Văn mẫu lớp 10: Dàn ý bài Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi (4 Mẫu) | Cánh diều

Dàn ý cảm nhận bài thơ Cảnh ngày hè 1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
• Nguyễn Trãi một nhà thơ, nhà văn tài năng kiệt xuất của dân tộc, ông đã có
nhiều đóng góp lớn cho nền văn học nước nhà
• Cảnh ngày hè một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và tấm lòng yêu nước
thương dân của tác giả. 2. Thân bài
- Bức tranh cảnh ngày hè nổi lên với bức tranh thiên nhiên ngày hè rực rỡ:
• Cây hòe có sức sống mãnh liệt giờ tán là xanh che phủ cả khoảng không gian
• Sắc đỏ của cây thạch lựu tô đậm thêm cho khung cảnh ngày hè
• Hương hoa sen tỏa ngát bay theo làn gió
=> Cảnh vật ngày hè tươi tắn tràn đầy sức sống
- Nghệ thuật ngôn từ được sử dụng:
• Từ láy: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi...-> Cảnh ngày hè xôn xao, náo nức, không khí rất nhộn nhịp
• Động từ: rợp, đùn, tiễn đưa khiến cho người đọc thấy được cảm giác sức sống
trỗi dậy của cảnh vật mùa hè
- Nhà thơ đã cảm nhận cái tinh tế, thú vị của ngày hè qua thị giác và thính giác:
• Nhà thơ nhìn những tán là xanh cây hòe, màu đỏ rực của thạch lựu, tiếng ve
kêu ran cả khoảng không gian và hình ảnh người dân làng chài mỗi sớm thức
dậy và bóng người kéo lưới buổi chiều ta.
• Ngày hè cảm nhận qua thính giác khi nhà thơ thấy được hương sen thoảng theo gió
=> Tâm hồn nhà thơ Nguyễn Trãi được hòa vào thiên nhiên, nói lên được tác giả là
người rất yêu đời, yêu cuộc sống.
- Tình yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi:
• Phong thái ung dung tự tại của nhà thơ khi về ở ẩn không muốn vướng bận đến chuyện quan trường.
• Nhưng trong thâm tâm ông luôn nghĩ về dân, lo cho dân, lo cho nước, ông luôn
khao khát nhân dân được hưởng một cuộc sống thái bình, no đủ.
• Ca ngợi các đời vua ngự trị anh minh mang đến cuộc sống hạnh phúc, ấm no 3. Kết bài
Nhấn mạnh lại tình yêu thiên nhiên của tác giả đồng ca ngợi đức tính tốt đẹp của bậc
thi nhân dù xin cáo quan về ở ẩn nhưng vẫn một lòng lo cho sự nghiệp chung đất nước.
Xem thêm: Cảm nhận bài thơ Cảnh ngày hè
Dàn ý phân tích Cảnh ngày hè 1. Mở bài
- “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi là bài số 43 trong chùm thơ “Bảo kính cảnh giới”
của “Quốc âm thi tập”.
- Bài thơ cho ta thấy vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên và tấm lòng yêu nước thương dân của tác giả. 2. Thân bài
- Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên là cuộc sống ngày hè:
• Cây hòe màu xanh lục có tán lá giương cao che rợp.
• Cây thạch lựu bên hiên nhà đang tràn trề sắc đỏ.
• Hoa sen màu hồng đang tỏa ngát hương thơm.
=> Qua những chi tiết trên ta thấy cảnh vật tươi tắn, rực rỡ.
- Với động từ: “rợp, phun, tiễn” ta thấy cảnh vật ngày hè sinh sôi nảy nở.
- Cùng với từ láy: “đùn đùn, lao xao, dắng dỏi” đã tô thêm bức tranh ngày hè sôi động náo nhiệt.
- Tác giả đã sử dụng đảo ngữ: “lao xao chợ cá, dắng dỏi cầm ve” cho ta thấy cuộc
sống yên bình, hạnh phúc, ấm no.
- Nhà thơ đã cảm nhận bức tranh ngày hè bằng thị giác nhìn thấy cây hòe màu xanh
lục, thạch lựu màu đỏ, hoa sen màu hồng, những chú ve, người dân làng chài.
- Ngoài ra nhà thơ đã nghe thấy âm thanh những người dân làng chài cười nói và tiếng
ve râm ran trong chiều ta như tiếng đàn dội lên.
- Nhà thơ còn ngửi thấy mùi thơm ngào ngạt của hoa sen.
=> Nguyễn Trãi là người yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống.
- Ta thấy được tác giả ung dung dạo chơi ngắm cảnh qua câu “rồi hóng mát thuở ngày trường”.
- Tác giả mong ước có cây đàn của vua ngu thuấn để hát ca ngợi cuộc sống thái bình.
- Lúc nào, Nguyễn Trãi cũng khao khát mang lại cuộc sống hạnh phúc ấm no cho dân.
=> Nguyễn Trãi là người yêu nước thương dân. 3. Kết bài
- Đánh giá về nội dung bài thơ, tấm lòng của Nguyễn Trãi.
Xem thêm: Phân tích bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi
Dàn ý thuyết minh bài thơ Cảnh ngày hè
1. Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác phẩm thuyết minh. 2. Thân bài:
a. Giới thiệu đôi nét về tác giả.
b. Giới thiệu về hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, thể loại của tác phẩm.
c. Bố cục và nội dung chính của từng phần.
- Chú ý đi sâu vào nội dung chính của từng phần
d. Giá trị của tác phẩm - Giá trị nội dung - Giá trị nghệ thuật
3. Kết bài: Khẳng định lại vị trí của tác phẩm trong nền văn học dân tộc.
Xem thêm: Thuyết minh bài thơ Cảnh ngày hè
Dàn ý cảm nhận về bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè I. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ Cảnh ngày hè: Nguyễn Trãi là anh hùng
dân tộc cũng là tác giả xuất sắc của nhiều loại hình văn học cả chữ Hán và chữ Nôm.
Cảnh ngày hè là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của mảng thơ viết về thiên nhiên của ông.
- Giới thiệu khái quát về bức tranh thiên nhiên trong bài thơ: Là hình tượng trung tâm
của bài, đó là một bức tranh sinh động, tràn trề sức sống. II. Thân bài
1. Tâm thế ngắm cảnh của thi nhân
- Nhịp thơ 1-2-3, ngắt nhịp tự do, cách kể tự nhiên, thoải mái như lời nói hằng ngày.
- “Rồi”: rảnh rỗi, nhàn nhã
- “Hóng mát thuở ngày trường”: Hoạt động thư thái, nhàn tản, tao nhã trong ngày dài
→ Tâm thế an nhàn, thảnh thơi, thư thái. Với tâm thế ấy, bức tranh thiên nhiên hiện
lên hòa hợp với tâm hồn của con người
2. Bức tranh cảnh vật.
- Những sự vật quen thuộc của mùa hè: hòe, thạch lựu, hoa sen
→ Cảnh vật gần gũi, bình dị, thân thuộc của mùa hè làng quê
- Cách miêu tả cảnh vật:
+ Màu sắc: lục, đỏ, hồng - Gam màu nóng, nổi bật, rực rỡ + Hình khối:
Phun – Sự sinh sôi đẩy mạnh ra bên ngoài
Đùn đùn – Sức sống cuộn trào, ngồn ngộn
Tiễn – sự lưu luyến trước sự đổi thay của cảnh vật
+ Mùi hương: Hương thơm của hoa sen cuối mùa hạ, mùi hương đậm đà.
→ Bức tranh mùa hè cuối hạ nhưng không gợi cảm giác héo úa, tàn tạ.
→ Đó là bức tranh cảnh vật mùa hè rực rỡ, căng tràn nhựa sống, thấy được sự cựa
quậy sinh sôi trong lòng cảnh vật, sức sống căng tràn cuộn trào từ bên trong.
- So sánh với bức tranh mùa hè quen thuộc của đại thi hào Nguyễn Du:
“Dưới trăng quyên đã gọi hè/Đầu tường lửa lựu lập lòe đương bông”
→ Cùng miêu tả vẻ đẹp mùa hè rực rỡ với nhưng Nguyễn Trãi phát hiện ra vẻ đẹp sức
sống bên trong cảnh vật.
→ Phải là người yêu thiên nhiên, Nguyễn Trãi mới có được những phát hiện tinh tế như thế
3. Bức tranh cuộc sống
- Các hình ảnh: ngư phủ, cầm ve, lầu tịch dương
→ Là hình ảnh quen thuộc, mộc mạc bình dị của làng quê. - Âm thanh cuộc sống:
+ Lao xao chợ cá: Âm thanh của phiên chợ cá náo nhiệt, sôi động, không khí náo nức,
vui tươi của cuộc sống người dân làng chài
+ Dắng dỏi cầm ve: Âm thanh quen thuộc của mùa hè, âm thanh náo nhiệt, sôi động, rạo rực.
- Cách sử dụng từ ngữ, cú pháp
• Các từ láy tượng thanh “lao xao”, “dắng dỏi”: Mô tả chính xác, độc đáo âm thanh
• Phép đảo cấu trúc câu: Đặt vị ngữ lên trước, để những từ ngữ tượng thanh lên
đầu câu nhằm nhấn mạnh âm thanh.
→ Bức tranh cuộc sống làng quê tấp nập, sôi động, giàu sức sống.
→ Nguyễn Trãi yêu cuộc sống và quan tâm tới nhưng người dân quê nên mới có thể
phát hiện được những âm thanh, hình ảnh ấy ♦Tổng kết: - Nội dung:
• Bức tranh thiên nhiên mùa hè với cảnh vật phong phú, đa dạng, màu sắc, rộn rã
âm thanh, căng tràn sức sống, bức tranh cuộc sống sung túc, nhộn nhịp
• Tâm hồn yêu thiên nhiên, tinh tế, nhạy cảm, tha thiết với cuộc sống của tác giả - Nghệ thuật:
• Kết hợp giữa từ Hán Việt và thuần Việt là cho bức tranh thiên nhiên vừa giản
dị, gần gũi, vừa trang trọng, cổ kính.
• Sử dụng các từ láy, từ tượng thanh, phép đảo cấu trúc câu
• Giọng điệu trữ tình sâu lắng, bút pháp tả sinh động. III. Kết bài
- Khái quát lại vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên cảnh ngày hè
- Thể hiện suy nghĩ của bản thân: Đây là một bức tranh đẹp, tinh tế, qua bức tranh đã
thể hiện tâm hồn tác giả. Xuân Diệu từng phát biểu “Lòng yêu thiên nhiên tạo vật là
một kích thước để đo một tâm hồn.
Xem thêm: Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Cảnh ngày hè