lOMoAR cPSD| 47270246
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
KHOA KẾ TOÁN VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ---o0o---
Phân tích lợi ích chi phí căn bản
(Basic cost-benefit analysis)
CHỦ ĐỀ: Trình bày lí luận và thực tiễn về phân tích
lợi ích chi phí trong trường hợp rủi ro, không chắc chắn
kết hợp yếu tố xã hội và môi trường.
Giảng viên hướng dẫn
: Nguyễn Thị Ngọc Thương
Nhóm sinh viên thực hiện: NHÓM 08
Danh Sách Thành Viên Nhóm 08 lOMoAR cPSD| 47270246 STT Họ và Tên MSV Lớp Nội dung tham Đánh giá Ghi Chú gia mức độ tham gia 1 Trần Thị Hoa 688465 K68LOGISF Nhóm Trưởng 2 Đào Xuân Hòa 680071 K68LOGISF 3 Trịnh Quốc Hưng 680329 K68LOGISF 4 Trần Khắc Hương 688449 K68LOGISF 5 Lê Nguyễn Quỳnh Hương 688457 K68LOGISF 6 Nguyễn Bảo Khánh 683603 K68LOGISF 7 Nguyễn Hoàng Hương Ly 682926 K68LOGISF 8 Đỗ Thị Lan Nhi 682327 K68LOGISF 9 Nguyễn Thành Trung 683165 K68LOGISF lOMoAR cPSD| 47270246 Lời Nói Đầu
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi không ngừng của nền kinh tế hiện đại, việc ra
quyết định trở nên ngày càng phức tạp và đòi hỏi sự chính xác cao. Phân tích lợi ích
chi phí (CBA) đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các nhà hoạch định
chính sách, doanh nghiệp, và nhà đầu tư đánh giá tính khả thi của các dự án và chính
sách. Tuy nhiên, những thách thức về rủi ro và sự không chắc chắn đang tạo ra yêu
cầu mới đối với phương pháp này. Các yếu tố như biến động kinh tế, biến đổi khí hậu,
và các vấn đề xã hội như bất bình đẳng và phát triển bền vững đang trở thành yếu tố
không thể thiếu trong quá trình ra quyết định.
Rủi ro và không chắc chắn là những phần không thể tách rời của bất kỳ dự án nào, đặc
biệt trong môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp. Việc dự đoán chính xác lợi ích
và chi phí của một dự án trở nên khó khăn khi phải đối mặt với những biến số không
thể kiểm soát như biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường, hoặc những thay đổi không
lường trước trong chính sách xã hội. Do đó, việc áp dụng CBA cần phải được điều lOMoAR cPSD| 47270246
chỉnh để tích hợp không chỉ các yếu tố rủi ro mà còn cả những yếu tố xã hội và môi
trường, nhằm đảm bảo rằng các quyết định được đưa ra không chỉ tối ưu về kinh tế mà
còn mang lại lợi ích bền vững cho cả cộng đồng và môi trường.
Việc kết hợp các yếu tố xã hội và môi trường vào CBA giúp đánh giá toàn diện hơn
tác động của các dự án đối với xã hội, từ đó đưa ra các giải pháp phát triển bền vững,
đảm bảo rằng lợi ích không chỉ thuộc về hiện tại mà còn kéo dài cho các thế hệ tương
lai. Tiếp cận từ góc độ này, CBA không chỉ là công cụ để tính toán lợi ích tài chính
mà còn trở thành kim chỉ nam giúp định hướng các chính sách phát triển bền vững và công bằng.
Bài tiểu luận này sẽ đi sâu vào phân tích các khía cạnh lý luận và thực tiễn của CBA
trong bối cảnh rủi ro và không chắc chắn, đồng thời làm rõ vai trò của các yếu tố xã
hội và môi trường trong việc xây dựng các quyết định kinh tế. Qua việc phân tích các
ví dụ thực tế, bài viết sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về cách thức áp dụng CBA một
cách hiệu quả trong môi trường đầy biến động, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển bền
vững và công bằng xã hội. Mục Lục
Lời Nói Đầu...............................................................................................................................2
I.Đặt Vấn Đề..............................................................................................................................3
II.Nội dung.................................................................................................................................3
1 .Lý luận về phân tích chi phí lợi ích trong trường hợp có rủi ro ,không chắc chắn................. 3
1.1Rủi ro và không chắc chắn................................................................................................3
1.2. Quá trình phân tích rủi ro................................................................................................3 lOMoAR cPSD| 47270246
1.3. Ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xét rủi ro, không chắc chắn trong phân tích lợi ích
chi phí.....................................................................................................................................4
1.3.1 . Hiểu và đánh giá được rủi ro.................................................................................... 4
1.3.2. Quản lý sự không chắc chắn....................................................................................4
1.3.3 . Tối ưu hóa quyết định đầu tư................................................................................... 5
1.3.4 . Tăng tính bền vững và khả thi của dự án................................................................. 5
1.3.5 . Minh bạch và đối thoại hiệu quả.............................................................................. 5
1.3.6 . Tính hiện thực trong dự báo lợi ích và chi phí......................................................... 6
2 .Thực tiễn áp dụng CBA có rủi ro và không chắc chắn........................................................... 6
2.1 Các phương pháp điều chỉnh rủi ro và không chắc chắn.................................................. 6
2.2Phân tích độ nhạy..............................................................................................................7
2.3Phân tích kịch bản.............................................................................................................8
2.4 Phân tích mang cảm tính kiểu tính MONTE CARLO..................................................... 9
2.5 Việc phân tích lợi ích và chi phí trong trường hợp không chắc chắn có tác động một
cách đáng kể trong việc đánh giá và định lượng lợi ích và chi phí.....................................11
2.5.1 Hiểu rõ hơn về phạm vi của các kết quả có thể xảy ra............................................ 11
2.5.2 . Xác định và định lượng rủi ro................................................................................ 11
2.5.3. Hỗ trợ trong việc ra quyết định và tối ưu hóa chiến lược......................................11
2.5.4. Đánh giá hiệu quả dài hạn và tính bền vững của dự án.........................................12
2.5.5 . Đánh giá chi phí cơ hội và quyết định phân bổ nguồn lực..................................... 12
3 .Kết hợp yếu tố xã hội và môi trường.................................................................................... 12
3.1 Định nghĩa lợi ích và chi phí xã hội và môi trường...................................................... 12
3.1.1Định nghĩa................................................................................................................12
3.1.2Tầm quan trọng của việc tích hợp yếu tố xã hội và môi trường trong CBA (CBA -
Cost-Benefit Analysis).....................................................................................................12
3.1.3 Phương pháp định lượng và đánh giá....................................................................... 13 lOMoAR cPSD| 47270246
3.2 Sơ đồ về yếu tố xã hội và môi trường trong CBA......................................................... 15
4 .Thực tiễn áp dụng phân tích lợi ích với rủi ro không chắc chắn và yếu tố xã hội môi trường
..................................................................................................................................................16
4.1 Thực tiễn toàn cầu :.......................................................................................................16
4.1.1 . Dự án xây dựng đập thủy điện Three Gorges (Trung
Quốc).................................16
4.1.2 Dự án đường sắt cao tốc HS 2 (Vương quốc
Anh)..................................................17
4.1.3 . Dự án khai thác cát dầu ở Alberta
(Canada)..........................................................17
4.2 Tại Việt Nam:.....................................................................................................................18
4.2.1 Đánh giá việc áp dụng CBA tại Việt Nam.............................................................. 18
4.2.2 Dự án Nhà máy Nhiệt điện Long Phú
1..................................................................19
4.2.3 Dự án xây dựng đường cao tốc Bắc – Nam............................................................ 19
4.2.4 Chương trình quốc gia về chống biến đổi khí hậu.................................................. 19
4.2.5 Chính sách công và phát triển bền vững................................................................. 20
5.Kết luận và kiến nghị............................................................................................................20 lOMoAR cPSD| 47270246 lOMoAR cPSD| 47270246 I.Đặt Vấn Đề
Trong môi trường kinh tế hiện nay, việc đưa ra các quyết định đầu tư và quản lý
dự án thường đối mặt với nhiều yếu tố không chắc chắn và rủi ro. Đây là những
yếu tố không thể dự đoán chính xác hoặc kiểm soát hoàn toàn, nhưng lại có thể
ảnh hưởng sâu rộng đến kết quả cuối cùng của các dự án. Phân tích lợi ích - chi
phí, một công cụ cơ bản trong đánh giá dự án, thường được sử dụng để so sánh
tổng chi phí và lợi ích dự kiến nhằm đưa ra quyết định hiệu quả. Tuy nhiên, khi
các yếu tố rủi ro và không chắc chắn hiện diện, việc áp dụng phương pháp này trở nên phức tạp hơn.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phân tích lợi ích - chi phí có thể được thực hiện
một cách chính xác và hiệu quả trong điều kiện không chắc chắn? Rủi ro có thể
dẫn đến sự biến động không lường trước được trong các ước lượng chi phí và lợi
ích, làm giảm độ tin cậy của các dự đoán. Do đó, việc hiểu và áp dụng các phương
pháp đánh giá rủi ro trong phân tích lợi ích - chi phí là rất quan trọng.
Bài tiểu luận của chúng em sẽ trình bày các khái niệm lý luận cơ bản về phân tích
lợi ích - chi phí trong bối cảnh rủi ro và không chắc chắn, đồng thời khảo sát các
phương pháp thực tiễn để áp dụng và quản lý những yếu tố này. Qua đó, bài viết
mong muốn cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về cách thức đánh giá và quản lý các
yếu tố rủi ro trong các quyết định kinh tế và đầu tư. II.Nội dung
1.Lý luận về phân tích chi phí lợi ích trong trường hợp có rủi ro ,không chắc chắn.
1.1Rủi ro và không chắc chắn
Rủi ro và không chắc chắn có thể hiểu: Rủi ro đề cập đến các tình huống mà kết
quả có thể được xác định trước với xác suất nhất định. Không chắc chắn, ngược
lại, đề cập đến các tình huống mà không thể định lượng được xác suất của các kết
quả. Trong bối cảnh này, CBA phải tính đến các yếu tố rủi ro và không chắc chắn
bằng cách sử dụng các công cụ như phân tích kịch bản, phân tích độ nhạy và phân tích Monte Carlo.
1.2 . Quá trình phân tích rủi ro
Phân tích rủi ro đề cập đến kỹ thuật theo dò một mô hình toán học chịu những mô
phỏng lặp đi lặp lại trong đó giá trị của các biến không chắc chắn chủ yếu được
lựa chọn ngẫu nhiên từ phân bố xác suất da giá trị xác định dãy số các giá trị có
thể và kiểm soát khả năng chọn lựa. Sự chọn lựa ngẫu nhiên các giá trị trong từng
mô phỏng được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện quan hệ phụ thuộc được dự
đoán là tồn tại giữa các biến của mô hình. Kết quả của tất cả mô phỏng được tập lOMoAR cPSD| 47270246
hợp và phân tích thống kê để đạt đến một sự phân bổ xác suất cho thấy một dãy
các kết quả có thể tương ứng với từng loại xác suất.
Quá trình phân tích rủi ro có thể chi tiết thành các giai đoạn sau (xem sơ đồ dưới đây)
1.3. Ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xét rủi ro, không chắc chắn trong phân tích lợi ích chi phí
1.3.1 . Hiểu và đánh giá được rủi ro
Ý nghĩa: Xét rủi ro có nghĩa là phải nhận thức rõ những yếu tố có thể tác động
đến kết quả của một dự án hay một chính sách, và làm giảm hoặc thay đổi giá
trị lợi ích hoặc gia tăng chi phí. Rủi ro thường liên quan đến các sự kiện có thể
xảy ra nhưng không chắc chắn, như thay đổi chính sách, biến động kinh tế,
thay đổi giá cả, hoặc các thảm họa tự nhiên.
Tầm quan trọng: Hiểu được rủi ro giúp nhà phân tích đánh giá được các yếu tố
tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến dự án, từ đó đưa ra các phương án giảm thiểu rủi
ro hoặc chuẩn bị kế hoạch đối phó khi rủi ro xảy ra. Điều này giúp tăng tính
khả thi của dự án và làm cho các quyết định đầu tư trở nên vững chắc hơn.
1.3.2 . Quản lý sự không chắc chắn
Ý nghĩa: Sự không chắc chắn trong phân tích lợi ích chi phí liên quan đến việc
không có đủ thông tin chắc chắn về tương lai hoặc các yếu tố tác động khác
nhau. Sự không chắc chắn có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân, bao gồm sự
thiếu dữ liệu, sự thay đổi của công nghệ, hoặc các yếu tố vĩ mô như biến đổi khí hậu hay chính trị.
Tầm quan trọng: Việc quản lý sự không chắc chắn giúp đảm bảo rằng các giả
định và dự báo được đưa ra trong phân tích lợi ích chi phí là thực tế và dựa trên
những kịch bản khác nhau của tương lai. Điều này giúp chuẩn bị cho những
biến động không mong muốn và có thể đưa ra các giải pháp phù hợp hơn. Bằng lOMoAR cPSD| 47270246
cách xét đến không chắc chắn, nhà phân tích có thể áp dụng các phương pháp
như phân tích độ nhạy (sensitivity analysis) hoặc mô phỏng để hiểu rõ hơn về
tác động của các yếu tố thay đổi.
1.3.3 . Tối ưu hóa quyết định đầu tư
Ý nghĩa: Khi đã hiểu rõ về rủi ro và không chắc chắn, các nhà quản lý có thể sử
dụng thông tin này để tối ưu hóa quyết định đầu tư. Các dự án có thể được
đánh giá theo những kịch bản khác nhau, từ kịch bản tốt nhất đến kịch bản xấu
nhất, và từ đó xác định lựa chọn tối ưu nhất.
Tầm quan trọng: Việc tối ưu hóa này không chỉ giúp tránh các dự án thất bại
mà còn giúp phát hiện ra những dự án có tiềm năng cao hơn trong các điều
kiện không chắc chắn. Đồng thời, nó cũng giúp tối ưu hóa việc phân bổ nguồn
lực để giảm thiểu rủi ro và tối đa hóa lợi ích.
1.3.4 . Tăng tính bền vững và khả thi của dự án
Ý nghĩa: Một dự án chỉ có thể thực hiện được nếu nó bền vững và có khả năng
thích ứng với các biến động trong tương lai. Bằng cách xét đến rủi ro và không
chắc chắn, các bên liên quan có thể xây dựng các chiến lược linh hoạt để đối
phó với các tình huống thay đổi.
Tầm quan trọng: Điều này đặc biệt quan trọng đối với các dự án có tầm nhìn
dài hạn, như các dự án về môi trường, hạ tầng, hoặc các chương trình xã hội.
Xét đến rủi ro và không chắc chắn giúp đảm bảo rằng dự án có thể đứng vững
trước những thách thức trong tương lai.
1.3.5 . Minh bạch và đối thoại hiệu quả
Ý nghĩa: Việc xét đến rủi ro và không chắc chắn giúp minh bạch hóa quá trình
ra quyết định. Các bên liên quan, bao gồm nhà đầu tư, chính phủ, và cộng
đồng, có thể hiểu rõ hơn về những yếu tố tác động đến dự án và những kịch bản có thể xảy ra.
Tầm quan trọng: Minh bạch giúp tăng cường sự tin tưởng giữa các bên và tạo
điều kiện thuận lợi cho đối thoại hiệu quả hơn. Các quyết định được đưa ra dựa
trên những phân tích rõ ràng và đầy đủ thông tin, từ đó giúp giảm bớt xung đột
và tăng cường hợp tác.
1.3.6 . Tính hiện thực trong dự báo lợi ích và chi phí
Ý nghĩa: Các dự báo về lợi ích và chi phí thường dựa trên các giả định về thị
trường, xã hội, hoặc môi trường. Bằng cách xét đến rủi ro và không chắc chắn,
nhà phân tích có thể điều chỉnh các dự báo này để phản ánh tốt hơn thực tế có thể xảy ra.
Tầm quan trọng: Điều này giúp tăng độ tin cậy của phân tích lợi ích chi phí và
giảm thiểu rủi ro sai lệch trong đánh giá hiệu quả của dự án.
2 .Thực tiễn áp dụng CBA có rủi ro và không chắc chắn lOMoAR cPSD| 47270246
2.1Các phương pháp điều chỉnh rủi ro và không chắc chắn Triết khấu
Khái niệm: Chiết khấu là quy trình xác định giá trị hiện tại của một lượng tiền
tệ tại một thời điểm trong tương lai và việc thanh toán tiền dựa trên cơ sở các
tính toán giá trị thời gian của tiền tệ. Giá trị chiết khấu của một vòng quay tiền
tệ được xác định bằng cách khấu trừ giá trị của nó đi một tỷ lệ chiết khấu thích
hợp đối với từng đơn vị thời gian giữa thời điểm mà vòng quay tiền tệ được
lượng giá với thời gian bắt đầu của vòng quay tiền tệ. Thông thường phần lớn
các tỷ lệ chiết khấu được biểu diễn như là tỷ lệ phần trăm theo năm. Tỷ suất
chiết khấu bao gồm 3 yếu tố:+) Giá trị thời gian của tiền,
+) điều chỉnh theo lạm phát dự kiến, +) phần thưởng rủi ro.
Trong thực tế, có 2 phương pháp để xác định tỷ suất chiết khấu điều chỉnh theo độ rủi ro : *
Phương pháp 1: Tỷ suất chiết khấu điều chỉnh theo rủi ro được xác định như sau: RA = (RF + I + RP)t Trong đó:
RA : Tỷ suất chiết khấu điều chỉnh theo độ rủi ro
RF : Tỷ suất chiết khấu khi không có rủi ro
I : Tỷ số lạm phát cho phép
RP : Phần thưởng rủi ro để điều chỉnh tỷ suất chiết khấu *
Phương pháp 2: xác định tỷ suất chiết khấu điều chỉnh theo độ rủi ro theo cách sau: RA = R/(I - P) Trong đó:
RA : Tỷ lệ chiết khấu đầy đủ
R : Tỷ lệ chiết khấu (tỷ lệ hiện tại hóa, hoặc có thể là chi phí sử dụng vốn)
P : Là xác suất xuất hiện rủi ro. *) Ưu, nhược điểm:
Ưu điểm: Đơn giản trong tính toán, dễ hiểu và khả thi. Nhược điểm:
+ Phương pháp điều chỉnh tỉ lệ chiết khấu thực hiện quy đổi các dòng tiền
tương lai về thời điểm hiện tại (nghĩa là chiết khấu theo một tỷ lệ cao hơn), lOMoAR cPSD| 47270246
nhưng không cung cấp thông tin nào về mức rủi ro. Do đó, kết quả nhận được
phần lớn chỉ phụ thuộc vào mức phụ thêm vì rủi ro.
+ Giả thiết của phương pháp là rủi ro tăng theo thời gian với một hệ số
không đổi, điều này không phải lúc nào cũng đúng.
+ Không cung cấp thông tin về xác suất phân bố các luồng thanh toán
tương lai và do đó không cho phép đánh giá, phân tích chúng 2.2 Phân tích độ nhạy
Phân tích độ nhạy là nhằm xác định những thông số có ảnh hưởng đáng kể đến tính
khả thi của dự án và lượng hóa mức độ ảnh hưởng này.
Cách tiến hành phân tích độ nhạy là cho giá trị của một thông số dự án thay đổi và
chạy lại mô hình thẩm định để xem NPV, IRR và các tiêu chí thẩm định thay đổi như thế nào :
Tăng hay giảm giá trị của thông số theo những tỷ lệ phần trăm nhất định (±10%,
±20%,…) so với giá trị trong mô hình cơ sở (thường thì chỉ xem xét thay đổi hướng
làm cho dự án xấu đi), rồi xác định xem NPV/IRR thay đổi như thế nào.
Phân tích độ nhạy một chiều: cho giá trị của một thông số thay đổi
Phân tích độ nhạy hai hay đa chiều: cho giá trị của hai hay nhiều thông số thay đổi
cùng một lúc *) Ưu, nhược điểm: Ưu điểm:
- Đơn giản và dễ hiểu
- Xác định các biến quan trọng
- Dự đoán tác động của các thay đổi và hỗ trợ đưa ra quyết định Nhược điểm
- Thường xem xét từng biến số một cách độc lập mà không tính đến sự tương quan
giữa các biến số đó có thể dẫn đến kết quả thiếu chính xác
- Phân tích độ nhạy chỉ cho thấy mức độ thay đổi của kết quả khi một biến số thay đổi,
mà không cung cấp thông tin về xác suất xảy ra của những thay đổi đó
- Giúp hiểu rõ tác động của từng biến số riêng lẻ, nhưng nó không cung cấp bức tranh
tổng thể về rủi ro khi nhiều biến thay đổi đồng thời
- Phụ thuộc vào chất lượng dữ liệu và giả định
- Khó khăn trong việc xử lý nhiều biến số 2.3 Phân tích kịch bản
Một hạn chế của phân tích độ nhạy một chiều (hay ngay cả hai chiều) là nó không tính
tới sự tương quan giữa nhiều thông số với nhau. Phân tích tình huống thừa nhận rằng
các thông số nhất định có quan hệ với nhau. Vì thế một nhóm các thông số có thể
được thay đổi đồng thời theo một cách nhất quán.
Phân tích tình huống được làm bằng cách tập hợp các hoàn cảnh có khả năng kết hợp
lại để tạo ra các “tình huống” hay “kịch bản” khác nhau. lOMoAR cPSD| 47270246
Cách tập hợp thông thường là theo từng nhóm thông số. Một số lựa chọn thông số
trong phân tích lợi ích chi : +)Xây dựng
Chi phí xây dựng (các hạng mục) Trễ tiến độ +)Huy động vốn Giá trị nợ vay Lãi suất nợ vay Kỳ hạn nợ vay +)Thị trường
Giá hàng hóa/dịch vụ đầu ra của dự án
Tốc độ tăng cầu đối với đầu ra của dự án
Giá nhiên, nguyên vật liệu đầu vào Kỹ thuật/vận hành
Thông số kỹ thuật về công suất
- Từ các thông số trên ta có các bước tập hợp thông số theo nhóm :
+)Đối với mỗi nhóm thông số, các kịch bản được thiết lập bằng cách cho từng thông
số trong nhóm nhận các giá trị nhất định.
+) Độ nhạy của mỗi kịch bản được phân tích bằng cách tính sự thay đổi của NPV/IRR
theo các kịch bản khác nhau.
+)Sau cùng, kịch bản của tất cả các nhóm thông số có thể được tổng hợp thành những
kịch bản chung cho cả dự án. *) Ưu, nhược điểm: Ưu điểm:
- Đánh giá các tình huống khác nhau một cách toàn diện -
Tính linh hoạt và khả năng thích ứng :
- Phát hiện các yếu tố rủi ro và cơ hội tiềm ẩn
- Giúp ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn
- Hỗ trợ lập kế hoạch chiến lược dài hạn Nhược điểm :
Mang tính chủ quan trong việc xây dựng kịch bản
Đòi hỏi thời gian và tài nguyên lOMoAR cPSD| 47270246
Không cung cấp xác suất của các kết quả
Khó khăn trong việc xác định tất cả các biến và tương tác
Không đảm bảo tính chính xác
2.4 Phân tích mang cảm tính kiểu tính MONTE CARLO
Khái niệm: Mô phỏng Monte Carlo là một kỹ thuật toán học dự đoán kết quả có thể
xảy ra của một sự kiện không chắc chắn. Các chương trình máy tính sử dụng phương
pháp này để phân tích dữ liệu trong quá khứ và dự đoán một loạt các kết quả trong
tương lai dựa trên một lựa chọn hành động.
Mô phỏng Monte Carlo cung cấp nhiều kết quả có thể xảy ra và xác suất của mỗi kết
quả từ một tập lớn các mẫu dữ liệu ngẫu nhiên. Phương pháp này cung cấp một kết
quả rõ ràng hơn so với các phương pháp khác.
*Cách hoạt động của phương pháp Monte Carlo trong phân tích chi phí:
1. Xác định các biến đầu vào chính và phạm vi của chúng:
Bắt đầu bằng việc xác định các biến đầu vào quan trọng có thể ảnh
hưởng đến chi phí hoặc lợi ích của một dự án, chẳng hạn như chi phí vật
liệu, lãi suất, thời gian hoàn thành dự án, v.v.
Xác định phân phối xác suất của từng biến đầu vào dựa trên dữ liệu lịch
sử hoặc giả định chuyên gia. Ví dụ, chi phí vật liệu có thể có phân phối
chuẩn hoặc lãi suất có thể có phân phối đồng đều.
2. Tạo các mô phỏng ngẫu nhiên:
Sử dụng các số ngẫu nhiên để lấy mẫu từ các phân phối xác suất của các
biến đầu vào đã xác định. Mỗi mẫu đại diện cho một kịch bản có thể xảy ra trong tương lai.
3. Tính toán kết quả cho mỗi mô phỏng:
Chạy mô hình hoặc công thức chi phí cho mỗi bộ mẫu biến đầu vào để
tính toán kết quả đầu ra, chẳng hạn như tổng chi phí, lợi nhuận, hoặc giá
trị hiện tại ròng (NPV).
4. Lặp lại nhiều lần để tạo phân phối kết quả:
Thực hiện nhiều lần mô phỏng (thường hàng ngàn đến hàng triệu lần) để
xây dựng một phân phối xác suất của kết quả đầu ra. Điều này cho phép
các nhà phân tích thấy được phạm vi kết quả có thể xảy ra và xác suất của mỗi kết quả.
5. Phân tích kết quả: lOMoAR cPSD| 47270246
Phân tích kết quả mô phỏng để hiểu rõ hơn về rủi ro và không chắc chắn
liên quan đến dự án. Các nhà phân tích có thể xem xét các chỉ số như
giá trị trung bình, phương sai, độ lệch chuẩn, và các phần tư để đánh giá rủi ro. Ưu điểm :
- Xử lý sự không chắc chắn phức tạp
- Cung cấp phân phối xác suất của kết quả - Tính linh hoạt cao
- Hỗ trợ ra quyết định dựa trên rủi ro Nhược điểm:
- Phụ thuộc nhiều vào các giá trị đầu vào và hàm phân phối. Nếu trong quá trình chọn
hàm phân phối xác suất và đầu vào xảy ra sai sót, phương pháp này có thể cho ra kết quả không chính xác.
-Phương pháp này cần khả năng xử lý và tính toán vượt ngưỡng để tiến hành các thử
nghiệm Monte Carlo. Hoàn tất tính toán trên một máy tính đơn lẻ với phương pháp
Monte Carlo có thể sẽ mất vài giờ hoặc vài ngày.
2.5 Việc phân tích lợi ích và chi phí trong trường hợp không chắc chắn có tác động
một cách đáng kể trong việc đánh giá và định lượng lợi ích và chi phí
2.5.1 Hiểu rõ hơn về phạm vi của các kết quả có thể xảy ra
Phân tích lợi ích và chi phí trong trường hợp không chắc chắn giúp xác định phạm vi
các kết quả có thể xảy ra, từ đó cung cấp một bức tranh toàn diện hơn về các lợi ích và chi phí tiềm năng. Tác động:
Đánh giá đầy đủ hơn các khả năng giúp xác định rõ hơn các lợi ích và chi phí
trong các điều kiện khác nhau.
Giảm thiểu sự mơ trong đánh giá.
2.5.2. Xác định và định lượng rủi ro
Phân tích trong điều kiện không chắc chắn cho phép các nhà quản lý xác định và định
lượng rủi ro liên quan đến các quyết định hoặc dự án. Điều này bao gồm việc ước tính
xác suất và tác động của các kết quả khác nhau đến lợi ích và chi phí. Tác động: lOMoAR cPSD| 47270246
Định lượng tác động của rủi ro giúp xác định mức độ nhạy cảm của lợi ích và
chi phí đối với các biến động rủi ro, cung cấp các biện pháp định lượng rõ ràng.
Ước tính giá trị kỳ vọng và phân phối của các kết quả có thể xảy ra, giúp đánh
giá rủi ro tổng thể một cách rõ ràng hơn.
2.5.3. Hỗ trợ trong việc ra quyết định và tối ưu hóa chiến lược
Khi lợi ích và chi phí được phân tích dưới điều kiện không chắc chắn, các nhà ra
quyết định có thể đưa ra các lựa chọn tốt hơn và tối ưu hóa chiến lược để giảm thiểu
rủi ro và tối đa hóa lợi ích. Tác động:
Cải thiện chất lượng quyết định
Tối ưu hóa đầu tư và quản lý rủi ro
2.5.4. Đánh giá hiệu quả dài hạn và tính bền vững của dự án
Trong điều kiện không chắc chắn, phân tích lợi ích và chi phí giúp đánh giá hiệu quả
dài hạn và tính bền vững của một dự án bằng cách xem xét không chỉ các lợi ích và
chi phí ngay lập tức mà còn cả các yếu tố tiềm năng trong tương lai. Tác động:
Xem xét các kết quả dài hạn
Chuẩn bị cho các biến động tương lai
2.5.5. Đánh giá chi phí cơ hội và quyết định phân bổ nguồn lực Tác động:
Đánh giá chi phí cơ hội một cách toàn diện
Phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn
3 .Kết hợp yếu tố xã hội và môi trường
3.1 Định nghĩa lợi ích và chi phí xã hội và môi trường 3.1.1 Định nghĩa
Lợi ích xã hội và môi trường là những tác động tích cực mà một dự án,
chính sách, hoặc hoạt động kinh tế mang lại cho xã hội và môi trường. Các
lợi ích này không chỉ giới hạn ở lợi ích kinh tế mà còn bao gồm những yếu lOMoAR cPSD| 47270246
tố như sức khỏe cộng đồng, sự cân bằng sinh thái, chất lượng môi trường, và phúc lợi xã hội.
Chi phí xã hội và môi trường là những tổn thất hoặc tác động tiêu cực mà
một dự án, chính sách, hoặc hoạt động kinh tế gây ra cho xã hội và môi
trường. Những chi phí này không chỉ bao gồm chi phí tài chính mà còn có
thể là các tác động bất lợi đối với sức khỏe con người, môi trường tự nhiên, và phúc lợi xã hội.
3.1.2Tầm quan trọng của việc tích hợp yếu tố xã hội và môi trường trong CBA (CBA - Cost- Benefit Analysis)
Đánh giá toàn diện các tác động: Giúp tránh được những quyết định dựa
trên các số liệu tài chính hẹp, không phản ánh đầy đủ các ảnh hưởng mà dự án có thể gây ra.
Đưa ra quyết định bền vững: Điều này bao gồm bảo vệ môi trường, cải
thiện chất lượng cuộc sống, và đảm bảo rằng các tài nguyên được sử dụng
một cách hợp lý và bền vững.
Giảm thiểu các rủi ro xã hội và môi trường: Giúp trách các hậu quả tiêu cực
không mong muốn, đồng thời tăng cường tính chấp nhận của cộng đồng đối với dự án.
Đảm bảo công bằng xã hội: Khi các yếu tố xã hội được xem xét, CBA có
thể giúp xác định và khắc phục các vấn đề bất bình đẳng, đảm bảo rằng lợi
ích của dự án được phân phối công bằng trong xã hội và không gây hại đến những nhóm yếu thế.
Tăng tính minh bạch và trách nhiệm: Thúc đẩy trách nhiệm giải trình của
các bên liên quan khi phải cân nhắc và giải thích rõ ràng về các tác động xã
hội và môi trường của dự án.
3.1.3 Phương pháp định lượng và đánh giá
Phương pháp định lượng
Phương pháp định lượng các yếu tố xã hội và môi trường trong Phân tích
Chi phí - Lợi ích (CBA) thường gặp một số thách thức do các yếu tố này
không dễ dàng chuyển đổi thành giá trị tiền tệ trực tiếp.
Một số phương pháp được sử dụng:
+ Định giá ngẫu nhiên ( Contingent Valuation Method – CVM): Phương
pháp này liên quan đến việc khảo sát người dân để xác định họ sẵn lòng trả
bao nhiêu cho một dịch vụ hoặc để một tác động tiêu cực nào đó. + Phương
pháp giá trị thay thế ( Replace Cost Method): Phương pháp này ước tính chi
phí cần thiết để thay thế hoặc khôi phục một yếu tố môi trường hoặc xã hội
nếu nó bị hư hại hoặc mất đi.
Ví dụ: để đánh giá giá trị của một khu rừng, người ta có thể ước tính chi phí
trồng lại và duy trì một khu rừng tương tự.
+ Phương pháp giá trị gián tiếp ( Hedonic Pricing Method): Phương pháp
này sử dụng giá trị của các tài sản khác để suy ra giá trị của các yếu tố môi trường. lOMoAR cPSD| 47270246
Ví dụ: Giá trị của một ngôi nhà có thể cao hơn nếu nó nằm gần công viên
hoặc khu vực có không khí trong lành, do đó giá trị tăng thêm này có thể
được coi là giá trị của yếu tố môi trường.
+ Phương pháp chi phí đi lại ( Travel Cost Method): Phương pháp này
được sử dụng để ước tính giá trị của các khu vực giá trị tự nhiên dựa trên
chi phí mà người dân sẵn sàng bỏ ra để đến đó, bao gồm chi phí đi lại, thời gian, và chi phí lưu trú.
+ Phân tích đa tiếu chí ( Multi-Criteria Analysis – MCA): Phương pháp này
rất hữu ích khi các lợi ích xã hội và môi trường không thể định giá bằng
tiền. Nó cung cấp một khung pháp lý để kết hợp các yếu tố định tính và định lượng.
+ Phương pháp kinh tế lượng ( Econometric Methods): Các phương pháp
này sử dụng dữ liệu thống kê để phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố xã
hội và môi trường với các biến số kinh tế khác. Phân tích kinh tế lượng có
thể giúp xác định yếu tố ảnh hưởng đến môi trường và xã hội từ góc độ kinh tế. Đánh giá
Đánh giá các yếu tố xã hội và môi trường trong CBA là một quá trình quan
trọng phức tạp, bởi những yếu tố này ảnh thường không dễ dàng quy đổi
thành giá trị tiền tệ.
Xác định yếu tố xã hội và môi trường liên quan
Yếu tố xã hội: Bao gồm tác động đến sức khỏe cộng đồng, bình đẳng xã
hội, chất lượng cuộc sống, việc làm và văn hóa.
Yếu tố môi trường: Bao gồm tác động đến không khí, nước, đất, đa dạng
sinh học, tiếng ồn và biến đổi khí hậu.
Đánh giá định lượng các yếu tố
Sử dụng phương pháp định lượng: Như đã đề cập ở trên, phương pháp như
CVM, Hedonic Pricing, và Travel Cost Method giúp định lượng các yếu tố
môi trường và xã hội thông qua giá trị tiền tệ hoặc các chi phí thay thế. Sử
dụng các chỉ số không tài chính: Một số yếu tố xã hội và môi trường có thể
được đánh giá qua các chỉ số không phải là tiền tệ, như chỉ số sức khỏe
(DALY – Disability-Adjusted Life Years), chất lượng môi trường (EPI –
Environmental Performance Index), hoặc các chỉ số liên quan đến mức độ
hài long của người dân.
Đánh giá định tính
Phân tích tác động xã hội (Social Impact Assessment – SIA): SIA đánh giá
các tác động xã hội từ một dự án hoặc chính sách, thường thông qua khảo
sát, phỏng vấn và phân tích dữ liệu nhân khẩu học.
Phân tích tác động môi trường (Environmental Impact Assessment – EIA):
EIA đánh giá các tác động đến môi trường tự nhiên, như chất lượng không lOMoAR cPSD| 47270246
khí, nước, và đất. Điều này có thể bao gồm việc mô hình hóa các kịch bản
môi trường khác nhau để dự đoán tác động của dự án. Kết hợp CBA
Chuyển đổi thành tiền tệ: Sau khi đánh giá, các yếu tố xã hội và môi trường
nếu có thể, sẽ được chuyển đổi thành giá trị tiền tệ để so sánh với các chi
phí và lợi ích kinh tế.
Sử dụng phương pháp phân tích đa tiêu chí (MCA): Khi các yếu tố không
thể chuyển đổi thành tiền tệ một cách hợp lý, phương pháp MCA sẽ được
áp dụng để so sánh các tiêu chí định lượng và định tính.
Phân tích kịch bản: Đánh giá các tác động có thể xảy ra dưới các kịch bản
khác nhau, chẳng hạn như kịch bản với mức độ tác động môi trường cao
nhất và thấp nhất, để xem xét mức độ ảnh hưởng. 1.1.1. Ra quyết định
Đánh giá tính bền vững: Cuối cùng, các yếu tố xã hội và môi trường cần
được xem xét trong bối cảnh bền vững dài hạn, không chỉ là lợi ích kinh tế
ngắn hạn. Các quyết định dự trên CBA nên phản ánh sự cân bằng giữa lợi
ích kinh tế và các giá trị xã hội, môi trường để đảm bảo phát triển bền vững. lOMoAR cPSD| 47270246
3.2 Sơ đồ về yếu tố xã hội và môi trường trong CBA Chi Phí Môi Trường Giải thích: 1. Yếu tố xã hội:
Tác động xã hội: Bao gồm các yếu tố như tác động đến cộng
đồng, sức khỏe, giáo dục và chất lượng cuộc sống của các nhóm xã hội khác nhau. Sơ đồ minh họa: Tác Động Xã Hội Lợi Ích Xã Yếu Tố Xã Hội Hội Chi Phí Xã Hội CBA Tác Động Môi Trường Lợi Ích Môi
Yếu Tố Môi Trường Trường