Đề cương Quản trị rủi ro trong doanh nghiệp bảo hiểm môn Quản trị rủi ro | Đại học Kinh tế Quốc Dân

lOMoAR cPSD| 58564916
QUẢNTRỊRỦIROTRONGDOANHNGHIỆPBẢOHIỂM CHƯƠNG 1:
Câu 1. Quản lí rủi ro là gì? Trả lời:
Quản lí rủi ro là 1 quá trình đa chiều gồm nhiều hoạt động có thể tối đa hóa các cơ hội và
giảm thiểu các nguy cơ rủi ro và tổn thất tiềm năng.
Ngoài ra, QLRR còn là “việc sử dụng nguồn lực và các hoạt động của tổ chức để chống lại
những tổn thất có thể xảy ra và nắm bắt các lợi ích tiềm năng”.
Câu 2. Các chủ thể nào liên quan đến hoạt động QLRR của 1 công ty bảo hiểm?
Vai trò của mỗi chủ thể? Trả lời:
- Chuyên gia QLRR: nhận diện, lượng hóa và đánh giá rủi ro. Trong một số trường hợp,
chuyên gia sẽ tư vấn về các rủi ro phù hợp và biện pháp kiểm soát thiệt hại. Chuyên gia
thường chịu trách nhiệm với các công ty bảo hiểm trong việc đánh giá đúng rủi ro, giúp
nhân viên khai thác bảo hiểm quyết định có kí hợp đồng hay không; kí hợp đồng với các
điều khoản, điều kiện nào; phí hợp đồng ra sao.
- Các chủ thể liên quan khác:
+ Cơ quan quản lí nhà nước: + Khách hàng + Nhà môi giới trung gian
+ Các công ty tái bảo hiểm + Cổ đông + Nhân viên công ty
Câu 3. Chuyên gia QLRR giữ vai trò như thế nào trong hoạt động QLRR của DNBH? lOMoAR cPSD| 58564916 Trả lời:
Chuyên gia QLRR sẽ nhận diện, lượng hóa và đánh giá rủi ro.
Trong một số trường hợp, chuyên gia sẽ tư vấn về các rủi ro phù hợp và biện pháp kiểm
soát thiệt hại. Chuyên gia thường chịu trách nhiệm với các công ty bảo hiểm trong việc
đánh giá đúng rủi ro, giúp nhân viên khai thác bảo hiểm quyết định có kí hợp đồng hay
không; kí hợp đồng với các điều khoản, điều kiện nào; phí hợp đồng ra sao.
Câu 4. Theo Tiêu chuẩn Quốc tế ISO 31000:2009 quản lí rủi ro gồm những nguyên tắc nào? Trả lời:
Theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 31000:2009, có 11 nguyên tắc quản lí rủi ro:
1. Tạo ra và bảo vệ giá trị bằng cách đóng góp vào sự thành công của các mục tiêu và nâng
cao hiệu quả hoạt động.
2. Là một phần không thể thiếu trong các quy trình của tổ chức, từ khi thiết lập mục tiêu
tổ chức cho đến lập các kế hoạch chiến lược, các hoạt động quản lí rủi ro và các hoạt động vận hành.
3. Là một phần không thể thiếu trong quá trình ra quyết định, để đảm bảo quyết định được
đưa ra là đúng đắn và có thể được đưa tới kết quả thành công.
4. Giải quyết một cách rõ ràng sự không chắc chắn
5. Có tính hệ thống, cấu trúc và kịp thời
6. Dựa trên thông tin sẵn có tốt nhất và hiểu được sự giới hạn của dữ liệu
7. Căn cứ vào hồ sơ rủi ro, và khẩu vị rủi ro của tổ chức trong từng trường hợp.
8. Thừa nhận tác động của con người, văn hóa và môi trường đối với việc đạt được mục tiêu của tổ chức
9. Hướng tới nhận thức của các bên liên quan, không chỉ là những người quản lí của công ty. lOMoAR cPSD| 58564916
10. Cần năng động và phản ứng nhanh với sự thay đổi và để ý đến các rủi ro mới
11. Cải tiến liên tục cùng với sự trưởng thành của tổ chức
Câu 5: Hoạt động quản lí rủi ro dựa vào các cơ sở khoa học nào? Trả lời:
- Lý thuyết xác suất: lý thuyết này vẫn là cốt lõi toán học trong khái niệm rủi ro.
- Luật số lớn: quy luật này có vai trò quan trọng trong khai thác bảo hiểm và phương pháp thống kê mẫu
- Luật quân bình: nền tảng của các kĩ thuật hiện đại cho định lượng rủi ro
- Hồi quy về giá trị trung bình
- Lý thuyết quản trị (1916) - Đa dạng hóa (1952)
- Sự ra đời của quản lý rủi ro (1956): quản lý rủi ro là nguyên tắc được xây dựng để tận
dụng các con số và thông tin có sẵn nhằm hỗ trợ việc lượng hóa và dự báo tương lai.
QLRR là một công cụ hữu hiệu, tuy nhiên đây không phải là ngành khoa học chính xác vì
không thể biết trước và đoán trước được tương lai.
Câu 6: Theo quan điểm hiện đại, quản lí rủi ro hiện nay được hiểu như thế nào?
So sánh giữa quan điểm này với quan điểm truyền thống về QLRR? Trả lời:
- Theo quan điểm hiện đại, QLRR hiện nay được hiểu là một phần quan trọng trong phương
pháp tiếp cận tích hợp đầy đủ để có thể quản lý một tổ chức dù là doanh nghiệp lớn hay nhỏ, công hay tư.
- So sánh giữa quan điểm truyền thống với quan điểm hiện đại về QLRR:
+ Quan điểm truyền thống: cách tiếp cận tập trung
+ Quan điểm hiện đại: phương pháp tiếp cận hiện đại lOMoAR cPSD| 58564916
So với phương pháp bảo hiểm truyền thống – cách tiếp cận tập trung, phương pháp tiếp cận
hiện đại tưới quản lý nguy cơ rủi ro là cách tiếp cận chủ động và toàn diện tới các nguy cơ
rủi ro. Nó tìm kiếm và cung cấp các giải pháp thông qua quản lý tác động của mọi nguy cơ
rủi ro trong bối cảnh quản lý chung của tổ chức
Quản lí rủi ro theo quan điểm hiện đại được công nhận như một phần của quản lý chung.
Nó quản lý các nguy cơ rủi ro bằng cách lập kế hoạch, tổ chức, hướng dẫn và kiểm soát các
nguồn lực hay các hoạt động của cá nhân, tổ chức. Điều này không thể thực hiện nếu không
có sự kết hợp giữa quản lý rủi ro với hệ thống quản lý toàn diện của tổ chức. Trong khi theo
quan điểm truyền thống quản lí rủi ro ít được biết đến và ít khi được sử dụng trong các tổ
chức kinh doanh. Bên cạnh đó, các tổ chức khá thiếu tính khoa học trong nhận diện các
nguy cơ rủi ro của mình, đưa ra các giải pháp phản ứng bằng cách áp dụng phương pháp tiếp cận tập trung.
Quản lí rủi ro theo quan điểm hiện đại trở lên vô cùng quan trọng với sự sống còn của tổ
chức trong tương lai. Nó là quá trình lặp đi lặp lại được cải tiến liên tục và gắn kết với các
hoạt động thực tiễn đang tồn tại hay quá trình kinh doanh của tổ chức. lOMoAR cPSD| 58564916 CHƯƠNG 2:
Câu 1: Phân tích mối liên hệ giữa các nguyên tắc quản lí rủi ro với khung quản lý rủi
ro và quy trình quản lý rủi ro? Trả lời:
Câu 2: Liệt kê ba lợi ích chính của truyền thông và tư vấn sâu rộng trong quy trình quản lý rủi ro. lOMoAR cPSD| 58564916 Trả lời:
Truyền thông và tư vấn đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của quy trình quản lý
rủi ro bởi vì nó làm cho hoạt động quản lý rủi ro trở lên rõ ràng và nhấn mạnh sự liên quan
của nó với các hoạt động của một tổ chức.
Lợi ích chính của các quy trình truyền thông và tư vấn là mang lại góc nhìn đa chiều từ cả
trong và ngoài tổ chức. Đổi lại, nó cung cấp sự nhận thức rõ ràng hơn về các nguy cơ rủi ro
mà các tổ chức phải đối mặt và tạo điều kiện cho quy trình đưa ra quyết định được hoàn thiện hơn.
Lợi ích chính của truyền thông và tư vấn sâu rộng trong quy trình quản lý rủi ro:
- Bối cảnh có thể được xác định phù hợp
- Nhận diện hiệu quả các nguy cơ rủi ro
- Các ý kiến chuyên gia và quan điểm khác nhau cùng được tập hợp lại để phân tích và xác định mức độ rủi ro
- Quản lí sự thay đổi được thực hiện trong quá trình xử lí rủi ro.
Câu 3: Nhận dạng rủi ro của một doanh nghiệp bảo hiểm bất kì tại Việt Nam? Trả lời:
Câu 4: Liệt kê các yêu cầu pháp lý liên quan đến khung quản lý rủi ro đối với công ty
bảo hiểm theo Luật Kinh doanh bảo hiểm 2010 của Việt Nam? Trả lời:
Câu 5: Đánh giá rủi ro theo từng nhóm nghiệp vụ của một doanh nghiệp bảo hiểm bất
kì tại thị trường bảo hiểm Việt Nam? Trả lời: lOMoAR cPSD| 58564916
Câu 6: Dựa vào hệ thống tiêu chuẩn ISO của một công ty bảo hiểm tại Việt Nam, liệt
kê các tiêu chuẩn quản lý rủi ro và phân tích các tiêu chuẩn này trên quan điểm quản lý rủi ro? Trả lời:
Câu 7: Chọn một công ty bảo hiểm đang hoạt động tại Việt Nam, thiết kế một kế hoạch
truyền thông và tư vấn cho công ty này. Trả lời:
Câu 8: Chọn một công ty bảo hiểm đang hoạt động tại Việt Nam, xây dựng bối cảnh quản
lý rủi ro cho công ty này. Trả lời: lOMoAR cPSD| 58564916
CHƯƠNG 3: NHẬN DẠNG RỦI RO CỦA DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM
Câu 1: Xác định một trong những nguy cơ rủi ro nghiêm trọng của công ty bảo hiểm
trên thị trường (chọn 1 trong mỗi nhóm doanh nghiệp theo tiêu chí phân loại: nhóm
bancassurer, công ty bảo hiểm cổ phần, công ty bảo hiểm ngành trong lĩnh vực bảo
hiểm nhân thọ hoặc phi nhân thọ)
Nguy cơ rủi ro nghiêm trọng của công ty bảo hiểm phi nhân thọ là rủi ro tài chính trong vấn
đề trục lợi bảo hiểm
- Nguồn gốc của rủi ro (những điều tiềm ẩn nguy cơ gây ra tổn thất hay tạo điều kiện để
gây tổn hại)
+ Môi trường pháp lí: do sự bất cập của hệ thống pháp luật: những kẽ hở của pháp luật; thực
hiện pháp luật không nghiêm, thiếu sự kiểm tra, kiểm soát và xử lí
+ Môi trường hoạt động: thị trường bảo hiểm luôn sôi động, phức tạp, tình hình cạnh tranh
ngày càng khốc liệt nên các doanh nghiệp bảo hiểm luôn giữ bí mật thông tin. Việc trao đổi
những thông tin cần thiết về khách hàng giữa các doanh nghiệp bảo hiểm hầu như không
có, vì thế một đối tượng có thể tham gia bảo hiểm ở nhiều doanh nghiệp để nhận được tiền
bồi thường ở tất cả các công ty bảo hiểm khi xảy ra tổn thất
+ Môi trường xã hội và vấn đề nhận thức
Về phía doanh nghiệp: ý thức, hiểu biết của nhân viên về pháp luật chưa cao; chưa có quy
định quản lí nghiệp vụ, chưa có hoặc chưa đủ khả năng trang bị công cụ quản lí hiệu quả;
chưa có sự hợp tác, cung cấp, chia sẻ thông tin giữa các doanh nghiệp
Từ bên mua bảo hiểm: xuất phát từ lòng tham; không ý thức được trục lợi là phạm tội
Từ cơ quan khác: thiếu tính thần trách nhiệm; thiếu sự phối hợp; thậm chí gây khó khăn cho
các doanh nghiệp bảo hiểm; tham nhũng, ăn hối lộ ngày càng phổ biến; các tổ chức giám
định, sửa chữa cung ứng vật tư cơ sở y tế không có ý thức về ngăn ngừa trục lợi, dễ dàng
bị mua chuộc, làm giả hồ sơ lOMoAR cPSD| 58564916
- Điều gì có thể xảy ra (các sự kiện hay sự cố có thể xảy ra khi nguồn gốc của rủi ro
hay mối đe dọa ảnh hưởng đến việc đạt được mục tiêu?)
với doanh nghiệp bảo hiểm:
+ Làm tăng chi phí cho công tác chi bồi thường và chi quản lý
+ Làm giảm lợi nhuận, hiệu quả kinh doanh của công ty bị hạn chế, thậm chí còn gây tác
động xấu đến uy tín của doanh nghiệp
+ Tác động đến uy tín của doanh nghiệp, từ đó doanh nghiệp có thể sẽ bị mất thị phần và
đánh mất một số khách hàng tiềm năng trong tương lai.
- Ở đâu (vị trí địa lí/tài sản tại nơi sự kiện có thể xảy ra hay nơi mà hậu quả trực tiếp
hay gián tiếp có thể xảy ra)? Khi nào (thời gian hay giai đoạn thời gian cụ thể mà một
sự kiện có khả năng xảy ra và/hoặc hậu quả được nhận biết)?
Trục lợi bảo hiểm có thể xảy ra trong nhiều tình huống, hoàn cảnh khác nhau và trong các
khoảng thời gian khác nhau
- Như thế nào? (cách thức hay phương pháp mà các sự kiện rủi ro hay sự cố xảy ra)
Trục lợi bảo hiểm được biểu hiện dưới nhiều cách thức khác nhau: tạo hiện trường giả, giả
mạo giấy tờ, lợi dụng chức vụ; giả mạo thông tin; thay đổi tình tiết vụ tai nạn (bảo hiểm
cháy, xây dựng lắp đặt…); khai tăng số tiền tổn thất; khai báo rủi ro không trung thực; cố ý
gây tai nạn (trong bảo hiểm tài sản và bảo hiểm trách nhiệm); gian lận đối với người thứ ba
(không bồi thường cho người thứ ba mặc, mặc dù đã nhận tiền bảo hiểm hoặc đã đòi người
thứ ba có liên đới bồi thường nhưng không khai báo với DNBH; hợp lí hóa ngày và hiệu lực bảo hiểm…
- Nguyên nhân (nhân tố trực tiếp hay gián tiếp tạo ra nguồn của rủi ro hay mối đe dọa)
Trục lợi bảo hiểm có thể có nguyên nhân trực tiếp từ các nhân tố tham gia trong hợp đồng
bảo hiểm (người tham gia bảo hiểm, người thụ hưởng, doanh nghiệp bảo hiểm, người được bảo hiểm) lOMoAR cPSD| 58564916
- Các hậu quả kinh doanh (là những tác động lên mục tiêu nếu rủi ro được nhận biết)
Như đã nói ở trên, trục lợi bảo hiểm sẽ làm giảm doanh thu, lợi nhuận của DNBH; gây
mất khách hàng tiềm năng trong tương lai…
- Các phạm vi hoạt động kinh doanh/bên liên quan bị tác động
+ Đối với DNBH thì toàn công ty nói chung sẽ bị ảnh hưởng bởi rủi ro trục lợi bảo hiểm
+ Đối với các bên liên quan: người tham gia bảo hiểm – không đảm bảo công bằng trong
việc đóng – hưởng; Nhà nước à quy định của pháp luật không đảm bảo
- Các kiểm soát hiện có (thực hiện rà soát sơ bộ và xác định những biện pháp kiểm soát hiện có)
- Những kiểm soát nào đang có sẵn?
* Đối với các tổ chức: -
Cá nhân cần tìm hiểu kỹ quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia bảo hiểm, tránh sự thông
đồng với nhân viên bảo hiểm trong vấn đề trục lợi bảo hiểm -
Tổ chức, cá nhân cần phải hiểu được tính nhân đạo, tính chặt chẽ trong hoạt động
bảo hiểm, lợi ích của bảo hiểm đối với cá nhân cũng như cộng đồng, quỹ bảo hiểm là quỹ
để bồi thường rủi ro mà không phải quỹ phúc lợi. -
Nâng cao ý thức về ý nghĩa của bảo hiểm, không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế trong
vấn đề bồi thường thiệt hại mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao ý thức chấp nhận pháp luật.
* Đối với doanh nghiệp bảo hiểm:
- Nâng cao chất lượng các đại lý bảo hiểm:
+ Tổ chức thường xuyên các đợt kiểm tra công việc, trình độ của các đại lý, cộng tác viên,
nắm bắt được những hạn chế, thiếu sót, từ đó có những biện pháp điều chỉnh kịp thời lOMoAR cPSD| 58564916
+ Tuyển lựa đại lý, cộng tác viên có phẩm chất đạo đức tốt, trung thực, tổ chức các lớp đào
tạo, hướng dẫn về khai thác nghiệp vụ
+ Tăng cường khâu tuyển chọn và đào tạo đại lý, cộng tác viên
- Nâng cao công tác tổ chức bộ máy, xây dựng quy trình nghiệp vụ chặt chẽ, tăng cường
quản lý, giám sát hệ thống đại lý, nhân viên, ngăn chặn tình trạng trục lợi bảo hiểm ngay trong chính đơn vị mình
+ Xử lí nghiêm những cá nhân, tập thể mắc sai phạm trong chuyên môn, nghiệp vụ dẫn đến
việc khách hàng lợi dụng nghiệp vụ để trục lợi bảo hiểm
+ Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ cho công tác giám định
+ Giám sát khâu giám định - bồi thường tuân thủ chặt chẽ quy trình nghiệp vụ
- Mở rộng, tăng cường quan hệ, liên kết với các công ty bảo hiểm khác một cách chặt chẽ,
đồng bộ ít nhất là ở công tác ngăn chặn, khiếu nại gian lận không để khách hàng lợi dụng
yếu điểm của tình trạng cạnh tranh khách hàng giữa các công ty mà tiếp tục làm gia tăng khiếu nại gian lận
- Tăng cường trao đổi thông tin, hiện đại hóa cơ sở vật chất, xây dựng hệ thống cung cấp
thông tin về chủ hợp đồng bảo hiểm và đưa ra cảnh báo trong hệ thống về hành vi trục lợi
bảo hiểm để kịp thời có biện pháp ngăn chặn.
* Đối với toàn án: Ngoài những yêu cầu về trình độ pháp lý, người thẩm phán còn phải có
trình độ hiểu biết ở nhiều lĩnh vực kinh tế, đặc biệt là lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm. Vì
vậy, cần tăng cường bồi dưỡng, nâng cao trình độ thẩm phán giải quyết trục lợi bảo hiểm.
* Đối với các cơ quan chức năng:
- Cần hoàn chỉnh hành lang pháp lý cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm, tăng cường các
biện pháp quản lý nhà nước, xử lý nghiêm các vụ việc vi phạm, nhằm giám sát,
ngăn chặn có hiệu quả các hành vi trục lợi bảo hiểm lOMoAR cPSD| 58564916
- Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng có liên quan với cơ quan bảo
hiểm để hạn chế việc gian lận bảo hiểm, xử lý nghiêm những nhân viên tiếp tay cho hành
vi gian lận… Tăng cường mối quan hệ giữa doanh nghiệp bảo hiểm với cơ quan chức
năng, nhất là cơ quan công an và các cơ sở ý tế nhằm xác định các hành vi trục lợi để ngăn chặn và xử lý.
- Nâng cao chế tài xử lý các hành vi trục lợi bảo hiểm
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức và ý thức pháp luật cho người dân về bảo hiểm.
- Những điểm yếu nào đang tồn tại (làm giảm hiệu quả của các biện pháp kiểm soát)
Câu 2: Lựa chọn một công ty bảo hiểm tại Việt Nam, nhận dạng các rủi ro mà doanh nghiệp phải đương đầu
Câu 3: Ước tính khả năng của một sự kiện bất ngờ có thể xảy ra và gây ra tổn thất thực sự.
Ước tính tác động của sự kiện và tổn thất này lên công ty bảo hiểm được lựa chọn
Câu 4: Dựa vào số liệu tổn thất năm 2014, 2015,2016 của các nghiệp vụ của một doanh
nghiệp, phân tích mức độ nghiêm trọng của rủi ro theo một nhóm nghiệp vụ lựa chọn.
Câu 5: Dựa vào số liệu bồi thường theo nhóm nghiệp vụ của một công ty bảo hiểm (theo số
liệu của Cục Quản lý và Giám sát Bảo hiểm, Bộ Tài chính) phân tích mức độ của rủi ro của công ty.
CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ RỦI RO TRONG KINH DOANH BẢO HIỂM CỦA DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM
Câu 1: Có những quy trình đánh giá và xem xét nào bao gồm trong đó? Ai là người phụ
trách thực hiện sự đánh giá/ xem xét đó?
Câu 2: Thẩm định bảo hiểm liên quan đến 4 chức năng riêng biệt khác nhau và là các chức năng nào?