#i m# và chân thành ca các em ã b thái 
“nghiêm túc quá” ca cô làm cho tt ngm. Và ln sau chc s' rt khó  hc sinh có
th biu l s" chân tình và h(n nhiên tr, con áng yêu ca mình.
Nh vy dù hc sinh ca bn có tr li nh th nào, bn hãy duy trì s" du dàng
và gn g$i ca mình. S" hóm h%nh s' là chìa khóa giúp bn thoát khi tình hung này.
Bn s' vui v, gii thích cho các em hiu rng, vi t cách là giáo viên, bn không th
áp ng “iu c” này ca các em vì không th b qua quy nh ca nhà trng.
Nhng bn luôn th hin cho hc sinh thy bn luôn thu hiu nhng vt v trong công
vic hc tp ca hc sinh, chính vì th bn s' c to ra nhng câu chuyn ci, nhng
phút th giãn  ng viên tinh thn ca các em. . vào nhng tình th này, s" c#i m#,
chân tình và óc hài hc ca bn s' c vn dng ti a. 5. Tình hung 5:
Bn c giao ch nhim mt lp 5 bao g#m nhng hc sinh u có hc l$c khá
gi!i,nhng trong ó có 2 hc sinh n thng xuyên nói chuyn riêng, nói leo khi bn
ging bài. Bn có nhng bin pháp gì giúp 2 hc sinh này b! thói quen xu trong hc tp ?
Tr li: Nh chúng ta ã bit: )c im tâm lý ca H/s T.H là rt hiu ng c
bit là các em H/s gái # các lp cui cp. Nhim v nh hng, giáo dc hình thành
các thói quen, hành vi tính cách theo chu1n m"c o c òi hi # ngi thy tính kiên nhn và lòng tn tâm. 40
Gp phi trng hp trên thì trc ht Tôi cn tìm hiu rõ:
+ )c im tâm lý ca 2 H/s này
+ Tìm hiu hoàn cnh gia ình ca các em
+ Các bin pháp mà (ng nghip ã áp dng - Tip n:
+ Tách 2 H/s ng(i xa nhau trong lp
+ Thng xuyên a các em này vào hot ng hc  các em liên tc phi suy
ngh-, hành ng. Ly khen ngi, truyn k vui, li khuyên gn g$i  thu hút các em.
+ Dùng tp th, ngi thân: T+ bàn hc, nhóm hc, t, và tp th lp  qun lý
* )iu quan trng là phi nm c nét cá tính riêng bit  iu ch%nh các bin pháp
phù hp theo t+ng giai on khác nhau MTL
CÂU H4I TÌNH HU;NG THI GVCNG C

Câu 1: Trng báo hiu gi vào lp. Tôi bc vào lp không khí lp (n ào không nh
nhng bui hc trc. Các em ng dy chào giáo viên, có ting khóc di lp. Tôi
cho các em ng(i xung, tôi hi em H vì sao em khóc? Em tha cô, m em cho tin i
np tin bo him em ct trong cp gi chơi vào em không tìm thy tin âu c. Nói
xong, em li tip tc khóc. Là giáo viên ch nhim lp trong tình hung nh vy bn x lý th nào?
Tr li: Trc ht giáo viên ng viên em b mt tin bình t-nh  cùng tìm
cách gii quyt. Giáo viên hi sáng nay em i hc, m có a tin i theo tht không s
tin là bao nhiêu? Em nên kim tra li trong cp và trong bàn xem th có không? Sau
ó giáo viên nói vi c lp nu em nào thy bn ánh rơi tin có nht c ca bn mà
cha kp tr li thì các em hãy tr li cho bn. Nu các em không mun tr"c tip a
cho bn thì cui bui này em có th a li cho cô. Vi tinh thn c ca rơi tr li
ngi ánh mt ó là ph1m cht tt ca ngi hc sinh và c$ng là iu các em cn
hc tp. Cô ánh giá cao s" trung th"c ca các em. Tôi tin t#ng rng vi nhng li thuyt phc
Nh vy các em s' tr li bn s tin nht c.
Câu 2: )ang trong gi hc, Long ng dy tha:
- Tha cô, bn Hoà ly bút ca em !
- Tha cô, em không ly. Hoà tr li.
- Chính mt em nhìn thy ngòi bút ca em nm trong hp bút ca bn y.Long kh&ng nh.
Vy anh (ch) s' x lý nh th nào? 41
Tr li: Giáo viên nh nhàng hi Hoà có nht c bút ca bn mà cha kp tr
li không? Cô tuyên dơng các em nht c ca rơi tr li ngi mt và khen nhng em có tính t" giác.
Nu hc sinh không t" giác thì vào cui bui hc, GV cho c lp # li và tin
hành kim tra toàn lp ( tránh trng hp Hoà không phi là th phm nh vy s'
không nh h#ng ti tâm lí ca hc sinh). Lúc này khi ã tìm c hc sinh ly bút ca
bn Long thì GV cn nhc nh# hc sinh ó mt cách nh nhàng, tình cm mang tính
giáo dc. Giáo viên có th nói: Cô rt bu(n vi hành ng ca em vì em ã không d$ng
cm nhn l0i  tr li bút cho bn. T+ nay tr# i, em hãy ha vi cô và c lp ln sau
em s' tuyt i không tái phm na. )ây là mt bài hc  cho c lp ta áng ghi nh.
Câu 3: Trong khi chm bài kim tra, bn thy có mt trng hp hc sinh mc hc ch%
# mc  trung bình nhng bài kim tra xut sc. Vi trng hp nh vy gi tr bài
kim tra bn x lý nh th nào?
Tr li: Khen ngi em ó có nhiu c gng trong hc tp và mi em ó lên bng
trình bày li cho c lp nghe. Nu bài làm tt thì cn tuyên dơng v s" có gng ca em
ó, nu không làm c thì khuyên em cn c gng hơn na và nhc nh# c lp cn có
tính trung th"c trong hc tp, nht là trong kim tra. Tình hung 3:
Câu 4: . lp 4A có phong trào thi ua "Gi v# sch, vit ch p" ã c hc sinh
nhit tình h#ng ng. Sau khi kim tra bài c$, cô giáo ghi u bài ca tit hc lên
bng, em D$ng cm ci, c1n thn ghi u bài vào v# sch s'. B0ng cô giáo phát hin ra
mình ghi nhm nên xóa i vit li. Em D$ng cm thy b"c bi xé ngay trang v# v+a
vit và càu nhàu nói “Vit nh vy mà c$ng vit” Cô giáo nghe thy, # vào tình hung
này bn x lí nh th nào?
Tr li: Nhn s" sơ sut ca mình trc các em, nhng c$ng (ng thi phân
tích cho các em hiu nhng sai sót ca em D$ng và nói cho các em hiu rng trong
cuc sng ôi khi mi ngi c$ng mc l0i lm.
Câu 5: Trong lp bn ch nhim có mt hc sinh hc rt kém, li thng xuyên i hc
mun, trong gi hc li thng ng gt, không chú ý nghe ging. Khi bn n gp ph
huynh ca em y nhm trao i v tình hình hc tp ca em và mun phi hp vi gia
ình  giúp  em hc tt thì m ca em li xin cho con thôi hc. Lý do là vì b em
mt sm, em li có em nh, m em mun xin cho em thôi hc, # nhà trông em  m i
bán hàng kim tin nuôi các con.
Tr li: Trao i thêm vi ph huynh hc sinh, ng viên gia ình to iu kin
cho em hc tip. Phi hp vi hi ph huynh ca lp, trng và a phơng  giúp 
gia ình em vt qua khó kh!n. MTL
Câu 1: Trung 11 tui, ã hc kém li hay v' by lên tng và bàn gh trong lp
hc. Cô giáo ã nhc nh# nhiu ln nhng Trung không thay i. Cô quyt nh pht
Trung 1 tun tr"c nht (bao g(m c quét lp hc và dn v sinh trng).
+ Bn ngh- gì v cách x lý ca cô giáo? 42
+ Nu là cô giáo ca Trung bn s' làm th nào? Gi ý:
Vì Trung vn là hc sinh cp 1, tui còn nh nên hình thc x lý ca cô giáo còn
nng, mang tính k2 lut, cha giúp Trung nhn ra l0i ca mình.
- Các bn trong lp thy vy có th ch gi/u và làm cho Trung xu h hơn, t+ ó
Trung s' ngh- cách i phó và không s a l0i…
Nu là cô giáo ó thì :
- Trc tiên là s' khen hc sinh ó v' p và nói vi hc sinh nu bào v' ó c v'
úng nơi quy nh thì s' p hơn và có ý ngh-a rt nhiu.
- Tìm hiu lý do (hoàn cnh gia ình, tâm lý,..).
- Nói chuyn vi Trung và phân tích tác hi ca nhng hành ng trên.
- Giao nhim v cho Trung chu trách nhim theo dõi các bn xem ai v' by và cho
Trung làm tr#ng ban trang trí và v sinh lp.
- Xp cho Trung ng(i gn bn hc tt…
Câu 2: Trong tit Khoa hc lp 5C, khi ging bài “ Các cht gây nghin”, cô giáo
ging v hút thuc lá có hi cho sc khe, cô giáo nói: “ Qua nhng gì chúng ta v+a tìm
hiu thì thuc lá tht s" rt c hi và gây ra nhiu bnh cho con ngi, vì vy các em
không nên hút thuc và các em khuyên ngi thân không nên hút thuc lá, tránh xa
thuc lá” thì có mt hc sinh ng dy nói là hôm qua em nhìn thy thy Hiu tr#ng
trng mình hút thuc. Vi tình hung ó thì nu bn là cô giáo ó bn s' gii quyt nh th nào?
Gi ý: Nu là cô giáo thì s':
- Khen ngi hc sinh ó vì ã bit quan tâm n ngi khác.
- Gii thích lí do dn n vic hút thuc ca thy giáo.
- Thy c$ng ã bit tác hi ca vic hút thuc và thy ang c gng bng mi cách b thuc…
Câu 3: )n gi ón con mình ang hc lp 1C mt ph huynh a con n và
nói vi cô giáo: “ Hôm nay, cháu hc gì h cô? Sao hôm trc tôi ón cháu v và hi
xem hôm nay cô giáo dy gì thì con tôi lc u nói: “Cô giáo con còn bn trang trí lp
nên không hc gì?”. Nu bn là cô giáo ó thì bn trình bày nh th nào  ph huynh yên tâm? Gi ý:
- Trc ht là cám ơn s" quan tâm ca ph huynh.
- Sau ó phân tích cho ph huynh bit lý do ti sao hôm ó không hc: Do thi hc k*
xong nên bui hc ó là bui hc ngoi khóa nên t chc cho các em trang trí lp vì
ây là nhim v trng tâm ca nhà trng trong n!m hc này…
Câu 4: Trong bui sinh hot chuyên môn, bn mnh dn trình bày ý kin v i
mi phơng pháp dy hc. Mt (ng nghip ln tui ng(i bên cnh nói bâng quơ:
“Ng"a non háu á”. Bn s' x lý nh th nào? Gi ý:
- Im lng không nói gì và gi thái  bình thng.
- Tip tc nghiên cu v chuyên môn, hc hi, tham kho ý kin ca (ng nghip và
ca ngi ó  t" trau d(i chuyên môn cho mình.
- Th hin s" i mi phơng pháp bng nhng bài dy.
- Xung phong dy trong bui sinh hot chuyên môn tip ó  chng t nhng iu mình nói là úng… 43
Câu 5: Trong gi t" nhiên xã hi lp 3, có mt hc sinh ng dy và nói: “B
con bo ch% cn hc gii Toán và Ting vit, không cn hc các môn khác”. Nu là bn
thì bn x lý nh th nào? Gi ý:
- Khen ngi hc sinh ó ã mnh dn bày t ý kin.
- Phân tích cho hc sinh hiu rng kin thc môn Toán và Ting vit rt cn thit
nhng nhng kin thc v khoa hc xã hi c$ng không th thiu.
- Ly ví d v mt s nhà khoa hc nghiên cu gii… 44
MỘT SỐ TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM THƯỜNG GẶP
( Tài Liệu Sưu Tầm )
I. CÁC TÌNH HUỐNG CÓ SỰ PHÂN TÍCH CÁCH GIẢI QUYẾT.
1) Dạy thay đồng nghiệp bị ốm .
Một lần do đồng nghiệp của bạn bị ốm phải nghỉ dạy, bạn được phân công dạy
thay. Sau khi kết thúc bài giảng, bạn hỏi các em: “Thầy dạy thế các em có hiểu
bài không?”. Các em trả lời: “Thầy dạy hay lắm ạ. Cô A. dạy chúng em chẳng
hiểu gì cả. Hay là thầy dạy luôn lớp em đi ạ”. Vào tình huống này bạn chọn
cách xử lý nào trong 3 cách sau:
1. Mỉm cười, im lặng không nói gì.
2. Phê bình các em, tỏ thái độ không thích khi các em nói “xấu” cô giáo A.
3. Giải thích cho các em hiểu mỗi người có một phương pháp dạy riêng, không
nên phê phán cô A. dạy không hay.
Đây là một tình huống rất thường gặp và quả là khó xử đối với giáo viên. Vào
một lớp lạ dạy thay một đồng nghiệp của mình, đa số các thầy cô đều rất ngại vì
có thể phương pháp của mình không giống với thầy cô đang dạy các em khiến
các em không quen nên khó tiếp thu bài. Khi kết thúc bài giảng, các thầy (cô)
thường hỏi: “Thầy (cô) dạy thế nào, các em có hiểu bài không?”. Nhưng đến khi
nhận được câu trả lời thì chính thầy cô lại bị rơi vào tình huống khó xử.
Câu trả lời rất hồn nhiên của học sinh: “Thầy dạy hay lắm ạ” có thể chỉ là một lời
“xã giao” với thầy giáo mới, nhưng cũng có thể là một lời nói thật. Với câu nói
“vô hại” này bạn có thể mỉm cười và cám ơn các em đã nhận xét tốt về cách dạy
của thầy. Nghề thầy giáo còn gì hạnh phúc hơn khi nghe học sinh của mình nói như vậy.
Nếu chỉ dừng lại ở đó thì thật tuyệt vời và chẳng có gì đáng bàn. Nhưng khi học
sinh có sự so sánh và ngỏ ý chê bai cô giáo của mình dạy không hay: “Cô A. dạy
chúng em chẳng hiểu gì cả” thì vấn đề lại không còn đơn giản nữa. Người ta vẫn
nói “Bụt chùa nhà không thiêng” là vì thế. Chưa chắc bạn đã dạy hay hơn cô giáo
A như các em nói, mà có thể vì các em đã quen với cô nên cảm thấy cách dạy của
cô không còn thú vị. Còn bạn, mới tiếp xúc gặp gỡ các em, nên vì mới lạ nên các
em thấy bạn dạy hay hơn cô A. Điều đó có thể lắm chứ!
Nhưng dù đó là một lời khen thật lòng và nhận xét đúng đi nữa bạn cũng không
nên mỉm cười mà không nói gì. Vì như vậy rất dễ khiến các em hiểu rằng bạn
đồng tình với phê phán đó của các em thì thật là tệ hại, và mối quan hệ tốt đẹp
giữa bạn và người đồng nghiệp đó rất có thể sẽ bị ảnh hưởng.
Bạn cũng không nên phê bình các em. Rõ ràng bạn đã hỏi để biết được nhận xét
của các em về bài giảng của bạn và các em cũng đã trả lời theo đúng những gì
chúng nghĩ. Các em hoàn toàn có quyền được phát biểu những ý kiến chính đáng
của mình một cách bình đẳng, dân chủ. Bạn cũng cần phải hiểu rằng đã đến lúc
phải thay đổi quan điểm cho rằng chỉ có thầy cô mới có quyền nhận xét, phê bình
học sinh, còn các em chỉ biết răm rắp nghe theo chứ không được phép đưa ra ý
kiến của mình. Lối tư duy đó sẽ tạo cho học sinh tâm lý ỉ lại, thiếu chủ động và
bạn cũng sẽ không bao giờ biết được hiệu quả thực sự cách dạy của mình.
Vậy chọn cách xử lý 3 là tối ưu. Trước hết, bạn nên mỉm cười cám ơn các em đã
chú ý lắng nghe bài giảng và dành tình cảm cho thầy. Điều đó làm thầy rất hài
lòng. Sau đó bạn nhẹ nhàng giải thích cho các em hiểu mỗi thầy cô giáo đều có
một phương pháp dạy riêng nhưng đều có chung một mục đích là giúp các em
hiểu bài, nắm vững được kiến thức. Chính vì vậy các em không nên so sánh để
rồi khen người này, chê bai người kia. Bạn có thể nói: “Các em ạ, các em rất may
mắn là đã được học cô A, đó là một cô giáo có kinh nghiệm, có trình độ chuyên
môn cao, đã đào tạo được nhiều học sinh giỏi, được học sinh nhiều thế hệ yêu
quý, ngợi ca. Có thể là các em chưa quen với phương pháp dạy học của cô nên
các em cảm thấy khó khăn trong việc tiếp thu bài giảng. Cách tốt nhất là các em
nên trao đổi thẳng thắn với cô để cô trò có thể hiểu nhau. Thầy tin rằng, với một
giáo viên luôn có tinh thần trách nhiệm cao như cô A, cô sẽ sẵn sàng điều chỉnh
phương pháp dạy để các em dễ hiểu hơn. Và theo thầy các em nên chăm chú
nghe cô giảng và có thể điều chỉnh cách học của mình để làm sao đạt được kết quả cao nhất”.
Với những lời lẽ thấu tình, đạt lý ấy, chắc chắn bạn sẽ được các em yêu quý, tôn
trọng không chỉ vì bạn dạy hay mà chủ yếu là vì sự tôn trọng học sinh và đồng nghiệp của bạn.
2) Phụ huynh xin cho con thôi học .
Trong lớp bạn chủ nhiệm có một học sinh học rất kém, lại thường xuyên đi học
muộn, trong giờ học lại thường ngủ gật, không chú ý nghe giảng. Khi bạn đến
gặp phụ huynh của em ấy nhằm trao đổi về tình hình học tập của em và muốn
phối hợp với gia đình để giúp đỡ em học tốt thì mẹ của em lại xin cho con thôi
học. Lý do là vì bố em mất sớm, em lại có em nhỏ, mẹ em muốn xin cho em thôi
học, ở nhà trông em để mẹ đi bán hàng kiếm tiền nuôi các con.
Trước tình huống này, bạn phải làm gì để giúp đỡ cho học sinh?
1. Đành đồng ý với mẹ của học sinh vì em ấy cần ở nhà giúp mẹ, mà có đi học
thì em ấy cũng không thể học tốt được.
2. Khăng khăng không đồng ý vì lý do nhà nước đã có luật phổ cập giáo dục đến hết cấp II.
3. Trao đổi thêm với phụ huynh học sinh, động viên gia đình tạo điều kiện cho
em học tiếp. Phối hợp với hội phụ huynh của lớp, trường và địa phương để giúp
đỡ gia đình em vượt qua khó khăn. **********
Do nhà nước đã quy định phổ cập trung học cơ sở nên bạn không thể đồng ý cho
học sinh nghỉ học vì còn chưa học hết cấp II, cho dù sức học của em ấy yếu kém.
Mặt khác, nghỉ học lúc này sẽ làm mất đi cơ hội được đào tạo, trang bị mọi kiến
thức để em ấy bước vào đời, và chắc chắn em ấy cũng sẽ không có cơ hội để sau
này có được việc làm tốt, tương lai không thể rộng mở. Việc ở nhà trong độ tuổi
này cũng sẽ có thể làm cho học sinh buồn chán, thậm chí chơi bời, lêu lổng. Bạn
hãy động viên gia đình cho em học hết phổ thông cơ sở, sau đó sẽ đi học một
nghề nào đó để em ấy có thể tự kiếm sống, tự lập, giúp đỡ mẹ và các em.
Nếu mẹ của học sinh tỏ ý lo lắng rằng con mình kém cỏi, có đi học cũng chẳng
theo được, chẳng có lợi ích gì, thì bạn cần phải khéo léo, tế nhị nói rằng em ấy
học chưa tốt không phải vì em ấy kém mà chỉ vì em ấy chưa có thời gian và chưa
thực sự tập trung vào việc học. Như vậy, gia đình học sinh vừa tin tưởng con
mình, vừa không phải xấu hổ vì kết quả học tập của con. Bạn hãy yêu cầu gia
đình tạo điều kiện cho cháu tập trung học và bạn cũng hứa sẽ quan tâm, khích lệ
để cháu học tốt hơn. Bạn có thể phân công những em học sinh khác kèm cặp, giúp đỡ học sinh đó.
Nếu gia đình học sinh muốn cháu ở nhà giúp việc nhà vì hoàn cảnh khó khăn như
vậy thì bạn có khăng khăng không đồng ý vì lý do nhà nước đã có luật phổ cập
giáo dục đến hết cấp II thì cũng không ích gì. Trong trường hợp này, bạn nên nhẹ
nhàng động viên gia đình cho cháu đi học tiếp vì chính tương lai của cháu. Bạn
có thể cắt cử học sinh ngoài giờ học thay phiên nhau đến giúp đỡ việc nhà cho
em ấy có thời gian đi học. Bạn nên phối hợp với hội phụ huynh của lớp, trường
và địa phương để giúp đỡ gia đình em vượt qua khó khăn này. Bạn cũng có thể
động viên gia đình cho các em nhỏ của học sinh đi gửi nhà trẻ để mẹ em có thể
yên tâm đi làm mà em học sinh ấy vẫn được tiếp tục đi học.
3) Nếu thầy cô không dạy được nó…
Khi đến một gia đình học sinh với mục đích phối hợp giáo dục em A, một học
sinh học kém và thiếu ý thức kỷ luật, nhưng gia đình em lại nói: “Nếu thầy cô
không dạy được nó thì để tôi cho nó chuyển trường hoặc cho nó nghỉ học luôn
cũng được”. Bạn phải xử lý thế nào?
1. Đặt vấn đề cho con đi học hay không là tùy thuộc vào gia đình.
2. Yêu cầu gia đình tiếp tục cho em đi học vì chưa đến tuổi lao động, nghỉ học
thì dễ sinh hư hỏng.
3. Trao đổi với gia đình và tìm hiểu nguyên nhân, về phía nhà trường, giáo viên
chủ nhiệm sẽ nhận cố gắng và quan tâm giúp đỡ em học tập tiến bộ hơn. Đề
nghị với gia đình tạo điều kiện và động viên em chăm chỉ học hành. **********
Việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục học sinh là một
yêu cầu hết sức quan trọng. Trong trường hợp này học sinh A vừa học kém lại
thiếu ý thức kỷ luật, có thể một số biện pháp của bạn ở trường đã không có hiệu
quả, bạn tìm đến sự giúp đỡ của phụ huynh là việc làm cần thiết.
Nhưng vấn đề là ở chỗ, không phải bất kỳ phụ huynh học sinh nào cũng hiểu
được vai trò của mình trong việc phối hợp cùng nhà trường để giáo dục con cái.
Nhiều người thường có quan niệm rằng, đã gửi con em họ đến trường, phải đóng
tiền là nhà trường và các thầy cô giáo phải có trách nhiệm hoàn toàn trong việc
dạy dỗ chúng mà không cần mình phải quan tâm nữa. Đó là một cách nghĩ hết
sức sai lầm. Trong tình huống này bạn phải đối mặt với cách suy nghĩ đó.
Vậy bạn có thể bỏ qua? Bạn là một giáo viên có trách nhiệm, lo lắng cho tương
lai của học sinh nên đã tìm đến tận nhà để nói chuyện với gia đình tìm cách giúp
đỡ em. Nhưng sự nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm của bạn đã bị “dội một gáo
nước lạnh” khi gặp câu nói có vẻ phó mặc từ phía gia đình. Bạn sẽ tự ái, cảm thấy
bị xúc phạm? Điều đó hoàn toàn có thể hiểu được. Nhưng bạn không thể vì tự ái
mà “đầu hàng” dễ dàng như thế. Bạn chỉ đến để “thông báo” về khuyết điểm của
em học sinh và sau đó để gia đình tự “tìm cách lo liệu”, cho nghỉ hay đi học tiếp
tùy gia đình quyết định, thì sự có mặt của bạn liệu có ý nghĩa gì?
Trước thái độ phản ứng của phụ huynh, là một giáo viên có trách nhiệm, thương
yêu học sinh và ý thức được hậu quả của việc nghỉ học sớm nên bạn thẳng thắn
đề nghị gia đình phải tiếp tục cho con đi học. Đó là việc nên làm. Nhưng bạn sẽ
“ăn nói” ra sao nếu vị phụ huynh đó phản ứng lại: “Việc cho đi học nữa hay
không là quyền của gia đình tôi, không cần nhà trường can thiệp”. Đó là điều
hiển nhiên không cần bàn cãi. Trước thái độ có vẻ “bất cần” ấy rất dễ đẩy bạn
vào tình thế không còn gì để nói. Và chắc chắn lúc này bạn sẽ không còn hứng
thú gì để tiếp tục thể hiện trách nhiệm của mình nữa vì nó không được gia đình đón nhận.
Tốt nhất là để tránh đẩy mình vào tình thế khó xử đó, trước hết bạn cần tự kiềm
chế sự tự ái của mình, tìm cách để giải thích cho gia đình hiểu mục đích của việc
gặp gỡ phụ huynh không phải là để “thông báo” mà là cùng nhau phối hợp tìm
cách giúp đỡ học sinh tiến bộ. Biết rằng phải nén lòng chấp nhận thái độ không
tôn trọng từ phía gia đình là việc không đơn giản và không phải giáo viên nào
cũng chấp nhận. Nhưng vì tình thương yêu, trách nhiệm với học trò, đôi khi các
thầy cô cũng phải chịu thiệt thòi. Với thái độ bình tĩnh, giọng nói nhẹ nhàng, bạn
nhấn mạnh cho phụ huynh hiểu bạn đến đây không phải là để “trao trả” cho gia
đình một học sinh “không thể dạy dỗ được”, tức là chối bỏ trách nhiệm của nhà
trường, mà là để cùng nhau tìm ra giải pháp tốt nhất để giáo dục học sinh. Trong
cách nói của bạn phải thể hiện nhà trường luôn luôn đề cao vai trò của gia đình
trong việc giúp các thầy cô giáo hoàn thành trách nhiệm giáo dục của mình. Ở
đây trong câu nói của vị phụ huynh đã thể hiện một suy nghĩ hết sức sai lầm: phó
mặc việc dạy dỗ con em mình hoàn toàn cho nhà trường, và như vậy nhà trường,
mà đại diện là các thầy cô phải có trách nhiệm dạy dỗ chúng nên người, và khi
giáo viên đã phải tìm đến gia đình là thể hiện các thấy cô đã “bất lực” trong việc
dạy bảo học sinh. Cách suy nghĩ phiến diện này cần phải “chấn chỉnh” ngay.
Nhưng tuyệt đối không nên nóng vội, gay gắt mà thật sự bình tĩnh, kiên trì, bạn
giải thích cho phụ huynh đó hiểu đúng vai trò của nhà trường và gia đình trong việc giáo dục học sinh.
Sau khi đã giải thích cho phụ huynh hiểu vai trò của họ trong việc phối hợp cùng
với nhà trường để tạo điều kiện giúp học sinh tiến bộ, bạn sẽ trao đổi thẳng thắn
về nguyên nhân những khuyết điểm của em và đề xuất giải pháp. Trong khi trao
đổi, bạn nên chỉ rõ đâu là nguyên nhân khách quan thuộc về trách nhiệm của gia
đình và nhà trường, đâu là nguyên nhân chủ quan thuộc về cá tính và đạo đức của
học sinh. Bạn cũng nên thẳng thắn nhận khuyết điểm nếu như chưa thực sự làm
tròn trách nhiệm của mình, có như thế mới khiến gia đình tin tưởng. Chắc chắn
bằng thái độ đúng mực, tinh thần trách nhiệm cao và tình thương yêu học trò, bạn
sẽ thuyết phục được gia đình trong việc phối hợp cùng nhà trường dạy dỗ học sinh nên người.
4) Bị bố mẹ bắt nghỉ học để lấy chồng.
Một học sinh lớp bạn làm chủ nhiệm vừa mới bước sang tuổi 18 đã bị bố mẹ bắt
em nghỉ học để lấy chồng vì lý do hoàn cảnh gia đình. Nữ học sinh đó sau khi
đã thuyết phục gia đình nhưng không có kết quả đã đến nhờ giáo viên chủ
nhiệm giúp đỡ. Nếu bạn là một giáo viên chủ nhiệm, bạn xử lý sao đây?
1. Giáo viên nói với học sinh đó: “Đây là vấn đề của nội bộ gia đình, nhà
trường không thể tham gia vào được”.
2. Khuyên em đó nên kiên quyết “đấu tranh”, khước từ ý kiến của bố mẹ.
3. Động viên em giữ vững tinh thần, tiếp tục học tốt. về phía giáo viên sẽ có một
số biện pháp để hỗ trợ: trao đổi với những tổ chức, cá nhân có trách nhiệm và
uy tín ở trường cũng như ở địa phương cùng giúp đỡ em học sinh đó để em
được tiếp tục đi học. **********
Đây là một tình huống liên quan đến một vấn đề rất tế nhị, nhưng không phải
hiếm gặp, nhất là với những thầy cô giáo chủ nhiệm lớp cuối cấp phổ thông trung
học. “Trai lớn lấy vợ, gái khôn lấy chồng”, đó là một quy luật tất yếu của sự phát
triển xã hội, nhưng cái chính là nó được thực hiện vào lúc nào thì không phải ai
cũng có quan điểm đúng đắn. Không ít vùng việc con gái chưa hết tuổi đi học đã
phải bỏ dở để thực hiện “nghĩa vụ” làm vợ, làm mẹ trở thành một hiện tượng phổ
biến. Dù biết rằng đó là một sự thiệt thòi rất lớn đối với các em nhưng không phải
lúc nào sự can thiệp từ phía thầy cô giáo và những người xung quanh cũng có kết quả tốt đẹp.
Vì vậy bạn thực sự đang đối mặt với một vấn đề khó khăn. Thật không gì hạnh
phúc hơn đối với một người thầy khi học sinh luôn coi mình là chỗ dựa tinh thần
đáng tin cậy nhất, là nơi có thể thổ lộ những gì sâu kín nhất, hạnh phúc cũng như
nỗi buồn. Trong tình huống này, học sinh của bạn đang rơi vào một hoàn cảnh éo
le: một bên là niềm hạnh phúc được cắp sách đến trường, vui vẻ hồn nhiên cùng
bạn bè, một bên là trách nhiệm của người con đối với gia đình. Và em gái tội
nghiệp đó đã tìm đến bạn để “cầu cứu”. Thế mà bạn nỡ “làm ngơ”. Bạn có thể
nói: “Đây là chuyện nội bộ của gia đình”, điều đó hoàn toàn chính xác, nhưng nó
đang đe dọa đến tương lai học sinh của bạn. Cũng là một người phụ nữ, bạn thừa
hiểu rằng việc lập gia đình ở tuổi này đồng nghĩa với việc chấm dứt việc học
hành còn đang dang dở. Ở độ tuổi phổ thông trung học các em còn bồng bột, suy
nghĩ còn đơn giản thế mà đã phải gánh vác một trách nhiệm rất lớn, đòi hỏi sự
trưởng thành về mọi mặt. Vẫn biết đó là một hạnh phúc nhưng trong lúc này em
còn đang đi học, chưa thể có sự chuẩn bị chu đáo đón nhận nó và còn bao hoài
bão về con đường học vấn sẽ theo đó mà tan biến. Thái độ thờ ở đối với tương lai
của học sinh là một thái độ vô trách nhiệm, nếu không muốn nói là hơi nhẫn tâm.
Xử lý theo cách này thì quả thật bạn đã tránh cho mình không phải chuốc lấy “rắc
rối” vì bạn biết đây là vấn đề rất khó mà nhiều khi có cố gắng cũng chưa chắc đã
đem lại kết quả. Nhưng như vậy bạn đã vô tình dập tắt niềm hy vọng, tin tưởng
của học sinh vào cô giáo và dễ khiến học sinh của bạn dễ rơi vào tuyệt vọng vì
mất đi một chỗ để “cầu cứu”.
Bạn là một giáo viên có trách nhiệm và luôn yêu thương học sinh, bạn không bao
giờ muốn chứng kiến cảnh học trò của mình đang vui vẻ học hành bên bạn bè
phải ngậm ngùi “lên xe hoa về nhà chồng”, nên càng không thể thờ ơ trước cảnh
ngộ éo le của học sinh. Bạn sẽ tiếp thêm sức mạnh, động viên em học sinh kiên
quyết đấu tranh với ý kiến của gia đình. Điều đó tạm thời có thể an ủi được học
sinh vì ít nhất em đã tìm được một chỗ dựa tinh thần. Nhưng liệu rằng trong tình
cảnh này điều thực sự em cần có phải chỉ là những lời động viên và “cổ vũ” đấu
tranh. Vì nếu sự chống đối mà có hiệu quả chắc em đã không phải tìm đến bạn.
Chắc chắn em đã hoàn toàn bất lực khi một mình phải đấu tranh phản đối lại
quyết định của gia đình, nên em cần một cách để hành động. Hơn nữa, biết đâu
đấy học sinh đó càng dứt khoát đấu tranh theo sự cổ vũ của bạn không những
không đem lại kết quả, mà lại càng làm cho tình hình thêm xấu đi thì thật tai hại.
Vậy tốt nhất trong tình huống này bạn nên thật bình tĩnh trấn an tinh thần và động
viên em. Bạn tỏ ra thông cảm nhưng cũng nói cho em hiểu bố mẹ luôn thương
yêu, mong muốn con cái được hạnh phúc, biết đâu việc bắt em lập gia đình sớm
là có lý do nào đó chăng. Khi cả cô trò đã cùng bình tĩnh phân tích kỹ càng
nguyên nhân của vấn đề rồi hãy quyết định phương án giải quyết cũng chưa muộn.
Nếu thực sự đó là một sự áp đặt quá đáng từ phía gia đình, đơn giản chỉ xuất phát
từ một quyền lợi nào đó của người lớn bắt con trẻ phải chấp nhận hy sinh hạnh
phúc của mình thì bạn nên khuyên em kiên trì giải thích để cha mẹ hiểu mà bỏ
qua quyết định sai lầm đó. Nhưng đó không phải là sự chống đối bằng những
hành động tiêu cực (như bỏ nhà đi, hỗn láo với cha mẹ…) mà phải kết hợp với sự
thuyết phục, giải thích kiên trì. Bạn cần nói cho em hiểu việc đầu tiên em cần làm
là vẫn tiếp tục học thật tốt để bố mẹ thấy rằng hạnh phúc thực sự của em lúc này
là được cắp sách tới trường như các bạn bè cùng trang lứa. Sự thất vọng, chán
nản bỏ bê chuyện học hành lúc này sẽ là một bất lợi lớn khiến cha mẹ càng quyết
tâm với quyết định của mình hơn. Nhưng để cho học sinh thực sự yên tâm, bạn
hứa sẽ bằng mọi cách giúp em thuyết phục gia đình, kể cả sự can thiệp của những
tổ chức xã hội ở địa phương nếu cần thiết. Lựa chọn xử lý theo cách này là bạn
đã thực sự phải đối mặt với một nhiệm vụ hết sức khó khăn. Bạn phải lập tức lên
kế hoạch gặp gỡ gia đình, phải chuẩn bị những lý lẽ cần thiết để lời nói của bạn
có sức thuyết phục nhất. Đó sẽ là vấn đề không đơn giản, đòi hỏi sự khéo léo,
kiên trì, lòng dũng cảm và tình thương yêu vô bờ với học sinh vì bạn có thể vấp
phải sự kháng cự từ phía gia đình, không loại trừ cả sự xúc phạm. Trong cuộc
“thương lượng” với gia đình, bạn phải giải thích cho gia đình thấy rằng nếu bắt
em phải nghỉ học trong lúc này là buộc em phải hy sinh niềm hạnh phúc lớn lao
của đời mình. Và em sẽ lo toan cho cuộc sống sao đây khi em chưa thực sự chuẩn
bị để đối phó với vô vàn khó khăn, thách thức sẽ đến. Người lớn chúng ta sẽ cầm
lòng sao đây khi phải chứng kiến cảnh một em gái ngậm ngùi nhìn bạn bè trang
lứa của mình đang vui vẻ cắp sách đến trường. Dù được cha mẹ sinh ra và nuôi
dưỡng, nhưng con trẻ hoàn toàn có quyền tự quyết định về những vấn đề liên
quan đến tương lai của mình, nhất là vấn đề trọng đại này. Chính vì thế người lớn
chúng ta cần tôn trọng và chỉ nên định hướng chứ không thể can thiệp một cách thô bạo.
Nhưng những lời “giảng giải” của bạn sẽ ít sức thuyết phục nếu thiếu đi một lời
cam kết. Với tư cách là một giáo viên luôn gần gũi, quan tâm đến em, bạn hứa sẽ
cố gắng giúp đỡ hết sức để em có thể học tập tốt, chẩn bị một cách tốt nhất cho
tương lai của mình về sau. Trong tình huống này chỉ có thể bằng những lời nói có
lý, có tình và sự kiên trì của bạn mới mang lại kết quả.
5) Giáo viên chủ nhiệm đưa học sinh phạm lỗi về nhà.
Có một học sinh vi phạm nghiêm trọng nội quy của nhà trường. Ban giám hiệu
yêu cầu giáo viên chủ nhiệm phải đưa em đó về tận nhà để nói chuyện với bố
mẹ. Nhưng khi chưa kịp để giáo viên trình bày xong, bố của em học sinh đó đã
đứng dậy tát em học sinh tới tấp vì đã làm “xấu mặt” gia đình. Vào địa vị của
người giáo viên chủ nhiệm này, bạn xử lý sao đây?
1. Bạn im lặng không nói gì vì đó là chuyện của gia đình giáo dục con cái. Và
đó cũng là một bài học cho cậu học sinh phạm tội.
2. Bạn bỏ về vì cho rằng gia đình phụ huynh học sinh đã không tôn trọng giáo viên
3. Bạn can thiệp không cho người bố tiếp tục đánh học sinh đó. Đồng thời bạn
dùng những lời lẽ giải thích cho vị phụ huynh hiểu đó không phải là cách giáo
dục hay và yêu cầu gia đình cùng phối hợp với nhà trường để giáo dục em. **********
Việc phải dẫn học sinh phạm lỗi về tận nhà để trình bày với gia đình là “vạn bất
đắc dĩ”, vì giáo viên sẽ phải chuẩn bị “đương đầu” với những phản ứng từ phía
gia đình. Nhưng thiết lập mối quan hệ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo
dục học sinh là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Là một giáo viên chủ nhiệm,
bạn thay mặt cho nhà trường để thực hiện sự phối hợp đó.
Trong tình huống này bạn thực sự đã gặp phải một thách thức lớn vì phụ huynh
học sinh quá nóng tính và cư xử có phần hơi thô lỗ, đánh con ngay trước mặt giáo
viên. Bạn có thể im lặng vì nghĩ đó là quyền giáo dục con của gia đình, chỉ là một
giáo viên chủ nhiệm nên bạn không có quyền can thiệp. Sẽ có nhiều người lựa
chọn phương án xử lý này vì dù sao đó cũng là hình phạt thích đáng cho một cậu
học trò nghịch ngợm. Nhưng liệu học sinh sẽ nghĩ gì về thái độ “thờ ơ”, phó mặc
đó của bạn? Biết đâu em đó sẽ nghĩ rằng chính việc “tố cáo” của bạn là nguyên
nhân khiến em phải chịu một trận đòn ngay trước mặt “người ngoài”. Và sự bực
tức, thậm chí coi thường cô giáo sẽ ngấm ngầm hình thành và những lời dạy bảo
của bạn trở nên vô tác dụng. Dù học sinh có mắc khuyết điềm thế nào đi nữa thì
không một giáo viên nào lại muốn học sinh phải chịu những trận đòn chí mạng.
Vì trách nhiệm với học sinh, bạn sẽ không thể chọn một giải pháp chỉ vì sự “an toàn” của bản thân.
Nếu bỏ về trong lúc này thì lại là cách xử sự hết sức sai lầm. Bạn có quyền làm
điều đó vì sự tự ái trước thái độ cư xử thiếu tôn trọng của phụ huynh học sinh.
Bạn thay mặt nhà trường đến gặp gia đình trình bày tình hình sai phạm của học
sinh để cùng gia đình tìm giải pháp giúp đỡ em chứ không phải để “tố cáo” khiến
học sinh phải chịu đòn. Chính vì thế bạn có quyền tức giận nhưng tuyệt đối
không nên bỏ về vào lúc này vì nhiệm vụ của bạn chưa được hoàn thành.
Đứng trước tình huống khó xử này bạn nên thật bình tĩnh và khéo léo. Hãy cố
gắng kiềm chế sự tự ái để nhanh chóng tìm ra phương án xử lý. Trước hết bạn
cần tìm cách chấm dứt ngay hành động đánh con của vị phụ huynh đó và phân
tích để phụ huynh nhận ra rằng trong việc giáo dục học sinh bạo lực không bao
giờ đem lại kết quả tốt đẹp mà đôi khi còn phản tác dụng. Sau khi vị phụ huynh
đó có vẻ bình tĩnh trở lại, bạn bắt đầu câu chuyện của mình một cách nhẹ nhàng,
cởi mở. Bạn phải giải thích cho phụ huynh hiểu nhà trường luôn coi trọng vai trò
của gia đình trong việc phối hợp để giáo dục học sinh, nhất là khi chúng phạm
lỗi. Dù đó có thể là một học sinh nghịch ngợm, hay vi phạm nội quy của trường,
lớp nhưng không bao giờ mong muốn gia đình lại giáo dục em bằng những hình
thức tiêu cực, phản khoa học như đánh đập, chửi mắng thậm tệ, xúc phạm đến
lòng tự trọng của các em. Ở độ tuổi học sinh trung học các em đã có ý thức về cái
tôi cá nhân, cần được người lớn tôn trọng. Chính vì vậy, chỉ có sự nhẹ nhàng, ân
cần nhưng tuyệt đối nghiệm khắc mới có tác dụng khi chúng có lỗi. Bạo lực hay
sự xúc phạm quá đáng chỉ khiến chúng dễ nảy sinh tâm lý chống đối và trở nên ương ngạnh hơn mà thôi.
Những cố gắng của bạn sẽ có ý nghĩa hơn khi thẳng thắn đề xuất với gia đình
những biện pháp cụ thể để cùng giúp đỡ em học sinh đó tiến bộ. Sự điềm tĩnh,
khéo léo và tình thương yêu, trách nhiệm với học trò là điều kiện quan trọng để
bạn xử lý thành công tình huống này.
6) Học sinh bị kỷ luật, phụ huynh nhờ giáo viên chủ nhiệm can thiệp.
Một học sinh sắp bị đưa ra xét ở Hội đồng kỷ luật. Phụ huynh là người có chức
vị chủ chốt ở địa phương đến đề nghị bạn với tư cách là giáo viên chủ nhiệm
xin với Hội đồng kỷ luật chiếu cố và “cho qua”. Nếu là giáo viên chủ nhiệm,
bạn ứng xử thế nào với vị phụ huynh đó?
1. Giáo viên chủ nhiệm đế nghị với phụ huynh đó lên thẳng hiệu trưởng để trình bày ý kiến.
2. Nhận là sẽ trình bày đề nghị của gia đình trước cuộc họp Hội đồng kỷ luật.
3. Tóm tắt lại khuyết điểm trầm trọng mà học sinh vi phạm. Đề nghị gia đình
cùng thống nhất với giáo viên chủ nhiệm đánh giá mức độ vi phạm và biện
pháp kỷ luật cần thiết, coi đó là biện pháp giáo dục để em học sinh có dịp “tỉnh
ngộ” rút kinh nghiệm và sửa chữa khuyết điểm. **********
Mối quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh là vô cùng quan trọng
trong việc giáo dục học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt nhà trường
thực hiện mối liên kết giữa giáo dục nhà trường và giáo dục gia đình để đảm bảo
được tính thống nhất, toàn vẹn của quá trình giáo dục.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh nhiều khi
lại là một vấn đề hết sức nhạy cảm, đặt giáo viên vào những tình thế khó xử mà
không phải bất cứ giáo viên nào cũng tìm được cách xử lý đúng đắn.
Trong trường hợp này, phụ huynh học sinh bị kỷ luật là một vị chức sắc ở địa
phương (và chắc chắn rất có ảnh hưởng trong Hội phụ huynh của lớp bạn), đã đến
nhờ bạn giúp để “giảm tội” cho con họ. Đây là một hiện tượng không hiếm. Bởi
đã là một người có địa vị, lại là gia đình danh giá, chắc chắn họ không muốn con
họ lại bị kỷ luật, “tiếng dữ” đồn xa ảnh hưởng đến uy thế chính trị của gia đình.
Bạn thực sự lúng túng không biết nên nhận lời hay kiên quyết từ chối?
Và không ít giáo viên đã chọn xử lý theo phương án 1 và 2. Bởi bạn sẽ gặp khó
khăn khi phải từ chối thẳng thừng đề nghị của vị phụ huynh có địa vị ấy, nhất là
khi việc này “nằm trong tầm tay” của bạn. Khi chọn cách xử lý này chắc chắn
bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn trong mối quan hệ với vị phụ huynh đó. Và cũng
có khi sự nhận lời của bạn chỉ là giải pháp tình thế để “yên lòng” vị phụ huynh
đó. Nhưng sau đó bạn sẽ “bào chữa” thế nào trước Hội đồng kỷ luật và các em
học sinh khác trong lớp về những lỗi mà em đó đã gây ra? Liệu các em học sinh
có đặt nghi vấn gì về mối quan hệ “đặc biệt” giữa bạn và gia đình có địa vị ấy khi
mà học sinh vi phạm kỷ luật mà vẫn không bị xử lý hay xử lý rất nhẹ?
Như vậy, hai cách trên nghe chừng không ổn. Bạn nên xử lý theo gợi ý 3. Đầu
tiên bạn nên ôn tồn giải thích cho vị phụ huynh đó hiểu được mức độ vi phạm kỷ
luật trầm trọng của con họ và biện pháp xử lý kỷ luật là cần thiết để giáo dục em.
Bạn phải nói thế nào để vị phụ huynh đó hiểu rằng việc đưa trường hợp của em ra
xét ở Hội đồng kỷ luật nhà trường không có gì khác là nhằm giúp đỡ em tiến bộ,
chỉ cho em thấy hậu quả của việc vi phạm kỷ luật, để em nhận lỗi và chịu trách
nhiệm về những việc làm sai trái của mình. Có như thế lần sau em mới không tái phạm.
Bạn cần nói để phụ huynh của em hiểu rằng chiếu cố cho em lúc này không phải
là giúp đỡ em mà trái lại, chỉ làm hại em, và rất có thể lần sau em vẫn tiếp tục phạm lỗi.
Để phụ huynh của em “yên tâm”, bạn cũng có thể nói với họ rằng việc đưa ra Hội
đồng kỷ luật trường không phải là điều gì ghê gớm cả và bạn sẽ hết sức giúp đỡ
trong khả năng có thể để nâng đỡ em nếu như em biết ăn năn và quyết tâm sửa chữa sai lầm.
Và bạn cũng cần phải nói cho phụ huynh biết rằng để xảy ra hiện tượng học sinh
vi phạm kỷ luật lỗi một phần cũng do phía gia đình và nhà trường chưa nghiêm
khắc trong việc giáo dục em. Chính vì thế đây là cơ hội để bạn đưa ra lời đề nghị
và giải pháp để thắt chặt hơn mối quan hệ này. Nếu khéo léo bạn có thể chuyển
hướng mục đích của buổi gặp gỡ này từ “nhờ vả” sang sự phối hợp để tìm hiểu
nguyên nhân mắc lỗi của em học sinh và bàn biện pháp giúp đỡ. Bằng một thái
độ nghiêm túc, bằng tinh thần trách nhiệm bạn hãy biến nó thành một cuộc trao
đổi cởi mở và thẳng thắn.
Tuy nhiên bạn cũng phải chuẩn bị tinh thần để đối phó với tình huống vị phụ
huynh đó sau khi bị bạn từ chối sẽ tức giận với bạn. Điều đó hoàn toàn có thể xảy
ra. Nhưng dù thế nào bạn cũng phải giữ vững nguyên tắc không thỏa hiệp chiếu
cố cho những vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Có thể bạn sẽ gặp phải một vài rắc
rối nào đó, nhưng lương tâm bạn thanh thản vì đã làm tròn trách nhiệm của một
giáo viên chủ nhiệm. và chắc chắn rằng sau đó mọi người (kể cả vị phụ huynh đã
bị từ chối ấy) cũng không thể nhìn bạn với ánh mắt coi thường.
7) Khi học sinh lảng tránh thầy cô.
Cô Lan chủ nhiệm lớp 8A. Lớp của cô hầu hết đều rất ngoan và lễ phép. Tuy
nhiên, cũng có một số các em nam nghịch ngợm, lười học, hay bị cô giáo phê bình.
Nhiều lần, khi gặp những em học sinh này trong sân trường, cô Lan nhận thấy
học sinh của mình thường lảng tránh, giả vờ nhìn đi chỗ khác để không phải chào cô.
Nếu là cô Lan, bạn sẽ làm như thế nào? Tại sao bạn lại làm như vậy?
1. Không nói gì vì cho đó là những học sinh hư hỏng, vô văn hoá, không thể giáo dục được.
2. Coi như không có chuyện gì vì cho đó là chuyện bình thường, bây h học sinh hầu hết là vậy.
3. Không nói gì nhưng nhân buổi học nào đó có thể khéo léo kể một câu chuyện
tương tự để giáo dục các em. *****
Ngày nay, nước ta đã thoải mái hơn về tư tưởng, không còn gò bó đến mức thầy
giáo nói gì, học sinh cũng phải cho đó là đúng “đã là thấy giáo thì sao có thể nói
sai được”. Đó là những quan niệm quá cứng nhắc vì thầy cô giáo cũng là những
con người bình thường, cũng có những lúc phạm sai lầm.
Tuy vậy nhân dân ta luôn giữ gìn truyền thống “tôn sư trọng đạo”, các trường đều
có khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn”. Mỗi em học sinh đi học, trước khi học
kiến thức để mở mang sự hiểu biết, các em cần học lễ nghĩa, học cách để làm
người. Thầy cô giáo là người trực tiếp dạy dỗ các em, cùng gia đình dìu dắt các
em nên người. Chính vì vậy, thế hệ trước thường nhắc nhở thế hệ sau:
“Nhất tự vi sư bán tự vis ư” (Một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy). Thầy cô
thường được ví dụ như cha mẹ, học sinh sao có thể gặp thầy cô mà lờ đi như
không quen biết, không chào hỏi được?
Là giáo viên, bạn cũng không thể lờ đi như không có gì xảy ra. Đây không chỉ là
vấn đề nhỏ nhặt, coi đó chỉ là một câu chào, mình cũng không cần, bỏ qua cho
xong được. Đó còn là vấn đề về đạo đức, lễ nghĩa. Bạn là giáo viên, không chỉ
phải dạy kiến thức cho các em mà còn phải dạy cách cư xử, giao tiếp, uốn nắn
học sinh thành những con người đạo đứa tốt, có văn hoá, có trình độ. Vì coi nhẹ
vấn đề này mà nhiều giáo viên lại cảm thấy rất bình thường khi học sinh không
chào mình, hậu quả là ngày càng nhiều học sinh quên mất rằng chào thầy cô giáo
là một quy tắc ứng xử tối thiểu trong giao tiếp. Cũng có học sinh khi thấy thầy cô
giáo thì vẫn chạy huỳnh huỵch, nhai nhóp nhép, chào lấy lệ mà chẳng thèm nhìn
xem thầy cô giáo phản ứng ra sao, có nghe thấy mình chào không.
Bạn hãy nhân dịp nào đó trong buổi học, khéo léo kể một câu chuyện tương tự để
nhắc nhở, giáo dục chung cả lớp. Hãy nhắc cho các em hiểu đó là một việc nên
làm, một việc thể hiện văn hoá, đạo đức của con người các em, và cũng là biểu
hiện tình cảm của các em với thầy cô giáo. Bạn cũng nên nói với học sinh:
”Nếu cô gặp học sinh của mình ngoài đường mà các em không chào cô thì cô sẽ
buồn lắm vì cô nghĩ điều đó là do mình đáng ghét và dữ dằn nên học sinh mới sợ
và lẩn tránh không muốn gặp mình”. Câu nói đùa mà thật như vậy sẽ có thể nhắc
nhở học sinh chú ý, quan tâm hơn đến thầy cô giáo.
Những học sinh nghịch ngợm, hay bị mắng thường lảng tránh không chào giáo
viên cũng có thể do ngượng ngùng, xấu hổ, mặc cảm hoặc sợ hãi. Bạn cũng nên
gần gũi hơn với những em này, nhẹ nhàng khuyên bảo các em chứ không nên quá
gay gắt mỗi khi phê bình hay trách phạt. Khi đã yêu quý thầy cô giáo, có lẽ
không có học sinh nào lại phải giả vờ như không trông thấy hoặc lảng tránh thầy
cô giáo chỉ bởi vì… ngại phải chào.
8) Cả lớp đứng lên nhưng một em vẫn ngồi.
Khi bạn bước vào lớp, cả lớp đều đứng lên rất ngay ngắn chào cô. Nhưng khi
nhìn xuống cuối lớp, bạn phát hiện ra có một em học sinh vẫn ngồi. Trước hiện
tượng đó, bạn sẽ xử lý ra sao?
1. Bạn lờ đi coi như không biết và cho cả lớp ngồi xuống rồi bắt đầu bài giảng của mình.
2. Bạn nhìn thẳng và gọi trực tiếp học sinh đó đứng lên chào giáo viên khi vào lớp.
3. Bạn cho cả lớp ngồi xuống, sau đó bạn đi xuống chỗ học sinh đó để tìm hiểu
nguyên nhân vì sao em lại không thể đứng lên chào cô như các bạn, nếu không
thấy học sinh trình bày được lý do gì chính đáng, bạn nghiêm khắc yêu cầu em
lần sau phải đứng dậy và có ý thức nghiêm chỉnh khi giáo viên bước vào lớp. **********
Bắt đầu tiết học, giáo viên vào lớp, học sinh đứng lên chào và giáo viên chào đáp
lại, là một điều hiển nhiên. Nó có tác dụng ổn định trật tự lớp học, đồng thời cũng
qua đó thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau giữa giáo viên và học sinh. Tuy nhiên, tình
huống xảy ra như trên cũng không phải hiếm gặp trong nhà trường.
Khi gặp phải tình huống này, nhiều giáo viên được coi là dễ tính có thể chọn cách
xử lý như phương án 1. Nhưng làm như thế là bạn đã để cho học sinh có ý khinh
nhờn, coi thường giáo viên. Nếu cứ tiếp tục như thế, e rằng đến một ngày nào đó
không chỉ có một mình em học sinh đó không đứng lên chào bạn. Đến lúc đó bạn
sẽ làm thế nào? Sẽ hết sức khó khăn để khắc phục đấy!
Cũng có một số giáo viên ứng xử theo cách 2: ngay lúc đó yêu cầu em học sinh
đứng dậy chào cô để nâng cao uy tín. Tuy nhiên không phải bao giờ bạn cũng đạt
được kết quả theo ý muốn (có thể bạn gặp phải một cô cậu bướng bỉnh nào đó
không chịu đứng lên thì sao?). Phải chịu “bó tay” trước mặt học sinh là điều rất bất lợi cho bạn.
Tốt nhất trong tình huống này bạn nên giữ thái độ bình tĩnh, đưa mắt nhìn nhanh
cả lớp và dừng lâu hơn ở chỗ em học sinh đó, chờ đợi trong giây lát. Nếu em học
sinh đó nhận được “tín hiệu” từ ánh mắt của bạn và tự giác đứng lên thì coi như
không có chuyện gì. Nhưng trong trường hợp ánh mắt của bạn không nhận được
sự phản hồi thì bạn cũng nên cho lớp ngồi xuống. Sau khi ổn định lớp, bạn đi
xuống chỗ em học sinh đó và tìm hiểu nguyên nhân tại sao em không đứng lên
chào bạn. Bạn có thể bắt đầu “hỏi thăm” rất nhẹ nhàng: “Em có thể cho cô biết
hôm nay em có gặp khó khăn gì mà không thể đứng lên chào cô lúc đầu giờ
không?”. Nếu trường hợp em bị đau chân hay một lý do chính đáng nào đó, bạn
nên thông cảm. Nhưng nếu chỉ vì một sự “chống đối”, vì lý do không thích, thì
bạn nên tỏ thái độ nghiêm khắc. Bạn phải nói rõ cho em hiểu đây không phải là
vấn đề thích hay không thích mà là thái độ tôn trọng kỷ luật lớp, tôn trọng giáo
viên của một học sinh. Em đã là một học sinh trong lớp thì phải có nghĩa vụ tuân thủ những nội quy đó.
9)Khi cô giáo đến lớp muộn.
Một lần vì có việc bận đột xuất nên bạn đã đến muộn 10 phút. Khi vừa bước
đến cửa lớp bạn nghe rõ tiếng học sinh trong lớp đang reo hò vì tưởng cô giáo không đến dạy.
Gặp tình huống này bạn xử lý thế nào?
1. Bạn lờ đi coi như chưa nghe thấy và vẫn vào lớp bắt đầu bài giảng như bình thường.
2. Bạn bước vào lớp với thái độ bực bội và cho cả lớp nghe một bài giảng về thái
độ thiếu tôn trọng thầy cô.
3. Bạn vào lớp, xin lỗi các em về việc mình đã đến muộn. Đồng thời cũng nhẹ
nhàng nhắc nhở học sinh về thái độ vừa rồi và nhanh chóng bắt đầu bài giảng. **********
Ai đã từng trải qua thời học trò tinh nghịch chắc chắn đã có lần được hưởng cảm
giác sung sướng,ạnh phúc khi được thông báo là hôm nay nghỉ học vì giáo viên
có việc bận đột xuất. Là một giáo viên, bạn nên hiểu và thông cảm cho hành động
này của các em vì cũng đã có một thời mình như thế. Xin đừng vội đánh giá đó là
một biểu hiện của thái độ không tôn trọng thầy, cô giáo mà đó đơn giản chỉ là
những cảm xúc bồng bột trẻ con của tuổi học trò.
Bạn sẽ trở thành một cô giáo cứng nhắc khi bước vào lớp với thái độ bực tức và
gay gắt hơn lại cho cả lớp một “bài giảng” về đạo đức. Làm như thế bạn đã vô
tình gây ra một không khí căng thẳng không có lợi cho buổi giảng bài của bạn.
Làm như thế bạn cũng không thể chắc chắn rằng lần sau các em sẽ không reo hò
khi bạn đến muộn (nhất là sau lưng bạn). Hơn nữa, bạn phải công nhận một điều
rằng lỗi trước tiên phải thuộc về bạn, vì đến muộn nên mới để lớp có “cơ hội” như thế chứ!
Vậy bạn sẽ tỏ ra dễ dãi hơn và sẵn sàng bỏ qua, vẫn vào lớp bình thường như
không có chuyện gì xảy ra? Thực tế có nhiều giáo viên ứng xư theo cách này vì
đơn giản đó là chuyện “thường ở huyện” của tuổi học trò nghịch ngợm, không có
gì đáng phải bận tâm cả. Và lúc này trong mắt học sinh, bạn là một cô giáo “cực
kỳ dễ tính”. Nhưng dù sao cách bỏ qua “vô điều kiện” của bạn chưa phải là cách ứng xử hay.
Trong tình huống này, dù có tự ái hay không vừa lòng trước hành động đó của
học sinh, bạn vẫn nên vào lớp như bình thường. Thay vì “lên lớp” học sinh, bạn
thành thật xin lỗi vì việc đột xuất nên đã đến muộn. Đồng thời bạn cũng nên nhẹ
nhàng, khéo léo nhắc nhở học sinh về hành động bột phát khi thấy giáo viên đến
muộn, khuyên các em lần sau không nên làm như thế. Và bạn cũng không nên để
mất quá nhiều thời gian vào những chuyện “ngoài rìa” này bằng cách nhanh
chóng bắt đầu bài giảng của mình với tâm lý thoải mái để buổi học được thành công.
10) Khi lớp vắng nhiều học sinh.
Bước vào giờ dạy, sau khi điểm danh, bạn biết lớp học vắng đến một nửa số học
sinh. Khi hỏi nguyên nhân, bạn biết được là các em bỏ đi đưa đám ma mẹ của
một bạn học sinh trong lớp từ tiết trước nên chưa kịp về. Trước tình huống đó,
bạn xử lý thế nào?
1. Vì thấy học sinh nghỉ nhiều, nên bạn tức giận và tuyên bố cho học sinh nghỉ
luôn không tiến hành dạy giờ đó nữa.
2. Bạn vẫn tiến hành dạy bình thường để không ảnh hưởng đến quyền lợi của
các em còn lại, và nói sẽ phạt các em không có mặt trong buổi học hôm nay.
3. Bạn ghi tên những học sinh vắng mặt, tuyên bố sẽ lùi việc giảng bài mới sang
buổi sau, và sau đó tổ chức cho học sinh làm bài tập tại lớp, tránh việc để trống giờ. **********
Dù là một giáo viên dễ tính đến mức nào đi nữa cũng không thể “vui vẻ” trước
tình trạng đã đến giờ vào học mà lớp vắng đến một nửa số học sinh. Bạn có thể
tức giận, tự ái vì cho rằng học sinh đã không tôn trọng mình. Điều đó hoàn toàn
dễ hiểu. Nhưng vì phút tức giận ấy mà bạn sẵn sàng tuyên bố cho học sinh nghỉ
học luôn một tiết là quá nóng vội. Thứ nhất, bạn đã vi phạm quy chế của nhà
trường; thứ hai, bạn đã làm ảnh hưởng đến quyền lợi của học sinh.
Trên thực tế có nhiều giáo viên sẽ xử lý theo cách thứ hai, vẫn tiến hành bài
giảng như bình thường để hoàn thành nhiệm vụ của mình. Cách xử lý này có thể
đảm bảo quyền lợi của các em học sinh đang có mặt ở lớp và bạn cũng không sợ
mang tiếng là cho học sinh nghỉ tự do. Nhưng như vậy còn các em học sinh vắng
mặt thì sao? Bởi vì, dù sao các em cũng vắng vì một lý do khá chính đáng. Bạn
vẫn kiên quyết xử lý “rắn” trong khi biết rõ nguyên nhân đó e rằng không tránh
khỏi việc “mang tiếng” là cứng nhắc, thậm chí “vô tình”.
Việc đảm bảo kỷ cương trong học đường, nhất là với các em học sinh phổ thông
là hết sức cần thiết. Nhưng đôi khi các giáo viên cũng phải tính đến những trường
hợp bất đắc dĩ để có cách ứng xử linh hoạt. Ở đây các em đến muộn vì lý do là đi
đám ma mẹ một bạn trong lớp nên giáo viên có thể thông cảm và không nên tức
giận. Tốt nhất bạn không nên dạy ngay vào bài mới để ảnh hưởng đến quyền lợi
của các em vắng mặt. Nhưng cũng không thể để trống giờ cho các em học sinh
ngồi tán gẫu trong lớp được. Bạn nên cho học sinh ôn luyện một số bài tập trong
khi chờ các em kia kịp về.
Nhưng khi các em đã có mặt đầy đủ, bạn cũng nên nhẹ nhàng nhắc nhở các em
lần sau chú ý sắp xếp thời gian để không về quá muộn ảnh hưởng đến việc học
tập. Với thái độ cảm thông và cách xử lý nghiệm khắc nhưng có tình, chắc chắn
bạn sẽ nhận được sự ủng hộ của học sinh và khiến các em ngày càng tôn trọng và yêu quý bạn hơn.
11) Học sinh chê bài giảng của giáo viên.
Là một giáo viên mới ra trường, tình cờ bạn nghe được hai học sinh đi trước
đang nói chuyện và có ý chê bai bài giảng của bạn vừa nông cạn, vừa kém hấp
dẫn. Trong tình huống đó, bạn sẽ làm gì?
1. Lờ đi như không nghe thấy họ nói gì và đi tiếp.
2. Đi vượt lên trên và hỏi “Hai em trò chuyện gì mà vui thế?” nhằm chấp dứt
câu chuyện “buôn dưa lê” lung tung, phê phán giáo viên không đúng chỗ và
cũng là để “nhắc khéo” cho chúng biết bạn đã nghe thấy.
3. Không phản ứng gì vội mà chú ý lắng nghe hết câu chuyện xem hai học sinh
đó phàn nàn về vấn đề gì. Khi biết được thông tin, bạn có thể xem lại cách dạy
của mình cho phù hợp. Buổi lên lớp sau bạn gợi ý lại vấn đề bằng cách hỏi các
em về cách dạy của mình và “vô tình” mời một trong hai em hôm qua lên phát
biểu. Sau đó bạn hứa sẽ tiếp thu và nhắc nhở các em nên nói chuyện một cách
trực tiếp, thẳng thắn với giáo viên, không nên biến nó thành những câu chuyện
phiếm sau lưng các thầy cô. *************
Việc bàn tán về các thầy cô giáo dường như đã là một “căn bệnh mãn tính” của
học sinh. Nào là cô này xinh, cô kia xấu, cô này ăn mặc “model”, thầy kia có nụ
cười duyên, đôi mắt đẹp, rồi cô kia có dáng đi “hãm tài”… vô vàn những “đặc
điểm” của các thầy cô trở thành đề tài cho các cuộc bàn luận sôi nổi ở mọi lúc
mọi nơi. Là một giáo viên trẻ bạn nên “làm quen” dần với điều này và đôi khi
cũng phải coi nó là “chuyện thường ngày ở huyện” nên không cần để ý.
Nhưng lần này bạn vô tình nghe thấy câu chuyện về cách giảng bài của bạn.
Không thể bỏ ngoài tai được rồi. Là một giáo viên trẻ mới về trường, bạn luôn có
tâm lý lo lắng, “nghe ngóng” xem có ai bàn tán gì về cách dạy của mình không?
Phương pháp truyền đạt của mình đã thực sự phù hợp chưa?... Vì vậy khi nghe
lời phàn nàn dù không trực tiếp và chưa chắc đã chính xác này cũng làm bạn giật
mình. Bạn sẽ “hành động” ngay lập tức bằng cách đi vượt lên trên và ra tín hiệu
cho chúng biết là bạn đã nghe thấy, và “liệu hồn” mà chấm dứt ngay. Điều đó
cũng cần thiết để ngăn chặn việc nói năng về giáo viên không đúng chỗ, nhưng
cũng chỉ là giải pháp tạm thời mà thôi. Biết đâu khi bạn đi qua rồi chúng còn bàn
tán nhiệt tình hơn thì sao!
Hay bạn sẽ bỏ qua vì cho rằng đó chỉ là những câu chuyện thường ngày, chẳng có
gì lạ của học sinh, không đáng phải bận tâm. Nếu nghĩ như vậy e rằng bạn đã quá
chủ quan. Vì biết đâu những lời nói đó lại phản ánh đúng sự thật, một sự nhận xét
rất cần thiết để bạn tiến bộ mà không bao giờ bạn có thể nghe một cách trực tiếp.
Vì thế hãy thận trọng và bình tĩnh hơn, cố gắng lắng nghe hết những điều mà hai
học sinh đó đang “trò chuyện” về mình (mặc dù phải nói thẳng rằng “nghe trộm”
câu chuyện của người khác là việc làm hơi xấu, bạn không nên vận dụng nó một
cách thường xuyên). Sau đó bạn chắt lọc thông tin và xem lại cách dạy của mình
xem có gì chưa ổn và tìm cách khắc phục. Nhưng điều này đòi hỏi sự điềm tĩnh,
biết lắng nghe và thấu hiểu học sinh mà không phải giáo viên nào cũng có được.
Thái độ luôn sẵn sàng tiếp thu để thay đổi rất cần thiết cho những giáo viên trẻ
muốn cải thiện khả năng giảng dạy của mình.
Và trong buổi học hôm sau chắc chắn bạn phải dành ra một khoảng thời gian để
thẩm định lại thông tin. Bạn có thể bắt đầu vấn đề một cách nhẹ nhàng cởi mở:
“Như các em biết cô là một giáo viên trẻ, mới ra trường nên kinh nghiệm nghề
nghiệp còn rất non nớt. Chính vì vậy cách giảng bài của cô chắc chắn sẽ còn
những chỗ chưa sâu sắc, chưa phù hợp. Trước hết cô mong các em hiểu và thông
cảm cho cô. Nhưng điều cô mong muốn hơn đó là các em sẽ góp ý, giúp đỡ cô để
cô có thể thay đổi. Nếu các em không cho cô biết thì trước hết người thiệt thòi sẽ
là các em. Các em hoàn toàn có quyền phát biểu thẳng thắn những suy nghĩ của
mình vì mục đích xây dựng, cô rất cảm ơn và trân trọng những ý kiến đó”. Dừng
một lát để học sinh có thời gian để suy nghĩ nghiêm túc về vấn đề này, bạn có thể
tiếp tục bằng cách mời các em phát biểu. Nhân cơ hội này bạn cũng nên “đánh
tiếng” cho hai em học sinh hôm qua đã bàn tán sau lưng bạn là bạn đã biết các em
“nói xấu” về bạn bằng cách “vô tình” gọi một trong hai lên trình bày ý kiến của
mình. Kết thúc buổi thảo luận đó, bạn cần phải chốt lại vấn đề và không quên
nhắc nhở các em: “Cô rất vui vì hôm nay các em đã nói lên những suy nghĩ của
mình. Cô hứa sẽ có sự điều chỉnh để phù hợp với các em hơn. Cô trò chúng ta
cùng phấn đấu vì một kết quả tốt đẹp nhất. Nhưng cô mong rằng lần sau có vấn
đề gì các em hãy cứ trao đổi thẳng thắn với các thầy cô giáo, đừng e ngại điều gì
cả. Đó là quyền lợi chính đáng của các em. Tuyệt đối không nên đem những vấn
đề đó ra bàn tán, nếu “chẳng may” các thầy cô biết được sẽ nghĩ không hay về các em”.
Sau cuộc trò chuyện vừa chân tình vừa nghiêm khắc ấy, chắc chắn học sinh sẽ
cảm phục bạn hơn không chỉ vì bản lĩnh của một cô giáo trẻ mà còn vì sự cởi mở,
tinh thần cầu tiến, không tự ái cá nhân, luôn phấn đấu vì tương lai của học trò.
2) Học sinh mất tiền trong lớp.
Hồi trống báo hiệu bắt đầu tiết học thứ hai vang lên, tôi bước vào lớp. Nhưng
bài học mới chỉ bắt đầu được vài phút thì một em học sinh đứng lên thất thanh:
“Thưa… ưa… ưa… cô em bị mất tiền. Em mang tiền đi đóng quỹ lớp mà sau
giờ ra chơi em vào thì đã không thấy đâu".
Cả lớp nhốn nháo, em học sinh không ngừng khóc. Vào hoàn cảnh của tôi lúc
đó bạn sẽ làm gì?
1. Bạn yêu cầu học sinh đó ngồi xuống và nói: “Tiền em mang đi thì phải cất
giữ cẩn thận, bây giờ trót mất rồi cô biết làm thế nào”, và khuyên em đó đành
cho qua vì cũng không đáng là bao.
2. Bạn dừng ngay bài giảng của mình và tiến hành truy tìm thủ phạm.
3. Bạn ân cần nói với học sinh cứ bình tĩnh ngồi xuống tiếp tục học. Sau đó bạn
cố gắng kết thúc bài sớm, dành ra 10 - 15 phút để giải quyết vấn đề của em. Bạn
sẽ dùng lời lẽ nghiêm khắc nhưng ân cần để thuyết phục em học sinh nào đã
trót lấy tự giác trả lại cho bạn. **********
Đây là vấn đề liên quan đến chuyện tiền bạc nên các em không thể tự giải quyết
mà chắc chắn sẽ tìm đến sự giúp đỡ của giáo viên. Và dù số tiền đó là ít hay
nhiều thì bạn vẫn phải đứng ra phân giải để chấm dứt ngay hiện tượng lấy trộm
tiền của nhau trong lớp học.
Nhưng ngặt một nỗi đây là chuyện đã xảy ra trong giờ ra chơi, không một ai để ý
nên chắc chắn không hy vọng gì có được nhân chứng. Chính vì thế nhiều giáo
viên đã chọn cách xử lý 1 vì như thế bạn cũng không mất thời gian đi “mò kim
đáy bể” mà lại làm mất tiết học của cả lớp. Và một số tiền “không đáng bao
nhiêu” ấy bạn khuyên em nên về nhà xin lại bố mẹ. Nhưng như thế là bạn đã cố
tình làm ngơ để cho tật xấu trộm cắp tiền của bạn bè ngang nhiên tồn tại trong
lớp học. Và lần sau biết đâu lại là một em học sinh khác cũng kêu mất tiền! Bạn
khuyên em nên cho qua vì theo suy nghĩ của bạn nó chẳng đáng bao nhiêu.
Nhưng bạn có nghĩ đến tình huống phụ huynh học sinh sẽ nghĩ gì khi con họ
thông báo là bị mất tiền ngay ở trong lớp học mà cô giáo không có biện pháp gì.
Còn nữa nếu đó là một em có hoàn cảnh gia đình khó khăn thì khoản tiền đó cũng đáng kể đấy chứ!
Cũng có nhiều người cho rằng đây là vấn đề rất nghiêm trọng ở lứa tuổi học trò
nên cho dừng ngay tiết học và truy tìm thủ phạm. Trong tình huống mất tiền
không rõ ràng như thế liệu bạn có chắc chắn vào khả năng “phá án” của mình?
Bạn có nghĩ đến trường hợp sau một thời gian căng thẳng cố gắng đến mấy bạn
cũng không thể tìm ra thì tính sao đây? Uy tín của bạn ít nhiều sẽ bị ảnh hưởng,
và cả lớp mất một tiết học, chịu đựng không khí căng thẳng nghi ngờ lẫn nhau mà
vấn đề vẫn không được giải quyết. Đành rằng phương án xử lý này có thể nói lên
trách nhiệm và sự quan tâm đến các vấn đề trong lớp học của bạn nhưng nó sẽ
đẩy bạn vào nhiều tình huống khó xử khác và bạn rất dễ vận dụng những biện
pháp “rắn” không cần thiết. Vì bạn nên biết rằng ở lứa tuổi này các em thường rất
sợ bị dư luận tập thể lên án, coi thường, thậm chí hắt hủi vì tội trộm cắp tài sản
của bạn là tật xấu không thể bỏ qua. Nên mặc dù có thể đã “trót cầm nhầm”
nhưng vì bạn đang truy xét đến cùng và rất gay gắt nên em đó sẽ tìm mọi cách để
tẩu tán “tang vật” chứ không bao giờ để bạn phát hiện ra.
Việc cần làm trước tiên trong tình huống này là bạn phải trấn an em học sinh đó
để em không hoảng hốt. Bạn có thể nói: “Cô rất hiểu sự lo lắng của em nhưng em
cứ bình tĩnh, đã có cô ở đây. Nhưng bây giờ đang là tiết học, chắc em cũng không
muốn vì việc riêng của mình mà ảnh hưởng đến tất cả các bạn trong lớp. Cô hứa
sau tiết học này cô sẽ giải quyết giúp em”. Đó cũng có thể coi là “kế hoãn bình”
để bạn có thời gian suy nghĩ tìm ra giải pháp tối ưu nhất. Sau đó bạn cố gắng kết
thúc bài giảng của mình sớm, dành ra một khoảng thời gian để giải quyết vấn đề.
Trước tiên bạn nên khuyên em học sinh đó xem xét lại thật kỹ xem có thật sự là
mất tiền không và có thể là mất ở đâu đó sau đấy mới đến lớp. Nếu sau khi em đã
xem xét kỹ và khẳng định với bạn rằng đã mất trong lớp học thì vấn đề lại trở nên
khá nghiêm trọng rồi đấy! Lúc này bạn cần giữ một thái độ bình tĩnh, ôn tồn để
nói chuyện với các em học sinh trong lớp. Bằng những lời lẽ nhẹ nhàng, có sức
thuyết phục, bạn “kêu gọi” tinh thần tự giác của các em: “Cô biết lớp ta từ trước
đến nay rất thương yêu nhau, đoàn kết và luôn giúp đỡ nhau trong mọi lĩnh vực.
Chính vì vậy cô tin không bao giờ có trường hợp lấy trộm tiền hay tài sản của
nhau. Hôm nay bạn A có mất một số tiền. Tuy đối với nhiều em đó không phải là
một điều gì to tát cả, nhưng trong điều kiện hoàn cảnh nhà bạn A rất khó khăn để
có thể thuyết phục bố mẹ cho lại. Vậy các em thử đặt vào hoàn cảnh của bạn A,
các em sẽ hiểu và cảm thông với bạn. Cô mong rằng nếu bạn nào đã “trót” cầm
hay nhặt được tiền của bạn thì cho bạn xin lại. Nếu không muốn đưa trực tiếp cho
bạn thì có thể lên gặp cô để nộp quỹ cho bạn A. Cô sẽ rất cám ơn và đánh giá cao
sự trung thực ấy. Các em biết không, thực ra cô không thiếu cách để truy xét các
em đến cùng nhưng cô đã không làm như vậy, vì cô biết các em không bao giờ
muốn điều đó và điều quan trọng là cô tin vào tình cảm của các em dành cho bạn bè cùng lớp học”.
Những lời lẽ chí tình ấy của bạn chắc chắn sẽ khiến các em tôn trọng và em nào
đã trót phạm lỗi cũng có thêm dũng khí để nhận lỗi, vì em tin tưởng rằng cô sẽ
không bao giờ mạt sát, phê bình em gay gắt và em vẫn có thễ giữ được tình cảm
và sự tôn trọng của các bạn trong lớp mặc dù mình đã phạm tội.
13) Khi học sinh đến muộn .
Bạn đang say sưa giảng bài thì một học sinh đi học muộn xin vào lớp làm cắt
ngang bài giảng của bạn. Lúc này giờ học đã bắt đầu được 15 phút. Bạn bực
mình vì bị mất hứng. Vậy bạn xử lý như thế nào?
1. Bạn hỏi “Tại sao bây giờ mới đến, có biết vào học từ mấy giờ không?” rồi
mới nói với giọng bực tức: “Vào đi”
2. Nhất định không cho học sinh vào lớp, phạt đứng ngoài cửa đến hết tiết học
mới được vào lớp.
3. Nhẹ nhàng ra hiệu cho học sinh vào lớp, tiếp tục giảng bài bình thường rồi
hết tiết học mới gọi học sinh lên, tìm hiểu nguyên nhân đi học muộn của em ấy rồi nhắc nhở. **********
Học sinh đi học muộn là điều rất thường gặp, có thể do nguyên nhân chủ quan
hoặc khách quan, do đó cũng không nên làm to chuyện, xử lý quá nghiêm khắc
và gay gắt. Ngay cả bạn, là giáo viên, chắc bạn cũng không thể cam đoan bạn sẽ
không bao giờ đi muộn. Nếu ngày hôm trước bạn cương quyết không cho học
sinh đi muộn được vào lớp mà ngay ngày hôm sau chính bạn lại có việc đột xuất
phải đến muộn thì bạn phải làm thế nào? Đừng để học sinh cho rằng bạn cậy
mình là giáo viên nên không ai dám phê bình bạn, bạn được quyền đi muộn còn học sinh thì không!
Do vậy, bạn không thể ứng xử như cách hai, khăng khăng không cho học sinh
vào lớp hoặc phạt học sinh đứng ngoài cửa đến hết tiết học mới được vào lớp.
Làm như thế, học sinh sẽ không tiếp thu được bài giảng và bạn cũng không thể
tập trung giảng bài được. Nếu để học sinh lang thang ở ngoài thì có điều gì xảy
ra, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm. Còn nếu phạt em ấy đứng ở cửa lớp thì thật
không hay, những giáo viên khác đi qua sẽ thắc mắc, còn học sinh trong lớp cũng
sẽ bị phân tâm, để ý và cười em bị phạt ở ngoài chứ không chú ý vào bài giảng nữa.
Nếu bạn chọn cách thứ nhất, bạn sẽ làm mất thời gian vô ích, lại làm mất hứng
giảng bài của chính bạn và làm mất sự tập trung chú ý của học sinh, làm không
khí lớp học căng thẳng và em học sinh bị mắng cũng ấm ức.
Bạn chỉ nên nhẹ nhàng ra hiệu cho học sinh vào lớp bằng cách gật nhẹ rồi tiếp tục
giảng bài bình thường. Như vậy, giờ giảng vẫn được tiếp tục, không bị gián đoạn
và học sinh cũng không có gì để bàn tán, phân tán sự chú ý. Hết tiết học, bạn hãy
gọi em học sinh lên, tìm hiểu nguyên nhân đi học muộn của em ấy rồi nhắc nhở,
động viên, khuyến khích em ấy đi học đúng giờ. Bạn cũng nên nhắc học sinh
mượn vở các bạn khác để xem lại phần bài học em không được nghe vì đi muộn.
Nếu em ấy thường xuyên đi học muộn như vậy, bạn phải có biện pháp xử lý
nghiêm khắc hơn như báo với giáo viên chủ nhiệm hoặc gặp gia đình để nhắc nhở
em đi học cho nghiêm túc. Bạn cũng có thể nhờ các em ở gần nhà qua rủ em đó
đi học cùng. Đối với cả lớp, cũng nên nhắc nhở các em đi học cho đúng giờ, chấp
hành kỷ luật của nhà trường. Phải tỏ ra nghiêm khắc để học sinh hiểu rằng bạn sẽ
không dễ dàng bỏ qua cho những học sinh không chấp hành kỷ luật.
14) Một tình huống khó xử trong phòng thi .
Trong phòng thi có một em học sinh là con của vị giám đốc cơ quan chồng bạn
đang công tác, bị bắt quả tang đang quay cóp bài và thậm chí còn có lời lẽ thiếu
lễ phép với giám thị. Bạn cũng có mặt ở đó. Vậy bạn sẽ ứng xử sao đây?
1. Quay đi chỗ khác coi như không biết hoặc vì không thuộc quyền hạn giải quyết của mình.
2. Bạn cố gắng xin giám thị tha cho em đó chỉ vì “đó là con của một nhân vật
rất quan trọng ở cơ quan chồng bạn”.
3. Bạn kiên quyết để cho giám thị xử lý theo đúng nguyên tắc, đồng thời giải
thích cho em đó biết mức độ vi phạm của mình và có hướng khắc phục. Nhưng
để không gây căng thẳng trong mối quan hệ của bạn và em đó, đồng thời tránh
tiếng “thấy người quen mà không giúp”, bạn có thể nói với em là bạn sẽ nói với
Hội đồng kỷ luật nâng đỡ em nếu như em thực sự có quyết tâm khắc phục khuyết điểm. **********
Trong mối quan hệ xã hội chồng chéo, phức tạp như hiện nay thì tình huống của
người giáo viên này không phải là hiếm gặp. Nếu là người nhà ruột thịt của bạn
thì còn dễ vì dù sao họ cũng có thể thông cảm được. Đằng này lại là con của một
vị lãnh đạo trong cơ quan chồng bạn, có thể rất có ảnh hưởng đến con đường
công danh của anh ấy. Có khi chỉ cần sự “quan tâm, tạo điều kiện” của bạn đối
với học sinh thì biết đâu phụ huynh của em đó sẽ cho chồng bạn những cơ hội
thuận lợi. Nhưng cũng vì thế mà chỉ cần thái độ không “thiện chí hợp tác” của
bạn cũng có thể gây khó khăn cho anh ấy. Vậy bạn phải xử lý thật khéo léo để
không phá vỡ nguyên tắc trong việc giáo dục học sinh nhưng cũng không làm tổn
hại đến mối quan hệ của chồng mình.
Nhiều người sẽ chọn phương án 1. Đó là cách rút lui an toàn nhất để phụ huynh
cũng không thể có gì trách cứ bạn. Nhưng bạn có tính đến trường hợp học sinh đó
đã nhìn thấy bạn và biết rằng bạn đã cố tình làm ngơ? Lúc đó thì rắc rối to! Đôi
khi lảng tránh để đỡ phiền hà cho bản thân lại không phải là cách xử lý hay.
Vậy theo bạn xử lý theo cách 2? Cũng không ít trường hợp giáo viên chọn cách
này. Đơn giản đó là một cơ hội để bạn tỏ rõ sự quan tâm giúp đỡ của mình đối
với học sinh đó, và hy vọng rằng việc làm đó sẽ có tác động tốt đến vị lãnh đạo ở
cơ quan chồng bạn. Nhưng như vậy bạn sẽ đối mặt ra sao với học sinh của mình,
chúng có còn kính trọng bạn không khi chỉ vì lợi ích cá nhân mà bạn đã sẵn sàng
bỏ qua cho học sinh phạm lỗi. Bạn luôn nhắc nhở học sinh về sự công bằng,
nghiêm khắc, nhưng chính hành động của bạn phản tác dụng mất rồi! Và chắc
chắn sự bao che ấy cũng không có lợi gì cho học sinh đã vi phạm kỷ luật vì sẽ tạo
cho chúng tâm lý “đã có người che chở rồi, muốn làm gì thì làm”. Như vậy bạn
không thể tránh khỏi cảnh phải đứng ra xin xỏ vài lần sau nữa. Xử lý theo cách
này lợi thì chưa thấy đâu nhưng cái hại thì đã bày ra trước mắt.
Trong tình huống này, cách tốt nhất là bạn luôn luôn giữ vững sự nghiêm khắc và
công tâm của mình. Dù là con của một người có địa vị đi nữa nhưng đã vi phạm
kỷ luật thì cần phải được xử lý. Bạn nhẹ nhàng giải thích cho em học sinh đó biết
rằng em đã vi phạm vào nội quy của trường nên không thể xin các thầy tuyên bố
“trắng án” trước sự chứng kiến của đông đảo mọi người được. Bạn có thể nói:
“Cô có thể giúp em xin với các thầy cô giám thị nhưng như thế thì các bạn sẽ
nghĩ như thế nào về cô, về em? Chắc chắn là sự coi thường đúng không? Nhưng
em yên tâm, em vi phạm lần đầu thì các thầy cô chỉ lập biên bản để nhắc nhở em
thôi chứ không có gì nặng nề cả. Nếu em thực sự nhận thấy lỗi của mình và có ý
thức sửa chữa thì thầy cô sẽ sẵn sàng giúp đỡ em”. Với những lời lẽ chí tình ấy
của bạn chắc chắn rằng dù không nhận được “sự bào chữa hiệu quả” của bạn
nhưng học sinh đó cũng không giữ tâm lý bất bình, tức giận với bạn.
15) Học sinh không học thêm ở lớp của thầy.
Hiền là một học sinh vào loại khá giỏi trong lớp. Em đã đi học tại lớp học thêm
của thầy B (giáo viên dạy môn Toán ở lớp em) đã hai năm. Nhưng sang năm
lớp 12 em không theo học thầy nữa mà chọn học thêm tại một thầy dạy Toán ở trường khác.
Biết được điều này, thầy B có vẻ không hài lòng, mỗi lần gọi Hiền lên bảng trả
lời thầy thường đặt ra những câu hỏi rất khó, điểm bài kiểm tra của Hiền tự
nhiên “sa sút” hẳn. Hiền đã gặp bạn để tâm sự. Với tư cách là cô giáo chủ
nhiệm, bạn xử lý thế nào?
1. Phản đối ngay những lời em nói vì cho rằng không bao giờ một thầy giáo
như thầy B lại có thái độ đó với học sinh.
2. Tỏ ra thông cảm với tâm sự của học sinh và hứa sẽ lựa lời nói giúp với thầy dạy Toán.
3. Bạn khuyên em học sinh trước hết cần xem lại nhận định của mình có chính
xác hay không hay chỉ là “cảm giác” như thế. Sau đó em tìm một cơ hội nào đó
để khéo léo tìm hiểu nguyên nhân cách cư xử của thầy với em. Và để em có thể
yên tâm phần nào, bạn hứa sẽ có dịp chuyện trò với thầy giáo B để thầy hiểu và thông cảm cho em. **********
Có thể nói hiện nay học sinh ít gặp phải vấn đề này và cũng không còn hiện
tượng thầy giáo trù dập học sinh khi không tham gia học thêm ở lớp của thầy.
Nhưng bạn có chắc rằng tình huống này không bao giờ xảy ra trong quá trình bạn
tham gia công tác chủ nhiệm?
Đây là một tình huống hiếm gặp nhưng lại khá phức tạp vì nó động chạm đến vấn
đề tế nhị, không chỉ ảnh hưởng đến mối quan hệ thầy trò mà còn là tình cảm giữa
các đồng nghiệp với nhau. Chính vì thế đòi hỏi ở bạn sự sáng suốt và khéo léo.
Lựa chọn theo cách 1 bạn sẽ tránh được những rắc rối với đồng nghiệp. Bạn cũng
thừa biết rằng học sinh bạn có thể dạy một, hai năm hoặc ba năm là cùng trong
khi mối quan hệ với đồng nghiệp là mối quan hệ lâu dài, thường xuyên, hàng
ngày “chạm mặt với nhau”, không “dại” gì vì chuyện nhỏ của học sinh mà ảnh
hưởng đến mối quan hệ đó. Nhưng như vậy còn trách nhiệm là một giáo viên chủ
nhiệm và lương tâm nghề nghiệp của bạn thì sao? Và thái độ của bạn lúc đó rất
dễ khiến em học sinh đó nghĩ rằng bạn “bao che” cho đồng nghiệp và không dám
bênh vực quyền lợi của học sinh. Niềm tin của học sinh đối với bạn theo đó mà giảm dần.
Bạn sẽ lựa chọn cách 2? Và đương nhiên đối với học sinh lúc đó bạn trở nên vĩ
đại vô cùng. Nhưng bạn sẽ nói như thế nào với thầy dạy Toán? Chả lẽ lại “kết
luận” thầy không hài lòng về học sinh khi không tham gia vào lớp học thêm của
thầy? Mà bạn thừa biết rằng đây mới chỉ là những lời tâm sự từ một phía của em
học sinh và cũng chỉ là nhận định “thầy có vẻ không hài lòng”. Nếu đây chỉ là
nhận định chủ quan của cá nhân em và không đúng sự thật thì quả là tai hại, bạn
đã xúc phạm nghiêm trọng đến một đồng nghiệp đáng kính của mình rồi đấy.
Vậy lựa chọn hai cách trên đều thể hiện sự nóng vội và chủ quan trong nghệ thuật
ứng xử sư phạm của bạn. Trong trường hợp này, khi chưa biết được mức độ
chính xác của thông tin đến đâu bạn cần giữ thái độ điềm tĩnh, hỏi han em đó thật
cặn kẽ và khuyên em nên xem xét lại. Bạn có thể nói: “Cô hiểu nỗi lo lắng của
em vì đây là năm học rất quan trọng. Các em hoàn toàn có quyền lựa chọn học
thêm ở một thầy giáo phù hợp. Là thầy cô, ai cũng mong các em tiến bộ và có kết
quả học tập tốt. Chính vì thế theo cô em nên xem lại thật kỹ bài làm của mình
xem có chỗ nào không phù hợp với cách dạy của thầy không. Và biết đâu những
câu hỏi khó của thầy lại xuất phát từ mong muốn em tiến bộ. Nếu thực sự khi đã
xem xét kỹ mà em vẫn không tìm ra được nguyên nhân thì em nên tìm một cơ hội
nào đó thật phù hợp, khéo léo hỏi thầy xem do đâu mà bài của em điểm không
cao để em có cách khắc phục. Cô nghĩ rằng với sự bình tĩnh, khéo léo, tế nhị và
tôn trọng thầy giáo của em, chắc chắn em sẽ có được câu trả lời. Và để em yên
tâm là bạn không bỏ mặc vấn đề của em, bạn có thể hứa: “Về phía cô, cô sẽ lựa
lời trò chuyện với thầy B để thầy hiểu và thông cảm cho em”. Nhưng bạn cũng
nên nhắc em không nên đem chuyện này ra để bàn tán làm chủ đề cho những
cuộc “buôn dưa lê” trên lớp. Điều đó không giúp em cải thiện được tình hình mà
chỉ làm cho quan hệ thầy trò xấu đi mà thôi.
16) Nhắc lại thầy vừa nói gì?.
V. là một học sinh bướng bỉnh nhất lớp mà hầu như giáo viên nào cũng biết
tiếng. Trong giờ Toán, thầy X. đang say sưa giảng bài (về một vấn đề khó của
chương trình), cả lớp đang chú ý lắng nghe. Riêng V. ngồi dưới cứ khi nào thầy
quay mặt lên bảng là lại trêu chọc mấy bạn bên cạnh rồi tủm tỉm cười một mình.
Bất chợt thầy quay xuống thấy V. đang cười, trêu bạn, thầy giáo nghiêm khắc:
- V., em đứng dậy và nhắc lại thầy vừa nói gì?
V. đứng dậy và nhanh nhảu đáp:
- Thưa thầy… thầy vừa nói :”V., em đứng dậy và nhắc lại thầy vừa nói gì” ạ.
Cả lớp cười ồ lên, còn thầy giáo thì đỏ mặt tía tai.
Vào “tình cảnh” này của thầy giáo X., bạn sẽ làm gì?
1. Đành làm ngơ và quay lên bục giảng tiếp tục công việc của mình, không để ý
đến em học sinh đó nữa.
2. Bạn tức giận đuổi em đó ra khỏi lớp vì đã có thái độ không nghiêm túc với thầy cô giáo.
3. Bạn bình tĩnh nhìn thẳng vào em học sinh và yêu cầu em nhắc lại vấn đề bạn
đang giảng. Nếu em tỏ ra lúng túng và không trả lời được thì bạn phải có sự
nhắc nhở thật nghiêm khắc. **************
Sự bướng bỉnh, “láu cá” của học sinh đôi khi đẩy giáo viên vào những tình huống
“dở khóc dở cười”. Trong những tình thế đó nếu bạn không thực sự nhanh trí,
thông minh thì khó có thể xử lý một cách thành công.
Hiện tượng học sinh trong lớp không chú ý nghe giảng, lại trêu chọc bạn không
lấy gì làm lạ, nhất là bạn lại đang dạy ở một lớp có nhân vật “thầy cô nào cũng
biết tiếng”. Một số giáo viên do đã quá quen với chuyện đó, vả lại cũng không
muốn phải trực tiếp đối mặt với những học sinh cá biệt ấy nên cũng đành “làm ngơ”.
Nhưng là một giáo viên nghiêm khắc bạn không thể chấp nhận được chuyện đó.
Việc làm của bạn là cần thiết để duy trì kỷ cương lớp học đồng thời đảm bảo
quyền lợi của học sinh trong việc tiếp thu kiến thức trên lớp, vì sự quậy phá trêu
chọc của em học sinh đó sẽ làm ảnh hưởng đến việc học tập của các bạn khác và
không coi trọng sự có mặt của giáo viên.
Không ngờ một giáo viên nghiêm khắc như bạn cũng có lúc bị học sinh “giỡn
mặt”. Bạn yêu cầu học sinh đứng dậy nhắc lại lời bạn nói là hành động nhắc nhở
thái độ thiếu tập trung của em đó, vì bạn biết chắc rằng có hỏi em đó cũng không
nói được. Chắc chắn bạn chờ đợi một sự ấp úng từ học sinh và chuẩn bị một
“bài” cảnh cáo. Nhưng không ngờ một “sơ hở” trong câu nói của bạn đã bị học
sinh đó “tận dụng” tạo ra một đòn “phản bác”. Quả thật phải thừa nhận là câu trả
lời của cậu học sinh đó không sai, nhưng đó không phải là điều bạn cần hỏi. Và
bạn sẽ tức giận đuổi học sinh ra khỏi lớp vì thái độ vô lễ? Nhưng bạn nên nhớ
rằng đây là một học sinh bướng bỉnh và giỏi lý sự nên sẽ không dễ dàng “đầu
hàng”, chắc chắn sẽ tiếp tục “đấu tay đôi” với bạn chứ nhất định không chịu thi
hành. Lúc đó bạn sẽ phải xử lý ra sao? Sự nóng vội đã đẩy bạn lấn sâu vào tình thế khó xử.
Bình tĩnh một chút bạn sẽ nhận ngay ra rằng đó chỉ là sự chống chế và láu cá của
học sinh. Và phải công nhận là lập luận của cậu học sinh này cũng không phải
không có lý. Nhưng “cái lý” của cậu ta bạn lại bám vào chính sơ hở trong câu nói
của bạn. Chính vì vậy tốt nhất trong lúc này bạn không nên để câu chuyện chấm
dứt ở đó mà tiếp tục phải “làm ra nhẽ”. Bạn phải tự trấn an mình trước tiếng cười
của học sinh và “vẻ đắc thắng” của cậu học sinh đó. Sau đó bạn tìm cách khắc
phục sơ hở của mình bằng cách đặt lại một câu hỏi khác, rõ ràng và chính xác
hơn: “Em nhắc lại thầy vừa giảng về phần gì?”. Chắc chắn em học sinh đó sẽ
không còn cách nào để chống chế, và tùy tình hình cụ thể mà bạn quyết định cách
xử lý phù hợp. Nhưng dù biện pháp nào thì bạn phải tỏ ra hết sức nghiêm khắc để
chấn chỉnh ngay hiện tượng học sinh thiếu lễ độ với giáo viên lại hay chống chế và lý sự “cùn”.
17) Khi học sinh làm bài tập toán, lý trong giờ giảng văn .
Thầy Tâm nổi tiếng là người rất thương học sinh và cũng là người nghiêm túc
trong công việc. Thầy dạy môn văn ở một lớp chuyên Toán-Lý-Hóa toàn học
sinh khá giỏi. Do áp lực thi vào đại học nên bất cứ giờ học văn nào của thầy,
các em cũng lén lôi đề toán, lý ra để giải. Thầy rất buồn, nhưng vì thương học
sinh nên thường chỉ nhắc nhở mà không nỡ lần nào phạt nặng.
Một hôm, thầy lại bắt gặp và nhắc nhở nhưng các em vẫn lén cúi xuống bàn
giải tiếp. Ở vào địa vị của thầy Tâm, bạn sẽ xử lý thế nào?
1. Tiếp tục cho qua vì có nhắc cũng vô ích và nghĩ rằng các em không học thì
ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các em mà thôi.
2. Nhắc nhở nghiêm khắc hơn và nói sẽ báo lại với giáo viên chủ nhiệm và ghi
vào sổ đầu bài phê bình các em thiếu ý thức, không tôn trọng giáo viên.
3. Nhắc nhở các em không tiếp tục làm bài mà chú ý vào nghe giảng. Cuối giờ
học, bạn dành ra vài phút để tâm sự với các em để tìm nguyên nhân và giúp các
em tìm ra phương pháp học tập thích hợp nhất. *********
Trong cuộc đời làm thầy, còn hạnh phúc nào hơn khi mỗi lần lên giảng bài bạn
luôn nhận được sự chú ý, tập trung nghiêm túc của học sinh. Nhưng không hiểu
vì lý do gì mà hiện tượng học sinh “rì rầm”, làm việc riêng trong giờ học đã trở
thành một căn bệnh “cố hữu” mà đôi khi các thầy “cao tay” mấy cũng phải chịu
thua. Vẫn biết rằng đó không hẳn là học sinh không tôn trọng mình nhưng nhiều
thầy cô giáo đã tỏ ra rất bực bội và quyết định những biện pháp xử lý kiên quyết.
Trong trường hợp thầy Tâm, dù không vừa lòng về việc học sinh không “toàn
tâm, toàn ý” vào học môn của thầy, hơn nữa lại còn mang bài của môn khác ra
giải, nhưng vì thương học sinh nên thầy vẫn bỏ qua. Vì ý nghĩ dù sao môn của
thầy cũng là môn phụ đối với một lớp chuyên khối A nên thầy vẫn đành chấp nhận chuyện đó.
Chắc rằng nhiều người sẽ không ủng hộ cách “chiều” học sinh của thầy Tâm. Và
dù có là người “dễ tính” nhất cũng khó lòng chấp nhận cách xử lý theo phương
án 1. Đó là sự nhân nhượng một cách quá đáng và rất dễ khiến học sinh “được
đằng chân, lân đằng đầu”. Dần dần sẽ nảy sinh tâm lý không tôn trọng thầy và
môn học mà thầy hướng dẫn.
Là người “cứng rắn” hơn, bạn có thể chọn cách xử lý 2. Bạn hoàn toàn có quyền
làm điều đó vì thực tế là bạn đã “nhắc nhiều lần mà học sinh vẫn tái phạm”.
Nhưng hãy cố gắng cảm thông với nỗi lo lắng về chuyện học hành của học sinh.
Bạn biết rằng đó chẳng qua cũng chỉ là biện pháp “bất đắc dĩ” để đối phó với áp
lực của các môn học kia chứ không hoàn toàn là do học sinh không tôn trọng bạn.
Vậy có nên trách phạt các em quá nặng nề vì một lý do “có vẻ chính đáng” ấy”?
Lựa chọn cách xử lý tế nhị, kiên quyết mà có tình là giải pháp tốt nhất trong tình
huống này. Bằng những lời tâm sự nhẹ nhàng nhưng thẳng thắn bạn sẽ cho các
em hiểu rằng việc làm của các em là chưa hợp lý và đó cũng không phải là cách
học hay. Bạn có thể nói: “Cô biết các em rất lo lắng cho việc học tập của mình
nhưng tận dụng thời gian trên lớp của môn này để học môn kia là một cách học
thiếu khoa học. Vì như vậy các em sẽ không thể tiếp thu bài học của cô trên lớp
và về nhà đương nhiên lại phải mất nhiều thời gian để học lại mà chưa chắc là đã
hiệu quả. Hơn nữa, cô rất thương các em, có thể thông cảm được nhưng nếu
người khác nhìn thấy sẽ coi thường cô. Chính vì vậy theo cô, giờ lên lớp môn học
của cô các em nên tập trung vào để lĩnh hội kiến thức tổng quát nhất. Sau đó khi
về nhà các em chỉ cần một thời gian ngắn để ôn lại là có thể nhớ được. Còn toàn
bộ thời gian ở nhà các em dồn vào ôn môn học chuyên của mình. Cô tin rằng với
sự cố gắng của mình, các em sẽ hoàn thành tốt các môn học”.
Bằng những lời lẽ nhẹ nhàng, chân tình của một người thầy có kinh nghiệm, có
trách nhiệm, chắc chắn bạn sẽ khiến các em “tâm phục, khẩu phục”. Và các em sẽ
kính trọng bạn hơn vì nhận thấy ở bạn tinh thần trách nhiệm và tình yêu thương học sinh hết mực.
18) Làm gì để “trấn an” dư luận của học sinh?
Gần đây bạn phát hiện trong lớp bạn chủ nhiệm đang có lời bàn ra tán vào của
học sinh về trường hợp bạn H “học thì chẳng ra gì mà môn Toán của thầy N
toàn 8, 9 điểm”. Trong khi các bạn khác “phấn đấu chật vật cũng chỉ được 6, 7
điểm là cùng”. Là một giáo viên chủ nhiệm, bạn phải làm gì để “trấn an” dư
luận này của học sinh? (chọn 1 trong 3 cách xử lý dưới đây)
1. Trong buổi sinh hoạt cuối tuần bạn thẳng thắn đưa ra vấn đề này và đề nghị
các em nói trực tiếp, không bàn tán sau lưng. Sau đó tuỳ tình hình bạn sẽ tìm cách xử lý.
2. Phê bình học sinh trong lớp đã có hiện tưởng không đoàn kết, nói xấu bạn và thầy giáo.
3. Gặp riêng lớp trưởng hoặc một em học sinh học khá giỏi và có uy tín trong
lớp để xác minh hiện tượng này. Sau đó bạn sẽ quyết định cách xử lý để đảm
bảo tính công bằng trong lớp học. *************
Sự công bằng là một tiêu chuẩn vô cùng quan trọng trong suy nghĩ của học sinh.
Chúng luôn quan niệm một cách đơn giản rằng đã là môi trường sư phạm thì các
thầy cô phải tuyệt đối công bằng trong cách cư xử với học sinh, có như thế mới
có thể khuyến khích các em phấn đấu học tập tốt. Một khi nguyên tắc đó bị vi
phạm sẽ rất dễ khiến các em mất niềm tin vào các thầy cô giáo.
Chính vì vậy khi lớp bạn chủ nhiệm có dư luận về vấn đề này, hơn nữa lại liên
quan đến “quyền lợi sát sườn” của học sinh (chuyện đánh giá kết quả học tập
bằng điểm) chắc chắn bạn không thể bỏ qua. Nếu bạn cố tình cho qua như không
hề biết có thể dư luận đó sẽ không chỉ ngấm ngầm mà sẽ bùng phát vào một ngày
nào đó chưa biết chừng.
Bạn sốt sắng với thông tin này và quyết tâm “làm ra nhẽ” bằng cách thẳng thắn
nêu ra vấn đề trong một cuộc họp tập thể nào đó. Thậm chí trong cuộc họp có vẻ
dân chủ và công khai ấy, bạn tỏ ý phê bình các em đã có hiện tượng nói xấu thầy
và bạn. Bạn chọn cách xử lý này sẽ là quá nóng vội khi chưa hề biết là độ chính
xác của thông tin đó đến mức nào. Bạn biết rằng “không có lửa thì làm sao có
khói”, chắc chắn học sinh của bạn không ghen tị nhau đến mức bịa đặt ra chuyện
“tày trời” đó. Nếu bạn vội kết tội học sinh biết đâu chúng sẽ nghĩ bạn bênh vực
cho đồng nghiệp của mình và sẽ không bao giờ đứng về phía chúng. Hơn nữa,
mang những chuyện tế nhị này ra công bố trước dư luận là điều không bao giờ nên làm.
Điều trước tiên cần làm là bạn phải tìm mọi cách để thẩm định lại thông tin này
một cách chính xác. Bạn có thể gặp riêng lớp trưởng hoặc một em học sinh mẫu
mực trong lớp để khéo léo trò chuyện. Bạn chỉ có thể “thu thập” được những
thông tin chuẩn xác khi nói chuyện với học sinh bằng sự cởi mở, chân thành, tế
nhị và không áp đặt. Khi xác minh dư luận đó là có thật thì bạn cần suy nghĩ về
cách xử lý để đảm bảo công bằng và quyền lợi của học sinh. Nhưng dù lựa chọn
giải pháp nào thì sự tế nhị và thận trọng sẽ là nguyên tắc đầu tiên cần tôn trọng.
19) Học sinh đánh nhau sau khi cô giáo rời lớp sớm.
Giáo viên hướng dẫn bận việc đột xuất nên nhờ N – giáo viên thực tập dạy thay
một tiết. Suốt cả tiết dạy, trên bảng cô giảng mặc cô, dưới lớp nhiều em học sinh
nói chuyện, làm việc riêng, bàn tán rồi cùng nhau cười khúc khích. Giận dỗi, N
bỏ ra khỏi lớp sớm 6 phút. Chẳng may trong 6 phút đó có hai em nghịch ngợm
trong lớp đã trêu nhau dẫn đến đánh lộn khiến cả lớp học náo loạn cả lên. Vào
tình huống của giáo viên N bạn sẽ xử lý ra sao?
1. Bạn làm ngơ vì đó là thuộc về trách nhiệm của học sinh
2. Bạn quay lại lớp và gay gắt phê bình học sinh đã vi phạm nội quy lớp học và
nói sẽ báo cáo lại cho giáo viên chủ nhiệm.
3. Bạn quay lại lớp ổn định tình hình và tìm hiểu rõ nguyên nhân vì sao các em
mất trật tự trong giờ học, lại còn gây lộn, đánh nhau. Đồng thời cũng nhận
khuyết điểm đã bỏ về khi tiết học chưa kết thúc dẫn đến tình trang nhốn nháo trên. *******************
Đây quả thật chỉ là một tình huống đột xuất xảy ra ngoài dự đoán của bạn. Chỉ vì
một phút tự ái, nóng vội, bạn đã không kiên trì ở lại hết tiết mà cho học sinh nghỉ
sớm nên đã xảy ra chuyện.
Như vậy dù biện minh thế nào thì trước hết lỗi phải thuộc về bạn. Thế mà bạn lại
có thể làm ngơ và cho rằng trách nhiệm thuộc về học sinh. Rõ ràng nếu có mặt ở
lớp đến hết tiết chắc rằng sự việc đó đã không xảy ra. Xử lý theo cách thứ nhất là
bạn đã vô tình biến mình thành một giáo viên thiếu trách nhiệm với học sinh.
Bạn cũng có thể quay lại lớp để chấn chỉnh học sinh và cho các em biết rằng
chúng phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về hành động của mình. Trong tình huống
đó có thể vì sợ nên học sinh sẽ ngoan ngoãn nhận lỗi của mình nhưng thực ra
trong lòng các em thừa hiểu rằng bạn phải là người có trách nhiệm trước tiên chứ.
Vậy cách ứng xử hợp lý nhất trong tình huống này là bạn nhanh chóng quay lại
lớp học và ổn định tình hình. Trước cả lớp, bạn nên thẳng thắn nhận trách nhiệm
của mình trong việc ra khỏi lớp trước khi hết giờ, nên lớp đã xảy ra tình trạng
trên. Đồng thời bạn cần phải nghiêm khắc nhắc nhở các em về ý thức tự quản khi
không có giáo viên ở trong lớp. Với sự chia sẻ trách nhiệm này, có thể bạn sẽ
nhận được sự phê bình từ phía Ban giám hiệu, nhưng đó cũng là một lần nhắc
nhở bạn về lòng kiên trì và sự kiềm chế cảm xúc cá nhân.
20) Khi học sinh xé bài kiểm tra.
Trả bài kiểm tra một tiết cho học sinh xong, bạn quay lên bục giảng để bắt đầu
bài mới thì bỗng “roạc”, “xoạt, xoạt”, hình như là tiếng xé và vò giấy. bạn quay
lại thì thấy Tiến đã xé tan bài làm được một điểm của mình trước sự ngơ ngác
của các bạn trong lớp. Khi được hỏi tại sao em xé bài, thì Tiến trả lời tỉnh queo:
“Bài của em thì em xé”. Trước sự việc đó, bạn phải giải quyết ra sao?
(gợi ý 4 các xử lý sau):
1. Bạn không nói gì, quay trở lại bục giảng để bắt đầu bài của mình
2. Bắt em đó đứng dậy, phê bình em gay gắt trước lớp và ghi vào sổ đầu bài vì ý
thức thiếu tôn trọng giáo viên.
3. Bạn tạm thời “bỏ qua” và nhanh chóng bắt đầu bài giảng của mình. Sau đó
cuối giờ bạn gọi em học sinh đó lại để hỏi han, tâm sự và giải thích cho em hiểu
sự đúng sai trong hành động của mình.
4. Bạn dành ra một vài phút xuống chỗ em đó và nhẹ nhàng nhắc nhở em, để
em đó nhận ra khuyết điểm của mình và động viên em lần sau cố gắng. ********
Trong quá trình giảng dạy, bạn không hiếm trường hợp phải đối mặt với những
học sinh có thành tích học tập kém, lại ngang ngạnh và nhiều khi tỏ ra coi thường
kỉ luật, thiếu tôn trọng giáo viên. Nếu bạn không thực sự nghiêm khắc thì có
những lúc rất dễ bị học sinh coi thường và tiếp tục có những hành động không đúng mực.
Chắc chắn là các thầy cô giáo ai cũng sẽ cảm thấy tức giận trước hành động này
của học sinh. Em đó có thể biện minh rằng do bài bị điểm kém, lại là bài của
mình nên em muốn làm gì thì làm. Nhưng đó là cách “lý sự cùn” vì rõ ràng đây là
lớp học, cô giáo đang lên lớp, bài tập vừa được cô giáo chấm điểm mà em đó có
hành động như thế là thiếu tôn trọng giáo viên. Và chính vì vậy bạn không thể bỏ
qua một cách dễ dàng (như ở gợi ý 1), vì rất dễ khiến học sinh coi thường bạn.
Các em học sinh khác trong lớp sẽ nghĩ gì đây khi chứng kiến hành động hơi vô
lễ đó mà cô giáo lại “không dám làm gì”.
Thái độ nghiêm khắc lúc này là hết sức cần thiết. Bạn có thể phê bình em đó gay
gắt ngay trước lớp, nhưng để giữ “hòa khí’, bạn nên tìm cách nhẹ nhàng khuyên
bảo em. Bạn không nên để sau buổi học để nói riêng với em đó vì những hành
động như thế cần được rút kinh nghiệm ngay để các em khác không lặp lại.
Bạn nên dành một vài phút xuống chỗ em học sinh đó để phân tích về hành động
vừa rồi của em. Bạn có thể nói: “Cô biết bài hôm nay của em bị điểm kém và em
rất buồn. Nhưng em đã kịp xem lại bài của mình nghuyên nhân tại sao không?
Em nói là “bài của em thì em xé”, đúng bài đó là của em nhưng dù sao đó cũng là
bài cô đã cẩn thận xem xét, đánh giá và chỉ ra cái sai cho em để lần sau em cố
gắng hơn. Thế mà không ngờ công sức của em trong một tiết và cả của cô bị em
xé toạc thành những mảnh giấy vụn. Nếu đặt trường hợp em sau này sẽ là một
giáo viên như cô, có một học sinh làm việc đó ngay trước mặt em thì em nghĩ
sao? Nhưng thôi, dù sao em cũng đã trót làm, lần đầu cô có thể thông cảm. Cô
mong rằng em hiểu những điều cô nói và cố gắng hơn trong những bài làm sau.
Cô tin là em làm được”.
Đồng thời bạn cũng nên khéo léo nhắc nhở các em trong lớp rút kinh nghiệm để
lần sau không có những phản ứng nóng nảy như thế.
21) Em ước được nghỉ tiết học của cô.
Ở lớp 7C sau khi giảng bài xong, cô giáo Lan hỏi vui:
- Nếu cô cho các em một điều ước trong khả năng của cô, các em sẽ ước gì?
Cả lớp cười, bỗng cô nghe thấy cuối lớp có tiếng học sinh đáp:
- Thưa cô, em ước được nghỉ tiết học của cô ạ.
Là cô giáo Lan, bạn ứng xử thế nào?
1. Lờ đi coi như không nghe thấy câu nói đó và “đánh trống lảng” sang chuyện khác.
2. Tự ái, phê bình em học sinh đó về ý thức học tập.
3. Vẫn thái độ vui vẻ, bạn giải thích cho em hiểu bạn không thể đáp ứng được
điều ước đó của em, nhưng cũng rút kinh nghiệm trong việc nói chuyện vui vẻ
với các em vào những lần sau để tránh bị học sinh đẩy vào tính huống khó xử. ****************
Sau những giờ học căng thẳng, một vài câu chuyện vui hay những lời tâm sự cởi
mở giữa cô và trò là một món ăn tinh thần thực sự quý giá. Nó chính là một sợi
giây vô hình gắn kết tình thầy trò trong một bầu không khí gần gũi, thương yêu
và cũng là phút thư giãn hiếm hoi để chuẩn bị bước vào những tiết học sau.
Bạn hiểu được ý nghĩa cũa việc đó và bắt đầu câu chuyện của mình một cách
“hồn nhiên”. Nhưng ai ngờ được rằng chính sự vô tư ấy lại đặt bạn vào một tình thế khó xử.
Ai cũng đã từng trải qua một thời học trò tinh nghịch, ngây thơ chắc sẽ hiểu được
rằng ở tuổi này đôi khi chúng ta “lỡ” nói những lời quá vô tư và bồng bột. Quả
thật khi nghe bạn hỏi, các em đã trả lời một cách chân thành không dấu diếm. Với
học sinh sau 3-4 tiết học căng thẳng nếu được “giải lao” hẳn một tiết thì còn gì
bằng. Thế là chúng hồn nhiên nói ra điều ước của mình. Nhưng điều đó có thể
làm bạn phật lòng và nặng nề hơn lại bị quy kết là thiếu ý thức học tập? Cũng có
thể lắm chứ. Nhưng đừng vội trách mắng học sinh vì như thế sự cởi mở và chân
thành của các em đã bị thái độ “nghiêm túc quá” của cô làm cho tắt ngấm. Và lần
sau chắc sẽ rất khó để học sinh có thể biểu lộ sự chân tình và hồn nhiên trẻ con đáng yêu của mình.
Như vậy dù học sinh của bạn có trả lời như thế nào, bạn hãy duy trì sự dịu dàng
và gần gũi của mình. Sự hóm hỉnh sẽ là chìa khóa giúp bạn thoát khỏi tình huống
này. Bạn sẽ vui vẻ giải thích cho các em hiểu rằng, với tư cách là giáo viên, bạn
không thể đáp ứng “điều ước” này của các em vì không thể bỏ qua quy định của
nhà trường. Nhưng bạn luôn thể hiện cho học sinh thấy bạn luôn thấu hiểu những
vất vả trong công việc học tập của học sinh, chính vì thế bạn sẽ cố tạo ra những
câu chuyện cười, những phút thư giãn để động viên tinh thần của các em. Ở vào
những tình thế này, sự cởi mở, chân tình và óc hài hước của bạn sẽ được vận dụng tối đa.
22) Khi học sinh từ chối thực hiện yêu cầu của cô.
Khi bước vào dạy tiết 2, bạn nhìn thấy bảng chưa lau và mấy mẩu giấy vụn còn
nằm rải rác trên nền lớp học, bạn gọi một học sinh ngồi ở đầu bàn trên cùng
lên xóa bảng và nhặt những mẩu giấy vụn đó đi. Nhưng vừa dứt lời thì em học
sinh đó đứng lên và nói: “Thưa cô, em không vứt giấy ra lớp và hôm nay cũng
không phải đến phiên em trực nhật”. Nói xong, học sinh đó ngồi xuống.
Trong tình huống đó, bạn sẽ phản ứng thế nào? (lựa chọn 1 trong 4 cách sau)
1. Phê bình em học sinh đó và dứt khoát yêu cầu em phải lên nhặt giấy vụn để
đảm bảo uy tín của cô.
2. Gọi em khác hoặc em trực nhật lên dọn.
3. Không nói gì thêm mà lẳng lặng bước lên bục giảng xóa bảng và cúi xuống
nhặt mấy mẩu giấy vụn bỏ vào sọt rác. Sau đó bạn bắt đầu bài giảng một cách
bình thường như không có chuyện gì xảy ra.
4. Bạn sẽ nói rằng: “Vậy thì em có thể làm giúp cô được không?” Sau đó bạn
nên khen ngợi em học sinh đó đồng thời nhắc nhở người trực nhật lần sau rút kinh nghiệm. ***************
Tình trạng đến khi giáo viên bước vào lớp mà lớp vẫn còn chưa ổn định là hiện
tượng không lấy gì làm lạ. Bạn đã từng chứng kiến học sinh vẫn lang thang nhốn
nháo ngoài hành lang, khi thấy bóng giáo viên vào gần đến lớp thì mới “co giò
lên mà chạy”, hay cảnh những chiếc bàn bị xô vẹo, bảng viết vẫn còn ngổn ngang
vết phấn… Và còn nhiều, nhiều nữa những điều làm bạn không hài lòng.
Lâu dần cũng thành quen, bạn phải chấp nhận sự thật đó và sẵn sàng bỏ ra vài
phút đầu tiết học của mình cho các em “chấn chỉnh”. Nhưng không ngờ yêu cầu
rất chính đáng của bạn lại đầy bạn rơi vào một tình thế khó xử.
Nếu xét một cách khách quan thì câu trả lời đó của em học sinh nghe có vẻ có lý,
không vứt rác thì làm sao phải đi nhặt rác? Cách lập luận này có thể làm bạn hơi
sốc vì không ngờ rằng học sinh của mình lại có cách xử sự như vậy. Nhưng điều
đó hoàn toàn có thể, vì khi mới chỉ là những cô cậu học trò 9-10 tuổi, các em
thường có suy nghĩ khá máy móc và ngây thơ là nếu mình không vứt rác ra lớp
thì tại sao lại phải đi nhặt, đáng lẽ ra cô phải gọi bạn nào bày ra thì phải lên dọn
đi chứ! Dù sao cách suy nghĩ trẻ con này cũng có cái lý của nó, nên bạn không
thể và cũng không công bằng khi trách mắng gay gắt học sinh đó và bắt em lên
nhặt. Vì như thế sẽ khiến em cảm thấy bực bội, không vừa lòng. Và bạn có nghĩ
đến trường hợp đó là một em rất “bướng”, bạn có yêu cầu thế nào em cũng không
thực hiện thì bạn phải xử sự ra sao? Đừng tự đẩy mình vào tình huống khó xử như thế.
Bạn tiếp tục gọi học sinh khác. Nếu phải một em hiền lành dễ bảo, em sẽ lên nhặt
thì coi như xong, nhưng nếu chẳng may lại là một “phản ứng dây chuyền” và vẫn
là lý lẽ của em học sinh thứ nhất thì bạn sẽ thực sự bế tắc. Tỏ ra bất lực không thể
giải quyết được tình huống trước mặt học sinh là điều tối kỵ.
Thôi thì “vạn bất đắc dĩ” bạn sẽ tự mình làm để không rơi vào tình thế như khi
chọn hai cách xử lý trên. Có thể trong suy nghĩ của bạn đó là việc hết sức nhỏ
nhặt chẳng đáng phải bận tâm, bạn sẽ làm thay các em. Chắc chắn trước mặt học
sinh lúc này bạn trở nên rất gần gũi, không quan cách và dễ tính. Nhưng biết đâu
đó lại chính là sự mở đường cho học sinh tiếp tục bầy bừa và không có ý thức
chuẩn bị chu đáo trước khi giáo viên vào lớp. Và sự dễ dãi của bạn sẽ khiến học
sinh nghĩ rằng cô dễ tính như vậy có bày bừa chắc cũng chẳng sao đâu! Đến lúc
đó thì còn gì là lớp học nữa.
Tốt nhất là tùy vào tình huống cụ thể mà bạn cần phải nhanh trí tìm cách xử lý.
Cũng không nên quá quan trọng vấn đề bằng cách truy xét ai có trách nhiệm với
việc “xả rác” này. Bạn cũng có thể tự làm nếu thấy hợp lý và cũng chỉ là mấy
mảnh giấy vụn trên sàn hay vài vết phấn chưa lau. Nhưng sau đó bạn cũng
nghiêm khắc nói cho học sinh biết rằng sẽ không có lần sau như thế.
Nhưng tốt nhất là bạn nên nhắc nhở học sinh kê lại bàn ghế cho ngay ngắn, “nhờ”
một em học sinh lên lau bảng “giúp” cô, sau đó nhanh chóng bắt đầu bài giảng.
Và đến cuối buổi chắc chắn bạn phải yêu cầu lớp trưởng có trách nhiệm cắt cử
các bạn trực nhật để bước vào tiết học sau.
Làm như vậy bạn sẽ không mất thời gian và sẽ không tạo ra bầu không khí căng
thẳng cho buổi lên lớp của mình vì những chuyện cỏn con ấy.
23) Khi học sinh thắc mắc vì thầy cho điểm thấp
Trong một lần trả bài kiểm tra lớp 9B của thầy Việt, có một học sinh đứng lên
thắc mắc với thầy về kết quả điểm thầy chấm với lý do: “Bài của em làm giống
hệt bài của bạn Thắng, sao bạn ấy lại được điểm 8 mà em chỉ được có 5?”. Đặt
vào tình huống của thầy Việt, bạn xử lý ra sao?
1. Trả lời qua loa và vào bài giảng mới ngay.
2. Yêu cầu học sinh đó xem lại bài và không được thắc mắc vì thầy đã chấm rất
kỹ không có chuyện nhầm lẫn.
3. Yêu cầu em đó ngồi xuống bình tĩnh xem lại bài của mình. Sau đó bạn có thể
thu lại hai bài làm đó để xem xét cho kỹ. Nếu thực sự đã có sai sót, bạn thành
thật xin lỗi trước các em và hứa chấm lại bài cho em đó. Nếu sau khi kiểm tra
thấy mình đã làm đúng thì nên giải thích cặn kẽ cho em đó hiểu về kết quả của mình. ***************
Bạn đã bao giờ phải xử lý một tình huống tương tự chưa? Quả thật là không mấy
khi chúng ta nghĩ rằng có học sinh nào lại “ngố” đến thế khi tự “lạy ông tôi ở bụi
này”. Nếu là học sinh chúng ta sẽ chọn cách im lặng dù ở trong tình thế là người
chép, hay người cho chép thì không bị thầy phát hiện ra là “may mắn” rồi.
Nhưng sự thực lại có những khi xảy ra một số tình huống “trái khoáy” như thế
đấy. Sự thắc mắc của học sinh chắc chắn sẽ khiến bạn giật mình tự hỏi: “Tại sao
mình chấm kỹ như thế mà lại không phát hiện ra việc này nhỉ?”. Nhưng trấn tĩnh
lại mình, bạn sẽ quả quyết rằng mình đã chấm kỹ rồi và không thể có sai sót. Tự
tin là tốt nhưng đôi khi quá tin tưởng vào sự cẩn thận của mình lại chưa chắc đã
phải là cách ứng xử hay, nhất là trong tình huống này. Bạn đã chấm bài với tinh
thần trách nhiệm cao nhưng có ai dám chắc rằng phải chấm nhiều bài của nhiều
lớp bạn sẽ không bao giờ nhầm? Chính vì thế kiểm tra lại một cách cẩn thận
trong mọi tình huống là điều không bao giờ thừa.
Trước thái độ phản ứng của học sinh, bạn không thể trả lời cho qua chuyện mà
phải có sự phân tích cặn kẽ. Tốt nhất trong tình huống này để có thời gian kiểm
chứng lại lời nói của em học sinh đó, bạn nên hẹn em đến cuối giờ sẽ thu bài để
xem lại. Khi đối chiếu hai bài và nhận ra sự thiếu sót của mình (một sự chênh
lệch không nhỏ: giữa 5 điểm và 8 điểm) bạn phải lập tức nhận lỗi về mình và
chấm lại bài cho học sinh. Còn nếu đã kiểm tra kỹ và hoàn toàn chắc chắn về kết
quả mình chấm là chính xác, bạn cũng nên nhẹ nhàng giải thích cho em đó hiểu.
Với thái độ thẳng thắn và đúng mực, chắc chắn những đánh giá của bạn về kết
quả học tập sẽ được các em tin tưởng và trân trọng, vì nó thể hiện trách nhiệm và
tâm huyết của người thầy.
24) Khi cô giáo ghi nhầm đầu bài.
Lớp 4A có phong trào thi đua vở sạch chữ đẹp đã được học sinh nhiệt tình
hưởng ứng. Sau khi kiểm tra bài cũ, cô giáo ghi đầu bài của tiết học lên bảng.
Em Long cặm cụi, cẩn thận ghi đầu bài mới vào vở sạch sẽ của mình.
Bỗng cô giáo phát hiện ra mình đã ghi nhầm đầu bài bèn thông báo cho học
sinh và ghi lại đầu bài lên bảng. Em Long cảm thấy bực bội xé ngay trang vở
vừa viết và càu nhàu nói: “Viết như vậy mà cũng viết”. Cô giáo cũng nghe thấy.
Ở vào tình huống này bạn xử lý sao đây?
1. Lờ đi coi như không nghe thấy câu nói của Long.
2. Quay sang hỏi em học sinh nào đã nói câu đó và phê bình em đó trước lớp.
3. Nhận sự sơ suất của mình trước các em, nhưng cũng đồng thời phân tích cho
các em hiểu những sai sót của em Long. Cô nói cho các em hiểu rằng trong
cuộc sống đôi khi mọi người cũng có lúc nhầm lẫn. *****
Đây là một tình huống rất dễ xảy ra nhất là ở những lớp thuộc bậc tiểu học. Với
các em, phong trào “vở sạch chữ đẹp” có một ý nghĩa kích thích rất lớn trong
việc rèn luyện tính cẩn thận, nghiêm túc trong học tập. Nhưng đôi khi do trẻ quá
đề cao, và hiểu một cách máy móc nên cũng gây ra không ít tình huống khiến cho
các cô giáo khó xử. Và đây là một ví dụ.
Trước hết bạn phải thừa nhận rằng lỗi đầu tiên thuộc về mình do đã không cẩn
thận. Nhưng đối với học sinh lớp lớn hơn (trung học cơ sở trở lên) thì chuyện đó
chẳng có gì to tát cả vì cô giáo thì cũng có lúc phải nhầm chứ. Mà nhầm thì bỏ đi
viết lại có sao đâu. Sự hiểu biết và dễ thông cảm của các em sẽ không làm bạn phải áy náy.
Nhưng ở đây bạn phải đối mặt với một học sinh còn quá nhỏ. Các em chưa ý thức
được mọi việc một cách chính xác nên rất dễ “quan trọng hóa vấn đề”. Hơn nữa ở
tuổi này các em còn vô tư, bồng bột nên nghĩ gì nói nấy một cách không do dự.
Và đây dù sao cũng là phản ứng của học sinh khi chỉ vì lỗi nhỏ của cô giáo mà có
thể ảnh hưởng đến thành tích thi đua của mình. Hiểu được đặc điểm tâm lý này,
bạn có thể sẵn sàng bỏ qua câu nói bột phát đó của em. Và đó cũng có thể là cách
bạn “né tránh” phải thú nhận sự nhầm lẫn của mình.
Nhưng thái độ im lặng của bạn không làm cho học sinh cảm thấy thỏa mãn. Có
thể trong lúc “hậm hực” vì phải viết lại mà không do lỗi của mình em học sinh đó
sẽ nghĩ: “Tại sao mình nhầm, mình sai thì phải xin lỗi cô giáo, mà cô giáo nhầm
thì chẳng thấy nói năng gì”. Nếu để suy nghĩ đó tồn tại thì quả thật là tai hại. Dù
các em còn rất nhỏ nhưng không vì thế mà chúng ta nghĩ chúng không để ý, dễ
bỏ qua mọi chuyện. Ngược lại trẻ em đặc biệt tinh tế trong việc thiết lập sự công
bằng trong quan hệ với bạn bè, thầy cô, chính vì thế hay xuất hiện tâm lý so sánh,
xét đoán. Nếu chúng không nhận được sự đối xử công bằng ở người lớn thì lần
sau rất khó có thể khiến chúng nghe lời. Vì vậy trong tình huống này thái độ im
lặng của bạn là hoàn toàn không có lợi.
Là một giáo viên chắc chắn bạn sẽ không vừa lòng khi nghe học sinh nói ra câu
đó dù là bột phát. Nhưng bạn có thể trách mắng học sinh khi lỗi thực ra thuộc về
mình? Nếu bạn cẩn thận một chút chắc là đã không thể có chuyện đó xảy ra.
Chính vì vậy, sự nghiêm khắc của bạn trong lúc này có thể làm các em nể sợ
nhưng trong lòng chúng không thực sự bằng lòng vì cảm giác mình bị mắng oan.
Không có cách nào khác dù không muốn bạn cũng phải thành thật nhận lỗi trước
học sinh là đã có sự nhầm lẫn. Bạn có thể đưa ra một lý do nào đó để giải thích và
mong các em thông cảm. Nhưng như thế chưa đủ. Bạn cũng phải phân tích cho
em Long và các bạn khác trong lớp thấy được chỗ không phải trong cách phản
ứng đó. Bạn nên nói cho các em hiểu ở đời không ai là không một lần có sơ xuất.
Cô đã nhầm nhưng đáng lẽ ra em Long không nên có phản ứng mạnh như vậy.
Thành tích thi đua là quan trọng, nhưng điều ý nghĩa nhất là rèn luyện cho các em
tính kiên trì, cẩn thận và ý thức nghiêm túc trong học tập. Không một thầy cô nào
có thể trừ điểm thi đua của em khi trong cả một quá trình rèn luyện em chỉ có một
nhầm lẫn nhỏ. Khi các em đã hiểu ra thì thực sự bạn đã thành công trong việc
giúp các em biết cách kiềm chế bản thân trong những tình huống giao tiếp xã hội
để tránh có những biểu hiện và lời nói không phù hợp.
25) Thanh niên ngoài trường đón đánh học sinh .
Do va chạm xích mích, một số thanh niên ngoài trường đến chờ lúc tan học sẽ
đến đánh một học sinh lớp bạn chủ nhiệm. Vô tình biết được thông tin này, bạn
sẽ ứng xử thế nào?
1. Coi chuyện xích mích ngoài phạm vi nhà trường không phải là trách nhiệm
của mình, không có trách nhiệm giải quyết
2. Nhắc nhở học sinh, cần hòa giải mâu thuẫn với bạn và không được gây
chuyện đánh nhau tại cổng trường
3. Yêu cầu học sinh lưu lại trường. Cử lớp trưởng hoặc một bạn trong lớpvề
báo ngay cho gia đình đến đón bạn học sinh đó về. báo cáo với bảo vệ trường
giải tỏa đám thanh niên đó. Nếu thấy có dấu hiệu còn có khả năng số người đó
tìm cách đón đánh học sinh của lớp bạn thì báo cho công an địa phương nhờ
can thiệp khi cần thiết. *****
Đây không phải là một tình huống hiếm gặp nhất là đối với những học sinh ở bậc
phổ thông trung học. Ở độ tuổi này tuy các em đã có sự trưởng thành nhưng tính
cách vẫn còn khá xốc nổi, dễ bị kích động. Nên đôi khi chỉ vì những lý do rất nhỏ
nhặt (một câu nói trêu chọc, một cái huých vô tình, hay thậm chí là một cái nhìn
“đểu”) cũng có thể dẫn đến mâu thuẫn và đánh lộn.
Trong trường học dù học sinh có quậy phá đến đâu cũng phải “kiêng nể”, dè
chừng một chút nên ít xảy ra xô xát lớn. Nhưng bạn có nghĩ đến trường hợp
chúng “gây oán, kết thù” ở đâu đó rồi mang vào trường “giải quyết”?
Tình huống này liên quan đến vấn đề sức khỏe và tính mạng của học sinh. Liệu
bạn có thể chọn cách xử lý 1? Mặc dù biết rằng đây là chuyện xích mích ở ngoài
trường nhưng nó liên quan trực tiếp đến học sinh của bạn. Dù chưa biết đúng sai
thế nào nhưng một hành động can ngăn không để xảy ra đánh lộn vào lúc này là
hết sức cần thiết. Nếu bạn vô tình bỏ qua vì một suy nghĩ thiếu trách nhiệm, bạn
sẽ cảm thấy thế nào khi chẳng may hậu quả đáng tiếc xảy ra?
Vậy bạn sẽ phải đóng vai một người “hòa giải”? Nhưng liệu có thể giải quyết
triệt để tình huống này khi chỉ bằng biện pháp nhẹ nhàng như vậy? Vì những
thanh niên ngoài đã phải đến mức kéo đến tận trường để tìm học sinh của bạn thì
chắc chắn sẽ không dễ dàng bỏ qua chỉ vì vài lời giảng hòa. Bạn có chắc chắn
rằng chúng “vâng, dạ” nghe bạn lúc đó thì chúng không thể tìm chỗ khác để “giải quyết”.
Chính vì thế trong tình huống này chọn cách xử lý 3 là hợp lý. Làm như vậy bạn
có thể tạm thời tránh cho học sinh của mình phải trực tiếp đối đấu với nguy hiểm.
Sau đó bạn phải thẳng thắn tìm hiểu lý do tại sao xảy ra mâu thuẫn đó và tìm cách
giải quyết dứt điểm. Nếu lỗi thuộc về học sinh của bạn, bạn phải động viên em
đứng ra nhận lỗi. Nhưng nếu những thanh niên ngoài trường vì một lý do nào đó
“bắt nạt” học sinh của bạn thì cần phải có thái độ kiên quyết và nhờ đến sự giúp
đỡ của những tổ chức khác nếu cần.
Sự nhanh trí, quyết đoán và có lý, có tình là mấu chốt để bạn xử lý thành công tình huống này.
26) Nghi ngờ học sinh nghiện ma túy.
Trong giờ dạy, thầy giáo môn Toán phát hiện ra một học sinh ở cuối lớp hay
ngáp vặt và có vẻ rất mệt mỏi. Thầy giáo nghi ngờ là em đó có thể mắc nghiện
ma túy. Nếu là thầy giáo trong trường hợp này bạn xử lý thế nào?
1. Phê bình gay gắt về thái độ lơ là học tập của học sinh đó.
2. Vẫn tiếp tục giảng như không nhìn thấy để không ảnh hưởng đến lớp.
3. Giáo viên xuống lớp, nhẹ nhàng hỏi học sinh đó vì sao có vẻ mệt mỏi và động
viên em chú ý đến bài giảng. Sau đó vẫn tiếp tục chú ý đến học sinh đó, nếu
biểu hiện này diễn ra thường xuyên thì phải có cách xử lý kiên quyết hơn. *******
Đây là một tình huống không chỉ liên quan đến thái độ học tập mà còn là tương
lai của học sinh. Chính vì vậy dù với bất cứ lý do gì bạn cũng không thể bỏ qua
như không có chuyện gì xảy ra (theo cách xử lý 2).
Nhưng phải ứng xử theo cách nào thì không phải lúc nào chúng ta cũng tìm được
cách giải quyết hợp lý.
Trong khi chưa kịp tìm hiểu xem nguyên nhân của hiện tượng uể oải của học sinh
trong giờ học thế nào mà bạn đã “chấn chỉnh” một cách gay gắt (cách xử lý 1) là
quá nóng vội và thiếu khách quan.
Trên thực tế có rất nhiều lý do khiến các em có biểu hiện không tập trong trong
giờ học. Có thể là do giờ học trước các em đã quá căng thẳng do khối lượng kiến
thức nặng nề hoặc phải chịu một áp lực tâm lý nào đó. Cũng có thể do bài giảng
của bạn hôm nay thiếu hấp dẫn vì kiến thức khô khan, khó hiểu mà phương pháp
của cô lại chưa phù hợp để lôi cuốn các em.
Do đó, nếu bạn tỏ thái độ bực tức rồi phê bình em đó trước cả lớp là điều thật sai
lầm (mặc dù ở vị trí người thầy giáo, việc học sinh không chú ý nghe giảng có thể
làm bạn khó chịu). Hành động như vậy, bạn không những không cải thiện được
tình hình mà trái lại còn khiến cho không khí lớp học căng thẳng, nặng nề, giờ
học không thể đạt kết quả cao.
Còn nếu bạn cố tình bỏ qua việc này trong khi đã “nghi ngờ” là em đó “có thể bị
nghiện ma túy” (một tệ nạn xã hội vô cùng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng và
cướp đi tương lai của học sinh) thì quả thật bạn đã trở thành người quá vô trách
nhiệm và có phần nhẫn tâm. Tất nhiên công việc chính của bạn khi lên lớp là
truyền thụ kiến thức cho học sinh, nhưng ngoài ra, nghề nghiệp còn đòi hỏi ở bạn
sự quan tâm chăm sóc của người cha, người mẹ dành cho con cái. Trạng thái tinh
thần của học sinh trong khi học là điều bạn cần thường xuyên quan tâm nếu muốn
học sinh của mình học tập tốt.
Việc cần làm lúc này là bạn nên dừng bài giảng một chút, nhẹ nhàng ân cần hỏi
han các em để tìm hiểu nguyên nhân. Bạn có thể nói: “Các giờ học trước, cô thấy
lớp mình rất sôi nổi học bài. Cô rất thích không khí ấy. Vậy mà hôm nay cô nhận
thấy hình như em có vẻ không tập trung. Em có thể cho cô biết lý do được không?”
Sau đó bạn cố gắng động viên học sinh tiếp tục tập trung vào bài học, và bạn
nhanh chóng quay lại bài giảng của mình. Trong khi giảng bạn cũng nên để ý
thường xuyên đến trạng thái tinh thần của em đó. Nếu thấy em vẫn uể oải và mệt
mỏi thì cuối giờ bạn nên gặp lại em và tìm cách trao đổi thẳng thắn. Nhưng trong
khi tâm sự với em học sinh đó bạn cần có thái độ nhẹ nhàng, tế nhị vì đây là một
vấn đề rất nghiêm trọng nhưng không phải lúc nào bạn cũng có thể nhận được câu trả lời chính xác.
Hãy nhớ rằng sự quan tâm kịp thời của bạn đến việc học tập, đời sống tâm hồn
của học sinh đôi khi có thể cứu chúng khỏi những sai lầm vô cùng nghiêm trọng.
27) Khi học sinh đề nghị đổi thầy giáo.
Bạn là giáo viên chủ nhiệm của lớp 12A – một lớp ngoan và học giỏi. Nhưng
ngay giữa học kỳ I, trong một lần sinh hoạt lớp, em lớp trưởng đứng lên thay
mặt cả lớp đề đạt với cô giáo chủ nhiệm về việc đổi thầy giáo dạy Lý.
Lý do các em đưa ra là thầy dạy khó hiểu, lại hay có những lời mạt sát, xúc
phạm đến các em. Bạn biết là những lời nói của các em về thầy dạy Lý không
hoàn toàn sai sự thật. Hơn nữa, với cương vị là một giáo viên chủ nhiệm của
một lớp cuối cấp, bạn cũng rất lo lắng cho kết quả học tập của các em, khi mà
kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi Đại học sắp đến. Bạn phải làm thế nào đây để
vừa giữ được mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp, vừa đảm bảo quyền lợi của học sinh? Có 3 cách xử lý:
1. Bạn gạt phắt ngay đề nghị của các em, cho rằng như thế là các em đã thiếu
tôn trọng thầy giáo của mình, lười học, lười suy nghĩ rồi đổ lỗi cho thầy. Không
kiềm chế được có giáo viên còn “chua cay”: “Sao các anh chị không đề nghị
Ban Giám hiệu (BGH) đổi luôn tôi đi?”
2. Bạn tỏ ra thông cảm với nỗi khổ đó của học sinh phải chịu đựng và hứa sẽ
ngay lập tức đề nghị lên BGH đổi một giáo viên khác dạy giỏi hơn. Và bạn sẽ
tranh thủ (có giáo viên còn nhân dịp này) “bồi thêm” những câu không tốt về
đồng nghiệp trước mặt học sinh.
3. Bạn tổ chức họp lớp, tìm hiểu thêm ý kiến, nguyện vọng của các em. Nhưng
dù thế nào bạn cũng giữ vững nguyên tắc không đổi giáo viên. Bạn sẽ dùng lời
lẽ đầy thuyết phục để phân tích cho các em hiểu và thông cảm với thầy dạy Lý.
Bạn hứa sẽ có biện pháp góp ý với thầy giáo nhưng không quên nhắc nhở các
em cần chủ động suy nghĩ, không nên quá ỷ lại vào thầy giáo. ******
Trước hết phải thấy rằng tình huống này “động chạm” đến cả mối quan hệ giữa
các đồng nghiệp với nhau trong cùng cơ quan, trong thế đối sánh với quyền lợi
của học sinh. Là một giáo viên chủ nhiệm bạn hiểu rằng lời phàn nàn của học
sinh lớp mình không phải là vô cớ. Vậy mà bạn nỡ gạt phắt ngay đề nghị của các
em! Thái độ đó là biểu hiện của sự tự ái cá nhân, nóng vội, và rất có thể bị các em
đánh giá là “bao che” cho đồng nghiệp. Bị từ chối kiên quyết như vậy các em
chắc chắn sẽ cảm thấy bất bình và mất lòng tin vào vai trò của bạn. Và biết đâu
đấy, với thái độ “thiếu trách nhiệm” ấy của bạn một ngày nào đó cả lớp sẽ lên
BGH đề nghị đổi nốt cô giáo chủ nhiệm!
Nhưng là một giáo viên có trách nhiệm lại rất lo lắng cho kết quả học tập của học
sinh, bạn tự nhủ sẽ không bao giờ chọn cách xử lý ấy. Và bạn sẽ tỏ ra rất thông
cảm với nỗi khổ của các em. Thái độ chia sẻ là cần thiết nhưng trong tình huống
bạn chưa hiểu rõ thực hư thì có khi lại tạo ra một “tác dụng phụ” rất lớn. Trong
trường hợp này, sự cảm thông của bạn cùng với lời hứa giúp các em đề đạt ngay
với BGH sẽ khiến học sinh nghĩ rằng bạn hoàn toàn đồng tình với nguyện vọng
này và việc làm của chúng là đúng đắn. Cách xử lý này tạm thời có thể “lấy lòng”
học sinh, nhưng bạn có nghĩ đến trường hợp học sinh lớp bạn xin đổi thầy vì thầy
rất nghiêm khắc, luôn “bắt” các em làm nhiều bài tập, thầy giáo dạy kiến thức
quá cao, cho bài tập quá khó học sinh không hiểu và vì thế không được điểm
cao?... Từng trải qua một thời học trò tinh nghịch bạn hiểu rằng không phải lúc
nào học sinh cũng hiểu được hết giá trị của thái độ khắt khe ấy. Nếu vội vàng
đồng tình “vô điều kiện” như thế, học sinh của bạn đã thực sự mất đi cơ hội để
học một thầy giáo tốt. Và bạn sẽ đối mặt với đồng nghiệp sao đây khi đã lở xúc
phạm một người giáo viên đáng kính như thế?
Trong tình huống này, bạn cần thể hiện thái độ tôn trọng những nguyện vọng
chính đáng của các em, vì nó liên quan đến quyền lợi “sát sườn” là kết quả học
tập. Bạn nên lắng nghe một cách cẩn thận và phải có phương án để thẩm định lại
độ chính xác của những lời phàn nàn đó. Bằng những lời nói nhẹ nhàng, bạn có
thể hỏi các em những “bằng chứng” cụ thể về việc thầy giảng khó hiểu, khó tiếp
thu. Nếu lý do thực sự chỉ ở vấn đề phương pháp, bạn sẽ giải thích cặn kẽ để các
em hiểu, từ đó cố gắng tìm ra cách học chủ động hơn. Bạn cũng có thể nêu ra các
dẫn chứng về kết quả học tập môn Lý ở các lớp khác cũng do chính thầy dạy. Là
một lớp ngoan và học giỏi chắc chắn các em sẽ không thể bỏ qua những lời có
sức thuyết phục và cách phân tích sự việc thấu đáo của bạn. Bằng sự khéo léo của
mình bạn hoàn toàn có thể làm tròn trách nhiệm của mình trong mối quan hệ với
đồng nghiệp và với học sinh thân yêu.
28) Khi phát hiện học sinh yêu nhau .
Theo dư luận của học sinh, bạn phát hiện trong lớp bạn chủ nhiệm có một đôi
hình như “đã yêu nhau”. Bạn thấy cả hai thường không chú ý nghe giảng khi ở
trong lớp. Và một lần bạn gặp họ đi xem phim cùng nhau và bạn hoàn toàn
khẳng định tin “đồn thổi” ấy là đúng sự thật.
Điều đáng nói đây là năm cuối cấp, và sức học của cả hai học sinh ấy đều có
chiều hướng đi xuống, nhất là cậu con trai từ một học sinh khá giỏi đã tụt
xuống mức trung bình khá. Là một chủ nhiệm lớp, trước tình huống đó bạn xử
lý ra sao? (chọn 1 trong 4 cách xử lý dưới đây)
1. Biết rõ hiện tượng đó, nhưng vì nghĩ chúng đã lớn, có tự do cá nhân và cần
phải tự lo cho bản thân mình nên bạn coi như không biết. Thậm chí bạn còn
nghĩ: “Nếu mình “nhúng tay vào” chúng không hiểu lại bảo mình “lắm
chuyện” can thiệp vào đời tư của người khác, vừa mất thời gian lại vừa khiến chúng coi thường.
2. Bạn tìm mọi cách để “phanh phui” sự việc này trước lớp và nhắc nhở rất gay
gắt cả hai học sinh đó và có ý muốn cấm đoán không được yêu đương khi còn là học sinh.
3. Bạn khéo léo tìm gặp riêng từng học sinh một và có cách nhắc nhở nhẹ
nhàng, tế nhị để chúng quan tâm đến chuyện học tập, vừa không ảnh hưởng
đến kết quả của bản thân vừa không ảnh hưởng đến thành tích chung của cả lớp.
4. Bạn làm như không biết chuyện hai em đó có tình cảm với nhau, và cho lớp
tổ chức một buổi thảo luận về “tình yêu tuổi học trò” để định hướng đúng đắn
cho các em qua những lời tâm sự của bạn. Sau đó bạn có thể gặp riêng từng
em, ân cần tâm sự hỏi han xem lý do gì khiến các em học hành sa sút để các em
có thể giãi bày và bạn sẽ đưa ra lời khuyên chân tình, xác đáng. **********
Việc nảy sinh tình cảm khác giới ở các em tuổi trung học phổ thông hiện nay
không còn là hiện tượng hiếm hoi, nếu không muốn nói là khá phổ biến. Điều này
xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi. Đồng thời cũng do những tác động
tiêu cực của những hiện tượng sản phẩm văn hóa không lành mạnh, khiến các em
“trưởng thành” quá sớm. Ở cái tuổi lãng mạn và bồng bột này, các em dễ dàng có
cảm tình với nhau qua một ánh mắt, một nụ cười, mến nhau vì tài hát hay, đàn
giỏi, hay cũng có khi “yêu nhau” chỉ vì phục sức học của nhau… và muôn vàn lý
do “chính đáng” khác để yêu nhau. Vì vậy các thầy cô giáo cần có cái nhìn thông
cảm và hiểu được tâm sinh lý lứa tuổi của các em để có cách xử lý cho phù hợp.
Bạn có thể bỏ qua không “động chạm” gì đến chuyện đó vì cho rằng đó là việc
riêng của chúng và đó cũng có thể là giải pháp “an toàn”. Nhưng liệu xử lý như
vậy có thiếu trách nhiệm quá không? Vì học sinh của bạn đang học năm cuối
đáng lẽ phải dành thời gian cho những chuyện thi cử bù đầu, và chắc chắn bạn
cũng chẳng vui vẻ gì khi chứng kiến những học sinh khá giỏi của mình lại học
hành sa sút. Và biết đâu vì sự thiếu quan tâm của bạn mà có thể hai học sinh của
bạn sau đó sẽ gặp phải những hậu quả tai hại nào chăng? Nếu là một người giáo
viên có trách nhiệm với học trò chắc chắn bạn không bao giờ chọn cách giải
quyết có vẻ “an toàn” cho bản thân này.
Nhưng nếu quá “trách nhiệm” xử lý theo cách thứ hai thì thật sai lầm. Đó là cách
xử lý rất thiếu tế nhị, không đạt được hiệu quả mà thậm chí lại còn phản tác dụng.
Ở lứa tuổi này, các em đã ý thức được tự do cá nhân và cần người lớn phải tôn
trọng những nhu cầu chính đáng. Nếu bạn hy vọng rằng đưa ra phê bình trước lớp
mà khiến chúng xấu hổ và “chấm dứt” chuyện yêu đương thì thật là những suy
nghĩ quá giản đơn. Vì nhiều học sinh ở lứa tuổi này có quan niệm rằng đó là
chuyện hết sức bình thường, chẳng có gì phải xấu hổ cả. Và nếu gặp phải những
cô cậu khá bướng bỉnh, chúng có thể “bật” lại ngay lập tức: “Đây là chuyện riêng
của chúng em, không cần thiết cô và các bạn phải can thiệp” thì bạn biết nói gì
được nữa đây? Và bạn tỏ ý cấm đoán? Liệu có tác dụng gì không, hay cũng chỉ
khiến các em “rút lui về hoạt động bí mật”, không công khai chuyện tình cảm của
mình, nhưng biết đâu đấy, càng cấm đoán các em càng “yêu nhau” say đắm thì sao?
Bạn có thể chọn cách xử lý 3, gặp riêng từng em để khuyên giải, phân tích cho
các em hiểu cái lợi, cái hại của việc yêu đương quá sớm và nhất là các em còn
đang tuổi học trò, đang phải tập trung toàn bộ sức lực cho việc học hành thi cử.
Hãy dùng những lời lẽ thật chân tình, khéo léo, tế nhị để chuyện trò, tâm sự thật
gần gũi. Bạn hãy khuyên em học sinh nữ nhắc nhở, giúp đỡ người bạn trai học
tập thật tốt. Còn đối với em học sinh nam, bạn hãy tác động tới lòng tự kiêu, tính
hiếu thắng của em, làm cho em thấy được rằng hình ảnh người con trai hoàn hảo
trước mắt bạn gái trước hết phải giỏi giang, có kiến thức, tư duy… để em cảm
thấy mình cần phải cố gắng học tập cho thật tốt.
Bạn hãy nói với các em rằng: “Cô rất hiểu chuyện tình cảm ở lứa tuổi các em vì
dù sao cô cũng đã từng trải qua. Đó là nhu cầu tâm lý bình thường, nên cô không
hề có ý cấm đoán hay lên án các em. Chỉ có điều, cô mong muốn các em hãy giữ
một tình cảm trong sáng của tuổi học trò, và cùng giúp đỡ, động viên nhau tiến
bộ, tập trung thời gian cho việc học tập. Như thế tình cảm các em dành cho nhau
mới thực sự có ý nghĩa và bền vững”.
Đó là một cách ứng xử hay. Nhưng phương án 4 vẫn là tối ưu nhất. Trước tiên
bạn hãy làm như chưa hề biết chuyện của hai em học sinh đó. Nhân một buổi sinh
hoạt bạn đưa ra vấn đề: “Tình yêu ở tuổi học trò” để các em trong lớp cùng tham
gia thảo luận, trao đổi, đưa ra ý kiến riêng của mình. Bạn hãy làm như “vô tình”
gọi hai em học sinh đó lên phát biểu ý kiến trao đổi cùng các bạn. Đây là một đề
tài khá kín đáo, tế nhị, vì vậy trong buổi sinh hoạt đó, bạn nên gần gũi trò chuyện
cùng các em như một người chị gái để hiểu các em hơn. Có như thế bạn mới có
thể biết được những suy nghĩ thực sự của các em về vấn đề này. Đồng thời trong
khi nói chuyện bạn cũng định hướng cho các em nên duy trì một tình bạn trong
sáng, cùng đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập và trong cuộc sống. Bạn cũng nên
chỉ cho các em thấy rằng ở độ tuổi này các em chưa đủ chín chắn để kiểm soát
tình cảm của mình ở mức độ phù hợp nên rất dễ xảy ra những tác động không tốt,
nhất là chểnh mảng việc học hành. Những câu chuyện vui từ kinh nghiệm bản
thân, từ sách báo hay đơn giản chỉ là kết quả của phút “sáng tác ngẫu hứng” liên
quan đến vấn đề này sẽ có tác động rất lớn. Óc hài hước của bạn là công cụ rất
hữu hiệu khi phải xử lý những vấn đề tế nhị.
Sau đó bạn cũng nên gặp riêng từng em học sinh đó hỏi han xem vì sao thời gian
gần đây các em lại học sa sút. Đó cũng là cơ hội để bạn “nhắc nhở” khéo các em
về chuyện yêu đương đã ảnh hưởng đến việc học tập. Với sự ân cần của bạn, chắc
chắn các em sẽ tâm sự, chia sẻ và lúc đó bạn sẽ đưa ra những lời khuyên phù hợp.
Nên lưu ý rằng, bạn phải đến với học sinh bằng tình thương yêu chân thành để
thuyết phục các em với lý lẽ và kinh nghiệm sống của một người đã từng trải,
phải tạo cho học sinh sự cởi mở, tin tưởng… vì có một nguyên lý rất đơn giản:
bạn đến với ai bằng trái tim thì bạn sẽ nhận lại những lời nói cũng xuất phát từ trái tim của họ.
29) Khi học sinh nữ yêu thầy .
Là một thầy giáo trẻ, bạn được học sinh nữ trong lớp mình chủ nhiệm tỏ ý cảm
mến, thậm chí có em đã bộc lộ tình cảm yêu đương rất “sâu sắc” với thầy. Bạn
chọn cách xử lý nào trong 4 cách dưới đây?
1. Bạn ngại ngùng, hạn chế tối đa những lúc phải tiếp xúc trực tiếp với em học sinh đó, tìm mọi cách để “tránh mặt”.
2. Bạn gặp riêng em học sinh đó nhắc nhở em chú tâm vào việc học tập, không nên yêu đương quá sớm.
3. Bạn đề nghị Ban giám hiệu cho chuyển sang làm chủ nhiệm một lớp khác.
4. Bạn coi như không biết, vẫn đối xử với em học sinh đó bình thường như
những học sinh khác cả trong lẫn ngoài giờ. ***************
Hiện tượng các em học sinh có cảm tình với thầy cô giáo (nhất là các em ở phổ
thông trung học) không phải là điều hiếm gặp. Đặc biệt là các thầy giáo trẻ hát
hay, đàn giỏi lại “đẹp trai” thường rất hay được các em học sinh nữ cảm mến. Vì
vậy nếu thầy giáo cư xử không khéo sẽ có thể gây ra một loạt vấn đề phức tạp
làm ảnh hưởng đến quan hệ thầy trò, ảnh hưởng đến danh dự và uy tín của người giáo viên.
Gặp tình huống nhạy cảm này, nhiều giáo viên trẻ nhút nhát, chưa có kinh
nghiệm đã tỏ ra lúng túng, thường ngại ngùng và tìm mọi cách tránh tiếp xúc, gặp
gỡ với em học sinh đó. Làm như vậy là bạn đã vô tình gây cho em một sự hiểu
lầm tai hại, em sẽ “ảo tưởng” rằng “chắc thầy cũng có cảm tình với mình thì thầy
mới có thái độ như thế”.
Nhưng cũng không nên quá “bản lĩnh” và thẳng thắn đến mức quyết định gặp
ngay em học sinh đó để nhắc nhở, “phê bình”. Hoàn toàn không nên chút nào vì
như thế em sẽ cảm thấy tình cảm trong sáng của mình bị tổn thương, có thể còn
cảm thấy vô cùng xấu hổ vì đã bị người khác phát hiện ra điều bí mật mà lâu nay
em muốn giấu. Bạn có biết đã có nhiều trường hợp sau lần ‘từ chối” thẳng thừng
và cương quyết của thầy giáo mà học sinh đã bỏ học?
Tránh cũng không được mà gặp trực tiếp cũng không xong, bạn tìm đến sự “trợ
giúp” của Ban giám hiệu. Bạn sẽ đề nghị được chuyển sang làm chủ nhiệm lớp
khác. Nghe có vẻ ổn đấy. Làm như thế bạn sẽ tránh được việc khó xử khi phải
tiếp xúc trực tiếp với em, còn em học sinh đó cũng không còn cơ hội ngày ngày
nhìn thấy “thần tượng” của mình nên tình cảm cũng dần phai nhạt đi. Nhưng liệu
bạn sẽ giải thích trước Ban giám hiệu thế nào đây về lý do xin chuyển? Chẳng lẽ
lại nói “chỉ vì một em có cảm tình với tôi”? Bạn có chắc rằng kế sách đó có thể
“dập tắt” tình cảm trong lòng em học sinh đó, khiến em sẽ “buông tha” cho bạn?
Và bạn cũng có chắc chắn rằng ở lớp mới bạn chủ nhiệm không có em học sinh
nữ nào có cảm tình với bạn như em lớp trước? “Tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa”, lúc
đó liệu bạn có tiếp tục xin đổi lớp nữa không?
Tiến thoái lưỡng nan! Vậy chỉ còn cách bạn trực tiếp đối mặt với “sự thật” và tìm
cách giải quyết ổn thỏa, không nên lảng tránh. Bạn hãy coi như không biết tình
cảm của em học sinh đó (chừng nào em còn giữ trong vòng bí mật chưa thổ lộ
trực tiếp với bạn) và vẫn cư xử bình thường, tự nhiên như với tất cả học sinh khác
trong lớp. Và hãy nhớ rằng trong những tình huống đặc biệt bạn không được tỏ ra
quan tâm “khác thường” đối với em đó mà ngược lại phải tìm cơ hội “công khai”
rằng bạn không có tình cảm gì đặc biệt ngoài tình thầy trò với em cả. Bị “từ chối”
tế nhị như vậy làm cho em không cảm thấy xấu hổ. Và bạn cũng nên để cho em
biết rằng bạn luôn yêu quý những em học sinh chăm ngoan, học giỏi. Biết đâu đó
lại là động lực tinh thần giúp em phấn đấu học giỏi để giành được “cảm tình” của
thầy. Bạn cũng nên biết rằng tình cảm yêu đương của tuổi học trò đối với thầy cô
còn rất bồng bột, cảm tính nhưng không ít những tình cảm sâu sắc. Chính vì thế
bạn không nên “tham vọng” sẽ “phá vỡ” nó chỉ bằng vài câu nói, mà nên dùng
những hành động ân cần, tế nhị nhưng thẳng thắn, rõ ràng thì dần dần học sinh sẽ
hiểu ra vấn đề và có cách cư xử phù hợp. Dù thế nào đi chăng nữa tình cảm trong
sàng của các em cũng cần được tôn trọng.
30) “Tại sao em không có bài?”.
Trong giờ trả bài kiểm tra 15 phút, một em học sinh đứng lên thắc mắc với bạn
một cách gay gắt: “Tại sao em không có bài?”. Bạn xử lý như thế nào?
1. Bạn rất bức và quay lại nói: “Tôi thu bao nhiêu bài thì tôi trả bấy nhiêu,
không thể biết được tại sao em không có bài”.
2. Bạn giật mình và nghĩ có thể đã để mất bài của học sinh ở đâu đó nên bạn
nói không lấy điểm lần này của em đó nữa.
3. Bạn bình tĩnh nói với học sinh đó là lát nữa hết giờ bạn sẽ kiểm tra lại rồi sẽ
có câu trả lời chính xác. *********************
Đây là một tình huống đơn giản song lại rất dễ khiến các giáo viên lúng túng.
Bạn đã rất cẩn thận và chắc chắn là giữ bài của học sinh đầy đủ, nhưng đột nhiên
có em đứng lên thắc mắc như vậy sẽ khiến bạn không khỏi giật mình. Trong tình
huống đột xuất đó một suy nghĩ vụt qua: “Có thể mình lại để mất bài của học sinh
sao? Nhưng chẳng lẽ lại “thú nhận” ngay lúc này thì thật mất uy tín quá”. Thế là
bạn đành tìm cách không chế sự lúng túng của mình bằng cách khẳng định rất
kiên quyết: “Tôi thu bao nhiêu bài thì trả bấy nhiêu…” nghe có vẻ rất logic. Thực
ra đó lại là cách chống chế rất thiếu trách nhiệm. Nhưng cũng có giáo viên đã
chữa cháy bằng cách cho qua không lấy điểm lần này của em học sinh đó. Hành
động đó ngang nhiên thừa nhận là bạn đã làm mất bài của học sinh khi thực sự
bạn chưa hề biết lỗi có thuộc về mình hay không. Nếu trong trường hợp bạn gặp
phải một “cao thủ” là một học sinh bướng bỉnh không đồng ý theo cách giải
quyết “giảng hòa” ấy của bạn thì bạn biết xử lý sao đây? Và biết đâu đây lại là
“độc chiêu” của một cậu học trò tinh quái nào đó, biết cô giáo “yếu bóng vía” nên
dù đã không làm bài nhưng cũng vẫn lớn tiếng, may ra “dọa” được cô.
Tốt nhất trong tình huống này dù thực hư thế nào bạn cũng không nên quyết định
cách giải quyết ngay mà nên dành thời gian để kiểm tra lại. Để không làm mất
thời gian của lớp, bạn có thể nói: “Cô cũng chưa biết cụ thể lý do vì sao em
không có bài. Bây giờ em yên tâm ngồi xuống để học bài, sau giờ học cô sẽ kiểm
tra lại”. Và khi kết thúc giờ học bạn phải xem lại kỹ sổ đầu bài và sổ ghi chép
riêng của mình để biết chính xác hôm đó có vắng ai không. Nếu trường hợp lớp
đi đầy đủ thì chắc chắn là em đó có làm bài và bạn đã để thất lạc bài ở đâu đó.
Nhiều giáo viên có thể dạy cùng lúc nhiều lớp khác nhau nên hiện tượng để lẫn
bài từ lớp này sang lớp khác là chuyện có thể thông cảm được. Nhưng điều quan
trọng là lúc này bạn phải lựa lời nói với em học sinh đó thế nào cho hợp lý. Và
chắc chắn qua lần này bạn sẽ tự nhắc nhở mình cần cẩn thận hơn trong việc bảo
quản bài kiểm tra của học sinh. Còn trong tình huống bạn phát hiện ra em đó
không đi học nhưng lại “lớn tiếng” phản ứng như thế, bạn cần có hình thức nhắc
nhở thật nghiêm khắc. Bạn nên gọi riêng học sinh đó ở lại sau giờ học, sau đó
phân tích cho em thấy điểm sai trái trong thái độ và hành động của mình. Nếu là
lần đầu học sinh mắc lỗi bạn có thể nhân nhượng và cho em làm lại một bài tập khác.
31) Hai bài làm giống nhau từng chữ .
Trong khi chấm bài kiểm tra viết cho học sinh, bạn phát hiện có hai bài giải
giống nhau từng chữ. Bạn chọn cách xử lý nào trong ba cách sau?
1.Nêu tên hai em đó, phê bình trước lớp và cho cả hai điểm một để làm gương cho các em khác.
2.Nêu hiện tượng này trước lớp, yêu cầu hai em đó tự giác đứng lên nhận lỗi
(bạn không thể nêu tên cụ thể hai em học sinh đó). Sau đó bạn phê bình các em
và cho cả lớp nghe một giáo dục đạo đức về tính không trung thực.
3.Trả bài bình thường và nêu chung chung rằng có hiện tượng chép bài của
nhau trong lớp. Bạn không nêu tên hai em những sau đó sẽ gặp riêng hai em để
tìm hiểu nguyên nhân và nhắc nhở. *************************
Trong tình huống này, trước hết cần nhận thấy rằng bạn đã có sơ suất là trong giờ
làm bài bạn đã không nghiêm khắc để các em có cơ hội chép bài của nhau. Bạn
cần phải rút kinh nghiệm ngay về vấn đề này: tuyệt đối không tạo ra “kẽ hở” để
các em có cơ hội vi phạm nội quy. Bạn luôn nhắc nhở các em về tinh thần tự
giác, nhưng học sinh, nhất là các em còn ở độ tuổi cấp I, II thì sự giám sát chặt
chẽ của thầy cô vẫn là một “áp lực” ngăn chặn các em vi phạm nội quy. Đã trót
để “sơ hở” rồi bạn phải tìm cách khắc phục ngay sao cho khéo léo, hiệu quả.
Điều tối kỵ ở đây là bạn nêu tên hai em đó trước lớp, phê bình rồi cho một điểm.
Dù rằng chúng đã mắc lỗi, nhưng các em vẫn cần được bạn tôn trọng, đối xử một
cách thương yêu, độ lượng. Việc xử lý các em theo cách này có thể làm cho các
em sợ và lần sau không ai dám tái phạm nữa (vì sức mạnh của dư luận tập thể lớp
và những con số 0, 1 tròn trĩnh vẫn là rất kinh khủng đối với tuổi học trò). Nhưng
bạn có biết rằng khi đó bạn đã vô tình làm tổn thương đến lòng tự trọng của các
em. Sự trừng phạt có thể giúp bạn đạt mục đích tức thời nhưng tác dụng giáo dục
lâu dài thì hầu như không có. Chưa kể sự ứng xử thiếu tế nhị đó sẽ làm tổn hại
đến mối quan hệ giữa thầy trò. vẫn biết rằng chúng có lỗi, và không có quyền gì
oán trách bạn, nhưng trong thâm tâm chúng phần nào giảm đi sự yêu quý, kính trọng dành cho bạn.
Cách xử lý 2 có tác dụng đánh vào sự tự giác của các em, làm cho các em biết
nhận lỗi và biết chịu trách nhiệm về hành vi sai phạm của mình. Tuy nhiên, sẽ
chẳng hay ho gì trước cảnh cả lớp đổ dồn ánh mắt về hai em đang cúi gằm mặt để
chịu những lời phê bình của bạn. Và các em khác trong lớp cũng không “hứng
thú” gì khi phải nghe bạn “giảng” về đạo đức trong khi các em không hề mắc lỗi.
Và nó cũng có thể gây tổn hại đến mối quan hệ giữa học sinh phạm lỗi với tập thể lớp và với giáo viên.
Như vậy trong trường hợp này bạn cần phải tế nhị, trả bài như bình thường, chỉ
nêu chung chung trong lớp có hiện tượng chép bài của nhau khiến bạn không hài
lòng. bạn nhấn mạnh với các em rằng nếu vì những lý do chính đáng, các em có
thể không làm được bài, cô sẽ chiếu cố tạo điều kiện cho em làm bài khác, nhưng
cô rất buồn khi có học sinh không trung thực. Và bạn cũng nghiêm khắc nhắc
nhở: “Lần đầu tiên các em phạm lỗi cô có thể bỏ qua nhưng nếu có lần thứ hai cô
sẽ cho điểm kém những bài chép của nhau”. Bạn chú ý dù đang uốn nắn học sinh
nhưng bạn vẫn cần dùng lời lẽ nhẹ nhàng, không nên gay gắt khi nói với các em.
Sau đó nhất thiết bạn phải gặp riêng hai em đó để tìm hiểu nguyên nhân vì sao
hai em đó lại chép bài của nhau và tùy từng trường hợp bạn sẽ có cách giải quyết
thỏa đáng. Vì đây là lần đầu nên bạn có thể vẫn công nhận điểm của hai em đó
(nếu như điều đó không khiến các em khác trong lớp cho là bạn thiếu công bằng).
Nhưng cũng không quên nhắc nhở các em rằng đây chỉ là lần duy nhất bạn làm
như thế, nếu tái phạm bạn sẽ có hình thức xử lý nghiêm khắc hơn. Cũng nhân dịp
này bạn khuyến khích tình bạn tốt đẹp của hai em, động viên các em cùng giúp
nhau tiến bộ tất nhiên không phải bằng cách cho nhau chép bài. Hãy luôn nhớ
rằng lòng khoan dung của thầy cô sẽ giúp học sinh tiến bộ rất nhiều.
32) Bài kiểm tra xuất sắc “đột xuất”
Trong khi chấm bài kiểm tra viết một tiết, bạn nhận thấy có một trường hợp
xuất sắc “đột xuất”: bài của một em có sức học chỉ vào loại trung bình yếu
nhưng lại rất tốt, xứng đáng được nhận điểm tuyệt đối. Trong giờ trả bài, bạn
sẽ chọn cách xử lý nào sau đây:
1. Cho điểm cao đúng như những gì thể hiện trong bài và khen ngợi em học sinh đó trước toàn lớp.
2. Tỏ thái độ nghi ngờ, và không cho điểm vào bài đó vì lý do em đó có thể quay cóp hoặc chép bài của người khác.
3. Khen ngợi em đó đã có kết quả làm bài tốt và mời em đó lên bảng trình bày
lại cho cả lớp nghe để cùng học tập. ****************
Trong trường hợp này, trước hết bạn vẫn nên cho điểm bài làm của em đó theo
đúng những gì mà em đã viết một cách chính xác, công bằng thậm chí có thể
thưởng điểm nếu xét thấy cách giải quyết thực sự hay, độc đáo và vì em đó là một
học sinh trung bình mà đã biết cố gắng vượt bậc. Không phải ai cũng chọn cách
làm này vì nhiều giáo viên vẫn thường có quan niệm đơn giản rằng, đã là học
sinh giỏi thì bài nào cũng tốt, còn đã là học sinh yếu kém thì… muôn đời cũng
thế mà thôi. Chính vì tư tưởng ấy mà các thầy cô giáo chưa có sự động viên khích
lệ xứng đáng đối với những trường hợp có sự cố gắng để cải thiện sức học của
mình. Nhưng bạn nên nhớ rằng những lời động viên khi các em có tiến bộ nhiều
khi có tác dụng rất lớn làm thay đổi hẳn một con người đấy.
Nhưng trong những trường hợp xuất sắc “đột xuất” của một em học sinh nào đó
bạn cũng cần phải xem xét cẩn thận. Cách xử lý 1 e là quá chủ quan. Khen ngợi,
động viên học sinh, nhất là những người có tiến bộ là điều nên làm, nhưng cũng
phải đúng lúc, thích hợp thì mới có tác dụng. Bạn chưa biết thực chất bài đó có
phải do em học sinh này tự làm hay đi chép thì cần phải tìm hiểu kỹ. Vì nếu đó
thực sự là một “bản sao” thì lời khen của bạn sẽ làm cho học sinh đó xấu hổ,
nhưng ngược lại cũng cũng có thể là một sự “khuyến khích” em đó lần sau tiếp tục… chép bài.
Nếu chọn cách giải quyết thứ 2 thì thật sai lầm. Nếu em đó có chép bài thật đi
chăng nữa cũng sẽ cảm thấy “bực tức” khi bị cô giáo mỉa mai, phê bình trước lớp,
khiến cho mối quan hệ thầy trò và bạn bè trong lớp cũng xấu đi. Mà thực ra bạn
cũng đâu có “chứng cớ” gì. Chỉ kết luận theo cảm tính, hay định kiến thì quả thực
khó có thể làm học sinh tâm phục khẩu phục được. Còn nếu bài làm đó thực sự là
kết quả của một sự cố gắng thì cách xử lý của bạn thật là tệ hại và bạn đã mắc
phải một sai lầm lớn. Những lời nói thiếu “thiện chí”, coi thường như vậy của cô
giáo sẽ dập tắt mọi sự cố gắng của em, thậm chí em sẽ cảm thấy bị xúc phạm. Là
những bậc “cha mẹ thứ hai”, đừng bao giờ bạn để học sinh của mình rơi vào tâm trạng đó.
Bạn nên chọn cách giải quyết 3. Khi trả bài trước lớp bạn vẫn phải khen ngợi
người làm bài kiểm tra đó trước cả lớp vì đã có cách giải hay, độc đáo. Đồng thời
bạn phải khéo léo kiểm tra xem bài làm ấy thực sự là của em hay không bằng
cách gọi em lên bảng để chữa cho các bạn khác cùng học tập. Đó cũng là một cơ
hội để cho em chứng minh sự tiến bộ của mình trước lớp. Và bạn cũng làm sáng
tỏ được vấn đề mình đang băn khoăn. Nếu em trình bày một cách trơn tru, thể
hiện sự hiểu biết sâu sắc về vấn đề đó thì không còn điều gì phải bàn nữa, mọi
chuyện đã rõ ràng (và chắc đây cũng là điều bạn mong muốn). Còn nếu em tỏ ra
lúng túng, không làm chủ được phần kiến thức, chứng tỏ bài đó không phải do
em tự làm mà đi chép ở đâu đó. Nhưng dù sao bạn cũng không nên phê bình em
học sinh đó trước lớp mà phải thực sự tế nhị. Bạn tạm thời chưa cho điểm vào bài
làm đó, cho em học sinh này nợ hôm sau kiểm tra lại, đồng thời cũng không quên
nhắc nhở em cố gắng học tập.
II. CÂU TÌNH HUỐNG KHÁC
1. Tình huống sư phạm xảy ra đối với giáo viên trên lớp .
Tình huống 1: Bước vào lớp, bạn nhận thấy tổ trực nhật chưa làm vệ sinh, lớp rất
bần, bàn ghế không ngay ngắn. Bạn xử lý thế nào?
Tình huống 2: Trong giờ giảng bài vật lý, có một học sinh giơ tay xin phát biểu
và đề nghị thầy giải thích một vấn đề có liên quan đến bài giảng, phát hiện ra đó
là một vấn đề được ứng dụng trong thực tiễn mà bạn chưa nắm vững. Nếu là giáo
viên đó, bạn xử lý thế nào?
Tình huống 3: Trong giờ trả bài kiểm tra viết, một học sinh thắc mắc cho rằng
thầy giáo đã chấm nhầm cho em. Nếu là thầy giáo đó thì ngay lúc ấy bạn xử lý thế nào?
Tình huống 4: Trong giờ làm bài kiểm tra môn toán. Mới hết nửa thời gian,
trong khi cả lớp còn đang làm bài thì đã thấy em A (một học sinh giỏi toán của
lớp) đã làm xong. Nếu là giáo viên bộ môn toán đó, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 5: Bước vào giờ dạy, bạn thấy lớp vắng đến nửa số học sinh, hỏi
nguyên nhân thì các em cho biết là các bạn bỏ đi đưa đám mẹ của một bạn trong
lớp bị mất. Trước tình huống đó bạn sẽ xử lý thế nào? Tình huống :
6 Trong lớp, học sinh phải ngồi theo chỗ quy định, nhưng vào giờ
dạy của bạn, có một học sinh lại tự động đảo chỗ, ngồi lên bàn đầu. Khi bạn hỏi
lý do, học sinh đó nói rằng:
Thưa thầy, em thích học môn của thầy và em thích xem thí nghiệm của thầy làm.
Trước tình huống đó bạn xử lý thế nào?
Tình huống 7: Bạn có tật nói ngọng, lẫn giữa l và n. Khi giảng bài học sinh
tronglớp đã cười, nghe thấy tiếng cười đó, bạn xử lý thế nào?
Tình huống 8: Khi trả bài kiểm tra đa số các em đều bị điểm kém, các em đều
nhất loạt kêu là bài khó, các em không làm được và đề nghị thầy không lấy điểm.
Nếu là thầy giáo đón bạn xử lý thế nào?
Tình huống 9:Trong khi quay mặt vào bảng, thầy giáo thấy học sinh ở dưới lớp
lại ồn ào và cười khúc khích. Khi thầy ngừng viết bảng và quay lại thì cả lớp lại
im lặng và nhìn lên bảng. Nếu là thầy giáo đó bạn xử lý thế nào?
Tình huống 10: Trong khi giảng dạy, cô giáo Lan phát hiện thấy một học sinh ở
cuối lớp đang mải làm việc riêng, không chú ý nhìn lên nghe giảng. Nếu là cô
giáo Lan, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 11:Trong khi đang giảng bài, thầy giáo nhận thấy có một nữ sinh
trong lớp không nhìn lên bảng mà mắt cứ mơ màng nhìn ra phía ngoài cửa sổ lớp.
Nếu là thầy giáo đó, bạn sẽ xử lý thế nào trước tình huống đó?
Tình huống 12:Trong giờ dạy, thầy T phát hiện ra một học sinh ở cuối lớp hay
ngáp vặt, mắt lờ đờ. Thầy T nghi vấn em đó mắc nghiện ma túy. Nếu là thầy giáo
T, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 13: Trong khi giảng dạy, thầy giáo phát hiện ra một học sinh nữ
đang đọc truyện. Khi thầy đến và thu sách truyện thì thấy đây là một tiểu thuyết
ái tình được xuất bản ở Sài Gòn từ trước năm 1975. Nếu vào trường hợp thầy
giáo đó, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 14: Trong khi giảng bài, thầy giáo thấy có một học sinh gục đầu
xuống bàn không ghi bài. Nếu là giáo viên đó, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 15:Khi bước vào lớp, cả lớp đều đứng lên chào cô giáo, nhưng duy
nhất có một em vẫn ngồi. Trước hiện tượng đó bạn sẽ xử lý thế nào
2. Các tình huống sư phạm xảy ra đối với giáo viên chủ nhiệm lớp .
Tình huống 16:Nếu lớp bạn chủ nhiệm, có một học sinh vi phạm kỷ luật, bạn
yêu cầu học sinh về mời phụ huynh đến gặp bạn nhưng học sinh đó đã tự bỏ học.
Bạn sẽ xử lý như thế nào?
Tình huống 17:Trong lớp 10B do thầy Tuấn làm chủ nhiệm có em Hùng hay
nghỉ học không phép. Tuần qua em cũng có 2 buổi nghỉ học không phép. Nếu là
thầy Tuấn, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 18:Khi tiếp xúc với phụ huynh của một học sinh cá biệt, phụ huynh
đó năn nỉ bạn với câu "trăm sự nhờ thầy". Nếu là giáo viên chủ nhiệm, lúc đó bạn phải ứng xử thế nào?
Tình huống 19:Một học sinh sắp bị đưa ra xét ở Hội đồng kỷ luật. Phụ huynh là
người có chức vị chủ chốt ở địa phương đến đề nghị bạn với tư cách là giáo viên
chủ nhiệm xin với Hội đồng chiếu cố và "cho qua". Nếu là giáo viên chủ nhiệm,
bạn sẽ ứng xử với vị phụ huynh đó ra sao?
Tình huống 20:Đến thăm một gia đình học sinh với mục đích phối hợp giáo dục
em A một học sinh học kém, cha mẹ em đã ngỏ ý đành xin cho con thôi học. Bạn xử lý thế nào?
Tình huống 21: Một học sinh khá trong lớp vì hoàn cảnh gia đình quá khó khăn,
phụ huynh đến trình bày với giáo viên chủ nhiệm xin cho con nghỉ học. Nếu là
giáo viên chủ nhiệm, bạn sẽ ứng xử ra sao?
Tình huống 22:Là giáo viên chủ nhiệm, một lần đến thăm gia đình học sinh gặp
đúng lúc bố mẹ em đang la mắng em đó. Nếu là giáo viên chủ Nhiệm đó, bạn sẽ xử sự thế nào?
Tình huống 23:Một nữ sinh lớp bạn làm chủ nhiệm vừa tròn 17 tuổi đã bị cha
mẹ bắt nghỉ học để lấy chồng. Nữ sinh đó đến nhờ bạn là giáo viên chủ nhiệm
che chở. Nếu là giáo viên chủ nhiệm đó, bạn xử lý thế nào?
Tình huống 24:Là giáo viên chủ nhiệm lớp, một hôm có anh công an đến trường
gặp và thông báo rằng một học sinh của lớp đó đang có nghi vấn là đã tham gia
vào một vụ trộm cắp. Đó là một học sinh thường được bạn đánh giá là một học
sinh ngoan Trước tình huống đó bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 25:Hai xe ôm chở học sinh lớp bạn đi tham quan. Xe nào các em
cũng đề nghị bạn đi cùng. Bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 26:Giờ vật lý lớp 10C có một số học sinh bị ghi vào sổ đầu bài,
nhưng 2 ngày sau không biết ai đã tẩy xóa. Thấy hiện tượng trên, nếu là giáo viên
chủ nhiệm lớp 10C, bạn xử lý thế nào?
Tình huống 27:Khi mới nhận lớp chủ nhiệm, học sinh đề nghị bạn hát một bài
nhưng bạn lại không có khả năng ca hát. Bạn xử lý thế nào?
Tình huống 28:Mặc dầu nhà trường đã cấm nhưng học sinh lớp bạn chủ nhiệm
vẫn mang bóng đến đá trong trường. Các học sinh đó đá bóng làm vỡ một ô cửa
kính, nhưng ngay lúc đó các em đã mua một tấm kính và lắp vào. Đứng trước sự
việc đó là một giáo viên chủ nhiệm, bạn sẽ xử lý thế nào trong giờ sinh hoạt lớp cuối tuần đó?
Tình huống 29:Trong buổi lao động, giáo viên chủ nhiệm phát hiện thấy có hai
học sinh đã tự ý bỏ về giữa giờ. Nếu là giáo viên chủ nhiệm đó, bạn sẽ xử lý thế nào?
Tình huống 30:Do có sư xích mích, một số thanh niên ngoài trường đến chờ lúc
tan học sẽ đến đánh một học sinh lớp bạn chủ nhiệm. Biết được sự việc trên, bạn sẽ xử lý thế nào?
CÁC CÁCH XỬ LÝ TÌNH HUỐNG.
1. Xử lý tình huống sư phạm của giáo viên trên lớp .
Cách xử lý tình huống 1:
a/ Giáo viên phê bình tổ trực nhật, sau đó tiến hành giảng dạy bình thường.
b/ Giáo viên yêu cầu học sinh ra ngoài và yêu cầu tổ trực nhật vào làm vệ sinh
lớp sạch sẽ rồi mới cho học sinh vào học.
c/ Giáo viên yêu cầu các em ở từng bàn tự xếp bàn ghế cho ngay ngắn, sau đó
tiến hành giảng dạy, hết giờ dạy yêu cầu tổ trực nhật làm ngay việc vệ sinh lớp
trong giờ ra chơi để giờ sau có lớp học gọn gàng, sạch sẽ. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 2:
a/ Giáo viên cho học sinh đó ngồi xuống và tuyên bố vấn đề này không có trong
nội dung sách giáo khoa nên không đề cập ở giờ dạy. .
b/ Giáo viên dừng bài giảng và tìm cách giải thích vấn đề mà học sinh nêu ra
(nhưng do chưa chủ động và nắm vững nên giải thích lúng túng, mất thời gian).
c/ Khen học sinh có sự tìm tòi liên hệ bài giảng với thực tế và hẹn học sinh: "Tôi
sẽ tìm hiểu thêm để giải thích hiện tượng em nêu ra vào đầu giờ sau. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 3.
a/ Thầy trả lời là đã chấm chính xác, yêu cầu học sinh đó phải xem kỹ lại bài làm của mình.
b/ Thầy để học sinh trình bày luôn tại lớp, chỗ em đó cho là thầy đã chấm nhầm.
c/ Thầy yêu cầu em học sinh đó xem lại bài làm một lần nữa và cuối giờ đến gặp
thầy để thẩy trò cùng trao đổi xem lại bài chấm cho thỏa đáng. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 4.
a/ Cho học sinh đó nộp bài và yêu cầu học sinh ra ngoài lớp.
b/ Yêu cầu học sinh đó cần xem lại bài cho kỹ và ngồi nghiêm chỉnh tại chỗ đến hết giờ.
c/ Giáo viên xuống lớp xem kết quả bài làm của học sinh đó, nếu thấy bài làm
hoàn hảo, có thể khen và tuyên bố với lớp: "Tôi cho bạn A làm thêm một đề khác
để bận có dịp thể hiện được khả năng của mình". Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 5.
a/ Vì thấy học sinh nghỉ nhiều, giáo viên bộ môn cho học sinh nghỉ luôn không
tiến hành dạy giờ đó (để giờ trống) .
b/ Giáo viên vẫn tiến hành giảng dạy bình thường.
c/ Giáo viên ghi danh sách học sinh vắng mặt, tuyên bố sẽ lùi việc giảng bài mới
sang buổi sau, sau đó tổ chức cho học sinh làm bài tập tại lớp, tránh việc trống giờ. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 6.
a/ Kiên quyết buộc học sinh ngồi về chỗ theo quy định.
b/ Vui vẻ để cho học sinh ngồi bàn đầu luôn.
c/ Hoan nghênh học sinh có tinh thần ham học hỏi và yêu cầu học sinh vẫn trở về
vị trí chỗ ngồi mà giáo viên chủ nhiệm đã quy định. Khuyến khích em cố gắng
học tập và quan sát những thí nghiệm chứng minh được làm tại lớp. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 7.
a/ Giáo viên tảng lờ như không biết.
b/ Giáo viên nghiêm khắc yêu cầu các em trật tự, nghiêm chỉnh học tập.
b/ Giáo viên bày tỏ với học sinh như sau: - "Tôi biết tật nói ngọng của tôi chắc
chắn sẽ làm các em cười. Tôi biết điều đó và hàng ngày đang luyện nói để
nhanh chóng khắc phục được tật nói ngọng này, mong các em thông cảm cho tôi". Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 8.
a/ Giáo viên không chấp nhận đề nghị của học sinh, tiếp tục lấy điểm ghi vào sổ điểm.
b/ Giáo viên vui vẻ bằng lòng không lấy điểm bài kiểm tra đó.
c/ Giáo viên hỏi học sinh để biết các em vướng mắc ở điểm nào, bài giảng có
điểm nào chưa rõ. Sau đó chữa bài tập đó trên bảng. Với kết quả bài kiểm tra có
quá nửa học sinh chỉ đạt điểm kém cho nên giáo viên quyết định sẽ tổ chức cho
các em làm bài kiểm tra khác và không lấy điểm bài kiểm tra này. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 9.
a/ Thầy cau mày quát mắng về thái độ ồn ào cười cợt của học sinh.
b/ Thầy gọi lớp trưởng yêu cầu cho biết vì sao lớp lại cười mỗi khi thầy quay vào bảng.
c/ Thấy học sinh vẫn cười, nên thầy tạm dừng tiết học, đi sang phòng giáo viên
soi gương xem lại mặt và trang phục để sửa sang lại. Sau đó tiếp tục giảng dạy. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 10:
a/ Xuống ngay chỗ học sinh đó, để phát hiện xem em học sinh đang làm việc gì
và sau đó phê bình luôn trước lớp
b/ Nhắc nhở luôn học sinh đó và yêu cầu em đứng lên nhắc lại câu cô giáo vừa
giảng. Nếu học sinh không nói được, cô phê bình luôn và cho điểm kém.
c/ Xuống tận nơi xem học sinh đó đang làm việc gì và nhắc nhở em phải tập
trung vào nghe giảng, sau đó cô giáo trở lại bục giảng và tiếp tục giảng bài. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 11:
a/ Ngừng giảng và phê bình em học sinh phân tán tư tưởng không chú ý vào bài giảng.
b/ Chỉ định ngay học sinh đó trả lời một câu hỏi mà giáo viên đưa ra.
c/ Giáo viên ra một câu hỏi phác vấn chung, các em tham gia phát biểu, nhân đó
giáo viên hỏi em học sinh đó có ý kiến gì tham gia bổ sung và nhìn em với con mắt "nhắc nhở". Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 12:
a/ Giáo viên phê bình gay gắt thái độ lơ là học tập của học sinh. b/ Bỏ qua không xử lý.
c/ Giáo viên xuống lớp, nhẹ nhàng hỏi học sinh đó vì sao có vẻ mệt mỏi và động
viên em chú ý hơn đến việc nghe giảng. Sau giờ học giáo viên tìm gặp ngay giáo
viên chủ nhiệm trao đổi về hiện tượng trên để có biện pháp phối hợp với gia đình
đưa em đi kiểm tra và chữa trị. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 13.
a/ Giáo viên xuống thu sách và phê bình ngay trước lớp về việc học sinh đọc truyện cấm "trong giờ"
b/ Thu ngay truyện và đuổi học sinh ra khỏi lớp vì vi phạm nội quy.
c/ Yêu cầu học sinh đưa truyện cho giáo viên, nhắc nhở em chú ý nghe giảng.
Cuối giờ học tiếp tục gặp em học Bình đó để góp ý, đồng thời cũng gặp và phản
ánh với giáo viên chủ nhiệm để lưu ý tiếp tục uốn nắn. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 14.
a/ Giáo viên gọi học sinh đó đứng dậy và phê bình luôn trước lớp, không còn biết nguyên nhân.
b/ Giáo viên dừng lại, phê bình hiện tượng học sinh gục đầu xuống bàn sau đó
"giảng giải" cho cả lớp về ý thức học tập cần phải thế nào...
c/ Xuống chỗ học sinh đó, hỏi han xem vì sao em có vẻ mệt mỏi? Có ốm đau
không? Có thể tiếp tục cố gắng ngồi nghe giảng? Sau đó động viên em chú ý học tập. Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 15.
a/ Cô giáo nhìn thẳng và gọi học sinh đó đứng lên chào giáo viên khi vào lớp.
b/ Cô lờ đi coi như không biết và cả lớp ngồi xuống rồi cô tiếp tục giảng bài.
c/ Cô giáo cho cả lớp ngồi xuống, sau đó cô đi xuống lớp hỏi học sinh đó có lý do
gì mà không thể đứng lên chào cô như các bạn, nếu không thấy học sinh báo cáo
được lý do gì, cô giáo yêu cầu lần sau học sinh phải có thái độ đứng chào nghiêm
chỉnh khi các thầy cô vào lớp. Cách "c" là hay nhất.
2. Cách xử lý tình huống của giáo viên chủ nhiệm .
Cách xử lý tình huống 16.
a/ Không xử lý gì, để cho học sinh tự bỏ học.
b/ Tiếp tục gửi giấy mời phụ huynh học sinh đến trường gặp giáo viên chủ nhiệm.
c/ Giáo viên chủ nhiệm đến ngay gia đình gặp phụ huynh học sinh để thông báo
tình hình, tìm hiểu nguyên nhân và bàn với phụ huynh động viên học sinh tiếp tục
đi học cũng như tìm biện pháp thích hợp để giáo dục em. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 1 7.
a/ Tuyên bố tạm đình chỉ học tập của học sinh đó để làm kiểm điểm và đề nghị
lên Hội đồng kỷ luật nhà trường thi hành kỷ luật.
b/ Yêu cầu cán bộ lớp đến gia đình để thông báo tình hình và chuyển giấy mời
phụ huynh học sinh đến gặp nhà trường.
c/ Giáo viên chủ nhiệm gặp riêng học sinh để tìm hiểu lý do, sau đó đến thăm và
báo với phụ huynh học sinh biết tình hình và tìm hiểu nguyên nhân. Tùy theo
nguyên nhân cụ thể, giáo viên bàn với phụ huynh học sinh cách giúp đỡ thích hợp. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 18.
a/ Chỉ cười xòa không nói gì.
b/ Đáp lại bằng lời lẽ xã giao: "Xin cám ơn, chúng tôi không dám".
c/ Giáo viên chủ nhiệm phát biểu cám ơn sự tín nhiệm của phụ huynh học sinh
đối với bản thân sau đó nhẹ nhàng nói về vai trò và trách nhiệm của nhà trường -
gia đình và xã hội trong việc giáo dục con em. Giáo viên chủ nhiệm không quên
cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với gia đình để giúp đỡ học sinh không ngừng tiến bộ. Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 19.
a/ Giáo viên chủ nhiệm đề nghị ông phụ huynh đó gặp thẳng hiệu trưởng để đề đạt ý kiến trên.
b/ Nhận là sẽ trình bày đề nghị trên của gia đình trước cuộc họp Hội đồng kỷ luật.
c/ Tóm tắt lại khuyết điểm trầm trọng mà học sinh vi phạm. Đề nghị gia đình
cùng thống nhất với giáo viên chủ nhiệm đánh giá mức độ vi phạm và biện pháp
kỷ luật cần thiết, coi đó là biện pháp giáo dục để em học sinh có dịp "tỉnh ngộ"
rút kinh nghiệm và sửa chữa khuyết điểm. Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 20.
a/ Đặt vấn đề cho con em đi học hay không là tùy thuộc vào gia đình.
b/ Yêu cầu gia đình tiếp tục cho em đi học vì chưa đến tuổi đi lao động, nghỉ học thì dễ sinh hư hỏng.
c/ Trao đổi với gia đình và tìm hiểu nguyên nhân, về phía nhà trường giáo viên
chủ nhiệm nhận sẽ cố gắng và quan tâm giúp đỡ em học tập tiến bộ hơn. Đề nghị
với gia đình tạo điều kiện và động viên em chăm chỉ học hành. Cách "c" là hay nhất
Cách xử lý tình huống 21:
a/ Không có ý kiến gì trước đề nghị của gia đình.
b/ Đặt vấn đề nếu gia đình quá khó khăn thì có thể cho em đó vừa đi làm giúp đỡ
bố mẹ vừa đi học bổ túc văn hóa cũng được.
c/ Phản ánh với gia đình: Em đó là một học sinh khá trong lớp đang có nhiều
triển vọng, vì em còn chưa đến tuổi lao động nên nhà trường rất tiếc nếu em phải
nghỉ học. Giáo viên chủ nhiệm cũng mong gia đình cho biết những khó khăn cụ
thể để giáo viên chủ nhiệm sẽ bàn bạc với tập thể lớp, Hội phụ huynh học sinh,
Hội khuyến học của địa phương có biện pháp giúp đỡ cụ thể. Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 22:
a/ Bỏ về, không vào thăm.
b/ Cứ vào thẳng trong nhà để gặp phụ huynh học sinh, coi như không có gì xảy ra.
c/ Gõ cửa chờ bố mẹ học sinh ra mở cửa mời vào.
- Giáo viên chủ nhiệm đặt vấn đề một cách thẳng thắn, khéo léo.
- "Hôm nay tôi đến thăm gia đình để trao đổi với các bác về những tiến bộ cũng
như một vài điểm cần góp ý thêm với em. Đồng thời cũng mong hai bác cho nhận
xét về tình hình em ở nhà ra sao?... " Sau khi để gia đình giãi bày tình hình, giáo
viên chủ nhiệm tiếp tục góp ý và bàn biện pháp phối hợp giáo dục giữa nhà trường và gia đình. Cách "C" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 23.
a/ Giáo viên chủ nhiệm nói với học sinh đó: "Đây là việc của gia đình, nhà trường
không thể tham gia được"
b/ Khuyên em đó kiên quyết "đấu tranh", "khước từ" ý kiến của bố mẹ.
c/ Động viên em giữ vững tinh thần, tiếp tục học tập tốt Giáo viên chủ nhiệm hứa
sẽ trao đổi với Hội phụ huynh học sinh, Đoàn thanh niên và chính quyền địa
phương để cùng giải thích vận động gia đình thực hiện đúng luật hôn nhân.
Giáo viên chủ nhiệm cũng khuyên em cần bày tỏ nguyện vọng với bố mẹ để được
tiếp tục đi học đến nơi đến chốn vì em còn ham học tập vả lại tuổi 17 chưa muốn sớm có gia đình. Cách "C" là hay nhất
Cách xử lý tình huống 24.
a/ Khẳng định với công an đây là học sinh ngoan.
b/ Coi đây là việc xảy ra ở ngoài nhà trường, đề nghị công an cứ điều tra và xử lý theo luật.
c/ Bình tĩnh nghe công an phản ánh những việc nghi vấn, nhận là để tìm hiểu vấn
đề trên qua các em học sinh và sẽ phản ánh trở lại trong thời gian sớm nhất. Giáo
viên chủ nhiệm cũng không quên trình bày nhận xét đánh giá của mình về học sinh đó với công an. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 26.
a/ Giáo viên chủ nhiệm tuyên bố không thể một lúc ngồi cả hai xe theo yêu cầu các em được.
b/ Giáo viên chủ nhiệm tuyên bố sẽ ngồi với xe A.
c/ Giáo viên chủ nhiệm vui vẻ nói to với học sinh cả hai xe: Cô phấn khởi khi
thấy xe nào cũng muốn có cô đi cùng, cô sẽ thu xếp như sau:
Lượt đi cô ngồi với các em xe A, lượt về cô sẽ ngồi với các em xe B". Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 27:
a/ Cô giáo nói: "Cô không biết hát, đề nghị một em hát thay cô".
b/ Cô giáo nói: "Cô hát không hay, cô xin đọc một bài thơ vậy".
c/ Cô giáo nói với các em: "Cô hát không hay, nhưng với nhiệt tình đề nghị của
các em, cô sẽ hát và đề nghị tất cả các em hát cùng cô" sau đó cô giáo hát một ca
khúc quen thuộc, phổ biến rồi cô vỗ tay làm điệu cho các em vỗ tay và hát cùng cô. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 28.
a/ Bỏ qua sự việc trên, không phê bình và tuyên dương gì trong buổi sinh hoạt lớp.
b/ Nghiêm khắc phê bình về hành động vi phạm nội quy của nhóm tham gia đá bóng.
c/ Yêu cầu các em tham gia đá bóng hôm đó đứng lên. Giáo viên nghiêm khắc
phê bình khuyết điểm vi phạm nội quy. Sau đó cũng tỏ lời khen ngợi các em đã
biết tự giác mua và đã lắp ngay ô kính bị vỡ. Cuối cùng yêu cầu các em hứa trước
lớp sẽ không tái diễn hiện tượng vi phạm nội quy nữa. Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 29.
a/ Để mặc cho học sinh bỏ về, sẽ kiểm điểm và phê bình trong buổi sinh hoạt lớp
đối với hai học sinh trên.
b/ Cử tổ trưởng gọi hai bạn để tiếp tục lao động.
c/ Cử lớp trưởng đi gọi hai bạn trở lại để gặp thầy giáo chủ nhiệm, khi các em trở
lại, giáo viên nghiêm khắc nhắc nhở học sinh đó và yêu cầu các em phải tiếp tục
tham gia lao động cùng các bạn, trong quá trình đó giáo viên luôn để ý quan sát
thái độ lao động của các em trên.
Cuối buổi lao động giáo viên chủ nhiệm họp lớp để kiểm điểm rút kinh nghiệm
đánh giá kết quả buổi lao động. Giáo viên chủ nhiệm đưa ra hiện tượng hai học
sinh định bỏ về đã kịp thời được góp ý và sau đó đã sửa chữa khuyết điểm cố gắng lao động Cách "c" là hay nhất.
Cách xử lý tình huống 30.
a/ Coi chuyện xích mích ngoài phạm vi nhà trường, không có trách nhiệm giải quyết.
b/ Nhắc nhở học sinh, cần hòa giải mâu thuẫn với bạn và không được gây chuyện
đánh nhau tại cổng trường.
c/ Yêu cầu học sinh lưu lại trường Cử lớp trưởng về ngay báo với gia đình đến
đón con về Báo với bảo vệ trường giải tỏa thanh niên trên . Nếu thấy có dấu hiệu
còn có khả năng số người trên tìm cách đón đánh thì gọi điện cho công an địa
phương báo cáo tình hình và mong có sự can thiệp cần thiết Cách "c" là hay nhất.
Tình huống 63: “Cần một cuộc sống tốt đẹp hơn” của nhà giáo Nguyễn Văn
Khánh - trường PTDTBT THCS Mùn Chung, huyện Tuần Giáo.
Cô giáo X được phân công giảng dạy môn hướng nghiệp lớp 9. Trong tiết giảng
cô có nói: Các em ạ! Các em phải cố gắng để tiếp tục học, sau này các em có đủ
kiến thức thi vào đại học hoặc cao đẳng và các trường trung cấp chuyên nghiệp
hoặc các em có thể chọn cho mình một nghề nào đó phù hợp với khả năng của mình.
Sau khi cô giáo nói vậy, bỗng nhiên có một cánh tay giơ lên:
Thưa cô! Chắc em chỉ học đến hết lớp 9 thôi, em biết em không có khả năng học
lên THPT và với sức học của em thì không thể vào ngành nghề nào được nên em
sẽ xây dựng gia đình sớm để có cuộc sống ổn định.
Cách xử lý tình huống thực tế của giáo viên
Trước tình huống đó cô giáo X vẫn tiếp tục giảng và cho rằng học sinh chưa hiểu
về định hướng học tập của mình. Sau đó cô giáo sẽ gặp riêng em, cùng em chia sẻ
và phân tích cho em hiểu rõ, không nhất thiết phải vào đại học mới là thành công
mà có thể các em theo học bất cứ nghề nào miễn là phù hợp với khả năng của
mình. Việc xây dựng gia đình sớm khi chưa có nghề nghiệp thì bản thân em sẽ
không thể lo được gia đình có một cuộc sống ổn định.
Bản thân cô giáo phải luôn coi học sinh của mình là những người bạn để tạo sự
chân thành và niềm tin cho các em. Học sinh đang cần một hướng đi phù hợp với
năng lực sau tốt nghiệp THCS, THPT để hòa nhập với cuộc sống, với thị trường
lao động vốn phong phú và phức tạp hiện nay. Học sinh cần những định hướng,
những tư vấn hợp lý của thầy cô giáo và gia đình để không lúng túng trong việc
chọn trường, chọn ngành, chọn nghề phù hợp. Nói một cách khác: Sau tốt nghiệp
THCS, các em tiếp tục học lên THPT, sau khi tốt nghiệp THPT, khi đó các em có
thể chọn học thêm hoặc chọn nghề cho phù hợp với khả năng của bản mình.
Trước tình huống trên cô giáo X có thể giải quyết cũng như phân tích luôn cho
em A cũng như các bạn khác trong lớp cùng hiểu hơn và trên cơ sở của những
buổi hướng nghiệp, các em có thể tiếp thu được những kiến thức cũng như kĩ
thuật có thể áp dụng được vào cuộc sống hàng ngày dựa trên những thế mạnh của
địa phương mà vẫn đem lại được cuộc sống ổn định khi các em không có điều kiện học cao hơn.
Trong trường hợp này tôi đã cùng các em trao đổi về ước mơ nghề nghiệp sau
này. Cho các em bộc lộ những sở trường vốn có của mình trong học tập, trong
các công việc thường ngày. Cùng các em tìm hiểu về nhu cầu việc làm của địa
phương, nhu cầu việc làm của nước ta và khu vực. Cùng các em tìm hiểu về cơ
hội tìm kiếm việc làm và thu nhập của của các ngành kỹ thuật đang là thế mạnh
của người lao động. Qua đó giúp các em có cái nhìn đúng đắn hơn về vai trò và
vị trí của người lao động trong xã hội. Đưa ra những trường hợp cụ thể về những
người lao động đã thành danh và tự mình kiếm sống bằng nghề đã học được. Cho
các em nêu ra những trường hợp ở địa phương mình đã học nghề và trở về quê
hương xây dựng kinh tế, làm giàu trên mảnh đất quê hương, những đóng góp của
họ cho gia đình, cho địa phương từ đó kính thích sự ham muốn tìm tòi, học hỏi để
sau này trở thành những người lao động có ích. Cho các em nêu ra thực trạng về
lao động không được đào tạo ở địa phương, những công việc mà họ đang làm,
thu nhập của bản thân, sự đóng góp của họ cho gia đình và xã hội, những tệ nạn
xã hội thường gặp khi tham gia tìm kiếm việc làm và lao động ở ngoài. Những
vấn đề mà bản thân, gia đình và xã hội phải đối mặt khi giải quyết những hậu quả
do người lao động không có nghề nghiệp ổn định gây ra. Khơi dậy trong các em
niềm say mê lao động, cho các em thấy lao động là sáng tạo, không định kiến với
những người lao động chân tay, những người làm công nhân, có cái nhìn nghiêm
túc hơn về nghề nghiệp phù hợp với bản thân mình, tránh mơ hồ, ảo tưởng.
Và với học sinh ở những vùng sâu, vùng xa còn gặp rất nhiều khó khăn do trình
độ dân trí thấp, phong tục tập quán còn lạc hậu; học sinh đến trường đã là niềm
động viên lớn nhất đối với các thầy cô trực tiếp giảng dạy. Việc định hướng nghề
cho các em sau khi tốt nghiệp THCS là điều rất quan trọng và rất cần thiết nhưng
còn khó khăn hơn rất nhiều, vì các em bị ảnh hưởng bởi những tập quán lạc hậu,
cổ hủ; gia đình đông con dẫn đến cuộc sống nghèo nàn, một số cha mẹ các em
thúc ép con mình phải xây dựng gia đình để có thêm nhân lực lao động trong gia
đình vì không có người làm. Đó cũng là điều mà tất cả chúng ta cần quan tâm
hơn nữa để cho các em có được một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Tình huống 64: “Bầu lại lớp trưởng” của các nhà giáo Nguyễn Trung Dũng -
trường THCS Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Trong giờ sinh hoạt lớp tại lớp 9A1 tuần thứ 6, sau khi lớp trưởng nhận xét các
mặt hoạt động trong tuần của lớp, tôi hỏi lớp em nào có ý kiến bổ sung thì bên
dưới có cánh tay của Tuấn giơ lên. Tôi liền mời Tuấn đứng dạy trình bày, Tuấn liền nói:
Em có ý kiến đề nghị thầy thay bạn lớp trưởng ạ.
Tôi đang ngỡ ngàng chưa hiểu có chuyện gì thì Minh đứng dạy nói tiếp:
Thưa thầy nhiều bạn trong lớp mình cũng không thích bạn Liên làm lớp trưởng đâu ạ.
Tôi nhìn cả lớp và hỏi lại Tuấn tại sao đầu năm các em bầu bạn Liên làm lớp
trưởng bây giờ lại muốn thay bạn khác? Tuấn liền nói:
Trước kia bọn em thấy bạn Liên học giỏi lại mới từ trường thị trấn chuyển về nên
nghĩ bạn ấy sẽ là một bạn lớp trưởng tốt, nhưng khi bạn được làm lớp trưởng thì
hôm nào cũng quát mắng chúng em, bạn ấy còn thiên vị nữa ạ. Tôi nhìn Liên và hỏi:
Bạn Tuấn nói vậy em có ý kiến gì không?
Liên trả lời: Thưa thầy bạn Tuấn không thích em nên nói vậy thôi.
Cách xử lý tình huống thực tế của giáo viên
Tôi nghĩ với trường hợp này cần phải tìm hiểu kĩ hơn chứ không nên quyết định
vội vàng bầu lại hoặc không bầu lại lớp trưởng, vì nếu bầu lại ngay thì Liên sẽ bị
sốc, xấu hổ và tự ái với các bạn trong lớp mà đặc biệt Liên lại là học sinh dân tộc
Mông. Còn không bầu lại thì Tuấn và Minh sẽ ấm ức trong lòng. Tôi nói các em
trật tự việc lớp ta có bầu lại lớp trưởng hay không tiết sinh hoạt tuần 7 thầy sẽ
quyết định, bây giờ lớp ta chuyển sang công việc khác.
Sang tuần học kế tiếp vào thứ 2 tôi gặp riêng lớp phó học tập và hỏi: Em thấy bạn
Liên làm lớp trưởng thế nào? Thái độ của các bạn trong lớp ra sao? Em hãy tâm sự thật với thầy.
Thưa thầy các bạn không thích Liên mấy, vì Liên hay nóng tính và hay quát
mắng các bạn, đôi khi có lời nói hơi quá khi các bạn mắc lỗi.
Cũng câu hỏi đó tôi gặp riêng các tổ trưởng để hỏi tiếp và cùng nhận được những
câu trả lời tương tự. Tôi thầm nghĩ sẽ phải bầu lại lớp trưởng. Cuối buổi học hôm
đó tôi gặp riêng Liên và nói: Thầy rất quý và tin tưởng ở em vì em là một học
sinh ngoan và học giỏi nhưng làm lớp trưởng không chỉ cần học tốt mà còn phải
có tấm lòng yêu mến, đồng cảm đôi khi phải đặt vị trí của mình vào vị trí của các
bạn, phải giúp các bạn cùng tiến bộ. Nhiều lúc các bạn làm sai em nên tìm hiểu kĩ
và nhắc nhở nhẹ nhàng có khi cần tâm sự riêng động viên các bạn sửa lỗi lầm của
mình chứ không nên quát mắng các bạn, có việc gì khó thì phải nói với thầy để
thầy giải quyết. Thầy sẽ cho em hai tuần để lấy lại lòng tin từ các bạn trong lớp.
Nếu mọi sự tốt đẹp thì em đã chiến thắng còn không thầy sẽ cho cả lớp bầu lại
lớp trưởng, khi đó em cũng đừng buồn. Liên nhìn tôi và nói: Vâng ạ!
Sau hơn một tuần trôi qua tôi thấy các bạn trong lớp đã gần gũi với Liên hơn.
Đên giờ sinh hoạt tuần 7 tôi hỏi cả lớp:
Lớp ta có phải bầu lại lớp trưởng không?
Tuấn đứng dậy: Thưa thầy không cần phải bầu lại đâu ạ. Và nhiều học sinh khác
cũng nói để bạn Liên làm thôi ạ.
Tôi hỏi bạn lớp phó ý kiến của em thế nào?
Thưa thầy để bạn Liên tiếp tục làm ạ.
Tôi nói nếu cả lớp đồng ý thì hãy cho một tràng pháo tay. Những tràng pháo tay
vang lên làm cho tôi như nhẹ đi gánh nặng hơn tuần qua tôi thầm nghĩ sau sự việc
này chắc chắn lớp tôi sẽ luôn đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập và trong cuộc sống.
Với tình huống trên của tôi chắc các bạn sẽ có những cách xử lí khác nhau. Trong
trường hợp này tôi đã chọn giải pháp trên vì: Nếu tôi không tìm hiểu kĩ sự việc,
không gặp riêng Liên để nói chuyện mà cho học sinh bầu ngay lớp trưởng thì sẽ
làm cho Liên bị sốc và có ý nghĩ thầy chỉ tin các bạn mà không tin mình và có
hành động dại dột. Và đặc biệt Liên là người dân tộc Mông có lòng tự ái rất cao,
trong nhiều trường hợp vì tính tự ái mà các em đã ăn lá ngón tự tử. Chính vì vậy
tôi đã chọn cách xử lí trên để giúp Liên sửa lại cách làm việc của mình để hòa
đồng với các bạn trong lớp và vẫn tiếp tục làm lớp trưởng.