Chương 1: Thói quen và cách ứng xử môn Văn hóa kinh doanh | Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh

1. BÀI CÁ NHÂN (bài tập 2)
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ VĂN HÓA KINH DOANH 1.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ VĂN HÓA
1.1.1 Khái niệm văn hóa
Trong Từ điển tiếng Việt, văn hóa được định nghĩa: “Văn hóa là tổng thể nói chung
những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quả trình lịch sử”.
Phát triển cách tiếp cận văn hóa theo nghĩa rộng, GS.TS Trần Ngọc Thêm định nghĩa:
“Văn hóa là một hệ thống hữu cơ những giá trị vật chất và tinh thần do con người
sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con
người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình”. [26, trang 25]. Định nghĩa này
khẳng định văn hoá là những sáng tạo của con người, mang lại giá trị cho con người,
trong đó bao gồm cả giả trị vật chất và giá trị tinh thần. Những giá trị văn hóa này
lắng đọng và kết tinh từ đời sống thực tiễn của con người trong sự tương tác với môi
trường tự nhiên và xã hội mà họ đang sống. Điều đó cũng có nghĩa, không phải tất
cả những gì do con người tạo ra đều là văn hoá, mà chỉ có những cải đã kết tinh
thành giá trị thì cái đó mới là văn hoá.
Các đặc trưng văn hóa
(6) Văn hóa có tính kế thừa
Tính kế thừa: Cũng giống như văn hoá, văn hoá kinh doanh là sự tích tụ của tất cả các
hoàn cảnh. Trong quá trình kinh doanh, mỗi thế hệ sẽ cộng thêm các đặc trưng riêng biệt
của mình vào hệ thống văn hoá kinh doanh trước khi truyền lại cho thế hệ sau. Thời gian
qua đi, những cái cũ có thể bị loại trừ nhưng sự sàng lọc và tích tụ qua thời gian sẽ làm cho
các giá trị của văn hoá kinh doanh trở nên giàu có, phong phú và tinh khiết hơn, được tích
lũy và truyền qua các thế hệ khác nhau. Ví dụ: -
Phục hồi và phát triển làng nghề truyền thống: Các làng nghề truyền thống như làm
đồgốm, chạm khắc, điêu khắc, làm lụa, đan lát, làm trống... được gìn giữ, lưu truyền qua
nhiều đời. Ngày nay, với sự giao thương, hội nhập giữa các nước, các làng nghề truyền
thống có cơ hội phát triển lớn, qua đó, không chỉ giúp bảo tồn những giá trị văn hóa truyền
thống của dân tộc Việt Nam, mà còn góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam đến bạn bè thế
giới, tạo điều kiện tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho người dân. Ví dụ như làng nghề
gốm Bát Tràng - Hà Nội, bên cạnh những sản phẩm truyền thống, làng nghề đã phát triển
thêm các thiết kế mới, phù hợp với thẩm mỹ hiện đại. Bên cạnh đó, với chất lượng tốt, nét
độc đáo riêng biệt, đồ gốm Bát Tràng ngày càng được ưa thích tại thị trường nước ngoài,
giúp làng nghề vẫn giữ được nghề truyền thống, truyền lại cho thế hệ sau, vừa quảng bá
được nét văn hóa đặc sắc của Việt Nam đến bạn bè quốc tế. -
Ở phương trời Tây có thương hiệu bánh mì đen nổi tiếng Poilane của Pháp cho
thấyđược tầm quan trọng của sự kế thừa trong việc xây dựng thương hiệu. Mỗi ngày có
hơn 5.000 ổ bánh mì tròn có in chữ “P” này được đặt hàng và vận chuyển bằng máy bay
đến những thành phố giàu có như London, Tokyo hay New York.
Trải qua hơn 70 năm kể từ khi xuất hiện vào năm 1932, lò bánh mì này vẫn giữ nguyên
cách nướng bánh mì truyền thống bằng lò gạch và nhào trộn bột bằng tay với những phụ
liệu tự nhiên. Ở một thị trường với vô số sản phẩm được sản xuất bằng công nghệ tiên tiến,
chủ nhân kế thừa của hiệu bánh này vẫn đam mê nghệ thuật làm bánh gia truyền, kiên trì
làm bằng thủ công và giữ nguyên nét độc đáo của sản phẩm.
Chính điều này tạo nên sự khác biệt. Đó không chỉ là hình dáng bề ngoài độc đáo của một
ổ bánh mì hình cái gối, luôn cân nặng đúng 1,9 kg mà còn qua sự quen thuộc của người
dân bản xứ, sự công nhận của những nhân vật nổi tiếng như đạo diễn Steven Spielberg hay diễn viên Johnny Depp.
Ngoài ra, xung quanh thương hiệu này còn có một câu chuyện truyền miệng về một tỉ phú
đặt mua loại bánh mì này cho gia đình ăn suốt đời. Chưa hết, chủ nhân còn biết khai thác
kênh tiếp thị thông qua du khách. Khách tham quan được chứng kiến quy trình nhào bột
bằng tay, nướng bánh mì một cách công phu và được mời ăn thử bánh mì nóng mới ra lò.
Kênh “truyền miệng” này đã góp phần không nhỏ vào sự nổi tiếng của một thương hiệu ra
thế giới bên ngoài bởi vì nó đã để lại một ấn tượng, một sự trải nghiệm khó quên đối với bất kỳ du khách nào.
Sản phẩm bánh mì, nói ra nhiều người tưởng chừng như chẳng cần phải có thương hiệu.
Nhưng với Poilane, thương hiệu bánh mì đen nổi tiếng này đã vượt ngoài tầm một sản
phẩm thông thường, nó còn mang yếu tố văn hóa đến mỗi bữa điểm tâm cho người tiêu dùng trên thế giới.
Bánh mì lứt nổi tiếng của nhà Poilâne,
Ông Lionel Poilâne đang
chuẩn bị bột để trên bánh có chữ “P”. làm bánh mì.
1.1.2 Các yếu tố cấu thành văn hóa
(5) Thói quen và cách cư sử a) Thói quen là gì?
Thói quen là những hành động, cách sống, nếp sống, phương pháp làm việc,
xu thế xã hội... được lặp đi lại nhiều lần trong cuộc sống, không dễ thay đổi trong
một thời gian dài. Thói quen là những cách thực hành phổ biến hoặc đã hình thành từ trước. b) Cách cư xử là gì?
Cách cư xử là những hành vi được xem là đúng đắn trong một xã hội riêng
biệt. là những hành động, cử chỉ có văn hoá và phải phép sẽ nói lên rất nhiều điều
về cách ứng xử ở học đường, nơi công sở, và cả ở gia đình của bạn.. c) Thói
quen và cách ứng xử trong đời sống
Thói quen thể hiện cách sự vật được làm, cách cư xử được dùng khi thực hiện
chúng.Ví dụ thói quen ở Mỹ là ăn món chính trước món tráng miệng. Khi thực hiện
thói quen này, họ dùng dao và nĩa ăn hết thức ăn trên đĩa (dĩa) và không nói khi có thức ăn trong miệng.
Ở nhiều nước trên thế giới, thói quen và cách cư xử hoàn toàn khác nhau. Ở các nước
Latin có thể chấp nhận việc đến trễ, nhưng ở Anh và Pháp, sự đúng giờ là giá trị.
Người Mỹ thường sử dụng phấn bột sau khi tắm nhưng người Nhật cảm thấy như
thế là làm bẩn lại. Ở các nước Ả rập, cách cư xử bị cho là xấu khi cố gắng bắt tay
những người có quyền lực cao hơn trừ khi họ có cử chỉ làm việc đó trước. Ở nhều
nước phương Tây có thể nói chuyện công việc khi chơi gôn nhưng ở Nhật công việc
không bao giờ được bản đến. Ở Mỹ có thể chấp nhận ông chủ tặng hoa hồng cho cô
thư ký để biểu lộ sự cảm kích về sự giúp đỡ kết thúc công việc, nhưng ở Đức và
nhiều nước Latin, hành động như thế sẽ bị xem là một dấu hiệu tình cảm lãng mạn
và do vậy không được chấp nhận.
Thói quen cũng thể hiện trong cách các công ty quảng cáo và tiếp thị sản phẩm. Ở
Mỹ đàn ông mua nhẫn kim cương cho hôn thê, nhưng ở Đức những người phụ nữ
trẻ tự mua nhẫn cho họ. Vì thế việc quảng cáo nhẫn của người bán ở 2 nước này
khác nhau. Ở Nhật cà phê Maxwell House được gọi đơn giản là Maxwell vì từ
“house” làm khách hàng bối rối.
Theo một chuyên gia người Mỹ, hầu hết những sai lầm của người Việt trong giao
tiếp kinh doanh với người Mỹ đều xuất phát từ các thói quen rất đỗi bình thường,
thậm chí còn được xem là những nét văn hóa đẹp. Với người Việt Nam, các thương
lượng đôi khi không dựa trên hợp đồng mà bằng cách tạo dựng các mối quan hệ, từ
đó phát triển sự tin tưởng để làm ăn. Đa phần doanh nhân Việt Nam chọn cách ký
một bản ghi nhớ trước khi có được hợp đồng, bởi họ cần nhiều thời gian để xây dựng
mối quan hệ. Riêng với người Mỹ, cái gọi là “bản ghi nhớ" không mấy có giá trị,
bởi theo quan điểm của họ, tất cả các cuộc thương lượng phải được thể hiện bằng hợp đồng.
Ví dụ và hình ảnh minh họa
- Thói quen và cách ứng xử khi nói chuyện của người mỹ
Trong thực tế, phần đông người Mỹ đều có phong cách tự tin và không ngần ngại
nói thẳng những suy nghĩ của mình. Người Mỹ đánh giá cao sự trung thực và thẳng
thắn. Họ cũng không cảm thấy xấu hổ hay tỏ ra giận dữ khi người khác phê bình ý
kiến của mình với một thái độ tích cực, tôn trọng và thân thiện.
- Chào hỏi tại Trung Quốc
Ấn tượng đầu tiên của người Hoa về một người lạ tốt hay xấu nhờ vào cách
mà người đó chào hỏi. Lời chào cho thấy người đó có thể hiện sự tôn trọng hay
không, đặc biệt là với những người lớn tuổi hoặc có địa vị cao trong xã hội.
- Nói chuyện trên bàn ăn của người Trung Quốc
Với người Trung, trên bàn ăn cũng cần có những phép tắc nhất định. Họ xem
bữa ăn như một cách để kết nối mọi người lại và đánh giá một con người