Bài giảng Hệ Tiêu Hóa | Đại học Nguyễn Tất Thành

lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 HỆ TIÊU HÓA 1 NỘI DUNG
 Giảiphẫu hệ tiêu hóa
 Quátrìnhtiêu hóavà hấp thu :  Miệng-Thựcquản  Dạ dày  Ruộtnon  Ruột già
 Khảo sát giải phẫu -chức năng hệ tiêu hoá 2
1. GIẢI PHẪU HỆ TIÊU HÓA lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 3 4 CÁC THÀNH PHẦN Ống tiêu hóa Các tuyến tiêu hóa Miệng Các tuyến nước bọt Hầu Gan – mật Thực quản Tụy ngoại tiết Dạ dày Ruột non Ruột già Hậu môn 5 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 CHỨC NĂNG :  Vận ộng  Bàitiết  Tiêu hóa  Hấp thu  Nộitiết 6 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 CẤU TRÚC ỐNG TIÊU HÓA Niêm mạc Dưới niêm Cơ Thanh mạc lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 7 8
2. QUÁ TRÌNH TIÊU HÓA VÀ HẤP THU 9 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 A -MIỆNG VÀ THỰC QUẢN  Nhai  Nuốt  Bàitiếtnước bọt 10 Nhai
Răng cửa : cắt Răng hàm : nghiền Lưỡi :
nhào trộn thức ăn với nước bọt
Đẩy viên thức ăn ra sau, chuẩn bị cho giai oạn nuốt 11 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Nuốt 12 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Bài tiết nước bọt 13 Bàitiếtnướcbọt 14 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Bài tiết nước bọt
Tác dụng của nước bọt
Tiêu hoá: Enzym amylase nước bọt phân giải tinh bột chín
thành ường maltose, maltotriose và oligosaccarid.
Làm ẩm ướt, bôi trơn miệng và thức ăn tạo iều kiện cho việc
nuốt và nếm ược thực hiện dễ dàng. Vệ sinh răng miệng:
cuốn i vi khuẩn gây bệnh cũng như nguồn thức ăn cung cấp cho sự chuyển hoá của chúng.
chứa một số chất giết vi khuẩn (như ion thyocyanat, lysozym)
Trung hoà acid do vi khuẩn ở miệng giải phóng ra hoặc acid trào ngược từ dạ dày lên miệng. 15 Bàitiếtnướcbọt
 Kíchthích TK phó giaocảm ( dâyVII,dâyIX)làmtăng
bàitiếtnước bọt loãnggiầuchấtiệngiải và amylasenước bọt.
 Kíchthích TK giao cảm làmtăngbàitiếtnước bọt giầu
chấtnhày,khốilượngnướcbọttăng ít hơn so vớikích
thíchthần kinhphó giao cảm. 16 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021
Kết quả tiêu hóa ở miệng
Thức ăn ược cắt, nghiền và trộn lẫn với nước bọt thành viên
thức ăn mềm, trơn rồi ược lưỡi ưa xuống họng vào thực quản
Một số tinh bột ược chuyển thành ường maltose và maltotriose 17 B–DẠ DÀY  Hoạt ộng cơ học  Hoạt ộng bàitiết  Hoạt ộng hấp thu 18 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021
Các hoạt ộng cơ học ở dạ dày Chứa ựng thức ăn
Co bóp và nhào trộn thức ăn
Tống xuất dưỡng trấp xuống tá tràng 19
Cáchoạt ộng cơ học ở dạdày  Co bóp  Nhàotrộn  Tốngxuất 20 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021
Các hoạt ộng cơ học ở dạ dày Co bóp ói:
Giữa các bữa ăn, khi dạ dày rỗng ược khoảng vài giờ,
Theo nhịp trong thân dạ dày, lúc ầu yếu và rời rạc, rồi mạnh dần lên. Khi
các co bóp ói trở nên cực mạnh, chúng hoà vào nhau gây ra một co cứng
liên tục có thể kéo dài tới 2-3 phút làm ta có cảm giác au nhói vùng thượng vị.
Thường mạnh nhất ở những người trẻ, khoẻ mạnh, những người có trương lực dạ dày cao.
Tăng lên khi ường huyết hạ.
 Có thể coi co bóp ói là một tín hiệu iều hoà quan trọng của ống tiêu
hoá ể thúc ẩy con người i tìm thức ăn khi cơ thể bắt ầu bị ói. 21
Điềuhòa sự thoátthức ăn
 Tínhiệu từ dạ dày:
 Thức ăn  dạdàycăng  kíchthíchdây X vàTK ruộttạichỗ
 tế bào G niêmmạchang vịbàitiếtgastrin
 Tănglựcbơmvàgiảmtrươnglực cơ mônvị  Tínhiệu từtá tràng
 Dưỡngtrấpxuốngmônvị  iềuhòangược
 Phản xạ ruột–dạdày : làmchậmhoặcngừngthoátthức ăn
 Hormone : CCK, secretin vàGIP 22 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Bài tiết dịch tiêu hóa Dịch tiêu hóa 1 – 3 lít / ngày
Thành phần : nồng ộ acid clohydric cao (khoảng 150
mmol/lít, pH»1) và chứa pepsin, lipase, yếu tố nội, chất nhày.
Do 4 loại tế bào tiết ra
(1) Tế bào viền bài tiết acid clohydric và yếu tố nội,
(2) tế bào chính bài tiết pepsinogen và lipase dạ dày,
(3) tế bào nội tiết gồm tế bào ưa crôm bài tiết histamin, tế bào D sản xuất somatostatin,
(4) tế bào cổ bài tiết chất nhày. 23 24 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021
Các giai oạn bài tiết dịch vị
Giai oạn ầu : khi ngửi, nếm, nhìn hay nghĩ ến thức ăn
Giai oạn dạ dày : thức ăn vào dạ dày kích thích thần kinh và phản xạ tại chỗ
Giai oạn ruột : khi thức ăn xuống ruột 25 Kếtquảtiêuhóa
 Tạo ra chấtbán lỏnggọi là vị trấp
 Protein  proteosevà pepton
 Tinh bột  maltose,maltotriose và oligosaccaride 26 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Hấp thu Không áng kể
Một số chất hòa tan trong mỡ cao như rượu hoặc aspirin
ược hấp thu số lượng ít 27 C –RUỘT NON
 Nhàotrộnthức ăn vớidịchtiêu hóa  Tiêu hóa hoàntoàn  Hấp thu 28 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Hoạt ộng cơ học Co bóp phân oạn (nhào trộn) Co bóp nhu ộng ( ẩy) 29 Hoạt ộng cơ học
 Phứchợpvận ộngdi chuyển
 Dọc từ dạdày  oạncuốiruộtnon
 Vaitrò : làmtrốngườngtiêuhóa 30 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021
Bài tiết dịch và tiêu hóa Dịch tụy Dịch mật Dịch ruột 31 Dịchtụy 32 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Dịch tụy 1000 ml/ngày
Hầu hết các enzym của dịch tụy
(trừ amylase và lipase) ược bài
tiết dưới dạng tiền enzym và ược
bọc trong các hạt zymogen.
Chuyển thành enzym hoạt ộng
ngay khi chúng tiếp xúc với
enzym enterokinase khư trú ở
diềm bàn chải của tế bào ruột. 33 Điềuhòabàitiết
 Giaioạnầu:20% lượngdịch, chứanhiềuenzyme
 Giaioạn dạ dày : 5 -10% lượngdịch
 Giaioạnruột : 70 – 80 % lượngdịch, kíchthíchdo :  Nồngộion H+
 Sự hiệndiện các sảnphẩmtiêuhóacủadạdày 34 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Dịch mật 35 Dịchmật
 Thànhphầnchủyếucủamật
là muốimật,chiếmkhoảng
50 % các chất hoà tancủamật.
 Ngoài ra trongmậtcòn có bilirubin,cholesterol,lecithin và các chấtiệngiải.
 Trong quá trình cô ặcởtúimật,nước và cácchất iện
giải(trừion Ca 2+ ) ượctáihấpthuquaniêmmạctúimật.
Muốimật,cholesterol,lecithinược cô ặcở túi mật. 36 lOMoAR cPSD| 46342819 11/13/2021 Dịch mật
Nhũ tương hoá mỡ làm tăng diện tích tiếp xúc của các hạt
cầu mỡ với các enzym tiêu hoá mỡ.
Tiêu hoá và hấp thu của các acid béo, monoglycerid,
cholesterol và các lipid khác ở ruột non nhờ các mixen muối mật. 37 Dịchruột
 Mỗi ngày các tuyến Brünner và tuyến Lieberkühn bài tiết
khoảng 1800 ml dịch ruột.
 Dịch ruột gồm nước, các chất iện giải, chất nhày, enzyme
tiêu hóa và các tế bào bị bong ra.
 PH dịch ruột từ 7,5 ến 8. 38