Đề cương môn Luật môi trường - Trường Đại học lao động - xã hội.

Luật kinh tế - tiểu luận
Luật kinh tế (Trường Đại học Luật Hà Nội) BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI BÀI TIỂU LUẬN Môn: Luật Môi Trường
Họ và Tên: Nguyễn Văn Phong Lớp: N06 (4525) MSSV: 452547 HÀ NỘI – 2021 1 lOMoARcPSD|610 649 76 MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ..........................................................................................1
NỘI DUNG...............................................................................................2
Tình huống giả định...............................................................................2
Câu 1. Khi tiến hành đánh giá tác động môi trường, chủ dự án cần chú
ý những vấn đề pháp lý gì?....................................................................2
Câu 2. Hãy phân tích, bình luận các nghĩa vụ mà chủ dự án phải thực
hiện khi dự án đi vào hoạt động theo quy định của pháp luật môi
trường Việt Nam....................................................................................4
Câu 3. Hãy lựa chọn 01 nghĩa vụ trong tình huống đề cập ở câu 2 và từ
đó đưa ra kiến nghị hoàn thiện pháp luật...............................................9
KẾT LUẬN............................................................................................10
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................11 1 lOMoARcPSD|610 649 76 ĐẶT VẤN ĐỀ
Cho đến nay, thuật ngữ “Đánh giá tác động môi trường”, không còn xa lạ
đối với những người làm công tác trong nhiều lĩnh vực. Ở nước ta, tuy công tác
đánh giá tác động môi trường mới được tiến hành gần đây nhưng chúng ta đã
nhanh chóng phát triển hoạt động này phục vụ công cuộc phát triển kinh tế - xã hội
và bảo vệ môi trường.
Do nhận thức được tầm quan trọng của đánh giá tác động môi trường mà
nhiều nước trên thế giới đã đưa công tác này vào Luật môi trường. Nói một cách
chính xác hơn, trong hệ thống pháp luật có nhiều điều liên quan tới đánh giá tác
động môi trường. Ở nước ta, Luật bảo vệ môi trường được Quốc hội ban hành từ
năm 1994 đã có 2 điều luật quy định những điểm cơ bản của công tác đánh giá tác
động môi trường. Ngoài ra, Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường còn ra nhiều
văn bản quy định về tiêu chuẩn môi trường, hướng dẫn công tác đánh giá tác động
môi trường. Như vậy, đánh giá tác động môi trường là hoạt động mang tính pháp
lý cao, thể hiện sự quan tâm không chỉ của nhân dân, cộng đồng mà của cả các
quốc gia và toàn nhân loại. 1 lOMoARcPSD|610 649 76 NỘI DUNG
Tình huống giả định
Tháng 5/2016, Công ty cổ phần luyện gang thép Thái Vĩnh có đầu tư một dự án
hoạt động trong lĩnh vực cơ khí luyện kim, đặt nhà máy tại xã Ea Nuôi, huyện
Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. Công ty cũng khai thác thêm than đá. Trong lúc hoạt
động, công ty có thải chất độc ra môi trường như khí cacbon oxit, khí oxit lưu
huỳnh…Công ty cũng có nhập khẩu một nguyên vật liệu, hóa chất dùng cho việc luyện gang thép.
Tháng 4/2017, UBND tỉnh có nhận được đơn phản ánh của nhân dân về việc nhà
máy thải quá nhiều bụi trong quá trình hoạt động nên gây ảnh hưởng xấu cho môi
trường và sức khỏe của người dân. Sau khi nhận được đơn, UBND tỉnh đã chuyển
vụ việc cho Sở Tài Nguyên - Môi trường tiến hành thanh tra và kết luận nhà máy
không tuân thủ yêu cầu báo cáo đánh giá tác động môi trường đã phê duyệt.
Công ty đã nhận được quyết định xử phạt của các cơ quan, ban ngành có liên quan.
Tình huống trên diễn ra từ tháng 5/2016 nên trong bài tiểu luận này em xin áp dụng
các bộ luật, nghị định trước đó.
Câu 1. Khi tiến hành đánh giá tác động môi trường, chủ dự án cần chú ý
những vấn đề pháp lý gì?
- Căn cứ khoản 1 điều 18 của Luật Bảo vệ môi trường 2014, dự án nhà máy của
công ty thuộc đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường do “Dự án có
nguy cơ gây tác động xấu đến môi trường”. 2 lOMoARcPSD|610 649 76
- Căn cứ quy định tại Nghị định số 18/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quy hoạch
bảo vệ môi trường, đánh giá tác động môi trường chiến lược, đánh giá tác động
môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường ngày 14/02/2015, dự án thuộc phụ lục
II (là nhóm các dự án về cơ khí, luyện kim) của Nghị định này, khoản 1 điều 12
của nghị định quy định dự án thuộc “Đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động
môi trường quy định tại Phụ lục II Nghị định này”.
- Căn cứ điều 19 của Luật Bảo vệ môi trường năm 2014, “Chủ dự án phải tự mình
hoặc thuê tổ chức tư vấn thực hiện đánh giá tác động môi trường và chịu trách
nhiệm trước pháp luật về kết quả thực hiện đánh giá tác động môi trường, Việc
đánh giá tác động môi trường phải thực hiện trong giai đoạn chuẩn bị dự án; Kết
quả thực hiện đánh giá tác động môi trường thể hiện dưới hình thức báo cáo đánh
giá tác động môi trường; Chi phí lập, thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi
trường thuộc nguồn vốn đầu tư dự án do chủ dự án chịu trách nhiệm”.
- Căn cứ khoản 6 điều 16 của Nghị định số 18/2015/NĐ-CP của Chính phủ, “chủ
dự án phải báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường”.
- Nhà máy có khai thác than đá, nên dựa theo điểm đ khoản 1 điều 38 của Luật Bảo
vệ môi trường 2014, chủ dự án phải “Ký quỹ phục hồi môi trường theo quy định của pháp luật”.
- Công ty có hoạt động nhập khẩu nguyên vật liệu, hóa chất nên chủ dự án phải
tuân thủ theo quy định của điều 75 của Luật Bảo vệ môi trường năm 2014: “Máy
móc, thiết bị, phương tiện, nguyên liệu, nhiên liệu, hóa chất, hàng hóa nhập khẩu,
quá cảnh phải đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường”.
- Khi dự án được thông qua Báo cáo đánh giá tác động môi trường, chủ dự án phải
tuân theo quy định tại điều 26, 27 của Luật Bảo vệ môi trường năm 2014: 3 lOMoARcPSD|610 649 76
“ Điều 26. Trách nhiệm của chủ đầu tư dự án sau khi báo cáo đánh giá tác động
môi trường được phê duyệt
1 . Thực hiện các yêu cầu của quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường.
2 . Trường hợp thay đổi quy mô, công suất, công nghệ làm tăng tác động xấu đến
môi trường so với phương án trong báo cáo đánh giá tác động môi trường đã
được phê duyệt nhưng chưa đến mức phải lập lại báo cáo đánh giá tác động môi
trường được quy định tại điểm c khoản 1 Điều 20 của Luật này, chủ đầu tư dự án
phải giải trình với cơ quan phê duyệt và chỉ được thực hiện sau khi có văn bản
chấp thuận của cơ quan phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường.
Điều 27. Trách nhiệm của chủ đầu tư trước khi đưa dự án vào vận hành
1 . Tổ chức thực hiện biện pháp bảo vệ môi trường theo quyết định phê duyệt báo
cáo đánh giá tác động môi trường.
2 . Phải báo cáo cơ quan phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường kết quả
thực hiện các công trình bảo vệ môi trường phục vụ vận hành dự án đối với dự án
lớn, có nguy cơ tác động xấu đến môi trường do Chính phủ quy định. Những dự án
này chỉ được vận hành sau khi cơ quan phê duyệt báo”.
Câu 2. Hãy phân tích, bình luận các nghĩa vụ mà chủ dự án phải thực hiện khi
dự án đi vào hoạt động theo quy định của pháp luật môi trường Việt Nam
- Khi dự án đi vào hoạt động, chủ đầu tư có trách nhiệm:
+ Điều 26 của Luật bảo vệ môi trường năm 2014 quy định chủ đầu tư dự án phải:
“Thực hiện các yêu cầu của quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi
trường. Trường hợp thay đổi quy mô, công suất, công nghệ làm tăng tác động xấu 4 lOMoARcPSD|610 649 76
đến môi trường so với phương án trong báo cáo đánh giá tác động môi trường đã
được phê duyệt nhưng chưa đến mức phải lập lại báo cáo đánh giá tác động môi
trường được quy định tại điểm c khoản 1 Điều 20 của Luật này, chủ đầu tư dự án
phải giải trình với cơ quan phê duyệt và chỉ được thực hiện sau khi có văn bản
chấp thuận của cơ quan phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường”.
Cụ thể hóa quy định này, Điều 16 Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015
của Chính phủ quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường
chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường đã xác
định cụ thể trách nhiệm của chủ dự án sau khi báo cáo đánh giá tác động môi
trường được phê duyệt như sau:
- Trong trường hợp cần thiết, điều chỉnh nội dung dự án đầu tư để bảo đảm các
biện pháp, công trình bảo vệ môi trường theo yêu cầu của quyết định phê duyệt báo
cáo đánh giá tác động môi trường.
- Lập kế hoạch quản lý môi trường của dự án trên cơ sở chương trình quản lý và
giám sát môi trường đã đề xuất trong báo cáo đánh giá tác động môi trường và
niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi tham vấn ý kiến trong
quá trình thực hiện đánh giá tác động môi trường theo hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Về kế hoạch quản lý môi trường Điều 10 Thông tư số 27/2015/TT-BTNMT
ngày 29/5/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về Trách nhiệm của chủ dự án
sau khi báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt: “
+ Thực hiện các nội dung quy định tại Điều 16 Nghị định số 18/2015/NĐ- CP. 5 lOMoARcPSD|610 649 76
+ Lập kế hoạch quản lý môi trường trên cơ sở chương trình quản lý và giám
sát môi trường đã đề xuất trong báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê
duyệt; trường hợp có thay đổi chương trình quản lý và giám sát môi trường thì
phải cập nhật kế hoạch quản lý môi trường và gửi đến Ủy ban nhân dân cấp xã
theo quy định tại Khoản 3 Điều này. Hình thức trang bìa, trang phụ bìa và yêu cầu
về cấu trúc, nội dung thực hiện theo mẫu tương ứng quy định tại các Phụ lục
2 .9 và 2.10 Thông tư này.
+ Gửi kế hoạch quản lý môi trường đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã
tham vấn ý kiến trong quá trình thực hiện đánh giá tác động môi trường để được
niêm yết công khai trước khi khởi công xây dựng. Mẫu văn bản của chủ dự án gửi
Ủy ban nhân dân cấp xã để niêm yết công khai kế hoạch quản lý môi trường thực
hiện theo quy định tại Phụ lục 2.11 Thông tư này.
+ Thông báo kế hoạch vận hành thử nghiệm các công trình xử lý chất thải
đến các tổ chức đã tiến hành tham vấn và cơ quan phê duyệt báo cáo đánh giá tác
động môi trường theo mẫu quy định tại Phụ lục 2.12 Thông tư này; tổ chức vận
hành thử nghiệm các công trình xử lý chất thải đồng thời với quá trình vận hành
thử nghiệm dự án. Trường hợp gây ra sự cố môi trường thì phải dừng ngay hoạt
động vận hành thử nghiệm và báo cáo kịp thời tới cơ quan quản lý nhà nước có
thẩm quyền để hướng dẫn giải quyết; chịu trách nhiệm khắc phục sự cố môi
trường, bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
+ Trường hợp khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ
cao, cụm công nghiệp, khu kinh doanh, dịch vụ tập trung tiếp nhận dự án đầu tư
không phù hợp ngành nghề thu hút đầu tư trong báo cáo đánh giá tác động môi
trường đã được phê duyệt của dự án xây dựng cơ sở hạ tầng nhưng chưa đến mức
phải lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường quy định tại điểm c Khoản 1
Điều 15 Nghị định số 18/2015/NĐ-CP, chủ đầu tư dự án xây dựng cơ sở hạ tầng 6 lOMoARcPSD|610 649 76
phải có văn bản giải trình gửi cơ quan đã phê duyệt báo cáo đánh giá tác động
môi trường và chỉ thực hiện các thủ tục tiếp nhận đầu tư sau khi có ý kiến chấp
thuận bằng văn bản của cơ quan đã phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường.
+ Trường hợp có thay đổi chủ dự án, chủ dự án mới có trách nhiệm tiếp tục
thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường đã phê duyệt”.
- Thực hiện nghiêm túc các yêu cầu quy định tại các Điều 26 (trách nhiệm của chủ
đầu tư dự án sau khi báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt) và
Điều 27 (trách nhiệm của chủ đầu tư trước khi đưa dự án vào vận hành) Luật Bảo
vệ môi trường năm 2014.
- Thông báo bằng văn bản đến các tổ chức nơi tiến hành tham vấn, cơ quan
đã phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường về kế hoạch vận hành thử
nghiệm các công trình xử lý chất thải phục vụ giai đoạn vận hành (từng giai đoạn
hoặc toàn bộ dự án) theo mẫu quy định tại Phụ lục 2.12 Thông tư số 27/2015/TT-
BTNMT trước khi tiến hành vận hành thử nghiệm ít nhất mười (10) ngày làm việc.
Thời gian vận hành thử nghiệm không quá sáu (06) tháng; việc kéo dài thời gian
vận hành thử nghiệm phải được sự chấp thuận của cơ quan phê duyệt báo cáo đánh
giá tác động môi trường.
Theo hướng dẫn tại khoản 4 Điều 10 Thông tư số 27/2015/TT-BTNMT của
Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chủ dự án phải tổ chức vận hành thử nghiệm các
công trình xử lý chất thải đồng thời với quá trình vận hành thử nghiệm dự án.
Trường hợp gây ra sự cố môi trường thì phải dừng ngay hoạt động vận hành thử
nghiệm và báo cáo kịp thời tới cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền để hướng
dẫn giải quyết; chịu trách nhiệm khắc phục sự cố môi trường, bồi thường thiệt hại
theo quy định của pháp luật. 7 lOMoARcPSD|610 649 76
- Lập, phê duyệt và thực hiện kế hoạch thu dọn vệ sinh lòng hồ trước khi
tích nước trong trường hợp dự án có nội dung đầu tư xây dựng hồ chứa thủy lợi
hoặc hồ chứa thủy điện; thực hiện việc tích nước sau khi được cơ quan phê duyệt
báo cáo đánh giá tác động môi trường kiểm tra, chấp thuận bằng văn bản.
- Đối với các trường hợp quy định tại cột 4 Phụ lục II Nghị định số
1 8/2015/NĐ-CP (đối tượng phải báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ
môi trường), chủ dự án phải báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi
trường phục vụ giai đoạn vận hành dự án trên cơ sở báo cáo đánh giá tác động môi
trường đã được phê duyệt và các văn bản đề nghị điều chỉnh đã được chấp thuận
(nếu có) gửi cơ quan phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường để kiểm tra,
xác nhận hoàn thành trước khi đưa dự án vào vận hành chính thức. Đối với dự án
đầu tư có nhiều giai đoạn, việc báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi
trường phục vụ giai đoạn vận hành dự án được thực hiện theo từng giai đoạn của dự án.
- Báo cáo bằng văn bản và chỉ được thực hiện những thay đổi liên quan đến
phạm vi, quy mô, công suất, công nghệ sản xuất, các công trình, biện pháp bảo vệ
môi trường của dự án sau khi có ý kiến chấp thuận của cơ quan phê duyệt báo cáo
đánh giá tác động môi trường.
Ngoài ra khoản 5, 6 Điều 10 Thông tư số 27/2015/TT-BTNMT ngày
2 9/5/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về đánh giá môi trường chiến lược,
đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường quy định:
- Trường hợp khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ
cao, cụm công nghiệp, khu kinh doanh, dịch vụ tập trung tiếp nhận dự án đầu tư
không phù hợp ngành nghề thu hút đầu tư trong báo cáo đánh giá tác động môi
trường đã được phê duyệt của dự án xây dựng cơ sở hạ tầng nhưng chưa đến mức 8 lOMoARcPSD|610 649 76
phải lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường quy định tại điểm c Khoản 1
Điều 15 Nghị định số 18/2015/NĐ-CP, chủ đầu tư dự án xây dựng cơ sở hạ tầng
phải có văn bản giải trình gửi cơ quan đã phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi
trường và chỉ thực hiện các thủ tục tiếp nhận đầu tư sau khi có ý kiến chấp thuận
bằng văn bản của cơ quan đã phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường.
- Trường hợp có thay đổi chủ dự án, chủ dự án mới có trách nhiệm tiếp tục
thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường đã phê duyệt.
Để hoạt động bảo vệ môi trường đạt được các yêu cầu của báo cáo đánh giá
tác động môi trường, Điều 27 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 quy định trước
khi đưa dự án vào vận hành chủ đầu tư có trách nhiệm:
- Tổ chức thực hiện biện pháp bảo vệ môi trường theo quyết định phê duyệt
báo cáo đánh giá tác động môi trường.
- Phải báo cáo cơ quan phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường kết
quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường phục vụ vận hành dự án đối với dự
án lớn, có nguy cơ tác động xấu đến môi trường do Chính phủ quy định. Những dự
án này chỉ được vận hành sau khi cơ quan phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi
trường kiểm tra, xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường.
Câu 3. Hãy lựa chọn 01 nghĩa vụ trong tình huống đề cập ở câu 2 và từ đó đưa
ra kiến nghị hoàn thiện pháp luật
- Tình huống giả định: chủ nhà máy không tuân thủ yêu cầu báo cáo đánh giá tác
động môi trường đã phê duyệt. Điều này đã vi phạm1 quy định tại điều 26 của Luật
Bảo vệ môi trường về trách nhiệm của chủ đầu tư dự án sau khi báo cáo đánh giá
tác động môi trường được phê duyệt: “Thực hiện các yêu cầu của quyết định phê
duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường”. 9 lOMoARcPSD|610 649 76
Dựa theo Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/12/2016 của Chính phủ
quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, tại
điểm e khoản 1 điều 9 của Nghị định, chủ đầu tư sẽ bị “Phạt tiền từ 30.000.000
đồng đến 40.000.000 đồng đối với hành vi thực hiện không đúng các yêu cầu trong
quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường”. Ngoài ra, công ty
còn “Buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường
và báo cáo kết quả đã khắc phục xong hậu quả vi phạm trong thời hạn do người có
thẩm quyền xử phạt ấn định trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với
các vi phạm quy định tại Điều này gây ra” (theo quy định của điểm c khoản 5 điều 9 của Nghị định này).
- Đề xuất kiến nghị để hoàn thiện pháp luật trong trường hợp chủ đầu tư không
tuân thủ các quy định trong báo cáo đánh giá tác động môi trường:
+ Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi
trường của các chủ đầu tư dự án.
+ Tăng cường việc tuyên truyền, hướng dẫn các đơn vị thực hiện việc xử lý chất
thải, bảo vệ môi trường.
+ Tăng chế tài, xử phạt để đảm bảo tính răn đe, ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp
luật trong Luật Bảo vệ môi trường. KẾT LUẬN
Đánh giá tác động môi trường là công cụ quản lý môi trường có hiệu quả
giúp các cấp chính quyền, các đoàn thể và đông đảo nhân dân nhận thức rõ các tác 10 lOMoARcPSD|610 649 76
động đến môi trường của các hoạt động phát triển, từ đó có những giải pháp giảm
thiểu, khắc phục những tác động tiêu cực.
Ở nước ta, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 đã quy định rất cụ thể về công
tác đánh giá tác động môi trường cũng như các hình thức chế tài, xử phạt…các vi
phạm về bảo vệ môi trường. Sau đó, Luật số 72/2020/QH14. Hà Nội, ngày 17
tháng 11 năm 2020 đã sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo vệ môi trường
năm 2014, nhằm hoàn thiện hơn các công tác bảo vệ môi trường. Các nghị định,
thông tư cũng rất chi tiết, ban hành kịp thời để hướng dẫn thi hành các điều luật
của Luật bảo vệ môi trường trong thực tế. Vì vậy, trong những năm qua, việc đánh
giá tác động môi trường của các dự án đầu tư, các hình thức xử phạt được quy định
rõ ràng, hợp lý… đã giúp công tác bảo vệ môi trường được hoạt động tốt hơn đồng
thời cũng giúp cho doanh nghiệp có đầy đủ hành lang pháp lý để hoạt động trong
một số ngành đặc thù.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 . Luật Bảo vệ môi trường (số 55/2014/QH13) ngày 23/6/2014
2 . Nghị định số 18/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quy hoạch bảo vệ môi
trường, đánh giá tác động môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi
trường và kế hoạch bảo vệ môi trường ngày 14/02/2015
3. Thông tư số 27/2015/TT-BTNMT ngày 29/5/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường 11 lOMoARcPSD|610 649 76
4 . Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/12/2016 của Chính phủ quy định về
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường
5 . Luật số 72/2020/QH14, ngày 17 tháng 11 năm 2020 đã sửa đổi, bổ sung một
số điều của Luật Bảo vệ môi trường năm 2014, Hà Nội
6 . Phạm Ngọc Hồ - Hoàng Xuan Cơ (2001), Đánh giá tác động môi trường, NXB Quốc gia Hà Nội 12