VẤN ĐỀ ÔN TẬP
MÔN: QUAN HỆ QUỐC TẾ ĐẠI CƯƠNG 2TC  Chương 1:
1. Cáckháiniệm“Quanhệquốctế”,“Quanhệchínhtrịquốctế”
 Quanhệquốctế: *Theochiếttự:
+Quanhệ:Giaolưu,tácđộnggiữacácđốitượng
+Quốctế:vượtquakhỏibiêngiớilãnhthổquốcgia
=>Quanhệquốctếlàsựtươngtácgiữacácquốcgia,dântộc,vượtqua biêngiớiquốcgia
*Theohiệnthựcquốctế:Quanhệquốctếlàsựtươngtác,xungđộtgiữa
cácchủthểquanhệquốctế(quốcgia,tổchứcquốctế,cácphongtrào,
cácgiaicấpxãhội,cáclựclượng,…)vượtquabiêngiớiquốcgiatrên
mọilĩnhvựcchínhtrị,kinhtế,tưtưởng,vănhóa,xãhội,KH-CN,AN- QS.
 Quanhệchínhtrịquốctế: *Chínhtrị:
+Hìnhthức:Lànhữngquanđiểm,tưtưởng,họcthuyết,cươnglĩnh,…
củachínhđảng,làchínhsách,luậtphápcủanhànước/giớicầmquyền
+Nộidung:Lànhữnghoạtđộngcùngvớinólàcácquanhệgiữacácgiai
cấptầnglớpvàgiữacácdântộcliênquantớiquátrìnhgiành,giữ,tổ
chứcvàthựcthiquyềnlựcnhànước
*Chínhtrịquốctế:Cũngbaohàmcácnộidungnóitrênnhưngđượctriển
khaitrênphạmvitoànnhânloại
=>Quanhệchínhtrịquốctếlàmốiquanhệvềmặtchínhtrịgiữacácchủ
thểquanhệchínhtrịquốctếxoayquanhvấnđềgiành,giữvàsửdụng
quyềnlựctrongnềnchínhtrịthếgiới
2. Vấnđềmangtínhquyluật:Mứcđộcùngphụthuộcgiữacácquốcgia ngàycànggiatăng
- Thựctếlàhiệnnaytrongđờisốngquốctế,mứcđộcùngphụthuộclẫn
nhauđangngàycànggiatăng
- Sựcùngphụthuộctrướchếtđượchiểulàsựcùngchungsốphậntrước
thảmhoạhạtnhân.Trongkỷnguyênhạtnhâncácquốcgiađangcóchỗ
đứnggiốngnhau(kểcảcácquốcgiahùngmànhnhất)vàcómộttương
laichung.Việcbảovệchohiệntạivàtươnglaichỉcóthểthựchiệnđược
nhờsựcùngchunghợptác.
- Cáctổchứcquốctếliênchínhphủvàphichínhphủrađờingàycàng
nhiềuvàkhôngngừnglớnmạnhcũnglàbằngchứngvềtínhcùngphụ
thuộchiệnnayđangđượcđẩymạnh.Cácquốcgiangàycàngcónhiều
lợiíchchung,bêncạnhlợiíchriêng.Đểthựchiệnnhữnglợiíchchung
này,cáctổchứcquốctếsẽcủngcốmốiliênhệ,thúcđẩymứcđộquan
hệ,mởrộngphạmvi,lĩnhvựcquanhệgiữacácquốcgia.
- Bêncạnhđó,thếgiớiđangđứngtrướcnhiềuvấnđềtoàncầuđòihỏicần
cósựphốihợpgiữacácquốcgia,cáctổchứcquốctếđểkhắcphụcvà
giảiquyết.Bêncạnhnhữngvấnđềtruyềnthốngnhưbảovệhòabình,
chốngđóinghèo,bảovệmôitrường,phòngchốngdịchbệnh,giảiquyết
việcbùngnổdânsốlàsựxuấthiệnvàtrởnênngàycàngbứcxúcnhững
vấnđềmớinhưchốngkhủngbốquốctế,tộiphạmquốctếtrongđócótội
phạmcôngnghệcao,dicưquốctế…Đólànhữngvấnđềlớn,cấpbách
màkhôngmộtquốcgiariênglẻnàocóthểtựgiảiquyếtmộtcáchtriệtđể
vàđểgiảiquyếtchúngcầncósựhợptácchặtchẽcủacácquốcgiavà
khuvựctrênthếgiới.
- Sựpháttriểncủakhoahọckỹthuật,côngnghệvàquátrìnhtoàncầuhoá
đãtạoracácchuỗigiátrịtoàncầu,cácphươngthứctươngtácmới,hiện
đạivàíttốnkém…đãvàđanglàmchocácquốcgiaphụthuộcvàonhau
hơn.Nềnkinhtếcủamỗiquốcgiadầntrởthànhmộtbộphậncủanền
kinhtếtoàncầuvànhữngbiếnđộngtrongnềnkinhtếtoàncầulậptức
tácđộng,ảnhhưởngđếnkinhtếcủacácquốcgia.Cùngvớiquátrình
toàncầuhóavềkinhtế,cácgiátrịchungvềvănhóa,xãhộivàcuốicùng
làchínhtrịđangđượcphổbiếnngàycàngrộngrãi.Điềunàyđòihỏiquá
trìnhdânchủhoávànhânđạohoáđờisốngquốctếphảiđượcthúcđẩy,
làmcơsởchosựhợptácbìnhđẳng,dânchủgiữacácquốcgia. Chương 2:
1. Cáckháiniệm:“Chủthểquanhệquốctế”,“Quốcgia”,“Chủquyền”,
“Sứcmạnhquốcgia”,“Lợiíchquốcgia”
 Chủ thể quan hệ quốc tế: Chủthểquanhệquốctếlànhững
thựcthểchínhtrị-xãhộicóhoạtđộngnộitạivàxuyênquốcgia,
đóngmộtvaitròcóthểnhậnthấytrongquanhệquốctế,làmnảysinh
vàpháttriểncácmốiquanhệquốctế.
+Thựcthể:cánhân,tổchứccóthểtạoramộtmốiquanhệnàođó.
+VD:Cánhân:họcsinhtraođổi,xuấtkhẩulaođộng.
Quốcgia:chínhkhách,nguyênthủquốcgia
 Quốcgia:làmộtthựcthểpháplýquốctếvàphảicócácđặctínhsau:
+Mộtdâncưthườngxuyên
+Mộtlãnhthổxácđịnh
+Mộtchínhphủcókhảnăngduytrìsựkiểmsoáthiệuquảtrênlãnh thổcủanó
+Tiếnhànhquanhệquốctếvớiquốcgiakhác  Chủ quyền:
*Chủ quyền quốc gia bao gồm:
+Quyềnđộcquyềnthựcthiquyềnlựcchínhtrịtốicaođốivớilãnhthổ
vàconngườitronglãnhthổđó
+Quyềnlựclãnhđạovàthiếtlậpluậtpháp
+Quyềnriêngbiệt,tuyệtđối,toànvẹnlãnhthổ
+Làthuộctínhkhôngthểtáchrời;cótínhtốicao:thểhiệnởchỗquyền
lựccủanhànướccóhiệulựctrêntoànbộđấtnước,tấtcảdâncưvàcác
tổchứcxãhội.
*Chủquyềnquốcgiađượcthểhiệnở2phươngdiện:
 Sứcmạnhquốcgia:
- Làkhảnăngtổnghợpcủaquốcgia,vôhìnhvàhữuhình,nhântốtự
nhiênvànhântốxãhội,nhântốdânsốvànhântốlãnhđạo,nhằmtác
độngvàảnhhưởngrabênngoàinhằmthựchiệncáclợiíchquốcgia
- Là khả năng tổng hợp của quốc gia (hiện tại và tiềm
tàng trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, văn
hóa) và việc vận dụng khả năng đó trong quan hệ quốc
tế (sự lãnh đạo của nhà nước, chính quyền)
VD: TriềuTiênvàvấnđềhạtnhân
ẤnĐộ-cườngquốcvềkhoahọccôngnghệ
 Lợiíchquốcgia
- Lợi ích quốc gia là mục tiêu cơ bản và nhân tố quyết
định cuối cùng trong việc hoạch định chính sách đối ngoại.
- Lợi ích quốc gia là khái niệm có tính khái quát hóa cao
bao gồm những nhu cầu sống còn của quốc gia đó. Đó
là tự bảo vệ độc lập, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quân sự
và thịnh vượng về kinh tế
 Xét về bản chất: Lợi ích quốc gia là việc thực hiện
hóa các nhu cầu khát vọng (3 nhóm: an ninh, phát
triển và ảnh hưởng) của quốc gia dưới dạng mục tiêu
trong quan hệ quốc tế ở một giai đoạn nhất định
2. Phânloạichủthểquanhệquốctế
 Theotiêuchívềkhảnăngthựchiệnvàgánhváctráchnhiệm,nghĩa
vụquốctếcũngnhưtácđộngvàảnhhưởngcủacácchủthểvàosự
pháttriểncủaquanhệquốctế,cóthểphânloạithànhcácchủthểnhư sau:
+Quốcgiacóchủquyền
+Cáctổchứcquốctếvàkhuvực
+Cáccôngtyxuyênquốcgia,côngtyđaquốcgia
+Cáccánhâncóảnhhưởng
 Theotiêuchíđặcđiểmtổchức +Quốcgia
+Tổchứcquốctế,tổchứckhuvực
+Cáccôngtyxuyênquốcgia,đaquốcgia
+Cácchủthểcótiềmnăngquốcgia:phongtràogiảiphóngdân
tộc,mộtsốcơcấukhuvựccótiềmnăngdẫnđếnsựhìnhthành quốcgia
 Theotiêuchílấyquốcgialàmcăncứtrungtâm
+Chủthểquốcgia(chủthểnhànước):cácquốcgiadântộc,phong
tràogiảiphóngdântộc
+ Chủ thể phi quốc gia (chủ thể phi nhà nước): tổ
chức quốc tế, một số nhóm chính trị - xã hội, các
phong trào, tập đoàn xuyên quốc gia, cá nhân có ảnh hưởng. VD:BTS
3. Các yếu tố cấu thành nên sức mạnh quốc giaM  Yếu tố tự nhiên
- Vị trí địa lý, địa chính trị - Địa hình địa mạo
- Tài nguyên thiên nhiên và khí hậu
 Cơ sở cho sự phát triển đất nước và phát triển kinh tế  Yếu tố dân số
- Số lượng: Nhân tố sản xuất
- Chất lượng: tố chất công dân, sức khỏe, nền tảng đạo
đức, văn hóa trình độ giáo dục
- Cấu trúc dân số: giới tính, độ tuổi, thành phẩn dân tộc, tôn giáo
 Dân số là mục tiêu lưu tâm quan trọng của các nhà hoạch địch chính sách  Sức mạnh kinh tế
- Là yếu tố cơ bản và then chốt thể hiện sức mạnh quốc gia
- Là cơ sở quan trọng để tham gia vào QHQT
- Góp phần nâng cao đời sống nhân dân, tạo ổn định
quốc gia và nâng cao sức mạnh quốc phòng
 Thể hiện ở các chỉ số:: + GDP
+ Các tỉ trọng: Ngoại thương, đầu tư nước ngoài
+ Nguồn dự trữ vàng và ngoại tệ
+ Ứng dụng CNTT trong sản xuất
+ Vai trò trong quá trình hội nhập KTQT
 Phụ thuộc vào các yêu tố:
+ Chính sách, cơ cấu kinh tế: tỉ trọng công-nông
nghiệp-dịch vụ, tỉ trọng và giá trị ngoại thương
+ Tương quan so với mức gia tăng dân số
+ Khả năng giải quyết các xung đột KTQT: hạn chế
các thiệt hại và giữ vựng vị trí nền kinh tế trước các
tình huống xung đột quốc tế  Sức mạnh quân sự
- Khả năng phòng thủ, bảo vệ lãnh thổ và công dân, bảo
vệ độc lập chủ quyền quốc gia, chống các lực lượng phá
hoiaj từ bên ngoài và bên trong có bên ngoài hỗ trợ
- VD: ĐấtnướcBaTưchia5xẻ7thànhcácnướcnhỏdonộichiến
(thànhphầnphảnđộngcósựhậuthuẫntừMĩvàcácnướcphương Tây)
- Đốivớinướclớn:hiệuquảcáchoạtđộngquânsựởbênngoài,khả
năngpháthuyảnhhưởngquânsựtrongcácquanhệquốctế
- Sảnxuấtmuasắmvũkhíhiệnđạiquakhảnăngsửdụngvũkhíhiện
đại,ởkinhnghiệmchiếnđấu,tổchứcquânđộiquatinhthầncủabinh lính
 Trìnhđộkhoahọccôngnghệ
- LànềntảngchosựpháttriểnđộnglựcquantrọngđểpháttriểnLLSX hiệnđại
- Đónggópchosựtăngtrưởngvàsứccạnhtranhcủanềnkinhtế
 Truyềnthốngvàtậpquán
- Truyềnthốnglànhữngthóiquentrongđờisốngcùngnhữngnếpsuy
nghĩa,tưduyvềcáchànhvi,ứngsửtrongsảnxuấtvàtronggiaotiếp
đượchìnhthànhlâuđờitrongcộngđồngngười,gắnvớinhữngmôi
trườngtựnhiênvàxãhộinhấtđịnh
- Tậpquáncũnglànhữngthóiquenđịnhhìnhởhànhvicủaconngười
trongtínngưỡngtrongquátrìnhhoạtđộngsảnxuấtvớicácquanhệ xãhội
 Nănglựccủahệthốngchínhtrị
- Chất lượng của Chính phủ thể hiện qua việc nhận thức
đúng đăn tình hình khu vực và thế giới
- Khả năng hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách phù hợp
- Khả năng tập hợp lực lượng trong nước và quốc tế để
thực hiện các mục tiêu đề ra
4. Khái niệm, phân loại các tổ chức quốc tế
 Khái niệm các tổ chức quốc tế:
- Tổchứcquốctếlàthựcthểcócấutrúctổchứcxácđịnhbaogồmcác
thànhviênlàcácquốcgiahoặcthuộcnhiềuquốcgiađượcthànhlập
vàhoạtđộngtrêncơsởcácthỏathuậngiữacácthànhviênnhằmtheo
đuổinhữngmụctiêuchung.
 Phân loại các tổ chức quốc tế
1. Tiêuchíđịalý(địabànhoạtđộng)
- Tínhtoàncầu(WTO,UN)
- Tínhkhuvực(APEC,ASEAN,EU)
2. Theotiêuchílĩnhvựchoạtđộng
- Đơnchứcnăng:TổchứccảnhsáthìnhsựquốctếInterpol,Tổchức
hàngkhôngdândụngthếthờiICAO
- Đachứcnăng:EU,ASEAN
3. Theochếđộthànhviên(nhànướchayphinhànước):
- TCQTliênchínhphủ(IGO):EU,NATO,WTO
- TCQTphichínhphủ(INGO):HòabìnhXanh,Tổchứcânxáquốc tế,… Chương 6:
1. Nguyênnhânxungđộtquốctế
(1)Bối cảnh quốc tế và khu vực
bốicảnhquốctếvàkhuvựctácđộnglớnđếnviệcxảyracáccuộcxung đột
VD:GiữathếkỷXVI,cácnướcchâuÂubắtđầuhìnhthànhchủnghĩatư
bảnvàbànhtrướnglãnhthổsangcácnướcchâuÁvàchâuPhi à các
nướctrongkhuvựccạnhtranhlẫnnhauđểtìmkiếmthuộcđịa,phânchia
lạithịtrườngtrênthếgiới,từđódẫntớisựkhởiđầucủaChiếntranhthế
giớithứnhấtpheĐồngminhvàtrụcPhátxítđốiđầuàmọilụcđịatrên
thếgiớiđềubịảnhhưởngnặng
(2)Sự thay đổi trật tự thế giới, sự phân bố lực lượng và các trung tâm
quyền lực trên thế giới.
-LiênXôtanrãàMỹmangthamvọngthiếtlậptrậttựthếgiớiđơncực
domìnhlãnhđạo,cònngượclạicácnướclớnkháclạimongmuốnthiết
lậptrậttựthếgiớiđacựcàquátrìnhchiatáchvàtậphợplựclượng
VD:LiênbangNamTưtanrã,mởrộngNATO,sựrađờiliênminhan
ninh,sựrađờiTổchứchợptácThượngHải,sựcủngcốASEAN,sự
thànhlậpcácliênminhanninh–chínhtrịmớitạiẤnĐộ-TháiBình
DươngnhưQUAD,AUKUS…bấtđồng,mâuthuẫngiữacácbênkết
thúcbằngcáccuộcxungđột
VD:bấtđồngxoayquanhchươngtrìnhhạtnhâncủaIran,việctriểnkhai
chươngtrìnhphòngthủtênlửacủaMỹởChâuÂu…khisụpđổhoặccó
sựbiếnđổilớntrongtươngquanlựclượngquốctế
VD:Ukraine,GruziavàmộtsốnướcĐôngÂutrongquanhệgiữaNgavà Mỹ
2. Kháiniệmvàphânloạihợptácquốctế
 Kháiniệm:Hợptácquốctếlà việc phối hợp hoạt động giữa hai
hay nhiều chủ thể quan hệ quốc tế nhằm thực hiện các lợi ích nhất định.  Phânloại
a. Hợp tác song phương:khicóhaichủthểthamgia.
-Làquanhệgiữa hai quốc gia;phổbiếnnhấttrongquanhệquốctếnói
chungvàcóthểđượctriểnkhaitrêntấtcảcáclĩnhvựccủađờisốngxãhội
(kinhtế,chínhtrị,quânsự,vănhóa...)vàgiữacácđốitácthuộccơcấunhà
nướccủahaibên.
-Hìnhthứchợp tác giữa các chính đảng, các tổ chức chính trị xã hội và
các tổ chức nhân dân giữa hai nước(baogồmcácđoànthểquầnchúng,cáctổ
chứcchínhtrịxãhội,hòabình,từthiện,nhânđạo,môitrường,cáctổchứcphi chínhphủ...)
b. Hợp tác đa phương:khicónhiềuchủthểthamgia
-Biểuhiệnthôngquacáctổ chức quốc tế, các diễn đàn và hội nghị quốc tế.
-Giữacácquốcgia,cácchínhđảng,hoặccáctổchứcchínhtrịxãhội,có
thểởcấpđộkhuvực,liênkhuvực,châulụcvàcóthểởlĩnhvựckinhtế,quân
sự,tôngiáo,vănhóa...
-Cấpđộcaonhất:hợptáctoàncầu.Cơsở:trùnghợp lợi ích giữa các
quốc gia trongviệcgiảiquyếtnhữngvấnđềmangtínhtoàncầu
3. Cácthựctrạng:vấnđềdịchbệnh(thếgiới,ViệtNam,Covid-19),xung
đột–chiếntranh(thếgiới,châuÁ,Israel-Palestine),bùngnổdânsố(thế
giới,châuPhi),bảovệmôitrườngsống(thếgiới,ViệtNam)
 Vấnđềdịchbệnh
- Nhữngbệnhhiểmnghèomangtínhtoàncầuxuấthiệnởtấtcảcác
nướcnhưngchođếnnay,mộtsốbệnhtậthiểmnghèovẫnchưatìm
rađượcnhữngphươngthuốcphòngchốngvàcáchđiềutrịcóhiệu quả.
- Mộttrongnhữngcănbệnhhiểmnghèonhấtxuấthiệnởhầukhắp
cácnướchiệnnayđólàHIV/AIDS.Cănbệnhnàyđãtrởthành
“căn bệnh thế kỷ” “đại dịch thời đại”. ,
- Theo Tổ chức y tế Thế giới (WHO), trong số những ca tử vong
trên toàn thế giới hàng năm thì hơn 50% là do những căn bệnh
hiểm nghèo nhất gây ra như ung thư, đột quỵ,…, đặc biệt trong
đó, bệnh ung thư và đột quỵ là những “kẻ giết người” lớn và
thầm lặng nhất. Dùyhọcthếgiớiđangngàycàngpháttriểnthế
nhưng,hiệnnayvẫnchưacóthuốcnàocóthểchữađượccănbệnh
ung thư.Bêncạnhbệnhungthư, đột quỵ cũng là một trong
những căn bệnh hiểm nghèo gây tử vong cao và để lại những di chứng nặng nề.
- Năm2020-2021,thếgiớichaođảotrướcđại dịch COVID-19vàtrở
thànhmốiquantâmrộngkhắpcủanhânloại.Hiệnnay,tuyđạidịch
đãtạmthờiđượckhốngchế,nhưngconngườivẫnkhôngthểchủ
quanbởinhữngbiếnchủngmớicũngnhưsựxuấthiệncủacácloại
viruskhácrấtcóthểsẽdẫnđếnmộtđạidịchtươngtựtrongtương lai.
 Vấnđềxungđột-chiếntranh
- Trong5,5nghìnnămlịchsửgầnđây,nhânloạiđãchứngkiếnhơn
14nghìncuộcchiếntranhlớnnhỏ.Vàtrongsuốtkhoảngthờigian
đóchỉcó292nămloàingườisốngtronghoàbình.Cáccuộcchiến
tranhđãvàđangcướpđisinhmạngcủahàngtriệuconngườivà
mộtsốlượngvậtchấtkhổnglồmàconngườiđãtạodựngnên.
- Chúngtađangsốngtrongmộtthờiđạitươngđốihòabìnhsovới
lịchsửđầybiếnđộng,nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàtrongthế
giớingàynayvàtrongtươnglaikhôngcóxungđột.Chỉriêngtrong
quý2năm2021,trêntoànthếgiới,bạolựcđốivớidânthườngđã
cướpđisinhmạngcủahơn5.000người;sốngườichếtliênquan
đếncáctrậnchiếnlêntớihơn18.000người;chấtnổ/bạolựctừxa
làmhơn4.000ngườichết;cáccuộcbạoloạnkhiếnhơn600người thiệtmạng1.
+ỞchâuPhi,chiếntranhvàxungđộtnổraởnhiềunơinhư:
Algieri,Tunidi,Công-gô,Nammibia, Ethiopia,Angola,Xomali, Ruanda,Yemen,…
+TạiTrungĐôngvàTrungCậnĐông,đólànhữngcuộcnộichiến
ởLi-băng,Syria,..;làxungđộttôngiáo,sắctộcgiữangườiDo
TháivàngườiA-rậpởkhuvựcThánhđịaGiê-ru-xa-lem;làxung
độtgiữahaidòngHồigiáoXun-nivàSi-ai,…
+ỞchâuÁ,cuộcgiaotranhquânsựgiữaẤnĐộvàPakistannhằm
giànhquyềnkiểmsoátvùngKashmirởkhuvựcbiêngiớigiữahai
nướccũngđangtrởthành“điểmnóng”;tìnhtrạngbấtổndânsự
củaMyanmar,Campuchia,…
+KhuvựcchâuMỹcũngkhôngngoạilệvớicáccuộcxungđột
đẫmmáudiễnraởHaiti,NicaragoahayChile,…
- GầnđâynhấtlàcáccuộcchiếngiữaNgavàUkraina,xungđột
trêndảiGazakhiếnbaongườithiệtmạnggâychấnđộngthếgiới  Bùngnổdânsố
- Về quy mô dân số, ngày15/11/2022,dânsốthếgiớicánmốc8tỷ 1
người.Sựgiatăngdânsốtuyvẫntiếptụcdiễnranhưngtốcđộ
giảmđi.CácdựbáomớinhấtcủaLHQchothấydânsốcóthểtăng
lênkhoảng8,5tỷngườivàonăm2030,lên9,7tỷngườinăm2050.
Dânsốtăngtạocơhộiđểgiảiquyếtcácvấnđềtoàncầu,pháttriển
kinhtế-xãhội,tănglựclượnglaođộng,nhưngcũngđikèmvới
nhiềutháchthứcmới.
- Về cơ cấu dân số,cơcấudânsốlàtổngsốdânđượcphânloạitheo
giớitính,độtuổi,dântộc,trìnhđộhọcvấn,nghềnghiệp,tìnhtrạng
hônnhânvàcácđặctrưngkhác.Cơcấudânsốtheogiớitínhvàđộ
tuổiđóngvaitròquantrọngtrongviệclậpkếhoạchpháttriểndân
sốvàkinhtếxãhộithôngquaviệcnắmbắttốthơncáchiệntượng
dânsố,kinhtếxãhộiđangvàsẽdiễnra.
+ Xét cơ cấu dân số theo giới tính,nhìnchungtrênthếgiới,
trongtổngsốtrẻmớisinhthìthườngcósốnamnhiềuhơnsốnữ.
 Nhữngnướccósốnữnhiềuhơnthườnglànhữngnướckinhtếphát
triển(châuÂu,BắcMỹ,ÚcvàNewZealand).
 Nhữngnướccósốnamtrộihơnthườnglànhữngnướckinhtếchậm
phát  triển  điển  là  những  nước  thuộc  khu  vực  Nam  Á và  Trung
Quốc2. Sốbégáiđượcsinhragiảmsẽdẫntớitìnhtrạngthừathanh
niênnamgiới. Tìnhtrạngnàycảnhbáonguycơdẫnđếngiatăng
hànhvibạolựcvàchốngđốixãhội,rốiloạntìnhtrạnghônnhân,
phâncônglaođộngxãhộivàsaucùngảnhhưởngđếnsựổnđịnhlâu
dàivàpháttriểnxãhộibềnvững.
- Xét cơ cấu dân số theo độ tuổi,cơcấudânsốtheođộtuổilàsự
phânbốcủanhữngngườiởnhiềuđộtuổikhácnhau(cácnhóm
dướituổilaođộng(0-14),trongtuổilaođộng(15-60),vàtrêntuổi
laođộng(từ60trởlên) 2
+ Cácnướcpháttriểnthườngcódânsốgiàhơncácnướcđang
pháttriển,tuynhiêntốcđộgiàhoádânsốởcácnướcđangphát
triểnsẽdiễnranhanhhơncácnướcpháttriểndohậuquảcủa
“bùngnổtrẻem”giaiđoạntrước.
+Tìnhtrạnggiàhoádânsốsẽlàmgiatăngáplựclênhệthốngan
sinhxãhội,nhấtlàvềytếvàhệthốngtrợcấplươnghưu.Giàhóa
dânsốcũngtạoranhữngtháchthứctrongpháttriểnkinhtế(gánh
nặngkinhtếchongườilaođộngtrẻcaohơn,áplựclớnđốivớihệ
thốngytếkhichămsócsứckhoẻngườigià,…
- Về phân bố dân số,phânbốdâncưvàmậtđộdânsốthếgiớiphụ
thuộcvàođiềukiệnkinhtế-xãhộivàhoàncảnhtựnhiên.Những
nơikinhtếpháttriển,điềukiệntựnhiênthuậnlợithìdâncưtập
trungđôngđúc;cácvùngkhíhậukhắcnghiệt(bănggiá,hoang
mạckhôhạn…)giaothôngkhókhăn,kinhtếkémpháttriểnthì
dâncưthưathớt,mậtđộdânsốthấp.
+ Phânbốdâncưkhôngđồngđềuảnhhưởngđến:
 Vềkinhtế:ảnhhưởnglớnđếnviệcsửdụnglaođộngvàkhaitháctài
nguyênthiênnhiên,cónơithừa,cónơithiếunguồnlaođộng;
 Vềxãhội:gâyranhiềuvấnnạnnhưansinhxãhội,ùntắcgiaothông,
chênhlệchgiàunghèo,tệnạnxãhội;
 Vềmôitrường:ônhiễmmôitrườngởkhuvựcđôngdâncưngàycàng nghiêmtrọng.
- Về chất lượng dân số, chấtlượngdânsốlàsựphảnánhcácđặc
trưngvềthểchất,trítuệvàtinhthầncủatoànbộdânsố.Nângcao
chấtlượngdânsốsẽtạonềntảngchosựpháttriểnnguồnnhânlực
chấtlượngcaogópphầnpháttriểnnhanh,bềnvữngcủamỗiquốc
gia....VD:NhiềunướckhuvựcchâuÁnhư:TrungQuốc,In-đô-
nê-xi-a,TháiLan,Ma-lai-xi-a,Phi-lip-pin…đãđưamụctiêunâng
caochấtlượngdânsốvàocácchươngtrìnhdânsố–kếhoạchhóa
giađình,lồngghépvàocácchiếnlược,kếhoạch,chươngtrình
pháttriểnkinhtế–xãhộicủaquốcgia.ViệtNamchúngtacũng
rấtquantâm,thựchiệncôngtácdânsố.
+ Cácnướcpháttriểnthườngđượccoilàcóchấtlượngdânsốcao
hơncácnướcđangpháttriển.KhuvựcchâuÂu,BắcMỹvàchâu
Úclànhữngkhuvựccóchấtlượngdânsốcaosovớikhuvựcchâu
Á,châuPhivàchâuMỹLatinh.
+ Kinhtếpháttriểnsẽlàtiềnđềđểcảithiệnvậtchấtvàtinhthần
dâncư;đồngthờigópphầnxâydựngtốthệthốngansinhxãhội,
chămsócsứckhoẻ,giáodụcvàmôitrường–cácđiềukiệnđểmột
quốcgia,mộtkhuvựcđạtđượcchấtlượngcaovềmặtdânsố.
 Bảovệmôitrườngsống
- Đấutranhbảovệmôitrườnglàcuộcđấutranhnhằmkhắcphục
nhữngmâuthuẫnnảysinhtrongquanhệgiữaconngườivớicon
người,conngườivớithiênnhiên.
- Ngàynay,môitrườngsốngtrêntráiđấtbịpháhoạinghiêmtrọng.
Tìnhtrạngtrênđangđedoạtrựctiếpđếnsựsốngcủaloàingười.
Bảovệmôitrườngsốngtrởthànhnhiệmvụquantrọngcủamọi
người,củamọidântộc.
- BáocáobiếnđổikhíhậucủaUỷbanLiênchínhphủvềBiếnđổi
khíhậucácnăm2019,2020,2021đãchỉrarằng:
+Một là,lượngkhíthảigâyhiệuứngnhàkínhtừcáchoạtđộng
củaconngườilànguyênnhângâyrahiệntượngnónglêntoàncầu
khoảng1,1°Cvànhậnthấyrằngtínhtrungbìnhtrong20nămtới,
nhiệtđộtoàncầudựkiến sẽđạthoặcvượtquá1,5°Ccủasựấm
lên.+Hai là,cáchconngườisảnxuấtvàtiêuthụthựcphẩmvà
nănglượng,vàsựcoithườngmôitrườngmộtcáchtrắngtrợntrong
pháttriểnkinhtếhiệntại,đãđẩythếgiớitựnhiênđếngiớihạncủa nó.
+Ba là,conngườicùngvớisựpháttriểnvượtbậcvềkhoahọckỹ
thuậtnhưnglạiđanggâyrasựkiệntuyệtchủnghàngloạt,biếnđổi
khíhậu,mấtđadạngsinhhọc,ônhiễm,giatăngdânsố,nhựađại dương.
4.Cácgiảiphápphòngchốngdịchbệnh,đẩylùinguycơchiếntranhbảovệhoà
bình,hạnchếbùngnổdânsố,ngănngừaônhiễmmôitrường
 Các giải pháp phòng chống dịch bệnh  Phòng chống HIV/AIDS + Phòng chống tệ nạn + Vệ sinh nơi ở 
Phòng chống các bệnh hiểm nghèo khác
1/Luônđikiểmtrasứckhoẻđịnhkỳ;
2/Cólốisốnglànhmạnh,thườngxuyêntậpthểdụcvàkhôngdùng
cácchấtkíchthíchnhưthuốclá,rượubia,thứcuốngcócồn;
3/Tăngcườngsửdụngcácthựcphẩmxanh,sạch,cólợichosứckhoẻ,
cótácdụngphòngchốngungthưnhưraucảixanh,tỏi,càchua…;
tuyệtđốikhôngsửdụngcácthựcphẩmdễsinhbệnhnhưthịtxông
khói,thứcănbịmốc,thứcănđónghộp…
 PhòngchốngCovid19
+Đểngănchặnđiềunày,ngoàichínhsáchđặcthùcủamỗinước,rất
cầnsựchungtayvàhợptáccủacácquốcgiatrênthếgiới,đểmỗiquốc
giasẽtươngtrợvàgiúpđỡlẫnnhaucùngchốnglạiđạidịch,bảovệ
cuộcsốngtoànnhânloại.
 Cácbiệnphápđẩylùinguycơchiếntranhbảovệhoàbình
- Việcngănchặnchiếntranh,bảovệhoàbìnhkhôngthểtáchrời
đấutranhngănchặnnguycơhuỷdiệtcủahạtnhân,bảovệsựsống
vànềnvănminhnhânloại.
- Đểcóhòabìnhtrênthếgiớicũngnhưkhuvực,cácnướccầntôn
trọng nguyên tắc cùng tồn tại hòa bình . Trướcmắt,CNTBphải
thừanhậnCNXHkhôngphảilàmột“bóng ma”, “là sản phẩm sai
lầm của lịch sử” ,“bệnh ung thư phải cắt bỏ tận gốc rễ”nhưhọ
nghĩmànóđãtrởthànhmộtthựcthểđangtồntạisongsongbên
cạnhCNTB.TấtnhiênCNXHkhôngtồntạimãimãibêncạnh
CNTB.QuyluậtCNXHthaythếCNTBlàquátrìnhlịchsửtấtyếu
cũngnhưxãhộitưbảnthaythếxãhộiphongkiếnvậy.
- Mụctiêuchínhcủanguyêntắccùngtồntạihoàbìnhlànhân đạo
và cách mạng. Nhân đạobởinóngănchặnchiếntranh,bảovệhoà
bình,tránhnhữngcuộcchiếntranhtànkhốc
- Trong lĩnh vực quân sự làkiênquyếtđấutranhloạitrừviệcdùng
vũlựcđểgiảiquyếtnhữngmâuthuẫnbấtđồnggiữaCNXHvà
CNTB;kiênquyếtkhôngsửdụngbạolựctrongquanhệgiữacác
quốcgia;đấutranhđểtriệttiêuvũkhíhạtnhânvàgiảitrừquânbị.
- Trong lĩnh vực quan hệ quốc tế làđẩymạnhhợptáckinhtế,văn
hoá,khoahọc-kỹthuậtgiữaCNXHvàCNTBtrêncơsởbình
đẳng,haibêncùngcólợi
 Cácbiệnpháphạnchếbùngnổdânsố
 Ở cấp độ quốc gia
- Thứ nhất là, tâ “
ptrungxâydựngvàpháttriểnsứcmạnhquốcgia
dựngconngườipháttriểntoàndiện,vừatạodựngnguồnlaođộng
chấtlượngcaochođấtnước,vừanângcaonhânlựcchohệthống quốcphòng,anninh.
- Thứ hai là,tăngcườngnhâ “
nthứcvềvấnđềdânsố. Ngày11/7
hàngnămđượclựachọnlàNgàyDânsốthếgiớinhằmnângcao
nhậnthứcvàthayđổihànhvicủacộngđồngvềcácvấnđềdânsố
- Thứ ba là, xâydựngcơchế,chínhsách,hê “thốngphápluât, “cơ
quanchuyêntráchgiảiquyếtcácvấnđềdânsố
VD: TạiNhậtBản,dotìnhtrạnggiàhóadânsố,nhiềukhuvực
đangđốimặtvớivấnđềgiảmdânsốnghiêmtrọng,việcgiảiquyết
nhữngvấnđềnàygặprấtnhiềukhókhăn.Trướctìnhthếđó,chính
phủNhậtBản“Xâydựngxãhội5.0”-xã hội lấy con người làm
trung tâm, cân bằng giữa phát triển kinh tế và giải quyết các vấn
đề xã hội dựa trên một hệ thống tích hợp cao không gian mạng
(không gian ảo) và không gian vật lý (không gian thực
- Thứ tư là,sựchungtaytừcấpchínhquyềnđếnngườidântrong
cácvấnđềdânsố.Vấn đề dân số - đặc biệt là xu hướng giảm sinh,
già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số - là những vấn đề
cơ bản mà nhiều quốc gia trên thế giới phải đối mặt. Tại Trung
Quốc, chínhsáchmộtconđượcquyđịnhtrongHiếnphápnăm
1982.Kểtừđóđếnnay,mặcdùquyđịnhvềviệcsinhconthứhai
đượcnớilỏngnhưngkếtcấudânsốcủaTrungQuốcxuấthiê “ nđă “ c
trưngdânsốgiàhoávàítcon. 
Ở cấp độ hệ thống, hợp tác song phươnggiữacácquốcgiagópphầntăng
cườnggiảiquyếtcácvấnđềdânsố.ChâuPhihiệnnayđanglàkhuvựccótỷlệ
đóinghèolớnnhấttrênthếgiới.Khuvựcnàycũngthườngxuyênđứngtrước
nguycơmấtanninhlươngthực.Dovậy,chínhphủcácquốcgiachâuPhiluôn
đềcaohợptácquốctếởcấpđộsongphươngnhằmgiảiquyếtnhucầulương
thựctrongnước,xoáđóigiảmnghèo,nângcaochấtlượngsốngchongườidân.
 Tại các thể chế đa phương,trướcthựctrạngsốlượngngườitrên
tráiđấtchạmngưỡng8tỷngườivàongày15/11/2022,QuỹDânsố
LiênHợpQuốc(UNFPA)kêugọicácquốcgiagiúpđỡphụnữ,trẻ
em,ngườiyếuthếdonhómnàydễbịtổnthươngnhấttrướcsựthay
đổinhânkhẩuhọc.Liênhợpquốckêugọicácquốcgiacầncó
chínhsáchquảntrịhợplýđểđảmbảodânsốchấtlượngcaocho
pháttriểnkinhtế-xãhội.
 Cácbiệnphápngănngừaônhiễmmôitrường  Ở cấp đô a
quốc gia, phươnghướnggiảiquyếtchovấnđềđấutranhbảo vê “
môitrườngthểhiê “ ncụthểnhưsau: - Mô a t là, tâ “
ptrungxâydựngvàpháttriểnsứcmạnhquốcgia.Quốc
gia vớisứcmạnhlớn,cóthểloạitrừhoặcxửlý,giảmthiểunhững
tácđộngtiêucựccủacácvấnđềkinhtế–xãhô “ iđếnmôitrường.
- Hai là,tăngcườngnhâ “
nthứcvềvấnđềbảovê “ môitrường.
- Ba là,xâydựngcơchế,chínhsách,hê “thốngphápluât,“cơquan
chuyêntráchbảovê “
môitrường.Chínhsáchvàphápluậtchưathực
sựđầyđủ,hệthốngvàminhbạchcũngnhưchưacậpnhậttheosự
biếnđộngcủatìnhhìnhthếgiớivàtrongnướcđanglàmộtcảntrở
đốivớiviệcphòngvàgiảiquyếtcácvấnđềmôitrường.Điềunày
tạonhiềulỗhổngchotộiphạmgâyônhiễmmôitrường.
VD: ChínhphủÔxtrâyliađãbanhànhĐạoluậtbảovê “môitrường
vàbảotồnđadạngsinhhọctừnăm1999;Viê “ tNamxâydựng
Chiếnlượcbảovệmôitrườngquốcgiađếnnăm2030,tầmnhìn
đếnnăm2050,...Quốchô “iMỹgiaochoCụcbảovê “môitrường
LiênBangchịutráchnhiệmtổngthểvềquảnlýmôitrườngliên bang,...
- Bốn là,sựchungtaytừcấpchínhquyềnđếnngườidântrongcác
vấnđềbảovê “ môitrường
VD: NgườidânthủđôOslo,Nauynỗlựcđồnghànhcùngchính
phủxâydựngthủđôxanhbằngviệcsửdụngphươngtiệncông
cộng,xeđiệnthânthiệnvớimôitrường,xeđạphoặcđibộ.
 Ở cấp độ hệ thống,cácquốcgiavàkhuvựctăngcườnghợptácquốc
tếởcảcấpsongphươngvàđaphươngnhằmgiảiquyếthiệuquảcác
vấnđềmôitrường.
- Với cấp độ hợp tác song phương,nhiềuquốcgiatăngcườnghợp
táccùngchungtaygiảiquyếtcácvấnđềmôitrường.ViệtNamvà
Ốttrayliađãcùngnhauthảoluậnvềcácnộidungmởrộnghợptác
giữaĐạisứquánAustraliavàBộTàinguyênvàMôitrường,trong
đó, bàn  về  mối  quan  hệ  phát  triển  các  nhiệm  vụ  chung  trước COP26
- Với cấp độ hợp tác đa phương, tháng6/1992,Hộinghịthượng
đỉnhvềmôitrườnghọptạiRioDeJaneiro(Brazil)vớisựthamgia
củahơn180nướcvà70tổchứcquốctế.
+ DướisựbảotrợcủaLiênhiệpquốc,hainămmộtlần,Hộinghịmôitrường
thếgiớiđượctổchứcđểđánhgiáthựctrạngmôitrường,kiếnnghịnhững
phươnghướngbảovệtrênphạmvitoàncầu.Hàngnăm,LiênHợpQuốcchọn
mộtthànhphốlàmnơitổchứclễkỷniệmNgàyMôitrườngThếgiới.
+Tháng10/2021đãdiễnraHộinghịBộtrưởngmôitrườngASEANlầnthứ16.
ĐâylàdịpquantrọngđểcácnướcthànhviênASEANcùngnhauđưaragiải
pháp,địnhhướngquantrọng,gópphầnđạtmụctiêubềnvữngvềmôitrường+
Sáng 29/6/2022, các Bộ trưởng môi trường của 27 quốc gia thành viên Liên
minh châu Âu (EU) đã đạt thỏa thuận về các luật được đề xuất nhằm ứng
phó với biến đổi khí hậu, theo đó ủng hộ kế hoạch đến năm 2035 không
mua bán mới ô-tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch,...