lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
1
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP CUỐI HỌC KỲ MÔN: DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA
DANH THẮNG
1. Loại hình di tích văn hóa. Cho ví dụ cụ thể về từng loại hình di tích văn hóa.
- 5 loại di tích văn hóa:
Di tích tôn giáo: chùa Vĩnh Tràng (Tiền Giang), Tòa Thánh Tây Ninh (Tây Ninh),
nhà thờ Tân Định (TP. HCM)... Di tích tín ngưỡng: đình Bảng (Bắc Ninh), đền
Chúa Kho (Bắc Ninh), miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam (An Giang)...
Di tích văn hóa dân tộc: nhà rông của dân tộc Bana, Giarai (Tây Nguyên), nhà
mồ của dân tộc Ê-đê (Tây Nguyên)...
Di tích cung đình: Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), Thành Nhà Hồ (Thanh
Hóa), Cố đô Hoa Lư (Ninh Bình)...
Di tích dân dụng: cầu Long Biên (Hà Nội), chợ Đông Ba (Huế), bảo tàng Chứng
tích Chiến tranh (TP. HCM)...
2. Khái niệm di tích. Quyền hạn công nhận và phân cấp quản lý về quản lý nhà
nước của các cấp chính quyền đối với các loại di tích.
- Theo “Tự điển tiếng Việt” của Viện Ngôn nghọc Việt Nam (Xuất bản năm 2006):
Di tích dấu vết của quá khứ còn lưu lại trong lòng đất hoặc trên mặt đất ý
nghĩa về mặt văn hóa và lịch sử”
Di tích cấp tỉnh: do Chủ tịch UBND tỉnh quyết định.
Di tích cấp quốc gia: do Bộ trưởng Bộ VHTT&DL quyết định. Di tích quốc
gia đặc biệt: do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
3. Khái niệm di tích lịch sử văn hóa. Ý nghĩa của việc bảo tồn và phát huy các giá
trị của di tích.
- Di tích lịch sử - văn hóa: công trình xây dựng, địa điểm các di vật, cổ vật, bảo
vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học. - Ý
nghĩa: Di tích những trang sử sống mang dấu ấn về sự biến động, thăng trầm của
nhiều thời kỳ lịch sử, đồng thời, cũng là bộ phận quan trọng trong kho tàng di sản văn
hóa của dân tộc. Di tích còn mang ý nghĩa là nguồn lực lớn cho phát triển kinh tế. Do
đó, việc quản lý nhằm bảo vệ và phát huy giá trị của di tích, trực tiếp góp phần nâng
cao hiệu quả công tác giáo dục truyền thống, làm phong phú đời sống tinh thần của
nhân dân.
4. Khái niệm di sản văn hóa. Các loại hình và cho ví dụ cụ thể từng loại hình di
sản.
- Di sản văn hóa:
Là tài sản vô giá, gắn kết cộng đồng dân tộc.
Là cốt lõi của bản sắc dân tộc.
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
2
sở để sáng tạo những giá trị mới giao lưu văn hóa (bao gồm cả vật thể
phi vật thể). - Di sản vật thể:
Gồm di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.
dụ: Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam), Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội),
Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình)...
- Di sản phi vật thể:
Gồm tiếng nói, chữ viết, văn học dân gian, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán
xã hội và tín ngưỡng, lễ hội truyền thống, nghề thủ công truyền thống.
Ví dụ: Dân ca quan họ Bắc Ninh, múa rối nước, lễ hội Nghinh Ông...
5. Bảo tàng. Kể tên cụ thể 10 bảo tàng đứng đầu trong việc thu hút khách du lịch
- “Bảo” là di vật quý báu, quý hiếm.
- “Tàng” là lưu trữ, cất chứa.
Bảo tàng là cơ quan khoa học có nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm, phân loại, trưng
bày và bảo quản các hiện vật quý báu.
- 10 Bảo tàng đứng đầu thu hút DL ở VN:
+ Bảo tàng HCM (Hà Nội)
+ Bảo tàng Lịch Sử VN (Hà Nội)
+ Bảo tàng Phụ nữ VN (Hà Nội)
+ Bảo tàng Dân tộc học (Hà Nội)
+ Bảo tàng Mỹ thuật cung đình Huế (Huế)
+ Bảo tàng Điêu khắc Champa (Đà Nẵng)
+ Bảo tàng Hải dương học (Nha Trang)
+ Bảo tàng Chứng tích chiên tranh (TP.HCM)
+ Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ (TP.HCM) +
Bảo tàng Mỹ Thuật TP. HCM (TP.HCM) - Hệ
thống bảo tàng hiện có ở Việt Nam:
Bảo tàng công lập: Nhà nước quản lý. dụ: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (Hà
Nội), bảo tàng Chứng tích chiến tranh (TP. HCM)...
Bảo tàng nhân: nhân quản lý. dụ: Bảo tàng nước mắm Làng chài a
(Bình Thuận), bảo tàng Y học cổ truyền Fi Tô (TP. HCM)...
6. Những điểm cực đông, tây, nam, bắc của Việt Nam.
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
3
- Cực tây:
Cột mốc số 0 tại A Pa Chải (xã Sín thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên) nằm
ở ngã ba biên giới 3 nước.
Được coi địa điểm trọng yếu về mặt an ninh - quốc phòng. nh tam giác,
có 3 mặt ghi bằng tiếng Việt - Lào - Trung.
- Cực bắc:
Cột cờ Lũng Cú (xã Lũng Cú, Huyện Đồng Văn, Tỉnh Hà Giang).
Cột cờ mới hình bát giác, chiều cao trên 30m. Từ trên đỉnh cột cnhìn xuống
sẽ thấy 2 ao nước hai bên núi quanh năm không bao giờ cạn nước. - Cực nam:
Điểm cực Nam của Tổ quốc nằm tại Đất Mũi (huyện Ngọc Hiển, Mau) cách
trung tâm thành phố Cà Mau khoảng 110 km.
Một trong những điểm đến thu hút nhiều du khách khi đến Đất Mũi là Công viên
văn hóa du lịch Mũi Cà Mau. Nơi đây đặt dấu mốc tọa độ Quốc gia tại GPS0001 (cây
số 0) với hình ảnh con thuyền căng buồm ra khơi, là một trong bốn điểm cực đánh dấu
chủ quyền thiêng liêng của lãnh thổ Việt Nam trên đất liền.
- Cực đông:
Nằm trên hòn Mũi Đôi thuộc bán đảo Hòn Gốm, vịnh Vân Phong, xã Vạn Thạnh,
Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa, cách TP. Nha Trang khoảng 100km.
Nơi đây sự kết hợp hài hòa bởi hệ thống đường mòn uốn lượn men theo bờ,
xuyên qua những cánh rừng trập trùng.
7. Việt Nam có bao nhiêu cột mốc biên giới 3 mặt ở Việt Nam. Kể tên và nêu một
số chi tiết cụ thể.
- Cột mốc ngã ba biên giới 3 nước Việt Nam, Lào, Campuchia (Ngã ba Đông
Dương):
Thuộc khu vực cửa khẩu quốc tế Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Được xây
dựng nằm trên ngọn đồi cao 1086m, cách Tp Kon Tum 74km.
Trên cột mốc 3 mặt, mỗi mặt thể hiện tên quốc huy của 3 quốc gia Việt Nam
- Campuchia - Lào.
- Cột mốc số 0 - A Pa Chải:
A Pa Chải điểm cực Tây Tổ Quốc - nơi đây cũng được gọi ngã ba biên giới
vì là cửa ngõ của 3 nước Việt Nam, Trung Quốc và Lào.
A Pa Chải thuộc địa phận huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên phía Tây Bắc
giáp với tỉnh Vân Nam - Trung Quốc, phía Tây Nam giáp với Lào.
8. Tứ đại đỉnh đèo của Việt Nam.
- Đèo Ô Quy Hồ (Vua đèo vùng Tây Bắc):
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
4
Đèo Ô Quy Hồ nằm trên quốc lộ 4D, chiều dài lên tới gần 50 km, đỉnh
đèo cũng chính là ranh giới giữa hai tỉnh Lào Cai và Lai Châu.
Tên gọi Ô Quy Hồ bắt nguồn từ tiếng kêu da diết của một loài chim, gắn
liền với câu chuyện tình yêu không thành của một đôi trai gái.
Đèo Ô Quy Hồ được dân địa phương gọi “Cổng trời” do trên đỉnh đèo
quanh năm mây phủ. - Đèo Khau Phạ:
Nằm trên quốc lộ 32, khu vực giáp giới giữa huyện Văn Chấn và huyện
Cang Chải của tỉnh Yên Bái, dài hơn 30 km.
Sở đèo tên Khau Phạ bởi đèo vượt qua đỉnh núi Khau Phạ - ngọn
núi cao nhất Mù Cang Chải.
- Đèo Pha Đin:
Đèo nằm trên quốc lộ 6, ở ranh giới giữa 2 tỉnh Sơn La và Điện Biên, cách
thành phố Sơn La 66km.
Dài 44km với điểm cao nhất nằm ở độ cao 1.648m so với mực nước biển.
Sở hữu địa thế rất hiểm trở với một bên vách núi, một bên vực sâu -
Đèo Mã Pí Lèng:
Đèo Lèng cung đường đèo hiểm trở dài khoảng 20km nằm trên
con đường mang tên Hạnh Phúc nối liền thị trấn Đồng Văn thị trấn Mèo Vạc.
Lèng: nghĩa đen sống mũi con ngựa còn theo nghĩa bóng chsự nguy hiểm
của đỉnh núi, nơi những con ngựa leo lên dốc cao đến mức phải tắt thở.
9. Khái niệm Khu dự trữ sinh quyển thế giới, các Khu dự trữ sinh quyển thế giới
tại Việt Nam.
- Theo định nghĩa của UNESCO: “Khu dự trữ sinh quyển thế giới là những khu
vực hệ sinh thái bờ biển hoặc trên cạn giúp thúc đẩy các giải pháp điều hòa việc bảo
tồn sự đa dạng sinh học với việc phát triển bền vững khu vực đó có giá trị nổi bật,
được quốc tế công nhận”.
- Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam:
Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ, 2000.
Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà, 2004.
Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng, 2004.
Khu dự trữ sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang, 2006.
Khu dự trữ sinh quyển miền tây Nghệ An, 2007.
Khu dự trữ sinh quyển Mũi Cà Mau, 2009.
Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm, 2009.
Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai, 2011.
Khu dự trữ sinh quyển Langbiang, 2015.
Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa, 2021.
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
5
Khu dự trữ sinh quyển Kon Hà Nừng, 2021.
10. Ranh giới nào để phân chia vùng văn hóa Tây Bắc và vùng văn hóa Đông Bắc.
So sánh những khác nhau về di tích lịch sử văn hóa và danh thắng giữa hai vùng
văn hóa đó.
- Cơ sở phân chia: có thể là sông Hồng, hoặc dãy núi Hoàng Liên Sơn.
- So sánh khác nhau:
+ Phía hữu ngạn vùng văn hóa Tây Bắc, gồm 6 tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Điện Biên, Sơn
La, Lai Châu, Hòa Bình và miền núi phía tây của tỉnh Thanh Hóa.
+ Phía tả ngạn vùng văn hóa Đông Bắc gồm 9 tỉnh Phú Thọ, Hà Giang, Tuyên Quang,
Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Giang, Quảng Ninh.
+ Chủ thể văn hóa nổi bật của Tây Bắc là dân tộc Thái, Hmong, còn của Đông Bắc là
dân tộc Tày, Nùng…
+ Số lượng di tích quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt của Đông Bắc gấp nhiều lần so
với Tây Bắc.
+ Mật độ di tích của Đông Bắc dày hơn so với Tây Bắc.
+ Đông Bắc Di sản văn hóa thế giới di sản phi vật thể thế giới, trong khi vùng
Tây Bắc không có.
11. Khái niệm “danh lam thắng cảnh”, giải thích khái niệm trên và nêu một số
danh thắng nổi tiếng ở miền Bắc, miền Trung và miền Nam.
- Danh lam thắng cảnh cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm sự kết hợp giữa cảnh
quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị lịch sử thẩm mỹ, khoa học.
DLTC miền Bắc: đảo Cô Tô (Quảng Ninh), quần đảo Cát (Hải Phòng), Vịnh
Hạ Long (Quảng Ninh), cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang)...
DLTC miền Trung: Thành Nhà Hồ (Thanh Hóa), VQG Phong Nha - Kẻ Bàng
(Quảng Bình), Phố cổ Hội An (Quảng Nam)...
DLTC miền Nam: đảo Phú Quốc (Kiên Giang), bãi biển Ninh Chữ (Ninh Thuận),
Côn Đảo (BR-VT), đảo Bình Ba (Khánh Hòa)...
12. Vườn quốc gia ở Việt Nam. (34 Vườn quốc gia)
Tên vườn quốc gia Việt Nam
Địa điểm
Bến En
Thanh Hóa
Pù Mát
Nghệ An
Vũ Quang
Hà Tĩnh
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
6
Phong Nha Kẻ Bàng
Quảng Bình
Bạch Mã
Thừa Thiên Huế
Tên vườn quốc gia Việt Nam
Địa điểm
Cát Bà
Hải Phòng
Xuân Thủy
Nam Định
Ba Vì
Hà Nội
Cúc Phương
Ninh Bình, Thanh Hóa, Hòa Bình
Cát Tiên
Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước
Bù Gia Mập
Bình Phước
Lò Gò – Xa Mát
Tây Ninh
Côn Đảo
Bà Rịa – Vũng Tàu
Sông Thanh
Quảng Nam
Núi Chúa
Ninh Thuận
Phước Bình
Ninh Thuận
Tràm Chim
Đồng Tháp
Mũi Cà Mau
Cà Mau
U Minh Hạ
Cà Mau
U Minh Thượng
Kiên Giang
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
7
Phú Quốc
Kiên Giang
Chư Mom Ray
Kon Tum
Kon Ka Kinh
Gia Lai
Yok Đôn
Đắk Lắk
Chư Yang Sin
Đắk Lắk
Bidoup Núi Bà
Lâm Đồng
Tà Đùng
Đắk Nông
Bái Tử Long
Quảng Ninh
Tên vườn quốc gia Việt Nam
Địa điểm
Ba Bể
Bắc Kạn
Phia Oắc – Phia Đén
Cao Bằng
Tam Đảo
Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Tuyên Quang
Xuân Sơn
Phú Thọ
Hoàng Liên
Lai Châu, Lào Cai
Du Già
Hà Giang
13. Những điểm giống nhau và khác nhau giữa các di tích sau: nhà thờ, văn miếu,
chùa, đền, phủ.
- Giống nhau:
Di tích tôn giáo, thiết chế thuộc văn hóa tâm linh.
Điểm đến của du lịch.
- Khác nhau:
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
8
Nhà thờ
- Thiết chế thuộc Kito giáo, thờ chúa Jesus và sinh hoạt tôn giáo của
đạo hữu Kito Giáo; ngoài ra còn có thể được hiểu là nhà thờ tộc họ.
- dụ: nhà thờ Đức (TP. HCM), nhà thờ Bảo Lộc (Lâm
Đồng), nhà thờ Phát Diệm (Ninh Bình)...
Văn miếu
- Thiết chế thuộc Nho giáo, thường được thờ Khổng Tử Chu
Công: có ở thời phong kiến…
- dụ: văn miếu Bắc Ninh (Bắc Ninh), văn miếu Quốc Tử Giám
(Hà Nội), văn miếu Vinh (Nghệ An)...
Chùa
- Thiết chế thuộc Phật giáo, thờ Phật các vị Bồ tát, A di đà …
sinh hoạt tôn giáo đạo hữu Phật giáo
- dụ: chùa Tam Chúc (Hà Nam), chùa Một Cột (Hà Nội), chùa
Dơi (Sóc Trăng)...
Đền
- Thiết chế thuộc Đạo giáo, thờ thánh, thánh thể các vị thần
siêu nhiên, hoặc các nhận vật có công lớn cộng đồng…
- dụ: đền thờ Tây Sơn (Bình Định), đền thờ Mạc Cửu (Kiên
Giang), đền thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo (TP. HCM)...
Phủ
- Thiết chế thuộc tín ngưỡng thờ Mẫu, thờ Tam phủ hoặc Tứ phủ
cùng các nhân vật trong tín ngưỡng dân gian của người Việt…
- dụ: miếu Chúa Xứ (miền Nam), thờ Thánh Mẫu Liễu
Hạnh (miền Bắc), thờ Đức Bà Thiên Y A Na (miền Trung)...
14. Di sản tư liệu thế giới ở Việt Nam.
- Di sản tư liệu thế giới của UNESCO ra đời từ năm 1994. Mục đích là để ghi nhận
các di sản văn hóa thuộc dạng tư liệu trên thế giới, đó có thể là cuốn sách, bộ phim,
bức ảnh, giọng nói (băng ghi âm), hay là bút tích...
- Di sản tư liệu thế giới:
STT
Năm
Mục ghi danh
Tên di sản
Địa điểm
1
2009
Di sản tư liệu thế giới
Mộc bản triều Nguyễn
TT Văn thư Lưu
trữ 4
2
2010 và
2015
Di sản tư liệu thế giới
Bia Tiến Văn Miếu
Quốc Tử Giám
Thành phố Hà
Nội
3
2012
Di sản tư liệu khu vực
Châu Á Thái Bình
Dương
Mộc bản chùa Vĩnh
Nghiêm
Tỉnh Bắc Giang
4
2014
Di sản tư liệu khu vực
Châu Á Thái Bình
Dương
Châu bản triều Nguyễn
TT Văn thư Lưu
trữ 1
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
9
5
2016
Di sản tư liệu khu vực
Châu Á Thái Bình
Dương
Văn thơ trên kiến trúc
cung đình Huế
Tỉnh Thừa Thiên
Huế
6
2016
Di sản tư liệu khu vực
Châu Á Thái Bình
Dương
Mộc bản trường Phúc
Giang
Tỉnh Hà Tĩnh
7
2018
Di sản tư liệu khu vực
Châu Á Thái Bình
Dương
Hoàng hoa sứ trình đồ
Tỉnh Hà Tĩnh
Tổng số
07 Di sản
15. Khái niệm kiến trúc nghệ thuật, kể tên các loại di tích kiến trúc.
- Di tích kiến trúc nghệ thuật:
+ Là công trình kiến trúc nghệ thuật, tổng thể kiến trúc đô thị và đô thị có giá trị tiêu
biểu trong các giai đoạn phát triển nghệ thuật kiến trúc của dân tộc.
+ Quần thể các công trình kiến trúc hoặc công trình kiến trúc đơn lẻ giá trị tiêu
biểu về kiến trúc, nghệ thuật của một hoặc nhiều giai đoạn lịch sử.
- Các di tích loại kiến trúc:
+ Di tích kiến trúc liên quan đến thiết chế tôn giáo: chùa chiền, đền miếu, nhà thờ…
các di tích tiêu biểu như: chùa Bút Tháp, Chùa Keo, chùa Phật Tích, nhà thờ Phát Diệm,
nhà thờ lớn Hà Nội, nhà thờ Đức Bà Sài Gòn
+ Các di tích hành chính: dinh thự, đình… Các di tích tiêu biểu như: Phủ Chủ tịch,
Dinh Bảo Đại, đình y Đằng, đình Chu Quyến, đình Thổ Tang, đình Thông Tây Hội…
+ Di tích kiến trúc đô thị: phố cổ, thành cổ, đô thị cổ. Các di tích tiêu biểu như: phố c
Nội, phố Hiến, phố cổ Hội An, phố cổ Hà Tiên, thành nhà Hồ, thành Bán Phủ… +
Di tích dân sự: nhà cổ, cầu đường. Các di tích tiêu biểu như: chùa Cầu Hội An, chùa cầu
Bao Vinh, cầu Tràng Tiền, cầu Long Biên, cầu Mống i Gòn, nhà cổ Trăm Gian, nhà
Dìn Ký...
16. Khái niệm RAMSAR, các khu RAMSAR ở Việt Nam.
- Công ước Ramsar - Công ước về các vùng đất ngập nước (được tại thành phố
Ramsar, Iran vào năm 1971): “là một ng ước quốc tế về bảo tồn sử dụng một
cách hợp lý đất ngập nước và các nguồn tài nguyên từ đất ngập nước”.
- Mục đích: ngăn chặn quá trình m lấn ngày càng gia tăng vào các vùng đất ngập
nước cũng như sự mất đi của chúng thời điểm hiện nay cũng như trong tương lai;
công nhận chức năng sinh thái học nền tảng của các vùng ngập ớc các giá trị
khoa học, văn hóa và kinh tế của chúng.
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
10
- Có 9 khu RAMSAR:
Vườn quốc gia Xuân Thủy (Nam Định)
Khu hệ đất ngập nước Bàu Sấu (nằm trong Vườn quốc gia Cát Tiên, Đồng Nai)
Vườn quốc gia Ba Bể (Bắc Kạn)
Vườn quốc gia Tràm Chim (Đồng Tháp)
Vườn quốc gia Mũi Cà Mau
Vườn quốc gia Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu)
Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen
Vườn quốc gia U Minh Thượng
Vân Long (Ninh Bình)
17. Di sản văn hóa thiên nhiên; Di sản thiên nhiên thế giới của Việt Nam.
- Di sản văn hóa thiên nhiên những di tích do thiên nhiên tạo thành và có giá trị
đặc biệt về thẩm mỹ học. Theo đó dễ dàng nhận thấy các vườn quốc gia hoặc các khu
rừng nguyên sinh, danh lam thắng cảnh như núi non, sông biển là những di sản mà con
người không tạo thành được.
- Di sản thiên nhiên thế giới của Việt Nam: Việt Nam 2 di sản thiên nhiên được
UNESCO công nhận là:
Di sản thế giới gồm có Vịnh Hạ Long (được công nhận lần 1 về giá trị thẩm mỹ
vào ngày 17/12/1994 và lần 2 về giá trị địa mạo ngày 02/12/2000).
Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (được công nhận lần 1 về giá trị địa mạo
vào ngày 05/7/2003 và lần 2 về giá trị đa dạng sinh học ngày 03/7/2015).
18. Khái niệm Công viên địa chất toàn cầu. Công viên địa chất toàn cầu tại Việt
Nam.
- CVĐCTC: là một khu vực tự nhiên có ranh giới địa lý - hành chính rõ ràng, chứa
đựng tập hợp các di sản địa chất cảnh quan tầm cỡ quốc tế có gtrị khoa học, giáo
dục, phát triển bền vững, cùng các giá trkhác về đa dạng sinh học, khảo cổ, lịch sử,
văn hóa, xã hội và có diện tích lớn để phát triển kinh tế địa phương, thông qua hình thức
phát triển du lịch và các dịch vụ phụ trợ khác được UNESCO công nhận.
- CVĐCTC tại Việt Nam: Tại Việt Nam, UNESCO đã vinh danh 3 Công viên Địa
chất toàn cầu, đó là:
CVĐCTC Cao nguyên đá Đồng Văn, Hà Giang (năm 2010); CVĐCTC Non
Nước Cao Bằng (năm 2018);
CVĐCTC Đắk Nông (năm 2020).
lOMoARcPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
11
19. Khái niệm Di sản văn hóa thế giới. Các di sản văn hóa thế giới của Việt Nam. -
Di sản văn hóa thế giới là là một điểm mốc hay khu vực được lựa chọn bởi
UNESCO có giá trị về văn hóa, lịch sử, khoa học hoặc hình thức có ý nghĩa khác
và được pháp luật bảo vệ bởi các điều ước quốc tế. Các địa điểm này được đánh
giá là có tầm quan trọng đối với lợi ích tập thể nhân loại. - Các di sản văn hóa
thế giới của Việt Nam:
Thành Nhà Hồ (Thanh Hóa)
Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam)
Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh)
Quần thể Di tích Cố đô Huế (Thừa Thiên Huế) Quần thể Danh thắng Tràng An
(Ninh Bình)
Đô thị cổ Hội An (Quảng Nam)...
20. Di sản văn hóa hỗn hợp thế giới. Di sản hỗn hợp thế giới của Việt Nam.
- Di sản n hóa hỗn hợp thế giới: một loại di sản thế giới kép, đáp ứng đủ cả hai
yếu tố nổi bật về văn hóa thiên nhiên. Một địa danh được công nhận là di sản thế giới
hỗn hợp phải thỏa mãn ít nhất là một tiêu chí về di sản văn hóa và một tiêu chí về di sản
thiên nhiên.
- Di sản hỗn hợp thế giới của Việt Nam: Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình).
---HẾT---

Preview text:

lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP CUỐI HỌC KỲ MÔN: DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA VÀ DANH THẮNG
1. Loại hình di tích văn hóa. Cho ví dụ cụ thể về từng loại hình di tích văn hóa.
- 5 loại di tích văn hóa:
Di tích tôn giáo: chùa Vĩnh Tràng (Tiền Giang), Tòa Thánh Tây Ninh (Tây Ninh),
nhà thờ Tân Định (TP. HCM)... • Di tích tín ngưỡng: đình Bảng (Bắc Ninh), đền Bà
Chúa Kho (Bắc Ninh), miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam (An Giang)...
Di tích văn hóa dân tộc: nhà rông của dân tộc Bana, Giarai (Tây Nguyên), nhà
mồ của dân tộc Ê-đê (Tây Nguyên)...
Di tích cung đình: Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), Thành Nhà Hồ (Thanh
Hóa), Cố đô Hoa Lư (Ninh Bình)...
Di tích dân dụng: cầu Long Biên (Hà Nội), chợ Đông Ba (Huế), bảo tàng Chứng
tích Chiến tranh (TP. HCM)...
2. Khái niệm di tích. Quyền hạn công nhận và phân cấp quản lý về quản lý nhà
nước của các cấp chính quyền đối với các loại di tích.
- Theo “Tự điển tiếng Việt” của Viện Ngôn ngữ học Việt Nam (Xuất bản năm 2006):
Di tích là dấu vết của quá khứ còn lưu lại trong lòng đất hoặc trên mặt đất có ý
nghĩa về mặt văn hóa và lịch sử”

Di tích cấp tỉnh: do Chủ tịch UBND tỉnh quyết định.
Di tích cấp quốc gia: do Bộ trưởng Bộ VHTT&DL quyết định. • Di tích quốc
gia đặc biệt: do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
3. Khái niệm di tích lịch sử văn hóa. Ý nghĩa của việc bảo tồn và phát huy các giá trị của di tích.
- Di tích lịch sử - văn hóa: là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo
vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học. - Ý
nghĩa:
Di tích là những trang sử sống mang dấu ấn về sự biến động, thăng trầm của
nhiều thời kỳ lịch sử, đồng thời, cũng là bộ phận quan trọng trong kho tàng di sản văn
hóa của dân tộc. Di tích còn mang ý nghĩa là nguồn lực lớn cho phát triển kinh tế. Do
đó, việc quản lý nhằm bảo vệ và phát huy giá trị của di tích, trực tiếp góp phần nâng
cao hiệu quả công tác giáo dục truyền thống, làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân.

4. Khái niệm di sản văn hóa. Các loại hình và cho ví dụ cụ thể từng loại hình di sản. - Di sản văn hóa:
• Là tài sản vô giá, gắn kết cộng đồng dân tộc.
• Là cốt lõi của bản sắc dân tộc. 1 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
• Cơ sở để sáng tạo những giá trị mới và giao lưu văn hóa (bao gồm cả vật thể và
phi vật thể). - Di sản vật thể:
• Gồm di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.
Ví dụ: Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam), Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội),
Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình)...
- Di sản phi vật thể:
• Gồm tiếng nói, chữ viết, văn học dân gian, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán
xã hội và tín ngưỡng, lễ hội truyền thống, nghề thủ công truyền thống.
Ví dụ: Dân ca quan họ Bắc Ninh, múa rối nước, lễ hội Nghinh Ông...
5. Bảo tàng. Kể tên cụ thể 10 bảo tàng đứng đầu trong việc thu hút khách du lịch
ở Việt Nam. Hệ thống bảo tàng hiện có tại Việt Nam.
- “Bảo” là di vật quý báu, quý hiếm.
- “Tàng” là lưu trữ, cất chứa.
Bảo tàng là cơ quan khoa học có nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm, phân loại, trưng
bày và bảo quản các hiện vật quý báu.
- 10 Bảo tàng đứng đầu thu hút DL ở VN: + Bảo tàng HCM (Hà Nội)
+ Bảo tàng Lịch Sử VN (Hà Nội)
+ Bảo tàng Phụ nữ VN (Hà Nội)
+ Bảo tàng Dân tộc học (Hà Nội)
+ Bảo tàng Mỹ thuật cung đình Huế (Huế)
+ Bảo tàng Điêu khắc Champa (Đà Nẵng)
+ Bảo tàng Hải dương học (Nha Trang)
+ Bảo tàng Chứng tích chiên tranh (TP.HCM)
+ Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ (TP.HCM) +
Bảo tàng Mỹ Thuật TP. HCM (TP.HCM) - Hệ
thống bảo tàng hiện có ở Việt Nam:
Bảo tàng công lập: Nhà nước quản lý. Ví dụ: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (Hà
Nội), bảo tàng Chứng tích chiến tranh (TP. HCM)...
Bảo tàng tư nhân: Tư nhân quản lý. Ví dụ: Bảo tàng nước mắm Làng chài xưa
(Bình Thuận), bảo tàng Y học cổ truyền Fi Tô (TP. HCM)...
6. Những điểm cực đông, tây, nam, bắc của Việt Nam. 2 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3 - Cực tây:
• Cột mốc số 0 tại A Pa Chải (xã Sín thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên) nằm
ở ngã ba biên giới 3 nước.
• Được coi là địa điểm trọng yếu về mặt an ninh - quốc phòng. Có hình tam giác,
có 3 mặt ghi bằng tiếng Việt - Lào - Trung. - Cực bắc:
• Cột cờ Lũng Cú (xã Lũng Cú, Huyện Đồng Văn, Tỉnh Hà Giang).
• Cột cờ mới có hình bát giác, chiều cao trên 30m. Từ trên đỉnh cột cờ nhìn xuống
sẽ thấy 2 ao nước hai bên núi quanh năm không bao giờ cạn nước. - Cực nam:
• Điểm cực Nam của Tổ quốc nằm tại xã Đất Mũi (huyện Ngọc Hiển, Cà Mau) cách
trung tâm thành phố Cà Mau khoảng 110 km.
• Một trong những điểm đến thu hút nhiều du khách khi đến Đất Mũi là Công viên
văn hóa du lịch Mũi Cà Mau. Nơi đây đặt dấu mốc tọa độ Quốc gia tại GPS0001 (cây
số 0) với hình ảnh con thuyền căng buồm ra khơi, là một trong bốn điểm cực đánh dấu
chủ quyền thiêng liêng của lãnh thổ Việt Nam trên đất liền. - Cực đông:
• Nằm trên hòn Mũi Đôi thuộc bán đảo Hòn Gốm, vịnh Vân Phong, xã Vạn Thạnh,
Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa, cách TP. Nha Trang khoảng 100km.
• Nơi đây là sự kết hợp hài hòa bởi hệ thống đường mòn uốn lượn men theo bờ,
xuyên qua những cánh rừng trập trùng.
7. Việt Nam có bao nhiêu cột mốc biên giới 3 mặt ở Việt Nam. Kể tên và nêu một
số chi tiết cụ thể.
- Cột mốc ngã ba biên giới 3 nước Việt Nam, Lào, Campuchia (Ngã ba Đông Dương):
• Thuộc khu vực cửa khẩu quốc tế Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Được xây
dựng nằm trên ngọn đồi cao 1086m, cách Tp Kon Tum 74km.
• Trên cột mốc có 3 mặt, mỗi mặt thể hiện tên và quốc huy của 3 quốc gia Việt Nam - Campuchia - Lào.
- Cột mốc số 0 - A Pa Chải:
• A Pa Chải là điểm cực Tây Tổ Quốc - nơi đây cũng được gọi là ngã ba biên giới
vì là cửa ngõ của 3 nước Việt Nam, Trung Quốc và Lào.
• A Pa Chải thuộc địa phận huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên có phía Tây Bắc
giáp với tỉnh Vân Nam - Trung Quốc, phía Tây Nam giáp với Lào.
8. Tứ đại đỉnh đèo của Việt Nam. -
Đèo Ô Quy Hồ (Vua đèo vùng Tây Bắc): 3 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
Đèo Ô Quy Hồ nằm trên quốc lộ 4D, có chiều dài lên tới gần 50 km, đỉnh
đèo cũng chính là ranh giới giữa hai tỉnh Lào Cai và Lai Châu. •
Tên gọi Ô Quy Hồ bắt nguồn từ tiếng kêu da diết của một loài chim, gắn
liền với câu chuyện tình yêu không thành của một đôi trai gái. •
Đèo Ô Quy Hồ được dân địa phương gọi là “Cổng trời” do trên đỉnh đèo
quanh năm mây phủ. - Đèo Khau Phạ:
Nằm trên quốc lộ 32, khu vực giáp giới giữa huyện Văn Chấn và huyện Mù
Cang Chải của tỉnh Yên Bái, dài hơn 30 km. •
Sở dĩ đèo có tên là Khau Phạ bởi đèo vượt qua đỉnh núi Khau Phạ - ngọn
núi cao nhất Mù Cang Chải. - Đèo Pha Đin:
Đèo nằm trên quốc lộ 6, ở ranh giới giữa 2 tỉnh Sơn La và Điện Biên, cách thành phố Sơn La 66km. •
Dài 44km với điểm cao nhất nằm ở độ cao 1.648m so với mực nước biển. •
Sở hữu địa thế rất hiểm trở với một bên là vách núi, một bên là vực sâu - Đèo Mã Pí Lèng:
Đèo Mã Pí Lèng là cung đường đèo hiểm trở dài khoảng 20km nằm trên
con đường mang tên Hạnh Phúc nối liền thị trấn Đồng Văn và thị trấn Mèo Vạc. •
Mã Pì Lèng: nghĩa đen là sống mũi con ngựa còn theo nghĩa bóng chỉ sự nguy hiểm
của đỉnh núi, nơi những con ngựa leo lên dốc cao đến mức phải tắt thở.
9. Khái niệm Khu dự trữ sinh quyển thế giới, các Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam. -
Theo định nghĩa của UNESCO: “Khu dự trữ sinh quyển thế giới là những khu
vực hệ sinh thái bờ biển hoặc trên cạn giúp thúc đẩy các giải pháp điều hòa việc bảo
tồn sự đa dạng sinh học với việc phát triển bền vững khu vực đó có giá trị nổi bật,
được quốc tế công nhận”.
-
Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam:
Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ, 2000. •
Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà, 2004. •
Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng, 2004. •
Khu dự trữ sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang, 2006. •
Khu dự trữ sinh quyển miền tây Nghệ An, 2007. •
Khu dự trữ sinh quyển Mũi Cà Mau, 2009. •
Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm, 2009. •
Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai, 2011. •
Khu dự trữ sinh quyển Langbiang, 2015. •
Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa, 2021. 4 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
Khu dự trữ sinh quyển Kon Hà Nừng, 2021.
10. Ranh giới nào để phân chia vùng văn hóa Tây Bắc và vùng văn hóa Đông Bắc.
So sánh những khác nhau về di tích lịch sử văn hóa và danh thắng giữa hai vùng văn hóa đó. -
Cơ sở phân chia: có thể là sông Hồng, hoặc dãy núi Hoàng Liên Sơn. - So sánh khác nhau:
+ Phía hữu ngạn vùng văn hóa Tây Bắc, gồm 6 tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Điện Biên, Sơn
La, Lai Châu, Hòa Bình và miền núi phía tây của tỉnh Thanh Hóa.
+ Phía tả ngạn vùng văn hóa Đông Bắc gồm 9 tỉnh Phú Thọ, Hà Giang, Tuyên Quang,
Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Giang, Quảng Ninh.
+ Chủ thể văn hóa nổi bật của Tây Bắc là dân tộc Thái, Hmong, còn của Đông Bắc là dân tộc Tày, Nùng…
+ Số lượng di tích quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt của Đông Bắc gấp nhiều lần so với Tây Bắc.
+ Mật độ di tích của Đông Bắc dày hơn so với Tây Bắc.
+ Đông Bắc có Di sản văn hóa thế giới và di sản phi vật thể thế giới, trong khi vùng Tây Bắc không có.
11. Khái niệm “danh lam thắng cảnh”, giải thích khái niệm trên và nêu một số
danh thắng nổi tiếng ở miền Bắc, miền Trung và miền Nam.
- Danh lam thắng cảnh là cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh
quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị lịch sử thẩm mỹ, khoa học.
DLTC miền Bắc: đảo Cô Tô (Quảng Ninh), quần đảo Cát Bà (Hải Phòng), Vịnh
Hạ Long (Quảng Ninh), cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang)...
DLTC miền Trung: Thành Nhà Hồ (Thanh Hóa), VQG Phong Nha - Kẻ Bàng
(Quảng Bình), Phố cổ Hội An (Quảng Nam)...
DLTC miền Nam: đảo Phú Quốc (Kiên Giang), bãi biển Ninh Chữ (Ninh Thuận),
Côn Đảo (BR-VT), đảo Bình Ba (Khánh Hòa)...
12. Vườn quốc gia ở Việt Nam. (34 Vườn quốc gia)
Tên vườn quốc gia Việt Nam Địa điểm Bến En Thanh Hóa Pù Mát Nghệ An Vũ Quang Hà Tĩnh 5 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3 Phong Nha – Kẻ Bàng Quảng Bình Bạch Mã Thừa Thiên Huế
Tên vườn quốc gia Việt Nam Địa điểm Cát Bà Hải Phòng Xuân Thủy Nam Định Ba Vì Hà Nội Cúc Phương
Ninh Bình, Thanh Hóa, Hòa Bình Cát Tiên
Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước Bù Gia Mập Bình Phước Lò Gò – Xa Mát Tây Ninh Côn Đảo Bà Rịa – Vũng Tàu Sông Thanh Quảng Nam Núi Chúa Ninh Thuận Phước Bình Ninh Thuận Tràm Chim Đồng Tháp Mũi Cà Mau Cà Mau U Minh Hạ Cà Mau U Minh Thượng Kiên Giang 6 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3 Phú Quốc Kiên Giang Chư Mom Ray Kon Tum Kon Ka Kinh Gia Lai Yok Đôn Đắk Lắk Chư Yang Sin Đắk Lắk Bidoup Núi Bà Lâm Đồng Tà Đùng Đắk Nông Bái Tử Long Quảng Ninh
Tên vườn quốc gia Việt Nam Địa điểm Ba Bể Bắc Kạn Phia Oắc – Phia Đén Cao Bằng Tam Đảo
Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Tuyên Quang Xuân Sơn Phú Thọ Hoàng Liên Lai Châu, Lào Cai Du Già Hà Giang
13. Những điểm giống nhau và khác nhau giữa các di tích sau: nhà thờ, văn miếu, chùa, đền, phủ. - Giống nhau:
• Di tích tôn giáo, thiết chế thuộc văn hóa tâm linh.
• Điểm đến của du lịch. - Khác nhau: 7 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3 Nhà thờ -
Thiết chế thuộc Kito giáo, thờ chúa Jesus và sinh hoạt tôn giáo của
đạo hữu Kito Giáo; ngoài ra còn có thể được hiểu là nhà thờ tộc họ. -
Ví dụ: nhà thờ Đức Bà (TP. HCM), nhà thờ Bảo Lộc (Lâm
Đồng), nhà thờ Phát Diệm (Ninh Bình)... Văn miếu -
Thiết chế thuộc Nho giáo, thường được thờ Khổng Tử và Chu
Công: có ở thời phong kiến… -
Ví dụ: văn miếu Bắc Ninh (Bắc Ninh), văn miếu Quốc Tử Giám
(Hà Nội), văn miếu Vinh (Nghệ An)... Chùa -
Thiết chế thuộc Phật giáo, thờ Phật và các vị Bồ tát, A di đà … và
sinh hoạt tôn giáo đạo hữu Phật giáo -
Ví dụ: chùa Tam Chúc (Hà Nam), chùa Một Cột (Hà Nội), chùa Dơi (Sóc Trăng)... Đền -
Thiết chế thuộc Đạo giáo, thờ thánh, thánh có thể là các vị thần
siêu nhiên, hoặc các nhận vật có công lớn cộng đồng… -
Ví dụ: đền thờ Tây Sơn (Bình Định), đền thờ Mạc Cửu (Kiên
Giang), đền thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo (TP. HCM)... Phủ -
Thiết chế thuộc tín ngưỡng thờ Mẫu, thờ Tam phủ hoặc Tứ phủ
cùng các nhân vật trong tín ngưỡng dân gian của người Việt… -
Ví dụ: miếu Bà Chúa Xứ (miền Nam), thờ Thánh Mẫu Liễu
Hạnh (miền Bắc), thờ Đức Bà Thiên Y A Na (miền Trung)...
14. Di sản tư liệu thế giới ở Việt Nam.
- Di sản tư liệu thế giới của UNESCO ra đời từ năm 1994. Mục đích là để ghi nhận
các di sản văn hóa thuộc dạng tư liệu trên thế giới, đó có thể là cuốn sách, bộ phim,
bức ảnh, giọng nói (băng ghi âm), hay là bút tích...
- Di sản tư liệu thế giới: STT Năm Mục ghi danh Tên di sản Địa điểm TT Văn thư Lưu 1 2009
Di sản tư liệu thế giới Mộc bản triều Nguyễn trữ 4 2010 và
Bia Tiến sĩ Văn Miếu Thành phố Hà 2
Di sản tư liệu thế giới 2015 Quốc Tử Giám Nội Di sản tư liệu khu vực Mộc bản chùa Vĩnh 3 2012 Châu Á Thái Bình Tỉnh Bắc Giang Nghiêm Dương Di sản tư liệu khu vực TT Văn thư Lưu 4 2014 Châu Á
Thái Bình Châu bản triều Nguyễn trữ 1 Dương 8 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3 Di sản tư liệu khu vực
Văn thơ trên kiến trúc Tỉnh Thừa Thiên 5 2016 Châu Á Thái Bình cung đình Huế Huế Dương Di sản tư liệu khu vực Mộc bản trường Phúc 6 2016 Châu Á Thái Bình Tỉnh Hà Tĩnh Giang Dương Di sản tư liệu khu vực 7 2018 Châu Á
Thái Bình Hoàng hoa sứ trình đồ Tỉnh Hà Tĩnh Dương Tổng số 07 Di sản
15. Khái niệm kiến trúc nghệ thuật, kể tên các loại di tích kiến trúc.
- Di tích kiến trúc nghệ thuật:
+ Là công trình kiến trúc nghệ thuật, tổng thể kiến trúc đô thị và đô thị có giá trị tiêu
biểu trong các giai đoạn phát triển nghệ thuật kiến trúc của dân tộc.
+ Quần thể các công trình kiến trúc hoặc công trình kiến trúc đơn lẻ có giá trị tiêu
biểu về kiến trúc, nghệ thuật của một hoặc nhiều giai đoạn lịch sử.
- Các di tích loại kiến trúc:
+ Di tích kiến trúc liên quan đến thiết chế tôn giáo: chùa chiền, đền miếu, nhà thờ…
các di tích tiêu biểu như: chùa Bút Tháp, Chùa Keo, chùa Phật Tích, nhà thờ Phát Diệm,
nhà thờ lớn Hà Nội, nhà thờ Đức Bà Sài Gòn…
+ Các di tích hành chính: dinh thự, đình… Các di tích tiêu biểu như: Phủ Chủ tịch,
Dinh Bảo Đại, đình Tây Đằng, đình Chu Quyến, đình Thổ Tang, đình Thông Tây Hội…
+ Di tích kiến trúc đô thị: phố cổ, thành cổ, đô thị cổ. Các di tích tiêu biểu như: phố cổ
Hà Nội, phố Hiến, phố cổ Hội An, phố cổ Hà Tiên, thành nhà Hồ, thành Bán Phủ… +
Di tích dân sự: nhà cổ, cầu đường. Các di tích tiêu biểu như: chùa Cầu Hội An, chùa cầu
Bao Vinh, cầu Tràng Tiền, cầu Long Biên, cầu Mống Sài Gòn, nhà cổ Trăm Gian, nhà Dìn Ký...
16. Khái niệm RAMSAR, các khu RAMSAR ở Việt Nam.
- Công ước Ramsar - Công ước về các vùng đất ngập nước (được ký tại thành phố
Ramsar, Iran vào năm 1971): “là một công ước quốc tế về bảo tồn và sử dụng một
cách hợp lý đất ngập nước và các nguồn tài nguyên từ đất ngập nước”.

- Mục đích: ngăn chặn quá trình xâm lấn ngày càng gia tăng vào các vùng đất ngập
nước cũng như sự mất đi của chúng ở thời điểm hiện nay cũng như trong tương lai;
công nhận chức năng sinh thái học nền tảng của các vùng ngập nước và các giá trị
khoa học, văn hóa và kinh tế của chúng. 9 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3 - Có 9 khu RAMSAR:
• Vườn quốc gia Xuân Thủy (Nam Định)
• Khu hệ đất ngập nước Bàu Sấu (nằm trong Vườn quốc gia Cát Tiên, Đồng Nai)
• Vườn quốc gia Ba Bể (Bắc Kạn)
• Vườn quốc gia Tràm Chim (Đồng Tháp)
• Vườn quốc gia Mũi Cà Mau
• Vườn quốc gia Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu)
• Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen
• Vườn quốc gia U Minh Thượng • Vân Long (Ninh Bình)
17. Di sản văn hóa thiên nhiên; Di sản thiên nhiên thế giới của Việt Nam. -
Di sản văn hóa thiên nhiên là những di tích do thiên nhiên tạo thành và có giá trị
đặc biệt về thẩm mỹ học. Theo đó dễ dàng nhận thấy các vườn quốc gia hoặc các khu
rừng nguyên sinh, danh lam thắng cảnh như núi non, sông biển là những di sản mà con
người không tạo thành được. -
Di sản thiên nhiên thế giới của Việt Nam: Việt Nam có 2 di sản thiên nhiên được UNESCO công nhận là:
• Di sản thế giới gồm có Vịnh Hạ Long (được công nhận lần 1 về giá trị thẩm mỹ
vào ngày 17/12/1994 và lần 2 về giá trị địa mạo ngày 02/12/2000).
• Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (được công nhận lần 1 về giá trị địa mạo
vào ngày 05/7/2003 và lần 2 về giá trị đa dạng sinh học ngày 03/7/2015).
18. Khái niệm Công viên địa chất toàn cầu. Công viên địa chất toàn cầu tại Việt Nam. -
CVĐCTC: là một khu vực tự nhiên có ranh giới địa lý - hành chính rõ ràng, chứa
đựng tập hợp các di sản địa chất và cảnh quan tầm cỡ quốc tế có giá trị khoa học, giáo
dục, phát triển bền vững, cùng các giá trị khác về đa dạng sinh học, khảo cổ, lịch sử,
văn hóa, xã hội và có diện tích lớn để phát triển kinh tế địa phương, thông qua hình thức
phát triển du lịch và các dịch vụ phụ trợ khác được UNESCO công nhận. -
CVĐCTC tại Việt Nam: Tại Việt Nam, UNESCO đã vinh danh 3 Công viên Địa chất toàn cầu, đó là:
• CVĐCTC Cao nguyên đá Đồng Văn, Hà Giang (năm 2010); • CVĐCTC Non
Nước Cao Bằng (năm 2018);
• CVĐCTC Đắk Nông (năm 2020). 10 lOMoAR cPSD| 58833082
[Lưu Phong Vinh] DTLSVH&DT_Cuối kỳ_Phần 2,3
19. Khái niệm Di sản văn hóa thế giới. Các di sản văn hóa thế giới của Việt Nam. -
Di sản văn hóa thế giới là là một điểm mốc hay khu vực được lựa chọn bởi
UNESCO có giá trị về văn hóa, lịch sử, khoa học hoặc hình thức có ý nghĩa khác
và được pháp luật bảo vệ bởi các điều ước quốc tế. Các địa điểm này được đánh
giá là có tầm quan trọng đối với lợi ích tập thể nhân loại. - Các di sản văn hóa
thế giới của Việt Nam:

• Thành Nhà Hồ (Thanh Hóa)
• Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam)
• Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh)
• Quần thể Di tích Cố đô Huế (Thừa Thiên Huế) • Quần thể Danh thắng Tràng An (Ninh Bình)
• Đô thị cổ Hội An (Quảng Nam)...
20. Di sản văn hóa hỗn hợp thế giới. Di sản hỗn hợp thế giới của Việt Nam.
- Di sản văn hóa hỗn hợp thế giới: là một loại di sản thế giới kép, đáp ứng đủ cả hai
yếu tố nổi bật về văn hóa và thiên nhiên. Một địa danh được công nhận là di sản thế giới
hỗn hợp phải thỏa mãn ít nhất là một tiêu chí về di sản văn hóa và một tiêu chí về di sản thiên nhiên.
- Di sản hỗn hợp thế giới của Việt Nam: Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình). ---HẾT--- 11