Đề cương môn Thương mại điện tử - trường đại học kinh tế- tài chính thành phố Hồ chí minh

Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu mua sắm của giới trẻ trên sàn thương mại điện tử
A. Thuận tiện và khả năng tiếp cận
• Thuận tiện: Thị trường thương mại điện tử (TMĐT) đang ngày càng rộng mở với nhiều mô hình,
chủ thể tham gia, các chuỗi cung ứng cũng đang dần thay đổi theo hướng hiện đại hơn khi có sự
hỗ trợ từ số hóa và công nghệ thông tin. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, thị trường
thương mại điện tử đang trở nên sôi động hơn và việc ứng dụng công nghệ số, xây dựng kênh
phân phối mới đang trở thành một phương án hữu hiệu cho các doanh nghiệp Việt vượt qua khó
khăn, mang đến cơ hội mới từ phía cầu thị trường trên cơ sở làm thay đổi thói quen mua hàng của
người tiêu dùng, chuyển từ thói quen mua hàng truyền thống sang mua hàng qua TMĐT.
Với thế mạnh là dân số trẻ cũng như lượng người dùng smartphone chiếm tỷ trọng
lớn, lượng người giao dịch thương mại điện tử trên smartphone nhiều, thị trường TMĐT tại Việt
Nam hiện tăng trưởng khá nhanh với 35,4 triệu người dùng và tạo ra doanh thu hơn 2,7 tỷ đô la
trong năm 2019. Báo cáo Thương mại điện tử các nước Đông Nam Á năm 2019 của Google,
Temasek và Brain&Company dự đoán, tốc độ tăng trưởng trung bình cho cả giai đoạn 2015-2025
của thương mại điện tử Việt Nam là 29%. Dự báo đến năm 2025, quy mô thương mại điện tử của
Việt Nam sẽ vươn tới ngưỡng 43 tỷ USD và đứng thứ 3 trong khối ASEAN.
https://moit.gov.vn/bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang/phat-trien-thuong-mai-dien-tu-tro-thanh-mot- trong-nhung-linh.html
Khách hàng có nhiều sự lựa chọn hơn trên sàn thương mại điện tử: Không chỉ giúp
khách hàng có thể mua hàng trên kênh mua sắm quen thuộc của họ, bán hàng đa kênh còn giúp
khách chủ động lựa chọn cửa hàng. Ví dụ nếu cửa hàng trên Shopee đang hết món hàng họ muốn
mua, nhưng cửa hàng trên Tiki vẫn còn. Và may mắn khách hàng sử dụng thường xuyên cả 2
kênh thương mại điện tử, họ có thể chủ động sang cửa hàng trên Tiki để đặt đơn.
Đôi khi ở mỗi sàn sẽ có các chương trình khuyến mãi khác nhau, với mức giảm giá
và thời điểm khác nhau. Với cùng một sản phẩm của một thương hiệu, khách hàng cũng có thể
chủ động lựa chọn kênh mua sắm có giá tốt nhất cho họ.
Không chỉ so sánh về giá cả, đôi khi còn phụ thuộc vào các yếu tố khác của từng
sàn như các mã khuyến mãi, tích điểm, vận chuyển, thanh toán,… Hình thức bán hàng đa kênh
phát triển, có thể giữ chân khách hàng tiếp tục mua sắm từ thương hiệu của mình, mà họ vẫn có
thể lựa chọn kênh mua sắm có các điều kiện phù hợp nhất với họ.
https://www.gosell.vn/blog/giup-mua-ban-thuan-tien-tren-san-thuong-mai-dien-tu/
Thương mại điện tử là một hình thức kinh doanh được thực hiện trong môi trường trực tuyến, trong khi
Internet hoạt động như một nền tảng thống nhất kết nối người mua và người bán (Turban, King, Lee,
Liang, & Turban,trích dẫn2015 ). Ullman (trích dẫn2013 ) xem xét thương mại điện tử với phạm vi các
giao dịch thương mại có thể thực hiện trực tuyến. Mỗi trang web có khả năng tạo thu nhập (hoặc mục
đích của nó là tạo thu nhập) đều có thể được đưa vào danh mục này (Horch, Wohlfrom, &
Weisbecker,trích dẫn2017 ). Chaffey (trích dẫn2015 ) định nghĩa thương mại điện tử là các hoạt động
kinh tế và xã hội giữa những người tham gia, trong khi các thiết bị máy tính và Internet được sử dụng.
Tuy nhiên, với sự phát triển và thâm nhập nhanh chóng của các thiết bị di động, định nghĩa này có thể coi
là lỗi thời. hạt nhỏ (trích dẫn2013 ) tuyên bố rằng thương mại điện tử và kinh doanh điện tử nên từ bỏ chữ
cái “e” vì việc sử dụng các công nghệ thương mại điện tử đang gia tăng và chúng trở thành một phần
thường xuyên của các sáng kiến tiếp thị.
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/23311975.2018.1535751
• Khả năng tiếp cận: Xu hướng hành vi người tiêu dùng trên internet không chỉ dừng lại ở việc
mua sắm mà nhu cầu về nền tảng nội dung, kiến thức hay tương tác cũng được người tiêu dùng
đề cao trong hiện tại và tương lai. Những trải nghiệm khách hàng có được từ đầu đến cuối quy
trình mua hàng được toàn diện hóa tại Website, để khách hàng có thể thu thập được toàn bộ thông
tin và có được trải nghiệm 100% mà không mất thời gian đi tìm kiếm thông tin ở những Website
khác. Đồng thời, việc khách hàng dễ dàng thao tác trên ứng dụng điện thoại sẽ trở thành ưu tiên
hàng đầu. Có 57% khách hàng sẽ không có sự hài lòng cao về doanh nghiệp có trang Website
được thiết kế và hiển thị kém trên thiết bị di động. Theo khảo sát từ Stat Counter, 52% tổng lưu
lượng truy cập Internet trên máy tính để bàn/ laptop sẽ giảm đi so với việc sử dụng thiết bị di
động để thực hiện hành vi mua sắm, gửi phản hồi,…
Như vậy, sự phát triển của TMĐT, công nghệ số đã thay đổi hành vi mua
sắm của người tiêu dùng. Công nghệ số đã tạo điều kiện cho việc tiếp cận nhiều nguồn thông tin,
tìm kiếm những sản phẩm dịch vụ phù hợp, giúp người tiêu dùng có thể đặt yêu cầu, đòi hỏi đáp
ứng mang tính cá nhân cao, giúp người tiêu dùng được trải nghiệm mua sắm trong thực tế ảo,
giao hàng tận nơi, giảm thời gian, chi phí giao dịch. Phương thức mua sắm thay đổi, từ mua sắm
trực tiếp tại cửa hàng sang mua sắm trực tuyến, việc so sánh đánh giá giá trị của sản phẩm dịch
vụ được thực hiện với nhiều nguồn thông tin một cách nhanh chóng, đa dạng và có tính khách
quan. Khả năng truyền thông và chia sẻ ý kiến, đánh giá với những người khác không chỉ làm
thay đổi trải nghiệm mua sắm của khách hàng, đồng thời cũng tác động lớn đến uy tín của doanh
nghiệp. Internet tạo thêm sức mạnh và quyền lực cho người tiêu dùng để họ đánh giá, chia sẻ
quan điểm tiêu dùng, chia sẻ những ý kiến, phàn nàn, bất mãn, cũng như sự hài lòng của họ.
https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/xu-huong-hanh-vi-mua-hang-truc-tuyen-cua-nguoi-tieu-dung-viet- nam-104014.htm
Khi công nghệ số ngày càng phát triển hơn ở Việt Nam, giới trẻ cũng bắt đầu
có xu hướng chuyển qua hình thức mua sắm trực tuyến nhiều hơn. Có thể thấy được qua sự thay
đổi rõ rệt từ sự gia tăng rõ rệt thương mại trên mạng xã hội và thương mại điện tử. Theo thống kê,
ở độ tuổi từ 15 – 19 chiếm 52%, từ 20 – 24 tuổi chiếm 70%. Các trang web thương mại điện tử
nổi tiếng có thể kể đến như: Shopee, Tiki, Lazada,…
Rất tiện lợi cho người dùng bận rộn nhưng có nhu cầu mua sắm, khách hàng
có thể mua sắm ở bất kỳ đâu chỉ với một chiếc điện thoại. Cùng với các tính năng tiện ích khác
nhau, mua sắm trực tuyến còn trang bị cho người tiêu dùng một công cụ để tham khảo đánh giá
về chất của người mua trước đó về sản phẩm mà họ đang có ý định mua, để quyết định có mua
sản phẩm đó hay không. Sản phẩm sau khi được đặt sẽ được giao hàng đến tận nơi.
Bên cạnh đó, thương mại trên mạng xã hội cũng được ưa chuộng không
kém, người tiêu dùng sẽ nhắn tin trực tiếp hoặc để lại bình luận dưới bài viết của người bán về
sản phẩm họ muốn mua, sau đó sản phẩm cũng sẽ được giao đến tận nơi.
https://news.timviec.com.vn/xu-huong-tieu-dung-cua-gioi-tre-hien-nay-83349.html
B. Sự đa dạng và sẵn có của sản phẩm
Khách hàng được tiếp cận với nhiều nhà sản xuất, phân phối cùng lúc nên lựa chọn hàng hóa cũng đa
dạng hơn. Nhanh chóng tìm thấy sản phẩm mình cần, có thể so sánh về giá cả trước khi chọn mua.
Tiếp cận sản phẩm cá nhân hoá: Nhiều doanh nghiệp sản xuất sản phẩm đáp ứng nhu cầu cá nhân hoá của
người dùng. Vì thế khách hàng có thể sở hữu những mẫu mã độc đáo, thể hiện rõ cá tính của bản thân.
https://wiki.matbao.net/loi-ich-cua-san-giao-dich-thuong-mai-dien-tu-cho-doanh-nghiep/
Các cửa hàng truyền thống bị hạn chế về số lượng sản phẩm mà họ có thể cung cấp.
Nhiều nhà bán lẻ sẽ không dự trữ tất cả các sản phẩm của họ trong mỗi cửa hàng và sẽ dự trữ các mặt
hàng đã chọn dựa trên nhân khẩu học.
Ngoài ra còn có các vấn đề như thiếu hàng và kích thước hạn chế sự lựa chọn trong cửa hàng.
Tuy nhiên, với mua sắm trực tuyến, mọi mặt hàng đều có sẵn tại mọi thời điểm với hình thức bán hàng đa kênh.
https://www.movi.vn/vi/tin-tuc-va-khuyen-mai/blog/10-ly-do-hang-dau-khien-moi-nguoi-thich-mua-sam- truc-tuyen
C. Khả năng cạnh tranh về giá và chiết khấu
- Giá cảm nhận là giá của sản phẩm trên web so với thực tế cảm nhận. Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra
rằng giá tác động lên ý định mua hàng trực tuyến như của tác giả Nguyễn Lê Phương Thanh (2013).
Trong mô hình “Các yếu tố ảnh hưởng đến người tiêu dùng trực tuyến”, Hasslinger và các cộng sự (2007)
đã đề cập đến việc người tiêu dùng tin rằng mua hàng qua mạng sẽ giúp tiết kiệm tiền bạc và có thể so sánh về giá.
Vì không phải thanh toán các khoản tiền mặt bằng, chi phí cửa hàng nên đa phần các website bán hàng
online đều cung cấp sản phẩm với mức giá thấp hơn khi bạn mua bên ngoài mà chất lượng và chế độ bảo
hành vẫn đảm bảo như khi mua ở các cửa hàng, siêu thị truyền thống .
Và trong các dịp lễ hội,thì các web bán hàng trực tuyến luôn có những chương trình khuyến mãi: như các
mặt hàng làm đẹp : mỹ phẩm khuyến mãi, đồ gia dụng ,đồ dùng nhà bếp,các sản phẩm chăm sóc sức
khỏe,...giúp cho khách hàng có cảm giác thú vị ,và tiết kiệm túi tiền để có thể mua nhiều sản phẩm hơn.
Mua sắm trực tuyến không chỉ cung cấp nhiều loại hơn từ các cửa hàng cụ thể; nó cũng cho phép mọi
người lựa chọn hàng hóa một cách tương đối và tìm ra giá trị tốt nhất cho nhu cầu của họ từ một loạt
người bán không giới hạn.
Hơn nữa, các shop online cũng thường xuyên giảm giá hàng hóa để thu hút lượt click, mang lại lợi ích
cho người tiêu dùng và doanh nghiệp.
https://www.movi.vn/vi/tin-tuc-va-khuyen-mai/blog/10-ly-do-hang-dau-khien-moi-nguoi-thich-mua-sam- truc-tuyen
Giá cả có tác động mạnh nhất đến quyết định mua hàng trên trang thương mại điện tử của thế hệ gen Z ( =
0.367). Hầu hết người tiêu dùng gen Z cho rằng giá cả là quan trọng khi mua, giá cả được công bố rõ
ràng, dễ dàng so sánh giá và còn có thể mua được sản phẩm với giá thành rẻ trên trang thương mại điện
tử. Vì vậy các trang thương mại điện tử cứ tiếp tục phát triển các chính sách như trước, đồng thời cũng
nên bổ sung thêm các chương trình khuyến mãi, các đợt sale lớn như đầu tháng hay ngày đôi để khách
hàng có thể ra nhiều quyết định mua hơn nữa cũng như để cho khách hàng cảm thấy thích thú và kết nối
thêm nhiều bạn bè, người thân xung quanh cùng mua hàng trên trang thương mại điện tử.
https://www.studocu.com/vn/document/truong-dai-hoc-cong-nghiep-thanh-pho-ho-chi-minh/mark-can-
ban/cac-yeu-to-anh-huong-den-quyet-dinh-mua-hang-tren-trang-thuong-mai-dien-tu-cua-the-he-gen-z-o-
thanh-pho-ho-chi-minh/34745785
Một số tác động của giá cả đến hành vi mua hàng của giới trẻ:
Ảnh hưởng đến quyết định mua hàng: Giá cả có thể là một yếu tố quan trọng khi giới trẻ đưa ra quyết
định mua hàng trên sàn thương mại điện tử. Khi giá cả phù hợp và hợp lý, giới trẻ sẽ dễ dàng quyết định
mua hàng. Tuy nhiên, nếu giá cả quá cao, giới trẻ có thể chần chừ và từ bỏ ý định mua hàng.
Tìm kiếm giá tốt: Giới trẻ thường là nhóm người tiêu dùng thông minh và sành điệu, họ thích so sánh giá
cả trên các sàn thương mại điện tử khác nhau để tìm kiếm giá tốt nhất cho sản phẩm mà họ quan tâm. Sự
khảo sát và so sánh giá cả giữa các sàn thương mại điện tử khác nhau có thể ảnh hưởng đáng kể đến hành
vi mua hàng của giới trẻ.
Ưu tiên giá trị đối với tiền bỏ ra: Giới trẻ thường có nguồn tài chính hạn chế và thường xuyên xem xét giá
trị của sản phẩm trước khi quyết định mua hàng. Họ muốn đảm bảo rằng số tiền bỏ ra xứng đáng với chất
lượng và đáp ứng được nhu cầu của mình. Giá cả cũng có thể ảnh hưởng đến sự lựa chọn giữa các sản phẩm tương tự.
Khuyến mãi và giảm giá: Giới trẻ thường rất đáng quan tâm đến các khuyến mãi và giảm giá trên sàn
thương mại điện tử. Các chương trình giảm giá, voucher, mã giảm giá và giao hàng miễn phí có thể thu
hút giới trẻ và tác động tích cực đến hành vi mua hàng của họ.
Phản ứng đối với tăng giá: Nếu giá cả của một sản phẩm tăng đột ngột hoặc không được giải thích rõ
ràng, giới trẻ có thể phản ứng tiêu cực và từ chối mua hàng. Việc tăng giá đáng kể có thể gây thiệt hại đến
hình ảnh thương hiệu và đánh mất lòng tin của giới trẻ.
Tóm lại, giá cả đóng vai trò quan trọng trong hành vi mua hàng của giới trẻ trên sàn thương mại điện tử.
Giá cả hợp lý, khuyến mãi hấp dẫn và giá trị tương xứng với tiền bỏ ra có thể tạo ra ảnh hưởng tích cực
và thúc đẩy giới trẻ mua sắm trực tuyến.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405844020311282
https://www.mckinsey.com/industries/consumer-packaged-goods/our-insights/meet-generation-z-
shaping-the-future-of-shopping
https://www.forbes.com/sites/jefffromm/2022/07/20/as-gen-zs-buying-power-grows-businesses-must-
adapt-their-marketing/?sh=6c3820872533
https://www.researchgate.net/publication/
369570572_UNDERSTANDING_GEN_Z_CONSUMER_PREFERENCES_FOR_PRICING_METHOD
S_A_CASE_STUDY_IN_CEBU_PHILIPPINES
https://restofworld.org/2023/indonesia-influencer-faces-jail-pork-eating-tiktok/
D. Tin cậy và bảo mật
Tính bảo mật: Bảo mật là mối quan tâm cơ bản của những khách hàng muốn mua sắm qua internet, theo
Deci và Ryan (2000); Ryan và Deci (2002).Trong hoàn cảnh phát triển của thương mại điện tử tại các ứng
dụng mua hàng khách hàng sẽ sử dụng các tài khoản cá nhân nhằm đăng nhập và thanh toán, mỗi tài
khoản này đều được thiết lập mật khẩu hay phương thức cá nhân chỉ được cung cấp cho riêng cá nhân đó
để tăng tính bảo mật hạn chế việc rò rỉ thông tin và tổn hại về tài chính cho cá nhân vì vậy không áp dụng
các biện pháp an ninh đầy đủ để đảm bảo bảo mật dữ liệu khách hàng là rào cản lớn trước sự phát triển
của thương mại điện tử, theo Ryan và Deci (2002). Mặt khác, trong lĩnh vực mua sắm trực tuyến, mức độ
bảo mật được nhận biết phụ thuộc vào độ tin cậy của phương thức thanh toán cũng như truyền và lưu trữ
dữ liệu hay nói cách khác, bảo mật được nhận thức là khách hàng nhận thức về chất lượng của các công
cụ và quy trình được sử dụng để truyền tải và lưu trữ thông tin cá nhân, theo Flavián và cộng sự (2006); Trung và cộng sự (2018).
Sự riêng tư: Dưới sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và Internet đã thay đổi nhiều đến
quyền riêng tư lẫn sự rò rỉ thông tin cá nhân. Dữ liệu cá nhân có thể dễ dàng có sẵn dựa trên việc sao lưu
trên các ứng dụng có thể được truyền tay nhau từ người này sang người khác dễ dàng, tự do và được sử
dụng trong giao dịch hàng ngày mà không cần kiểm soát nhiều. Ngày nay quá nhiều dữ liệu cá nhân đã
trở thành hàng hóa và tài sản có thể giao dịch, trộm dữ liệu, vi phạm dữ liệu, sử dụng bất hợp pháp dựa
trên dữ liệu cá nhân ngày càng phổ biến và tạo ra xu hướng trao đổi dữ liệu cá nhân (Chen và Barnes,
2007; Pavlou, 2003). Quyền riêng tư đóng vai trò quan trọng đối với sự hài lòng khi mua sắm trực tuyến
và đặc biệt quan trọng trong việc đạt được sự tin cậy trong trực tuyến mua sắm. Khi mọi người sẵn sàng
mua sắm trực tuyến khi vấn đề về quyền riêng tư được đảm bảo và không mất lòng tin từ vấn đề này hay
nói cách khách quyền riêng tư có tác động tích cực đến sự tin tưởng vào mua sắm trực tuyến (Đạt, 2020).
file:///C:/Users/aivan/Downloads/62545-%C4%90i%E1%BB%81u%20v%C4%83n%20b%E1%BA %A3n-167902-1-10-20211027.pdf
Sự uy tín: Trong nghiên cứu của Tạ Văn Thành và Đặng Xuân Ơn (2021), mức độ uy tín của người bán
hàng trực tuyến, của trang web thương mại điện tử cũng tương tự như uy tín,danh tiếng của một thương
hiệu, nó bao gồm: tên, biểu tượng, thiết kế và các dấu hiệu để nhận biết sản phẩm giữa các nhà cung cấp
khác nhau. Uy tín của người bán không chỉ liên quan đến các hình ảnh của doanh nghiệp mà nó còn phụ
thuộc vào các đánh giá, cảm nhận của khách hàng
Tâm lý của hầu hết mọi người trước khi mua hàng thường sẽ tìm hiểu kỹ càng những thông tin, đánh giá
về sản phẩm. Họ có thể truy cập vào website, fanpage để xem tin tức hoặc tìm đọc review, feedback của
những người dùng từng mua loại sản phẩm đó tại shop. 81% khách hàng cho biết họ sẽ đặc biệt tin tưởng
hơn vào bài post từ bạn bè và nó sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định mua hàng của họ.
https://www.studocu.com/vn/document/truong-dai-hoc-cong-nghiep-thanh-pho-ho-chi-minh/mark-can-
ban/cac-yeu-to-anh-huong-den-quyet-dinh-mua-hang-tren-trang-thuong-mai-dien-tu-cua-the-he-gen-z-o-
thanh-pho-ho-chi-minh/34745785
https://mona.media/yeu-to-anh-huong-quyet-dinh-mua-hang/