Ý nghĩa của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng cộng sản” | Tiểu luận cuối kỳ môn chủ nghĩa xã hội khoa học Trường đại học sư phạm kĩ thuật TP. Hồ Chí Minh

TIỂU LUẬN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
ĐỀ TÀI: Ý NGHĨA CỦA TÁC PHẨM “TUYÊN NGÔN CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN” MỤC LỤC
MỞ ĐẦU................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài................................................................................................ 1
2. Tình hình nghiên cứu.........................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu.........................................................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................3
6. Kết cấu của đề tài............................................................................................... 3
Chương 1: NỘI DUNG CỦA TÁC PHẨM “TUYÊN NGÔN CỦA ĐẢNG CỘNG
SẢN”......................................................................................................................... 4
1.1 Hoàn cảnh và ý nghĩa ra đời của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” 4
1.1.1 Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”.........4
1.1.2 Ý nghĩa ra đời của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”.................5
1.2 Những nội dung cơ bản của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”.......6
1.2.1 “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” khẳng định hai nguyên lý của chủ
nghĩa Mác: Phương thức sản xuất và trao đổi kinh tế cùng với cơ cấu xã hội
của phương thức đó quyết định sự hợp thành nền tảng của xã hội; lịch sử phát
triển của xã hội có giai cấp là lịch sử của đấu tranh giai cấp............................6
1.2.2 “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” khẳng định giai cấp vô sản chỉ có thể
tự giải phóng khỏi tình trạng bị áp bức, bóc lột, nếu đồng thời và vĩnh viễn giải
phóng toàn bộ xã hội khỏi tình trạng bị áp bức, bóc lột, phân chia giai cấp và
đấu tranh giai cấp............................................................................................... 7
1.2.3 “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” công khai trước toàn bộ thế giới về
chiến lược, sách lược của Đảng Cộng sản.........................................................7
1.2.4 “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” đã vạch trần bản chất phản động, bảo
thủ, lỗi thời của các trào lưu tư tường phi khoa học, trá hình dưới chiêu bài
khác nhau về chủ nghĩa xã hội để chống chủ nghĩa xã hội lúc bấy giờ..............9
Chương 2: Ý NGHĨA LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TÁC PHẨM “TUYÊN
NGÔN ĐẢNG CỘNG SẢN”..................................................................................10
2.1 Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng
sản”...................................................................................................................... 10
2.2 Ảnh hưởng của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”........................12
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................15 MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Những thắng lợi vẻ vang của cách mạng Việt Nam từ khi có Đảng đến nay là
kết quả của sự vận động sáng tạo học thuyết Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của
nước ta. Trong sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay, để thực hiện được mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, Đảng ta cần tiếp tục
vận dụng sáng tạo học thuyết Mác – Lênin. Để vận dụng được học thuyết này,
chúng ta cần có hai điều kiện cơ bản. Đó là, một mặt, chúng ta nghiên cứu, phát
triển lý luận Mác – Lênin, mặt khác, chúng ta cần khảo sát, nắng vững điều kiện đất nước.
Muốn nắm vững hệ thống quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin, chúng ta cần
tìm hiều, nghiên cứu tài liệu gốc. Một trong những tác phẩm kinh điển mà chúng ta
cần nghiên cứu là “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” (1848). Đây là tác phẩm quan
trọng nhất đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa Mác. Nội dung tác phẩm chứa đựng cả
ba bộ phận cấu thành chủ nghĩa Mác: triết học, kinh tế chính trị và chủ nghĩa xã hội khoa học.
Sự ra đời của tác phẩm Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản đã đánh dấu sự
chuyển biến về chất của phong trào công nhân: từ tự phát lên tự giác. Nội dung, tầm
vóc và ý nghĩa của tác phẩm này không chỉ có tác dụng sâu sắc đối với giai cấp
công nhân, nhân dân lao động lúc bấy giờ mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến tất cả
nhân loại trên hành tinh của chúng ta đến tận ngày nay.
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” do Mác và Ăngghen soạn thảo, trình bày
nền tảng lý luận và mục đích của chủ nghĩa cộng sản. Đây là một tác phẩm quan
trọng của học thuyết Mác – Lênin, có giá trị chỉ đạo thực tiễn đối với các Đảng
Cộng sản:”Cuốn sách nhỏ ấy có giá trị bằng hàng ngàn bộ sách: tinh thần của nó,
đến bây giờ vẫn cổ vũ và thúc đẩy toàn thể giai cấp vô sản có tổ chức và đang
chiến đấu của thể giới văn minh”, trong thời đại ngày nay nó vẫn là nền tảng tư
tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của các Động Cộng sản, là ngọn cờ dẫn dắt
giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên thế giới trong cuộc tranh giải phóng
giai cấp, giải phóng xã hội, giai phóng con người. Tuy chủ nghĩa xã hội ngày nay tạm 1
lâm vào thoái trào nhưng học thuyết Mác vẫn giữ nguyên giá trị khoa học, vẫn là vũ
khí lý luận soi đường cho giai cấp vô sản thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Mặt
khác, những thành tựu của Trung Quốc, Việt Nam trong thời kỳ quá độ đi lên chủ
nghĩa xã hội là thực tiễn sinh động, là bằng chứng xác thực cho tính khoa học và cách
mạng của học thuyết Mác – Lênin.
Thực tiễn hơn 160 năm qua đã thẩm định giá trị của những nguyên lý mà
Mác và Ăngghen đã nêu ra trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”. Nói chung, đặc
biệt là có ý nghĩa to lớn đối với công tác tư tưởng. Do đó, chúng em xin mạnh dạn
lựa chọn đề tài: “Tác phẩm Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản. Ý nghĩa của việc
nghiên cứu tác phẩm này”.
2. Tình hình nghiên cứu
Ngay từ khi mới ra đời tác phẩm này đã được giai cấp vô sản, các chính trị
gia nghiên cứu, tìm hiểu và vận dụng những tư tưởng của tác phẩm. Đã có rất nhiều
công trình khoa học, các hội thảo khoa học và các bài báo khoa học bàn về tác
phẩm Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.
Trong cuốn sách “Giới thiệu tác phẩm của Các Mác và Phri-đích Ăngghen –
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” do Nhà xuất bản Sự thất ấn hành năm 1986 đã
giới thiệu những nét cơ bản về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, nội dung cơ bản của
các chương và ý nghĩa tác phẩm. Sau đó, năm 1997, Hoàng Tùng viết cuốn có tựa
đề là “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản – Tuyên ngôn khoa học và cách mạng”.
Cuốn sách này đã tập trung bàn về tác động và giá trị của tác phẩm.
Hội thảo khoa học được tổ chức tại Phân viện Đà Nẵng năm 1998 đã tập hợp
được các chuyên đề nghiên cứu của nhiều nhà khoa học về tác phẩm Tuyên ngôn
của Đảng Cộng sản. Ngay say đó các chuyên đề tại hội thảo đã được xuất bản thành
cuốn “Giá trị bền vững của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản trong thời đại hiện nay”.
Cũng trong năm 1998, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã phối
hợp với Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn hoàn thành cuốn sách “Sống mãi
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”. Cuốn sách này cũng tập hợp nhiều bài viết về nội
dung những tư tưởng trong tác phẩm Tuyên ngôn và giá trị làm nên sức sống bền vững của nó. 2
Đã có rất nhiều công trình khoa học nghiên cứu về tác phẩm Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản nhưng chưa có một công trình nào đề cập chuyên sâu về ý nghĩa của
tác phẩm đối với công tác tư tưởng ở nước ta trong giai đoạn hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Tiểu luận tập trung nghiên cứu những luận điểm về hoạt động lý luận và hoạt
động tuyên truyền, cổ động của Các Mác và Ph. Ăngghen thông qua tác phẩm. Qua
đó rút ra ý nghĩa của tác phẩm đối với công tác tư tưởng ở nước ta hiện nay.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu hoàn cảnh ra đời và những nội dung cơ bản của tác phẩm Tuyên
ngôn của Đảng Cộng sản.
- Phân tích những luận điểm về hoạt động lý luận và hoạt động tuyên truyền
cổ động của C. Mác – Ph. Ăngghen được đề cập trong tác phẩm.
- Từ đó, rút ra giá trị của tác phẩm đối với công tác tư tưởng của Đảng ta hiện nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
Chúng em lấy học thuyết Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm phương
pháp luận. Chúng em sử dụng các phương pháp chủ yếu như: phương pháp logic –
lịch sử, phương pháp phân tích – tổng hợp, phương pháp chứng minh, phương pháp
diễn dịch, phương pháp quy nạp…
6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài được chia ra làm ba chương:
Chương 1: Nội dung của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”.
Chương 2: Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”. 3 Chương 1:
NỘI DUNG CỦA TÁC PHẨM “TUYÊN NGÔN CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN”
Được sự ủy nhiệm của "Liên đoàn những người cộng sản, một tổ chức công
nhân quốc tế", ngày 24 tháng 2 năm 1848, tác phẩm "Tuyên ngôn của Đảng Cộng
sản" do C.Mác và Ph.Ănghen soạn thảo lần đầu tiên được xuất bản tại Luân Đôn
(thủ đô nước Anh) và được công bố trước toàn thế giới.
1.1 Hoàn cảnh và ý nghĩa ra đời của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”
1.1.1 Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”
Giữa thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản đã phát triển đến trình độ khá cao. Cùng
với sự phát triển của nền đại công nghiệp ở các nước tư bản châu Âu, giai cấp công
nhân hiện đại đã ra đời và sớm bước lên vũ đài chính trị, đấu tranh chống lại giai
cấp tư sản. Tiêu biểu là các cuộc khởi nghĩa của công nhân dệt ở thành phố Li-ông
(Pháp) năm 1831, vùng Xi-li-di (Đức) năm 1834 và phong trào có quy mô toàn
nước Anh kéo dài 10 năm từ (1838 - 1848). Tuy nhiên, các cuộc đấu tranh của
phong trào công nhân đến cuối giữa thế kỷ XIX vẫn luôn thất bại trước sự đàn áp của giai cấp tư sản.
Liên đoàn những người chính nghĩa, ra đời vào năm 1836 tại Pari từ Liên
đoàn bí mật, đã thể hiện rõ vai trò trong phong trào công nhân, trở thành một tổ
chức nổi trội trong công nhân, có tính chất quốc tế và dần dần trờ thành một Liên
đoàn quốc tế. Nhưng, tổ chức này hoạt động còn nhiều hạn chế, lúng túng về mục
đích, tổ chức, phương thức hoạt động… Mục đích và khẩu hiệu chỉ đạo hành động
của tổ chức này là đem lại lợi ích cho mọi người trong xã hội; khẩu hiệu chỉ đạo
hành động là “tất cả mọi người là anh em”. Thể hiện sự mơ hồ, ảo tưởng về chính
trị từ đó đòi hỏi cần phải có một lý luận tiên phong soi sáng dẫn đường.
Trước tình hình đó, hai Ông C.Mác và Ph.Ăngghen đã xây dựng hoàn chỉnh
học thuyết của mình và khẳng định vai trò sứ mệnh của giai cấp công nhân, đã đưa
ra quan điểm về xây dựng đảng và khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản:
Đảng Cộng sản là người lãnh đạo, người dẫn đường giai cấp công nhân lật đổ chế
độ tư bản, bọn áp bức, bóc lột, lãnh đạo tổ chức xây dựng xã hội mới. Hai Ông đã 4
trực tiếp tham gia và lãnh đạo Liên đoàn, áp dụng những tư tưởng về Đảng Cộng sản
vào việc cải tổ tổ chức này thành Đảng Cộng sản đầu tiên trên thế giới của giai cấp
công nhân với tên gọi là “Liên đoàn những người cộng sản” (1847-1852). Dưới sự
lãnh đạo của C.Mác, Ph.Ăngghen, vào mùa hè năm 1847, Liên đoàn những người
chính nghĩa đã tổ chức Đại hội lần thứ nhất thành công tốt đẹp; đổi tên từ Liên đoàn
những người chính nghĩa thành Liên đoàn những người cộng sản. Vào cuối tháng 11
đầu tháng 12-1847, Liên đoàn những người cộng sản tổ chức thành công Đại hội lần
thứ hai; thông qua Điều lệ chính thức và ủy quyền cho C.Mác, Ph.Ăngghen soạn thảo
"Tuyên ngôn của Đảng cộng sản". Sau hơn hai tháng, vào ngày 24 tháng 2 năm 1848,
Tuyên ngôn đã được hoàn thành, được in và tuyên truyền rộng rãi trong giai cấp công nhân.
Tác phẩm "Tuyên ngôn của Đảng cộng sản", được trình bày làm 4 chương
với nội dung rất phong phú và cô đọng (Chương I: Những người tư sản và những
người vô sản; chương II: Những người vô sản và những người cộng sản; chương
III: Văn học xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa; chương IV: Thái độ của những
người cộng sản với các đảng đối lập). Cuối tác phẩm có ghi khẩu hiệu chiến đấu của
những người cộng sản: “Vô sản tất cả các nước, đoan kết lại!”.
1.1.2 Ý nghĩa ra đời của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”
Thứ nhất, Tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” ra đời không những
là sản phẩm của trình độ chín muồi của những điều kiện chính trị, kinh tế và xã hội
đương thời mà còn là sự kết tinh những tinh hoa trí tuệ loài người, là công lao sáng
tạo của C.Mác và Ph.Ăngghen.
Thứ hai, Tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” ra đời đánh dấu một
bước chuyển lịch sử của phong trào công nhân quốc tế: Kể từ đây, giai cấp công
nhân với tư cách là một lực lượng xã hội độc lập, giai cấp vô sản hiện đại tiến hành
cuộc đấu tranh tự giải phóng, đồng thời giải phóng cho nhân loại vĩnh viễn thoát
khỏi tình trạng áp bức và bóc lột giai cấp.
Thứ ba, Tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” ra đời không chỉ là
cương lĩnh của tổ chức "Liên đoàn những người cộng sản" là một tác phẩm lý luận,
mà còn là bản cương lĩnh cách mạng đầu tiên của phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế, là ngon cờ dẫn dắt con đường cách mạng thế giới. 5
Trong những năm qua, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế trải qua
nhiều biến động và thử thách, thế giới đã có nhiều biến đổi, song tác phẩm "Tuyên
ngôn của Đảng Cộng sản" đã đặt nền tảng tư tưởng cho những vấn đề về Đảng và
xây dựng Đảng Cộng sản, tác phẩm sẽ tiếp tục soi đường cho nhân loại tiến bộ, tiến
về tương lai ngày càng tốt đẹp hơn.
1.2 Những nội dung cơ bản của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”
1.2.1 “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” khẳng định hai nguyên lý của chủ
nghĩa Mác: Phương thức sản xuất và trao đổi kinh tế cùng với cơ cấu xã hội của
phương thức đó quyết định sự hợp thành nền tảng của xã hội; lịch sử phát triển
của xã hội có giai cấp là lịch sử của đấu tranh giai cấp.
Trong mỗi thời đại lịch sử, sản xuất kinh tế và cơ cấu xã hội - cơ cấu này tất
yếu phải do sản xuất kinh tế mà ra, cả hai yếu tố đó cấu thành cơ sở của lịch sử
chính trị và lịch sử tư tưởng của thời đại ấy.
Từ khi chế độ công hữu ruộng đất nguyên thủy tan rã, toàn bộ lịch sử loài
người là lịch sử của đấu tranh giai cấp, qua các giai đoạn của sự phát triển xã hội,
cuộc đấu tranh giữa giai cấp bị bóc lột và giai cấp bóc lột, giữa giai cấp bị trị và giai
cấp thống trị vẫn không ngừng diễn ra.
Những thay đổi trong phương thức sản xuất và trao đổi qua các thời kỳ lịch
sử đã thúc đẩy sự phát triển của chủ nghĩa tư bản và đi liền với nó là thúc đẩy giai
cấp tư sản ra đời và ngày càng lớn mạnh.
Sự ra đời, phát triển, địa vị lịch sử và sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản và
giai cấp tư sản là tất yếu khách quan, do kinh tế quyết định.
Chủ nghĩa tư bản và giai cấp tư sản ra đời thúc đẩy xã hội phát triển mạnh
mẽ về mọi mặt: kinh tế, chính trị, văn hóa... Tuy nhiên, tính chất phản động của chủ
nghĩa tư bản và giai cấp tư sản cũng dần dần bộc lộ công khai, những tệ nạn xã hội
do nó gây ra càng phát triển, như: sự bóc lột tàn nhẫn lao động làm thuê; tuyệt đối
hóa lợi ích, tuyệt đối hóa đồng tiền; chà đạp lên mọi quan hệ gia đình, tình cảm;
thúc đẩy các cuộc chiến tranh xâm lược để mở rộng thị trường.
Những mâu thuẫn không thể điều hòa giữa chế độ sở hữu tư nhân tư liệu sản
xuất với sản phẩm mà nó tạo ra là lực lượng sản xuất công nghiệp hóa, biểu hiện về 6
mặt xã hội là mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản với giai cấp vô sản là nguyên nhân dẫn
đến sự sụp đổ của chế độ tư bản.
Giai cấp vô sản đại diện cho lực lượng sản xuất mới, là giai cấp tiến bộ của
thời đại sẽ giành được vị trí thống trị. Sự sụp đổ của giai cấp tư sản và thắng lợi của
giai cấp vô sản đều là một tất yếu lịch sử như nhau và đều do kinh tế quyết định.
1.2.2 “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” khẳng định giai cấp vô sản chỉ có thể
tự giải phóng khỏi tình trạng bị áp bức, bóc lột, nếu đồng thời và vĩnh viễn giải
phóng toàn bộ xã hội khỏi tình trạng bị áp bức, bóc lột, phân chia giai cấp và đấu
tranh giai cấp.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản trên toàn thế giới là thủ tiêu chủ nghĩa tư
bản - là “người đào huyệt chôn chủ nghĩa tư bản”, xây dựng xã hội mới-xã hội xã
hội chủ nghĩa, tiến tới xã hội cộng sản chủ nghĩa không còn giai cấp.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản không phải do ý muốn chủ quan hay một
sự áp đặt khiên cưỡng, mà do những điều kiện khách quan quy định, đó là: Giai cấp
vô sản là sản phẩm của nền đại công nghiệp, đại diện cho phương thức sản xuất tiên
tiến của thời đại, là đại biểu chân chính duy nhất cho lợi ích toàn xã hội, là một giai
cấp cách mạng và duy nhất chỉ có nó (giai cấp vô sản) mới có tính triệt để cách
mạng, tự giải phóng cho mình và giải phóng cho xã hội.
Giai cấp vô sản không thể giải phóng mình nếu không đồng thời giải phóng toàn xã hội.
1.2.3 “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” công khai trước toàn bộ thế giới về
chiến lược, sách lược của Đảng Cộng sản.
- Về con đường, phương pháp tiến hành cách mạng vô sản: “Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản” vừa khẳng định tính tất yếu phải tiến hành cách mạng vô sản,
nhưng cũng chỉ ra rằng, không nhất thiết phải sử dụng các biện pháp như nhau và
tiến hành nhất loạt ở tất cả các nước.
+ Với những mâu thuẫn gay gắt không thể điều hòa của chủ nghĩa tư bản,
tiến hành cách mạng là phương thức tất yếu và duy nhất để thay thế chủ nghĩa tư
bản bằng chủ nghĩa xã hội, là tiền đề cần thiết để giải phóng toàn thể nhân loại cần
lao. Cuộc cách mạng vô sản là kết quả của quá trình đấu tranh lâu dài, gian khổ của 7
giai cấp vô sản và nhân dân lao động, trải qua nhiều giai đoạn, phát triển từ tự phát
đến tự giác, tạo ra tình thế, chớp lấy thời cơ cho cách mạng nổ ra và giành thắng lợi.
+ Cách mạng vô sản phải trải qua hai bước: (1) Giai cấp vô sản phải tiến
hành cuộc cách mạng chính trị đánh đổ giai cấp tư sản và giành chính quyền; (2)
sau khi giành được chính quyền, nhiệm vụ của Đảng Cộng sản là lãnh đạo giai cấp
công nhân và nhân dân lao động sử dụng chính quyền như một công cụ có hiệu lực
nhất để cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.
+ Phương pháp cách mạng: Tiến hành không ngừng, tùy theo yêu cầu,
nhiệm vụ của từng thời điểm và phải tiến hành từng bước để đạt tới mục đích cuối cùng.
+ Con đường, biện pháp cách mạng phải bằng bạo lực. Đây là kết luận
hết sức đúng đắn của C.Mác và Ph.Ăngghen, là kết quả trực tiếp của quan niệm duy
vật, khoa học về lịch sử mà hai ông là những người đầu tiên vươn tới và sáng tạo ra.
- Về mối quan hệ giữa giai cấp vô sản và Đảng Cộng sản
+ Giai cấp vô sản không thể hoàn thành sứ mệnh lịch sử nếu không tổ
chức thành chính đảng của giai cấp. Đảng Cộng sản được hình thành và phát triển
xuất phát từ sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản. Đảng là đội quân tiên phong của
giai cấp vô sản. Đảng đưa vào phong trào công nhân các tư tưởng cộng sản chủ
nghĩa; tổ chức giai cấp vô sản, lãnh đạo cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô
sản và xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa.
+ Giữa Đảng Cộng sản và giai cấp vô sản có mối quan hệ gắn bó chặt
chẽ, không tách rời. Mục đích, lợi ích của Đảng và của giai cấp vô sản là thống
nhất. Đảng là đại biểu cho quyền lợi của giai cấp vô sản cũng như của nhân dân lao động.
+ Đảng Cộng sản phải không ngừng nâng cao trình độ lý luận và nắm bắt
thực tiễn, đủ khả năng lãnh đạo giai cấp vô sản và toàn thể nhân dân lao động đấu
tranh thắng lợi trong công cuộc cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.
- Về giải quyết các quan hệ giai cấp - dân tộc - quốc tế
+ Mục tiêu, lý tưởng cao nhất của giai cấp vô sản là đi đến xã hội xã hội
chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa-nơi con người được giải phóng và được tạo điều
kiện phát triển toàn diện, hài hòa. Để đạt được mục tiêu nhân văn cao cả đó, những 8
người cộng sản phải giải quyết một cách phù hợp các quan hệ giữa giai cấp - dân tộc - quốc tế.
+ Giai cấp vô sản mỗi nước trước hết phải giành lấy chính quyền, phải tự
xây dựng thành một giai cấp dân tộc, phải tự mình trở thành dân tộc.
+ Giai cấp vô sản không chỉ đại diện cho lợi ích của từng dân tộc - do bản
chất vốn có của nó - giai cấp vô sản còn đại diện cho lợi ích của toàn thể nhân loại.
Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản cần và phải thực hiện dưới ngọn cờ của chủ nghĩa quốc tế vô sản.
1.2.4 “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” đã vạch trần bản chất phản động,
bảo thủ, lỗi thời của các trào lưu tư tường phi khoa học, trá hình dưới chiêu bài
khác nhau về chủ nghĩa xã hội để chống chủ nghĩa xã hội lúc bấy giờ.
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” chỉ rõ, tất cả các trào lưu xã hội chủ nghĩa
phi khoa học (chủ nghĩa xã hội phong kiến, tiểu tư sản, tư sản, xã hội Đức, xã hội
không tưởng) đều là trở ngại cho việc ra đời của chính Đảng.
Việc phê phán những trào lưu đó nhằm bảo đảm thắng lợi cho việc truyền bá
học thuyết của chủ nghĩa xã hội khoa học vào phong trào công nhân. 9 Chương 2:
Ý NGHĨA LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TÁC
PHẨM “TUYÊN NGÔN ĐẢNG CỘNG SẢN”
2.1 Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” chứa đựng những nội dung bất hủ, không
chỉ có giá trị lịch sử mà còn có ý nghĩa thời đại sâu sắc. Trong tác phẩm, Karl Marx
và Friedrich Engels đã trình bày một cách sáng tỏ cơ sở lý luận, thực tiễn về sứ
mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân; chỉ ra những nguyên tắc chiến lược,
sách lược của Đảng Cộng sản; đấu tranh phê phán các trào lưu xã hội chủ nghĩa
phản động, bảo thủ, không tưởng và những lời xuyên tạc của giai cấp tư sản… Đây
là tác phẩm có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn đối với phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế nói riêng, đối với sự phát triển của thế giới, sự tiến bộ của nhân loại
nói chung. “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” ra đời là bước ngoặt quyết định đối
với sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, đánh dấu sự hình
thành về cơ bản lý luận chủ nghĩa Marx. Đó là kết quả sự kết hợp giữa thành quả
nghiên cứu khoa học với việc tổng kết thực tiễn phong trào cách mạng trong giai
cấp công nhân ở châu Âu giữa thế kỷ 19 của hai nhà tư tưởng vĩ đại Karl Marx và Friedrich Engels.
Ý nghĩa lịch sử trọng đại của "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản" thể hiện sinh
động ở việc luận giải một cách khoa học sự ra đời, phát triển của giai cấp vô sản
gắn liền với chủ nghĩa tư bản và cách mạng công nghiệp; đặc biệt, phát hiện có tính
vạch thời đại, đó là tìm ra sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân.
Không những vậy, Tuyên ngôn đã chứng minh sự vận động, phát triển của xã hội
loài người, dẫn đến sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản và sự thắng lợi của chủ nghĩa
xã hội đều tất yếu như nhau. Theo đó, tác phẩm này đánh dấu sự ra đời của chủ
nghĩa Marx; là tiếng chuông khai tử cho một chế độ đã lỗi thời và một giai cấp đã
hết vai trò tiến bộ trong lịch sử. Hơn nữa, tác phẩm tạo ra bước nhảy vọt về chất
trong lịch sử tư tưởng nhân loại, tống cổ những quan niệm duy tâm ra khỏi lĩnh vực
đời sống xã hội, lần đầu tiên tìm ra câu trả lời của lịch sử: Ai? Làm gì? Làm như thế 10
nào để giải phóng quần chúng khỏi áp bức, bóc lột, bất công và xây dựng một xã
hội bình đẳng, ấm no, tự do, hạnh phúc. Đồng thời, sự ra đời của tác phẩm đánh dấu
sự kết hợp chủ nghĩa Marx với phong trào công nhân, đưa phong trào công nhân từ
đấu tranh tự phát lên đấu tranh tự giác; chấm dứt thời kỳ khủng hoảng đường lối
của phong trào công nhân quốc tế.
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” có ý nghĩa thời đại lớn lao: Tuyên ngôn là
cơ sở để tiếp tục bảo vệ và phát triển sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công
nhân trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa và con đường, điều kiện, biện
pháp thực hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân hiện nay. Tuyên ngôn là một giá
trị văn minh, nhân văn, nhân đạo, tất cả vì con người và hạnh phúc con người, là
ngọn cờ tư tưởng soi đường, chỉ lối cho nhân loại tiến bộ ở thế kỷ 21 mà chưa có
một học thuyết nào thay thế được. Và cho đến nay, "Tuyên ngôn của Đảng Cộng
sản" là cương lĩnh lý luận, cương lĩnh hành động cho tất cả các Đảng Cộng sản và công nhân quốc tế.
Những năm qua, những giá trị lịch sử và thời đại trong tác phẩm “Tuyên
ngôn của Đảng Cộng sản” vẫn tỏa sáng, là kim chỉ nam cho mọi hành động cách
mạng Việt Nam và của Đảng ta trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt
Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay. Từ khi thành lập đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam
luôn luôn trung thành với Chủ nghĩa Marx-Lênin nói chung và những chỉ dẫn của
Karl Marx và Friedrich Engels trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” nói riêng,
đồng thời vận dụng đúng đắn và phát triển sáng tạo, phù hợp với điều kiện lịch sử
cụ thể của nước ta, phù hợp với cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam. Vì thế, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến
thắng lợi khác, đặc biệt là đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử
trong công cuộc đổi mới vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Phân tích bối cảnh ra đời và quá trình hình thành, phát triển đường lối đổi mới
của Đảng ta mới thấy hết được giá trị to lớn của những nguyên lý cơ bản đã được Karl
Marx và Friedrich Engels khởi thảo cách đây 172 năm trong “Tuyên ngôn của Đảng
Cộng sản”; mới thấy hết được bản lĩnh chính trị vững vàng và tầm cao trí tuệ của Đảng
Cộng sản Việt Nam-người khởi xướng, phát động và lãnh đạo công cuộc đổi mới; mới
thấy hết được sự nỗ lực phấn đấu của toàn Đảng, toàn quân, 11
toàn dân ta trong hơn 30 năm qua. Điều đó, một lần nữa chứng minh giá trị to lớn,
sức sống trường tồn của “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” đối với công cuộc xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa cũng như phong trào cộng sản,
công nhân quốc tế và các lực lượng tiến bộ trên toàn thế giới trong thời đại ngày nay.
2.2 Ảnh hưởng của tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”
Dưới ánh sáng và tinh thần của những nguyên lý nền tảng trong Tuyên ngôn
của Đảng Cộng sản, phong trào đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội, vì lý tưởng cộng sản
vẫn tiếp tục diễn ra. Cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, dân sinh,
vì tiến bộ và công bằng xã hội đang có những bước tiến mạnh mẽ, trở thành một
phong trào rộng khắp trên quy mô toàn cầu. Giá trị, sức sống và ý nghĩa thời đại của
Tuyên ngôn vẫn tiếp tục được khẳng định ở các nước xã hội chủ nghĩa còn lại bằng
nhiều thành tựu to lớn, cùng với đó là sự xuất hiện của các trào lưu xã hội chủ nghĩa
mới tiếp tục xuất hiện ở khắp các châu lục, thậm chí ngay trong lòng các nước tư
bản chủ nghĩa, càng cho thấy giá trị lý luận và phương pháp cách mạng đúng đắn trong Tuyên ngôn.
Thực tiễn luôn biến đổi, phát triển, những tư tưởng trong Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản nói riêng, chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung cũng không ngừng phát
triển để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn xã hội cũng như tồn tại của chính nó trong
bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.
Ở nước ta, tư tưởng cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung, ủa
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản nói riêng là ánh sáng soi đường cho cách mạng
Việt Nam. Từ bản Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề
thuộc địa của Lênin năm 1920 – bản Luận cương phát triển sáng tạo tư tưởng của
Tuyên ngôn trong điều kiện lịch sử mới, Hồ Chí Minh đã tìm thấy con đường cứu
nước của dân tộc Việt Nam. Cách mạng Việt Nam càng phát triển, càng khẳng định
những nguyên lý nền tảng của Tuyên ngôn là đúng đắn.
Vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp những nguyên lý nền tảng của
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, nhất là về mối quan hệ giữa giải phóng dân tộc và
giải phóng giai cấp, về cách mạng xã hội chủ nghĩa về vị trí, vai trò của Đảng, của
giai cấp công nhân… vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, Đảng Cộng sản 12
Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện đã lãnh đạo cách mạng
Việt Nam vượt qua rất nhiều khó khăn thử thách, huy động được mọi nguồn lực, kết
hợp sức mạnh của dân tộc và sức mạnh của thời đại, giành thắng lợi vẻ vang trong
cách mạng dân tộc dân chủ và đang từng bước tiến hành cách mạng xã hội chủ
nghĩa. Trong suốt quá trình cách mạng, mục đích cao cả của Đảng ta đặt ra hoàn
toàn phù hợp với tư tưởng cơ bản và chủ đạo của Tuyên ngôn, đó là giải phóng toàn
thể xã hội khỏi ách áp bức bóc lột, thực hiện dân giàu nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Tính khoa học, tính cách mạng của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản được
Đảng ta tiếp thu, vận dụng sáng tạo, cụ thể, thể hiện qua những nội dung Cương
lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và những văn kiện
gần đây của Đảng. Những nội dung lý luận về định hướng xã hội chủ nghĩa, về mục
tiêu, động lực chủ yếu của cách mạng Việt Nam, về những đặc trưng thể hiện bản
chất của xã hội xã hội chủ nghĩa và con đường, cách thức xây dựng chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa,hiện đại hóa, hội nhập
quốc tế… là thành quả của quá trình đổi mới tư duy, phát triển lý luận và tổng kết
thực tiễn của Đảng, đồng thời đó cũng chính là sự kế thừa, vận dụng những “tư
tưởng cơ bản”, “nguyên lý phổ quát” của Tuyên ngôn.
Tư tưởng cơ bản của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản được vận dụng vào
công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thể hiện rõ nhất trên
lĩnh vực kinh tế, chính trị và xây dựng Đảng.
Về kinh tế, Đảng ta luôn quán triệt tư tưởng cơ bản của Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản là: Trong mọi thời đại lịch sử, sản xuất kinh tế và cơ cấu xã hội – cơ
cấu này tất yếu phải do sản xuất kinh tế mà ra – cả hai cái đó cấu thành cơ sở của
lịch sử chính trị và lịch sử tư tưởng của thời đại ấy. Vận dụng quan điểm đó, Đảng
ta xác định, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trước hết và trung tâm là xây
dựng, phát triển kinh tế. Tăng trưởng kinh tế đồng thời với phát triển xã hội, văn
hóa, giáo dục, vì mục tiêu phát triển con người, mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam.
Về chính trị, xuất phát từ các giá trị lý luận về Nhà nước và pháp luật trong
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản và các giá trị phổ quát của nhân loại về xây 13
dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Về xây dựng Đảng, Đảng ta luôn nhất quán quan điểm sự lãnh đạo của Đảng
là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng và sự lãnh đạo của Đảng là tất
yếu trong tất cả các giai đoạn cách mạng; đồng thời khẳng định vấn đề nâng cao bản
chất giai cấp công nhân là tư tưởng xuyên suốt trong công tác xây dựng Đảng để
bảo đảm cho Đảng hoàn thành sứ mệnh lãnh đạo. Sự thống nhất lợi ích của Đảng và
giai cấp – tư tưởng này là cơ sở để xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách
nhằm xóa bỏ những đặc quyền, đặc lợi trong Đảng. Trong đường lối cách mạng,
Đảng ta luôn quán triệt và vận dụng tư tưởng cốt lõi của Tuyên ngôn, coi công tác
xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định:
xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức là
nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.
Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở nước ta hơn 30 năm qua, đã chứng tỏ đường lối đổi mới của Đảng là
đúng đắn, thể hiện sự trung thành và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin nói
chung, Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản nói riêng và tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều
kiện, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam.
Kể từ khi Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ra đời cho đến nay, thế giới đã có
nhiều biến đổi, song lịch sử tiếp tục chứng minh rằng, những tư tưởng vĩ đại của
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản sẽ tiếp tục soi đường cho nhân loại tiến về tương
lai ngày càng tốt đẹp hơn.
Trong bối cảnh thế giới, khu vực có nhiều diễn biến nhanh chóng, phức tạp
và khó lường, nhìn lại chặng đường cách mạng của Đảng gần 9 thập kỷ qua, đặc
biệt là những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử cũng như những hạn chế, yếu
kém trong hơn 30 năm đổi mới đất nước, chúng ta càng nhận thức sâu sắc hơn
những giá trị bền vững và ý nghĩa thời đại của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản; từ
đó chủ động, không ngừng vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp những nguyên
lý nền tảng của Tuyên ngôn vào điều kiện cụ thể nước ta để thực hiện thắng lợi mục
tiêu cao cả: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. 14 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đặng Văn Dũng. Khái lược sự ra đời và những nội dung cơ bản của tác phẩm
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”, 14/05/2021, từ:
http://truongchinhtri.caobang.gov.vn/index.php/news/Nghien-cuu-khoa-hoc/Khai-
luoc-su-ra-doi-va-nhung-noi-dung-co-ban-cua-tac-pham-Tuyen-ngon-cua-Dang- Cong-san-447/
2. Ban Tuyên giáo Trung ương. Giá trị thời đại từ tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng
Cộng sản”, 14/05/2021, từ:
http://tinhuykhanhhoa.vn/tin-chi-tiet/id/377/Gia-tri-thoi-dai-tu-tac-pham--Tuyen- ngon-cua-Dang-Cong-san-
3. TS. Hà Sơn Thái. “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” – Giá trị tư tưởng và sức
sống trong thời đại hiện nay, 14/05/2021, từ”:
http://tapchiqptd.vn/vi/nhung-ngay-ky-niem-lon/tuyen-ngon-cua-dang-cong-san-
gia-tri-tu-tuong-va-suc-song-trong-thoi-dai-hien-nay/15148.html
4. Trần Thị Hồng Nhung (2018). Tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” –
Giá trị thời đại và sự vận dụng vào con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở nước ta, 14/05/2021, từ:
http://btxvnt.org.vn/tac-pham-tuyen-ngon-cua-dang-cong-san-gia-tri-thoi-dai-va-su-
van-dung-vao-con-duong-di-len-chu-nghia-xa-hoi-o-nuoc-ta-post2207 15