Xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ hành chính | Đại học Sư Phạm Hà Nội

Đề: Xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ hành chính.
I. Địa giới hành chính * K/n:
" Địa" là nghĩa là đất, " giới" tức là sự giới hạn. Từ đó, ta có thể hiểu "địa giới " là
sự giới hạn về đất.
=> Địa giới hành chính là đường ranh giới phân chia các đơn vị hành chính được
đánh dấu bằng các mốc địa giới, là cơ sở pháp lí phân định phạm vi trách nhiệm
của bộ máy hành chính nhà nước các cấp trong việc quản lí dân cư, đất đai, kinh tế,
chính trị, văn hoá, xã hội ở địa phương.
- Hồ sơ địa giới hành chính: Là tổng hợp các loại tài liệu dưới dạng giấy, hoặc
dạng số thể hiện thông tin về việc thành lập, điều chỉnh đơn vị hành chính và các
mốc địa giới, đường địa giới của một đơn vị hành chính. Trong hồ sơ địa giới hành
chính có bản đồ địa giới hành chính của địa phương đó. Như vậy, hồ sơ này thể
hiện toàn bộ quá trình hình thành, phát triển và thay đổi của một đơn vị hành chính.
1.Bản chất nội dung công việc
- Nội dung công việc
* Xác định địa giới hành chính:
Điều 29 Luật đất đai năm 2013 quy định như sau:
"1. Chính phủ chỉ đạo việc xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa
giới hành chính các cấp trong phạm vi cả nước.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ quy định về trình tự, thủ tục xác định địa giới hành chính,
quản lý mốc địa giới và hồ sơ địa giới hành chính các cấp.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về kỹ thuật và định mức kinh tế
– kỹ thuật trong việc cắm mốc địa giới hành chính, lập hồ sơ địa giới hành chính các cấp.
2. Ủy ban nhân dân các cấp tổ chức thực hiện việc xác định địa giới hành chính
trên thực địa và lập hồ sơ về địa giới hành chính trong phạm vi địa phương.” 1
Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm quản lý mốc địa giới hành chính trên thực
địa tại địa phương; trường hợp mốc địa giới hành chính bị mất, xê dịch hoặc hư
hỏng phải kịp thời báo cáo Ủy ban nhân dân huyện
* Lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính:
- Hồ sơ địa giới hành chính cấp dưới do Ủy ban nhân dân cấp trên trực tiếp xác
nhận; hồ sơ địa giới hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do Bộ Nội vụ xác nhận.
- Hồ sơ địa giới hành chính cấp nào được lưu trữ tại Ủy ban nhân dân cấp đó và Ủy
ban nhân dân cấp trên, Bộ Nội vụ, Bộ Tài nguyên và Môi trường.
- Hồ sơ địa giới hành chính là hồ sơ phục vụ quản lý nhà nước đối với địa giới
hành chính, gồm 9 loại giấy tờ sau đây:
 Quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về việc thành lập đơn vị
hành chính hoặc điều chỉnh địa giới hành chính (nếu có);
 Bản đồ địa giới hành chính;
 Sơ đồ vị trí các mốc địa giới hành chính;
 Bảng tọa độ các mốc địa giới hành chính, các điểm đặc trưng trên đường địa giới hành chính;
 Bản mô tả tình hình chung về địa giới hành chính;
 Biên bản xác nhận mô tả đường địa giới hành chính;
 Phiếu thống kê về các yếu tố địa lý có liên quan đến địa giới hành chính;
 Biên bản bàn giao mốc địa giới hành chính;
 Thống kê các tài liệu về địa giới hành chính của các đơn vị hành chính cấp dưới.
- Hồ sơ địa giới hành chính của một đơn vị hành chính được quản lý ở 4 nơi là:
Uỷ ban nhân dân cấp đó, Uỷ ban nhân dân cấp trên trực tiếp. Bộ Nội vụ, Bộ Tài nguyên và Môi trường.
- Một đơn vị hành chính muốn xác nhận địa giới hành chính của mình phải do
Uỷ ban nhân dân cấp trên trực tiếp thực hiện; đối với cấp tỉnh, muốn xác nhận
phải do Bộ Nội vụ thực hiện
- Khoản 4 Điều 29 Luật đất đai 2013 quy định về giải quyết tranh chấp địa
giới hành chính như sau:
Tranh chấp địa giới hành chính giữa các đơn vị hành chính do Ủy ban nhân dân
của các đơn vị hành chính đó cùng phối hợp giải quyết. Trường hợp không đạt 2
được sự nhất trí về phân định địa giới hành chính hoặc việc giải quyết làm thay
đổi địa giới hành chính thì thẩm quyền giải quyết được quy định như sau:
+ Trường hợp tranh chấp liên quan đến địa giới của đơn vị hành chính tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương thì Chính phủ trình Quốc hội quyết định;
+ Trường hợp tranh chấp liên quan đến địa giới của đơn vị hành chính huyện,
quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; xã, phường, thị trấn thì Chính phủ trình ủy
ban thường vụ Quốc hội quyết định.
Bộ Tài nguyên và Môi trường, cơ quan quản lý đất đai của tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có trách nhiệm
cung cấp tài liệu cần thiết và phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để
giải quyết tranh chấp địa giới hành chính.
2.Các quy định hiện hành
- Thông tư 49/2014/TT-BTNMT Ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật xác định
đường địa giới hành chính, cắm mốc địa giới và lập hồ sơ địa giới hành chính các cấp.
- Thông tư 48/2014/TT-BTNMT Quy định kỹ thuật về xác định đường địa giới
hành chính, cắm mốc địa giới và lập hồ sơ địa giới hành chính các cấp.
-Điều 29, Luật đất đai 2013
- Khoản 8, Điều 74, Hiến pháp 2013 thông qua ngày 28/11/2013 về nhiệm vụ và
quyền hạn của Uỷ ban thường vụ Quốc hội.
3.Thực tiễn triển khai công việc quản lý
- Từ năm 2014-2019, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý phối hợp với Bộ Nội
vụ xây dựng phương án xác định địa giới hành chính trình Chính phủ xem xét,
quyết định đối với các khu vực tồn tại do lịch sử để lại. Đến nay, Chính phủ đã ban
hành 07 Nghị quyết xác định địa giới hành chính cấp tỉnh liên quan đến 12 tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương.
- Bộ Nội vụ đã chủ động phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương
đề xuất với Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 513/QĐ-TTg ngày 3
02/5/2012 phê duyệt Dự án hoàn thiện, hiện đại hóa hồ sơ, bản đồ địa giới hành
chính và xây dựng cơ sở dữ liệu về địa giới hành chính (gọi tắt là Dự án). Theo đó,
Dự án có 5 nhiệm vụ chủ yếu sau đây:
* Về giải quyết tranh chấp đất đai liên quan đến địa giới hành chính
Theo báo cáo của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, ngoài 16 khu vực
tranh chấp cấp tỉnh do lịch sử để lại còn có 973 khu vực tranh chấp mới phát sinh
và có 1.928 khu vực có đường địa giới hành chính bị phá vỡ, biến dạng do tác
động của quá trình phát triển kinh tế - xã hội, vận động của địa chất tự nhiên, lũ lụt.
* Xác định ranh giới quản lý biển, đảo giữa các địa phương ven biển
Bộ Nội vụ đã cùng với các bộ, cơ quan, địa phương liên quan nghiên cứu, xây
dựng các nguyên tắc để triển khai thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ này. Trên cơ sở
đó, cuối năm 2014 đã tiến hành làm điểm tại tỉnh Bình Định để rút kinh nghiệm nhân ra diện rộng.
* Khép kín đường địa giới hành chính đến biên giới quốc gia và chuyển vẽ đường
biên giới quốc gia, đường địa giới hành chính trên bản đồ địa giới hành chính
Căn cứ trách nhiệm triển khai thực hiện Dự án quy định tại Quyết định số 513/QĐ-
TTg, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ động phối hợp với các bộ, cơ quan
trung ương và địa phương liên quan tổ chức thực hiện việc xác định những đoạn
đường địa giới hành chính chưa khép kín đến biên giới quốc gia.
* Hoàn thiện, hiện đại hóa hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính
Căn cứ thiết kế kỹ thuật - dự toán hoàn thiện, hiện đại hóa hồ sơ, bản đồ địa giới
hành chính đã được phê duyệt, các địa phương đang triển khai việc lựa chọn nhà
thầu thực hiện các hạng mục công việc của Dự án tại địa phương theo các điều
kiện và tiêu chuẩn về kinh nghiệm, năng lực thi công các hạng mục công việc của
Dự án quy định tại Kế hoạch số 785/QĐ-BNV ngày 31/8/2012 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ.
* Xây dựng cơ sở dữ liệu về địa giới hành chính 4
Theo quy chuẩn kỹ thuật triển khai thực hiện Dự án thì cơ sở dữ liệu về địa giới
hành chính được xây dựng trên cơ sở các bộ hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính đã
được các địa phương hoàn thiện, hiện đại hóa và được cấp có thẩm quyền công
nhận đủ điều kiện đưa vào quản lý, sử dụng và nộp lưu trữ quốc gia. Do vậy, hiện
nay Bộ Tài nguyên và Môi trường đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện các
bộ hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính nêu trên để triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu
về địa giới hành chính.
4.Đánh giá ưu và nhược điểm - Ưu điểm:
· Các bộ, cơ quan trung ương và các địa phương đã bám sát nhiệm vụ được Thủ
tướng Chính phủ giao để chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện Dự án tại cơ quan, đơn vị.
· Sau gần 8 năm triển khai thực hiện Dự án, Chính phủ ban hành 08 Nghị quyết
giải quyết dứt điểm được 15/16 khu vực chồng lấn về địa giới đơn vị hành chính
cấp tỉnh do lịch sử để lại. ·
Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tích cực chỉ đạo, phối hợp giải
quyết được hàng trăm khu vực địa giới đơn vị hành chính các cấp bị phá vỡ, biến dạng ·
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã xây dựng được phương án kỹ thuật phân
định ranh giới quản lý hành chính biển, đảo giữa các địa phương có biển và từng
bước xây dựng được cơ sở dữ liệu về địa giới đơn vị hành chính các cấp. - Khuyết điểm·
 Công tác triển khai thực hiện Dự án tại các bộ, cơ quan, địa phương chưa
bảo đảm tiến độ đề ra. ·
Các bộ, cơ quan trung ương và các địa phương còn lúng túng trong công tác
chỉ đạo, tổ chức triển khai, hướng dẫn thực hiện Dự án.
· Công tác phối hợp giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương trong quá
trình triển khai thực hiện Dự án chưa được thường xuyên, liên tục. 5 ·
Còn 50/63 tỉnh có khó khăn về nguồn vốn ngân sách địa phương bảo đảm
cho công tác triển khai thực hiện Dự án mà nhiều hạng mục công việc của Dự án
tại địa phương chưa được triển khai thực hiện.
· Những đoạn đường địa giới hành chính bị phá vỡ, biến dạng hoặc những sai
sót của bộ hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính lập theo Chỉ thị số 364-CT.
5. Bình luận và đề xuất hoàn thiện
Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình thực hiện Dự án vẫn còn gặp
một số hạn chế, vướng mắc. Nhiệm vụ xác định ranh giới quản lý hành chính trên
biển giữa các địa phương có biển chưa được triển khai theo tiến độ.... %
Sau đây là một số đề xuất để khắc phục các khó khăn trên:
- Ủy ban nhân dân các tỉnh cần quan tâm hơn nữa đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo
các cấp, các ngành trong địa phương có chính sách ưu tiên nguồn kinh phí ngân
sách cho công tác triển khai Dự án trên địa bàn.
- Khẩn trương rà soát, xác định các loại văn bản QPPL hết hiệu lực có liên quan đến ĐGHC.
- Mỗi đơn vị hành chính trước khi quyết định việc điều chỉnh địa giới hành chính
cần phải lấy ý kiến nhân dân rộng rãi thay vì trước đây chỉ lấy ý kiến cử tri hoặc
đại diện hộ gia đình ở thôn, tổ dân phố liên quan đến việc điều chỉnh địa giới hành chính.
- Ổn định lâu dài hệ thống đơn vị hành chính các cấp. Chỉ điều chỉnh trong trường
hợp bất khả kháng, không còn cách nào khác để thay thế.
II. Lập bản đồ hành chính 6
Bản đồ hành chính là dạng bản đồ thể hiện một địa phương nhất định, thể hiện sự
phân chia và quản lý hành chính của địa phương đó. Trong bản đồ hành chính
ngoài thể hiện các thông tin như lưới kinh tuyến vĩ tuyến; các điểm tọa độ, độ cao
quốc gia còn thể hiện các nội dung khác như biên giới quốc gia, địa giới hành
chính; các yếu tố đại lý như địa hình, thủy văn, giao thông, dân cư,… của địa phương. %
1.Bản chất nội dung công việc
Đối với hoạt động biên tập khoa học bản đồ hành chính các cấp, thì biên tập khoa
học bao gồm: xác định tỷ lệ, bố cục của bản đồ và xây dựng đề cương biên tập
khoa học. Tỷ lệ bản đồ được lựa chọn phù hợp đối với từng loại bản đồ toàn quốc
hay bản đồ cấp tỉnh, huyện, … Tương tự vậy thì bố cục bản đồ cũng được xác định
đối với từng loại bản đồ. Về đề cương khoa học thì bao gồm các nội dung: mục
đích, yêu cầu; đặc điểm địa lý lãnh thổ; tài liệu và định hướng sử dụng tài liệu; bố
cục, nội dung của bản đồ; và các giải pháp công nghệ áp dụng để thành lập bản đồ. %
2.Các quy định hiện hành
Hoạt động lập bản đồ hành chính được quy định chi tiết trong Thông tư số
47/2014/TT-BTNMT ngày 22 tháng 8 năm 2014 do Bộ Tài nguyên và Môi trường
ban hành quy định kỹ thuật thành lập bản đồ hành chính các cấp.
Trong bản đồ hành chính được lập trên cơ sở bản đồ địa giới hành chính trong bộ
hồ sơ địa giới hành chính của địa phương; trên cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia,
hiện trạng sử dụng đất, bản đồ địa hình quốc gia,…. và còn dựa trên các văn bản
quy phạm pháp luật, danh mục các địa danh,…Hoạt động lập bản đồ hành chính
được quy định tại Chương II của Thông tư số 47/2014/TT- BTNMT. %
3.Thực tiễn triển khai công việc
Thành lập bản đồ địa hình bằng đo vẽ trực tiếp ngoài thực địa
 Quy trình thành lập bản đồ
– Khảo sát, thiết kế, xây dựng luận chứng kinh tế – kỹ thuật. 7
– Lập lưới khống chế trắc địa làm cơ sở tọa độ để vẽ chi tiết bao gồm các công
việc: gắn mốc ngoài thực địa trên các điểm đã thiết kế, đo nối tọa độ của các điểm
với các điểm cấp đã có tọa độ trong hệ tọa độ nhà nước, tính toán bình sai kết quả
đo, chuyển tọa độ của các điểm lưới lên bản vẽ.
– Đo đạc chi tiết ngoài thực địa: đặt máy đo đạc lần lượt tại vị trí các điểm của lưới
khống chế đo vẽ để tiến hành đo vẽ chi tiết các đối tượng xung quanh điểm đặt
máy. Các kết quả đo cùng dữ liệu có liên quan được tự động ghi vào bộ nhớ của máy.
– Nhập số liệu máy tính, tiền xử lý kết quả đo, xác định tọa độ của các điểm đo chi
tiết, phân lớp đối tượng, dựng hình
– Biên tập bản đồ: biên tập nội dung, biên vẽ ký hiệu, ghi chú và thực hiện các
trình bày cần thiết theo quy định, quy phạm.
– Kiểm tra, sửa chữa bản vẽ, hoàn thiện hồ sơ, nghiệm thu sản phẩm đo đạc thực
địa và bản gốc đo vẽ.  %
Ưu, nhược điểm, khả năng ứng dụng – Ưu điểm:
+phản ánh trung thực, chính xác, chi tiết các đối tượng nội dung bản đồ cần thể hiện. - Nhược điểm:
+chịu ảnh hưởng nhiều bởi thời tiết, khí hậu, điều kiện địa lý khu vực đo vẽ.
+năng suất lao động không cao do đó chỉ thực hiện công việc đo vẽ trên khu vực có diện tích nhỏ. – Ứng dụng:
+đo vẽ bản đồ địa hình, địa chính tỷ lệ lớn trên quy mô diện tích không quá
lớn, chủ yếu thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ lớn ở các vùng dân cư, đặc biệt
là khu vực đô thị có mật độ dân cư đông đúc, công trình nhiều.
+đo vẽ bổ sung, kết hợp với các phương pháp thành lập bản đồ khác.
+thực hiện các công việc đo vẽ cho bản đồ chuyên đề và các công tác đo đạc khác. 8 %
 Thành lập bản đồ địa hình từ ảnh hàng không
 Quy trình công nghệ thành lập bản đồ
– Khảo sát, thiết kế, xây dựng luận chứng kinh tế-kỹ thuật.
– Chụp ảnh hàng không: ảnh được chụp từ máy chụp ảnh chuyên dụng đặt trong máy bay.
– Lập lưới khống chế ảnh ngoại nghiệp
– Tăng dày khống chế ảnh nội nghiệp – Điều vẽ ảnh – Đo vẽ ảnh
– Biên tập và thành lập bản đồ gốc nhằm hoàn thiện, trình bày các nội dung trên
bản đồ theo quy định, quy phạm.
– Kiểm tra, sửa chữa bản đồ, viết và hoàn chỉnh lý lịch bản đồ, nghiệm thu và giao nộp sản phẩm. % 
Ưu, nhược điểm và khả năng ứng dụng – Ưu điểm:
+loại bỏ khó khăn, vất vả của công tác ngoại nghiệp.
+cùng một lúc có thể đo vẽ được vùng rộng lớn, rút ngắn thời hạn sản xuất, hạ giá thành bản đồ. – Nhược điểm :
+độ chính xác bản đồ phụ thuộc vào chất lượng và độ chính xác đo vẽ, tỷ lệ ảnh chụp.
+quá trình đoán đọc có thể làm giảm độ chính xác các thông tin thể hiện trên bản đồ.
– Ứng dụng:+dùng thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ từ 1/2000 – 1/50000.
+thành lập một số bản đồ mang tính chất chuyên ngành tỷ lệ lớn như bản đồ
địa chính hay bản đồ lâm nghiệp. 9  %
Thành lập bản đồ địa hình từ bản đồ địa hình tỉ lệ lớn hơn
 Quy trình công nghệ thành lập bản đồ
– Sơ đồ quy trình công nghệ số biên vẽ bản đồ địa hình o %
Ưu, nhược điểm của phương pháp – Ưu điểm:
+loại bỏ khó khăn vất vả của công tác ngoại nghiệp.
+tận dụng các nguồn tư liệu bản đồ rút ngắn thời gian sản xuất bản đồ.
+sử dụng các nguồn tư liệu phi đồ họa (dữ liệu thuộc tính). – Nhược điểm:
+độ chính xác bản đồ phụ thuộc vào độ chính xác của các bản đồ tư liệu.
+quá trình tổng quát hóa nội dung bản đồ, biên tập bản đồ có thể làm
sai lệch, giảm độ chính xác của các thông tin thể hiện trên bản đồ % 10