Đề cương môn thương mại điện tử - trường đại học kinh tế- tài chính thành phố Hồ chí minh
- Trước khi thực hiện việc ứng dụng TMĐT, công ty Vbook nên thực hiện việc phân tích môi trường và chiến lược TMĐT một cách có hệ thống và kháchquan.
Đề cương môn thương mại điện tử - trường đại học kinh tế- tài chính thành phố Hồ chí minh
Tài liệu được sưu tầm gồm 24 trang giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao,
Môn: Thương mại điện tử (TMDT2023) 26 tài liệu
Trường: Đại học Kinh Tế - Tài Chính Thành phố Hồ Chí Minh 358 tài liệu
Tác giả:
Preview text:
I.
Tóm lược một số vấn đề lý luận cơ bản về phân tích môi trường và chiến
lược trong thương mại điện tử:
1. Một số định nghĩa và khái niệm cơ bản
- Thương mại điện tử:
Thương mại điện tử theo nghĩa rộng được định nghĩa theo quy định của luật
TMĐT của ủy ban liên hợp quốc về luật thương mại quốc tế (UNCITRAL) như
sau: “Thuật ngữ thương mại cần được diễn giải theo nghĩa rộng để bao quát các vấn
đề phát sinh từ mọi quan hệ mang tính chất thương mại dù có hay không có hợp
đồng. Các quan hệ mang tính thương mại bao gồm các giao dịch sau đây: Bất cứ
giao dịch nào về thương mại về cung cấp hoặc trao đổi hàng hóa hoặc dịch vụ, thỏa
thuận phân phối, đại diện hoặc đại lý thương mại, ủy thác hoa hồng, cho thuê dài
hạn, xây dựng các công trình, đầu tư, cấp vốn, ngân hàng, bảo hiểm, thỏa thuận
khai thác hoặc tô nhượng, liên doanh các hình thức khác về hợp tác công nghiệp
hoặc kinh doanh, chuyên chở hàng hóa hay hành khách bằng đường biển hoặc
đường không, đường sắt hoặc đường bộ”. Theo quy định của luật quốc tế thì
thương mại điện tử rất rộng, bao quát gần như toàn bộ các hoạt động kinh tế.
Thương mại điện tử được thực hiện đối với cả thương mại hàng hóa, thương mại
dịch vụ, các hoạt động truyền thống và cả các hoạt động mới.
Theo nghĩa hẹp, TMĐT (Electronic commerce) biểu thị quá trình mua, bán, trao
đổi hàng hóa, dịch vụ và thông tin thông qua mạng máy tính, bao gồm cả internet (Turban, 2002).
TMĐT là việc thực hiện các hoạt động thương mại dựa trên các công cụ điện tử, đặc biệt là Internet.
- Phân tích môi trường và chiến lược thương mại điện tử:
Môi trường TMÐT: là tập phức hợp và liên tục các yếu tố, các lực lượng, các
điều kiện ràng buộc có ảnh hưởng quyết định đến sự tồn tại, vận hành và hiệu quả
hoạt động của doanh nghiệp ứng dụng TMÐT trên thị trường.
Chiến lược thương mại điện tử là một kế hoạch toàn diện, nó chỉ ra cách thức
mà doanh nghiệp có thể đạt được nhiệm vụ và mục tiêu của nó, đáp ứng tương
thích những thay đổi của tình thế cũng như xảy ra các sự kiện bất thường thông qua TMĐT.
Quản trị chiến lược TMÐT: Là việc xác định định hướng và phạm vi hoạt động
ứng dụng TMÐT trong dài hạn, ở đó tổ chức phải giành được lợi thế thông qua kết
hợp các nguồn lực trong môi trường TMÐT nhiều thử thách, nhằm thỏa mãn tốt 1
nhất nhu cầu của thị trường điện tử và đáp ứng mong muốn của các tác nhân có liên quan đến tổ chức.
- Hoạch định chiến lược thương mại điện tử:
Hoạch định chiến lược là một trong 3 giai đoạn hay chức năng cơ bản của chiến lược TMĐT.
Hoạch định chiến lược: Là việc xác định rõ tầm nhìn, mục tiêu, sứ mạng, phân
tích những cơ hội và đe dọa từ bên ngoài đồng thời phân tích những điểm mạnh,
điểm yếu bên trong doanh nghiệp, những chiến lược dài hạn và đưa ra những đánh
giá để lựa chọn chiến lược phù hợp cho doanh nghiệp.
Hoạch định chiến lược TMĐT: là quá trình mà nhà quản trị TMĐT đánh giá
viễn cảnh tương lai của doanh nghiệp mình và quyết định xem lựa chọn chiến lược
TMĐT nào để đạt được các mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp.
2. Các công cụ nghiên cứu: - Phân tích Pest:
Phân tích Pest chính là phân tích môi trường TMĐT vĩ mô của doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp gia nhập vào lĩnh vực TMĐT cần nhận thức được sự khác biệt
trong luật pháp – chính trị; kinh tế; văn hóa – xã hội; và hạ tầng CNTT ở bất kể khu
vực nào có sự hiện diện của khách hàng.
Cấu trúc môi trường thương mại điện tử vĩ mô của doanh nghiệp: 2
- Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh:
Theo mô hình 5 lực lượng cạnh tranh chúng ta có năm lực lượng định hướng
cạnh tranh trong phạm vi ngành gồm:
• Nguy cơ nhập cuộc của các đối thủ cạnh tranh tiềm tàng.
• Mức độ cạnh tranh giữa các công ty hiện có trong ngành.
• Sức mạnh thương lượng của người mua.
• Sức mạnh thương lượng của người bán.
• Đe dọa của các sản phẩm thay thế.
Các lực lượng 5 cạnh tranh càng mạnh, càng hạn chế khả năng để các công
ty hiện tại tăng giá và có được lợi nhuận cao hơn. Lực lượng cạnh tranh mạnh có
thể xem như một sự đe dọa, sẽ làm giảm thấp lợi nhuận. Sức mạnh của năm lực
lượng có thể thay đổi theo thời gian, khi các điều kiện ngành thay đổi. Cần nhận
thức về những cơ hội và nguy cơ, do thay đổi của năm lực lượng sẽ đem lại, để xây
dựng các chiến lược thích ứng.
Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh: - Phân tích SWOT:
SWOT là tập hợp viết tắt những chữ cái đầu tiên của các từ tiếng Anh:
Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội) và 3
Threats (Nguy cơ). Đây là công cụ cực kỳ hữu ích giúp chúng ta tìm hiểu vấn đề
hoặc ra quyết định trong việc tổ chức, quản lý cũng như trong kinh doanh.
Từ việc phân tích SWOT cho phép chúng ta thiết lập ma trận TOWS - là khung
lý thuyết mà dựa vào đó, chúng ta có thể xét duyệt lại các chiến lược, xác định vị
thế cũng như hướng đi của một tổ chức, một công ty, phân tích các đề xuất kinh
doanh hay bất cứ ý tưởng nào liên quan đến quyền lợi của doanh nghiệp. II.
Phân tích, đánh giá khả năng, thực trạng và hoạch định chiến lược thương
mại điện tử cho công ty Vbook.vn:
1. Giới thiệu về công ty Vbook.com.vn:
a. Giới thiệu tổng quan về Vbook.vn:
Vbook.vn là 1 website thương mại điện tử B2C có chức năng như một nhà
sách trên mạng với mục đích chính là giúp khách hàng có thể đặt mua sách qua
mạng một cách nhanh chóng và tiện lợi, tiết kiệm chi phí.
Công ty cổ phần VBOOK đơn vị chủ quản website chính thức đưa
vbook.com.vn vào hoạt động trong thế giới Internet từ năm 2006. Kể từ đó đến nay,
Ban quản trị cùng toàn thể cán bộ, nhân viên Công ty luôn nỗ lực hết sức mình để
cung cấp những dịch vụ bán sách trên mạng tốt nhất hiện nay.
Đến với vbook.vn, bạn sẽ có nhiều cơ hội tìm hiểu, lựa chọn một kho báu
kiến thức khổng lồ bao gồm hàng ngàn cuốn sách từ sách giáo khoa cho đến sách
khoa học cơ bản như sách lịch sử, sách địa lý, sách thiên văn học, sách y học, sách
ngoại ngữ..v.v. những cuốn sách bán chạy nhất hiện nay, sách được báo chí giới 4
thiệu, sách kinh tế, sách học làm người, sách danh nhân, sách tâm lý nghệ thuật sống.v.v.
Bên cạnh đó bạn còn có thể lựa chọn những món quà tặng độc đáo hấp dẫn
hay tìm mua các đồ dùng văn phòng phẩm tại cửa hàng sách trên mạng. Hiện
nay Vbook.vn có khả năng cung cấp các đầu sách mà bạn chọn mua
trên vbook.com.vn đến tất cả các tỉnh thành trong cả nước Địa chỉ ✓
VP Hà Nội: Số 45/462 Đường Bưởi - Vĩnh Phúc - Ba Đình - Hà Nội ✓
VP TP Hồ Chí Minh: 501 Sư Vạn Hạnh nối dài, P 12, Q 10, TP Hồ Chí Minh
ĐT: 0919178822 - Website: www.vbook.vn - Email: sale@vbook.com.vn
b. Đánh giá tổng quan Website:
Công ty TNHH V-BOOK, đơn vị chủ quản của website chính thức đưa
vbook.vn vào hoạt động trong thế giới Internet từ năm 2006 với mục tiêu ban đầu
là trở thành một website thương mại điện tử B2C có chức năng như một nhà sách
trên mạng, cung cấp dịch vụ mua sách trên mạng tốt nhất tới khách hàng.
Với giao diện đơn giản bao gồm hệ thống menu dọc là các loại sách được
phân theo chủ đề (như Kinh tế, văn học...), hệ thống menu ngang là các nhóm sách 5
được phân theo các tính chất như sách giảm giá, sách bán chạy... giúp cho khách
hàng định hướng dễ dàng hơn, thuận tiện hơn khi đến vơi trang web vbook.vn .
Hệ thống sách được trình bày ở giữa là các sách mới và sách do Vbook giới
thiệu giúp cho khách hàng có thể tiếp cận dễ dàng hơn với các đầu sách mới trên thị trường.
Danh mục sách đa dạng, đa chủng loại từ những cuốn sách kinh tế , văn học
trong nước , văn học nước ngoài đến thể thao, du lịch, xã hội…sách thiếu nhi hay ngoại văn …
c. Đánh giá website so với các đối thủ cạnh tranh: Tiêu chí Điểm Vbook.vn Amazon.com Vinabook.com Songhuong.com.vn đánh giá quan trọng Xếp Tổng Xếp loại Tổng Xếp loại Tổng Xếp loại Tổng loại Giao diện 0,15 3 0,45 3 0,3 3 0,45 2 0,3 bố cục Ngôn ngữ 0,1 3 0,3 3 0,3 3 0,3 2 0,2 tích hợp 0,05 3 0,15 3 0,15 3 0,15 2 0,1 Tốc độ load web 0,1 3 0,3 4 0,4 3 0,3 3 0,3 Thông tin sản phẩm Dịch vụ hỗ 0,1 3 0,3 3 0,3 3 0,3 2 0,2 trợ Phương 0,1 3 0,3 4 0,4 3 0,3 3 0,3 thức thanh toán Bảo mật 0,1 3 0,3 4 0,4 3 0,3 3 0,3 thông tin Tích hợp 0,15 3 0,45 4 0,6 3 0,45 2 0,3 các công cụ tìm kiếm Số lượng 0,15 2 0,3 4 0,6 4 0,6 3 0,45 giao dịch thành công Tổng 1 2,85 3,45 3,15 2,45
2. Phân tích đánh giá thực trạng chiến lược thương mại điện tử của công ty Vbook.com: 6 a.
Các ảnh hưởng của môi trường vĩ mô thương mại điện tử: ➢
Chính sách – pháp luật.
Viêt Nam được đánh giá là nước có môi trường chính trị ổn định nhất trên thế
giới. Các chính sách vĩ mô gợi mở thông thoáng nhà nước tạo điều kiện thu hút vốn
đầu tư nước ngoài, cũng như tạo điều kiện cho môi trường thương mại phát triển.
Nhà nước đóng vai trò tạo lập môi trường pháp lý và cơ chế chính sách thuận lợi
nhằm thu hút công nghệ tiên tiến và khuyến khích DN ứng dụng thương mại điện
tử. Ví dụ một vài văn bản pháp luật cho phát triển TMĐT ở Việt Nam:
- Luật giao dịch điện tử
- Luật công nghệ thông tin
- Nghị định 57/2006/NĐ-CP về TMĐT….
Tuy đã tích cực xây dựng hệ thống pháp lý TMĐT, nhưng chưa thực sự hoàn thiện,
điều này làm cho các DN như Vbook còn e ngại khi tham gia vào TMĐT. Mặc dù
thế, các chính sách mà nhà nước đưa ra cũng phần nào tạo ra một môi trường
TMĐT an toàn thúc đẩy việc kinh doanh sách. ➢
Văn hóa – xã hội.
Mỗi thị trường đều có đặc trưng về văn hóa xã hội riêng. Với tập KH mục tiêu chủ
yếu là khách hàng trong nội địa, Vbook phải đặc biệt quan tâm tới môi trường văn
hóa xã hội này, cụ thể: -
Các vấn đề về ngôn ngữ: KH chủ yếu là KH trong nước, vì vậy mà
Vbook đã xây dựng được 1 website tiếng việt với các đề mục, đầu sách
tương đối đa dạng và phong phú. -
Biểu trượng màu sắc: màu chủ đạo của website là màu xanh rêu,
tương đối dễ chịu và tốt cho nhãn quang của người dùng. -
Thói quen tiêu dùng của dân cư: nước ta là một nước đông dân cư,
hơn nữa lại có truyền thống hiếu học tạo điều kiện tốt cho phát triển kinh
doanh sách. Hơn nữa, tỉ lệ dân cư dùng internet ở VN là tương đối cao, cơ
cấu độ tuổi sử dụng internet hầu như là thanh thiếu niên, khách hàng hay
mua bán online thường là những người bận bịu với công việc không có thời
gian mua sắm truyền thống, là những người hiểu biết nhiều về công nghệ,
ham học hỏi… tạo ra cơ hội kinh doanh sách trực tuyến cho Vbook. Tuy
vậy, tâm lý còn e ngại về các phương thức thanh toán chưa rõ ràng và chất
lượng thật sự của sản phẩm (do không được cầm nắm sờ vào) gây ảnh
hưởng tới việc bán sách trực tuyến của Vbook. Nhiều KH khó tính muốn
biết chất lượng về giấy, chất lượng mực, màu sắc giấy in… họ thường không
tin tưởng nếu chỉ nhìn thấy hình ảnh qua website. 7 ➢
Môi trường kinh tế
Từ năm 2009 đến nay, trong tình trạng suy thoái nghiêm trọng của nền kinh
tế toàn cầu, tăng trưởng kinh tế ở nước ta đã đi vào mức thấp, các doanh nghiệp nói
chung và các doanh nghiệp TMĐT nói riêng chịu một sức ép không nhỏ, tuy nhiên
cũng tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp nếu biết tạo ra sự khác biệt.
Các chính sách thắt chặt tiền tệ của chính phủ trong các năm gần đây đã ảnh
hưởng khá nhiều đến nguồn vốn của các doanh nghiệp. Tỷ lệ lạm phát của Việt
Nam khá cao vào mức hai con số, và đã vượt ngưỡng cho phép tối đa. Lạm phát
tăng cao cũng làm các mặt hàng tăng theo, điều đó lại làm cho sức tiêu thụ giảm.
Trong thời kì bão giá như hiện nay, người tiêu dùng buộc phải thắt chặt chi tiêu vì
vậy mà họ cũng hạn chế mua sắm các sản phẩm chưa thực sự cần thiết. Điều đó
gây ảnh hưởng không nhỏ tới việc kinh doanh sách của Vbook. ➢
Môi trường công nghệ
Tỉ lệ thuê bao internet lớn và tỷ lệ dân cư sử dụng internet cao, tạo ra điều
kiện thuận lợi cho các DN có nguồn KH tương đối cao. Tuy nhiên, hạ tầng công
nghệ viễn thông chưa đáp ứng đủ yêu cầu nên hầu như các website TMĐT của VN
mới chủ yếu dừng lại ở đăng thông tin và hình ảnh, cửa hàng bán hàng trực tuyến…
chưa thực sự tạo ra sự khác biệt, và Vbook cũng ko ngoại lệ.
Trên vbook.vn, Vbook có chuyên mục bán phần mềm, nhưng giá của các
phần mềm này còn tương đối cao. Trong khi đó, tình trạng vi phạm bản quyền ở
Việt Nam lại rất lớn, người tiêu dùng Việt Nam có thói quen sử dụng phần mềm lậu
nên các phần mềm có bán bản quyền rất khó tiêu thụ.
Công nghệ thanh toán điện tử cũng là một vấn đề ngăn cản lớn cho sự phát
triển TMĐT của các DN ở Việt Nam. Do các phương thức thanh toán không rõ
ràng, nên hình thức chủ yếu vẫn là trả tiền trực tiếp kể cả là đặt hàng qua mạng.
Vbook khuyến khích KH của mình thanh toán điện tử bằng cách tích hợp các cách
thanh toán qua ví điện tử Vnmart dành cho chủ thẻ e-partner, thanh toán qua thẻ
ngân hàng ATM, thanh toán an toàn với Bảo Kim, Ngân lượng, ngoài ra Vbook
vẫn có hình thức thanh toán an toàn với nhân viên giao hàng dành cho những KH khó tính.
Giải quyết được vấn đề thanh toán, tuy nhiên, an toàn an ninh mạng lại là vấn
đề rất lớn đối với Vbook. An ninh mạng ở Việt Nam chưa thực sự đảm bảo, rất
nhiều virus trên máy tính, mạng nội bộ của các DN, người dùng bị ăn cắp mật khẩu
và thông tin cá nhân rất nhiều. Chính vì môi trường an ninh mạng không an toàn 8
như vậy mà người tiêu dùng Việt Nam còn rất e ngại với các dịch vụ thanh toán điện tử. b.
Các ảnh hưởng của môi trường ngành kinh doanh dưới tác động
của công nghệ thông tin và thương mại điện tử: ➢
Lực lượng cạnh tranh trong ngành:
Do bản chất quốc tế của TMĐT mà số lượng cạnh tranh trong ngành kinh
doanh sách khá cao. Không những chỉ chịu sự cạnh tranh từ các website kinh doanh
sách trên internet vốn đã có sẵn tiếng tăm lớn như: amazon, vinabook… Vbook còn
phải cạnh tranh với một số lượng lớn các nhà sách trong thương mại truyền thống
như nhà sách Tiền phong, nhà sách Nguyễn Văn Cừ.. và các cửa hàng nhỏ lẻ bán
lậu khác. Điều đó tạo ra bối cảnh cạnh tranh trong ngành tương đối lớn. Mặt khác,
sự khác biệt giữa các sản phẩm sách là thấp. Bởi lẽ, có hai loại sách phổ biến trên
thị trường là sách lậu và sách thật. Sách lậu có giá thấp hơn sách thật từ 30 đến
50%, tuy nhiên sách thật thì có chất lượng về giấy, mực in tốt hơn. Mặc dù vậy, nội
dung của chúng là như nhau. Vì vậy, mà với những KH vốn không khó tính và
không có điều kiện về kinh tế thì vbook rất khó cạnh tranh với các cửa hàng truyền thống.
Khi áp dụng TMĐT vào kinh doanh sách, Vbook phải xác định rõ ràng tập
khách hàng mà họ muốn hướng tới là những người cần sự nhanh chóng tiện lợi của
việc mua sắm online để cung ứng cho khách hàng bận rộn không có thời gian đi
mua sắm ở các cửa hàng một cách nhanh chóng, kịp thời, chuẩn xác. ➢
Các rào cản gia nhập ngành
Rào cản về chi phí đầu tư là rất lớn. Bởi lẽ, vbook hướng tới tiêu chí là “nhà
sách trực tuyến”, tức là hiện diện ở mức độ TMĐT. Từ đó cho thấy, Vbook phải
đầu tư nhiều mảng từ hạ tầng cơ sở: bao gồm phần cứng máy chủ, máy tính, đường
truyền mạng, mạng nội bộ, phần mềm: các phần mềm thiết kế, quản trị website,
quản trị khách hàng, quản trị tác nghiệp TMĐT, quản trị bán hàng…. Các chi phí
về quản trị mạng, đội ngũ nhân sự biết về TMĐT, xử lý được các tình huống có thể
xảy ra trong TMĐT. Các chi phí phát sinh về vận chuyển, đối tác, quản trị quan hệ
với đối tác, nhà cung ứng, chi phí marketing truyền thông, đặt banner, quảng cáo, MPR..
Vấn đề về quyền sở hữu cũng được coi trọng trong thị trường kinh doanh
sách trực tuyến. Các ý tưởng, sáng chế kinh doanh nhằm tạo ra được lợi thế cạnh
tranh cho DN đều được đăng ký bản quyền sáng chế, chống các hành vi xâm phạm 9
và sử dụng trái phép.Và đặc biệt trong lĩnh vực sách còn có quyền tác giả của các
nhà văn, nhà sách có quyền độc quyền phát hành. Nó tạo ra các rào cản gia nhập.
Niềm tin vào thương hiệu của các doanh nghiệp truyền thống kinh doanh
sách của khách hàng cũng cao hơn các doanh nghiệp TMĐT. Do tâm lý lo sợ ko an
toàn của khách hàng và hình thức kinh doanh sách qua mạng còn tương đối mới mẻ
ở Việt Nam. Đa số các nhà sách trực tuyến lớn hiện nay đều là các nhà sách truyền
thống xây dựng thêm một kênh thông tin qua website để KH có thể dễ tiếp cận với
các đầu sách của họ tạo ra đường cong kinh nghiệm lớn, rào cản lớn cho Vbook.
Vbook là một nhà sách trực tuyến mới, muốn thể hiện cho khách hàng biết về chất
lượng sách của mình cần cung cấp nhiều thông tin hơn, cho KH đọc thử vài chương
trước của sách, nhằm thu hút khách hàng hơn. ➢
Sản phẩm thay thế trong ngành
Sự đe dọa của các sản phẩm số đối với các sản phẩm truyền thống trong
kinh doanh sách, các thiết bị di động với các phần mềm hiện hữu là khá lớn. Hầu
hết các cửa hàng sách đều có nhiều loại sách giống nhau, vì các nhà xuất bản sẽ
phân phối sách của mình cho nhiều nơi, đại lý. Vì thế cho nên, KH nếu không mua
sách ở cửa hàng này có thể mua ở một cửa hàng khác, sản phẩm thay thế trên thị trường là rất nhiều.
Ngày nay, dưới sự phát triển của CNTT và các thiết bị tin học, khi mà tính
thuận tiện của internet ngày càng được cải thiện, các sản phẩm ebook thay thế cho
những quyển sách dày cộp, và các thiết bị di động như máy tính cá nhân, máy tính
bảng, di động tích hợp các phần mềm đọc sách chuyên nghiệp, wifi phủ sóng mọi
nơi, KH dễ dàng có thể đọc ebook ở mọi nơi mà họ muốn. Với giá cả thấp hơn
nhiều lần của các ebook hay audio book so với sách truyền thống, thậm chí được
chia sẻ miễn phí trên internet, tạo ra một sự cạnh tranh không nhỏ tới vbook- nhà
sách kinh doanh sản phẩm sách truyền thống là chủ yếu. Trên website của Vbook
có mục audio book, tuy nhiên nó rất ít ỏi so với số lượng audio-book ngập tràn và
miễn phí có thể tìm thấy ở các diễn dàn. Hơn nữa, mặt hàng kinh doanh chủ yếu
của Vbook là sách truyền thống, vì vậy công ty phải cần có những biện pháp để
cạnh tranh với các sản phẩm số. ➢
Quyền lực thương lượng của KH và nhà cung ứng.
Mật độ khách hàng tập trung cao: số lượng khách hàng sử dụng internet để mua
sắm online là không lớn. Tuy nhiên, khi kết nối internet, vbook đã rút ngắn được
khoảng cách với khách hàng, tạo ra mức độ lan truyền thông tin nhanh hơn (ví dụ
khi khách hàng nhận xét về một cuốn sách bán tại vbook thì tất cả mọi khách hàng 10
khác truy cập vào đều có thể đọc được nhận xét đó), khả năng thương mại hóa của
sản phẩm cao hơn, khách hàng biết đến sản phẩm nhiều hơn. Tính minh bạch của
thị trường lại lớn, điều đó tạo cho khách hàng có thể so sánh các sản phẩm của từng
doanh nghiệp để đưa ra các quyết định mua sắm.
➔ Quyền lực thương lượng của KH cao.
Do Vbook kinh doanh rất đa dạng các chủng loại sách: sách kinh tế, sách văn
học, sách doanh nhân, ngoại ngữ, từ điển, du lịch, thể thao, pháp luật…v.v.. nên số
lượng các nhà cung ứng của vbook là khá nhiều. Mỗi nhóm mặt hàng, vbook phải
liên kết với một nhà cung ứng khác nhau. Nếu cả hai bên đều có thương mại điện
tử tức là việc liên hệ không có giới hạn về địa lý, việc tìm kiếm nhà cung ứng ở
khoảng cách xa cũng thuận tiện hơn, chi phí chuyển đổi, chi phí mối quan hệ cũng thấp hơn.
➔ Từ đó làm cho mức độ tập trung về thị phần của các nhà cung ứng là thấp,
làm cho quyền lực thương lượng của họ là thấp. c.
Các ảnh hưởng của môi trường nội tại doanh nghiệp: ➢
Sản phẩm dịch vụ công ty cung cấp: Sản phẩm: -
Các loại sách truyền thống: sách thiếu nhi, sách tin học, văn học, ngoại ngữ… -
Văn phòng phẩm: giấy bìa, dụng cụ văn phòng, các loại bút, sổ, các
loại văn phòng phẩm khác. -
Thị trường chủ yếu là thị trường trong nước.
Dịch vụ công ty: bán hàng trực tuyến, đặt hàng trực tuyến, vận chuyển đến tay khác
hàng, hỗ trợ khách hàng trực tuyến. ➢
Đánh giá mức độ sẵn sàng cho TMĐT của sản phẩm.
Kinh doanh trực tuyến bắt đầu với sách là hợp lý vì sách là sản phẩm được
xem là cơ bản nhất cho loại hình thương mại điện tử – đã được chứng minh với
thành công của Amazon. Ngoài ra, đây còn là mặt hàng dễ bảo quản, dễ tìm hiểu và dễ phân phối.
Tuy tỷ lệ đọc của người Việt Nam còn thấp, nhưng đây vẫn là thị trường
tiềm năng khi nhu cầu đọc và học tập đang liên tục tăng cao, ngành sách cũng phát
triển cả về số lượng sách xuất bản lẫn chất lượng sách. Thêm vào đó, theo một cuộc
nghiên cứu thị trường cách đây vài năm của Nielsen Online thì người Việt Nam
mua sách trực tuyến nhiều thứ 4 trên thế giới sau Hàn Quốc, Ấn Độ và Áo. Tốc độ
người dùng Internet tăng mạnh cùng với sự khởi sắc của ngành thương mại điện tử
đang đem đến nhiều dấu hiệu tốt cho ngành kinh doanh sách trực tuyến. 11
Vbook.com.vn trong ba tháng gần đây, toàn cầu lưu lượng truy cập Alexa xếp hạng
là 1.779.800. Số lượt truy cập vào trang web xem trung bình là 2,9 trang mỗi ngày.
Khoảng 19% các chuyến thăm vào trang web này được gọi bởi công cụ tìm kiếm,
và nó có một thứ hạng lưu lượng truy cập tương đối tốt ở thành phố Hồ Chí Minh (# 9297). ➢
Phân đoạn thị trường - lựa chọn và định vị sản phẩm trong môi
trường TMĐT.
Công ty hướng vào tập khách hàng là người tiêu dùng cuối cùng. Mục tiêu
mà công ty đưa ra là có thể giúp KH mua sách qua mạng một cách nhanh chóng
tiên lợi và tiết kiệm chi phí. Vì vậy, khách hàng chủ yếu mà vbook nhắm tới là
những khách hàng có nhu cầu đọc sách cao, nhưng lại có ít thời gian để tìm kiếm
sách ở các cửa hàng truyền thống.
Hơn nữa, sản phẩm kinh doanh của vbook là tất cả các loại sách rất đa dạng,
từ đó, đa dạng hóa được độ tuổi KH vbook có thể cung cấp sách: sách tâm lý, sách
kinh doanh, nhà ở, vật nuôi, bí quyết làm đẹp….
Vbook định vị thị trường với khách hàng: Đến với vbook.vn, bất kỳ Quý vị
nào cũng có cơ hội tìm hiểu, lựa chọn một kho báu kiến thức khổng lồ bao gồm
hàng ngàn cuốn sách từ sách giáo khoa cho đến sách khoa học cơ bản như sách lịch
sử, sách địa lý, sách thiên văn học, sách y học, sách ngoại ngữ..v.v. những cuốn
sách bán chạy nhất hiện nay, sách được báo chí giới thiệu, sách kinh tế, sách học
làm người, sách danh nhân, sách tâm lý nghệ thuật sống.v.v. Bên cạnh đó Quý
khách còn có thể lựa chọn những món quà tặng độc đáo hấp dẫn hay tìm mua các
đồ dùng văn phòng phẩm tại cửa hàng sách trên mạng của chúng tôi. ➢
Phân tích chuỗi giá trị của công ty, ứng dụng CNTT & TMĐT
vào hoạt động chuỗi giá trị (Giá trị gia tăng), khả năng phát triển chuỗi
giá trị / cung ứng ảo. 12
Hoạt động bổ trợ -
Các hoạt động cơ bản :
+ Hậu cần đầu vào: vbook.vn là mô hình nhà sách trên mạng b2c, hoạt động trong
internet từ năm 2006. Thông qua website, cung ứng nhiều loại đầu sách tới tất cả
khách hàng trong cả nước. Vbook có rất nhiều các nhà cung ứng từ các nhà xuất
bản như: nhà xuất bản trẻ, nhà xuất bản Kim đồng, nhà xuất bản văn học… hệ
thống logistic của Bưu điện để vận chuyển hàng hóa tới tay KH.
+ Vận hành: triển khai hệ thống đặt hàng trực tuyến phục vụ nhu cầu mua sắm của
KH: đăng tải chi tiết về đầu sách, loại sách, nhà xuất bản, giả cả. KH duyệt và chọn
sản phẩm, thêm sản phẩm vào giỏ hàng. KH có thể xem lại giỏ hàng, thêm vào
hoặc bỏ bớt các sản phẩm mong muốn. Đăng tải đầy đủ thông tin về vận chuyển và
cuốc phí trong quá trình thanh toán sản phẩm. KH được hỗ trợ trực tuyến qua
yahoo và skype….cho phép KH kết nối dù là ở bất cứ đâu, tư vấn về giá cả, chuyên
môn dòng sản phẩm, các dịch vụ khuyến mãi…. 13
+ Hậu cần đầu ra: 14
+ Phương thức thanh toán: Vboook.vn cho phép khách hàng lựa chọn nhiều
phương thức thanh toán phù hợp với yêu cầu và khả năng của khách hàng.
+ Marketing và bán hàng: bán hàng qua website vbook.vn, các hoạt động MKT
thực sự còn rất ít và yếu kém. Vbook mới chỉ đăng một số mẩu tin nhỏ trên các diễn đàn:
http://diendan.mienche.vn/nha-sach-truc-tuyen-vbook-mua-sach-qua-mang-giao- sach-tai-nha-592348.html. 15
http://.get4share.com/forum/free-download-nha-sach-truc-tuyen-vbook-mua-sach-
qua-mang-giao-sach-tai-nha-779079.html.
Chưa sử dụng các công cụ E-marketing để phục vụ kinh doanh. + Dịch vụ sau bán: Hoạt đông e-crm:
Nhà sách trực tuyến Vbook
VP thành phố HCM: 501 Sư Vạn Hạnh nối dài, P12, Q10.
VP Hà nội: 45/462-đường bưởi, Vĩnh phúc, Ba Đình. Email:sale@vbook.com.vn Website: WWW.VBOOK.VN
Hotline: tư vấn khách hàng: 0982446306
Nếu hàng hoá chuyển qua đường bưu điện có sự cố dẫn đến các hư hỏng gây ảnh
hưởng chất lượng hàng hoá, chúng tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Vì vậy khi
nhận hàng tại bưu điện địa phương, đề nghị bạn mở gói hàng và kiểm tra ngay, nếu
có sự cố, đề nghị bạn yêu cầu nhân viên bưu điện lập biên bản về sự cố hư hỏng
hàng hoá và không tiến hành nhận hàng, vbook.vn sẽ đổi hàng hoặc hoàn trả lại tiền
mua hàng cho bạn trong thời gian ngắn nhất.
+ Các dịch vụ hỗ trợ đa dạng:
Vbook cung cấp dịch vụ gói quà sách, khách hàng có thể mua sách rồi đề nghị gói
quà gửi tới nơi người nhận. Mặt khác, Vbook còn cung cấp dịch vụ đặt sách theo
yêu cầu – điểm mấu chốt trong sự khác biệt hóa của vbook. KH có thể vào phần đặt
sách theo yêu cầu, gửi thông điệp cho công ty đầu sách mà họ mong muốn, vbook sẽ
cố gắng tìm kiếm và liên hệ với khách hàng.
- Các hoạt động hỗ trợ:
+ Thu mua bổ trợ: cần áp dụng b2b emarket place để liên hệ được với nhiều nhà
sản xuất, xuất bản sách hơn nữa.
+ Phát triển công nghệ: chỉ mới áp dụng mức thấp vào khâu đặt hàng qua mạng và
tích hợp một số các công cụ thanh toán. 16
+ Quản trị nguồn nhân lực: chưa có hệ thống phần mềm, kết nối quản trị nguồn nhân lực.
+ Cơ sở hạ tầng: đầu tư tương đối tốt vào phát triển hạ tầng internet cũng như một
số thiết bị, hệ thống đặt hàng nhằm phục vụ cho hoạt động ebiz.
+ Khả năng phát triển chuỗi giá trị ảo:
✓ Cải thiện tầm nhìn: các hoạt động liên hệ với các nhà cung ứng, nhà xuất bản
có thể hiệu quả hơn nếu sử dụng thông tin và công nghệ tích hợp trên website
của cả 2 bên. Các hoạt động marketing trực tuyến sẽ giúp cho vbook được
KH biết đến nhiều hơn.
✓ Xem xét khả năng thay thế các hoạt động: đối với các hoạt động liên hệ với
các nhà cung cấp thì cần tích hợp cho cả 2 bên những phần mềm truyền
thông tin, đặt hàng, đơn hàng cho thích hợp, phần mềm e-srm. Các hoạt động
e-marketing cần đặt banner, quảng cáo tài trợ, sử dụng các công cụ tìm kiếm
nhiều hơn. Đặc biệt sử dụng marketing lan truyền rất hữu hiệu như các mạng
xã hội lớn facebook, zingme…tích cực liên hệ với KH bằng email, không chỉ
là email nhận đơn hàng hay thông báo tình trạng đặt hàng mà còn là email
giới thiệu các đầu sách mới ra với những khách hàng có đăng kí nhận tin.
✓ Tạo mới quan hệ khách hàng mới: xây dựng cộng đồng điện tử, một diễn đàn
cho các KH, hệ thống comment và recomment trực tuyến ngay dưới mỗi sản
phẩm, giới thiệu các sản phẩm có liên quan tới sản phẩm mà KH đang xem,
cho KH đọc thử miễn phí một vài trích đoạn nhỏ trong tác phẩm. Sử dụng ý
kiến chuyên gia, xếp hạng các sản phẩm để giúp khách hàng có cơ sở và thúc
đẩy họ ra quyết định mua hàng nhanh hơn.
➢ Đánh giá khả năng và mức độ ứng dụng TMĐT của công ty:
Là một website b2c, khả năng ứng dụng thương mại điện tử của vbook là tương
đối tốt. Vbook đã xây dựng được 1 website có giao diện dễ nhìn, đẹp mắt. Có sự
mô tả chi tiết các sản phẩm, có hướng dẫn sử dụng, cách thức mua hàng và thanh
toán. Thị trường của vbook là khách hàng trong nước. Cách đặt hàng và thanh toán
tương đối dễ dàng và nhanh gọn, dễ hiểu, đúng với mục tiêu cung cấp sách cho KH
của công ty. Bên cạnh đó việc tích hợp với hệ thống thanh toán ví điện tử vnmart,
Bao Kim, Ngân Lượng làm tăng uy tín, độ an toàn của chất lượng thanh toán của
vbook, tạo ra sự tin tưởng của KH hơn. 17
Tuy nhiên các hoạt đông quảng bá cho website của công ty còn yếu, các hoạt
động marketing điện tử tương đối nhàm chán. Chưa có mối quan hệ chặt chẽ với
khách hàng và chưa tạo ra sự khác biệt hóa so với các nhà sách trực tuyến khác. Vì
vậy mà số lượng truy cập vào web còn thấp, danh tiếng của Vbook trên thị trường cũng chưa cao.
Có thể nhận thấy website vbook.vn đang ở giai đoạn giữa hiện diện tương tác và
TMĐT. Tức là có tương tác định hướng khách hàng, nhưng chưa có tương tác định
hướng nhà cung cấp. Các hoạt động TMĐT đã bắt đầu ảnh hưởng tới cấu trúc, cách
thức kinh doanh… của công ty. Công ty cần hoạch định một chiến lược thương mại
điện tử hoàn thiện và chi tiết hơn.
3. Hoạch định chiến lược thương mại điện tử cho công ty trong tương lai: a. Phân tích SWOT: ➢ Điểm mạnh:
- Giao diện đơn giản, rõ ràng, dễ thao tác với mọi người. Đây là lợi thế có
được do công ty chỉ chuyên biệt hóa sản phẩm về sách. Các chuyên mục
được trình bày trên trang web được phân loại theo chủ đề và danh mục sách:
mỗi ngày 1 cuỗn sách, sách mới nhất, sách bán chạy nhất, sách giảm giá.
- Chuyên biệt hóa sản phẩm (Kinh doanh sản phẩm có trọng tâm). Điều này
có tác dụng to lớn trong việc định vị và giúp khách hàng dễ liên tưởng
thương hiệu Vbook và sản phẩm công ty kinh doanh.
- Tên truy cập là một cụm từ khóa tốt, thông dụng đối với các khách hàng nhất là Việt kiều.
- Khách hàng có thể tìm thấy những đầu sách mà họ không thể tìm thấy ở các
nhà sách truyền thống tại địa bàn mình sinh sống. Do vậy họ có cơ hội tiếp
xúc được nhiều đầu sách hơn.
- Lượng sách bán trên gian hàng phong phú, đa dạng: sách văn học trong
nước, sách văn học nước ngoài, sách học làm người, sách doanh nhân,.... ➢ Điểm yếu:
- Số lượng đầu sách ít hơn so với các web khác. Số lượng sách chỉ bằng 1/3
của nhà sách Minh Khai. Đó là do công ty Minh Khai vốn là một nhà sách
(theo hình thức thương mại truyền thống) và đây lại là công ty tiến hành
kinh doanh sách qua mạng đầu tiên ở Việt Nam.
- Giá cả cao hơn so với thương mại truyền thống. 18
- Chưa có hệ thống kho trạm trung gian. Hệ thống phân phối chưa hoàn chỉnh
(Chưa có sự kết hợp chặt chẽ giữa ngành và ngành vận tải). Hệ thông e-
logistic của công ty còn chưa hoàn chỉnh.
- Sự quảng bá trang website còn yếu kém nên ít người biết đến website. ➢ Cơ hội:
- Số người dùng Internet tăng mạnh: Theo kết quả nghiên cứu Net Index 2011
vừa được công bố, Internet đã vượt qua radio và báo giấy để trở thành
phương tiện thông tin được sử dụng hàng ngày phổ biến nhất tại Việt Nam, với tỷ lệ 42%.
- E-mail và Messenger vẫn là phương tiện kết nối trực tuyến thông dụng. Đọc
tin tức trên mạng là hoạt động trực tuyến phổ biến nhất chiếm 97%, tiếp sau
là truy cập vào các cổng thông tin điện tử với tỷ lệ gần 96% người tham gia.
Số người sử dụng Internet để truy cập vào các trang mạng xã hội đã tăng từ
41% năm 2010 lên 55% năm 2011. (Trích nguồn: Trích nguồn Báo VnExpress ngày 03/8/2011)
- Mong muốn sự tiện lợi trong Cuộc sống con người ngày càng bận rộn tiêu dùng của họ rất lớn.
- Mua bán online dần trở thành xu hướng.
- Sự quan tâm của Việt Kiều đối với sách Việt ngày càng tăng.
- Khách hàng dần thấy được sự tiện lợi của việc mua sách qua mạng (Tiết
kiệm thời gian, lựa chọn sản phẩm dễ dàng).
- Lượng khách hàng tiềm năng lớn: Sách là mặt hàng được người dùng
Internet mua sắm nhiều nhất trong năm qua. Cuộc thăm dò mới đây do hãng
Nielsen Online tiến hành đối với 26.312 người tại 48 quốc gia cho thấy, có
tới 41% số người được hỏi đã từng mua sách trực tuyến. Trong khi ấy, tại
thời điểm 2 năm trước, tỷ lệ này chỉ là 34% số người dùng Internet mà
thôi.Một điều khá bất ngờ là người dùng Internet Việt Nam cũng có nhu cầu
rất cao đối với mua sách qua mạng. Với 54% số người được hỏi cho biết đã
từng thực hiện giao dịch này, Việt Nam đứng ngay sau Áo ở vị trí thứ 4
trong danh sách (Nguồn tin24h.com).
Theo thống kê của hội tin học thành phố Hồ Chí Minh năm 2005 Việt Nam có
khoảng 4,5 triệu người dùng Internet và con số này đang tăng lên với tốc độ rất nhanh. ➢ Thách thức:
- Sự gia nhập của các đối thủ vào thị trường ngày càng tăng.
- Thói quen tiêu dùng mua bán qua mạng của người dân chưa cao. 19
- Chưa tin tưởng việc mua bán qua mạng nếu chưa từng thực hiện một giao dịch nào.
- Yêu cầu đặt ra phải có đội ngũ nhân viên có trình độ cao.
- Lượng khách hàng chủ yếu chỉ tập trung ở những người có thu nhập cao và
tầng lớp tri thức (am hiểu về tin học) trong khi đó Việt Nam vẫn còn tồn tại
một bộ phận không nhỏ là cư dân sống ở nông thôn.
- Cơ sở hạ tầng chưa phát triển, tốc độ đường truyền Internet ở Việt Nam còn
kém nên ảnh hưởng hoạt động của công ty: Như các tác vụ của khách hàng
lên trang web sẽ chậm, đường truyền kém, giao dịch chậm…làm ảnh hưởng
tâm lý mua của khách hàng.
- Sự chống phá của các Hacker: Bảo mất thông tin của khách hàng khó đảm bảo tốt.
b. Thiết lập các mục tiêu chiến lược:
➢ Tầm nhìn chiến lược và sứ mạng kinh doanh:
Tầm nhìn: V-BOOK sẽ trở thành nhà sách trực tuyến hàng đầu ở trong và ngoài nước.
Sứ mạng: V-BOOK luôn nỗ lực hết sức mình để cho Quý khách hàng, những
người đã, đang và sẽ trở thành người được sử dụng dịch vụ mua sách qua mạng tốt nhất hiện nay.
Triết lý kinh doanh: Con người là nền tảng để phát triển công ty và tạo ra lợi nhuận.
➢ Mục tiêu chiến lược: Dài hạn:
- Doanh số tăng trưởng hàng năm trên 20%.
- Lợi nhuận ròng trên doanh số ổn định trên 10%.
- Phát triển thương hiệu V-book trong và ngoài nước.
- Định hướng phát triển Công ty theo hướng bài bản, chuyên nghiệp. Ngắn hạn:
- Tăng 80% doanh thu từ bán sách trực tuyến và 20% doanh thu từ sản phẩm
số như phần mềm, audio book…
- Giảm 15% chi phí hỗ trợ khách hàng bằng cách tăng cường các công nghệ
truyền thông trực tuyến và duy trì dịch vụ tuyệt hảo.
- Đẩy mạnh công tác E-marketing.
c. Lựa chọn các quyết định chiến lược thương mại điện tử:
➢ Quyết định mô hình kinh doanh điện tử:
Xây dựng và phát triển mô hình kinh doanh điện tử B2C – giúp khách hàng đặt
mua sách trên mạng một cách nhanh chóng và tiện lợi nhất. 20