Vận dụng mối quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, tìm hiểu tâm lý xã hội của thế hệ trẻ 8X trong thời đại ngày nay | Tiểu luận môn Chủ nghĩa xã hội khoa học

SVTH : §ç HOµNG T¢M Lời mở đầu
Khái niệm 8X lần đầu tiên được báo Hoa học trò dùng để gọi chung những
người sinh từ năm 1980 đến 1989. Khi “thuật ngữ” này trở nên phổ biến, một
loạt các tờ báo đã sử dụng và xây dựng lên chân dung những “8X” đương thời.
8X sinh ra trong những năm tám-mươi của thế kỉ XX là những năm cực kì
khó khăn. Cái "bao cấp-tập trung" mặc dù đã bộc lộ rõ là quá lỗi thời, vẫn ngoan
cố bám giữ. Kinh tế thị trường dù là tất yếu, vẫn còn rất mong manh, xa lạ.
Dường như tất cả những gì "thiếu" và "yếu" nhất của mấy chục năm chiến tranh,
dồn nén lại, đền thời gian này đồng loạt bùng ra một cách dữ dội. Đúng là những
ngày "chạy ăn từng bữa toát mồ hôi !".
Sinh ra vào thời đói kém như vậy, về thể lực 8-X không thể cao to như 9X
sau này. Nhưng, cũng chính vì ít nhiều đã phải chịu cái khổ của đói, cái cực của
nghèo, 8X mạnh mẽ hơn, quyết tâm, không ngại khó và "chịu chơi" hơn. 8X lớn
lên cùng với kinh tế thị trường, cùng với đầu tư nước ngoài, cùng với InterNet,
cùng với hội nhập; mang danh thế hệ của những người trẻ năng động và sáng
tạo, 8X được sinh ra và lớn lên trong hòa bình, trong những năm đầu đổi mới của đất nước.
Khoảng 10 triệu 8X đang trở thành lực lượng chính trong mọi hoạt động
kinh tế, khoa học, văn hóa của nước ta. Chính 8X sẽ quyết định sự phát triển của
đất nước trong vòng 20-30 năm tới, những năm định hướng của tương lai dân
tộc. Vì thế, 8X đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của xã hội. Họ được gọi là
những chủ nhân tương lai của đất nước.
8X đang lớn lên và trưởng thành rất nhiều, đã có rất nhiều 8X rất thành
công, góp phần lớn lao vào công cuộc xây dựng đất nước, là niềm tự hào của đất
nước, nhưng bên cạnh đó, trong tâm lý của 8X có nhiều điểm rất đáng bàn đến,
nhiều điểm tích cực và tiêu cực song song tồn tại. GVHD: TRÇN NGäC LINH 0 SVTH : §ç HOµNG T¢M
Mặc dù em đã rất cố gắng để có thể hoàn thành đề tài một cách tốt nhất nhưng
vẫn còn nhiều sai sót, em mong nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo của thầy. Em xin
chân thành cảm ơn PGS.TS Thầy Trần Ngọc linh đã giúp em hoàn thành đề tài này. GVHD: TRÇN NGäC LINH 1 SVTH : §ç HOµNG T¢M A/ Nội dung
Cơ sở lý luận của đề tài
1.Các khái niệm triết học:
1.1. Tồn tại xã hội:
Tồn tại xã hội là toàn bộ những yếu tố vật chất mà xã hội dựa vào để tồn tại và phát triển
V.I.Leenin khi nghiên cứu tồn tại xã hội với tính cách vừa là đời sống vật
chất, vừa là những quan hệ vật chất giữa người và người đã cho rằng: việc anh
sống, anh hoạt động kinh tế, anh sinh đẻ con cái và anh chế tạo ra các sản phẩm,
trao đổi sản phẩm…làm nảy sinh ra một chuỗi tất yếu khách quan gồm những
biến cố, những sự phát triển, không phụ thuộc vào ý thức xã hội của anh và ý
thức này không bao giờ bao quát được toàn vẹn cái chuỗi đó.
Các yếu tố chính tạo thành tồn tại xã hội là phương thức sản xuất vật chất,
điều kiện tự nhiên – hoàn cảnh địa lý, dân số và mật độ dân số… trong đó
phương thức sản xuất vật chất là yếu tố cơ bản nhất
1.2. Ý thức xã hội;
Ý thức xã hội là mặt tinh thần của đời sống xã hội , bao gồm tình cảm, tập
quán, truyền thống, quan điểm, tư tưởng, ký luận…phản ánh tồn tại xã hội trong
những giai đoạn phát triển nhất định
1.3. Tâm lý xã hội:
Tâm lý xã hội là một bộ phận rất quan trọng của ý thức xã hội thông
thường. Mà theo đó, nó được hình thành trực tiếp từ hoạt động thực tiễn hàng
ngày, chưa được hệ thống hóa, khái quát hóa thành lý luận.
Tâm lý xã hội bao gồm toàn bộ tình cảm, ước muốn, tâm trạng, tập quán…
của con người, của một bộ phận xã hội hoặc của toàn bộ xã hội hình thành dưới
ảnh hưởng trực tiếp của đời sống hàng ngày của họ và phản ánh đời sống đó.
Đặc điểm của tâm lý xã hội là phản ánh một cách trực tiếp điều kiện sinh
sống hàng ngày của con người, là sự phản ánh có tính chất tự phát, thường ghi GVHD: TRÇN NGäC LINH 2 SVTH : §ç HOµNG T¢M
lại những mặt bề ngoài của tồn tại xã hội. Nó không có khả năng vạch ra đầy đủ,
rõ ràng, sâu sắc bản chất các mối quan hệ xã hội của con người.
Những quan niệm của con người ở trình độ tâm lý xã hội còn mang tính
kinh nghiệm, chưa được thể hiện về mặt lý luận, yếu tố trí tuệ đan xen với yếu tố
tình cảm. C.Mác, Ph.Awngghen, V.I. Lenin và Hồ Chí Minh rất coi trọng việc
nghiên cứu trạng thái tâm lý xã hội của nhân dân để hiểu nhân dân, giáo dục
nhân dân, đưa nhân dân tham gia tích cực, tự giác vào cuộc đấu tranh của một xã hội tốt đẹp.
2. Biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội.
2.1. Vai trò quyết định của tồn tại xã hội đối với ý thức xã hội.
C.Mác và Ph. Angghen đã chứng minh rằng: đời sống tinh thần của xã hội
hình thành và phát triển trên cơ sở của đời sống vật chất, rằng không thể tìm
nguồn gốc của tư tưởng, tâm lý xã hội trong bản thân nó, nghĩa là không thể tìm
trong đầu óc con người mà phải tìm trong hiện thực vật chất.
C.Mác viết: “…không thể nhận định về một thời đại đảo lộn như thế căn cứ
vào ý thức của thời đại ấy. Trái lại, phải giải thích ý thức ấy bằng những mâu
thuẫn của đời sống vật chất, bằng sự xung đột hiện có giữa các lực lượng sản
xuất xã hội và những quan hệ sản xuất xã hội.”
Quan điểm trên đã bác bỏ quan niệm sai lầm của chủ nghĩa duy tâm muốn
đi tìm nguồn gốc của ý thức tư tưởng trong bản thân ý thức tư tưởng, xem tinh
thần, tư tưởng là nguồn gốc của mọi hiện tượng xã hội, quyết định sự phát triển
xã hội và trình bày lịch sử các hình thái ý thức xã hội tách rời cơ sở kinh tế - xã hội.
Chủ nghĩa duy vật lịch sử chỉ rõ rằng: tồn tại xã hội quyết định ý thức xã
hội, ý thức xã hội là sự phản ánh của tồn tại xã hội, phụ thuộc vào tồn tại xã hội.
Mỗi khi tồn tại xã hội, nhất là phương thức sản xuất biến đổi thì những tư tưởng
và lý luận xã hội, quan điểm về chính trị, pháp luật, đạo đức, văn hóa, nghệ
thuật…sớm muộn sẽ biến đổi. Quan điểm duy vật lịch sử còn chỉ ra rằng: tồn
tại xã hội quyết định ý thức xã hội không phải một cách đơn giản trực tiếp mà GVHD: TRÇN NGäC LINH 3 SVTH : §ç HOµNG T¢M
thường thông qua các khâu trung gian.
2.2. Tính độc lập tương đối của ý thức xã hội.
Chủ nghĩa duy vật lịch sử không xem ý thức xã hội như một yếu tố thụ động,
trái lại còn nhấn mạnh tác dụng tích cực của ý thức xã hội đối với đời sống kinh tế
- xã hội, nhấn mạnh tính độc lập tương đối của nó trong mối quan hệ với tồn tại
xã hội. Tính độc lập tương đối được thể hiện ở những điểm sau đây:
+ Ý thức xã hội thường lạc hậu hơn so với tồn tại xã hôi
+ Ý thức xã hội có thể vượt trước tồn tại xã hội
+ Ý thức xã hội có tính kế thừa trong sự phát triển
+ Sự tác động qua lại giữa các hình thái ý thức xã hội trong sự phát triển của chúng GVHD: TRÇN NGäC LINH 4 SVTH : §ç HOµNG T¢M
B.Vận dụng mối quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã
hội, tìm hiểu tâm lý xã hội của thế hệ trẻ 8X trong thời đại ngày nay
1. Tồn tại xã hội.
Đất nước ta tuy còn nghèo nhưng đang ngày càng khẳng định được vị thế
trong mắt bạn bè Thế Giới. Nền kinh tế nước ta đang ngày một phát triển kinh tế
thị trưởng phát triển mạnh. Việc mở rộng cánh cửa hội nhập luôn là một trong số
những nội dung hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế đất nước. Doanh
thu trong ngành công nghệ số ở Việt Nam năm 2007 ước tính 180 triệu đôla.
Cùng với sự chuyển mình của đất nước, thế hệ trẻ đang ngày càng được tiếp cận
với văn minh hiện đại, với công nghệ số. Những năm 1996, máy vi tính, di
động…vẫn còn là mới mẻ đối với thế hệ trẻ thì đến ngày nay, hầu hết các sinh
viên đều được trang bị di động, máy tính, được tiếp cận với thông tin đại chúng
không chỉ qua đài, Tivi.. mà còn cả qua internet. Với những trang bị ấy, 8X trở
nên năng động hơn, việc giao lưu với bạn bè Thế Giới trở nên hết sức dễ dàng,
dễ dàng tìm tòi, học hỏi để nâng cao vốn hiểu biết, tạo dựng hình ảnh cho mình.
2. Tâm lý xã hội của thế hệ trẻ.
2.1. Một số đặc điểm tâm lý xã hội của thanh niên Việt Nam hiện nay.
Thế hệ trẻ Việt Nam luôn quy tụ, phản ánh và có thể dự báo tất cả những
nét tâm lý mới có của xã hội, trong đó kể cả những yếu tố tích cực và tiêu cực của nó.
2.1a. Những biến đổi về định hướng giá trị của thanh niên.
a. Nhóm giá trị về mặt đạo đức.
Hầu hết thanh niên Việt Nam vẫn coi những giá trị đạo đức truyền thống tốt
đẹp như: yêu nước, sống có tình nghĩa, lương tâm, yêu đồng loại, trung thành
với Tổ Quốc, lương thiện…tuy nhiên, trong thanh niên vẫn còn một số ít coi tiền
bạc hơn các giá trị tinh thần, đạo đức. Họ sống vì đồng tiền, sa đọa, mất nhân GVHD: TRÇN NGäC LINH 5 SVTH : §ç HOµNG T¢M
phẩm, chỉ chú trọng, đề cao giá trị vật chất, chứ không thấy được vai trò của
những giá trị tinh thần, những nét bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc. Một
số ít thanh niên sống đua đòi, thiếu ý thức đạo đức, coi thường pháp luật dẫn đến
các tệ nạn xã hội như tình trạng mại dâm, cướp của…Tỷ lệ thanh niên trong các
tệ nạn xã hội tương đối cao.
b. Nhóm giá trị về học vấn.
Coi trọng việc học vấn là một giá trị truyền thống của dân tộc ta. Khi bước
vào nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, bước vào sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, nhu cầu cần thiết về học vấn, về nâng cao trình độ dân trí, bồi
dưỡng nhân tài đã trở thành bức thiết. Học vấn cao không chỉ là nguyện vọng
của thanh niên Việt Nam mà còn là một thành phần cốt lõi trong mẫu người lý
tưởng của thanh niên hiện nay.
Tuy nhiên qua nghiên cứu, giá trị học vấn của thanh niên hiện nay có mức
độ nhận thức sâu sắc và thiết thực hơn. Việc học tập của thanh niên ngoài việc
gắn liền với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc còn được họ đặt trong mối
quan hệ chặt chẽ với vấn đề việc làm, thu nhập, đến sự phát triển, thành đạt của
bản thân; học để nâng cao chất lượng cuộc sống, nhất là cuộc sống tinh thần.
Trình độ nhận thức, sự định hướng về học tập rõ hơn, gắn bó với thực tiễn cuộc
sống, nhu cầu lợi ích của xã hội và bản thân.
Tuy nhiên, trong tầng lớp thanh niên, nhất là thanh niên nông thôn, tỷ lệ
thanh niên được đào tạo nghề, bồi dưỡng kiến thức quản lý kinh tế, xã hội, kiến
thức kinh tế - xã hội và sản xuất kinh doanh còn thấp.
Động cơ và thái độ học tập của một số thanh niên còn chưa đúng đắn,
chưa nhận thức đầy đủ vai trò của học vấn, tri thức trong công cuộc công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước.
c. Nhóm giá trị niềm tin, lý tưởng.
thanh niên hiện nay đang có sự diễn biến lớn về niềm tin, lý tưởng. Một
bộ phận thanh niên sống thiếu mục đích, lý tưởng, không có nguyện vọng phấn
đấu trở thành Đảng viên, thiếu sự tin tưởng vào sự thắng lợi của chủ nghĩa xã GVHD: TRÇN NGäC LINH 6 SVTH : §ç HOµNG T¢M
hội. Tuy nhiên, đại bộ phận thanh niên đều tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới của
Đảng lãnh đạo, họ nhanh nhạy, sáng tạo trong tư duy và hành động có ý thức,
trách nhiệm đối với sự nghiệp đổi mới.
d. Nhóm giá trị về gia đình.
Thanh niên hiện nay tự quyết định tình yêu, hạnh phúc của mình, họ thực tế
hơn trong tình yêu, không quá lý tưởng hóa, thi vị hóa tình yêu như trước. Tình
yêu và hôn nhân của thanh niên hiện nay gắn liền với đời sống kinh tế, vật chất.
Về mẫu người yêu lý tưởng thì thanh niên hiện nay thiên về yếu tố như:
sức khỏe, thông minh, tháo vát…Những tiêu chuẩn về chính trị, hình thức, địa vị
không được đánh giá cao.
Về cấu trúc gia đình: thanh niên muốn sống độc lập nên không thích gia đình
có nhiều thế hệ, không thích sự phụ thuộc vào bố mẹ khi đã có gia đình riêng.
và hành vi của thanh niên trong lĩnh vực lựa chọn nghề và việc làm.
Trong thực tế, nhiều thanh niên đã không tự định hướng đúng khi lựa
chọn nghề và việc làm, dẫn đến thất nghiệp hay có việc làm mà không phù hợp.
2.1.b. Một số đặc trưng tâm lý thanh niên trong công cuộc đổi mới.
Sự khác nhau về tâm lý giữa các thế hệ, trước hết do sự khác nhau về lối
sống trong xã hội, mà sự khác nhau về lối sống này lại do sự thay đổi điều kiện
kinh tế - xã hội của mỗi thời kì phát triển.
Thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay, ngày càng có những nét tâm lý có tính chất
thời đại Quốc Tế, đó là tâm lý thực dụng, chú trọng hiệu quả, thẳng thắn, trung
thực và có ước mơ về một đời sống tiện nghi, sung túc, hạnh phúc của cá nhân,
tình bạn và tình yêu đẹp đẽ.
Thế hệ trẻ Việt Nam có những nét tâm lý nổi bật: khát vọng làm giàu cho
cá nhân, sự hướng tới đời sống tiện nghi vật chất. Sự chuyển đổi hệ giá trị của xã
hội Việt Nam từ tinh thần - đạo đức, làm cho những giá trị vật chất mà biểu tượng
nổi bật là đồng tiền. Cuối cùng, điều đáng nhấn mạnh là cuộc đổi mới phần nào
xóa dần tâm lý tư tưởng trong xã hội và cả trong tầng lớp thanh thiếu niên. GVHD: TRÇN NGäC LINH 7 SVTH : §ç HOµNG T¢M
2.2. Tâm lý xã hội của 8X
2.2.1. Trong học tập.
Với những Trần Ngọc Minh (vô địch Olympia năm đầu), Nguyễn Tiến Việt
(Huy chương bạc Toán quốc tế tại Nhật 2004)… 8X đã từng sôi nổi trong học
tập với những giải quốc tế, những học bổng du học danh giá.
Những cuộc thi trong và ngoài nước như cờ vua, robocon. Những game
show đầu tiên trên truyền hình với "SV200", "Bảy sắc cầu vồng", "đường lên
đỉnh Olympia",… giàu tính trí tuệ. Đó là thế hệ của những trái tim nóng bỏng
mong vươn tới đỉnh vinh quang bằng kiến thức và khả năng của chính bản thân.
Cô đại sứ tuổi 20 - Văn Đinh Hồng Vũ - thông thạo ba ngoại ngữ Anh, Trung,
Nhật; Đã từng công du gần mười quốc gia như Đức, Ấn Độ, Úc, Hà Lan, Anh...
để tham gia các hội nghị thượng đỉnh, diễn đàn, đại hội các vấn đề về thanh niên
thế giới. Một trang web của thanh niên thế giới đã gọi cô gái này là “Người phát
ngôn của thanh niên Việt Nam”.
Đó là thế hệ của những trái tim nóng bỏng mong vươn tới đỉnh vinh quang
bằng kiến thức và khả năng của chính bản thân.
Trong văn học, 8X là một nhân tố quan trọng tạo lên một dòng văn mới.
Dòng văn ấy được đánh dấu bởi những cái tên như Nguyễn Thế Hoàng Linh,
Trần Thu Trang, Trần Ngọc Linh, Trương Quế Chi… Đổi mới và khác lạ, táo
bạo và cá tính, 8X khẳng định tâm hồn mình qua những trang viết, những tác
phẩm làm xôn xao dư luận trong một thời gian dài.
8X cũng là những người được thầy cô nhớ nhất với những trò đùa nhất quỷ
nhì ma của mình. Không hại đến ai nhưng lại thể hiện sự thông minh, tạo ra
những kỷ niệm khó quên tuổi học sinh. Lúc ra trường, không 8X nào không nhỏ
những giọt nước mắt nuối tiếc khi phải xa nhau.
2.2.2. Trong cuộc sống
8X luôn biết vượt khó vươn lên trong cuộc sống, 8x không quản ngại khó
khăn để trở thành những doanh nhân, những người tiên phong trong mọi lĩnh
vực: Công nghệ, văn hoá, giải trí,… Một thế hệ 8X có một lối sống đẹp với GVHD: TRÇN NGäC LINH 8 SVTH : §ç HOµNG T¢M
những trái tim giàu tình thương đã xây dựng và làm sống phong trào sinh viên tình
nguyện, hiến máu nhân đạo, các chiến dịch mùa hè xanh, tiếp sức mùa thi, quyên
góp ủng hộ vì người nghèo… Không ít 8X chẳng ngại khó khăn, bỏ ra hàng tháng
trời lên vùng cao, vùng sâu vùng xa để giúp đỡ đồng bào các dân tộc được học
thêm con chữ. “Sống đẹp” là khẩu hiệu trên môi của mỗi 8X đương thời.
Sôi nổi trong tất cả các lĩnh vực, 8X đã nhuần nhuyễn hai chữ "hiểu" và
"biết". Họ hiểu bản thân và đất nước cần những gì để tiến bộ, đi lên. Họ biết
mình cần học những gì để đạt được thành công và hoàn thiện bản thân trong cuộc sống.
2.2.3. Trong tình yêu
8X yêu trong sáng – tình yêu lãng mạn với những chiếc giỏ xe chở đầy hoa
phượng. Tỏ tình bằng hoa hồng, thơ và những bức thư nắn nót viết tay. Không
phải quà cáp hay những bó hoa đắt tiền, 8X yêu đơn giản nhưng hoàn hảo. Họ
thực sự là thế hệ của những tình yêu học trò đầy lãng mạn và ngây thơ.
Họ có cách thể hiện tình cảm lãng mạn theo cách của riêng mình như xếp
hoa hồng hình trái tim dưới sân trường, cõng người yêu lang thang trên con đường thanh niên
8X ít "xì –căng-đan" về chuyện "ăn cơm trước kẻng" cũng như nạn nạo phá
thai tuổi vị thành niên. Tuy nhiên, cũng từ thế hệ 8X, sách báo dần dần đề cập
nhiều hơn và thẳng thắn hơn trong vấn đề giới tính, tình dục.
2.2.4. Trong giải trí
Trước đây, họ giải trí bằng chiếc vô tuyến và ba kênh của VTV, thêm vài kênh
địa phương, xem băng đĩa bằng những chiếc băng cổ điển. Không có chat chít,
không có internet với những trò game online, không có đĩa phim nhiều và update
liên tục. Thế nhưng kiến thức về âm nhạc, phim ảnh của 8X lại rất sâu và rộng.
8X chưa có Rap, chưa có Hip hop, những gì họ nghe, họ thưởng thức là
nền showbiz Việt chập chững bước đầu tiên với Đan Trường, Lam Trường,
Phương Thanh,… và những bài hát tiếng anh bất hủ của MLTR, Abba, BSB,… mà không ai không thuộc GVHD: TRÇN NGäC LINH 9 SVTH : §ç HOµNG T¢M
8X thích đọc những cuốn tiểu thuyết như "tắt đèn", "mảnh đất lắm người
nhiều ma", họ say mê những mẩu chuyện cà phê chiều thứ bảy trên hoa học trò
để nghiền ngẫm từng câu chữ. Không bị ảnh hưởng bởi quá nhiều nguồn thông
tin như 9X, những gì 8X thu được từ sách vở thực sự hữu ích trong việc hình thành nhân cách sau này.
Ngoài ra, tất cả những gì làm 8X thư giãn đều được gọi là giải trí. Tụ tập đi
công viên, dạo vài vòng thành phố bằng xe đạp, những thú vui giản dị bên bạn
bè và chiếc xe đạp mini lọc cọc luôn là một kỷ niệm không phai về một thế hệ 8X huy hoàng.
Không dừng ở mức hưởng thụ, chính bản thân 8X cũng tạo cho mình
những sân chơi mới đầy tiềm năng. Đó là các website, các forum với hàng nghìn
lượt người truy cập mỗi ngày, qua đó 8X và các thành viên khác có thể tự do lên
tiếng những quan điểm, ý kiến cá nhân.
2.2.5. Áp dụng công nghệ thông tin
Đất nước chập chững bước vào kỷ nguyên mới, 8X là những người đầu tiên
tiếp cận mạng internet với tốc độ đường truyền siêu rùa, giá siêu đắt mà vẫn
kiên trì ngồi gõ lọc cọc, học lướt web. Cũng từ đó những khái niệm mới ra đời
với yahoo, msn, blog,… Tuy nhiên, 8X chọn lọc thông tin rất kỹ trước khi tiếp nhận.
Đây cũng là lúc 8X học cách sử dụng điện thoại di động. Ban đầu là để…
oai, dần dần họ đã biến di động thành phương tiện liên lạc hữu ích và đúng ý nghĩ của nó.
Hàng loạt những cuộc thi sáng tác phần mềm cho máy tính và di động được
8X đảm nhiệm và cho ra đời những sản phẩm 1-0-2. Cuộc thi robocon thể hiện
đẳng cấp của 8X với những cái đầu cực kỳ xuất sắc. Họ đã – đang – và sẽ tiếp
tục phát triển nền công nghệ thông tin ở Việt Nam.
Game online xuất hiện như một làn gió mới trong giới trẻ, thay đổi cuộc
sống giải trí của mỗi công dân. Bên cạnh đó còn là phong trào blog, được giải
thích như một dạng nhật ký online - mỗi cá nhân được quyền thể hiện bản thân GVHD: TRÇN NGäC LINH 10 SVTH : §ç HOµNG T¢M
mình qua mỗi địa chỉ blog được lập nên. Internet đã phổ biến và trở thành một
phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày.
Khó khăn để trở thành những doanh nhân, những người tiên phong trong
mọi lĩnh vực: Công nghệ, văn hoá, giải trí… Đó là ai? Là Phùng Tiến Công -
Chàng giám đốc FPT Music với tâm nguyện "Lắng nghe đất nước - Kết nối năm
châu", điển hình của thế hệ 8X lớn lên từ những khốn khó nơi vùng sâu vùng xa
với lòng yêu nước và tự hào dân tộc khi quyết định không bán hệ thống âm nhạc
trực tuyến VietNamaudio cho nước ngoài. Đó là Nguyễn Phi Vân, cô gái mang
giấc mơ tiếp thị hình ảnh Việt Nam đến với thế giới.
2.5.6. Trong cách sử dụng ngôn ngữ
Thế hệ 8X tôn trọng tiếng việt –tiếng mẹ đẻ của mình. Khác với cách dùng
từ ngữ theo kiểu ăn bớt "không" thành "hem", "yêu" thành "iu", họ có cách chơi
cùng chữ hay hơn và sáng tạo hơn rất nhiều. Kiểu như "từ từ rồi khoai sẽ nhừ",
"biết chết liền", "chết biết liền",…làm cho câu từ thêm ngộ nghĩnh, sinh động khi nói chuyện với nhau.
Nhìn lại một thế hệ đã qua, đã đủ trưởng thành để bắt đầu làm nền cho 9X noi
theo. Những 8X đầu tiên đã có một gia đình nho nhỏ cho riêng mình, những 8X
cuối cùng cũng đang rèn luyện ở ghế giảng đường đại học, tương lai đang ở phía
trước với những lo toan. Nhường lại sự vô tư cho 9X trẻ đầy năng động sau này.
Thạc sỹ Lưu Trọng Tuấn đã nói “Thế hệ chúng tôi ngày càng bất ngờ trước
thế hệ 8X vững vàng, đầy ước mơ hiện thực” (bài “Hãy bước lên 8X” đăng trên
báo Tuổi Trẻ). Quả thật như thế, 8X - những người đầu tiên được tận hưởng sự
thay đổi tích cực của đất nước, cũng góp phần không nhỏ để phát triển. Ý thức
được những gì mình đang có, họ không chỉ dừng lại ở mức hưởng thụ mà còn
chuyển động tích cực để cống hiến cho đất nước. 8X xứng đáng được gọi là thế
hệ của những người trẻ năng động và sáng tạo - một thế hệ hết mình vì tình yêu cuộc sống.
“Đừng nghe những gì chúng tôi nói, hãy nhìn những gì chúng tôi làm”-
khẩu hiệu đó được 8X giương cao và thực hiện để chứng minh bản thân. GVHD: TRÇN NGäC LINH 11 SVTH : §ç HOµNG T¢M
3. Các giải pháp để phát triển tâm lý xã hội tích cực trong thế hệ trẻ 8X.
3.1. Giáo dục trong thanh niên học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi gương học tập.
Ở người là đức tính về sự học hỏi không ngừng, cần – kiệm – liêm – chính, tấm
gương về tấm lòng khoan dung, yêu chuộng hòa bình, tự do, yêu con người, yêu
đất nước. Luôn phấn đấu vì những lý tưởng cao đẹp, tin vào lý tưởng, vào vận
mệnh tương lai dân tộc… Đảng và Nhà nước phải luôn quan tâm, giáo dục thanh
niên làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh rèn luyện, thi đua, hăng say học
tập, lao động, phát huy lối sống lành mạnh, sống đẹp, sống có ích, thấy được
nhiệm vụ, vai trò của thanh niên đối với vận mệnh đất nước. Chính thanh niên là
tương lai dân tộc, vì vậy thanh niên phải luôn ý thức được quyền và nghĩa vụ
của mình đối với Tổ Quốc. Thanh niên phải luôn rèn luyện bản thân, tự hoàn
thiện mình thành những công dân có lý tưởng cao đẹp, nếp sống văn minh, sống
có đạo đức, có phẩm chất cao đẹp để bắt tay vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
3.2. Tạo thêm nhiều cơ hội cho 8X thể hiện bản thân.
“Đừng mong những sáng tạo mang tính đột phá ở người trẻ nếu như không
tạo cho họ một môi trường dám chấp nhận rủi ro, và có thể làm lại sau rủi ro…”-
ông Ajay Chihhber, giám đốc điều hành Ngân hàng Thế Giới tại Việt Nam tâm
sự. Ở những người trẻ tuổi, hay nói cụ thể hơn là thế hệ 8X, họ có rất nhiều hoài
bão lớn lao, không ngừng hi vọng và chăm chút cho những hoài bão đó một
ngày trong tương lai gần sẽ trở thành hiện thực. Với tuổi trẻ và nhiệt huyết của
một thế hệ công nghệ số, 8X có rất nhiều ý tưởng độc đáo, dũng cảm hòa mình
vào thế giới mở xung quanh, không ngại khó khăn, thử thách. Điều mà 8X cần
là những cơ hội để được thể hiện cái tôi đúng đắn của mình. Đã rất nhiều cơ hội
mà các tổ chức, doanh nghiệp… dành cho 8X như: chương trình khởi nghiệp,
các học bổng du học, học bổng toàn phần học ngoại ngữ…hay những sân chơi GVHD: TRÇN NGäC LINH 12 SVTH : §ç HOµNG T¢M
đầy thú vị để chính 8X khám phá bản thân, mở rộng không gian ngoại giao,
thêm nhiều bạn bè và học hỏi, hiểu biết nhiều hơn, tập đương đầu với những thử
thách, va chạm nhiều hơn với kinh tế thị trường.
3.3. Giải pháp từ chính bản thân 8X.
Cuộc sống ngày càng trở nên xô bồ, vội vã. Cùng với sự phát triển của kinh
tế thị trường, với sự gia nhập của WTO, với sự vận động vội vã của guồng máy
kinh tế, đời sống xã hội. Một bộ phận 8X đang ngày một sống nhanh, sống vội
vã, sống gấp gáp…họ bị cuốn vào nền kinh tế công nghiệp hóa, tác phong công
nghiệp: học, học thêm, part time…, rất nhiều 8X đã phải than vãn vì thời gian
mà họ dành cho chính bản thân cũng rất ít. Bên cạnh đó, cũng còn rất nhiều
những 8X thụ động, đứng ngoài với hội nhập, với mở cửa, quen lối sống hưởng
thụ, cho phép mình sa vào lối sống buông thả, các tệ nạn xã hội như vũ trường,
thuốc lắc, ma túy, tệ nạn rượu chè, tình trạng sống thử tràn lan trong một bộ
phận những sinh viên…Đó là thực tế đau lòng và đang đặt ra một câu hỏi hóc
búa mà chính 8X cũng phải chủ động tìm ra lời giải đáp: 8X phải làm gì để sống đẹp hơn?
8X phải không ngừng rèn luyện bản thân, học cách sống tự lập, mở mình
để tiếp nhận những nền văn hóa tốt đẹp, giao lưu để mở rộng các mối quan hệ
trong xã hội, điều đó sẽ khiến 8X nhanh chóng trưởng thành hơn. Bản thân 8X
phải thực sự tỉnh táo, hiểu mình muốn gì, biết chắt lọc, học hỏi những điều bổ
ích, phù hợp. “Học tập để bản thân tốt hơn” – với khẩu hiệu đó, 8X phải chủ
động xây dựng lý tưởng cho mình, trang bị cho mình những vốn kiến thức vững
chắc để trang bị cho hành trang vào đời. Đừng sống quá nhanh, hãy luôn biết
cách chủ động, thụ động quá sẽ làm 8X có tính ỷ lại, khép mình trong một thế
giới riêng sẽ làm cho các 8X trở nên vị kỉ, lẻ loi…Đôi lúc hãy nhìn lại mình,
quan sát chung quanh để biết quan tâm, chia sẻ với mọi người.
3.4. Giải pháp từ nền giáo dục.
Trong nền giáo dục Việt Nam, vẫn còn nhiều những vấn đề phải bàn đến.
Đó là sự gian lận trong thi cử, bệnh thành tích, giáo dục còn mang nặng lý GVHD: TRÇN NGäC LINH 13 SVTH : §ç HOµNG T¢M
thuyết… Từ đó làm nảy sinh tâm lý chán học của phần lớn thế hệ trẻ, rất nhiều
người cho rằng: học là nghĩa vụ. Vậy giáo dục Việt Nam phải làm gì để kích
thức hứng thú trong học tập, mang lại tính thực tiễn cao, đáp ứng nhu cầu của
thực tiễn, đào tạo những con người hiện đại trong một xu thế hiện đại hóa, công
nghiệp hóa? Giáo dục Việt Nam đang từng bước hoàn thiện, và phải đáp ứng
nhu cầu của người học hơn nữa. Giáo dục sinh viên, học sinh có lối sống lành
mạnh, sống có lý tưởng, có đạo đức…đó cũng là nhiệm vụ của ngành giáo dục nước ta. GVHD: TRÇN NGäC LINH 14 SVTH : §ç HOµNG T¢M C/ Kết luận
Nhìn lại những gì đã qua, điều dễ nhận thấy nhất là 8X đã mang đến một
luồng gió mới, một cách nhìn mới về giới trẻ Việt Nam. Tâm lý xã hội của 8X
rất phức tạp, mới lạ, trẻ trung và cả sự hiếu kì, thích thể hiện mình, sống tự lập
hơn. 8X chính là thế hệ “kết nối” rõ nét đưa Việt Nam đến với thế giới và tiếp
nhận tích cực những tinh hoa của thế giới về mình. 8X được chơi trên những sân
chơi lành mạnh và bổ ích, tham gia vào các hoạt động mang tính giáo dục cao.
Đất nước đã sản sinh, rèn luyện lên những 8X đầy năng động, sáng tạo, bản lĩnh,
tự tin. Họ đã gặt hái được rất nhiều những thành công, được tôi luyện trong môi
trường của kinh tế thị trường, của nền kinh tế hội nhập. Song bên cạnh đó vẫn
còn nhiều những 8X sống khép mình, với lối sống tiêu cực… Nói chung, cuộc
sống đòi hỏi những 8X phải sống gấp gáp, sống nhanh hơn, kết nối rộng hơn.
Chính 8X – những chủ nhân của đất nước đang phải từng bước hoàn thiện mình,
khẳng định vị thế của mình trong xã hội. Học tập và lao động giúp 8X phát triển
những tâm lý xã hội chín chắn và có lập trường riêng. Vận dụng mối quan hệ
giữa tồn tại xã hội và tâm lý xã hội, ta đã nhận biết khá rõ về tâm lý xã hội của
thế hê 8X ở Việt Nam ngày nay, qua đó nhìn nhận được những góc cạnh mới mẻ
trong tâm lý 8X: trong tình yêu, trong cuộc sống, trong học tâp, trong giải trí,
cách sử dụng ngôn ngữ, quan hệ gia đình…8X cần được tạo điều kiện để phát
triển hơn nữa, thêm thật nhiều cơ hội cho các 8X đầu thế hệ và thêm những giáo
dục về định hướng đúng đắn trong lối sống của thế hệ trẻ.
Bài viết của em đến đây là kết thúc ,một lần nữa em xin trân thành cảm ơn
Thầy Trần Ngọc Linh đã giúp em hoàn thành đề tài này. GVHD: TRÇN NGäC LINH 15 SVTH : §ç HOµNG T¢M
D/ Tài liệu tham khảo 1. Trang web  www.vietnamnet.vn 2. Sách:
 Giáo trình triết học Mác – Lênin,2010 (trường đại học kinh doanh và công nghệ hà nội).
Xu hướng biến đổi tâm lý xã hội trong quá trình chuyển sang nền kinh tế
thị trường ở nước ta hiện nay, 1998, nhà xuất bản chính trị quốc gia. 3. Báo:
 Sinh viên Việt Nam, số 10, tháng 3/2008
Bài viết “để có một thế hệ dám đương đầu với rủi ro”. . GVHD: TRÇN NGäC LINH 16 SVTH : §ç HOµNG T¢M MỤC LỤC
Lời mở đầu.............................................................................................................0
A/ Nội dung...........................................................................................................2
Cơ sở lý luận của đề tài..........................................................................................2
1.Các khái niệm triết học:....................................................................................................2 1.1.
Tồn tại xã hội:........................................................................................................2 1.2.
Ý thức xã hội;........................................................................................................2
1.3. Tâm lý xã hội:.............................................................................................................2 2.
Biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội.........................................................3 2.1.
Vai trò quyết định của tồn tại xã hội đối với ý thức xã hội...............................3 2.2.
Tính độc lập tương đối của ý thức xã hội...........................................................4
B.Vận dụng mối quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, tìm hiểu tâm lý xã
hội của thế hệ trẻ 8X trong thời đại ngày nay........................................................5
1. Tồn tại xã hội.....................................................................................................................5
2. Tâm lý xã hội của thế hệ trẻ.............................................................................................5
2.1. Một số đặc điểm tâm lý xã hội của thanh niên Việt Nam hiện nay........................5
2.1a. Những biến đổi về định hướng giá trị của thanh niên......................................5
2.1.b. Một số đặc trưng tâm lý thanh niên trong công cuộc đổi mới........................7
2.2. Tâm lý xã hội của 8X.................................................................................................8
2.2.1. Trong học tập.......................................................................................................8
2.2.2. Trong cuộc sống...................................................................................................8
2.2.3. Trong tình yêu.....................................................................................................9
2.2.5. Áp dụng công nghệ thông tin...........................................................................10
2.5.6. Trong cách sử dụng ngôn ngữ..........................................................................11
3. Các giải pháp để phát triển tâm lý xã hội tích cực trong thế hệ trẻ 8X.................................12
3.1. Giáo dục trong thanh niên học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh.................................................................................................................................12
3.2. Tạo thêm nhiều cơ hội cho 8X thể hiện bản thân..................................................12
3.3. Giải pháp từ chính bản thân 8X.............................................................................13
3.4. Giải pháp từ nền giáo dục.......................................................................................13
C/ Kết luận..........................................................................................................15
D/ Tài liệu tham khảo..........................................................................................16 GVHD: TRÇN NGäC LINH 17 SVTH : §ç HOµNG T¢M LỜI CAM ĐOAN
Bài tiểu luận mà em đã trình bày ở trên là do chính bản thân em đã tìm
kiếm tài liệu suy nghĩ và tự viết ra tuyệt đối em không sao chép của
người khác, không nhờ viết hộ, không thuê viết hộ. Phần mà em tâm
đắc nhất Tâm lý Xã Hội của 8X . GVHD: TRÇN NGäC LINH